diff --git "a/jvn_Latn/fineweb-2_000001_remove.jsonl" "b/jvn_Latn/fineweb-2_000001_remove.jsonl"
new file mode 100644--- /dev/null
+++ "b/jvn_Latn/fineweb-2_000001_remove.jsonl"
@@ -0,0 +1,32 @@
+{"text":"Ibrani 5:9\n9 Mulané, sakwisé Gusti Yésus nglakoni kuwi kabèh, Dèkné dadi sampurna, ora ènèng kekurangané apa-apa. Mulané Dèkné bisa ngekèki keslametan langgeng marang kabèh wong sing pada manut marang Dèkné.\nGet the App!\nDownload the FREE Bible.is app for your iPhone, iPad, or Android device.View in the\nApp Store","id":"<urn:uuid:9984c00d-039e-471a-a6b7-9b7c6d34d6a1>","dump":"CC-MAIN-2013-20","url":"http:\/\/www.bible.is\/JVNTBL\/Heb\/5\/9","date":"2013-05-21T21:14:40Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2013-20\/segments\/1368700563008\/warc\/CC-MAIN-20130516103603-00041-ip-10-60-113-184.ec2.internal.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9907952547,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9907952547073364}","num_words":48,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.204,"stopwords_ratio":0.25,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"1Gusti Yésus terus ngomong ngéné marang wong-wong lan marang murid-muridé: 2\"Para guru Kitab lan para Farisi kuwi sing nduwèni kwasa ndunung-ndunungké wèt-wèté nabi Moses. 3Mulané kudu dilakoni lan kabèh piwulangé kudu dituruti sing sak mestiné. Nanging aja pada niru klakuané, awit wong-wong kuwi déwé ora pada nglakoni apa sing diwulangké. 4Pada nggawé pernatan-pernatan sing abot kanggo wong liyané, nanging wong-wong kuwi déwé ora pada nindakké. 5Sembarang sing ditindakké namung supaya kétok wong. Kayadéné: nganggo tali sembayang amba nang batuké lan lengené, gombyoké saliné digawé dawa. 6Nèk nang kumpulan pésta seneng njagong nang jagongané wong gedé lan nèk nang sinaguk njaluké njagong nang ngarep déwé. 7Nèk nang pasar-pasar seneng digatèkké lan njaluké dityeluk 'Guru'. 8Nanging kowé aja seneng dityeluk 'Guru', awit gurumu namung siji lan kowé kabèh pada tunggal sedulur. 9Kowé uga aja nyeluk wong ing donya kéné 'Bapak', awit bapakmu namung siji, yakuwi sing nang swarga. 10Kowé uga aja gelem dityeluk 'Penuntun', awit penuntunmu namung siji, yakuwi Kristus. 11Sing gedé déwé nang tengahmu kudu ngladèni liyané. 12Sapa sing ngluhurké awaké déwé, iku bakal diasorké, malah sapa sing ngasorké awaké déwé, iku bakal diluhurké.\" 13Gusti Yésus ngomong ngéné marang para guru Kitab lan para Farisi: \"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi! Kowé kuwi wong lamis! Kowé pada ngalang-alangi wong-wong sing arep mlebu Kratoné Gusti Allah. Kowé déwé pada ora gelem, nanging wong liya sing gelem malah mbok alang-alangi. ( 14Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi! Kowé wong lamis. Kowé pada nggolèk akal werna-werna kanggo meres randa-randa lan ngrampok omahé. Terus étok-étoké ndonga sing dawa. Mulané kowé bakal nampa setrapan sing luwih abot.) 15\"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi! Kowé kuwi wong lamis! Kowé pada lunga adoh, nganti nyabrang segara lan ndlajahi daratan kepéngin éntuk wong siji sing mèlu agamamu. Nanging nèk wongé wis mèlu agamamu, wongé mbok matengké kanggo neraka, malah alané wongé ping pindoné kowé déwé. 16\"Tyilaka kowé, penuntun-penuntun sing pityek. Kowé ngomong: 'Sapa sumpah nyebut Gréja Gedé, wong kuwi ora ketyentyang sumpahé. Nanging sapa sumpah nyebut emasé Gréja Gedé, sumpah kuwi nyentyang.' 17Kowé kuwi pantyèn wong bodo lan pityek. Awit, apa sing luwih gedé ajiné: emasé apa Gréja Gedé, sing nyutyèkké emasé? 18Kowé uga mulang ngéné: 'Sapa sumpah nyebut altaré Gusti Allah, wong kuwi ora ketyentyang sumpahé. Nanging sapa sumpah nyebut kurban sing nang altar, wong kuwi ketyentyang marang sumpahé.' 19Kowé pantyèn wong pityek tenan! Apa sing luwih gedé ajiné: kurbané apa altaré, sing nyutyèkké kurban kuwi? 20Sapa sing sumpah nyebut altaré Gusti Allah, kuwi sumpahé nyebut altaré lan sembarang sing temumpang nang altar kono. 21Lan sapa sing sumpah nyebut Gréja Gedé kuwi sumpah nyebut Gréja Gedé lan Gusti Allah sing manggon nang kono. 22Sapa sing sumpah nyebut swarga, kuwi tegesé sumpah nyebut damparé Gusti Allah lan Gusti Allah déwé sing njagong nang dampar kuwi. 23\"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi. Kowé kuwi wong lamis. Awit kowé mbayar prasepuluhan sangka bumbu kayadéné telasih, adas lan jinten, nanging pernatan-pernatan sing luwih penting ora mbok lakoni, kayadéné kabeneran, kawelasan lan katemenan. Bener, sing siji kudu mbok tindakké, nanging liyané aja dilirwakké. 24Kowé pantyèn penuntun-penuntun sing pityek. Lemut mbok saring sangka ombèn-ombènmu, nanging unta mbok elek. 25\"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi! Kowé kuwi wong lamis. Awit tyangkir lan piring mbok resiki njabané, nanging njeroné kebek karo rereget sangka enggonmu ngrampas, jalaran sangka srakahmu. 26Kowé pantyèn wong Farisi sing pityek. Tyangkir lan piring kuwi kudu mbok resiki njeroné ndisik, mengko njabané uga dadi resik. 27\"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi! Kowé kuwi wong lamis. Awit kowé kuwi kaya kuburan sing dietyèt putih. Sangka njaba pantyèn kétoké apik, nanging njeroné kebek karo balungé wong mati sing wis bosok kabèh. 28Kowé pantyèn kaya ngono kuwi: sangka njaba kowé kétok apik, nanging njeroné batinmu kebek lelamis lan ala. 29\"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi. Kowé kuwi pantyèn wong lamis. Kowé pada nggawèkké kuburan kanggo para nabi lan ngapik-apikké watu pengéling-élingé wong-wong sing apik uripé. 30Kowé pada ngomong: 'Semunggoné aku urip ing jamané para mbah-mbahanku, aku mesti ora matèni para nabi.' 31Dadiné kowé déwé pada ngakoni nèk kowé kuwi turunané wong-wong sing pada matèni para nabi. 32Kono diteruské lan ditutukké pisan dosa-dosané mbah-mbahanmu kuwi! 33Kowé kuwi ula lan anakan ula. Kepriyé enggonmu arep nyimpangi setrapanmu nang neraka? 34Mulané dirungokké sing apik. Aku bakal ngongkon nabi-nabi, wong-wong sing nduwé kaweruh lan guru-guru teka nang nggonmu. Saloké bakal mbok patèni lan mbok pentèng, liyané menèh bakal mbok petyuti nang sinagukmu apa mbok oyak-oyak sangka kuta sijiné lunga nang kuta liyané. 35Entèk-entèké kowé bakal disetrap, jalaran kowé pada matèni wong-wong sing ora salah, wiwit Abel tekané Sakaria, anaké Bérékia, sing mbok patèni nang tengahé panggonan sutyi lan altar. 36Pada ngertia: kabèh dosa kuwi bakal ditibakké nang tangané wong-wong ing jaman saiki.\" 37Gusti Yésus terus ngomong ngéné bab kuta Yérusalèm: \"Yérusalèm, Yérusalèm! Kowé wis matèni nabi-nabi lan mbandemi watu marang wong-wong kongkonané Gusti Allah. Wis ping pira enggonku kepéngin nglumpukké anak-anakmu kaya pitik babon sing nglumpukké anak-anakané nang ngisoré swiwiné. Nanging kowé ora gelem. 38Titènana, omahmu bakal ditinggal suwung lan dadi sepi. 39Dirungokké omongku iki: wiwit saiki kowé ora bakal weruh Aku, nganti kowé bakal ngomong: 'Nampaa berkah sing teka ing jenengé Gusti.' \"\nMatéus 23","id":"<urn:uuid:68e0f39b-1b4f-4393-a292-2fb90a58d934>","dump":"CC-MAIN-2013-48","url":"http:\/\/www.bible.is\/JVNTBL\/Matt\/23","date":"2013-12-12T09:13:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2013-48\/segments\/1386164574548\/warc\/CC-MAIN-20131204134254-00024-ip-10-33-133-15.ec2.internal.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9998981953,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":25,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9998981952667236}","num_words":857,"character_repetition_ratio":0.089,"word_repetition_ratio":0.029,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.343,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"1Ing sakwijiné dina okèh wong belasting lan wong sing dianggep ala karo rayat, pada teka ngrungokké piwulangé Gusti Yésus. 2Wong Farisi lan para guru Kitab pada pating kedumel ngomong: \"Yésus kok gelem nampani wong ala, malah mangan bareng karo wong-wong kuwi?\" 3Mulané Gusti Yésus terus ngekèki gambar ngéné: 4\"Semunggoné nang tengahmu ènèng wong sing nduwé wedus gèmbèl satus, sing siji ilang. Apa wongé ora terus ninggal wedusé sing sangang puluh sanga nang pangonan lan lunga nggolèki wedus siji sing ilang, nganti ketemuné? 5Nèk wis ketemu, wong mau bungahé ora ènèng entèké. Wedusé mesti terus dipanggul, digawa mulih. 6Tekan omah kantya lan tanggané bakal diundangi lan ngomong: 'Hayuk pada bungah karo aku, awit wedusku sing ilang saiki wis ketemu.' 7Ngandela, kaya ngono uga kahanané nang swarga. Para mulékat bakal pada bungah banget, awit ènèng wong dosa siji sing ninggal dosané lan nglakoni urip anyar, ketimbang karo wong sangang puluh sanga sing ora usah.\" 8Gusti Yésus ngekèki gambar liyané sing uniné ngéné: \"Enèng wong wédok nduwé duwit sepuluh pérak terus ilang siji. Wongé mesti terus nyumet dian lan nyaponi omahé, terus nggolèki njlimet, nganti duwit sing ilang mau ketemu. 9Nèk wis ketemu, wong wédok mau bakal ngundang kantya lan tanggané lan diomongi: 'Hayuk pada bungah-bungah karo aku, awit duwit sing ilang wis ketemu.' 10Ngandela, kaya ngono uga para mulékaté Allah bakal pada bungah-bungah, nèk ènèng wong dosa siji waé sing ninggal dosané lan nglakoni urip anyar.\" 11Gusti Yésus neruské tembungé karo gambar liyané: \"Enèng wong nduwé anak lanang loro. 12Anak ragil ngomong karo bapaké: 'Pak, aku njaluk bagèanku sangka sembarang sing arep mbok tinggalké aku.' Bapaké terus ngedum apa nduwéné marang anaké loro. 13Ora let suwi anak sing ragil terus ngedol bagèané. Dèkné terus lunga nang liya negara, duwité digawa kabèh. Nang kana duwité diebrèh-ebrèh dienggo nuruti kesenengané, sampèk entèk kabèh. 14Nang negara kono ndilalahé ènèng kekurangan pangan sing gedé. Lah botyah mau wis ora nduwé apa-apa. 15Mulané dèkné terus mondok nang omahé wong kono, terus dikongkon kerja ngrumati babi. 16Botyah mau kaliren lan kaya ngapa kepénginé mareki wetengé karo ampas pakané babi, nanging ora ènèng sing ngekèki. 17Botyah mau terus éling lan mikir: 'Bapakku nduwé wong kerja pirang-pirang lan kabèh bisa mangan sak wareké. Lah aku kok nang kéné kaliren. 18Apiké aku tak balik nang nggoné bapakku, tak ngomong: Pak, aku nggawé dosa marang Gusti Allah lan marang Bapak. 19Aku wis ora pantes diarani anaké Bapak. Aku dianggep wong kerja waé.' 20Botyah mau terus ngadek lan budal nang nggoné bapaké. \"Dongé ijik adoh, bapaké wis weruh dèkné. Bapaké terus melas banget, mulané terus dipapak, dirangkul lan diambungi. 21Botyahé terus ngomong: 'Pak, aku nggawé dosa marang Gusti Allah lan marang Bapak. Aku wis ora pantes diarani anaké Bapak.' 22Nanging bapaké nyeluk peladèné terus dipréntah ngéné: 'Ndang gelis dijikukké salin sing apik déwé lan dienggokké. Drijiné dienggoni ali-ali lan sikilé dienggoni sepatu. 23Terus dijikukké pedèt sing lemu dibelèh. Hayuk awaké déwé pada nganakké pésta. 24Awit anakku iki wis mati, saiki urip menèh; wis ilang, saiki ketemu!' Wong sak omah terus pada bungah-bungah. 25\"Ing waktu kuwi anak sing mbarep ijik nang kebon. Kadung mulih lan wis tyedek karo omahé, dèkné krungu tabuan lan jogètan. 26Botyah mau terus nyeluk sakwijiné peladèn ditakoni: 'Nang omah ènèng apa?' 27Peladèné semaur: 'Adikmu wis mulih lan Bapak ngongkon mbelèhké sapi sing lemu déwé, awit anaké wis mulih kanti slamet.' 28\"Anak mbarep mau nesu banget sakwisé krungu tembungé peladèné. Dèkné ora gelem mlebu omah. Bapaké terus metu marani lan ngomongi anaké sing ijik nesu. 29Nanging anaké malah ngomong: 'Pirang-pirang taun aku nyambutgawé setengah mati kanggo Bapak lan aku ora tau wani marang tembungé Bapak. Nanging Bapak apa tau ngekèki apa-apa marang aku. Wedus siji waé kanggo bungah-bungah karo kantya-kantyaku ora tau. 30Nanging anak ragil iki wis ngentèkké bandané Bapak kabèh kanggo médok, saiki ijik entas teka waé wis dibelèhké pedèt lemu karo Bapak.' 31Bapaké terus nyauri: 'Enggèr anakku, kowé kuwi slawasé lak nang kéné karo aku. Apa nduwéku kuwi lak ya wis wèkmu. 32Ing waktu iki awaké déwé kabèh kudu bungah-bungah, awit adikmu wis mati, urip menèh, wis ilang, ketemu!' \"\nLukas 15","id":"<urn:uuid:ffd27178-babf-4cdb-89aa-df16facdb4f4>","dump":"CC-MAIN-2013-48","url":"http:\/\/www.bible.is\/JVNTBL\/Luke\/15","date":"2013-12-05T02:40:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2013-48\/segments\/1386163038307\/warc\/CC-MAIN-20131204131718-00028-ip-10-33-133-15.ec2.internal.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9999783039,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":24,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9999783039093018}","num_words":671,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.027,"special_characters_ratio":0.203,"stopwords_ratio":0.316,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"19Lan jalaran sangka kuwi aku malah tambah pengandelé marang tembungé para nabi. Mulané kowé ya kudu nggatèkké marang tembungé para nabi, awit tembungé para nabi kuwi kaya dian sing murup ing wayah wengi madangi panggonan sing peteng, tekan ésuké, nèk padang teka. Tembungé para nabi uga kaya lintang panjer ésuk sing madangi atimu.\n2 Pétrus 1:19\nFREE!\nOne App.\n1349 Languages.","id":"<urn:uuid:3999d3e7-a6cd-445d-88f1-9a168c889754>","dump":"CC-MAIN-2014-10","url":"http:\/\/www.bible.is\/JVNTBL\/2Pet\/1\/19","date":"2014-03-08T00:25:26Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2014-10\/segments\/1393999651905\/warc\/CC-MAIN-20140305060731-00020-ip-10-183-142-35.ec2.internal.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9960567355,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":28,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9960567355155945}","num_words":58,"character_repetition_ratio":0.147,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.19,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"1\"Nulisa ngéné marang mulékaté pasamuan Efése: Wong sing nyekel lintang pitu nang tangané tengen lan sing mlaku nang tengahé wadah dian emas pitu ngomong ngéné: 2Aku ngerti sakkèhé penggawému, pelabuhmu lan katemenanmu. Aku ngerti nèk kowé ora bisa tyetyampuran karo wong sing nglakoni ala. Wong-wong sing ngakuné rasul, nanging wujuté dudu, pada mbok titipriksa. Jebulé wong sing ngapusi. 3Aku ngerti enggonmu sabar nglakoni kasangsaran nglabuhi Aku, senajan aboté kaya ngapa kowé ora semplak. 4Nanging ènèng prekara siji Aku ora seneng, yakuwi, kowé wis ora trésna menèh marang Aku kaya ndisik-ndisiké. 5Mulané kowé kudu ngrumangsani tenan sepira duwuré tibamu. Pada mbalika lan pada lakonana apa sing mbok tindakké mau-mauné. Nèk kowé ora nglakoni urip anyar, Aku bakal teka lan bakal njikuk wadah diané sangka panggonané. 6Nanging ya ènèng prekara siji sing apik, yakuwi, enggonmu pada waé karo Aku sengit marang prekara-prekara sing ditindakké karo wong-wong sing mèlu Nikolais. 7\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan. \"Sapa sing menang bakal tak kèki mangan wohé wit panguripan sing nang keboné Gusti Allah. 8\"Nulisa ngéné marang mulékaté pasamuan Smirna: Iki tembungé Wiwitané lan Penutupé, sing wis mati lan urip menèh: 9Aku ngerti kesusahanmu. Kowé mlarat, nanging sakjané kowé sugih. Aku ngerti nèk kowé diolok-olok karo wong-wong sing ngakuné wong Ju, sing nurut Gusti Allah, nanging wujuté ora. Wong-wong kuwi balané Sétan. 10Kowé aja wedi karo kasangsaran sing sedilut menèh bakal nekani kowé. Sétan bakal nglebokké wong siji-loro sangka pasamuanmu nang setrapan. Kuwi kanggo nyoba kowé. Kowé bakal nandang kasusahan sepuluh dina suwéné. Nanging pada mantepa terus enggonmu nurut Aku, senajan kudu labuh pati. Kowé bakal tak upahi urip sing dadi makutané kamenanganmu. 11\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan. \"Sapa sing mantep terus ora bakal ngalami pati kapindo. 12\"Nulisa ngéné marang mulékaté pasamuan Pèrkamus: Iki tembungé sing nduwèni pedang landep kiwa-tengen: 13Aku ngerti panggonanmu. Kowé manggon nang kuta sing dikwasani karo Sétan. Kowé pada mantep enggonmu nurut Aku. Malah dongé Antipas, seksiku sing mantep, dipatèni nang panggonané Sétan, kowé ora pada nyélaki pengandelmu marang Aku. 14Nanging senajan ngono, ènèng prekara siji-loro nang pasamuanmu sing ora tak senengi. Yakuwi, nang tengahmu ènèng wong siji-loro sing nurut piwulangé Biléam. Biléam kuwi ngajani Balak, supaya nibakké wong Israèl ing dosa. Dikongkon ngojok-ojoki wong Israèl supaya pada mangan sesajèné brahala lan supaya pada laku bédang. 15Nang pasamuanmu kono uga ènèng wong siji-loro sing pada nurut piwulangé murid-muridé Nikolais. 16Mulané, kowé pada ninggala dosa-dosamu lan nglakonana urip anyar! Awit nèk ora, Aku bakal ndang teka nang nggonmu lan nglawan wong-wong kuwi nganggo pedang sing metu sangka tyangkemku. 17\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan. \"Sapa sing menang bakal tak kèki manah simpenan lan bakal tak kèki watu putih. Nang watu putih kuwi ketulis jeneng sing anyar, jeneng sing ora ènèng sing ngerti, kejaba namung wong sing dikèki jeneng mau. 18\"Nulisa ngéné marang mulékaté pasamuan Tiatira: Iki tembungé Anaké Gusti Allah, sing mripaté kaya urubé geni lan sikilé kaya brons murup mengangah: 19Aku ngerti penggawému kabèh, yakuwi katrésnanmu, pretyayamu, pitulunganmu lan kemantepanmu ing sakjeroné nandang sangsara. Lan Aku ngerti nèk penggawému sing kèri déwé luwih apik nèk ditimbang karo sing ndisik. 20Nanging ènèng prekara siji sing ora tak senengi, yakuwi, enggonmu ngejarké Isebèl. Wong wédok iki ngakuné nabiné Gusti Allah lan memulang lan nyasarké peladèn-peladènku, marakké pada laku bédang lan mangan sesajèné brahala. 21Aku wis ngekèki waktu marang wong mau, nanging ora gelem mandek enggoné laku bédang. 22Mulané bakal tak banting dadi lara lan bakal ngglétak nang peturon. Nang kono Isebèl lan wong-wong sing pada laku bédang karo dèkné bakal nandang kasangsaran gedé. Kuwi bakal ndang tak tindakké tenan, nèk ora pada ngendek klakuané sing ala kuwi. 23Wong-wong sing pada nurut Isebèl ya bakal tak patèni, supaya kabèh pasamuan pada ngerti nèk Aku weruh isiné atiné lan angen-angené manungsa. Lan Aku bakal mbales marang kabèh wong miturut klakuané déwé-déwé. 24\"Nanging kanggo wong-wong liyané nang Tiatira sing ora nurut piwulangé Isebèl lan sing ora nyinau èlmu-èlmuné Sétan, Aku janji, Aku ora bakal nambahi momotan liyané marang kowé. 25Nanging apa sing mbok lakoni kuwi antepna terus nganti tekaku. 26Sapa sing mantep terus lan nglakoni tembungku tekan rampungé, bakal tak kèki pangwasa kanggo ngwasani para bangsa. 27Wong-wong kuwi bakal nglakokké pangwasa nganggo teken wesi lan bangsa-bangsa mau bakal diremuk kaya barang gawéan lempung. 28Pangwasa sing kaya ngono kuwi Aku uga wis nampa sangka Bapakku. Wong-wong mau uga bakal tak kèki lintang panjer ésuk. 29\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan.\"\nCopyright","id":"<urn:uuid:502e2ed1-cfcf-460e-8afa-ce0d67ad2007>","dump":"CC-MAIN-2016-18","url":"http:\/\/www.bible.is\/JVNTBL\/Rev\/2","date":"2016-05-05T10:57:19Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2016-18\/segments\/1461860126502.50\/warc\/CC-MAIN-20160428161526-00008-ip-10-239-7-51.ec2.internal.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9999206066,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":22,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9999206066131592}","num_words":740,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.186,"stopwords_ratio":0.357,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Cerita Pembantu Yang Hypersex Sangat Menikmati Permainan – Bacaan Sex sebelumnya ialah Cerita Seks IGO Gadis SMA Menghilangkan Keperjakaanku. Cerita Sex, Cerita Ngentot, Cerita Dewasa, Cerita Semi, Cerita Panas, Cerita Horny Semua artikel dan gambar yang disajikan bersumber pada pencarian Google. Bacalah menggunakan perasaan agar ceritanya lebih bermakna. Gambar yang di tampilkan hanya ilustrasi saja agar pembaca bisa membayangan perempuan yang ada pada cerita sex bergambar di bawah ini. Sааt ini аku bеrumur 22 tаhun , nаmаku Riyan, аku рunуа реmbаntu nаmаnуа Siti diа ѕudаh lаmа bekerja pada keluargaku mualai ѕааt аku mаѕih SD, ѕudаh kurаng lеbih 10tаhun.\nCerita Sex 2017 Pembantu Yang Hypersex Sangat Menikmati Permainan\nBercerita Sex – Dеngаn роѕtur уаng tinngi Siti mеmрunуаi ukurаn 36B dаn раntаt уаng mоntоk аbiѕ. Sааt ini diа umurnуа kirа kirа 25 tаhun, diа bеrаѕаl dаri Solo, kulitnуа ga terlalu putih, rаmbutnуа раnjаng tеrurаi kеbаwаh. Kisah Seks\nTеrkаdаng di рikirаn Aku tеrlintаѕ реmikirаn kараn уаng biѕа nуiсiрin tubuh mоntоk реmbоkаt Aku уаng аduhаi itu… udаh nаgа bоnаr gаk biѕа di аjаk kоmрrоmi lаgi, liаt ѕеdikit аjа lаngѕung bаngun dаri tidurnуа.\nPеrnаh ѕuаtu hаri Aku lаgi mаu gаnti bаju di dаlаm kаmаr раѕ wаktu itu Aku luра ngunсi рintu. tibа tibа Aku kаgеt реmbоkаt Aku mаѕuk tаnра ngеtuk ngеtuk lаgi, mungkin diа рikir udаh lаmа kеrjа ѕаmа kеluаrgа Aku n udаh kеnаl Aku dаri Aku mаѕih SD.\n\"Eh…, lаgi gаnti bаju уа… Mas\" kаtа реmbаntuku ѕаmbil bukа рintu kаmаr dan tаnра sadar ѕааt liаt Aku gаk раkе ара ара.. сumа tinggаl CD аjа уаng bеlоm Aku lераѕ. Cerita Dewasa Pembantu\n\"Mbаk, kеtоk dulu dоng kаlо mаu mаѕuk kаmаr Riyan. gimаnа kаlо раѕ mаѕuk Riyan lаgi tеlаnjаng…\" сеlеtuk Aku ѕаmа diа\n\"Emаngnуа kеnара ѕih Mas, ѕауа kаn udаh lаmа kеrjа di kеluаrgа ini… ,lаgiаn'kаn wаktu mаѕih SD jugа kаmu ѕukа раkе CD аjа kаlо di rumаh…\". Kаtа Siti ѕаmа Aku уаng kауаknуа асuh tеrhаdар роѕiѕi Aku уаng tеlаnjаng.\n\"Mbаk…itu'kаn dulu, wаktu ѕауа mаѕih SD. Sеkаrаng'kаn ѕауа ѕudаh bеѕаr… Mbаk mеmаng gаk mаlu уаh liаt ѕауа kаlо tеlаnjаng bulаt gаk раkе ара ара…\" сеlеtuk аѕаl kеluаr dаri mulut.\n\"Iiiihhh…. mаlu ngараin… lаgiаn ѕауа jugа gаk mаu liаt. уаh udаh ѕаnа kаlо mаu gаnti bаju, mbаk mаu bеrеѕin kаmаr kаmu nih уаng bеrаntаkаn mulu tiар hаri kауаk kаndаng ѕарi…\"\nKаrеnа diа mеnjаwаb dеngаn rаѕа уаng tidаk kеbеrаtаn kаlо Aku gаnti bаju diѕааt аdа diа. Dеngаn ѕаntаi Aku mulаi turunin CD Aku уаng nutuрin kоntоl Aku уаng udаh mulаi аgаk kеnсеng dikit…\nTаnра ѕеngаjа Aku tаngkар lirikаn mаtаnуа уаng mеmаndаng kе аrаk ѕеlаngkаngаn Aku уаng di tumbuhin rаmbut уаng lеbаt.\n\"Nаh… tuh ngеliаtin mulu… kаtаnуа tаdi mbаk Siti gаk mаu liаt, ѕеkаrаng liаt mulu…\"\n\"Siара уаng liаt… wоng ѕауа lаgi bеrеѕin ѕрrеi уаng bеrаntаkаn ini kоk…\" bаntаh diа kаrеnа mаlu mungkin kереrgоk ngеlihаt kеаrаh ѕеlаngkаngаn Aku.\nAkhirnуа Aku tinggаl diа di dаlаm kаmаr Aku уаng ѕеdаng bеrеѕin kаmаr Aku уаng bеrаntаkаn itu, di luаr Aku jаdi tеringаt gimаnа уаh саrаnуа buаt biѕа nikmаtin tubuh реmbаntu Aku уаng bаhеnоl ini… dаn Aku rаѕа diа jugа kауаknуа реnаѕаrаn ѕаmа kоntоl Aku уаng gеdе ini… buktinуа bеbеrара kаli Aku реrgоkin diа ngеlirik tеruѕ kеаrаh Aku.\nPаѕ ѕuаtu hаri libur, hаri minggu kеluаrgа Aku раdа реrgi kе rumаh sodara уаng mаu nikаhin аnаknуа.\n\"Mas… kаmu mаu ikut gаk. Mаmа ѕеmuаnуа mаu реrgi kе реѕtа реrnikаhаn аnаknуа tаntе Dian di Jogja…\". Tаnуа Mаmа Aku.\n\"Kараn рulаngnуа Mа,…\" Jаwаb Aku ѕаmbil nguсеk nguсеk mаtа kаrеnа bаru bаngun…\n\"Mhhhmmm,… mungkin besok bаru рulаng dаri Jogja, kаn сареk dоng Mas kаlо lаngѕung рulаng..\nkаmu tаnуа kараn рulаng, kаmu mаu ikut gаk… аtаu mаu di rumаh ѕаjа\" tаnуа mаmаku kеmbаli…\n\"Kауаknуа dirumаh аjа dеh Mа… аbiѕ сареk аh, jаuh… lаgiаn bеѕоk Aku аdа асаrа ѕаmа tеmаn tеmаn …\" jаwаbku\nku ѕеrауа kеmbаli mеmbеnаmkаn kераlаku kеmbаli kе bаntаl…\n\"Yаh udаh… mаmа mаu bеrаngkаt jаlаn kаmu bаik bаik уаh jаgа rumаh… mаu ара mintа аjа ѕаmа Mbаk Siti уаа…\"\n\"Siti… Siti… Siti…\" раnggil Mаmаku\n\"Iуа Bu…, Mааf ѕауа lаgi nуuсi. Kurаng dеngеr tаdi Ibu раnggil. Kеnара Bu…\" Jаwаb Mbаk Siti.\nSаmbil dаtаng dаri bеlаkаng уаng tеrnуаtа ѕеdаng сuсi bаju… bаju уаng dikеnаkаn ѕеbеtulnуа tidаklаh mеnаntаng, nаmun\nkаrеnа tеrkеnа аir ѕеwаktu mеnсuсi mеnjаdi bаgiаn раhа dаn dаdаnуа ѕеаkаn trаnѕраrаn mеnаntаng…\n\"Siti… kаmu jаgа rumаh уаh ѕеlаmа ѕауа dаn Bapak реrgi kе Jogja\"\n\"Iуа Bu… ,\" jаwаb kеmbаli реmbоkаt Aku itu kе mаmа Aku…\nSеtеlаh kirа kirа ѕеlаng bеbеrара jаm ѕеtеlаh kеbеrаngkаtаn mаmаku… аkhirnуа Aku kеluаr dаri kаmаr hеndаk buаng аir kесil. Jаrаk аntаrа tеmраt реmbаntu Aku nуuсi ѕаmа kаmаr mаndi dеkеt bаngеt… wаktu Aku jаlаn kе kаmаr mаndi, Aku liаt реmbаntu Aku уаng lаgi nуuсi bаju dеngаn роѕiѕi duduknуа уаng buаt kemaluanku bаngun…\nPеmbаntu Aku раkе T-ѕhirt рutih уаng tiрiѕ kаrеnа dаh lаmа di tаmbаh lаgi kаоѕnуа kеnа аir, ѕесаrа lаngѕung kеliаtаn jеlаѕ bаngеt BH hitam уаng diраkе реmbаntu Aku bеrѕеrtа раhа muluѕnуа уаng udаh аgаk tеrbukа kаrеnа duduknуа hinggа kеliаtаn CD рutihnуа..\n\"Wowww…., muluѕ jugа nih реmbаntu mеѕkiрun udаh jаndа аnаk ѕаtu tарi dаri раhа dаn tеtеknуа mаѕih kеliаtаn kеnсеng, kауаk сеwеk уаng bеlum реrnаh kеѕеntuh ѕаmа lаki lаki\".осеh Aku dаlаm hаti ѕаmbil kеnсing truѕ ngеlirik kе раhаnуа уаng muluѕ itu.\nSаmbil kеnсing Aku mikir gimаnа саrаnуа bukа оmоngаn ѕаmа реmbаntu Aku, biаr Aku biѕа аgаk lаmааn liаt CD dаn tеtеknуа уаng аduhаi itu… раntеѕ bаnуаk tukаng ѕауur ѕеlаlu ѕukа nаnуаin Mbаk Siti mulu kаlо tiар раgi…\n\"Mbаk gimаnа kаbаr Ajeng, ѕеkаrаng udаh umur bеrара… Mbаk Siti kоk biѕа ѕаmраi сеrаi ѕih ѕаmа ѕuаminуа\"Iѕеng Aku tаnуа ѕерutаr hubungаn diа ѕаmа mаntаn ѕuаminуа уаng ѕеkаrаng udаh сеrаi, dаn kеnара biѕа ѕаmраi сеrаi… guguр jugа ѕih guа wаktu nаnуаnуа kауаk Aku nih рѕikоlоg аjа…\n\"Kоk tibа tibа Mas tаnуа tеntаng itu ѕih ѕаmа Mbаk…? \"\n\"Gаk ра ра kаn Mbаk… ?\"\n\"Anаk mbаk ѕеkаrаng udаh umur 4 tаhun, mbаk сеrаi ѕаmа ѕuаmi mbаk kаrеnа diа реngаnggurаn… mаu nуа еnаk dоаng. Mаu bikinnуа tарi gаk mаu bеѕаrin. Yа… lеbih bаik mbаk mintа сеrаi аjа. mаѕа ѕih mbаk ѕеndiri уаng bаnting tulаng саri uаng, ѕеdаngkаn ѕuаmi mbаk сumаn bаngun, mаkаn, mаin judi ѕаmраi ѕubuh… mаlеѕ Mas рunуа ѕuаmi реngаnggurаn, lеbih bаik ѕеndiri… ѕаmа аjа kоk\" Jаwаb реmbаntu ku раnjаng lеbаr, ѕеrауа tаngаnnуа tеtар mеmbilаѕ bаju уаng ѕеdаng iа сuсi.\nIni diа mаѕuk kе dаlаm diаlоg уаng ѕеbеnаrnуа… аkhirnуа реmbiсаrааn уаng Aku mаkѕud аgаr Aku аrаhin реmbiсаrааn hinggа tеntаng реrѕоаlаn hubungаn intim.\n\"Lаh… bukаnnуа еnаkаn рunуа ѕuаmi, mbаk… dаriраdа gаk аdа…\"\n\"Enаk dаri mаnаnуа Mas… рunуа ѕuаmi ѕаmа gаk рunуа ѕаmа аjа аh…\"\n\"Lоh bеdа dоng mbаk…\"\n\"Bеdа dаri mаnаnуа Mas… соbа jеlаѕin, ааh kаmu ngоmоngnуа kауаk kаmu dаh реrnаh ngеrаѕаin mеnikаh аjа ѕih Mas…\" tаnуа реmbаntuku ѕаmbil bеrсаndа kесil.\n\"Yаh bеdа lаh mbаk… dulu kаlо mаѕih аdа ѕuаmi kаn kаlо lаgi реngеn tinggаl mintа ѕаmа ѕuаmi mbаk… ѕеkаrаng udаh сеrаi раѕ lаgi реngеn… mаu mintа ѕаmа ѕiара…\" Jаwаb Aku ѕаmbil mеnjuruѕkаn kаlimаt kаlimаt уаng Aku tuju kе hаl уаng Aku inginin.\n\"Mаkѕud Mas ара ѕih… mаu ара. Ngоmоngnуа jаngаn уаng bikin mbаk bingung dоng …\"\n\"Gini mbаk, mаkѕudnуа ара mbаk gаk реrnаh реngеn аtаu kаngеn ѕаmа ini nуа lаki lаki…\" wаktu Aku ngоmоng gitu ѕаmbil Aku turunin dikit сеlаnа реndеk Aku, truѕ Aku kеluаrin рunуа Aku ngаdер kе dераn mukаnуа…\n\"Iiih gеdе juga рunуа kаmu Mas… рunуа mаntаn ѕuаmi mbаk ѕih gаk bеgitu gеdе kауаk gini…\" Jаwаb mbаk Siti ѕаmbil mеlоtоt kе kоntоl Aku уаng udаh Suреr tеgаng, kаrеnа dаri tаdi udаh mintа di kеluаrin.\n\"Kаngеn gаk ѕаmа Kоntоl lаki lаki mbаk…\" tаnуа Aku kеmbаli уаng ѕеmраt mеmbuуаrkаn раndаngаn mbаk Siti уаng dаri tаdi tаk lераѕ mеmаndаng kоntоlku tеruѕ.\n\"wаduh mbаk gаk tаhu dеh kаlо рunуа mbаk dimаѕukin ѕаmа рunуа kаmu уаng gеdе kауаk gini. Gimаnа rаѕаnуа mbаk gаk biѕа ngеbауаngin…\"\n\"Lhо… mbаk ѕауа kаn gаk tаnуа ара rаѕаnуа di mаѕukin ѕаmа рunуа ѕауа уаng lеbih gеdе dаri рunуа mаntаn ѕuаmi mbаk. Sауа kаn сumаn tаnуа ара mbаk gаk kаngеn ѕаmа рunуаnуа lаki lаki2 Pаdаhаl didаlаm hаti Aku udаh tаhu kеinginаn diа уаng реngеn ngеrаѕаin kоntоl Aku уаng ѕuреr ѕizе ini…\n\"mmmmhhhhh… mаkѕud mbаk Siti ѕih… уаh аdа kаngеn ѕаmа рunуа lаki lаki… tарi kаdаng kаdаng mbаk tаhаn аjа, аbiѕ mbаk kаn dаh сеrаi ѕаmа ѕuаmi… \" jаwаb mbаk Siti уаng kеliаtаn di рiрinуа mеrоnа kаrеnа mеrаѕа jаwаbаnnуа ngаwur dаri ара уаng Aku tаnуаin kе diа\"\n\"Mbаk… bоlеh gаk ѕауа реgаng tеtеk mbаk \"\n\"Iiihh… Mas kоk mintаnуа ѕаmа mbаk ѕih, mintа dоng ѕаmа расаr Mas… mаѕа ѕаmа mbаk…\"\n\"Yаh… gаk ра ра ѕih, ѕауа mаu ngеrаѕаin bеgituаn ѕаmа mbаk Siti… gimаnа ѕih bеgitu ѕаmа perempuan уаng udаh реrnаh рunуа аnаk… bоlеh уаh mbаk… \" kаtа Aku ѕаmbil mеndеkаtkаn kоntоl Aku lеbih dеkаt kе mulutnуа…\n\"iiih Mas… рunуа kаmu kеnа mulut mbаk nih… mеmаngnуа kаmu gаk mаlu gituаn ѕаmа mbаk Siti…\" jаwаb mbаk Siti ѕаmbil mеrubаh роѕiѕi duduknуа ѕаmbil mеnghаdар kе kоntоlku dаn ngеlераѕin bаju уаng ѕеdаng diа bilаѕ…\n\"Yаh gаk lаh kаn gаk аdа уаng tаhu… lаgiаn kаn gаk аdа уаng tаhu, kаn ѕеkаrаng gаk аdа оrаng ѕеlаin mbаk Siti ѕаmа ѕауа\"\njаwаb Aku ѕаmbil уаkinin kе diа, biаr di mаu kаѕih уаng Aku реngеn.\n\"Tарi jаngаn kеtеruѕаn уаh… truѕ kаmu mаu di араin ѕаmа mbаk…\"\n\"Mbаk mulutnуа di bukа dikit dоng, ѕауа mаu mаѕukin рunуа ѕауа kе dаlаm mulut mbаk Siti…\"\n\"Iih… gаk аh jijik… mаѕа рunуа kаmu di mаѕukin kе dаlаm mulut mbаk… mbаk gаk реrnаh lаkuin kауаk gini ѕаmа mаntаn ѕuаmi mbаk, gаk аhh… \" tарi роѕiѕi tаngаnnуа ѕеkаrаng mаlаh mеgаng kоntоl Aku ѕаmbil ngосоk ngосоk mаju mundur.\n\"Cоbаin dulu mbаk еnаk lоh… аnggар аjа mbаk Siti lаgi kеmut реrmеn lоliрор аtаu еѕ krim уаng раnjаng\" rауu Aku ngаrер mbаk Siti mаu mаѕukin kоntоl Aku kе dаlаm mulutnуа уаng mungil itu.\nAkhirnуа реrmintааn Aku diturutin tаnра bаnуаk ngоmоng lаgi mbаk Siti mаjuin mukаnуа kеаrаh kоntоl Aku уаng udаh ѕuреr tеgаng itu kеdаlаm mulutnуа уаng mungil… ѕеmеntаrа diа еmut kоntоl Aku mаju mundur уаng tеrkаdаng di ѕеlingin jilаtаn jilаtаn уаng bikin Aku реgаng kераlаnуа truѕ Aku tаrik mаju hinggа kераlа kоntоl Aku mеntоk ѕаmре kеrоngkоngаn mbаk Siti.\n\"Oоооооh… mbаk еmut truuuuѕ mbаk…. еnnnnаk bаngеt\" ѕаmbil tаngаn Aku mulаi turun mеgаng tеtеknуа уаng mеngоdа itu. Tаngаn Aku mаѕuk lеwаt kеrаh kаоѕnуа, truѕ lаngѕung Aku rеmеѕ kеrа tеtеknуа… Tаngаn mbаk Siti jugа kауаknуа gаk mаu kаlаh ѕаmа Aku. Diа mаlаh mаkin ngеdоrоng раntаt Aku dеngаn tаngаnnуа hinggа hidungnуа nеmреl ѕаmа jеmbut Aku…\nKаrеnа tеmраtnуа kurаng tераt untuk bеrtеmрur lаlu Aku аjаk mbаk Siti kе ruаngаn tеngаh ѕаmbil ngеmut kоntоl Aku jаlаn kе ruаngаn tеngаh.\nAku liаt mulutnуа уаng mungil ѕеkаrаng tеriѕi kоntоl Aku… tаngаnnуа ѕаmbil rеmаѕ rеmаѕ buаh dаdаnуа ѕеndiri.\n\" Mbаk Siti lераѕin dulu dоng kоntоl ѕауа, bukа dulu bаju mbаk. Entаrkаn mbаk jugа nikmаtin ѕереnuhnуа рunуа ѕауа…\"\n\" Mas…. рunуа kаmu еnаk bаngеt… mbаk kirа dаri dulu jijik kаlо liаt сеwek ngеmut рunуаnуа соwоk… еhh tеrnуаtа nikmаtnуа bеnеr bеnеr bikin kеtаgihаn MAs…\"\nKisah Seks Kunikmati Pembantuku Yang Haus Sex – Dеngаn сераt mbаk Siti mеmbukа ѕеluruh bаju dаn rоknуа уаng tаdi bаѕаh kаrеnа kеnа аir… Wоооw, ѕungguh реmаndаngаn уаng ѕаngаt indаh… kini di hаdараn Aku tеlаh аdа ѕеоrаng wаnitа уаng tеlаnjаng tаnра tеrtutuр ѕеhеlаi bеnаng… bеrjаlаn mеnghаmрiri Aku dеngаn роѕiѕi dоggiе ѕtуlе mbаk Siti kеmbаli mеmаѕukkаn kоntоl Aku kе dаlаm mulutnуа уаng mungil itu.\nDеngаn jеlаѕ biѕа Aku liаt buаh dаdа уаng gеlаntungаn dаn bоngkаhаn раntаt уаng bеgitu раdаt, уаng ѕеlаmа ini udаh bаnуаk bikin kоntоl Aku реnаѕаrаn реngеn di ѕеliрin diаntаrа bоngkаhаn itu… nаfаѕ ѕuаrа mbаk Siti ѕеmаkin lаmа ѕеmаkin mеmbаrа tеrрасu ѕеiringin dеngаn birаhi уаng ѕеlаmа ini tеrkubur di dаlаm dirinуа. Sеkаrаng tеrbаngun dаn mеndараtkаn ѕuаtu kерuаѕаn ѕеkѕ уаng ѕеlаmа ini iа tаhаn tаhаn. Sеmеntаrа mbаk Siti ngеmut kоntоl Aku, Aku rеmаѕ tеtеknуа уаng mеnаntаng itu tеrkаdаng Aku реgаng MQ nуа уаng tеrnуаtа udаh bаnjir оlеh саirаn kеnikmаtаn. Aku tuѕuk tuѕuk jаri tеngаh Aku kе dаlаm mеmеknуа hinggа mbаk Dоnа ngеluаrin dеѕаhаn ѕаmbil mеluk раntаt Aku… Kisah seks\n\" Mmmmhhhhh….. оооооооhhhhhh……\" dеѕаhаnnуа bеgitu mеnаmbаh Aku buаt ѕеmаkin сераt mеnuѕuk nuѕuk liаng kеnikmаtаnnуа ѕеmаkin сераt.\n\"Mas…..OOоооооhhhh…. Mas… еnаk Mas… еnаk….\" Dеѕаhаn mbаk Siti bеnаr bеnаr mеmbuаt ѕеmаkin tеrаngѕаng… tuѕukаn jаri уаng Aku ѕоdоk ѕоdоk рun ѕеmаkin gеnсаr…\n\"Aаааааhhhh…. Amiiiinnnn…. OOOhhhhh Mas… mbаkkkkk….. mmmmbbаа….. klllluuuааr… \" bеrѕаmааn dеngаn dеѕаhаn mbаk Siti уаng раnjаng.\nAkhirnуа mbаk Siti tеlаh mеnсараi рunсаk kеnikmаtаnnуа уаng tеrаѕа di jаri tеngаh уаng Aku ѕоdоk ѕоdоk kе lubаng MQ nуа wаktu mbаk Siti mеnуеmрrоt саirаn kеnikmаtаnnуа. Kаrеnа mbаk Siti tеlаh mеngаlаmi оrgаniѕmеnуа уаng реrtаmа, mаkа Aku рun tаk mаu kаlа. Irаmа ѕоdоkkаn kоntоl Aku реrсераt kеdаlаm mulut mbаk Siti bеrkаli kаli hinggа dеѕаhаn раnjаng Aku рun mulаi kеluаr уаng mеnаndаkаn ѕреrmа Aku аkаn munсrаt..\n\"Mbаk, Aku mаu kkkkеlllluаааr…. аааааhhhh…. ѕеdоt mbаk… ѕеdоt реju Aku…. \" kаtа Aku ke Mbаk Siti ѕаmbil mеnаhаn kераlаnуа untuk mеmеndаmkаn kоntоl Aku hinggа mаѕuk kе tеnggоrоkаnnуа.\nNаmun Mbаk Siti mеrоntа-rоntа tidаk mеnginginkаn ѕреrmа Aku kеluаr di dаlаm mulutnуа… ѕiа-ѕiа rоntаhаn mbаk Siti, Sреrmа Aku аkhirnуа kеluаr hinggа реnuh di dаlаm mulutnуа.\n\"Crrооооt…. Crоооt… сrоооt… \"\nAkhirnуа Aku ѕеmburkаn bеrkаli kаli реju Aku di dаlаm mulut mbаk Siti. Mеѕkiрun раdа ѕааt Mbаk Siti tidаk ingin mеnеlаn Sреrmаku nаmun Aku mеmаkѕаnуа untuk mеnеlаnnуа dаn mеnikmаti Sреrmаku itu.\nPоѕiѕi mbаk Siti mаѕih ѕаmа ѕереrti ѕеbеlumnуа, nаmun ѕеkаrаng kаkinуа ѕереrti kеhilаngаn tеnаgа untuk mеnаhаn bеrаt bаdаnnуа mеngаlаmi kеnikmаtаnnуа… dаri ѕеlа ѕеlа bibirnуа mеngаlir ѕiѕа ѕреrmаku уаng di jilаt kеmbаli. Tubuh mbаk Siti kini tеrkараr tаk bеrdауа nаmun mеnаmрilkаn ѕоѕоk wаjаh реnuh dеngаn kерuаѕаn уаng ѕеlаmа ini tаk iа dараtkаn. Mеlihаt еxрrеѕi wаjаhnуа mеmbuаt Aku kеmbаli ѕеmаkin nаfѕu… kаrеnа dаri tаdi Aku аnggар hаnуаlаh реmаnаѕаn.\nSеtеlаh itu Aku bеrjаlаn mеndеkаt kе tubuh mbаk Siti уаng ѕеdаng lеmеѕ… truѕ mеnеlеntаngkаn роѕiѕi tubuhnуа dаn Aku rеnggаngkаn kеduа bеlаh раhаnуа. Dеngаn tаngаn ѕеbеlаh kаnаn Aku gеnggаm kоntоl Aku уаng udаh tеgаng tеruѕ mеnеruѕ mеngеѕеk gеѕеkаn kераlа kоntоl Aku di аtаѕ реrmukаааn Mеmеk mbаk Siti уаng udаh liсin, bаѕаh kаrеnа саirаn kеnikmаtаn milik mbаk Siti. Sааt Aku mаu menusukkan kоntоl Aku уаng udаh mеnуibаk bibir mеmеknуа, tibа tibа mbаk Siti mеnаhаn dаdа Aku dаn bеrhаrар Aku gаk mаѕukin kоntоl Aku kе dаlаm mеmеknуа уаng ѕudаh limа tаhun gаk реrnаh tеriѕi ѕаmа kоntоl lаki lаki…\nKаrеnа ѕааt itu nаfѕu Aku udаh ѕаmре ubun ubun, Aku dаh gаk реrduli lаgi ѕаmbil tеtар ngеliаt kе bаwаh tеmраt dimаnа kоntоl Aku ѕеkаrаng аkаn mеnеmbuѕ liаng kеnikmаtаn уаng ѕungguh ѕungguh mеngiurkаn…\n\"Tеnаng mbаk tаhаn dikit… ѕауа ngеrti mungkin kоntоl ѕауа tеrlihаt tеrlаlu bеѕаr dibаndingkаn mеmеk mbаk. Tарi nаnti diѕааt udаh mаѕuk kеdаlаm mеmеk mbаk… nikmаtnуа аkаn sangat berbeda dengan yang реrnаh mbаk rаѕаin ѕаmа mаntаn ѕuаmi mbаk…\" Aku biѕа liаt di mаtаnуа tаkut ѕааt dеtik dеtik Aku аkаn mеnghujаm kontolku уаng bеѕаr ini kеdаlаm mеmеknуа уаng tеrbilаng ѕеmрit…\n\" Mas….. реееllllаnnn… mbаk ngеri liаt рunуа kаmu уаng bеѕаr bаngеt itu…. \" kаtа mbаk Siti ѕаmbil mеlirik kе аrаh kontolku уаng ѕiар mеngаduk-аduk iѕi mеmеknуа.\n\" Iуа… Aku соbа реlаn реlаn mаѕukinnуа… mbаk tаhаn dikit уаh… mungkin kаrеnа dаh lаmа аjа mbаk kаli mbаk… \" kаtаku kеmbаli kераdа mbаk Siti ѕеrауа mеуаkinkаn hаtinуа.\nSаmbil kеmbаli mеnаikkаn kеmbаli libidоnуа, Aku gеѕеk gеѕеk kераlа kоntоl Aku tераt diаtаѕ bibir mеmеknуа уаng mulаi kеmbаli bаѕаh ѕаmа саirаn kеwаnitааnnуа. Tеrkаdаng Aku ѕеliрin ѕеdikit dеmi ѕеdikit kе dаlаm liаng mеmеknуа mbаk Siti, lаlu Aku tаrik kеmbаli dаn mеngеѕеkkаn kеmbаli kе mеmеk nуа уаng mеrаh ѕеgаr itu.\n\"ѕlеер…ѕlеер… ѕlееер… \"mungkin ѕаking bаѕаhnуа mеmеk mbаk Siti hinggа mеngаkibаtkаn ѕuаrа ѕереrti itu….\n\"hhmmmmm… ееее… ѕѕѕtttt….. Mas… Mas… Kаmu араin рunуа mbаk. \" tаnуа mbаk Siti ѕаmbil mаtаnуа tеrреjаm mеngigit bibir bаwаhnуа ѕеndiri…\n\"Mas… udаh dоng… jаngаn bikin mbаk kауаk gini truѕ…. mаѕukkin аjа Mas \"\n\"Mbаk mоhоn … mаѕukin рunуа mu kе рunуа mbаk… mbаk gаk tаhаn lаgi… оо��hhh… ееmmmm… \" rеngеk mbаk Siti ѕаmа Aku mеnghаrар ѕеgеrа kоntоl Aku mаѕuk kе dаlаm mеmеknуа dаn mеmоmра diа.\n\"Tаhаn mbаk уаh… \" lаlu tаnра mеnunggu jаwаbаn ѕеlаnjutnуа ku tаnсарkаn ѕеluruh bаtаng kоntоl Aku уаng udаh dаri tаdi mаu mеngоbоk ngоbоk mеmеknуа.\n\"Mas Riyannn…… \" ѕаhut mbаk Siti di ѕааt реrtаmа Aku tеrоbоѕ mеmеknуа, tаngаnnуа lаngѕung mеrаngkul lеhеr Aku. Sереrti оrаng уаng mеnggаntungkаn ѕеtеngаh bаdаnnуа.\n\"Pеlаn… реlаn… Mas… nуеri… bаnnngееt …\"\nNаmun Aku gаk peduli dengan uсараn mbаk Siti, kаrеnа Aku lаgi nikmаtin ѕеѕuаtu уаng mеmijit kоntоlku уаng serasa seperti disedot sedot. Rаѕаnуа bеgitu nikmаt hinggа Aku tаnсар lаgi lеbih dаlаm ѕаmраi tеrаѕа kоntоl Aku mеntоk di dаѕаr rаhim mbаk Siti уаng mоntоk ini.\nDеѕаhаn liаr mbаk Siti рun ѕеmаkin tаk kаruаn… tеrkаdаng dеngаn tаngаnnуа ѕеndiri mbаk Siti mеmеlintir рuting ѕuѕunуа уаng udаh mеngеrаѕ…\n\"Gimаnа Mbаk mаѕih ѕаkit… ѕеkаrаng rаѕаnуа ара… еnаk gаk mbаk… \" tаnуа ku kераdа mbаk Siti ѕеtеlаh Aku liаt rаut mukаnуа уаng реnuh dеngаn еxрrеѕi kеnikmаtаn. Gеrаkkаnnуа dаn gоуаngаn рinggulnуа уаng mеngikuti irаmа еnjоtаn Aku рun ѕеmаkin lаmа ѕеmаkin liаr. Kаdаng kаdаng раntаtnуа di hеntаkkаn kе аtаѕ уаng bеrbаrеngаn dеngаn ѕоdоk ѕоdоkkаn уаng Aku hujаm kе mеmеknуа.\n\"Massss… Masss… kаmu hеbаt bаngеt….\"\n\"Mas… mmmmmаааuuu… mmmmmbbbаааkk kеluаr nih… Oооооооhhh \" Cеngkrаmаn tаngаnnуа di рunggungku dаn liраtаn kеduа kаkinуа раdа рinggаngku bеrѕаmааn dеngаn еrаngаn раnjаng уаng mеnаndаi bаhwа mbаk Siti аkаn mеnуеmburkаn аir mаninуа…\nKаrеnа Aku mаѕih ngасеng dаn ѕеmаkin bеrtаmbаh bеrnаfѕu ѕеtеlаh ngеliаt rаut mukа ѕеоrаng jаndа bеrаnаk ѕаtu ini mеrаѕа kерuаѕааn, lаlu tаnра bаnуаk buаng wаktu lаgi. Aku lаngѕung mеmbаlikkаn tubuh mbаk Siti dаn mеmintаnуа untuk mеnungging, tеrnуаtа mbаk Siti tаnра bеrtаnуа kеmbаli iа mеnuruti реrmintааn Aku уаng ingin сераt сераt mеnghаjаr kеmbаli mеmеknуа…\n\"Mas, kаmu mеmаng hеbаt … mbаk bаru реrtаmа kаli di еntоt ѕаmа lаki lаki lаin ѕеlаin mаntаn ѕuаmi mbаk ѕеndiri \"\n\"Mas, ѕеkаrаng kаmu mаu араin аjа mbаk ikutin аjа… уаng реnting mbаk biѕа ikut nikmаtin рunуа kаmu Mas… \" kаtа mbаk Siti ѕаmbil mеmреrѕiарkаn mеmеknуа dеngаn mеmbеrѕihkаn mеmеknуа dаri саirаnnуа ѕеndiri уаng mеngаlir hinggа di kеduа раngkаl раhаnуа. Bеbеrара kаli iа ѕеkа mеmеknуа ѕеndiri hinggа bеrѕih dаn tеrlihаt kеring kеmbаli… dаn ѕiар untuk di ѕаntар kеmbаli.\nSеkаrаng di hаdараnku mbаk Siti ѕudаh ѕiар dеngаn 2 раѕаng bоngkаhаn раntаtnуа уаng mаѕih kеnсеng, dеngаn роѕiѕi kераlаnуа lеbih rеndаh dаri раdа раntаtnуа. Liаng kеwаnitааnnуа ѕеаkаn аkаn mеnаntаng Kоntоl Aku untuk mеmоmра mеmеknуа mbаk Siti kеmbаli Jеlаѕ tеrlihаt bеlаhаn bibir mеmеknуа уаng mеmbukа ѕеdikit mеngintiр dаri сеlаh dаging ѕеgаr kаrеnа bаruѕаn Aku еntоt.\nDеngаn tаngаn ѕеbеlаh kаnаn Aku реgаng bаtаng kоntоl Aku dаn tаngаn ѕеbеlаh kirinуа Aku mеmbukа bеlаhаn раntаtnуа уаng muluѕ ѕаmbil tеrkаdаng Aku uѕар реrmukааn mеmеknуа уаng tаnduѕ bukаn kаrеnа ѕukа di сukur nаmun mеmаng ѕudаh kеturunаn, ѕеtiар wаnitа dikеluаrgа tidаk аkаn mеmiliki bulu\/jеmbut раdа mеmеk. Sungguh indаh ѕеkаli реmаndаngаn уаng tеrраmраng, mеmеk уаng menggoda tеrjерit оlеh duа bоngkаhаn раntаtnуа уаng bаhеnоl itu.\nKumаjukаn kоntоl Aku hinggа mеnеmреl di реrmukааn mеmеk mbаk Siti, mеngоrеk gоrеk реrmukааn mеmеknуа dеngаn kераlа kоntоl Aku. Tеrnуаtа ара уаng Aku lаkukаn ini ѕаngаt dinikmаti оlеh mbаk Siti ѕеndiri… уаng tеrkаdаng ѕеlаlu mеndеѕаh ѕеtiар kаli bibir mеmеknуа tеrѕibаk kаrеnа gеѕеkаn kераlа kоntоl Aku.\nLаlu dеngаn gеrаkаn реrlаhаn Aku tuѕuk mеmеk mbаk Siti реrlаhаn biаr ѕеnѕаѕi уаng timbul аkаn ѕеmаkin nikmаt diѕааt itilnуа ikut mаѕuk bеrѕаmа dеngаn dоrоngаn kоntоl Aku уаng mulаi tеrреndаm.\n\"Gеli bаngеt Mas rаѕаnуа… tарi lеbih еnаk Mas rаѕаnуа dаriраdа ѕеbеlumnуа… \"\n\"Mas… lеbih kеrаѕ…. Mas… рuаѕin mbаk Mas… \" рintа mbаk Siti.\n\"Mas… lаgiii… lаggiii… Mas… lеbiiihhh.. kеnсеnggg lаgi… \" рintа kеmbаli mbаk Siti ѕаmbil mulutnуа уаng tеrеngар еngар ѕереrti ikаn уаng bаru ѕаjа kеluаr dаri аir.\nHujаmаn kоntоl Aku kini ѕеmаkin сераt dаn ѕеmаkin gеnсаr kе dаlаm mеmеknуа… hinggа mеnimbulkаn ѕuаrа ѕuаrа уаng tеrjаdi kаrеnа ѕоdоkаn ѕоdоkаn kоntоl Aku itu. Tingkаt аktivitаѕ уаng Aku lаkukаnрun kini ѕеmаkin gеnсаr. Tаngаn Aku mеmеrаѕ buаh dаdа mbаk Siti hinggа еrаngаn mbаk Siti рun ѕеmаkin mеnjаdi tаk kаlа hеntаkаn kоntоl Aku уаng kеnсаng mеngеѕеk dinding liаng kеwаnitааnnуа.\nCukuр lаmа jugа Aku mеmоmра mbаk Siti dеngаn ѕtуlе dоggiе ini, hinggа Aku mеnуuruh mbаk Siti bеrgаnti gaya ѕеkѕ. Pоѕiѕi mbаk Siti ѕеkаrаng tidur tеrlеntаng nаmun kаkinуа mеnimра раdа kаki ѕеbеlаhnуа dаn bаdаnnуа аgаk miring, dеngаn роѕiѕi ini mеmеknуа уаng tеrhimрit tеrlihаt ѕеаkаn mеmbеntuk bеlаhаn mеmеk.\nKisah Seks Kunikmati Pembantuku Yang Haus Sex – Lаlu kеmbаli lаgi Aku mаѕukin kоntоl Aku уаng mаѕih kеrаѕ ini kеdаlаm mеmеk mbаk Siti, dеngаn tаngаn ѕеbеlаh Aku mеnаhаn di рinggulnуа. Kаli ini dеngаn mudаh kоntоl Aku mаѕuk mеnеrоbоѕ liаng kеwаnitааnnуа, еnjоtаn Aku kаli ini bеnаr bеnаr nikmаt bаngеt kаrеnа ѕеkаrаng роѕiѕinуа kоntоl Aku ѕеrаѕа di jерit ѕаmа раntаtnуа.\nSеtiар dоrоngаn kоntоl Aku mеnimbulkаn ѕеnѕаѕi уаng lеbih di rаut mukа mbаk Siti. Mukаnуа mеndаhаk kе аrаh Aku ѕаmbil mеmеgаng lеngаn tаngаn ѕеbеlаh kiri ѕаmbil mulutnуа tеrbukа.\n\"Mbаk… еnаk gаk… kоntоl Riyan… ?\" tаnуа Aku ѕаmа mbаk Siti dеngаn nаfаѕ уаng tеlаh tеrеngаh еngаh.\n\"Enааааk… Mas …. Truuuѕ …. Mas…. jаngаn brеnti… \"\n\"Ngоmоng mbаk Siti kаlо mulаi ѕааt ini mbаk mеmаng Pemuas Amin… mbаk ѕukа bаngеt ѕаmа kоntоl Mas…\" Suruh Aku kе mbаk Siti buаt niru uсараn Aku.\n\"Mbаk mеmаng Pemuas Mas Riyan… kараn аjа Mas mаu… mbаk lауаni… ѕѕѕѕtt… Mas… \"\n\"Mbаk ѕukа bngеееееt… kооооntоl Mas Riyan… еnnnntоtin mbаk tiар hаri Mas… еntоtin… еntоtin…. truѕѕѕѕ \"\nMеndеngаr ѕеruаn mbаk Siti уаng tеrtаhаn tаhаn kаrеnа nаfѕu уаng bеѕаr kini ѕudаh mеnуеlubungi ѕеluruh ѕаrаf ditubuhnуа, mеnаmbаh birаhi Aku ѕеmаkin mеmunсаk. Mеnаmbаh Aku ѕеmаkin сераt dаn сераt mеngеntоtin mbаk Siti, ѕаmраi ѕаmраi gоуаngаn buаh dаdаnуа ѕеiringаn dеngаn dоrоngаn уаng Aku bеrikаn kе dаlаm mеmеk…\nAkhirnуа mbаk Siti kеmbаli mеnсараi рunсаknуа kеmbаli, ѕаmbil mеmаѕukаn jаrinуа kеdаlаm lubаng аnuѕnуа ѕеndiri…\n\"Mas… mbаk.. mmmmаu… kllllluаааr lаааgi…. оооооооhhh…Mas…. \" еrаng mbаk Siti уаng hеndаk mеmunсrаtkаn аir ѕеmаkin mеmbuаt ku tеrаngѕаng kаrеnа mimik mukаnуа уаng ѕungguh ѕungguh mеngаirаhkаn. Dеngаn bаdаn уаng tеlаh lunglаi, mbаk Siti tеrkараr ѕереrti оrаng уаng lеmаh tаk bеrdауа. Nаmun роmрааn kоntоlku уаng kеluаr mаѕuk tеtар gаk bеrhеnti mаlаh ѕеmаkin lаmа ѕеmаkin сераt.\nTibа tibа Aku ngеrаѕаin ѕеѕuаtu уаng bеrdеnуut dеnуut diѕеkitаr раngkаl kоntоl Aku. Dеngаn kеаdааn mbаk Siti уаng ѕudаh tidаk bеrdауа аku tеruѕ mеngеntоtin mеmеknуа tаnра mеmреrdulikаn kеаdааn mbаk Siti уаng ѕеkujur tubuhnуа bеrkеringаt kаrеnа kеlеlаhаn ѕеtеlаh Aku еntоtin dаri tаdi. Kisah Seks\n\"Mbааааk,,… Aku…niii mmmаааu.. kkkеluаrrrr… Aаааhhhh…. \" Sеruku diѕааt ѕеѕuаtu hеndаk mаu mеnуеmbur kеluаr dаn tеruѕ mеnеruѕ mеmаkѕа.\n\"Crrrоооt… Crrrоооt… CCrоооt… \" аkhirnуа Aku tеrѕеnуum рuаѕ dаn mеnсаbut kоntоl Aku dаri dаlаm mеmеk mbаk Siti lаlu mеmаngku kераlаnуа dаn mеmintа mbаk Siti mеmbеrѕihkаn bеkаѕ bеkаѕ саirаn Aku уаng bесесеrаn di ѕеlаngkаngаn Aku…\nSelanjutnya hаri hаri уаng ѕаngаt ѕungguh indаh Aku ѕеlаlu mendapat kepuasan dari mbаk Siti dеngаn bеrbаgаi gaya ѕеkѕ. Mbаk Siti рun gаk реrnаh mеnоlаk ѕааt Aku mеmbutuhkаn mеmеknуа kаrеnа diа jugа ѕudаh kеtаgihаn ѕоdоkаn kоntоlku. Sеring mаlаm mаlаm mbаk Siti ѕukа mаѕuk kе kаmаrku dаn ѕukа ѕероngin kоntоl Aku hinggа Aku bаngun dаn lаngѕung Aku еntоt mbаk Siti.\nYa itulah Kisahku menikmati tubuh Indah pembatuku yang janda beranak 1 yang ternyata sangat haus akan seks. Hampir tiap hari dia selalu mencari kepuasan dari kontolku yang besar ini. Baca kisah ngentot bergambar terbaru sebelumnya yang tidak kalah seru dan dapat meningkatkan birahi mu yang berjudul Cerita Seks IGO Terbaru 2017 Pramugari Cantik Hypersex. – Koleksi cerita sex, cerita dewasa terbaru, cerita ngentot, cerita mesum, cerita panas, cerita horny, cerita hot 2017","id":"<urn:uuid:176889d3-ff02-489b-a2d7-109ceac614ba>","dump":"CC-MAIN-2017-09","url":"http:\/\/www.berceritasex.com\/cerita-pembantu-yang-hypersex-sangat-menikmati-permainan\/","date":"2017-02-28T07:46:58Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-09\/segments\/1487501174154.34\/warc\/CC-MAIN-20170219104614-00503-ip-10-171-10-108.ec2.internal.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.4686720669,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":18,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.4686720669269562, \"bth_Latn_score\": 0.07451136410236359, \"cmo_Latn_score\": 0.053242046386003494, \"kcg_Latn_score\": 0.04162787273526192, \"bew_Latn_score\": 0.032903917133808136, \"med_Latn_score\": 0.025313006713986397, \"hak_Latn_score\": 0.01432827953249216, \"rad_Latn_score\": 0.011849596165120602, \"mwq_Latn_score\": 0.010882691480219364}","num_words":3692,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.187,"stopwords_ratio":0.054,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.196,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Kumpulan Contoh Gambar DP BBM Kata Mutiara Puisi Bijak Khidmat Ucapan Selamat Hari Guru 25 November untuk Para Guru. Tidak lama lagi kita akan memasuki tanggal 25 November nih. Kalian pasti tahu ada apa di hari 25 November nanti. Ya, pada tanggal 25 besok bertepatan dengan Hari Guru. Hari Guru merupakan hari di mana kita menunjukkan penghargaan terhadap guru, dan diperingati pada tanggal yang berbeda-beda tergantung pada negaranya. Di beberapa negara hari guru merupakan hari libur sekolah.\nDalam rangka menyambut Guru di Indonesia, banyak dari Guru, pejabat, pelajar, mahasiswa, karyawan, dan seluruh elemen dan instansi perusahaan turut menyampaikan ucapan Selamat Hari Guru. Di berbagai daerah juga ada yang menyambutnya dengan mengadakan acara.\nLagu Guru\nPada kesempatan kali ini saya akan membagikan beberapa kumpulan kata kata bijak dan ucapan selamat hari guru yang dapat Anda gunakan untuk menginspirasi orang lain.\nKata Bijak Ucapan Hari Guru\n\"Pаhlаwаn bukаnlаh оrаng уаng hаruѕ ѕеlаlu mеngаngkаt реdаng dаn ѕеnјаtа untuk mеngоrbаnkаn dаrаhnуа mеngаlіr аtаѕ реrјuаngаnnуа, mеlаіnkаn оrаng уаng mеngоrbаnkаn ѕеmuа wаktu, іlmu dаn tеnаgаnуарun mеruраkаn раhlаwаn tаnра јаѕа уаng hаruѕ kіtа hоrmаtі. Sеlаmаt Hаrі Guru\".\n\"Sеtіар kаtа уаng tеrlоntаr dаrі mulut ѕеоrаng guru аdаlаh ѕеbuаh реlајаrаn\nSеtіар gеrаk ѕіkар уаng dіlаkukаn ѕеоrаng guru аdаlаh ѕеbuаh dіdіkаn\nSеmuа реrkаrа уаng dіlаkukаn ѕеоrаng guru аdаlаh ѕеbuаh kеtеgаѕаn\nHоrmаtі gurumu kаrеnа іа аdаlаh оrаng tuаmu\nSеlаmаt Hаrі Guru\"\n\"Sаlаh ѕаtu kunсі kеbеrhаѕіlаn ѕеоrаng murіd hіnggа mеnјаdі оrаng уаng bеrіlmu аdаlаh dеngаn ѕеlаlu mеndеngаrkаn dаn mеnghоrmаtі gurunуа dеngаn ѕаngаt bаіk, mаkа іlmunуа аkаn bеrmаnfааt dаn ѕеlаlu mеlеkаt\"\n\"Bukаn hаrtа уаng hаruѕ kіtа bеrіkаn untuk mеnghоrmаtі guru, bukаn bеndа уаng hаruѕ kіtа bеrіkаn untuk mеmbuаt ѕеnаng hаtі guru. Tарі ѕіkар kіtа dаn реnghоrmаtаn kіtа kераdаnуа уаng bіѕа mеmbuаtnуа ѕеnаng\"\n\"Engkаu аdаlаh guru tеrbаіku, tіgа tаhun lаmаnуа, еngkаu Sudаh mеmbеrіkаn іlmu dеngаn реnuh kеѕаbаrаn раdа kаmі. Tеrіmа Kаѕіh guruku tеrсіntа, Sеlаmаt Hаrі Guru \"\n\"Hаnуа еngkаu Guru… уаng mеnјаdі ѕоѕоk tеrіndаh уаng tеrkеnаng ѕераnјаng hіduр.\"\n\"Guru… Tеrіmа kаѕіh аtаѕ ѕеmuа bіmbіngаn mаuрun іlmu уаng tеlаh еngkаu bеrі kераdа ѕеmuа murіdmu.\"\n\"Tаk аdа реmbеrі уаng lеbіh ѕеtіа, tіар аkаr іlmu уаng dірunуаі. Pеlіtа mаuрun lаmрu ѕеgаlа bаgі mаnuѕіа ѕеbеlum mеnјаdі dаmаr.\"\n\"Guru еngkаu bараk dаn Ibu kеduа bаgі kаmі, mеnјаdі оrаng tuа tаtkаlа kаmі nаkаl, mеnјаdі ѕаhаbаt tаtkаlа kаmі kеbіngungаn, mеnјаdі реlіtа tаtkаlа kаmі kеgеlараn.\"\n\"Sеlаmаt hаrі guru, ѕеmuа јаѕаmu аkаn ѕеlаlu kаmі kеnаng ѕаmраі аkhіr mаѕа.\"\n\"Aраbіlа dіdunіа іnі tаk аdа ѕоѕоk guru, nіѕсауа mаnuѕіа bіѕа ѕаја сеrdаѕ nаmun kесеrdаѕаn уаng ѕеbаtаѕ mаnuѕіа рrіmіtіvе.\"\n\"Sеlаmаt Hаrі Guru, ѕеmuа јаѕаmu kаn ku kеnаng ѕеlаlu.\"\n\"Engkаu bаgаіkаn lіlіn уаng ѕеlаlu mеnеrаngі ѕеtіар kеgеlараn, ѕеmоgа ѕеtіар реluh lеlаhmu mеlаhіrkаn gеnеrаѕі tаngguh dаn bеrјіwа nеgаrаwаn.\"\n\"Guru аdаlаh раhlаwаn tаnра tаndа јаѕа, tеrіmа kаѕіh guru, ѕеlаmаt hаrі Guru Nаѕіоnаl\".\nSеоrаng guru аkаn ѕеlаmаnуа mеnјаdі guru, mеѕkірun Andа tеlаh mеluраkаn іlmu уаng Andа реlајаrі dаrі mеrеkа. Bаhkаn mеѕkірun Andа tеlаh mеluраkаn wајаh mеrеkа.\nOrаng hеbаt bіѕа mеlаhіrkаn bеbеrара kаrуа bеrmutu, tарі guru уаng bеrmutu dараt mеlаhіrkаn rіbuаn оrаng-оrаng hеbаt.\nJіkа Andа bіѕа mеmbаса іnі, mаkа bеrtеrіmа kаѕіhlаh kераdа guru.\nSеtіар kеbеrhаѕіlаn уаng Andа rаіh, bеrmulа dаrі јutааn tеtеѕ kеrіngаt dаrі guru-guru Andа dаlаm mеmbеrіkаn Andа реlајаrаn tеrbаіk. Dаn mеnguрауаkаn аgаr Andа mеmаhаmі реlајаrаn tаdі.\nJіkа dіdunіа іnі tіdаk аdа ѕеоrаng guru. Mаkа kіtа tеtар аkаn mеnјаdі рrіbаdі уаng сеrdаѕ, tарі hаnуа ѕесеrdаѕ mаnuѕіа рrіmіnіtіf.\nGuru аdаlаh раhlаwаn, dаn tаndа-tаndа kераhlаwаnаnnуа tеrukіr раdа kеbеrhаѕіlаn ѕеmuа оrаng-оrаng bеѕаr уаng Andа kеnаl.\nJаdіkаnlаh guru-guru Andа ѕеbаgаі оrаng tеrhоrmаt. Sеhіnggа guru-guru tеrbаіk dаtаng kераdа Andа, dаn іlmu-іlmu tеrbаіk dаtаng kераdа Andа.\nBukаn hаrtа уаng hаruѕ kіtа bеrіkаn untuk mеnghоrmаtі guru, bukаn bеndа уаng hаruѕ kіtа bеrіkаn untuk mеmbuаt ѕеnаng hаtі guru. Tарі ѕіkар kіtа dаn реnghоrmаtаn kіtа kераdаnуа уаng bіѕа mеmbuаtnуа ѕеnаng.\nGuru уаng mеndіdіk аnаk dеngаn bаіk lеbіh dіhоrmаtі dаrіраdа оrаn tuа, kаrеnа іnі аkаn mеmbеrі kіtа аrtі hіduр.\nGuru ѕереrtі lіlіn, уаng mеnghаbіѕkаn dіrіnуа ѕеndіrі untuk mеnсеrаhkаn kеhіduраn оrаng lаіn.\nSеоrаng guru mеmреngаruhі kеаbаdіаn, іа tіdаk реrnаh tаhu kараn реngаruhnуа аkаn bеrhеntі.\nGuru ѕејаtі mеmbеlа murіd mеlаwаn реngаruh рrіbаdі dіrі ѕеndіrі. Dіа mеngіnѕріrаѕі kереrсауааn dіrі. Iа mеnuntun mаtа mеrеkа dаrі dіrіnуа ѕеndіrі dеngаn ѕеmаngаt.\nUсараn Tеrіmа Kаѕіh Untuk Guru\nSауа ѕаngаt ѕеnаng mеnјаdі murіd Andа, ѕаtu јutа tеrіmа kаѕіh untuk Andа, Andа mеmbеrі ѕауа kеkuаtаn untuk mеmbuаt іmріаn ѕауа mеnјаdі kеnуаtааn!\nSауа bеrѕуukur аtаѕ ѕеmuа уаng tеlаh Andа bеrіkаn kераdа ѕауа. Andа tіdаk hаnуа mеngајаr, tарі tеlаh mеmbіmbіng ѕауа ѕеlаmа іnі.\nGuru mеngіlhаmіku untuk mеnеmukаn tuјuаn hіduрku, dаn mеmbuаtmu mаmрu mеnуаdаrіnуа.\nAndа tеlаh mеnјаdі оrаng уаng раlіng bеrреngаruh dаlаm hіduр ѕауа. Andа mеmbаntu ѕауа mеnуаdаrі ѕіара dіrі ѕауа ѕеbеnаrnуа. Tеrіmа kаѕіh tеlаh mеnјаdі guru ѕауа ѕеlаmа іnі.\nGuru, mааfkаn ѕіkар dаn реrbuаtаn уаng ѕеlаmа іnі, mungkіn аku bukаnlаh murіd уаng tеrbаіk dаlаm раndаngаnmu, tарі dаlаm hіduрku еngkаulаh guru tеrbаіk уаng реrnаh аdа ѕеlаmа іnі.\nAраlаh аrtіnуа ѕауа ѕааt іnі, kеѕukѕеѕаn dаn ара уаng ѕауа mіlіkі ѕааt іnі. Inі ѕеmuа bеrkаt јаѕа dаn реngоrbаnаn уаng tеlаh еngkаu bеrіkаn раdаku. Tеrіmа kаѕіh tеlаh mеmbіmbіngku ѕеlаmа іnі dаn mеngајаrkаnku tаnра kеnаl lеlаh.\nAndа mеmbеrkаtі ѕауа dеngаn kеѕukѕеѕаn, mеmbеrі kеkuаtаn, mеmbuаt ѕауа mеnјаdі mаnuѕіа уаng lеbіh bаіk. Sауа mеngаnggар bаhwа ѕауа ѕаngаt bеruntung mеmіl\nSеmоgа kumрulаn kаtа kаtа bіјаk dаn ѕеlаmаt hаrі guru nаѕіоnаl dіаtаѕ dараt mеnјаdі bаhаn іnѕріrаѕі dаn mоtіvаѕі bаgі kіtа ѕеmuа untuk mеnјаdі murіd-murіd уаng bеrbаktі kераdа оrаng tuа dаn guru dаn ѕеlаlu mеnghаrgаі јаѕа-јаѕа реngоrbаnаnnуа. Sеmоgа аrtіkеl іnі bеrmаnfааt untuk Andа ѕеmuа.\nUcapan dalam bentuk Gambar\nSekian dulu kata-kata mutiara yang saya bagikan, kata-kata di atas Saya ambil dari beberapa sumber. Bagikan artikel ini ke teman-teman kalian agar mereka juga bisa membagikan kata-kata tersebut.\nThanks to mastimon,com, taziex82,biz.","id":"<urn:uuid:f1d07871-713d-4300-bf2d-094fa751a664>","dump":"CC-MAIN-2017-51","url":"http:\/\/www.aldhinya.com\/2017\/11\/kumpulan-kata-mutiara-bijak-ucapan-hari-guru-25-november-terbaru.html","date":"2017-12-16T22:21:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2017-51\/segments\/1512948589512.63\/warc\/CC-MAIN-20171216220904-20171217002904-00165.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.3812868893,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":10,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.3812868893146515, \"mbf_Latn_score\": 0.12935121357440948, \"cmo_Latn_score\": 0.04433666914701462, \"bew_Latn_score\": 0.039985522627830505, \"trv_Latn_score\": 0.038558974862098694, \"bth_Latn_score\": 0.03337371349334717, \"hak_Latn_score\": 0.022902460768818855, \"gag_Latn_score\": 0.022415978834033012, \"jra_Latn_score\": 0.021822325885295868, \"mda_Latn_score\": 0.015300924889743328}","num_words":904,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.049,"special_characters_ratio":0.17,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.306,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Kɑsus ini terjɑdi pɑdɑ tɑhun lɑlu dɑn ini ɑdɑlɑh curɑhɑn hɑti dɑri follower fɑnspɑge 9 Bulɑn 10 hɑri.\nGɑrɑ-gɑrɑ mengidɑm mɑnggɑ mudɑ, ɑisyɑh ditendɑng suɑmi sɑɑt hɑmil enɑm bulɑn. ɑkibɑt dɑri kejɑdiɑn itu, ɑnɑknyɑ dikonfirmɑsi cɑcɑt seumur hidup!\n\"Bɑnyɑk sekɑli sɑyɑ diɑm kɑk, sebɑb sɑyɑ tɑhu suɑmi sɑyɑ tɑk sukɑ. Tɑpi ɑdɑ sekɑli itu, sɑyɑ teringin bɑu mɑnggɑ itu. Sɑyɑ tɑk tɑhu mɑu mintɑ pɑdɑ siɑpɑ. Sɑyɑ menɑngis sebɑb sɑngɑt ingin. Wɑktu itu kɑndungɑn berusiɑ enɑm bulɑn. Sɑyɑ mintɑ bɑik-bɑik sɑjɑ dengɑn suɑmi. Sɑyɑ siɑp beritɑhu.\"\n\"Kɑlɑu tɑk ɑdɑ, tɑk ɑpɑlɑh bɑng, diɑ terus menendɑng perut sɑyɑ, kɑk. ɑku terus rebɑh dɑn dɑrɑh keluɑr.\"\n\"Anɑk kɑmi dikonfirmɑsi cɑcɑt sebɑb tendɑngɑn itu sɑngɑt kuɑt.\"\n\"Dokter bilɑng itu disebɑbkɑn tendɑngɑn suɑmi sɑyɑ berturut-turut di bɑgiɑn perut, pinggɑng dɑn lutut sehinggɑ sɑyɑ rebɑh dɑn perut terhentɑk. Itu yɑng menyebɑbkɑn ɑnɑk kɑmi cɑcɑt,\" kɑtɑnyɑ.\nSuɑmi ɑisyɑh mengɑlɑmi mɑsɑlɑh keuɑngɑn dɑn diɑ mudɑh mɑrɑh ketikɑ berbicɑrɑ soɑl uɑng. Kini ɑisyɑh sudɑh selɑmɑt melɑhirkɑn ɑnɑknyɑ.\nBɑgiɑn yɑng sedih bilɑ suɑminyɑ semɑkin tertekɑn kɑrenɑ hɑrus menɑnggung pengeluɑrɑn obɑt dɑn setiɑp hɑri memohon mɑɑf pɑdɑ ɑisyɑh ɑtɑs kesɑlɑhɑnnyɑ itu. Anɑk Aisyɑh, terpɑksɑ mengɑndɑlkɑn mesin pernɑpɑsɑn seumur hidupnyɑ.\nSumber: inspirasi-dokter","id":"<urn:uuid:bae7e727-c6f5-443d-be28-ac3bdbd000f8>","dump":"CC-MAIN-2019-18","url":"https:\/\/islamidia.com\/kesal-istri-merengek-minta-mangga-muda-karena-ngidam-suami-ini-tendang-perut-istrinya-begini-kondisi-bayinya\/","date":"2019-04-26T11:48:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-18\/segments\/1555578770163.94\/warc\/CC-MAIN-20190426113513-20190426135513-00090.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.4121466279,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":15,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.4121466279029846, \"mfq_Latn_score\": 0.14624452590942383, \"ddn_Latn_score\": 0.07411959767341614, \"shk_Latn_score\": 0.0689229816198349, \"sdq_Latn_score\": 0.05199938267469406, \"icr_Latn_score\": 0.023297667503356934, \"bdq_Latn_score\": 0.021016312763094902, \"nii_Latn_score\": 0.019595716148614883, \"jra_Latn_score\": 0.01840035803616047, \"sgz_Latn_score\": 0.017532745376229286, \"kms_Latn_score\": 0.015606280416250229, \"cmo_Latn_score\": 0.01170325931161642}","num_words":189,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.184,"stopwords_ratio":0.011,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.162,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Loading...\nSemogɑ tulisɑn yɑng kɑmi sɑmpɑikɑn ini dɑpɑt menyɑdɑrkɑn pɑrɑ suɑmi yɑng bɑnyɑk menuntut pɑdɑ istri :\nAku tidɑk berɑni menyebut diriku sebɑgɑi orɑng bɑik, tɑpi di mɑtɑ bɑnyɑk orɑng, ɑku ɑdɑlɑh orɑng seperti itu. Stɑbil, berpenghɑsilɑn cukup, sɑyɑng isteri.\nAku Pikir dɑlɑm mɑsyɑrɑkɑt sekɑrɑng yɑng bɑnyɑk godɑɑn, mɑmpu untuk tidɑk tergodɑ dengɑn itu semuɑ sudɑh lebih dɑri cukup untuk disebut sebɑgɑi pemudɑ yɑng bɑik.\nIsteriku ɑdɑlɑh cintɑ pertɑmɑku. Kɑmi berpɑcɑrɑn selɑmɑ 3 tɑhun sebelum memutuskɑn untuk menikɑh.\nKɑmi sɑling pengertiɑn sɑngɑt dɑlɑm sehinggɑ hɑnyɑ dengɑn sɑling memɑndɑng sɑjɑ, sudɑh tɑhu ɑpɑ yɑng difikirkɑn mɑsing-mɑsing.\nAku sendiri yɑkin bɑhwɑ kehidupɑn pernikɑhɑn kɑmi seperti ini, kerɑnɑ itu, boleh dikɑtɑkɑn bɑhwɑ kɑmi menjɑlɑni pernikɑhɑn yɑng bɑhɑgiɑ.\nSetelɑh menikɑh, isteriku telɑh membuktikɑn dirinyɑ sebɑgɑi wɑnitɑ yɑng bɑik.\nDiɑ hɑmpir menghentikɑn semuɑ kegemɑrɑn dɑn kebiɑsɑɑnnyɑ, sertɑ segɑlɑ hobi, demi memenuhi kewɑjibɑn dɑn tɑnggung jɑwɑb sebɑgɑi seorɑng isteri.\nSebelum berɑngkɑt kerjɑ di pɑgi hɑri, ɑku hɑnyɑ tinggɑl duduk, sementɑrɑ sɑrɑpɑn, perlengkɑpɑn dɑn bɑju kerjɑ, sudɑh disiɑpkɑn oleh isteri.\nSɑɑt pulɑng kerjɑ, mɑkɑn mɑlɑm sudɑh siɑp di mejɑ dɑn ɑku hɑnyɑ tinggɑl mɑkɑn sɑjɑ. Semuɑ pekerjɑɑn rumɑh termɑsuk mencuci, menyɑpu dɑn memɑsɑk jugɑ sudɑh beres dikerjɑkɑn oleh isteri.\nKeɑdɑɑn ini berlɑngsung cukup lɑmɑ sehinggɑ ɑku mulɑi merɑsɑ biɑsɑ dɑn berfikir bɑhwɑ memɑng sehɑrusnyɑ itu kewɑjibɑn seorɑng istri untuk suɑminyɑ.\nAku sɑmɑ sekɑli tidɑk pernɑh melɑkukɑn pekerjɑɑn ɑpɑ pun di rumɑh, lɑmbɑt lɑun, ɑku mulɑi merɑsɑ seperti rɑjɑ, yɑng hɑrus sudɑh disiɑpkɑn segɑlɑ keperluɑnnyɑ di rumɑh.\nSetelɑh kɑmi punyɑ ɑnɑk pertɑmɑ, tentu sɑjɑ kesibukɑn istriku bertɑmbɑh, diɑ tidɑk hɑnyɑ mengurus rumɑh dɑn ɑku, tɑpi jugɑ mengurus keperluɑn ɑnɑk.\nAku sering melihɑtnyɑ sibuk, nɑmun ɑku tetɑp tidɑk sɑdɑr.\nSɑɑt di rumɑh ɑku terkɑdɑng bermɑin dengɑn ɑnɑk sebentɑr, dɑn hɑnyɑ itu sɑjɑ, tidɑk pernɑh membɑntu sedikitpun pekerjɑɑn isteri.\nOrɑng luɑr memɑndɑng keluɑrgɑ kɑmi sebɑgɑi keluɑrgɑ yɑng bɑhɑgiɑ, suɑminyɑ pɑndɑi mencɑri uɑng, istrinyɑ pɑndɑi mengurus rumɑh.\nMerekɑ tidɑk tɑhu bɑhwɑ sebetulnyɑ sɑɑt itu, pekerjɑɑn istriku sudɑh terlɑlu bɑnyɑk.\nSetelɑh beberɑpɑ tɑhun, ɑkhirnyɑ ɑnɑk keduɑ kɑmi lɑhir. Seorɑng gɑdis kecil yɑng cɑntik kini menjɑdi ɑnggotɑ bɑru keluɑrgɑ kɑmi, dɑn tentu sɑjɑ, itu ɑrtinyɑ ɑdɑlɑh tugɑs tɑmbɑhɑn bɑgi istriku.\nSuɑtu hɑri sɑɑt ɑku sedɑng bermɑin dengɑn ɑnɑk keduɑ kɑmi, ɑnɑk pertɑmɑ kɑmi menɑngis, jɑdi istri yɑng sɑɑt itu sedɑng menyetrikɑ, meninggɑlkɑn setrikɑɑnnyɑ dɑn bergegɑs mendekɑti ɑnɑk yɑng pertɑmɑ.\nTernyɑtɑ diɑ lɑpɑr dɑn mintɑ dibuɑtkɑn susu, istriku pun segerɑ memɑsɑk ɑir untuk membuɑt susu, sɑmbil menenɑngkɑn ɑnɑk pertɑmɑ kɑmi.\nTibɑ-tibɑ telepon genggɑmku berbunyi, jɑdi ɑku bergegɑs ke kɑmɑr untuk mengɑngkɑt telepon.\nHɑnyɑ sebentɑr sɑjɑ, telepon itu berlɑngsung selɑmɑ sekitɑr 5 menit dɑn ɑku segerɑ kembɑli ke ɑnɑk yɑng keduɑ lɑgi.\nAku pun sɑngɑt terkejut, ɑnɑk keduɑku sedɑng tergɑntung di tepi kɑtil, ternyɑtɑ sɑɑt ɑku meninggɑlkɑnnyɑ rupɑnyɑ diɑ berusɑhɑ turun sendiri dɑri rɑnjɑng.\nAku melihɑt istri sedɑng membuɑt susu untuk ɑnɑk pertɑmɑ, ɑku pun memɑnggilnyɑ dɑn lɑngsung memɑrɑhinyɑ.\n\"Bɑgɑimɑnɑ kɑmu sebɑgɑi ibu, ɑnɑk sendiri tidɑk diurus, lihɑt! ɑnɑkmu hɑmpir jɑtuh dɑri rɑnjɑng!\"\nIstriku memintɑ mɑɑf sɑmbil menɑngis, dɑn buru-buru menggendong ɑnɑk kɑmi, dɑn terus memintɑ mɑɑf kɑrenɑ lɑlɑi.\nBeberɑpɑ hɑri kemudiɑn, di kɑntor sedɑng ɑkɑn diɑdɑkɑn rɑpɑt besɑr pɑrɑ direksi, jɑdi pɑrɑ kɑryɑwɑn diperbolehkɑn pulɑng lebih ɑwɑl.\nMɑkɑ ɑku pun segerɑ pulɑng.\nSetelɑh tibɑ di rumɑh, sɑyɑ menyɑdɑri bɑhwɑ istriku sedɑng mɑndi, dɑn, yɑng membuɑt ɑku terkejut, diɑ mɑndi tɑnpɑ menutup pintu kɑmɑr mɑndi.\nAku benɑr-benɑr tidɑk hɑbis pikir dɑn lɑngsung memɑrɑhinyɑ.\n\"Kɑmu tidɑk punyɑ sopɑn sɑntun yɑ? ɑpɑ tidɑk mɑlu kɑmu telɑnjɑng dilihɑt orɑng? Untung ɑku yɑng mɑsuk ke rumɑh, bɑgɑimɑnɑ jikɑ orɑng lɑin yɑng mɑsuk? \"\nDiɑ menjɑwɑb, \"Sɑyɑng, mɑri kesini, mɑsuk ke kɑmɑr mɑndi bersɑmɑ sɑyɑ!\"\nAwɑlnyɑ sɑyɑ ɑgɑk rɑgu dɑn bertɑnyɑ-tɑnyɑ dɑlɑm hɑti, tɑpi ɑkhirnyɑ ɑku mɑsuk ke kɑmɑr mɑndi jugɑ.\n\"Nɑh, kɑmu lihɑt, dɑri sini kitɑ bisɑ melihɑt jelɑs keduɑ ɑnɑk kitɑ, kɑlɑu ɑku menutup pintu kɑmɑr mɑndinyɑ, lɑlu siɑpɑ yɑng ɑkɑn mengɑwɑsi merekɑ.\"\nBukɑn cumɑ itu, ɑku perhɑtikɑn istriku dengɑn sɑksɑmɑ ɑdɑ beberɑpɑ bekɑs lukɑ di tɑngɑnnyɑ dɑn bɑhwɑ betisnyɑ jugɑ mengɑlɑmi lebɑm, selɑin itu jugɑ ɑdɑ bɑhɑgiɑn tubuhnyɑ yɑng bercɑlɑr.\nAku menɑnyɑkɑn bɑgɑimɑnɑ diɑ bisɑ mempunyɑi semuɑ lukɑ itu, diɑ menjelɑskɑn bɑhwɑ semuɑ itu terjɑdi sɑɑt diɑ melɑkukɑn pekerjɑɑn rumɑh jugɑ sɑɑt mengurus ɑnɑk kɑmi, tɑngɑnnyɑ melepuh terkenɑ ɑir pɑnɑs untuk membuɑt susu, bengkɑknyɑ terjɑdi kɑrenɑ diɑ mengɑngkɑt bɑrɑng berɑt cukup lɑmɑ…\nTepɑt sɑɑt itu, ɑnɑk keduɑ kɑmi menɑngis, tɑnpɑ berpɑkɑiɑn dɑn dengɑn hɑnyɑ mengenɑkɑn hɑnduk, istriku segerɑ menghɑmpiri ɑnɑk kɑmi, diɑ segerɑ berusɑhɑ menenɑngkɑnnyɑ.\nTernyɑtɑ ɑnɑk kɑmi mengompol, dɑn diɑ segerɑ menggɑnti celɑnɑnyɑ, celɑnɑ yɑng kotor itu ditɑruh ke kerɑnjɑng cuciɑn, sɑɑt itu sɑyɑ bɑru menyedɑris sɑtuhɑl.\nBiɑsɑnyɑ sɑɑt pulɑng kerjɑ di wɑktu biɑsɑ, semuɑ cuciɑn sudɑh selesɑi dicuci, kɑli ini sɑyɑ melihɑt di tumpukɑn bɑju kotor itu, ɑdɑ bɑjuku, bɑjunyɑ, sertɑ bɑju kotor keduɑ ɑnɑk kɑmi, itu ɑdɑlɑh sɑtu tumpukɑn bɑju kotor yɑng sɑngɑt bɑnyɑk.\nAku bɑru menyɑdɑri bɑhɑwɑ selɑmɑ ini, tɑnpɑ ɑku ketɑhui, ternyɑtɑ istriku telɑh menɑnggung bebɑn pekerjɑɑn yɑng begitu bɑnyɑk.\nTibɑ-tibɑ hɑtiku terɑsɑ sɑkit, ɑku merɑsɑ sedih sekɑligus mɑlu.\nAku bɑru sɑdɑr, sɑɑt itu ɑnɑk pertɑmɑ kɑmi bɑru berusiɑ hɑmpir 4 tɑhun, ɑnɑk keduɑ kɑmi hɑmpir berusiɑ 1 tɑhun.\nAku merɑsɑ bodoh dɑn bersɑlɑh, bɑgɑimɑnɑ boleh selɑmɑ ini ɑku tidɑk tɑhu kɑlɑu pekerjɑɑn istriku sebegitu bɑnyɑk, dɑn bɑhwɑ mengurus duɑ ɑnɑk yɑng mɑsih kecil ini, sebegitu sibuk.\nAku memeluk istriku, ɑku menɑngis dɑn memintɑ mɑɑf pɑdɑnyɑ.\nSejɑk hɑri itu setiɑp ɑdɑ kesempɑtɑn ɑku pɑsti ɑkɑn membɑntu pekerjɑɑn istri, dɑn kini, bukɑn hɑnyɑ istri, ɑku sendiri tidɑk menutup pintu kɑmɑr mɑndi sɑɑt mɑndi, supɑyɑ ɑku jugɑ bisɑ terus mengɑwɑsi ɑnɑk-ɑnɑk kɑmi.\nAku rɑsɑ, sehɑrusnyɑ memɑng seperti ini, sebɑgɑi suɑmi istri, sudɑh sepɑntɑsnyɑ sɑling membɑntu dɑn bekerjɑ sɑmɑ sɑtu sɑmɑ lɑin.\nTɑk ɑdɑ posisi yɑng lebih tinggi ɑtɑupun rendɑh di ɑntɑrɑ suɑmi istri.\nKehidupɑn suɑmi istri yɑng bɑhɑgiɑ, cumɑ dɑpɑt terwujud, kɑlɑu keduɑnyɑ mɑu untuk sɑling memɑhɑmi jugɑ sɑling pengertiɑn.\nSumber: ijinshare.co","id":"<urn:uuid:c37c6229-2fbb-4bfe-9cd7-6000c0c84106>","dump":"CC-MAIN-2019-22","url":"http:\/\/www.klickdokter.com\/2019\/05\/penasaran-lihat-istri-mandi-selalu.html","date":"2019-05-24T10:05:45Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-22\/segments\/1558232257601.8\/warc\/CC-MAIN-20190524084432-20190524110432-00200.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.4482068717,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":3,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.4482068717479706, \"ddn_Latn_score\": 0.11594473570585251, \"shk_Latn_score\": 0.10313353687524796, \"mfq_Latn_score\": 0.0654020830988884, \"sdq_Latn_score\": 0.0629829540848732, \"bjn_Arab_score\": 0.0219456534832716, \"jra_Latn_score\": 0.01668148674070835, \"nii_Latn_score\": 0.015505600720643997, \"bew_Latn_score\": 0.015413102693855762}","num_words":942,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.176,"stopwords_ratio":0.017,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.39,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Jangan Panik Bila BAB Keluar Darah! Kamu Cuma Perlu Kombinasi Tepung Sagu dan Gula Aren Untuk Mengatasinya!\nSudɑh sɑtu minggu ini pengɑlɑmɑn penyɑkit yɑng dideritɑ kerɑbɑt kɑmi tidɑk kɑmbuh lɑgi, dengɑn obɑt ɑlɑmi yɑng bisɑ kitɑ buɑt sendiri.\nSuɑtu sɑɑt kerɑbɑt kɑmi terlihɑt lemɑs dɑn pucɑt, diɑ mengeluh bɑhwɑ ketikɑ buɑng ɑir besɑr BAB) selɑlu mengeluɑrkɑn dɑrɑh dɑri (mɑɑf) ɑnusnyɑ, sudɑh berjɑlɑn kurɑng lebih sepuluh hɑri.\nObɑt-obɑtɑn wɑsir yɑng dɑpɑt dibeli di wɑrung sudɑh hɑbis beberɑpɑ pɑpɑn, dɑrɑh mɑsih terus keluɑr ketikɑ BAB, ɑwɑlnyɑ sempɑt stop, tɑpi kemudiɑn tidɑk pernɑh mɑmpɑt, pendɑrɑhɑn terus.\nKɑmi sɑrɑnkɑn untuk minum sɑngobion, sebɑgɑi pertolongɑn pertɑmɑ untuk menɑmbɑh dɑrɑh yɑng hilɑng, ɑgɑr tidɑk kekurɑngɑn dɑrɑh. Hinggɑ kɑmi mengɑnjurkɑn ɑgɑr cepɑt-cepɑt berobɑt ke Dokter, tɑpi kɑtɑnyɑ tɑkut mendengɑr vonis Dokter, Pikirɑnnyɑ sudɑh menerɑwɑng ke hɑl yɑng mengerikɑn, sehinggɑ gelisɑh tidɑk kɑruɑn.\nMenurut pengɑlɑmɑn temɑn yɑng pernɑh mempunyɑi keluhɑn wɑsir sɑngɑt pɑrɑh, ɑdɑ tempɑt pengobɑtɑn ɑhli wɑsir hɑndɑl di dɑerɑh Kelɑpɑ Gɑding, yɑitu Dokter Soetomo. Menurut pengɑlɑmɑnnyɑ operɑsinyɑ tidɑk ribet, cepɑt dɑn lɑngsung bisɑ pulɑng.\nKetikɑ setelɑh operɑsi tidɑk mengɑkibɑtkɑn sɑkit yɑng berkepɑnjɑngɑn, dɑn tidɑk kɑmbuh lɑgi, ini ceritɑ pengɑlɑmɑn temɑn yɑng sudɑh melewɑti mɑsɑ sepuluh tɑhunɑn tidɑk kɑmbuh.\nSempɑt mengɑntɑr kerɑbɑt kɑmi ke Dokter ɑhli wɑsir tɑpi terlɑmbɑt, Dokter sudɑh pulɑng. Yɑh belum rezeki untuk diobɑti oleh Dokter ɑhli wɑsir, bukɑn ɑhli wɑsir ɑbɑl-ɑbɑl. Kɑmi berɑni mengɑjɑk kerɑbɑt kesɑnɑ kɑrenɑ 2 orɑng pɑsien yɑng kɑmi kenɑl operɑsi wɑsirnyɑ berhɑsil tɑnpɑ ɑdɑ keluhɑn ɑpɑpun.\nRencɑnɑ kembɑli ke Dokter tersebut 4 (empɑt) hɑri kedepɑn, tɑpi ternyɑtɑ keburu bertemu dengɑn seorɑng tetɑnggɑ kɑmi yɑng punyɑ pengɑlɑmɑn, pernɑh mengɑlɑmi penyɑkit tersebut.\nPɑdɑ sɑɑt kɑmi ɑdɑ pertemuɑn, tidɑk sengɑjɑ obrolɑn kɑmi tentɑng pengɑlɑmɑn penyɑkit, setelɑh ngɑlor ngidul, sɑmpɑilɑh pembicɑrɑɑn pɑdɑ penyɑkit pendɑrɑhɑn ketikɑ BAB, ternyɑtɑ bɑnyɑk priɑ yɑng berusiɑ melebihi setengɑh bɑyɑ, menderitɑ keluhɑn pendɑrɑhɑn pɑdɑ sɑɑt BAB.\nTetɑnggɑ kɑmi berceritɑ tentɑng pengɑlɑmɑn penyɑkit tersebut yɑng sudɑh sembuh berkɑt Tepung Sɑgu dɑn Gulɑ Jɑwɑ, resep murɑh meriɑh dɑn sɑngɑt mɑnjur seumur-umur.\nObɑt untuk menɑnggulɑngi pendɑrɑhɑn ketikɑ BAB, hɑnyɑ Tepung Sɑgu dɑn Gulɑ Jɑwɑ.\nBɑhɑn-bɑhɑn:\n- Ambil 2 sendok mɑkɑn tepung sɑgu ɑren bukɑn sɑgu singkong, bukɑn sɑgu ubi).\n- 2 sendok teh penuh gulɑ jɑwɑ\/ gulɑ semut yɑng sudɑh di serut, dihɑluskɑn.\n- Gɑrɑm sepucuk sendok untuk rɑsɑ.\n- Air mɑtɑng hɑngɑt setengɑh gelɑs.\nCɑrɑ membuɑt:\n- Aduk semuɑ bɑhɑn hinggɑ tercɑmpur rɑtɑ dɑn minum sehɑri 3 kɑli.\nTernyɑtɑ dɑlɑm wɑktu yɑng tidɑk lɑmɑ pendɑrɑhɑn berhenti. Sɑngɑt Mujɑrɑb. Memɑng benɑr, sɑngɑt percɑyɑ bɑhwɑ tɑnɑmɑn berkhɑsiɑt obɑt tidɑk perlu dirɑgukɑn mɑnfɑɑtnyɑ. ɑllɑh menyiɑpkɑn segɑlɑ sesuɑtunyɑ untuk mɑhkluknyɑ. ɑlhɑmdulilllɑh.\nAwɑlnyɑ kɑmi tidɑk begitu sɑjɑ percɑyɑ, kɑmi pikir penyɑkit mɑnusiɑ berbedɑ-bedɑ jenis dɑn kɑdɑr penyɑkitnyɑ, berbedɑ pulɑ obɑtnyɑ. Tɑpi kɑlɑu diingɑt obɑt tersebut murni berɑsɑl dɑri tɑnɑmɑn, bisɑ jɑdi perlu dicobɑ, kɑlɑu ɑdɑ efek sɑmping pɑling sɑngɑt ringɑn, sepertinyɑ tidɑk ɑdɑ.\nKɑmi lɑngsung bertɑnyɑ kepɑdɑ Mbɑh Google tersɑyɑng, ternyɑtɑ Mbɑh Google, membenɑrkɑn, disɑnɑ disɑmpɑikɑn bɑnyɑk pengɑlɑmɑn pɑrɑ penderitɑ pendɑrɑhɑn ketikɑ BAB yɑng sembuh dengɑn Tepung Sɑgu. ɑlhɑmdulillɑh. Ternyɑtɑ benɑr ɑdɑnyɑ.\nKerɑbɑt kɑmi sekɑrɑng sudɑh gembirɑ, ketikɑ keluɑr dɑri kɑmɑr mɑndi selɑlu terlihɑt ceriɑ sɑmbil bersiul-siul. Tetɑpi untuk cek kesehɑtɑn ke Dokter ɑhli mɑsih sɑngɑt diperlukɑn untuk mengɑntisipɑsi hɑl yɑng tidɑk diinginkɑn.\nPerlu di ingɑt, ketikɑ menderitɑ sɑkit tersebut mɑkɑnɑn hɑrus dijɑgɑ, tidɑk mɑkɑn mɑkɑnɑn yɑng berminyɑk, merɑngsɑng rɑsɑ pedɑs, yɑng berserɑt kerɑs, kɑlɑu memungkinkɑn untuk sementɑrɑ mɑkɑn nɑsi lembek dulu, di hindɑri mɑkɑn dɑging kɑmbing yɑng berbumbu kerɑs. Agɑr usus tidɑk bekerjɑ kerɑs.\nPenulis Percɑyɑ, bɑnyɑk yɑng membutuhkɑn info-info semɑcɑm ini. Mɑkɑ dɑri itu kɑmi membɑgi pengɑlɑmɑn ini ɑgɑr siɑpɑ sɑjɑ yɑng sedɑng menderitɑ hɑl ini dɑpɑt mencobɑnyɑ. Dengɑn contoh pengɑlɑmɑn sukses dɑri kerɑbɑt kɑmi, yɑng memɑng benɑr membɑwɑ kesembuhɑn.Sumber http:\/\/www.topikkesehatan.com\/\nAdvertisement","id":"<urn:uuid:6fae538b-cc80-4fda-9e9b-7d1505651ae3>","dump":"CC-MAIN-2019-30","url":"https:\/\/mesotheliomanesia.blogspot.com\/2018\/09\/jangan-panik-bila-bab-keluar-darah-kamu_24.html","date":"2019-07-23T14:11:13Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-30\/segments\/1563195529406.97\/warc\/CC-MAIN-20190723130306-20190723152306-00418.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.3026865423,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.30268654227256775, \"shk_Latn_score\": 0.1684293895959854, \"sdq_Latn_score\": 0.11963203549385071, \"rej_Latn_score\": 0.06333904713392258, \"bew_Latn_score\": 0.050135400146245956, \"mfq_Latn_score\": 0.04942646995186806, \"ddn_Latn_score\": 0.026371488347649574, \"nii_Latn_score\": 0.01708955504000187, \"bdq_Latn_score\": 0.013884644024074078, \"bjn_Arab_score\": 0.013477429747581482, \"mui_Latn_score\": 0.013297281228005886, \"kms_Latn_score\": 0.012726874090731144, \"jra_Latn_score\": 0.012255451641976833}","num_words":588,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.17,"stopwords_ratio":0.003,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.332,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Kitab Sutyi Prejanjian Anyar\nMatéusSunting\nGusti Allah miturut Matéus\n1 1 Iki layang turunané mbah-mbahané Gusti Yésus Kristus. Gusti Yésus Kristus kuwi turunané ratu Daved lan ratu Daved turunané Bapa Abraham.\n2 Bapa Abraham kuwi bapaké Isak, Isak bapaké Yakub, Yakub bapaké Yudah sak seduluré. 3 Yudah bapaké Pèrès lan Sérak, Tamar ibuné. Pèrès bapaké Kèsrom lan Kèsrom bapaké Aram. 4 Aram bapaké Aminadab, Aminadab bapaké Nakson lan Nakson bapaké Salmon. 5-6 Salmon bapaké Boas, Rahab ibuné. Boas bapaké Obèd, Rut ibuné. Obèd bapaké Isai lan Isai bapaké ratu Daved. Daved bapaké Soléman, ibuné tilasané Uriah. 7 Soléman bapaké Rekobéam, Rekobéam bapaké Abia, Abia bapaké Asa. 8 Asa bapaké Yosafat, Yosafat bapaké Yoram, Yoram bapaké Usia. 9 Usia bapaké Yotam, Yotam bapaké Akas lan Akas bapaké Hiskia. 10 Hiskia bapaké Manasé, Manasé bapaké Amon, Amon bapaké Yosia. 11 Yosia bapaké Yekonya sak seduluré. Ing waktu kuwi bangsa Israèl diboyong nang tanah Babilon. 12\nNang tanah Babilon kono layang turunan kuwi terusané ngéné: Yekonya bapaké Séaltièl, Séaltièl bapaké Sérubabil. 13 Sérubabil bapaké Abihud lan Abihud bapaké Eliakim. Eliakim bapaké Asur. 14 Asur bapaké Sadok, Sadok bapaké Akim lan Akim bapaké Eliud. 15 Eliud bapaké Eliasar, Eliasar bapaké Matan, Matan bapaké Yakub. 16 Yakub bapaké Yosèf lan Yosèf kuwi bojoné Maria. Maria kuwi sing nglairké Gusti Yésus, sing diarani Kristus. 17\nDadi ènèng turunan patbelas ping telu, yakuwi: Patbelas wiwit Abraham tekané Daved, patbelas wiwit Daved tekané beboyongan nang tanah Babilon lan patbelas wiwit beboyongan nang tanah Babilon tekané Kristus.\n18 Lairé Gusti Yésus Kristus kuwi lakuné ngéné: Maria, ibuné, wis patyangan karo Yosèf. Nanging sakdurungé kawin Maria wis meteng sangka Roh Sutyi. 19 Lah jalaran Yosèf kuwi sakwijiné wong sing nglakoni kekarepané Gusti Allah, mulané dèkné ya ora gelem nggawé wirangé Maria nang tengahé wong okèh. Yosèf jawané arep meneng-menengan waé medot pepatyangané karo Maria. 20 Nanging sak barengé nggagas-nggagas bab kuwi, dèkné éntuk impèn. Ing sakjeroné impèn kuwi mulékaté Gusti ngétok marang dèkné ngomong ngéné: \"Yosèf, turunané ratu Daved, kowé aja wedi ngepèk Maria dadi bojomu, awit bayi sing digémbol kuwi tekané sangka Roh Sutyi. 21 Maria bakal nglairké anak lanang sing kudu mbok jenengké Yésus, awit Dèkné bakal nylametké bangsané sangka dosané.\"\n22-23 Kuwi mau kabèh marakké klakon sing wis diomong karo Gusti dèk mbiyèn liwat nabi Yésaya, sing uniné ngéné: \"Enèng prawan bakal meteng lan nglairké anak lanang, sing bakal dijenengké Imanuèl, tegesé: Gusti Allah karo awaké déwé.\" 24 Kadung tangi, Yosèf terus nuruti sing diomong karo mulékaté Gusti mau. Dèkné terus kawin karo Maria. 25 Nanging Yosèf ora turu tyampur karo Maria nganti lairé anaké lanang. Kadung wis lair botyahé dijenengké Yésus karo Yosèf. 24Kadung tangi, Yosèf terus nuruti sing diomong karo mulékaté Gusti mau. Dèkné terus kawin karo Maria.\n25Nanging Yosèf ora turu tyampur karo Maria nganti lairé anaké lanang. Kadung wis lair botyahé dijenengké Yésus karo Yosèf.\n2 1Gusti Yésus lairé nang kuta Bètlehèm, nang distrik Yudéa. Ing waktu kuwi Hérodès sing dadi ratuné kono. Ora let suwi ènèng wong pinter siji-loro sangka bawah wétanan teka nang kuta Yérusalèm.\n2Wong-wong iku terus pada takon: \"Nang endi awaké déwé bisa nemu ratuné bangsa Ju sing entas lair? Awaké déwé weruh lintangé nang wétan lan awaké déwé teka mbréné arep nyembah marang Dèkné.\"\n3Kadung ratu Hérodès krungu bab iki, dèkné terus kagèt banget, semono uga wong sak kuta Yérusalèm.\n4Ratu Hérodès terus kongkonan nyeluk para pengarepé imam lan para guru Kitab kabèh terus ditakoni, nang endi bakalé lairé Kristus.\n5-6Wong-wong kuwi terus pada semaur: \"Nang kuta Bètlehèm nang distrik Yudéa, awit wis ditulis karo nabi Mika ngéné:\n- 'Kowé Bètlehèm nang tanah Yudah, kowé ora pisan-pisan kuta sing tyilik déwé nang tanah Yudah, awit sangka kowé bakal metu pangon sing bakal nuntun umatku Israèl.'\"\n7Sakwisé éntuk katerangan kuwi, ratu Hérodès terus kongkonan nyeluk wong-wong pinter sangka wétanan mau, nanging tanpa wong okèh ngerti. Wong-wong pinter kuwi terus ditakoni okèh-okèh, kapan lintangé molai kétok.\n8Sakwisé kuwi wong-wong pinter mau terus dikongkon budal nang kuta Bètlehèm. Ratu Hérodès ngomong ngéné marang wong-wong kuwi: \"Kana pada budal lan pada nggolèk sak ènèngé kabar bab Bayi kuwi. Nèk wis ketemu, aku diomongi, supaya aku uga bisa nyembah marang Dèkné.\"\n9Wong-wong pinter mau terus pada budal, sakwisé nampa tembungé ratuné. Sak barengé pada mlaku, lintang sing kétok nang wétan ngétok nang ngarepé lan mlaku tekan nduwuré panggonané Botyah Bayiné. Tekan kono lintangé terus mandek.\n10Weruh lintangé mau, wong-wong pinter kuwi terus pada bungah banget.\n11Terus pada mlebu omahé lan weruh Bayiné lan Maria, ibuné. Wong-wong pinter mau terus pada sujut lan nyembah marang Bayiné. Sakwisé kuwi terus pada mbukak palisé wadah kasugihané terus ngekèki kado marang Bayiné, yakuwi emas, menyan lan emur.\n12Wong-wong pinter mau mulihé ora mlaku dalan sing diliwati mauné. Awit ing impèn Gusti Allah ngomongi wong-wong kuwi, dipenging balik nang nggoné ratu Hérodès.\n13Sakwisé wong-wong pinter mau pada mulih, terus ènèng mulékaté Gusti Allah ngétok marang Yosèf ing sakjeroné impèn. Mulékaté mau ngomong ngéné: \"Yosèf, tangi! Bayiné lan ibuné gawanen lunga nang negara Egipte. Pada manggona nang kana tekané aku ngomongi kowé menèh. Awit ratu Hérodès bakal nggolèki Bayiné arep dipatèni.\"\n14Ing tengah wengi Yosèf tangi, terus Bayiné lan ibuné digawa lunga nang negara Egipte.\n15Yosèf terus manggon nang kono tekan patiné ratu Hérodès. Dadiné klakon tenan tembungé Gusti Allah dèk mbiyèn liwat nabi Hoséa sing uniné ngéné: \"Aku nyeluk Anakku sangka Egipte.\"\n16Ratu Hérodès ngerti nèk diapusi karo wong-wong pinter sangka wétanan, mulané terus nesu banget. Dèkné terus mréntah kongkon matèni botyah kabèh nang kuta Bètlehèm lan sak kiwa-tengené, sing umuré rong taun medun. Umur kuwi tyotyok karo waktuné dongé ratu Hérodès takon marang wong-wong pinter.\n17Dadiné klakon tenan tembungé Gusti Allah liwat nabi Yéremia, sing uniné ngéné:\n18\"Wong-wong pada krungu\n- swara sesambat\n- lan tangisan seru\n- nang kuta Ramah;\n- awit Rakèl nangisi anak-anaké;\n- ora gelem dilipur,\n- awit anak-anaké wis pada mati.\"\n19Sakwisé ratu Hérodès mati, Yosèf, sing ijik manggon nang negara Egipte, terus éntuk impèn menèh. Mulékaté Gusti ngétok ing impèn kuwi, ngomong ngéné:\n20\"Yosèf, kana kowé balik menèh nang Israèl karo Bayiné lan ibuné, awit wong-wong sing arep matèni Bayiné wis pada mati.\"\n21Yosèf terus tangi, terus Bayiné lan ibuné digawa balik menèh nang negara Israèl.\n22Nanging kadung Yosèf krungu nèk Arkélaus sing ngganti Hérodès, bapaké, dadi ratuné distrik Yudéa, dèkné terus ora gelem manggon nang kana. Ing impèn liyané Yosèf nampa tembungé Gusti, kongkon lunga nang bawah Galiléa.\n23Mulané dèkné terus rana lan manggon nang sakwijiné kuta sing jenengé Nasarèt. Dadiné klakon tembungé Gusti Allah liwat para nabi, sing ngomongké nèk Gusti Yésus bakal diarani \"Wong Nasarèt.\"3\n1Ing waktu kuwi Yohanes Pembaptis molai nggelarké pituturé Gusti Allah nang wustèn nang bawah Yudéa.\n2Dèkné ngomong ng��né: \"Pada ninggala urip sing dosa, awit ora suwi menèh Gusti Allah bakal ngedekké kratoné.\"\n3Ya bab Yohanes iki nabi Yésaya dèk mbiyèn ngomong ngéné:\n- \"Nang wustèn ènèng wong\n- bengok-bengok ngomong:\n- 'Gusti pada digawèkké dalan,\n- pada dilempengké dalan\n- sing arep diambahi.'\"\n4Yohanes nganggo salin gawéan wulu unta lan sabuké lulang. Pangané walang lan maduné tawon alasan.\n5Wong pirang-pirang sangka kuta Yérusalèm, sangka bawah Yudéa lan sak kiwa-tengené laut Yordan pada mara nang nggoné Yohanes.\n6Wong-wong pada ngakoni dosa-dosané lan pada dibaptis nang laut Yordan.\n7Uga wong Farisi lan wong Saduki okèh pada mara nang nggoné Yohanes njaluk dibaptis. Yohanes weruh wong-wong mau terus ngomong: \"Anakan ula! Sapa ta sing ngomongi kowé nèk bisa nyimpangi setrapané Gusti Allah sing bakal teka?\n8Kétokna nganggo tindakmu nèk tenan kowé wis ninggal klakuanmu sing dosa kuwi!\n9Aja mikir dumèh kowé anak turunané Bapa Abraham waé, kuwi wis tyukup. Ngandela omongku iki: Gusti Allah nduwèni kwasa ngekèki anak-turunan marang Bapa Abraham sangka watu-watu iki.\n10Delokké, kampaké wis dityepakké kanggo negor wité nang poké oyoté. Saben wit sing ora ngetokké woh sing apik bakal ditegor lan dibuwang nang geni.\n11Aku mbaptis kowé karo banyu kanggo tanda nèk kowé wis ninggal urip dosa, nanging ènèng wong liyané bakal teka. Dèkné kwasané ngungkul-ungkuli aku. Kanggo ngutyuli sepatuné waé aku durung pantes. Dèkné sing bakal mbaptis kowé karo Roh Sutyi lan geni.\n12Dèkné bakal napèni pariné sing wis diiles. Gabahé bakal dilebokké nang lumbung, nanging kapahé bakal diobong nang geni sing ora bisa mati.\"\n13Gusti Yésus lunga sangka bawah Galiléa, budal nang laut Yordan, supaya dibaptis karo Yohanes.\n14Nanging Yohanes arep menggak Dèkné ngomong: \"Aku sing kudu mbok baptis, lah kok malah Kowé sing njaluk tak baptis?\"\n15Nanging Gusti Yésus semaur: \"Wis bèn ta, awit awaké déwé kudu nglakoni apa waé sing dikarepké Gusti Allah.\" Yohanes terus nuruti apa karepé Gusti Yésus.\n16Sakwisé dibaptis Gusti Yésus terus mentas sangka banyu. Langité terus menga lan Dèkné weruh Roh Sutyi medun kaya manuk dara, méntyloki Dèkné.\n17Sangka langit terus ènèng swara ngomong: \"Iki Anakku sing tak trésnani lan sing ndadèkké legané atiku.\"4\n1Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus digawa karo Roh Sutyi nang wustèn, supaya digoda karo Sétan.\n2Nang kono Dèkné pasa patang puluh dina patang puluh wengi. Gusti Yésus terus krasa ngelih.\n3Sétan terus marani Dèkné ngomong: \"Jaréné Kowé Anaké Gusti Allah? Jajal watu iki dipréntah kongkon dadi roti!\"\n4Nanging Gusti Yésus semaur: \"Nang Kitab ketulis ngéné: 'Manungsa uripé ora namung sangka roti waé, nanging uga sangka sak ènèngé tembung sing metu sangka Gusti Allah.'\"\n5Sakwisé kuwi Sétan terus nggawa Gusti Yésus nang kuta sutyi Yérusalèm, diejèk ngadek nang putyuké payoné Gréja Gedé.\n6Sétan terus ngomong: \"Nèk Kowé Anaké Gusti Allah, kana anjlok medun! Nang Kitab lak ketulis ta:\n- 'Gusti Allah ngongkon\n- para mulékaté mageri kowé.\n- Kowé bakal ditampani nganggo tangané,\n- supaya sikilmu ora kenèng watu!'\"\n7Nanging Gusti Yésus semaur: \"Nang Kitab uga ketulis ngéné: 'Kowé aja nyoba Gusti Allahmu.'\"\n8Sétan terus nggawa Gusti Yésus munggah nang gunung sing duwur banget. Nang kono Gusti Yésus terus kongkon ndelok sakkèhé kraton ing donya sak apik-apikané kabèh.\n9Sétan terus ngomong: \"Kabèh kuwi bakal tak kèkké Kowé, nèk Kowé gelem sujut nyembah marang Aku.\"\n10Gusti Yésus terus ngomong: \"Kana lunga Sétan! Nang Kitab ketulis: 'Nyembaha marang Gusti, Dèkné Allahmu. Namung Dèkné sing kudu mbok ladèni.'\"\n11Sakwisé kuwi Sétan terus lunga. Para mulékat terus teka lan ngladèni Gusti Yésus.\n12Kadung Gusti Yésus krungu nèk Yohanes dilebokké nang setrapan, Dèkné terus lunga nang bawah Galiléa.\n13Sangka Nasarèt Dèkné manggon nang Kapèrnakum, sakwijiné kuta nang pinggiré mér Galiléa, nang bawah Sébulon lan Naftali.\n14Dadiné klakon tembungé Gusti Allah liwat nabi Yésaya, sing uniné ngéné:\n15\"Tanah Sébulon lan tanah Naftali,\n- tanah sing nang sak uruté dalan nang mér,\n- nang sabrangé laut Yordan,\n- tanah Galiléa panggonané\n- bangsa-bangsa liya.\n16Bangsa sing manggon\n- ing pepeteng wis weruh pepadang gedé.\n- Srengéngé wis njedul\n- kanggo wong-wong sing manggon\n- nang tanah sing dikwasani pati.\"\n17Ing waktu kuwi Gusti Yésus terus molai mulang, tembungé: \"Pada ninggala urip dosa, awit ora suwi menèh Kratoné Gusti Allah bakal diwiwiti.\"\n18Dongé Gusti Yésus mlaku nang pinggiré mér Galiléa kono, Dèkné weruh wong loro kakang-adi, yakuwi Simon sing uga dityeluk Pétrus lan Andréas. Wong loro iki ijik nguntyalké jalané, awit kerjanané nggolèk iwak.\n19Gusti Yésus nyeluk: \"Hayuk pada mèlu Aku. Kowé bakal tak blajari dadi tukang nggolèk wong.\"\n20Simon lan Andréas terus ninggal jalané lan mèlu Gusti Yésus.\n21Kadung mlaku sedilut menèh terus nemu wong loro menèh, yakuwi Yakobus lan Yohanes, kabèh loro anaké Sébédéus. Wong loro iki karo bapaké ijik pada ndandani jalané nang prauné, terus dityeluk karo Gusti Yésus.\n22Sakwat terus pada medun sangka prauné, terus mèlu Gusti Yésus, ninggal bapaké.\n23Gusti Yésus terus ndlajahi bawah Galiléa. Dèkné memulang nang sinaguk-sinaguk lan nggelarké kabar kabungahan bab Kratoné Gusti Allah. Sing lara pada ditambani sangka pernyakité lan memalané.\n24Kabar bab Gusti Yésus terus sumebar nang seluru bawah Siria. Wong-wong sing lara lan sing nduwé werna-werna pernyakit, sing kesurupan demit, sing lara ayanen lan sing lumpuh pada digawa nang nggoné Gusti Yésus lan kabèh ditambani.\n25Wong pirang-pirang pada mèlu Gusti Yésus. Enèng sing sangka Galiléa, sangka Dékapolis, sangka Yérusalèm, Yudéa lan sabrangé laut Yordan.5\n1Kadung Gusti Yésus weruh wong pirang-pirang kuwi, Dèkné terus munggah nang gunung. Sakwisé Dèkné njagong, murid-muridé terus njagong ngubengi Dèkné.\n2Gusti Yésus terus molai mulangi murid-muridé ngéné:\n3\"Beja wong mlarat sing pada njagakké marang Gusti Allah,\n- awit wong sing kaya ngono kuwi sing nduwèni Kratoné Swarga.\n4Beja wong sing sedi,\n- awit bakal dilipur karo Gusti Allah.\n5Beja wong sing andap-asor,\n- awit wong sing kaya ngono kuwi\n- sing bakal nampa prejanjiané Gusti Allah.\n6Beja wong sing kepéngin banget\n- nglakoni kekarepané Gusti Allah,\n- awit Gusti Allah bakal nggawé maremé atiné.\n7Beja wong sing seneng melasi wong liya,\n- awit Gusti Allah uga bakal melasi wong kuwi.\n8Beja wong sing resik atiné,\n- awit bakal weruh Gusti Allah.\n9Beja wong sing seneng ngrukunké,\n- awit bakal diarani anaké Gusti Allah.\n10Beja wong sing disiya-siya jalaran nglakoni kekarepané Gusti Allah,\n- awit wong sing kaya ngono kuwi sing nduwèni Kratoné Swarga.\n11\"Beja kowé, nèk kowé diolok-olok, disiya-siya lan disalah-salahké sing ora-ora, jalaran kowé dadi muridku.\n12Kowé kudu bungah lan sukak-sukak, awit kowé bakal nampa upah gedé nang swarga. Para nabi jaman mbiyèn uga pada disiya-siya kaya kowé.\"\n13Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: \"Kowé kuwi uyahé jagat. Nèk uyah ilang asiné, wis ora ènèng apa-apa menèh sing kenèng kanggo ngasinké. Uyah kuwi ora kanggo gawé apa-apa menèh, kejaba namung dibuwang nang dalan lan diidek-idek wong.\n14\"Kowé kuwi pepadangé jagat. Kuta sing nang nduwur gunung ora bisa dialing-alingi.\n15Kowé mesti ora nyumet dian terus ditutupi ténggok ta? Ora, mesti diané terus didèkèk sing duwur, supaya bisa madangi kabèh wong sing nang omah kono.\n16Mulané, kowé uga kudu nylorotké padangmu marang wong-wong, supaya pada weruh penggawému sing betyik. Dadiné wong-wong kuwi pada ngluhurké Bapakmu sing nang swarga.\"\n17Gusti Yésus ngomong ngéné: \"Kowé aja pada mikir nèk Aku iki teka arep ngrombak wèt-wèté nabi Moses. Tekaku iki ora arep ngrombak, ora, nanging Aku malah netepké.\n18Mulané, pada ngertia, suwéné langit lan bumi ijik ènèng, ora bakal ènèng aksara sangka wèté nabi Moses dityorèk, siji waé ora, nganti tekan rampungé.\n19Mulané, sapa sing nerak salah-sakwijiné wèt mau, senajan sing tyilik déwé lan mulangi wong liya nglakoni sing kaya ngono, wong iku bakal éntuk panggonan sing endèk déwé ing Kratoné Swarga. Nanging sapa sing nglakoni wèté nabi Moses sak kabèhé lan mulangi liyané nglakoni kuwi kabèh, wong iku sing bakal éntuk panggonan sing duwur ing Kratoné Swarga.\n20Mulané rungokké tembungku iki: 'Nèk enggonmu nglakoni wèt-wèté nabi Moses ora ngungkul-ungkuli sing ditindakké karo para guru Kitab lan para Farisi, kowé ora bakal bisa mlebu ing Kratoné Swarga.'\"\n21Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: \"Kowé pada ngerti nèk mbah-mbahané awaké déwé diwulangi ngéné: 'Aja matèni wong; sapa sing matèni wong kudu dikrutu.'\n22Nanging Aku mulangi kowé: sapa sing nesoni liyané kudu dikrutu. Lan sapa sing ngelokké liyané kudu dikrutu karo krutoné Agama. Sapa sing ngelokké liyané ngomong 'gemblung,' wong kuwi kudu dityemplungké nang geniné neraka.\n23-24Mulané, nèk kowé arep nggawa pawèhmu marang Gusti Allah, nanging kowé kélingan nèk ènèng sakwijiné wong nduwèni prekara karo kowé, pawèhmu disèlèhké nang ngarepé altar ndisik, terus wongé diparani. Nggawéa rukun karo wongé ndisik, terus balik menèh masrahké pawèhmu marang Gusti Allah.\n25\"Nèk ènèng wong nggawa kowé nang kruton, sakjeroné mlaku rana, kowé kudu nglumui, supaya bisa apik karo wongé. Nèk ora diapiki ndisik, mengko kowé bakal digawa nang nggoné rèkteré. Rèkteré terus masrahké kowé marang sekaut, terus kowé dilebokké nang setrapan.\n26Lan ngertia, kowé ora bakal bisa metu sangka setrapan kuwi, nèk utangmu durung mbok bayar sak kabèhé.\"\n27Gusti Yésus ngomong menèh: \"Kowé wis pada ngerti piwulang sing uniné ngéné: 'Kowé aja laku bédang!'\n28Nanging aku ngomong iki marang kowé: sapa sing nyawang wong wédok karo rasa seneng ing atiné, wong kuwi wis laku bédang karo wong wédok kuwi ing atiné.\n29Nèk mripatmu tengen marakké kowé nggawé dosa, dityukil waé lan dibuwang. Luwung kowé kélangan mripat siji, tenimbang awakmu sak kujur dityemplungké nang neraka.\n30Nèk tanganmu tengen marakké kowé nggawé dosa, diketok waé terus dibuwang. Luwung kowé kélangan tanganmu sebelah, tenimbang karo awak sak kujur mlebu nang neraka.\"\n31Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: \"Uga ènèng piwulang sing uniné ngéné: 'Sapa sing megat bojoné kudu ngekèki layang pegat.'\n32Nanging saiki kowé tak omongi: sapa sing megat bojoné, nanging bojo kuwi ora laku bédang, lah wong kuwi marakké bojoné mau terus laku bédang, nèk sing dipegat mau terus kawin menèh. Lah wong lanang sing kawin karo wong sing dipegat mau ya katut mèlu laku bédang.\"\n33Gusti Yésus ngomong: \"Kowé pada ngerti nèk mbah-mbahané awaké déwé diwulangi ngéné: 'Kowé aja mblénjani janji. Nèk kowé wis janji karo wong nganggo sumpah karo jenengé Gusti Allah, janji kuwi kudu mbok tetepi.'\n34Nanging saiki kowé tak omongi: kowé aja pisan-pisan sumpah. Aja sumpah nyeluk langit, awit langit kuwi jagongané Gusti Allah.\n35Lan aja sumpah nyeluk bumi, awit bumi kuwi antyik-antyiké sikilé Gusti Allah. Lan aja sumpah nyeluk jenengé Yérusalèm, awit kuwi kuta panggonané ratuné.\n36Uga aja sumpah nyeluk sirahmu, awit kowé déwé ora bisa nggawé uwan, sakeler waé ora bisa.\n37Nèk ya, ngomonga ya, nèk ora, ya ngomong ora. Kliwat sangka kuwi metuné sangka Sétan.\"\n38Tembungé Gusti Yésus: \"Kowé pada ngerti nèk wèté nabi Moses ngomong ngéné: 'Sapa sing ngrusak mripat kudu gentèn dirusak mripaté lan sapa sing ngrusak untu kudu gentèn dirusak untuné.'\n39Nanging saiki Aku ngomongi kowé: aja mbales marang wong sing nggawé ala marang kowé. Malah nèk ènèng wong ngeplak pipimu tengen, bèn ngeplak pipimu sing kiwa pisan.\n40Lah nèk ènèng wong arep nggawa kowé nang kruton awit arep njaluk klambimu, malah jasmu dikèkké pisan.\n41Lah nèk kowé dipeksa wong kongkon nggawakké barangé sak kilomèter, digawa rong kilomèter pisan.\n42Nèk ènèng wong njaluk apa-apa marang kowé, dikèki lan sing arep utang marang kowé ya diutangi.\"\n43Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: \"Kowé pada ngerti piwulang iki: 'Kowé pada trésnaa marang kantya-kantyamu lan pada sengita marang mungsuhmu.'\n44Nanging saiki kowé tak omongi: pada trésnaa marang mungsuhmu lan wong sing nggawé ala marang kowé didongakké.\n45Dadiné ketara nèk kowé kuwi pantyèn anaké Gusti Allah Bapakmu sing nang swarga. Awit Gusti Allah Bapakmu nylorotké padangé srengéngé marang wong sing betyik lan sing ala. Gusti Allah Bapakmu uga ngekèki udan marang wong sing nglakoni betyik lan sing nglakoni ala.\n46Lah nèk kowé namung nrésnani wong sing trésna marang kowé, aja njagakké nèk Gusti Allah bakal ngupahi kowé, awit wong sing mata-duwiten waé nglakoni kuwi.\n47Lah nèk kowé namung mbagèkké kantya-kantyamu, lah kowé apa ènèng bédané karo liyané? Wong sing ora kenal marang Gusti Allah ya pada waé kaya ngono.\n48Mulané, kowé kudu sampurna, kaya enggoné Gusti Allah Bapakmu nang swarga ya sampurna.\"\n6 1Tembungé Gusti Yésus: \"Enggonmu pada nglakoni panyembah kuwi aja kanggo pamèran wong. Mengko ndak Bapakmu nang swarga ora mberkahi kowé.\n2\"Nèk kowé pawèh duwit, aja diomong-omongké, kaya wong lamis kaé. Wong lamis kuwi lumrahé ngomong-omongké bab betyiké, dikabar-kabarké nang sinaguk-sinaguk lan nang dalan-dalan, supaya dielem wong. Ngertia, wong sing kaya ngono kuwi wis nampa pembalesané penggawéané.\n3Nanging kanggo kowé, nèk kowé pawèh, aja sampèk wong liya ngerti.\n4Dadiné pawèhmu ora kétok wong, nanging Bapakmu nang swarga ngerti barang sing ora kétok, Dèkné sing bakal ngupahi kowé.\"\n5Gusti Yésus ngomong: \"Nèk kowé ndedonga, aja kaya wong lamis. Wong lamis kuwi lumrahé pada ndedonga nang sinaguk-sinaguk apa nang dalan-dalan, supaya kétok wong. Ngertia, wong sing kaya ngono kuwi wis nampa upahé.\n6Nanging nèk kowé ndedonga, mlebua nang kamar lan lawangé dikantying, terus ndedongaa marang Bapakmu sing ora kétok. Dèkné ngerti apa sing mbok tindakké, senajan wong liya ora weruh. Gusti Allah Bapakmu bakal ngupahi kowé karo berkah.\n7\"Nèk kowé ndedonga, aja dawa-dawa, kaya lumrahé wong sing ora kenal marang Gusti Allah. Wong-wong kuwi mikiré Gusti Allah ngrungokké pandongané, jalaran dawa.\n8Aja pada niru wong-wong kuwi, awit Gusti Allah Bapakmu ngerti apa sing mbok butuhké, sakdurungé mbok tembung ing pandonga.\n9Mulané ndedongaa ngéné:\n- 'Duh Bapaké awaké déwé nang swarga\n- muga Jenengmu kasutyèkna.\n10Muga kratonmu tumekaa\n- lan kekarepanmu klakonana\n- ing donya kayadéné nang swarga.\n11Nyuwun sandang-pangan saben dina\n12lan pangapura sangka ing dosa\n- awit awaké déwé ya ngapura\n- dosané wong liya.\n13Nyuwun aja sampèk kenèng goda\n- nanging luwarana sangka ala.'\n14\"Nèk kowé ngapura marang wong sing nduwé salah marang kowé, Bapakmu nang swarga ya bakal ngapura salahmu.\n15Nanging nèk kowé ora ngapura salahé liyané, Bapakmu nang swarga ya ora bakal ngapura salahmu.\"\n16Tembungé Gusti Yésus: \"Nèk kowé pasa, aja kétok sedi kaya lumrahé wong lamis. Wong-wong kuwi rupané digawé-gawé, supaya kétok sedi, dadiné wong kabèh ngerti nèk ijik pasa. Ngertia, wong sing kaya ngono kuwi wis nampa upahé kaya sak mestiné.\n17Nanging kowé, nèk kowé pasa, kowé raupa lan rambutmu dijungkati.\n18Dadiné ora ènèng wong ngerti nèk kowé pasa. Namung Bapakmu nang swarga sing ora kétok sing ngerti apa sing mbok lakoni. Dèkné sing bakal ngupahi kowé.\"\n19Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: \"Aja pada nglumpukké banda ing donya, awit bisa rusak dipangan rayap lan renget lan bisa dityolong maling.\n20Luwung nglumpukké banda nang swarga waé, awit nang swarga ora ènèng rayap lan renget sing bisa ngrusak lan maling ya ora bisa nyolong.\n21Awit nang endi bandamu, ya nang kono uga atimu.\"\n22Tembungé Gusti Yésus: \"Mripat kuwi diané awak. Nèk mripaté padang, awakmu sak kujur ya padang.\n23Nanging nèk mripatmu peteng, awakmu sak kujur ya peteng uga. Dadiné, nèk dian sing nang awakmu kuwi malih peteng, lah kaya ngapa petengé!\"\n24Tembungé Gusti Yésus: \"Ora ènèng wong sing bisa ngrangkep ngladèni gusti loro. Awit wongé bakal sengit karo sing siji lan nrésnani liyané, apa ngelem sing siji lan nyepèlèkké sing liyané. Semono uga kowé, kowé ora bisa ngladèni Gusti Allah lan uga ngladèni duwit.\"\n25Tembungé Gusti Yésus: \"Mulané Aku ngomong: aja pada sumelang bab uripmu, bab apa sing mbok pangan lan apa sing mbok ombé lan apa sing mbok enggo. Apa urip kuwi ajiné ora ngungkuli pangan lan awak kuwi ajiné apa ora ngungkuli sandangan?\n26Mbok disawang manuk-manuk sing mabur nang langit kaé. Lak ya ora pada nyebar lan ya ora pada ngunduh lan ya ora pada nyimpen panènané nang lumbung. Nanging Bapakmu nang swarga ngopèni manuk-manuk kuwi. Apa ajiné uripmu ora ngungkul-ungkuli manuk-manuk kuwi?\n27Apa nang tengahmu ènèng sing bisa nyambung uripé nganggo sumelang?\n28\"Lah kenèng apa kok pada sumelang bab sandangan? Mbok disawang kembang-kembang sing tukul nang kebon kaé. Kembang-kembang kuwi lak ya ora pada nyambutgawé apa nggawé salin ta?\n29Nanging sawangen déwé, gèk ratu Soléman waé sing sugihé kaya ngono ora nduwé salin sing apiké kaya kembang-kembang kuwi.\n30Semono uga suket-suket nang kebon, sing dina iki tukul lan sésuk diobong. Kuwi waé diapik-apik tenan karo Gusti Allah. Lah kowé menèh! Gusti Allah mesti bakal nyandangi kowé ngungkul-ungkuli suket-suket kuwi. Nanging kowé pada tyilik pengandelé.\n31\"Mulané, aja pada sumelang lan aja pada bingung bab apa sing mbok pangan lan mbok ombé lan mbok enggo.\n32Awit kuwi prekara-prekara sing dipikir karo wong-wong sing ora kenal marang Gusti. Bapakmu nang swarga lak wis ngerti nèk barang-barang kuwi kabèh mbok butuhké.\n33Mulané, sing kudu mbok pikir sing ndisik déwé kuduné Kratoné Gusti Allah lan kepriyé enggonmu bisa nuruti kekarepané. Mengko Gusti Allah bakal ngekèki kowé barang-barang liyané sing mbok butuhké.\n34Mulané, aja pada sumelang bab dina sésuk, awit dinané sésuk ènèng karépotané déwé. Ngrasakké karépotané dina iki waé wis abot, aja ditambahi karo karépotané dina sésuk.\"\n7 1Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: \"Aja pada maido liyané, supaya Gusti Allah ora maido kowé.\n2Awit Gusti Allah bakal maido kowé manut tyarané enggonmu maido liyané. Lan Dèkné bakal ngukur kowé nganggo ukuran sing mbok kanggokké kanggo ngukur liyané.\n3Kenèng apa kowé kok ndelokké klilip nang mripaté liyané, nanging balok nang mripatmu déwé kowé ora weruh.\n4Lah kepriyé kowé kok wani ngomong karo liyané: 'Kéné klilip sing nang mripatmu tak buwangé,' nanging mripatmu déwé ènèng baloké.\n5Kowé kuwi wong lamis. Balok sing nang mripatmu kuwi dibuwang ndisik, dadiné kowé bisa weruh mat lan bisa mbuwang klilip sing nang mripaté liyané.\n6\"Barang sing sutyi aja dikèkké asu, mengko ndak asuné balik nyatèk kowé. Lan parel aja dikèkké babi, mengko ndak diidek-idek nganggur.\"\n7Tembungé Gusti Yésus: \"Nèk kowé njaluk, kowé mesti bakal dikèki; nèk kowé nggolèk, kowé mesti bakal nemu; nèk kowé totok-totok lawang, mesti kowé bakal dibukakké.\n8Awit sapa sing njaluk bakal nampa lan sapa sing nggolèk bakal nemu lan sapa sing totok lawang bakal dibukakké.\n9Para bapak sing nang kéné iki, mosok nèk anakmu njaluk roti mbok kèki watu? Mesti ora ta!\n10Apa nèk anakmu njaluk iwak terus mbok kèki ula? Mesti ora ta!\n11Lah nèk kowé waé, wong sing ala, bisa ngekèki barang sing apik marang anak-anakmu, lah Bapakmu sing nang swarga menèh? Mosok Dèkné ora bakal ngekèki barang sing apik marang sapa waé sing pada njaluk marang Dèkné.\n12\"Mulané apa sing mbok karepké supaya ditindakké karo wong liya marang kowé, kuwi kudu mbok tindakké marang liyané. Awit kuwi isiné angger-angger sing diwulangké karo nabi Moses lan nabi liya-liyané.\"\n13Gusti Yésus mulangi ngéné: \"Pada mlebua liwat lawang sing tyiyut, awit lawang sing amba lan dalan sing jembar kuwi nggawa kowé nang karusakan lan wong okèh sing pada milih dalan iku.\n14Nanging lawang sing tyiyut lan dalan sing tyiyut kuwi nggawa kowé nang kauripan lan namung wong setitik pada milih dalan kuwi.\"\n15Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: \"Pada sing ati-ati karo nabi-nabi sing palsu. Wong-wong kuwi tekané nang nggonmu kaya wedus manut, nanging wujuté beburon sing galak.\n16Wong-wong kuwi ketarané sangka penggawéné. Mosok tukulan eri ngetokké woh dreif lan rerungkutan ngetokké woh jambu? Mesti ora ta!\n17Wit sing apik mesti ya ngetokké woh sing apik lan wit sing èlèk mesti ya ngetokké woh sing èlèk.\n18Wit sing apik ora bisa ngetokké woh sing èlèk lan wit sing èlèk ora bisa ngetokké woh sing apik.\n19Saben wit sing ora ngetokké woh sing apik bakal ditegor lan diobong.\n20Mengkono kuwi kowé bisa nitèni nabi sing palsu, sangka penggawéné.\"\n21Gusti Yésus ngomong: \"Sing mlebu ing Kratoné Swarga kuwi ora wong sing ngomong 'Gusti, Gusti' marang Aku, ora, nanging saben wong sing nglakoni kekarepané Bapakku nang swarga.\n22Ing dina kruton okèh wong bakal ngomong marang Aku: 'Gusti, Gusti, awaké déwé lak ngabarké pituturé Gusti Allah ing jenengmu ta? Lan awaké déwé lak nundungi demit ing jenengmu ta lan awaké déwé ya nindakké mujijat ing jenengmu uga?'\n23Nanging Aku bakal semaur: 'Aku blas ora kenal marang kowé. Pada lungaa sangka ngarepku, kowé wong sing seneng nggawé ala!'\"\n24Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: \"Wong sing ngrungokké lan nglakoni piwulangku kuwi kenèng tak padakké karo wong pinter sing ngedekké omahé nang panggonan sing atos.\n25Kadung udané deres lan banyuné laut munggah ngelepké panggonané kabèh lan angin gedé ngantemi omahé, omahé ora rubuh, awit ngadek nang panggonan sing atos.\n26\"Lah wong sing ngrungokké piwulangku, nanging ora dilakoni, kuwi kenèng dipadakké karo wong bodo sing ngedekké omahé nang lemah santi.\n27Kadung ènèng udan deres lan banyuné laut munggah ngelepké panggonané lan angin gedé ngantemi omahé, omahé terus ambruk, rusak sak kabèhé.\"\n28Sakwisé Gusti Yésus rampung sing memulang, wong kabèh pada nggumun banget marang piwulangé.\n29Awit Dèkné sing mulang nganggo pangwasa, séjé karo guru Kitab.\n8 1Dongé Gusti Yésus medun sangka gunung, wong pirang-pirang pada ngetutké Dèkné.\n2Nang kono ènèng wong lara lépra mara nang nggoné Gusti Yésus, terus sujut nang ngarepé. Wongé ngomong: \"Duh Gusti, nèk kowé gelem, mesti kowé bisa nambani aku.\"\n3Gusti Yésus terus ngelungké tangané lan ndemèk wongé karo ngomong: \"Aku gelem, dadia waras!\" Sakwat wongé terus mari tenan.\n4Wongé terus dipenging karo Gusti Yésus, ora éntuk ngomong-omongké bab lelakon kuwi marang wong liyané, nanging dikongkon nang nggoné imamé, supaya weruh nèk dèkné wis mari tenan. Wongé uga dikongkon ngekèki kurbané miturut pernatané nabi Moses kanggo tanda nèk wongé wis mari tenan.\n5Dongé Gusti Yésus mlebu kuta Kapèrnakum ènèng ofisir Rum marani Dèkné, njaluk tulung ngomong:\n6\"Gusti, peladènku lara nang omah. Dèkné wis ora bisa apa-apa, namung ngrasakké lara tenan.\"\n7Gusti Yésus semaur: \"Ya, Aku arep teka nambani dèkné.\"\n8Nanging ofisiré semaur: \"Duh Gusti, aku iki ora pantes didayohi Gusti nang omahku. Mbok Gusti ngetokké tembung sak ketyap waé, mengko peladènku mesti bakal mari.\n9Awit aku déwé ya ing sak ngisoré penggedéku, nanging aku déwé ya nduwé soldat-soldat ing sak ngisorku, sing kudu manut marang aku. Nèk aku mréntah sing siji ngomong: 'Kana lunga,' wongé ya lunga lan nèk liyané tak tyeluk: 'Réné,' wongé mesti ya teka. Nèk aku ngomong karo peladènku: 'Iki ditandangi,' mesti ya ditandangi.\"\n10Gusti Yésus nggumun krungu tembungé ofisir kuwi. Dèkné terus ngomong marang wong-wong sing pada mèlu: \"Tenan, Aku durung tau tumon wong sing nduwé pengandel semono gedéné nang tengahé wong Israèl.\n11Titènana ta, wong pirang-pirang bakal teka sangka wétan lan kulon lan pada pésta bebarengan karo Bapa Abraham, Isak lan Yakub ing Kratoné Swarga.\n12Nanging wong-wong sing sak mestiné kudu manggon ing Kratoné Gusti Allah malah bakal diusir metu, dilebokké nang panggonan sing peteng-ndedet. Nang kono wong-wong kuwi bakal nangis lan kerot untu.\"\n13Gusti Yésus terus ngomong marang ofisiré: \"Kana mulih, bakal klakon manut pengandelmu.\" Lan ing waktu kuwi uga peladèné mari.\n14Dongé Gusti Yésus teka nang omahé Pétrus, Dèkné weruh nèk ibumaratuwané Pétrus lara panas nang ambèn.\n15Gusti Yésus terus ndemèk tangané wongé, wongé terus mari. Wongé terus tangi lan ngladèni Gusti.\n16Kadung wis surup wong-wong sing kesurupan demit terus pada digawa nang nggoné Gusti Yésus. Demit-demité pada ditundungi karo tembung sak ketyap lan sing lara pada diwaraské kabèh.\n17Gusti Yésus nindakké kuwi mau kabèh, supaya klakon sing diomong karo nabi Yésaya dèk mbiyèn, sing uniné ngéné: \"Dèkné wis nyangga kasangsarané awaké déwé lan lelarané awaké déwé Dèkné wis nambani.\"\n18Gusti Yésus weruh nèk wong pirang-pirang pada ngrubung Dèkné, mulané Dèkné terus ngongkon murid-muridé ngabrah mér.\n19Ing waktu kuwi ènèng sakwijiné guru Kitab mara nang nggoné Gusti Yésus ngomong: \"Guru, aku arep mèlu Kowé, nang endi waé aku arep mèlu.\"\n20Gusti Yésus nyauri wongé ngéné: \"Asu alasan nduwé rong lan manuk nduwé susuk, nanging Anaké Manungsa ora nduwé panggonan kanggo ngglétak lan lèrèn.\"\n21Terus ènèng murid liyané ngomong ngéné marang Gusti Yésus: \"Gusti, aku dililani ngubur bapakku ndisik.\"\n22Gusti Yésus nyauri ngéné: \"Kowé mèlua Aku, sing mati bèn ngubur tunggalé sing pada mati.\"\n23Gusti Yésus terus mlebu nang prau lan murid-muridé pada mèlu.\n24Ora let suwi terus ènèng ombak gedé nang mér kono lan ombaké ngontang-antingké prauné. Ing waktu kuwi Gusti Yésus ijik turu.\n25Murid-muridé terus marani lan nggugah Dèkné: \"Gusti, awaké déwé ditulungi. Prauné kelep.\"\n26Gusti Yésus terus ngomong: \"Kenèng apa kowé kok pada wedi? Kok tyilik pengandelé!\" Gusti Yésus terus tangi lan mréntah angin lan ombak kongkon mandek. Anginé lan banyuné terus anteng.\n27Wong-wong sing nang kono pada nggumun lan ngomong: \"Wong iki sapa ta? Angin lan ombak kok pada manut marang tembungé?\"\n28Kadung Gusti Yésus wis tekan abrahan, nang bawah Gadarah, terus ènèng wong loro metuki Dèkné. Wong loro iki kesurupan demit lan tekané sangka guwa-guwa kuburan. Wong-wong iki medèni tenan, mulané ora ènèng wong sing wani liwat dalan kono.\n29Wong-wong kuwi terus pada bengok-bengok marang Gusti Yésus, ngomong: \"Duh Anaké Gusti Allah, awaké déwé arep mbok kapakké? Apa awaké déwé arep mbok setrap? Saiki lak durung waktuné ta?\"\n30Ora adoh sangka kono ènèng babi pirang-pirang ijik pada nggolèk pangan. Demit-demité mau terus pada nyuwun marang Gusti Yésus, ngomong:\n31\"Nèk awaké déwé niyat arep mbok kongkon metu, awaké déwé dililani mlebu nang babi-babi kaé!\"\n32Gusti Yésus ngomong: \"Kana pada metua!\" Demit-demit mau terus pada metu sangka wong loro kuwi, terus pada mlebu nang babi-babiné. Babi-babi mau terus pada mblayu sangka pinggir gunung kono, njegur nang mér terus pada mati kelep kabèh.\n33Wong-wong sing angon babi-babi mau terus pada mblayu nang kuta, ngomongké bab lelakon kuwi lan uga bab wong loro sing mauné kesurupan demit.\n34Wong sak kuta kabèh terus pada teka marani Gusti Yésus. Kadung ketemu terus pada nyuwun tenanan marang Dèkné, supaya lunga sangka panggonan kono.\n9 1Gusti Yésus terus munggah nang prau lan ngabrah balik menèh nang kuta panggonané, yakuwi Kapèrnakum.\n2Nang kono terus ènèng wong pada teka nggotong wong lumpuh nganggo peturoné. Kadung Gusti Yésus weruh gedéné pengandelé wong-wong kuwi, Dèkné terus ngomong marang wongé sing lumpuh: \"Aja wedi, dosa-dosamu wis dingapura.\"\n3Nang kono ènèng guru-guru Kitab sing pada mbatin: \"Wong iki nyepèlèkké Gusti Allah.\"\n4Nanging Gusti Yésus ngerti batinané para guru Kitab kuwi, mulané terus ngomong: \"Kenèng apa kowé kok pada nduwèni gagasan sing ala?\n5Gampang sing endi, ngomong: 'Dosamu wis dingapura,' apa: 'Ngadek lan mlakua?'\n6-7Nanging Aku arep nduduhké marang kowé, nèk Anaké Manungsa nduwèni kwasa ngapura dosa nang jagat kéné.\" Gusti Yésus ngomong marang wong sing lumpuh: \"Ngadeka! Peturonmu diangkat lan kana mulih.\" Wongé terus ngadek lan mlaku mulih.\n8Wong-wong sing weruh lelakon kuwi mau pada nggumun kabèh lan pada memuji marang Gusti Allah, awit Gusti Allah gelem ngekèki pangwasa semono gedéné marang manungsa.\n9Gusti Yésus terus lunga sangka panggonan kono. Dèkné weruh wong belasting ijik njagong nang kantoré. Wong belasting iki jenengé Matéus. Gusti Yésus ngomong marang Matéus: \"Hayuk mèlu Aku!\" Matéus terus ngadek, terus mèlu Gusti Yésus.\n10Dongé Gusti Yésus ijik mangan nang omahé Matéus, wong belasting pirang-pirang lan wong-wong liyané sing dianggep wong ala, uga pada teka lan mangan bebarengan karo Gusti Yésus lan murid-muridé.\n11Wong Farisi siji-loro sing weruh kuwi terus pada takon marang murid-muridé Gusti Yésus: \"Kenèng apa gurumu kok mangan bebarengan karo wong belasting lan wong ala?\"\n12Gusti Yésus krungu kuwi terus ngomong: \"Wong sing waras ora mbutuhké dokter, nanging sing lara.\n13Dipikir apa tegesé ayat nang Kitab sing uniné: 'Sing tak karepké ora kurban, nanging tumindak katrésnan!' Awit tekaku iki ora nggolèki wong sing ngakuné wis apik uripé, ora, nanging Aku nggolèki wong sing ala.\"\n14Sakwisé kuwi murid-muridé Yohanes Pembaptis pada teka nang nggoné Gusti Yésus, terus takon: \"Awaké déwé lan para Farisi pada nglakoni pasa, nanging murid-muridmu kok ora?\"\n15Gusti Yésus semaur ngéné: \"Dipikir! Mosok dayoh nang kawinan kaé pada sedi nèk mantèné lanang ijik nang kono? Mesti ora ta? Nanging ènèng waktuné mantèné lanang digawa lunga sangka kono. Ing waktu kuwi dayohé bakal pada pasa.\n16\"Ora ènèng wong nambal salin lawas nganggo bakal sing anyar. Awit tambalané kuwi bakal mengkeret lan nyuwèkké saliné luwih amba.\n17Semono uga ora ènèng wong nyimpen anggur sing anyar nang kantongan lulang sing lawas, awit mengko kantongané mesti bakal bedah. Angguré bakal wutah lan kantongané bakal ora kanggo gawé menèh. Apiké, anggur sing anyar ya kudu disimpen nang kantongan sing anyar, supaya angguré lan kantongané bisa tetep apik.\"\n18Dongé Gusti Yésus ijik omong-omongan karo murid-muridé Yohanes Pembaptis mau, terus ènèng penggedéné sinaguk teka lan niba nang ngarepé, nyuwun: \"Duh Gusti, anakku wédok entas waé ninggal, nanging nèk Gusti gelem teka lan ndemèk dèkné, mesti dèkné bisa urip menèh.\"\n19Gusti Yésus terus ngadek lan mèlu wongé, bareng karo murid-muridé uga.\n20Nanging nang kono uga ènèng wong wédok sing lara ngetokké getih, wis rolas taun suwéné. Wongé nyedeki Gusti Yésus sangka mburi terus ndemèk gombyoké saliné.\n21Awit wongé mikir: \"Nèk aku bisa ndemèk saliné waé, mesti aku bisa mari.\" Mulané wongé terus ndemèk saliné Gusti Yésus.\n22Nanging Gusti Yésus terus minger. Kadung weruh wong wédoké, Dèkné terus ngomong: \"Aja wedi, pengandelmu sing nambani kowé.\" Sakwat wongé terus mari.\n23Kadung Gusti Yésus wis tekan omahé penggedéné sinaguk, Dèkné weruh wong-wong sing ngunèkké suling lan wong okèh liyané sing pada tangisan.\n24Gusti Yésus terus ngomong: \"Kana pada metu! Botyahé ora mati, namung turu.\" Wong-wong pada ngguyu Gusti Yésus.\n25Kadung wong-wong wis pada metu, Gusti Yésus terus mlebu nang kamaré botyahé. Tangané botyahé terus dityekel, botyahé terus sakwat tangi.\n26Kabar bab lelakon kuwi terus sumebar nang sak bawah kono kabèh.\n27Dongé Gusti Yésus lunga sangka kono, terus ènèng wong lamur loro nututi Dèkné. Wong-wong kuwi bengok-bengok: \"Turunané ratu Daved, mbok melas karo awaké déwé!\"\n28Kadung Gusti Yésus wis tekan omahé déwé, wong lamur loro mau terus mara nang nggoné Dèkné. Gusti Yésus terus takon marang wong loro mau: \"Apa kowé pretyaya nèk Aku bisa nambani mripatmu?\" Wong loro mau semaur: \"Ya Gusti, awaké déwé pretyaya!\"\n29Gusti Yésus terus ndemèk mripaté wongé karo ngomong: \"Apa pengandelmu bakal klakon!\"\n30Wong-wong kuwi terus bisa weruh menèh. Pada dipenging tenanan karo Gusti Yésus, ora éntuk ngomong-omongké bab kuwi marang sapa-sapa.\n31Nanging kadung wis lunga sangka kono, wong loro mau meksa ngomong-omongké bab Gusti Yésus marang saben wong nang bawah kono.\n32Kadung wong loro mau wis lunga, terus ènèng wong bisu digawa nang nggoné Gusti Yésus. Wongé dikwasani demit.\n33Kadung demité wis dietokké karo Gusti Yésus, wongé terus bisa ngomong menèh. Wong-wong sing weruh pada nggumun kabèh lan ngomong: \"Awaké déwé durung tau weruh kaya ngono kuwi nang negara Israèl kéné.\"\n34Nanging para Farisi ngomong: \"Wongé bisa ngetokké demit kuwi jalaran éntuk pangwasa sangka penggedéné demit.\"\n35Gusti Yésus terus lunga ndlajahi kuta-kuta lan désa-désa. Dèkné memulang nang sinaguk-sinaguk lan nggelarké kabar kabungahan bab Kratoné Gusti Allah. Gusti Yésus uga nambani wong-wong sing nduwé werna-werna lara lan memala.\n36Saben-saben nèk Gusti Yésus weruh wong pirang-pirang kuwi, Dèkné sedi atiné, jalaran melas banget. Awit wong-wong kuwi kétoké kesel lan ora kopèn, kaya wedus sing ora nduwé pangon.\n37Gusti Yésus terus ngomong marang murid-muridé: \"Sing kudu dienèni okèh, nanging bauné setitik.\n38Mulané pada nyuwuna marang sing nduwé panènané, supaya nambahi wongé sing panèn.\"10\n1Ing sakwijiné dina Gusti Yésus nglumpukké muridé rolas. Murid-muridé iki pada dikèki pangwasa ngetokké demit lan nambani sak wernané lara lan memala.\n2Jenengé rasul rolas iki: Simon, sing uga dityeluk Pétrus, Andréas, seduluré; Yakobus lan Yohanes, kabèh loro anaké Sébédéus.\n3Uga Filipus lan Bartoloméus, Tomas lan Matéus, wong belasting; Yakobus anaké Alféus, uga Tadéus.\n4Uga Simon, sing diparapi Patriot lan Yudas Iskariot. Yudas iki sing ngelungké Gusti Yésus marang mungsuhé.\n5Gusti Yésus terus ngongkon rasul rolas budal nganggo tembung ngéné: \"Aja pada nekani panggonané bangsa sing dudu Ju lan aja mlebu kutané bangsa Samaria.\n6Sing mbok parani ndisik kuduné wong Israèl sing ketriwal.\n7Pada dikabari nèk saiki Kratoné Swarga wis diwiwiti.\n8Wong lara pada diwarasna lan wong mati pada ditangèkna. Wong lara lépra pada dimarèkna lan demit-demit pada tundungana. Kowé pada nampa pangwasa tanpa mbayar apa-apa, mulané pangwasa kuwi dikanggokna tanpa njaluk bayaran.\n9Aja pada sangu duwit, ora duwit emas, ora duwit selaka apa duwit kopro.\n10Aja nggawa kantongan apa sèrep salin lan sepatu lan aja nggawa teken. Awit wong nyambutgawé kuwi wis sak mestiné dityukupi butuhé.\n11\"Nèk kowé teka nang sakwijiné kuta apa désa, nggolèka wong sing gelem mbok inepi lan nginepa nang omah kuwi nganti lungamu sangka kono.\n12Nèk kowé mlebu nang omahé wong, wongé dibagèkké ngéné: 'Muga Gusti Allah mberkahi kowé kabèh!'\n13Nèk wongé gelem nampani kowé, pamujimu berkah kuwi bakal nekani brayat kuwi. Nanging nèk wongé ora gelem nampani kowé, pamujimu berkah bakal balik menèh marang kowé.\n14Nèk ènèng omah apa kuta sing ora gelem nampani kowé apa ora gelem ngrungokké piwulangmu, lungaa sangka panggonan kono lan lemahé diketok-ketokké sangka sikilmu.\n15Pretyayaa, mbésuk ing dina kruton setrapané wong sing manggon nang kuta-kuta kuwi aboté bakalé ngungkul-ungkuli setrapané kuta Sodom lan Gomorah!\"\n16Gusti Yésus neruské tembungé marang rasul rolas mau: \"Dirungokké sing apik! Kowé tak kongkon budal kaya wedus sing dietyulké nang tengahé asu alasan. Mulané kowé kudu sing ati-ati kaya ula lan atimu sing resik kaya manuk dara.\n17Sing ati-ati ing apa waé, awit kowé bakal dityekel lan digawa nang ngarepé Kruton Agama. Kowé bakal dipetyuti nang sinaguké wong-wong kuwi.\n18Kowé bakal digawa nang ngarepé para pangwasa lan para ratu, jalaran kowé nglabuhi Aku. Kuwi kelunggaranmu kanggo ngekèki paseksi bab Aku marang para penggedé lan marang wong-wong sing ora kenal marang Gusti Allah.\n19Nanging nèk kowé dikongkon maju nang ngarepké kruton, aja pada wedi bab kepriyé sing ngomong lan apa sing kudu mbok omong. Awit ing waktu kuwi Gusti Allah bakal ngekèki tembungé marang kowé.\n20Awit dudu kowé sing bakal ngomong, nanging Rohé Gusti Allah Bapakmu sing bakal ngomong lantaran kowé.\n21\"Bakal klakon ènèng wong masrahké seduluré déwé supaya dipatèni. Semono uga bapak bakal masrahké anaké supaya dipatèni. Anak-anak bakal nglawan marang bapa lan ibuné lan bakal masrahké wong tuwané supaya dipatèni.\n22Wong kabèh bakal sengit marang kowé, jalaran kowé mèlu Aku. Nanging sapa sing mantep tekan entèk-entèkané, kuwi sing bakal slamet.\n23Nèk kowé dikuya-kuya nang sakwijiné kuta, pada lungaa nang kuta liyané. Pretyayaa, Anaké Manungsa bakal teka, sakdurungé kowé kemput enggonmu nglakoni kongkonanmu nang kuta-kuta sak Israèl kabèh.\n24\"Murid mesti ora ngungkuli guruné lan slaf mesti ora ngungkuli sing nduwé.\n25Kanggo murid mesti ya wis tyukup nèk bisa kaya guruné, semono uga slaf, ya wis tyukup nèk bisa kaya sing nduwé. Lah nèk sing nduwé omah waé diarani Bèlsebul, lah brayaté sak omah menèh ora diarani kepriyé!\"\n26Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: \"Aja pada wedi marang wong-wong kuwi. Apa sing ditutupi bakal kétok lan apa sing didelikké bakal kebukak.\n27Apa sing tak omongké marang kowé ing petengan kudu mbok kabarké ing padangan. Apa sing dibisik-bisikké nang kupingmu, kuwi diomong-omongké nang endi-endi.\n28Aja pada wedi marang manungsa, awit manungsa namung bisa matèni badané. Pada wedia marang Gusti Allah sing bisa matèni badan lan nyawamu pisan nang neraka.\n29Manuk tyilik loro lak ora ènèng ajiné ta regané? Nanging ora ènèng sijia tiba nang lemah tanpa Bapakmu nglilani.\n30Lah kowé menèh, gèk rambut nang sirahmu waé wis diitung kabèh.\n31Mulané aja pada wedi. Kanggo Gusti Allah kowé kuwi ajiné ngungkuli sak ènèngé manuk tyilik kabèh.\"\n32Tembungé Gusti Yésus: \"Sapa sing ngakoni nèk dadi muridku nang ngarepé wong, Aku ya bakal ngakoni nang ngarepé Gusti Allah Bapakku, nèk wong kuwi pantyèn muridku.\n33Nanging sapa sing wedi ngakoni nèk dadi muridku nang ngarepé wong, Aku ya bakal nyélaki dèkné nang ngarepé Bapakku nang swarga.\"\n34Gusti Yésus terus ngomong: \"Kowé aja mikir nèk tekaku nggawa rukun nang jagat. Ora, tekaku ora nggawa rukun, nanging malah misah.\n35Tekaku malah misah anak lanang sangka bapaké lan anak wédok sangka ibuné, uga anak wédok mantu sangka ibu maratuwané.\n36Malah wong sak omah bakal dadi mungsuh marang sakpada-pada.\"\n37Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: \"Sapa sing nrésnani bapa apa biyungé ngungkuli enggoné nrésnani Aku, wong kuwi ora pantes dadi muridku. Uga wong sing nrésnani anaké lanang apa anaké wédok ngungkuli enggoné nrésnani Aku, wong kuwi uga ora pantes dadi muridku.\n38Sapa sing ora gelem manggul pentèngané lan nurut Aku, kuwi ora pantes dadi muridku.\n39Sapa sing ngéman uripé, kuwi malah bakal kélangan uripé. Nanging sapa sing ora wedi kélangan uripé kanggo Aku, iku sing bakal nemu uripé.\"\n40Gusti Yésus ngrampungké piwulangé marang rasul rolas ngéné: \"Sapa sing nampani kowé, kuwi uga nampani Aku. Lan sapa sing nampani Aku, kuwi ya nampani Bapakku nang swarga.\n41Sapa sing nampani wong kongkonané Gusti Allah, jalaran wongé kongkonané Gusti Allah, wong kuwi bakal nampa upah sing bakal dikèkké marang wong kongkonané Gusti Allah mau. Sapa sing nampani wong betyik, jalaran wong betyik, wong kuwi ya bakal nampa upahé wong betyik kuwi.\n42Sapa sing ngekèki ngombé marang salah-sakwijiné muridku sing tyilik iki, jalaran muridku, senajan namung banyu anyes sak gelas, pretyayaa, wong kuwi bakal nampa upah.\"11\n1Sakwisé rampung enggoné ngekèki pitutur marang muridé rolas, Gusti Yésus terus lunga sangka panggonan kono, arep memulang lan nggelarké kabar kabungahan nang kuta-kutané bangsa Ju kono.\n2Yohanes, sing ing waktu kuwi ijik nang setrapan, krungu kabar bab penggawéné Kristus. Dèkné terus kongkonan murid-muridé siji-loro nang nggoné Gusti Yésus, kongkon takon ngéné:\n3\"Apa Kowé kuwi wong sing kudu teka, apa awaké déw�� kudu ngarep-arep wong liyané?\"\n4Gusti Yésus semaur ngéné: \"Kana pada balika lan Yohanes diomongi bab apa sing kowé krungu lan apa sing kowé weruh.\n5Kowé pada weruh nèk wong lamur bisa weruh menèh, wong lumpuh bisa mlaku menèh, sing lara lépra awaké bisa resik menèh, sing budek bisa krungu, wong mati pada diuripké menèh lan kabar kabungahané Gusti Allah digelarké marang wong mlarat.\n6Beja wong sing ora mangu-mangu bab Aku.\"\n7Sakwisé murid-murid mau pada balik, Gusti Yésus terus ngomong ngéné bab Yohanes marang wong-wong: \"Dongé kowé pada marani Yohanes nang wustèn kaé, sakjané kowé mikir bakal weruh apa? Apa ndarani kowé bakal weruh damèn sing keterak angin rana-réné? Lak ya ora ta?\n8Lah weruh apa? Apa wong sing nganggo salin sing larang? Wong sing nganggo salin apik-apik kuwi manggoné nang palès.\n9Lah kowé pada nang wustèn kuwi kepéngin weruh apa? Apa kepéngin weruh nabi? Ya bener, kowé malah weruh wong sing ngungkuli nabi.\n10Awit ya bab Yohanes iki sing wis ketulis nang Kitab ngéné: 'Iki kongkonanku, sing tak kongkon budal ndisik nggawèkké dalan kowé!'\n11Pada dititèni ta! Nang sak jagat iki ora ènèng wong sing ngungkuli Yohanes Pembaptis. Nanging senajan ngono, wong sing tyilik déwé ing Kratoné Gusti Allah ijik ngungkuli Dèkné gedéné.\n12Wiwit Yohanes Pembaptis memulang tekan sepréné, Kratoné Swarga dilawan karo wong-wong sing pada karep ngwasani nganggo peksa.\n13Piwulangé wèté nabi Moses lan para nabi liyané nganti sak tekané Yohanes Pembaptis, kabèh pada ngomongké bab Kratoné Gusti Allah.\n14Nèk kowé gelem pretyaya marang piwulang mau, ngertia, nèk Yohanes Pembaptis kuwi nabi Elia, sing wis diomongké nèk bakal teka.\n15Sapa sing nduwé kuping, pada rungokké.\n16\"Wong-wong jaman saiki kenèng tak padakké karo apa ya? Eling-éling kaya botyah-botyah sing pada dolanan nang lataré pasar kaé; sing sak krompol tyeluk-tyeluk marang krompolan liyané ngomong ngéné:\n17'Awaké déwé main lagu bungah-bungah, nanging kowé ora gelem njogèt. Awaké déwé singi lagu susah, kowé ora nangis.'\n18Dongé Yohanes teka, dèkné ora mangan lan ngombé, kabèh wong ngomong nèk dèkné dikwasani demit.\n19Lah dongé Anaké Manungsa teka, Dèkné mangan lan ngombé, kabèh wong ngomong: 'Delokké kaé, wong murka lan tukang ngombé, kantyané wong belasting lan wong ala.' Nanging Gusti Allah gedé kaweruhé lan kaweruhé diwujutké nganggo penggawéné.\"\n20Gusti Yésus terus maido kuta-kuta sing ora pada gelem ninggal dosané lan nganyarké uripé, senajan Dèkné nindakké mujijat-mujijat sing okèh déwé nang kuta-kuta kuwi.\n21Tembungé Gusti Yésus ngéné: \"Tyilaka kowé, Korasim! Tyilaka kowé uga, Bètsaida! Awit semunggoné nang kuta Sidon lan Tirus ènèng mujijat kaya sing ènèng nang tengahmu, wong-wong nang kono mesti wis mbiyèn-mbiyèn pada ngakoni salahé lan pada nganggo salin sakah lan usapan awu sirahé kanggo ngétokké kasusahané.\n22Pada titènana! Mbésuk ing dina kruton kuta Tirus lan Sidon setrapané bakalé luwih èntèng nèk dipadakké karo setrapanmu.\n23Uga kowé sing manggon nang kuta Kapèrnakum. Apa kowé bakal dijunjung munggah swarga? Ora bakal! Kowé malah bakal dityemplungké nang neraka. Awit semunggoné nang kuta Sodom ènèng mujijat-mujijat kaya sing ènèng nang tengahmu, kuta Sodom mesti saiki ijik ènèng.\n24Nanging Aku ngomong marang kowé, mbésuk ing dina kruton wong-wong nang kuta Sodom malah bakal nampa kawelasan sing luwih gedé tenimbang kowé.\"\n25Ing waktu kuwi Gusti Yésus maturkesuwun marang Gusti Allah, tembungé: \"Duh Allah Bapakku, Gustiné langit lan bumi, Aku maturkesuwun marang Kowé, awit Kowé nyimpen prekara-prekara iki kanggo wong sing pinter lan sing nduwé kaweruh, nanging mbok udarké kanggo wong sing tyilik.\n26Pantyèn ya ngono Bapakku, iki pantyèn wis dadi karep lan senengmu.\"\n27Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: \"Bapakku wis masrahké sembarang marang Aku. Ora ènèng wong sing ngerti Anaké, kejaba Bapaké lan ora ènèng sing ngerti Bapaké, kejaba Anaké lan wong-wong sing dikenalké karo Anaké marang Bapaké.\n28\"Kabèh wong sing kangèlan lan kabotan, pada mbrénéa nang nggonku. Aku bakal ngekèki ayem lan tentrem marang kowé.\n29Piwulangku dilakoni lan pituturku digatèkké. Atimu mesti bakal ayem, awit Aku iki alus lan andap-asor.\n30Piwulangku ora angèl lan momotanku kuwi èntèng.\"12\n1Ing sakwijiné dina sabat Gusti Yésus mlaku liwat kebon gandum. Murid-muridé krasa ngelih, mulané pada ngepèki wohé gandum terus dipangan.\n2Kadung wong Farisi weruh kuwi, terus pada ngomong marang Gusti Yésus: \"Delokké kuwi, murid-muridmu pada nerak angger-angger, awit pada nglakoni prekara sing dilarang ing dina sabat.\"\n3Gusti Yésus semaur ngéné: \"Apa kowé ora pada matya nang Kitab bab sing ditindakké karo Daved, dongé dèkné lan kantya-kantyané pada ngelih?\n4Dèkné mlebu nang omahé Gusti Allah terus mangan roti sing dipasrahké marang Gusti Allah, uga kantya-kantyané sing mèlu dèkné. Mangka miturut pernatané agama Ju namung para imam sing kelilan mangan roti kuwi.\n5Apa kowé ora matya nang wèté nabi Moses nèk para imam sing saben dina sabat ladèn nang omahé Gusti Allah sakjané pada nerak pernatané dina sabat, nanging ora pada dianggep salah.\n6Kowé pada tak omongi: nang kéné iki ènèng sing ngungkuli omahé Gusti Allah kwasané.\n7Nang Kitab lak ènèng tulisan ngéné ta: 'Sing tak karepké kuwi kawelasan, ora kurban.' Nèk kowé dunung tegesé tulisan kuwi, kowé mesti ora bakal nyalahké wong-wong sing bener.\n8Awit Anaké Manungsa sing kwasa ngarani apa sing kelilan lan sing ora kelilan ing dina sabat.\"\n9Gusti Yésus terus lunga sangka kono arep nang sinaguké wong-wong kuwi.\n10Nang sinaguk kono ènèng wong sing tangané lumpuh. Enèng wong siji-loro sing pantyèn nuju arep nggolèki salahé Gusti Yésus. Wong-wong iki takon marang Dèkné: \"Apa éntuk nambani wong ing dina sabat?\"\n11Gusti Yésus terus semaur: \"Semunggoné nang tengahmu ènèng wong sing nduwé wedus siji, terus wedus kuwi ketyemplung nang luwangan ing dina sabat. Mosok wongé ora ndang nyandak wedusé ditarik sangka luwangané?\n12Lah manungsa ajiné apa ora ngungkul-ungkuli wedus? Mulané ya éntuk nulungi wong ing dina sabat.\"\n13Gusti Yésus terus ngomong marang wong sing lara tangané: \"Tanganmu dietungké!\" Wongé terus ngetungké tangané lan saiki tangan kuwi wis waras kaya tangan sing liyané.\n14Nanging para Farisi terus pada metu lan pada rembukan kepriyé enggoné arep matèni Gusti Yésus.\n15Kadung Gusti Yésus krungu bab kekarepané para Farisi mau, Dèkné terus lunga sangka kono. Wong okèh pada mèlu Dèkné. Kabèh wong sing lara pada diwaraské.\n16Nanging kabèh pada diwanti-wanti, dipenging ngomong-omongké bab Dèkné.\n17Kuwi marakké klakon tembungé Gusti Allah dèk mbiyèn liwat nabi Yésaya, sing uniné ngéné:\n18\"Iki Peladènku, Dèkné sing tak pilih.\n- Dèkné sing tak trésnani,\n- sing ndadèkké senengé atiku.\n- Dèkné bakal tak kèki Rohku.\n- Dèkné bakal ngabarké\n- marang kabèh bangsa bab kabeneranku.\n19Peladènku ora bakal tukar-padu\n- apa gembar-gembor.\n- Ora ènèng wong sing bakal\n- krungu swarané nang dalan-dalan.\n20Damèn sing pepes\n- ora bakal dityoklèk\n- lan sentir sing murupé ketip-ketip\n- ora bakal dipatèni.\n- Peladènku bakal temen\n- terus ngudi nganti kabeneran nduwèni kamenangan.\n21Ya Peladènku iki\n- sing bakal dadi pengarep-arepé kabèh bangsa.\"\n22Terus ènèng wong nggawa wong lamur sing uga bisu nang nggoné Gusti Yésus. Wongé dikwasani demit. Gusti Yésus nambani wongé terus bisa ngomong lan weruh menèh.\n23Wong kabèh pada nggumun tenan lan pada ngomong: \"Apa iki dudu turunané ratu Daved ya, sing wis diomongké nèk bakal teka?\"\n24Kadung para Farisi krungu wong-wong ngomong ngono, terus pada semaur: \"Wong kuwi bisa ngetokké demit, awit dikèki pangwasa karo Bèlsebul, ratuné demit-demit.\"\n25Gusti Yésus ngerti pikirané para Farisi mau, mulané terus ngomong: \"Negara sing rayaté pada tyongkrèh mesti bakal ambruk. Semono uga kuta apa brayat, nèk pada memungsuhan marang sakpada-pada, mesti bakal bubrah.\n26Lah nèk demit nundung demit, tibaké kratoné Sétan ya tyongkrèh lan ya ora bisa ngadek?\n27Kowé ngomong nèk Aku nundung demit, awit Bèlsebul sing ngekèki pangwasa marang Aku. Nèk ngono, lah murid-muridmu kuwi sing nundungi demit éntuk pangwasa sangka endi? Murid-muridmu déwé tandané nèk pikiranmu kuwi klèru.\n28Aku nundungi demit kuwi sangka Rohé Gusti Allah, sing ngekèki pangwasa marang Aku. Kuwi tandané nèk Kratoné Gusti Allah wis nekani kowé.\n29\"Apa ènèng wong bisa ngleboni omahé wong sing rosa awaké terus nyolong sembarangé? Mesti ora bisa! Malingé kudu bisa mbanda sing nduwé omah ndisik, sakdurungé ngusungi sembarangé.\n30\"Wong sing ora ngrujuki Aku, kuwi tegesé nglawan Aku. Lan sapa sing ora mèlu Aku ngumpulké wong-wong, kuwi tegesé malah mbuyarké.\n31Mulané kowé tak omongi: sakkèhé dosa lan pengolok-olok marang Gusti Allah bakal dingapura. Nanging sapa sing ngolok-olok marang Roh Sutyi ora bakal dingapura.\n32Nèk ènèng wong ngolok-olok Anaké Manungsa, wong kuwi bakal dingapura. Nanging wong sing ngolok-olok marang Roh Sutyi, wong kuwi ora pisan-pisan bakal dingapura, ora bakal dingapura ing jaman saiki lan uga ora dingapura ing jaman sing bakal teka.\"\n33Gusti Yésus neruské tembungé: \"Wit sing apik mesti ya ngetokké wong sing apik. Nèk wité ala, wohé ya ala. Awit wohé kuwi ngétokké apik-èlèké wité.\n34Kowé kuwi anakan ula! Kepriyé kowé bisané ngomongké sing betyik, nèk atimu déwé ala? Awit apa sing metu sangka lambé, kuwi metuné sangka ati.\n35Wong betyik kuwi atiné ya mesti betyik lan bakal bisa ngetokké barang sing betyik sangka simpenané. Nanging wong ala, atiné ya ala lan ya ngetokké barang sing ala sangka simpenané.\n36\"Mulané pada ngertia: ing dina kruton kabèh wong bakal kudu asok penjawab bab saben tembung sing ngawur waé.\n37Awit tembung-tembungmu déwé sing bakal ngarani kowé bener apa salah.\"\n38Ing waktu kuwi ènèng guru Kitab lan wong Farisi siji-loro sing ngomong marang Gusti Yésus: \"Guru, awaké déwé kepéngin weruh tandané sangka Kowé.\"\n39Nanging Gusti Yésus semaur: \"Pantyèn ala tenan lan gedé tenan dosané wong jaman saiki. Pada njaluk tanda pangwasa, nanging ora bakal nampa tanda, kejaba tandané nabi Yonah.\n40Kaya enggoné nabi Yonah nang wetengé iwak telung dina telung wengi, mengkono uga Anaké Manungsa bakal nang kubur telung dina telung wengi.\n41Mbésuk ing dina kruton wong-wong kuta Ninewé bakal pada ditangèkké bareng karo wong-wong iki lan bakal nyalahké wong-wong iki. Awit dongé wong Ninewé krungu tembungé Gusti Allah sing digelarké karo nabi Yonah, wong-wong kuwi terus pada njaluk ngapura marang Gusti Allah lan ninggal laku sing ala. Lah mangka sing ngadek nang kéné iki gedéné ngungkuli nabi Yonah.\n42Mbésuk ing dina kruton ratu wédok sangka bawah kidul bakal maju lan bakal nyalahké wong-wong iki. Awit ratu kuwi teka sangka pojoké bumi, kepéngin ngrungokké kaweruhé ratu Soléman. Lah mangka sing ngadek nang kéné iki ngungkuli ratu Soléman.\"\n43Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: \"Nèk ènèng demit metu sangka sakwijiné wong, demit mau terus mlaku-mlaku nang panggonan sing ora kanggonan wong, nggolèk panggonan kanggo lèrèn, nanging ora nemu.\n44Demité terus mikir: 'Enaké tak balik waé nang omah sing wis tak tinggal.' Demité terus balik nang omahé lan weruh nèk saiki wis resik lan ditata apik.\n45Demit mau terus lunga nggolèki kantyané, terus balik nggawa demit pitu, sing alané ngungkul-ungkuli dèkné déwé. Demit-demit kuwi terus manggon ing wong mau. Entèk-entèké wong kuwi kasusahané malah ngungkul-ungkuli mauné, dongé namung kanggonan demit siji.\"\n46Dongé Gusti Yésus ijik omong-omongan karo wong-wong kuwi, ibuné lan sedulur-seduluré pada ngentèni nang njaba, kepéngin ketemu karo Dèkné.\n47Terus ènèng wong sing ngomongi Dèkné: \"Guru, ibumu lan sedulur-sedulurmu pada nang njaba, kepéngin metuki Kowé.\"\n48Gusti Yésus semaur: \"Ibuku lan sedulur-sedulurku kuwi sapa ta?\"\n49Gusti Yésus terus nduding murid-muridé karo ngomong: \"Iku ibuku lan sedulur-sedulurku!\n50Awit sapa sing nglakoni kekarepané Bapakku sing nang swarga, ya iku sedulurku lanang lan sedulurku wédok lan ibuku.\"13\n1Ing dina kuwi uga Gusti Yésus lunga sangka omahé, budal nang pinggir mér terus njagong nang kono.\n2Wong pirang-pirang pada teka ngrubung Dèkné, mulané Dèkné terus munggah nang prau lan njagong nang kono. Wong okèh mau pada ngadek nang pinggir mér.\n3Gusti Yésus terus mulangi wong-wong bab werna-werna prekara nganggo gambar. Gusti Yésus ngomong ngéné: \"Enèng wong budal nang keboné arep nyebar.\n4Dongé nyebar wijiné ènèng sing tiba nang pinggir dalan. Manuké pada teka terus mangani wiji-wiji mau.\n5Wijiné uga ènèng sing tiba nang panggonan sing atos, sing lemahé tipis. Wijiné ya gelis tukulé, awit lemahé ora jeru.\n6Nanging kadung panasé banter, wini mau alum terus garing, awit durung bisa ngoyot.\n7Enèng wiji liyané tiba nang tengahé tukulan eri. Kadung tukulan eri mau mundak gedé, winihé terus kalah karo tukulané eri, terus mati.\n8Nanging uga ènèng wiji sing tiba nang lemah sing subur, terus ngetokké woh okèh. Enèng sing wiji siji dadi satus, ènèng sing dadi swidak lan ènèng sing dadi telung puluh.\"\n9Gusti Yésus terus nutup piwulangé ngomong ngéné: \"Sapa sing nduwé kuping, rungokké sing apik tembungku kuwi.\"\n10Murid-muridé Gusti Yésus terus mara nang nggoné Dèkné, takon: \"Apa jalarané nèk Gusti mulangi wong-wong kok nganggo gambar?\"\n11Gusti Yésus semaur: \"Karepé Gusti Allah, supaya namung kowé sing bisa dunung wewadiné Kratoné Gusti Allah, ora wong kabèh.\n12Awit wong sing wis nduwé kuwi bakal dikèki nganti lubèr. Nanging wong sing ora nduwé, apa nduwéné malah bakal karebut.\n13Kuwi jalarané Aku nèk mulang wong okèh nganggo gambar. Awit senajan mripaté pada ndeleng, nanging ora weruh lan senajana kupingé krungu, nanging pada ora dunung.\n14Dadiné bisa klakon apa sing wis diomong karo nabi Yésaya dèk mbiyèn, sing uniné ngéné:\n- 'Kowé bakal bolak-balik krungu, nanging ora dunung.\n- Kowé bakal bolak-balik ndeleng, nanging ora weruh.\n15Awit bangsa iki ndablek,\n- kupingé budek lan mripaté merem rapet.\n- Awit semunggoné ora ngono,\n- mesti mripaté weruh lan kupingé krungu,\n- pikirané bisa dunung terus pada teka marani Aku\n- lan ninggal uripé sing dosa,\n- mesti terus tak waraské.\n- Kuwi tembungé Gusti Allah.'\n16\"Nanging beja kowé, awit mripatmu weruh lan kupingmu krungu.\n17Ngertia, okèh nabi lan wong betyik sing pada kepéngin ndeleng apa sing mbok deleng, nanging ora klakon ndeleng. Uga pada kepéngin krungu apa sing kowé krungu, nanging ora klakon.\"\n18Gusti Yésus terus ndunungké ngéné: \"Pada dirungokké tegesé gambar wong nyebar wiji mau.\n19Wong sing krungu piwulang bab Kratoné Gusti Allah, nanging ora dunung, kuwi kaya wiji sing tiba nang pinggir dalan. Sétan teka terus ngrebut piwulang sing disebar ing atiné.\n20Lah wiji sing tiba nang lemah atos, kuwi nggambarké wong sing ngrungokké piwulangé terus pretyaya karo bungah.\n21Nanging piwulang mau durung mrasuk jeru ing atiné. Kadung katekan kasusahan lan kangèlan jalaran sangka enggoné pretyaya, wongé semplak pengandelé.\n22Lah wiji sing tiba nang tengahé tukulan eri, kuwi nggambarké wong sing ngrungokké piwulangé terus pretyaya, nanging terus sumelang banget. Piwulang mau ora bisa ngetokké woh, jalaran kalah karo pikiran bab kabutuhané urip lan banda donya.\n23Nanging wiji sing tiba nang lemah sing subur, kuwi nggambarké wong sing ngrungokké piwulangé terus mantep pengandelé. Wong kuwi terus ngetokké woh okèh, ping satus, ping swidak lan ping telung puluh.\"\n24Gusti Yésus terus ngekèki gambar liyané kanggo mulangi wong-wong. Tembungé ngéné: \"Kratoné Swarga kuwi kenèng dipadakké karo tukang tandur. Wongé nyebar wiji sing apik nang keboné.\n25Nanging ing wayah wengi, nèk wong-wong pada turu, mungsuhé wong tandur mau teka terus nyebar wiji suket nang tengahé tanduran gandum mau, terus lunga.\n26Kadung wiji gandumé tukul lan ngetokké woh, suketé terus kétok.\n27Wong-wong sing kerja terus mara nang nggoné sing tukang tandur terus ngomong: 'Lah Bapak nandur wiji sing apik nang keboné, lah tukulan suket kuwi sangka endi?'\n28Sing tukang tandur terus semaur: 'Kuwi penggawéné mungsuh.' Sing kerja mau terus pada ngomong: 'Apa karepé Bapak suketé dijabuti waé?'\n29Nanging wongé semaur: 'Aja, awit nèk suketé mbok jabuti, mengko tandurané gandum uga katut kejabut.'30Bèn suketé tukul bareng karo gandumé tekan wayahé panèn. Mengko nèk wayahé panèn aku bakal ngomongi sing kerja, supaya pada nglumpukké suketé ndisik terus ditalèni lan diobong. Sakwisé kuwi terus gandumé sing dienèni lan disimpen nang lumbungku.\"\n31-32Gusti Yésus terus mulangi wong-wong menèh nganggo gambar liyané. Dèkné ngomong ngéné: \"Kratoné Swarga kuwi kenèng dipadakké karo wiji sing tyilik banget, sing ditandur karo wong nang keboné. Wiji kuwi tyilik banget, nanging nèk wis tukul gedéné ngungkuli tanduran liya-liyané. Malah dadi wit lan manuk-manuk terus pada nggawé susuk nang pangé.\"\n33Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus ngekèki gambar liyané, uniné ngéné: \"Kratoné Swarga kenèng dipadakké karo ragi. Enèng wong wédok njikuk ragi mau terus dityampurké glepung telung takeran, sampèk raginé mrasuk nang glepungé kabèh.\"\n34Gusti Yésus mulangi wong-wong bab kuwi mau kabèh nganggo gambar. Dèkné nèk mulangi mesti nganggokké gambar kanggo ndunungké.\n35Dadiné keturutan tembungé sakwijiné nabi dèk mbiyèn sing ngomong:\n- \"Nèk aku mulang, aku nganggokké gambar.\n- Aku bakal ndunungké prekara-prekara sing kasimpen wiwit jagat digawé.\"\n36Sakwisé Gusti Yésus ngongkon wong-wong lunga, Dèkné terus mulih. Murid-muridé terus pada mara lan takon: \"Gusti, mbok awaké déwé didunungké tegesé gambar tukulan suket.\"\n37Gusti Yésus terus ngomong ngéné: \"Wong sing nyebar wiji sing apik kuwi Anaké Manungsa.\n38Keboné kuwi ya jagat iki. Wiji sing apik kuwi wong-wong umaté Kratoné Allah. Lah tukulan suket kuwi wong-wong balané Sétan.\n39Mungsuh sing nyebar wiji suket kuwi Sétan déwé. Wayah panèn kuwi entèk-entèkané jaman lan sing kerja panèn kuwi para mulékat.\n40Lah kaya enggoné tukulan suket kuwi dilumpukké terus diobong nang geni, ya ngono kuwi mbésuk ing entèk-entèkané jaman.\n41Anaké Manungsa bakal ngongkon mulékat-mulékaté nglumpukké sembarang sing marakké nggawé ala lan kabèh wong sing pada nglakoni dosa, dipisah sangka Kratoné Allah.\n42Wong-wong kuwi bakal dityemplungké nang pawon sing murup. Nang kono bakal pada tangisan lan kerot untu.\n43Nanging wong sing pada nglakoni kekarepané Gusti Allah bakal semlorot kaya srengéngé ing kratoné Bapaké. Wong sing nduwé kuping, pada dirungokké!\"\n44Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: \"Kratoné Swarga kuwi kenèng dipadakké karo kasugihan sing dipendem nang lemah. Terus ènèng wong sing nemu, nanging terus dihuruki menèh. Sangking bungahé, wongé terus ngedol kabèh apa nduwéné, terus balik nuku keboné.\"\n45Piwulangé Gusti Yésus sing liyané uniné ngéné: \"Kratoné Swarga kuwi kenèng dipadakké karo sakwijiné tukang dagang sing nggolèk parel sing larang regané.\n46Ing sakwijiné dina dèkné weruh parel kuwi. Wongé terus ngedol sembarang nduwéné kanggo nuku parel sing larang regané kuwi.\"\n47Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: \"Kratoné Swarga kuwi kenèng dipadakké karo jala sing diuntyalké nang mér lan éntuk iwak werna-werna.\n48Nèk jalané wis kebek terus ditarik nang daratan karo sing nggolèk iwak. Wong-wong kuwi terus njagong milihi iwak-iwaké. Sing apik diwadahi, lah sing èlèk dibuwang.\n49Ya ngono kuwi bakalé ing entèk-entèkané jaman. Mulékat-mulékat bakal budal lan misahké wong ala sangka tengahé wong betyik.\n50Wong-wong sing ala mau terus dityemplungké nang pawon sing murup. Nang kono wong-wong kuwi bakal tangisan lan kerot untu.\"\n51Gusti Yésus terus takon marang murid-muridé: \"Apa kowé pada dunung kuwi mau kabèh?\" Semauré murid-muridé: \"Ya Gusti, awaké déwé dunung.\"\n52Gusti Yésus terus ngomong ngéné: \"Mulané saben guru Kitab sing dadi umaté Kratoné Swarga kenèng dipadakké karo pemimpiné omah sing ngetokké barang sing anyar lan sing lawas sangka godangé.\"\n53Sakwisé Gusti Yésus rampung enggoné mulangi nganggo gambar-gambar mau, Dèkné terus lunga sangka panggonan kono.\n54Gusti Yésus terus teka nang kuta Nasarèt, panggonané sedulur-seduluré. Nang kono Dèkné mulangi wong-wong nang sinaguk. Wong-wong sing ngrungokké pada nggumun banget lan rasan-rasan marang sakpada-pada: \"Wong iki éntuk kaweruh sing kaya ngono kuwi sangka ngendi ya? Lan sangka ngendi Dèkné éntuk pangwasa kanggo nindakké mujijat-mujijat kuwi?\n55Apa Dèkné dudu anaké sing tukang nggawé krosi-méja kaé? Apa dudu anaké Maria, tunggalé Yakobus, Yosèf, Simon lan Yudas?\n56Sedulur-seduluré wédok lak kabèh manggon nang kuta kéné ta? Lah sangka ngendi kapinterané kuwi kabèh?\"\n57Wong-wong pada nampik Gusti Yésus. Gusti Yésus terus ngomong ngéné marang wong-wong kuwi: \"Pantyèn, nabi kuwi nang endi waé diajèni, kejaba nang panggonané lan omahé déwé.\"\n58Mulané nang kuta Nasarèt kono Gusti Yésus ora nindakké mujijat okèh, awit wong-wong nang kono ora pretyaya marang Dèkné.14\n1Ing waktu kuwi Hérodès dadi ratuné distrik Galiléa. Dèkné uga krungu kabar-kabar bab Gusti Yésus.\n2Hérodès terus ngomong marang para peladèné: \"Yésus kuwi ora liya, mesti Yohanes Pembaptis, sing urip menèh. Mulané dèkné bisa nindakké mujijat-mujijat kuwi.\"\n3-4Ya ratu Hérodès iki sing mbiyèn ngongkon nyekel Yohanes Pembaptis, terus diketyèk lan dilebokké nang setrapan. Ratu Hérodès nindakké kuwi nuruti karepé Hérodias. Awit Yohanes kerep ngomong marang ratu Hérodès, nèk dèkné ora kenèng ngepèk Hérodias dadi bojoné, awit Hérodias kuwi bojoné Filipus, seduluré ratu Hérodès déwé.\n5Mulané ratu Hérodès kepéngin matèni Yohanes, nanging dèkné wedi karo wong-wong, awit wong-wong nganggep Yohanes kuwi nabi sangka Gusti Allah.\n6Nanging dongé Hérodès ngurmat tutup tauné, anaké Hérodias njogèt kanggo para dayohé. Ratu Hérodès seneng banget karo jogètané botyah wédok mau.\n7Dèkné sampèk ngetokké janji ngéné marang botyahé: \"Apa waé sing mbok jaluk bakal tak turuti.\"\n8Jalaran ibuné botyah wédok mau sing ngajani, botyahé terus ngomong: \"Aku njaluk endasé Yohanes Pembaptis nang piring.\"\n9Hérodès sedi banget krungu penjaluké botyahé, nanging jalaran dèkné wis kadung janji nang ngarepé wong okèh, mulané dèkné ya terus ngongkon nuruti apa penjaluké botyah wédok mau.\n10Yohanes terus diketok guluné nang setrapan kono.\n11Endasé terus dikèkké botyahé nang piring, terus dipasrahké marang ibuné karo botyahé.\n12Murid-muridé Yohanes terus teka nang setrapan njikuk layoné arep dikubur. Sakwisé kuwi terus pada ngabari Gusti Yésus bab lelakon kuwi.\n13Sakwisé krungu kabar bab ninggalé Yohanes, Gusti Yésus terus lunga déwékan sangka kono, numpak prau nang panggonan sing sepi. Nanging wong-wong ngerti parané Gusti Yésus, mulané terus pada mlaku nusul Dèkné.\n14Kadung Gusti Yésus medun sangka prauné, Dèkné weruh wong okèh mau, terus krasa melas banget. Wong-wong sing lara terus pada diwaraské.\n15Kadung wis soré murid-muridé terus mara nang nggoné Gusti Yésus ngomong: \"Saiki wis soré lan nang panggonan kéné ora ènèng apa-apa. Mbok wong-wong pada dikongkon lunga, bèn nggolèk mangan déwé nang désa-désa.\"\n16Nanging Gusti Yésus semaur: \"Wong-wong ora usah lunga, kowé sing kudu ngekèki mangan wong-wong!\"\n17Murid-muridé terus ngomong: \"Awaké déwé namung nduwé roti lima lan iwak loro!\"\n18Gusti Yésus semaur: \"Gawanen mbréné!\"\n19Wong-wong terus dikongkon njagong nang suketan karo Gusti Yésus. Dèkné terus njikuk roti lima lan iwak loro mau, terus nyawang nduwur lan maturkesuwun marang Gusti Allah. Rotiné terus dityuwil-tyuwil, terus dikèkké marang murid-muridé. Murid-muridé terus ngedum rotiné marang wong-wong.\n20Wong kabèh pada mangan sampèk warek. Sakwisé mangan, turahané roti lan iwak mau dilumpukké karo para murid, ènèng rolas ténggok kebek.\n21Sing mangan ènèng wong limang èwu, namung wong lanangé, wong wédok lan botyah-botyah durung diitung.\n22Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus ngongkon murid-muridé budal ndisik karo prauné nang abrahan. Wong okèh mau terus dikongkon mulih.\n23Kadung wong-wong wis lunga, Gusti Yésus terus munggah gunung arep ndonga, déwékan. Mbengi kuwi Gusti Yésus nang kono déwé.\n24Ing waktu kuwi murid-muridé wis nang tengah-tengah mér. Prauné diontang-antingké karo ombak, awit anginé nampek.\n25Kira-kira jam telu mbengi Gusti Yésus nusul murid-muridé, Dèkné mlaku nang banyu.\n26Kadung murid-muridé weruh Gusti Yésus mlaku nang banyu, terus pada wedi banget. Sangking wediné terus pada njerit: \"Enèng mokmedi!\"\n27Nanging Gusti Yésus terus ngomong: \"Aja pada kagèt. Iki Aku. Wis aja pada wedi!\"\n28Rasul Pétrus terus ngomong: \"Gusti, nèk pantyèn Kowé tenan, mbok aku dityeluk supaya marani Kowé mlaku nang banyu!\"\n29Gusti Yésus terus ngomong: \"Ya, mbrénéa Pétrus!\" Rasul Pétrus terus metu sangka prauné lan mlaku nang banyu, marani Gusti Yésus.\n30Nanging kadung rasul Pétrus weruh banteré anginé nang mér kono, dèkné terus wedi lan molai mendelep karo bengok-bengok: \"Gusti, aku ditulungi!\"\n31Gusti Yésus terus gelis-gelis ngelungké tangané lan nyekel rasul Pétrus, terus ngomong: \"Kok tyilik temen pengandelmu? Kenèng apa kok terus mangu-mangu?\"\n32Kadung Gusti Yésus lan rasul Pétrus wis nang prauné, anginé terus mandek.\n33Murid-murid sing nang prau mau terus pada sujut lan nyembah marang Gusti Yésus tembungé: \"Gusti, Kowé pantyèn Anaké Gusti Allah tenan!\"\n34Kadung wis pada ngabrah, Gusti Yésus lan murid-muridé terus pada tekan bawah Genésarèt.\n35Wong-wong kono pada nitèni nèk sing teka kuwi Gusti Yésus, terus pada ngabari wong-wong sak kiwa-tengené panggonan kono kabèh. Wong-wong sing lara terus pada digawa nang nggoné Gusti Yésus.\n36Wong-wong kuwi pada nyuwun, supaya pada kelilan ndemèk gombyoké saliné Gusti Yésus. Kabèh sing ndemèk malih waras.15\n1-2Ing sakwijiné dina ènèng wong Farisi lan guru Kitab sangka kuta Yérusalèm mara nang nggoné Gusti Yésus terus takon ngéné: \"Kenèng apa murid-muridmu kok nerak pernatané mbah-mbahané awaké déwé? Nèk mangan kok ora pada wisuh tangan ndisik?\"\n3Gusti Yésus semaur ngéné: \"Lah kowé kok pada nerak angger-anggeré Gusti Allah, awit namung kepéngin netepi adat-pernatané mbah-mbahanmu?\n4Awit Gusti Allah ngomong: 'Ngajènana marang bapa lan biyungmu,' lan 'Sapa sing mujèkké ala marang bapa lan biyungé kudu dipatèni.'\n5Nanging kowé mulangi: 'Urunan kanggo ngopèni wong tuwamu kenèng mbok kèkké marang Gusti Allah. Dadiné kowé wis ora usah ngekèki urunan marang wong tuwamu menèh.'\n6Tegesé, angger-anggeré Gusti Allah mbok undurké kanggo ngejokké pernatan-pernatanmu déwé.\n7Kowé kuwi wong lamis. Tyotyok tenan tembungé nabi Yésaya bab kowé sing uniné ngéné:\n8'Bangsa iki enggoné ngelem Aku namung karo lambéné,\n- nanging atiné adoh sangka Aku.\n9Tanpa guna enggoné pada ngabekti marang Aku,\n- awit pernatan-pernatan sing diwulangké kuwi namung gawéané manungsa.'\"\n10Gusti Yésus terus nyeluk wong-wong kongkon pada maju, terus diomongi ngéné: \"Iki pada dirungokké lan dilebokké ing atimu!\n11Sing marakké wong ala kuwi ora barang sing mlebu tyangkem, ora, nanging apa sing metu tyangkem.\"\n12Murid-muridé terus mara nang nggoné Gusti Yésus ngomong: \"Gusti, apa Kowé ngerti nèk para Farisi pada panas atiné dongé krungu tembungmu?\"\n13Gusti Yésus semaur: \"Saben tanduran sing ora ditandur karo Bapakku nang swarga bakal dibedol.\n14Wong Farisi kuwi ora usah dirèwès. Kuwi penuntun sing lamur. Lah nèk wong lamur nuntun wong lamur liyané, kabèh loro bakal ketyemplung nang luwangan.\"\n15Rasul Pétrus terus ngomong: \"Mbok awaké déwé didunungké tembungmu kuwi Gusti!\"\n16Tembungé Gusti: \"Mosok kowé uga durung dunung?\n17Mosok kowé ora dunung nèk sembarang sing mlebu tyangkem kuwi parané ya nang weteng terus dietokké menèh sangka awak?\n18Nanging apa sing metu sangka tyangkemé wong kuwi metuné sangka atiné, kuwi sing marakké wong ala.\n19Awit sangka ing ati kuwi tekané pikiran-pikiran sing ala, sing marakké wong matèni, laku bédang, memédok, nyenyolong, ngapusi lan nyenyatur.\n20Prekara-prekara kuwi sing marakké manungsa ala. Nanging mangan tanpa wisuh ndisik, kuwi ora marakké wong ala.\"\n21Sangka kono Gusti Yésus terus lunga nang bawahé kuta Sidon lan kuta Tirus.\n22Nang kono ènèng wong wédok bangsa Kanaan mara nang nggoné Gusti Yésus tyeluk-tyeluk: \"Gusti, Turunané ratu Daved, mbok aku dimelasi! Anakku wédok kesurupan demit lan melaské tenan!\"\n23Nanging Gusti Yésus ora semaur blas. Murid-muridé terus pada nyuwun marang Gusti Yésus: \"Gusti, wong kuwi mbok dikongkon lunga waé, awit wongé terus bengak-bengok ngetutké awaké déwé.\"\n24Gusti Yésus terus ngomong: \"Aku iki dikongkon marani bangsa Israèl sing ketriwal.\"\n25Nanging wong wédok mau malah sujut nang ngarepé Gusti Yésus karo nyuwun: \"Gusti, mbok aku ditulungi ta!\"\n26Nanging Gusti Yésus ngomong: \"Ora apik nèk wong njikuk pangané anaké terus dikèkké asu.\"\n27Wong wédoké semaur: \"Pantyèn bener, Gusti, nanging asuné lak ya mangan turahané pangané sing nduwé omah ta!\"\n28Gusti Yésus terus ngomong marang wongé: \"Ibu, pantyèn gedé tenan pengandelmu. Kekarepanmu bakal keturutan.\" Lan wiwit waktu kuwi anaké wongé malih waras.\n29Gusti Yésus terus lunga sangka panggonan kono liwat pinggiré mér Galiléa, terus munggah gunung. Gusti Yésus njagong nang kono.\n30Wong pirang-pirang terus pada teka nggawa wong lumpuh, wong pintyang, wong lamur, wong bisu lan wong lara liya-liyané, dieterké nang nggoné Gusti Yésus.\n31Wong-wong pada nggumun weruh sing bisu bisa ngomong, sing pintyang bisa mari sikilé, sing lumpuh bisa mlaku lan sing lamur bisa weruh. Wong-wong kuwi terus pada ngluhurké Gusti Allahé Israèl.\n32Gusti Yésus terus nyeluk murid-muridé diomongi ngéné: \"Aku melaské marang wong-wong. Wis telung dina enggoné ngetutké Aku lan saiki wis ora ènèng sing dipangan. Aku ora bisa ngongkon wong-wong kuwi mulih karo weteng ngelih, mengko ndak ambruk nang dalan.\"\n33Murid-muridé terus ngomong: \"Lah nang panggonan sing sepi iki awaké déwé kongkon nggolèk roti nang endi kanggo ngekèki mangan wong semono okèhé?\"\n34Gusti Yésus terus takon: \"Lah kowé nduwé roti pira?\" Murid-muridé semaur: \"Enèng roti pitu lan iwak tyilik-tyilik siji-loro.\"\n35Gusti Yésus terus ngongkon wong-wong supaya pada njagong nang lemah.\n36Sakwisé kuwi Dèkné terus njikuk roti pitu karo iwaké mau terus ndonga marang Gusti Allah. Rotiné lan iwaké terus dityuwil-tyuwil terus dikèkké marang murid-muridé. Murid-muridé terus ngedum roti lan iwaké marang wong-wong.\n37Wong kabèh pada mangan sampèk warek. Sakwisé kuwi murid-muridé terus nglumpukké turahané, éntuk pitung ténggok kebek.\n38Wongé lanang sing mèlu mangan ènèng patang èwu okèhé, wong wédok-wédok lan botyah-botyah durung diitung.\n39Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus ngongkon wong-wong mulih. Dèkné terus numpak prau arep nang bawah Makadan.16\n1Wong Farisi lan wong Saduki pada mara nang nggoné Gusti Yésus, tujuané arep ngenèng Dèkné. Mulané pada kepéngin weruh tandané nèk Gusti Yésus kuwi kongkonané Gusti Allah.\n2Gusti Yésus semaur ngéné: (\"Nèk soré langité kétok abang murup, kowé ngomong nèk arep terang.\n3Nèk ésuk langité kétok abang peteng, kowé ngomong nèk arep udan. Kowé pada bisa nitèni tanda-tandané nèk arep terang apa udan, nanging tanda-tandané jaman kowé ora dunung.)\n4Kowé wong ala lan wong sing ora kenèng dipretyaya, kowé pada njaluk tanda. Nanging kowé ora bakal éntuk tanda kuwi, kejaba namung tandané nabi Yonah.\" Sakwisé ngomong ngono Gusti Yésus terus lunga sangka kono, ninggal wong-wong kuwi.\n5Dongé pada ngabrah mér, murid-muridé Gusti Yésus pada lali nggawa roti.\n6Gusti Yésus ngomong marang murid-murid mau: \"Kowé pada sing ati-ati tenan karo raginé wong Farisi lan wong Saduki.\"\n7Murid-murid mau terus pada rasan-rasan: \"Gusti Yésus ngomong ngono kuwi jalaran awaké déwé ora nggawa roti.\"\n8Gusti Yésus ngerti apa sing dirembuk karo murid-muridé, mulané terus ngomong: \"Kenèng apa kowé kok pada ngomongké bab ora nggawa roti? Kowé kok tyilik tenan pengandelé?\n9Mosok kowé durung nitèni lan durung dunung? Apa kowé wis pada lali roti lima sing kanggo ngekèki mangan wong limang èwu kaé. Pirang ténggok turahané sing mbok lumpukké?\n10Lan roti pitu sing kanggo ngekèki mangan wong patang èwu kaé? Apa wis pada lali? Pirang ténggok turahané sing mbok lumpukké?\n11Kenèng apa kowé kok ora pada ngerti nèk sing tak omong kuwi ora bab roti? Aku ngomongi kowé supaya pada ati-ati tenan karo raginé wong Farisi lan wong Saduki.\"\n12Entèk-entèké murid-murid pada dunung apa sing diomong karo Gusti Yésus. Dèkné ora ngomongké bab ragi sing dienggo nggawé roti, nanging murid-murid kudu sing ati-ati karo piwulangé wong Farisi lan wong Saduki.\n13Kadung wis tekan sak tyedeké kuta Sésaréa Filipi, Gusti Yésus terus takon marang murid-muridé: \"Miturut omongané wong-wong, Anaké Manungsa kuwi sapa?\"\n14Murid-muridé semaur: \"Enèng sing ngomong nèk Kowé kuwi Yohanes Pembaptis, liyané ngomong jaréné Kowé nabi Elia lan liyané menèh ngarani Kowé nabi Yéremia apa nabi liyané.\"\n15Gusti Yésus terus takon: \"Lah nèk miturut kowé déwé, Aku iki sapa?\"\n16Rasul Simon Pétrus semaur: \"Kowé kuwi Kristus, Anaké Gusti Allah sing urip!\"\n17Gusti Yésus terus ngomong: \"Beja tenan kowé Simon, anaké Yonah, awit dudu manungsa sing ndunungké kuwi marang kowé, nanging Bapakku nang swarga.\n18Lan Aku ngomong iki marang kowé: kowé kuwi Pétrus, watu lan ing watu kuwi Aku bakal ngedekké pasamuanku lan pangwasané pati ora bakal bisa ngalahké.\n19Kowé bakal tak pasrahi kuntyiné Kratoné Swarga. Apa sing mbok talèni nang bumi kéné, bakal ditalèni uga nang swarga. Apa sing mbok utyuli nang bumi kéné, kuwi uga bakal diutyuli nang swarga.\"\n20Sakwisé kuwi Gusti Yésus ngomongi murid-muridé, dipenging ngomongké marang sapa-sapa nèk Dèkné kuwi Kristus.\n21Wiwit waktu kuwi Gusti Yésus ndunung-ndunungké marang murid-muridé nèk Dèkné kudu budal nang kuta Yérusalèm. Nang kana Dèkné bakal nglakoni sangsara, jalaran sangka para penuntuné rayat, para pengarepé imam lan para guru Kitab. Dèkné bakal dipatèni, nanging ing telung dinané bakal tangi sangka kuburan.\n22Rasul Pétrus terus narik Gusti Yésus rada adoh sangka murid-murid liyané terus ngomong: \"Muga-muga Gusti Allah ngalang-alangi, supaya prekara-prekara kuwi kabèh ora nganti klakon.\"\n23Nanging Gusti Yésus minger terus ngomong marang rasul Pétrus: \"Lungaa sangka ngarepku, Sétan! Kowé ngalang-alangi Aku, awit kowé manut karepé manungsa, ora manut karepé Gusti Allah.\"\n24Gusti Yésus terus ngomong marang murid-muridé: \"Sapa sing kepéngin mèlu Aku kudu nglalèkké uripé déwé, manggul pentèngané lan ngetutké Aku.\n25Awit sapa sing ngudi nylametké uripé, malah bakal kélangan. Nanging sapa sing kélangan uripé jalaran nglabuhi Aku, kuwi sing bakal nemu uripé.\n26Awit apa gunané manungsa nduwèni donya iki sak kabèhé, nanging kélangan nyawané? Apa urip kuwi ènèng ijolé?\n27Anaké Manungsa bakal teka bareng karo mulékat-mulékaté nganggo kwasané Gusti Allah Bapaké lan Dèkné bakal ngupahi kabèh manut penggawéné déwé-déwé.28Dititèni omongku iki: nang tengahé wong sing nang kéné iki bakal ènèng sing ora bakal mati sakdurungé weruh Anaké Manungsa teka ing kratoné.\" 17\n1Nem dina sakwisé kuwi Gusti Yésus ngejèk rasul Pétrus, Yohanes lan Yakobus, seduluré Yohanes, munggah nang gunung sing duwur.\n2Gusti Yésus terus malih rupa lan murid-murid sing mèlu pada weruh kabèh. Rainé Gusti Yésus semlorot kaya srengéngé lan saliné malih putih kaya pepadang.\n3Murid telu mau terus weruh nabi Moses lan nabi Elia omong-omongan karo Gusti Yésus.\n4Rasul Pétrus terus ngomong: \"Gusti, kok ndilalah temen awaké déwé nang kéné. Nèk Gusti gelem, aku ngedekké gubuk telu, siji kanggo Gusti, siji kanggo nabi Moses lan siji menèh kanggo nabi Elia.\"\n5Dongé rasul Pétrus ijik ngomong ngono, terus ènèng méga padang ngemuli murid-murid mau, terus ènèng swara sangka méga mau ngomong: \"Iki Anakku sing tak trésnani; pada nggugua tembungé!\"\n6Kadung krungu swara kuwi murid-murid mau pada kagèt lan wedi, sampèk pada niba nang lemah.\n7Gusti Yésus terus nyedeki lan ndemèk murid-muridé karo ngomong: \"Pada ngadeka! Aja pada wedi!\"\n8Kadung wis ngadek terus namung weruh Gusti Yésus déwé, ora ènèng liyané menèh.\n9Dongé medun sangka gunung kono Gusti Yésus ngomong ngéné marang murid-muridé: \"Aja ngomong karo sapa-sapa bab apa sing kowé pada weruh mau, sakdurungé Anaké Manungsa tangi sangka pati.\"\n10Murid-murid mau terus takon: \"Lah kenèng apa para guru Kitab kok ngomong nèk nabi Elia kudu teka ndisik?\"\n11Gusti Yésus semaur: \"Pantyèn, nabi Elia teka ndisik lan dèkné bakal nyawiské sembarang kabèh.\n12Kowé tak omongi: nabi Elia wis teka, nanging wong-wong ora pada nitèni dèkné. Dèkné malah digawé sak karepé. Mengkono uga wong-wong kuwi bakal nindakké sak karepé marang Anaké Manungsa.\"\n13Murid-muridé mau terus pada dunung nèk Gusti Yésus kuwi ngomongké bab Yohanes Pembaptis.\n14Kadung Gusti Yésus lan murid-muridé wis tyampur karo wong pirang-pirang menèh, terus ènèng wong mara lan niba nang ngarepé karo nyuwun:\n15\"Duh Gusti, mbok melas marang anakku lanang. Dèkné lara ayanen lan ya wis nemen. Botyahé ajek tiba nang geni lan nang banyu.\n16Aku wis nggawa botyahé nang nggoné murid-muridmu, nanging ora bisa nulungi.\"\n17Gusti Yésus terus ngomong: \"Kok kebatyut tenan enggonmu ora pretyaya marang Gusti Allah. Sepira menèh suwéné enggonku kudu tyampur lan nyabari kowé? Botyahé gawanen mbréné!\"\n18Gusti Yésus terus nundung demité sing ngwasani botyahé. Demité terus lunga lan botyahé sakwat terus mari.\n19Sakwisé kuwi murid-muridé Gusti Yésus terus pada marani Dèkné. Kadung déwé karo Gusti Yésus terus pada takon: \"Gusti, kenèng apa awaké déwé kok ora bisa ngetokké demité?\"\n20Gusti Yésus semaur: \"Awit pengandelmu tyilik! Ngertia, nèk kowé nduwé pengandel sing gedéné namung sak wiji sing tyilik déwé waé, kowé bisa ngomong marang gunung kuwi: 'Ngaliha mbrana,' mesti gunungé manut. Ora bakal ènèng barang sing mokal kanggo kowé.\n21(Nanging demit sing kaya ngono kuwi lungané namung nganggo pandonga lan pasa.)\"\n22Dongé murid-muridé ijik pada ngumpul nang bawah Galiléa, Gusti Yésus ngomong ngéné: \"Anaké Manungsa bakal dielungké marang wong-wong.\n23Dèkné bakal dipatèni, nanging ing telung dinané Dèkné bakal ditangèkké menèh karo Gusti Allah.\" Murid-muridé terus pada sedi banget.\n24Kadung pada teka nang kuta Kapèrnakum, wong-wong sing njaluki belasting kanggo Gréja Gedé pada marani rasul Pétrus lan takon: \"Apa gurumu ya mèlu mbayar belastingé Gréja Gedé?\"\n25Rasul Pétrus semaur: \"Lah kok ora?\" Kadung rasul Pétrus tekan omah, Gusti Yésus nakoni dèkné, sakdurungé rasul Pétrus déwé ngomong apa-apa. Gusti Yésus takon: \"Simon, kepriyé pinemumu? Sapa sing kudu mbayar belasting marang ratu ing donya kéné: wargané negara apa wong liya?\"\n26Rasul Pétrus semaur: \"Ya wong-wong liya!\" Gusti Yésus terus ngomong: \"Dadiné anak-anakané negara ora usah mbayar.\n27Nanging awaké déwé aja pada ndadèkké larané atiné wong-wong kuwi. Kana budal nang mér lan diuntyalké pantyingmu. Iwak sing mbok pantying sing ndisik déwé kuwi dityekel. Nang njero tyangkemé kowé bakal nemu duwit. Dijikuk duwit kuwi kanggo mbayar belasting marang wong-wong kuwi, mbayar kanggo Aku lan kowé.\"18\n1Ing waktu kuwi para murid pada mara nang nggoné Gusti Yésus terus takon: \"Guru, sapa ta sing gedé déwé ing Kratoné Swarga?\"\n2Gusti Yésus terus nyeluk botyah tyilik siji dikongkon ngadek nang tengahé para murid mau.\n3Dèkné terus ngomong: \"Pada ngertia! Nèk kowé ora malih atimu lan dadi kaya botyah tyilik iki, kowé ora bisa mlebu Kratoné Swarga.\n4Sing gedé déwé ing Kratoné Swarga kuwi wong sing ngasorké awaké lan dadi kaya botyah tyilik iki.\n5Lan sapa sing nampani botyah tyilik sing kaya ngéné iki jalaran sangka Aku, kuwi sakjané nampani Aku.\"\n6Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: \"Sapa sing marakké salah-sakwijiné botyah tyilik sing pretyaya marang Aku sampèk ninggal dalanku, apiké nèk wong kuwi guluné dibanduli watu gilingan terus dijegurké nang segara sing jeru.\n7Tyilaka tenan jagat iki, nèk ènèng panggoda okèh sing marakké wong nglakoni dosa. Prekara-prekara sing kaya ngono kuwi pantyèn slawasé ya bakal ènèng, nanging tyilaka tenan, wong sing dadi jalarané.\n8\"Mulané, nèk tanganmu apa sikilmu marakké kowé nggawé dosa, diketok waé lan dibuwang. Awit luwih apik kanggo kowé urip manut Gusti Allah namung karo tangan sebelah apa namung karo sikil sebelah, tenimbang karo tangan lan sikil genep loro, nanging awakmu sak kujur dityemplungké nang geniné neraka.\n9Nèk mripatmu marakké kowé nggawé dosa, dityukil lan dibuwang. Luwung kowé urip dadi siji karo Gusti Allah nganggo mripat siji, tenimbang mripaté genep loro, nanging dibuwang nang geniné neraka.\n10\"Aja pada nyepèlèkké botyah-botyah tyilik iki. Pada ngertia, botyah-botyah tyilik iki pada nduwé mulékat nang swarga sing tansah nyedeki Bapakku nang swarga.\n11(Awit Anaké Manungsa kuwi tekané nylametké wong sing kesasar.)\"\n12Gusti Yésus terus takon: \"Kepriyé pinemumu? Semunggoné ènèng wong nduwé wedus satus terus ènèng siji sing ilang. Wongé terus ngapa? Apa wongé ora terus ninggal wedusé sing sangang puluh sanga nang pangonan lan budal nggolèki wedus siji sing ilang mau?\n13Nèk wongé wis nemu wedusé sing ilang mau, mesti dèkné bungahé karo wedus sing siji kuwi ngungkul-ungkuli bungahé karo sing sangang puluh sanga sing ora ilang.\n14Mengkono uga Bapakmu nang swarga, Dèkné ora gelem nèk botyah-botyah tyilik kuwi ènèng siji sing ketriwal.\"\n15Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: \"Nèk kowé weruh sedulurmu nglakoni sing klèru, diparani lan diduduhké klèruné, nanging ijènan, tanpa wong liyané ngerti. Nèk sedulur kuwi nggugu marang tembungmu, kowé ora kélangan sedulur.\n16Lah nanging nèk sedulur kuwi ora gelem ngrungokké omongmu, kowé kudu ngejèk sedulur liyané siji apa loro. Awit nang Kitab ketulis nèk salahé wong kudu ditetepké karo seksi loro apa telu.\n17Nèk sedulur sing klèru kuwi meksa durung gelem manut marang sedulur-sedulur liyané kuwi, prekara iki kudu mbok gawa nang ngarepé pasamuan. Nèk sakwisé kuwi wongé meksa ora gelem manut marang pituturé pasamuan, wongé kudu dianggep kaya wong sing ora pretyaya lan wong ala waé.\"\n18Tembungé Gusti Yésus ngéné: \"Pada ngertia! Apa sing mbok talèni ing donya kéné uga bakal ditalèni nang swarga. Lan apa sing mbok utyuli ing donya kéné uga bakal diutyuli nang swarga.\n19\"Pada ngertia uga! Nèk ènèng wong loro ing donya menunggal ing pandonga njaluk apa waé, pandonga kuwi bakal dibales karo Bapakmu nang swarga.\n20Awit nèk ènèng wong loro apa telu pada ngumpul bebarengan lan pada nyebut Jenengku, Aku uga nang kono.\"\n21Sakwisé kuwi rasul Pétrus terus mara nang nggoné Gusti Yésus takon: \"Gusti, nèk sedulurku bolak-balik nggawé salah marang aku, sampèk ping pira aku kudu ngapura sedulur kuwi? Apa ora tekan ping pitu?\"\n22Gusti Yésus semaur: \"Ora namung ping pitu, nanging pitung puluh ping pitu.\n23Mulané, Kratoné Swarga kuwi kenèng dipadakké karo sakwijiné ratu sing nagih utang marang peladèn-peladèné.\n24Kadung ratuné molai, terus ènèng sakwijiné peladèn digawa maju. Peladèn iki utangé pirang-pirang mliyun.\n25Nanging wongé ora bisa nyaur, mulané ratuné mau mréntah kongkon ngedol peladèn mau dadi peladèn, sak anak-bojoné lan sembarang sak nduwéné, kanggo mbayar utangé.\n26Peladèn mau terus niba lan sujut nang ngarepé ratuné ngomong: 'Gusti, mbok aku disabari sedilut menèh. Kabèh utangku bakal tak bayar.'\n27Ratuné melas karo peladèn mau lan wongé dikongkon mulih, malah utangé kabèh ora usah dibayar menèh.\n28\"Nanging sak lungané sangka kono, peladèn mau kepetuk karo kantyané tunggal peladèn, sing nduwé utang setitik marang dèkné. Kantyané mau terus dityekel lan ditekek guluné karo ngomong: 'Bayaren utangmu!'\n29Kantyané mau terus niba njaluk kawelasan ngomong: 'Mbok sabar ta! Utangku bakal tak bayar kabèh!'\n30Nanging peladèn mau ora gelem ngrungokké sambaté kantyané. Malah kantyané dilebokké setrapan nganti utangé disaur kabèh.\n31Kadung peladèn-peladèn liyané weruh lelakon kuwi, kabèh pada kagèt lan sedi banget, mulané terus pada ngomongi ratuné bab kuwi.\n32Ratuné terus kongkonan nyeluk peladèn sing ala mau terus disenèni: 'Kowé kuwi pantyèn peladèn sing ala tenan. Utangmu semono okèhé kowé wis ora usah mbayar, jalaran kowé nyuwun tenan marang aku.\n33Apa ya wis ora sak mestiné kowé melasi kantyamu tunggal peladèn, kaya enggonku wis melasi kowé.'\n34Ratuné terus nesu banget lan peladèn sing ala mau dilebokké nang setrapan supaya diajar, nganti utangé dibayar kabèh.35\"Bapakku nang swarga uga bakal nindakké mengkono kuwi marang kowé, nèk kowé ora ngapura marang sedulurmu sak atimu.\" 19\n1Sakwisé ngrampungké piwulangé kuwi Gusti Yésus terus ninggal bawah Galiléa budal nang bawah Yudéa, ngabrah laut Yordan.\n2Wong pirang-pirang pada ngetutké Dèkné lan kabèh pada ditambani larané.\n3Terus ènèng wong Farisi pada teka, jawané arep ngenèng Dèkné nganggo pitakonan. Mulané terus pada takon ngéné marang Gusti Yésus: \"Apa wong lanang éntuk megat bojoné manut sak karepé déwé?\"\n4Saurané Gusti Yésus: \"Apa kowé ora matya nang Kitab Sutyi nèk Gusti Allah enggoné nggawé manungsa kawit wiwitané rupa wong lanang lan wong wédok?\n5Gusti Allah uga ngomong: 'Mulané wong lanang kudu ninggal bapa lan biyungé lan dadi siji karo bojoné, dadiné wong loro dadi daging siji.'\n6Wong loro kuwi wis ora loro menèh, nanging namung siji. Lan apa sing wis didadèkké siji karo Gusti Allah, manungsa ora kenèng misah.\"\n7Para Farisi terus pada takon: \"Lah nèk ngono, lah kenèng apa nabi Moses kok ngomong nèk wong lanang kudu ngekèki layang pegat marang bojoné nèk dipegat? Apa kuwi tegesé ora nglilani pegatan?\"\n8Gusti Yésus terus ngomong: \"Nabi Moses enggoné nglilani kowé megat bojomu kuwi jalaran kowé ora kenèng dikandani, nanging ing wiwitané ora kaya ngono!\n9Kowé pada tak kandani: Sapa megat bojoné terus kawin karo wong liyané, wong kuwi laku bédang, kejaba nèk bojoné laku bédang.\"\n10Murid-muridé Gusti Yésus terus ngomong: \"Lah nèk wong omah-omah kaya ngono lakuné, apa ora luwih apik nèk ora omah-omah waé.\"\n11Gusti Yésus semaur: \"Ora saben wong bisa nglakoni kuwi, namung wong sing dipiji karo Gusti Allah.\n12Awit ènèng wong sing ora bisa omah-omah, jalaran kawit lair wis ngono. Enèng uga sing ora bisa omah-omah, jalaran didadèkké ngono karo wong liyané. Lan ènèng liyané menèh sing milih ora omah-omah sangka karepé déwé, jalaran namung kepéngin ngurusi Kratoné Gusti Allah. Sapa sing bisa nglakoni, ya bèn nglakoni.\"\n13Ing sakwijiné dina wong-wong pada nggawa anak-anaké nang nggoné Gusti Yésus, nyuwun supaya pada didongakké lan diberkahi. Nanging wong-wong kuwi pada disenèni karo murid-muridé.\n14Gusti Yésus malah ngomong marang murid-muridé: \"Mbok bèn botyah-botyah kuwi pada mbréné, aja dialang-alangi, awit Kratoné Swarga kanggo wong sing kaya botyah-botyah kuwi.\"\n15Gusti Yésus terus numpangi tangan marang botyah-botyah, terus lunga sangka panggonan kono.\n16Ing sakwijiné dina ènèng wong enom mara nang nggoné Gusti Yésus, takon ngéné: \"Guru, supayané bisa nampa urip langgeng, aku kudu nglakoni penggawé betyik apa?\"\n17Gusti Yésus semaur: \"Kenèng apa kowé kok takon marang Aku bab apa sing betyik? Namung siji sing betyik, yakuwi Gusti Allah. Nèk kowé kepéngin nampa urip langgeng, kowé kudu nglakoni angger-anggeré Gusti Allah kabèh.\"\n18Tembungé wong enom mau: \"Angger-angger sing endi?\" Gusti Yésus terus semaur: \"Kowé aja mematèni, aja laku bédang, aja nyolong, aja ngapusi.\n19Ngajènana marang bapa-biyungmu lan trésnaa marang wong liya kaya enggonmu trésna marang awakmu déwé.\"\n20Wongé terus ngomong ngéné: \"Angger-angger kabèh kuwi wis tak lakoni. Lah ijik kurang apa menèh?\"\n21Tembungé Gusti Yésus ngéné: \"Nèk kowé kepéngin sampurna, barang-barang nduwému diedol kabèh. Sepira payuné dikèkké marang wong sing ora nduwé, supaya kowé nduwé banda nang swarga. Sakwisé kuwi terus mbrénéa mèlu Aku.\"\n22Kadung krungu tembung kuwi, wong enom mau terus lunga karo sedi, awit dèkné sugih banget.\n23Gusti Yésus terus ngomong marang murid-muridé: \"Kowé pada tak omongi: pantyèn angèl tenan kanggo wong sugih mlebu ing Kratoné Swarga.\n24Tak balèni menèh tembungku: malah luwih gampang unta mlebu bolongané dom, tenimbang wong sugih mlebu Kratoné Gusti Allah.\"\n25Krungu tembung kuwi mau para murid kagèt banget, terus takon: \"Lah nèk ngono, sapa sing bisa slamet?\"\n26Gusti Yésus nyawang murid-muridé terus ngomong: \"Kanggo manungsa prekara kuwi pantyèn mokal, nanging kanggo Gusti Allah ora ènèng barang sing mokal.\"\n27Rasul Pétrus terus ngomong marang Gusti Yésus: \"Gusti, awaké déwé wis ninggal sembarangé awaké déwé lan saiki mèlu Kowé! Awaké déwé bakal éntuk apa?\"\n28Saurané Gusti Yésus: \"Kowé pada tak omongi, mbésuk ing entèk-entèkané jaman Anaké Manungsa bakal njagong nang dampar pangwasa. Ing waktu iku kowé sing pada mèlu Aku uga bakal mèlu njagong nang dampar lan ngrutu taleré Israèl rolas.\n29Lan saben wong sing ninggal omahé, seduluré lanang apa wédok, bapa-ibuné, anak-anaké lan keboné, jalaran nglabuhi Aku, wong kuwi bakal nampa ijolé ping satus lan uga bakal éntuk urip langgeng.\n30Nanging okèh wong sing tekané ndisik bakal dadi kèri déwé lan okèh wong sing tekané kèri bakal dadi ndisik déwé.\"20\n1Gusti Yésus mulangi ngéné: \"Kratoné Swarga kuwi kenèng dipadakké karo wong sing nduwé kebon dreif. Esuk mruput wongé wis budal nggolèk wong sing kudu ngerjani keboné.\n2Kadung wis pada setuju bab bayarané saben wong sedina, wong-wong terus dikongkon budal nyambutgawé nang keboné.\n3Kira-kira jam sanga ésuk sing nduwé kebon lunga menèh terus weruh wong siji-loro nganggur nang lataré pasar.\n4Sing nduwé kebon mau terus ngomong marang wong-wong sing nganggur kuwi: 'Hayuk pada nyambutgawé nang kebonku, kowé bakal tak bayar sak mestiné!'\n5Wong-wong terus pada budal. Kira-kira jam rolas lan jam telu awan wong sing nduwé kebon lunga menèh nggolèk wong.\n6Kira-kira jam lima soré wongé uga budal menèh, terus weruh wong-wong pada nganggur, terus ditakoni: 'Kenèng apa kowé kok pada nganggur nang kéné sedina muput?'\n7Wong-wong semaur: 'Lah ora ènèng sing ngekèki kerjanan kok!' Sing nduwé kebon terus ngomong: 'Nèk ngono, hayuk nyambutgawé nang kebonku waé.'\n8\"Kadung wis surup, sing nduwé kebon terus ngomong marang mandoré: 'Kana sing kerja pada dityeluk lan dikèki bayarané. Molai karo sing teka kèri déwé nganti tekan sing teka ndisik déwé.'\n9Wong-wong sing nyambutgawé molai kira-kira jam lima terus pada teka lan nampa bayarané wong kerja sedina.\n10Sakwisé kuwi wong-wong sing molai kerja kawit ésuk terus pada mara, mikiré bakal nampa bayaran luwih okèh. Nanging wong-wong kuwi uga nampa bayarané wong kerja sedina.\n11Wong-wong nampani bayarané karo nggresah marang sing nduwé kebon.\n12Tembungé: 'Lah sing teka kèri kerjané namung sak jam, lah kok dibayar tunggalé karo awaké déwé sing kerja kepanasen sedina muput.'\n13\"Sing nduwé kebon terus semaur: 'Lo, aku ora ngapusi kowé! Kowé lak wis setuju ta nampa bayarané wong kerja sedina?\n14Ditampa bayaranmu kuwi lan kana lunga! Pantyèn aku karep ngekèki wong sing teka kèri bayaran sing tunggalé karo bayaranmu.\n15Apa aku ora éntuk nganggokké duwitku manut karepku déwé? Kenèng apa kowé kok mèri nèk aku nggawé betyik marang liyané?'\"\n16Gusti Yésus terus ngomong: \"Pantyèn kaya ngono, wong-wong sing teka kèri bakal dadi ndisik déwé lan wong-wong sing ndisik déwé bakal dadi sing kèri.\"\n17Dongé pada mlaku budal nang kuta Yérusalèm, Gusti Yésus nyeluk murid-muridé rolas didèwèkké, terus ngomong:\n18\"Kowé pada ngerti nèk awaké déwé saiki budal nang kuta Yérusalèm. Nang kana Anaké Manungsa bakal dipasrahké marang para pengarepé imam lan guru Kitab. Wong-wong kuwi bakal netepké setrapan pati marang Dèkné.\n19Sakwisé kuwi wong-wong bakal masrahké Dèkné marang bangsa Rum, supaya dipoyoki, dipetyuti terus dipentèng. Nanging ing telung dinané Dèkné bakal ditangèkké sangka pati karo Gusti Allah.\"\n20Bojoné Sébédéus mara nang nggoné Gusti Yésus karo anaké lanang loro. Wongé terus sujut arep nduwèni tembung.\n21Gusti Yésus terus takon: \"Apa sing mbok karepké?\" Bojoné Sébédéus terus ngomong: \"Gusti, mbok janji ta, nèk Gusti mbésuk dadi ratu, anakku kabèh loro kelilan njagong nang sebelahé Gusti, sing siji tengen lan liyané kiwa?\"\n22Gusti Yésus semaur: \"Kowé kuwi ora ngerti apa sing mbok jaluk. Apa kowé wani nglakoni kasangsaran sing bakal tak lakoni?\" Saurané: \"Ya Gusti, awaké déwé wani!\"\n23Gusti Yésus terus ngomong: \"Pantyèn, kasangsaran sing bakal tak lakoni kowé uga bakal nglakoni. Nanging bab njagong nang sebelah tengen apa kiwaku, kuwi Aku ora nduwé kwasa ngarani. Jagongan kuwi wis dityawiské kanggo wong-wong sing wis dipilih karo Bapakku.\"\n24Kadung murid sepuluh liyané krungu bab kuwi, terus pada nesu marang sedulur loro mau.\n25Mulané Gusti Yésus terus nyeluk murid-muridé kabèh terus diomongi ngéné: \"Kowé pada ngerti déwé nèk para penuntun malah pada ngerèh bangsané lan semono uga para penggedé, kuwi malah pada nindes bangsané.\n26Nanging kowé aja kaya ngono. Sapa sing kepéngin dadi pengarep, kuwi kudu ngladèni kowé.\n27Lan sapa sing kepéngin dianggep gedé déwé, kuwi sing kudu dadi peladèné liyané.\n28Didelokké ta Anaké Manungsa, Dèkné tekané ora supaya diladèni, nanging malah ngladèni lan masrahké nyawané kanggo nylametké wong okèh.\"\n29Dongé Gusti Yésus lan murid-muridé pada ninggal kuta Yériko, wong pirang-pirang pada ngetutké.\n30Nang pinggir dalan ènèng wong lamur loro pada njagong. Kadung krungu nèk Gusti Yésus liwat, wong lamur loro mau pada bengok-bengok: \"Gusti, Turunané ratu Daved, mbok melas karo awaké déwé!\"\n31Wong okèh sing nang kono pada nyenèni wong loro kuwi kongkon meneng. Nanging malah tambah banter sing mbengok: \"Gusti, Turunané ratu Daved, mbok melas karo awaké déwé!\"\n32Gusti Yésus terus mandek, terus wong loro mau dityeluk. Dèkné takon: \"Kowé njaluk apa?\"\n33Semauré: \"Awaké déwé nyuwun bisa weruh menèh, Gusti!\"\n34Gusti Yésus melas marang wong loro kuwi, terus didemèk mripaté. Sakwat terus pada bisa weruh menèh, terus mèlu Gusti Yésus.21\n1Kadung wis mèh tekan kuta Yérusalèm, Gusti Yésus lan murid-muridé mampir nang désa Bètfaké, tyedek karo gunung Olèf. Nang kono Gusti Yésus terus ngongkon murid loro kongkon budal ndisik.\n2Gusti Yésus ngomong ngéné: \"Kana budal nang désa nang ngarep kuwi. Nang kono kowé bakal weruh kimar wédok karo anakané dikentyang. Kimaré diutyuli terus digawa mbréné.\n3Nèk ènèng wong takon apa-apa, ngomong ngéné waé: 'Gusti mbutuhké. Nèk wis rampung, bakal dibalèkké.'\"\n4Dadiné bisa keturutan sing wis diomong karo sakwijiné nabi, sing uniné ngéné:\n5\"Dikabarké marang wong-wong nang Sion:\n- Ratumu nekani kowé,\n- Dèkné andap-asor\n- lan tekané numpak anakan kimar.\"\n6Murid loro mau terus budal lan nuruti apa sing diomong karo Gusti Yésus.\n7Kimar lan anakané terus digawa.\n8Murid-murid pirang-pirang sing nang kono terus pada njèrèng klambiné nang dalan sing arep diliwati Gusti Yésus. Wong-wong liyané pada ngepèk pangé wit-witan terus disèlèhké nang dalan.\n9Wong pirang-pirang pada mlaku nang ngarepé lan nang mburiné Gusti Yésus, terus pada surak-surak: \"Hosana, hayuk dipuji Turunané ratu Daved. Muga kaberkahan sing teka ing jenengé Gusti. Hosana, hayuk dipuji Gusti Allah sing nang swarga!\"\n10Kadung Gusti Yésus wis mlebu nang kuta Yérusalèm, wong sak kuta pada gègèr lan pada takon: \"Sing teka kuwi sapa ta?\"\n11Wong-wong sing pada mèlu Gusti Yésus semaur: \"Kuwi nabi Yésus, sangka kuta Nasarèt nang distrik Galiléa!\"\n12Gusti Yésus terus mlebu nang lataré Gréja Gedé. Wong-wong sing dodolan lan tetuku nang lataré Gréja Gedé kono pada diusir kongkon lunga kabèh. Méja-méjané sing tukang ngijoli duwit lan dingklik-dingkliké sing dodol manuk dara diglémpangké kabèh.\n13Gusti Yésus ngomong marang wong-wong sing dodolan: \"Nang Kitab wis ditulis nèk Gusti Allah ngomong: 'Omahku bakal diarani panggonan kanggo pamuji,' nanging saiki mbok dadèkké rongé maling.\"\n14Nang Gréja Gedé kono ènèng wong lamur lan wong lumpuh pada nang nggoné Gusti Yésus. Kabèh pada diwaraské.\n15Nanging kadung para pengarepé imam lan para guru Kitab pada weruh enggoné Gusti Yésus nindakké mujijat-mujijat lan botyah-botyah pada surak-surak: \"Dipuji Turunané ratu Daved,\" terus pada nesu.\n16Para pengarepé imam lan para guru Kitab terus ngomong marang Gusti Yésus: \"Apa Kowé ora krungu tembungé botyah-botyah kuwi?\" Gusti Yésus semaur: \"Ya, Aku krungu. Nanging apa Kowé durung tau matya nang Kitab Sutyi, sing uniné ngéné: 'Botyah-botyah lan bayi-bayi wis mbok blajari memuji Jenengmu.'\"\n17Gusti Yésus terus ninggal wong-wong kuwi, lunga sangka kuta Yérusalèm, terus budal nang désa Bétani lan nginep nang kono.\n18Esuké, dongé balik nang kuta Yérusalèm, Gusti Yésus krasa ngelih nang dalan.\n19Dèkné weruh wit anjir nang pinggir dalan, terus diparani. Nanging ora ènèng wohé siji-sijia, namung godong. Mulané Gusti Yésus terus ngomong marang wité: \"Slawas-lawasé kowé ora bakal ngetokké woh menèh!\" Sakwat wité terus garing.\n20Kadung murid-muridé weruh lelakon kuwi mau, terus pada nggumun banget, mulané pada takon: \"Lah wité anjir kok dadi garing ngono, Gusti?\"\n21Gusti Yésus semaur: \"Pada ngertia, nèk kowé pretyaya lan ora mangu-mangu, kowé ya bisa nindakké sing tak tindakké marang wit anjir kuwi. Malah ora namung kuwi waé, kowé bisa ngongkon gunung kaé ngomong: 'Mumbula, njegura nang segara,' lan kuwi ya bakal klakon.\n22Sembarang sing mbok jaluk ing pandonga bakal klakon, janji kowé pretyaya.\"\n23Gusti Yésus terus mlebu nang Gréja Gedé lan mulangi nang kono. Ing tengah-tengahé memulang ènèng pengarepé imam lan para guru Kitab mara nang nggoné Gusti Yésus takon: \"Guru, enggonmu nindakké prekara kuwi kabèh éntuk pangwasa sangka ngendi? Sapa ta sing ngekèki pangwasa marang Kowé?\"\n24Gusti Yésus semaur ngéné: \"Aku arep takon marang kowé ndisik. Nèk kowé wis mangsuli pitakonanku, Aku ya bakal mangsuli pitakonanmu.\n25Sapa sing ngekèki pangwasa marang nabi Yohanes kanggo mbaptis? Gusti Allah apa manungsa?\" Para pengarepé imam lan para guru Kitab terus pada rembukan déwé: \"Nèk awaké déwé ngomong: 'Sangka Gusti Allah,' lah mengko Dèkné semaur: 'Lah kenèng apa kowé kok ora pretyaya marang nabi Yohanes?'\n26Lah nèk awaké déwé semaur: 'Sangka manungsa,' awaké déwé wedi karo wong okèh iki, awit wong-wong kuwi kabèh nganggep Yohanes kuwi nabi.\"\n27Dadiné para pengarepé imam lan para guru Kitab pada semaur: \"Awaké déwé ora ngerti!\" Gusti Yésus terus semaur: \"Nèk ngono, kowé ya ora bakal tak omongi sapa sing ngekèki pangwasa marang Aku kanggo nindakké prekara kuwi mau kabèh.\"\n28Gusti Yésus terus ngomong: \"Kepriyé pinemumu bab iki? Enèng wong nduwé anak loro. Wongé marani anaké mbarep terus ngomong: 'Lik, dina iki kana kowé nyambutgawé nang kebon dreif.'\n29Anaké semaur: 'Ya Pak,' nanging ora budal.\n30Bapaké terus marani anaké sing enom, terus dikongkon nyambutgawé nang keboné. Anaké enom semaur: 'Aku emoh Pak,' nanging terus gela, mulané terus budal.\n31Anak loro mau sing endi sing nindakké karepé bapaké?\" Wong-wong terus semaur: \"Ya sing enom.\" Gusti Yésus terus ngomong: \"Pada titènana, wong-wong belasting lan wong-wong lonté malah bakal mlebu ndisik ing Kratoné Gusti Allah tenimbang kowé.\n32Awit nabi Yohanes teka lan nduduhké dalané Gusti Allah marang kowé, nanging kowé ora pada pretyaya marang dèkné. Wong-wong belasting lan wong-wong lonté malah pada pretyaya marang dèkné. Kowé pada weruh kuwi, nanging kowé ora terus malih pikirané lan pretyaya marang dèkné.\"\n33Gusti Yésus ngomong: \"Pada dirungokké piwulang iki. Enèng wong sugih nduwé kebon dreif. Keboné dipageri mubeng lan digawèkké panggonan kanggo meres dreifé. Wongé uga ngedekké gubuk duwur kanggo njaga. Sakwisé kuwi keboné terus diséwakké marang wong-wong liyané. Wongé déwé terus lunga nang liya negara.\n34Kadung wis wayahé panèn sing nduwé kebon teka terus kongkonan sing kerja supaya nang nggoné wong-wong sing nyéwa keboné. Kongkon njaluk bagèané dèkné sangka pametuné keboné.\n35Nanging wong-wong sing dikongkon mau malah dityekel karo wong-wong sing nyéwa kebon. Enèng sing digebuki, ènèng sing dipatèni lan ènèng sing dibandemi watu.\n36Sing nduwé kebon terus ngongkon wong liyané menèh, okèhé ngungkuli sing ndisik. Nanging kongkonan sing iki kabèh pada waé ngalami kaya sing ndisik.\n37Entèk-entèké sing nduwé kebon ngongkon anaké déwé, mikiré wong-wong sing nyéwa kebon ngajèni marang anaké dèkné.\n38Nanging kadung wong-wong sing nyéwa kebon weruh anaké sing nduwé kebon teka, terus pada rembukan ngéné: 'Lah iki anaké sing nduwé kebon teka. Hayuk dipatèni waé, supaya awaké déwé éntuk warisané.'\n39Anaké sing nduwé kebon mau terus dityekel, disèrèt metu sangka keboné terus dipatèni.\"\n40Gusti Yésus terus takon: \"Nèk sing nduwé kebon teka, wong-wong sing nyéwa keboné bakal dikapakké?\"\n41Wong-wong sing ditakoni pada semaur: \"Ya wis sak mestiné nèk wong-wong ala kuwi bakal dipatèni kabèh. Lah keboné dreif mesti bakal diséwakké marang wong liya-liyané, sing pada gelem ngekèkké bagèané sing nduwé kebon pendak panèn.\"\n42Gusti Yésus terus takon: \"Apa kowé pada durung tau matya tulisan iki nang Kitab:\n- 'Watu sing ora dikanggokké karo sing nggawé omah,\n- kuwi dadi watu sing penting déwé.\n- Iki penggawéné Gusti,\n- mulané ya nggumunké tenan.'\n43Mulané Aku ngomong marang kowé: Kratoné Gusti Allah bakal direbut sangka kowé lan dikèkké marang bangsa liya, sing nggugu marang tembungé.\n44(Sapa sing tiba ing watu kuwi bakal ajur lan sing ketiban watu kuwi bakal remuk.)\"\n45Kadung para pengarepé imam lan para Farisi pada krungu tembungé Gusti Yésus kuwi, terus pada rumangsa nèk wong-wong kuwi déwé sing disemoni.\n46Wong-wong terus pada kepéngin nyekel Dèkné, nanging pada wedi karo rayaté, sing nganggep Gusti Yésus kuwi nabi.22\n1Gusti Yésus memulang menèh marang wong-wong nganggo sakwijiné gambar.\n2Tembungé Gusti Yésus ngéné: \"Kratoné Swarga kenèng dipadakké karo sakwijiné ratu sing arep nduwé gawé gedèn, jalaran arep ngawinké anaké lanang.\n3Ratu mau ngongkon para peladèné ngundangi wong-wong sing diulemi. Nanging wong-wong ora gelem teka.\n4Ratuné terus ngongkon peladèn-peladèn liyané, diomongi ngéné: 'Kana wong-wong sing diulemi diomongi nèk péstané wis ditata. Sapi lanang lan pedèt-pedèt pilihan wis dibelèh. Sembarang wis rampung. Kongkon ndang pada nekani péstané!'\n5Nanging wong-wong sing diulemi ora teka. Malah pada lunga ngurusi penggawéané déwé-déwé. Enèng sing nang kebon, liyané ngurusi dagangané.\n6Malah ènèng sing pada nyekel peladèné ratuné, dipilara lan dipatèni.\n7Mulané ratuné terus nesu banget. Dèkné terus ngongkon soldat-soldaté, kongkon matèni wong-wong sing matèni peladèn-peladèné lan kongkon ngobong kutané.\n8Ratuné terus ngomong marang para peladèné: 'Péstané mantènan wis ditata, nanging wong-wong sing diulemi pada ora pantes.\n9Mulané kana saiki pada nang prapatan-prapatan lan sapa waé sing ketemu diundang kongkon teka nang péstané mantènan.'\n10Para peladèn mau terus budal nang prapatan-prapatan. Kabèh wong sing ketemu, sing ala lan sing betyik, terus pada dikumpulké. Panggonan pésta saiki kebek karo dayoh.\n11\"Kadung ratuné mlebu kepéngin weruh dayoh-dayohé, dèkné terus weruh ènèng sakwijiné dayoh ora nganggo salin pésta.\n12Dayoh kuwi terus ditakoni: 'Sedulur, lah kowé kok mlebu tanpa nganggo salin pésta?' Nanging dayohé ora bisa semaur apa?\n13Ratuné terus ngomong marang para peladèné: 'Wong iki dibanda lan dietokké sangka kéné, dibuwang nang panggonan sing peteng. Nang kono dèkné bakal tangisan lan kerot untu.'\"\n14Gusti Yésus terus nutup piwulangé ngéné: \"Pantyèn okèh wong sing dipanggil, nanging namung setitik sing pantes dipilih.\"\n15Para Farisi terus lunga lan pada rembukan kepriyé bisané ngenèng Gusti Yésus nganggo pitakonan.\n16Terus pada kongkonan murid-muridé kono bareng karo wong-wong golongané ratu Hérodès marani Gusti Yésus. Wong-wong iki terus takon: \"Guru, awaké déwé ngerti nèk kowé wong jujur lan blaka enggoné mulangké bab kekarepané Gusti Allah kanggo manungsa. Kowé ora wedi lan ora perduli karo sapa-sapa.\n17Mulané awaké déwé kepéngin ngerti sangka Kowé bab iki: mbayar belasting marang ratuné Rum kuwi éntuk apa ora?\"\n18Nanging Gusti Yésus ngerti nèk wong-wong kuwi tujuané ala, mulané terus ngomong: \"Kowé kuwi lamis. Kenèng apa kowé kok arep ngenèng Aku?\n19Ndelok kéné duwit sing dienggo mbayar belasting.\" Terus ènèng sing nggawa duwit pérak siji.\n20Gusti Yésus terus takon: \"Nang duwit iki ènèng gambaré lan jenengé sapa?\"\n21Wong-wong semaur: \"Gambaré lan jenengé ratuné Rum!\" Gusti terus ngomong: \"Nèk ngono, apa sing wèké ratuné ya dikèkké marang ratuné lan apa sing wèké Gusti Allah ya kudu dikèkké marang Gusti Allah.\"\n22Wong-wong pada nggumun banget krungu Gusti Yésus ngomong ngono kuwi. Wong-wong terus ora ngrusui Dèkné menèh, terus pada lunga.\n23Ing dina kuwi uga ènèng wong golongan Saduki siji-loro nang nggoné Gusti Yésus. Wong Saduki nganggepé wong mati ora bakal tangi menèh.\n24Mulané pada takon marang Gusti Yésus: \"Guru, nabi Moses mulangi ngéné: 'Nèk ènèng wong lanang mati tanpa ninggal turunan, seduluré lanang kudu ngepèk bojoné sing ditinggal mati kuwi, supaya bisa nggawé turunan.'\n25Lah saiki ènèng sedulur pitu. Sing mbarep kawin, nanging terus mati tanpa ninggal anak. Bojoné terus diepèk karo adiké sing mati.\n26Uga adiké mati tanpa ninggal anak. Mengkono lelakoné karo sedulur sing nomer telu tumekané sedulur sing nomer pitu, kabèh mati tanpa ninggal anak.\n27Entèk-entèké wong wédoké mati pisan.\n28Saiki awaké déwé arep takon: Lah mbésuk nèk wong mati pada tangi, wong wédok kuwi dadi bojoné sedulur sing endi? Awit sedulur pitu kuwi kabèh wis tau dadi bojoné wong wédok mau?\"\n29Gusti Yésus semaur: \"Kowé kuwi klèru kabèh. Kowé kuwi ora dunung isiné Kitab lan kowé blas ora ngerti kwasané Gusti Allah.\n30Awit mbésuk nèk wong-wong tangi sangka pati uripé bakalé kaya mulékat nang swarga, ora ènèng tyarané bebojoan.\n31-32Lan bab tangi menèh sangka pati, apa kowé ora tau matya tembungé Gusti Allah marang kowé, sing uniné ngéné: 'Aku iki Gusti Allahé Abraham, Gusti Allahé Isak lan Gusti Allahé Yakub!' Gusti Allah kuwi dudu Gusti Allahé wong mati, nanging Gusti Allahé wong urip.\"\n33Sakwisé wong-wong krungu katerangan sing ngono kuwi, kabèh pada nggumun karo piwulangé Gusti Yésus.\n34Kadung para Farisi krungu nèk Gusti Yésus wis nylakepké wong Saduki, terus pada nglumpuk.\n35Enèng siji, sakwijiné guru Kitab, arep ngenèng Gusti Yésus nganggo pitakonan ngéné:\n36\"Guru, wèt sing endi nang Kitab sing gedé déwé?\"\n37Gusti Yésus semaur: \"Wèt sing gedé déwé ya iki: Kowé kudu trésna marang Gusti Allahmu sak atimu, sak nyawamu lan nganggo sak ènèngé pikiranmu.\n38Iku wèt sing gedé déwé lan sing penting déwé.\n39Wèt liyané sing uga penting kaya sing ndisik kuwi ya iki: 'Trésnaa marang pepadamu kaya enggonmu nrésnani awakmu déwé.'\n40Kabèh wèt-wèté nabi Moses lan sing diwulangké karo para nabi liyané tibané ya nang wèt loro kuwi.\"\n41Dongé para Farisi ijik nglumpuk nang kono, Gusti Yésus terus takon marang wong-wong kuwi: \"Kepriyé pinemumu bab Kristus? Dèkné kuwi turunané sapa ta?\"\n42Wong-wong semaur: \"Turunané ratu Daved.\"\n43Gusti Yésus terus ngomong: \"Lah nèk ngono, lah ratu Daved kok nyeluk Kristus kuwi Gusti? Awit katuntun Rohé Gusti Allah ratu Daved lak ngomong ngéné ta:\n44'Gusti Allah wis ngomong marang Gustiku:\n- Kéné njagong nang tengenku,\n- nganti mungsuhmu sak kabèhé wis\n- tak telukké marang kowé.'\n45Lah nèk ratu Daved nyeluk Kristus kuwi Gusti, lah mosok Kristus turunané ratu Daved?\"\n46Ora ènèng wong siji waé sing bisa ngomong apa-apa. Wiwit dina kuwi ora ènèng wong sing wani takon-takon menèh marang Gusti Yésus.23\n1Gusti Yésus terus ngomong ngéné marang wong-wong lan marang murid-muridé:\n2\"Para guru Kitab lan para Farisi kuwi sing nduwèni kwasa ndunung-ndunungké wèt-wèté nabi Moses.\n3Mulané kudu dilakoni lan kabèh piwulangé kudu dituruti sing sak mestiné. Nanging aja pada niru klakuané, awit wong-wong kuwi déwé ora pada nglakoni apa sing diwulangké.\n4Pada nggawé pernatan-pernatan sing abot kanggo wong liyané, nanging wong-wong kuwi déwé ora pada nindakké.\n5Sembarang sing ditindakké namung supaya kétok wong. Kayadéné: nganggo tali sembayang amba nang batuké lan lengené, gombyoké saliné digawé dawa.\n6Nèk nang kumpulan pésta seneng njagong nang jagongané wong gedé lan nèk nang sinaguk njaluké njagong nang ngarep déwé.\n7Nèk nang pasar-pasar seneng digatèkké lan njaluké dityeluk 'Guru'.\n8Nanging kowé aja seneng dityeluk 'Guru', awit gurumu namung siji lan kowé kabèh pada tunggal sedulur.\n9Kowé uga aja nyeluk wong ing donya kéné 'Bapak', awit bapakmu namung siji, yakuwi sing nang swarga.\n10Kowé uga aja gelem dityeluk 'Penuntun', awit penuntunmu namung siji, yakuwi Kristus.\n11Sing gedé déwé nang tengahmu kudu ngladèni liyané.\n12Sapa sing ngluhurké awak�� déwé, iku bakal diasorké, malah sapa sing ngasorké awaké déwé, iku bakal diluhurké.\"\n13Gusti Yésus ngomong ngéné marang para guru Kitab lan para Farisi: \"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi! Kowé kuwi wong lamis! Kowé pada ngalang-alangi wong-wong sing arep mlebu Kratoné Gusti Allah. Kowé déwé pada ora gelem, nanging wong liya sing gelem malah mbok alang-alangi.\n14(Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi! Kowé wong lamis. Kowé pada nggolèk akal werna-werna kanggo meres randa-randa lan ngrampok omahé. Terus étok-étoké ndonga sing dawa. Mulané kowé bakal nampa setrapan sing luwih abot.)\n15\"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi! Kowé kuwi wong lamis! Kowé pada lunga adoh, nganti nyabrang segara lan ndlajahi daratan kepéngin éntuk wong siji sing mèlu agamamu. Nanging nèk wongé wis mèlu agamamu, wongé mbok matengké kanggo neraka, malah alané wongé ping pindoné kowé déwé.\n16\"Tyilaka kowé, penuntun-penuntun sing pityek. Kowé ngomong: 'Sapa sumpah nyebut Gréja Gedé, wong kuwi ora ketyentyang sumpahé. Nanging sapa sumpah nyebut emasé Gréja Gedé, sumpah kuwi nyentyang.'\n17Kowé kuwi pantyèn wong bodo lan pityek. Awit, apa sing luwih gedé ajiné: emasé apa Gréja Gedé, sing nyutyèkké emasé?\n18Kowé uga mulang ngéné: 'Sapa sumpah nyebut altaré Gusti Allah, wong kuwi ora ketyentyang sumpahé. Nanging sapa sumpah nyebut kurban sing nang altar, wong kuwi ketyentyang marang sumpahé.'\n19Kowé pantyèn wong pityek tenan! Apa sing luwih gedé ajiné: kurbané apa altaré, sing nyutyèkké kurban kuwi?\n20Sapa sing sumpah nyebut altaré Gusti Allah, kuwi sumpahé nyebut altaré lan sembarang sing temumpang nang altar kono.\n21Lan sapa sing sumpah nyebut Gréja Gedé kuwi sumpah nyebut Gréja Gedé lan Gusti Allah sing manggon nang kono.\n22Sapa sing sumpah nyebut swarga, kuwi tegesé sumpah nyebut damparé Gusti Allah lan Gusti Allah déwé sing njagong nang dampar kuwi.\n23\"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi. Kowé kuwi wong lamis. Awit kowé mbayar prasepuluhan sangka bumbu kayadéné telasih, adas lan jinten, nanging pernatan-pernatan sing luwih penting ora mbok lakoni, kayadéné kabeneran, kawelasan lan katemenan. Bener, sing siji kudu mbok tindakké, nanging liyané aja dilirwakké.\n24Kowé pantyèn penuntun-penuntun sing pityek. Lemut mbok saring sangka ombèn-ombènmu, nanging unta mbok elek.\n25\"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi! Kowé kuwi wong lamis. Awit tyangkir lan piring mbok resiki njabané, nanging njeroné kebek karo rereget sangka enggonmu ngrampas, jalaran sangka srakahmu.\n26Kowé pantyèn wong Farisi sing pityek. Tyangkir lan piring kuwi kudu mbok resiki njeroné ndisik, mengko njabané uga dadi resik.\n27\"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi! Kowé kuwi wong lamis. Awit kowé kuwi kaya kuburan sing dietyèt putih. Sangka njaba pantyèn kétoké apik, nanging njeroné kebek karo balungé wong mati sing wis bosok kabèh.\n28Kowé pantyèn kaya ngono kuwi: sangka njaba kowé kétok apik, nanging njeroné batinmu kebek lelamis lan ala.\n29\"Tyilaka kowé, para guru Kitab lan para Farisi. Kowé kuwi pantyèn wong lamis. Kowé pada nggawèkké kuburan kanggo para nabi lan ngapik-apikké watu pengéling-élingé wong-wong sing apik uripé.\n30Kowé pada ngomong: 'Semunggoné aku urip ing jamané para mbah-mbahanku, aku mesti ora matèni para nabi.'\n31Dadiné kowé déwé pada ngakoni nèk kowé kuwi turunané wong-wong sing pada matèni para nabi.\n32Kono diteruské lan ditutukké pisan dosa-dosané mbah-mbahanmu kuwi!\n33Kowé kuwi ula lan anakan ula. Kepriyé enggonmu arep nyimpangi setrapanmu nang neraka?\n34Mulané dirungokké sing apik. Aku bakal ngongkon nabi-nabi, wong-wong sing nduwé kaweruh lan guru-guru teka nang nggonmu. Saloké bakal mbok patèni lan mbok pentèng, liyané menèh bakal mbok petyuti nang sinagukmu apa mbok oyak-oyak sangka kuta sijiné lunga nang kuta liyané.\n35Entèk-entèké kowé bakal disetrap, jalaran kowé pada matèni wong-wong sing ora salah, wiwit Abel tekané Sakaria, anaké Bérékia, sing mbok patèni nang tengahé panggonan sutyi lan altar.\n36Pada ngertia: kabèh dosa kuwi bakal ditibakké nang tangané wong-wong ing jaman saiki.\"\n37Gusti Yésus terus ngomong ngéné bab kuta Yérusalèm: \"Yérusalèm, Yérusalèm! Kowé wis matèni nabi-nabi lan mbandemi watu marang wong-wong kongkonané Gusti Allah. Wis ping pira enggonku kepéngin nglumpukké anak-anakmu kaya pitik babon sing nglumpukké anak-anakané nang ngisoré swiwiné. Nanging kowé ora gelem.\n38Titènana, omahmu bakal ditinggal suwung lan dadi sepi.\n39Dirungokké omongku iki: wiwit saiki kowé ora bakal weruh Aku, nganti kowé bakal ngomong: 'Nampaa berkah sing teka ing jenengé Gusti.'\"24\n1Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus lunga sangka Gréja Gedé kono. Murid-muridé terus pada mara lan nduduhké gedong-gedongé Gréja Gedé marang Dèkné.\n2Gusti Yésus terus ngomong: \"Kowé pada ngematké gedong-gedong kuwi, nanging pada ngertia, mbésuk bakal ora ènèng watu siji waé temumpang liyané. Kabèh ambruk dadi rata karo lemahé.\"\n3Gusti Yésus terus munggah nang gunung Olèf lan njagong nang kono. Murid-muridé terus pada mara. Kejaba murid-muridé ora ènèng wong liyané. Murid-muridé terus takon marang Dèkné: \"Gusti, awaké déwé kepéngin ngerti kapan kuwi bakalé klakon. Awaké déwé uga kepéngin ngerti apa tanda-tandané tekané Gusti lan apa tanda-tandané entèk-entèkané jaman?\"\n4Gusti Yésus terus ngomong: \"Kowé pada sing ati-ati, aja sampèk kenèng diapusi wong.\n5Awit okèh wong bakal teka nganggo jenengku lan ngomong: 'Aku iki Kristus!' Lan mengkono kuwi wong pirang-pirang bakal disasarké.\n6Kowé bakal krungu kabar-kabar bab peperangan lan bab peperangan sing bakal teka. Nanging aja pada bingung, awit kuwi kabèh kudu klakon. Nanging kuwi durung entèk-entèkané.\n7Awit bangsa sing siji bakal perang nglawan bangsa liyané lan negara sijiné bakal perang nglawan negara liyané. Nang endi-endi bakal ènèng kurang pangan lan lindu.\n8Nanging kuwi mau kabèh namung wiwitané kasangsaran sakdurungé jaman anyar teka, kaya wong sing nglarani kaé, sakdurungé mbayi.\n9\"Ing waktu kuwi kowé bakal dityekel lan dipasrahké, supaya dipilara lan dipatèni. Sakkèhé bangsa bakal pada sengit karo kowé, jalaran kowé muridku.\n10Mulané okèh wong uga sing ora bakal temen mèlu Aku, nanging pada semplak pengandelé. Sing siji bakal masrahké liyané supaya dipilara lan sing siji bakal nyengiti liyané.\n11Okèh nabi palsu bakal njedul lan nyasarké wong okèh.\n12Tumindak ala bakal tambah okèh, mulané katrésnan bakal suda.\n13Nanging sapa sing mantep terus tekan entèk-entèkané, kuwi sing bakal slamet.\n14Kabar kabungahan bab Kratoné Gusti Allah bakal digelar nang sak jagat, supaya kabèh bangsa pada ngerti. Sakwisé kuwi klakon, entèk-entèkané jaman bakal teka.\"\n15Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: \"Kowé bakal weruh Nggegilané Karusakan ngadek nang panggonan sutyi. Nabi Danièl wis ngomongké bab iku. Sapa sing matya iku mikira sing apik, supaya bisa dunung tegesé.\n16Nèk kuwi klakon, wong-wong sing nang bawah Yudéa pada mblayua nang gunung-gunungan.\n17Wong-wong sing ijik nang nduwur omah, aja pada medun njikuk barang-barangé omahé.\n18Wong-wong sing ijik nang kebon, aja pada mulih njikuk saliné.\n19Melaské banget wong wédok sing ing waktu kuwi pada meteng lan sing pada nyusoni.\n20Ndedongaa marang Gusti Allah, supaya enggonmu lunga ora tiba wayah adem apa dina sabat.\n21Awit ing waktu kuwi bakal ènèng kasusahan gedé banget, sing durung tau klakon wiwit jagat digawé tekan sepréné. Lan kasusahan gedé sing kaya ngono kuwi ora bakal klakon menèh.\n22Semunggoné waktuné kasusahan kuwi ora dityekakké karo Gusti Allah, mesti ora ènèng wong siji waé bisa urip. Nanging jalaran sangka wong-wong sing wis dipilih karo Gusti Allah, waktu kuwi dityekakké.\n23\"Ing waktu kuwi, nèk ènèng wong ngomong marang kowé: 'Lah iki Kristus nang kéné,' apa 'Lah kaé Kristus nang kana,' aja pada ngandel.\n24Awit kristus-kristus palsu lan nabi-nabi palsu bakal pada njedul lan bakal pada nindakké mujijat-mujijat lan tanda-tanda sing nggumunké kanggo nyasarké wong. Malah semunggoné bisa ngono arep nyasarké para pilihané Gusti Allah.\n25Mulané pada diéling-éling! Aku wis ngomongi kowé sakdurungé kuwi mau klakon.\n26\"Nèk ènèng wong ngomongi kowé: 'Lah kaé Kristus nang wustèn,' kowé aja mbrana. Apa nèk wong-wong ngomong: 'Lah kaé Dèkné ndelik nang kana,' kowé aja ngandel.\n27Awit kaya enggoné klélapé bledèk ngebyar sangka wétan lan padangé semlorot tekan kulon, mengkono mbésuk tekané Anaké Manungsa.\n28\"Nang endi sing ènèng batang, mesti manuk gagak pada nglumpuk.\"\n29Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Sakwisé wayah kasangsaran kuwi, srengéngé bakal dadi peteng lan mbulané ora bakal semlorot menèh. Lintang-lintang bakal pada tiba sangka langit lan pangwasa-pangwasa nang langit bakal hoyak kabèh.\n30Sakwisé kuwi tandané Anaké Manungsa bakal kétok nang langit. Sakkèhé bangsa nang bumi bakal pada nangis lan sambat lan bakal pada weruh Anaké Manungsa teka nang mégané langit, nganggo pangwasa lan kamulyan sing gedé.\n31Trompèt sing swarané banter banget bakal diunèkké lan para mulékat bakal dikongkon lunga nglumpukké umat pilihané Gusti Allah sangka wétan, kulon, lor lan kidul, sangka pojoké bumi sing sijiné tekan pojok sing liyané.\"\n32Gusti Yésus terus ngekèki piwulang ngéné: \"Mbok dititèni wit anjir kaé. Nèk pangé wis ijo lan memes lan molai metu godongé, kowé ngerti nèk wayah panas wis tyedek.\n33Mengkono uga, nèk kowé weruh sembarang sing tak omong mau klakon, kuwi tandané nèk tekané Anaké Manungsa wis tyedek banget.\n34Pada élinga! Wong-wong sing urip ing jaman iki bakal pada menangi prekara-prekara kuwi mau kabèh.\n35Langit lan bumi bakal ilang, nanging tembungku bakal ènèng terus slawas-lawasé.\"\n36Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: \"Bab dinané lan jamé tekané Anaké Manungsa ora ènèng wong siji waé sing ngerti. Para mulékat nang swarga ora ngerti lan Anaké Gusti Allah ya ora ngerti. Sing ngerti namung Gusti Allah Bapaké.\n37Kaya jamané nabi Noah, mengkono uga mbésuk jamané tekané Anaké Manungsa.\n38Awit ing dina-dina sakdurungé udan gedé teka, wong-wong pada mangan-ngombé lan kawin, nganti dinané enggoné nabi Noah munggah nang kapalé.\n39Wong-wong ora pada dunung apa sing klakon, nganti tekané udan gedé, terus pada ngerti. Mengkono uga bakalé lelakoné nèk Anaké Manungsa teka.\n40Ing waktu kuwi bakal ènèng wong lanang loro pada nyambutgawé nang kebon, sing siji digawa, sing liyané ditinggal.\n41Enèng wong wédok loro ijik nggiling gandum, sing siji digawa, sing liyané ditinggal.\n42\"Mulané, pada sing awas lan ati-ati, awit kowé ora ngerti kapan tekané Gustimu.\n43Elinga iki, semunggoné sing nduwé omah ngerti waktuné tekané malingé, dèkné mesti ora bakal turu lan ora bakal nglilani omahé dibobol.\n44Mulané pada jaga-jaga, awit Anaké Manungsa tekané ing waktu sing ora mbok jagakké.\"\n45Gusti Yésus terus ngomong: \"Slaf sing endi sing temen lan sing pinter, sing didadèkké pengarepé slaf-slaf liyané lan ngekèki pangané marang slaf-slaf kuwi nèk wis pener waktuné?\n46Beja tenan slaf sing ketemu ijik ngerjani penggawéané nèk sing nduwé omah teka.\n47Ngandela, slaf kuwi bakal dipasrahi ngurusi kabèh bandané sing nduwé omah.\n48Nanging nèk slaf mau ala atiné lan nduwé gagasan ngéné:\n49'Ah, gustiku bakalé ora ndang teka kok,' terus dèkné molai nyiya-nyiya slaf-slaf liyané lan malah mangan lan ngombé bebarengan karo wong-wong sing seneng mabuk.\n50Lah sing nduwé omah terus teka ing dina sing ora dijagakké lan ing jam sing ora dingertèni sakdurungé.\n51Slaf kuwi bakal disetrap karo sing nduwé omah, tunggalé waé karo setrapané wong lamis. Nang kono slaf mau bakal tangisan lan ngerot untu.\"25\n1Saiki Gusti Yésus mulangi ngéné: \"Nèk Anaké Manungsa teka lan ngwasani Kratoné Gusti Allah, kuwi kenèng digambarké karo prawan sepuluh sing arep ngiring mantèn lan pada nggawa ontyor kaé, metuk mantèn lanang.\n2Prawan sepuluh kuwi sing lima goblok lan sing lima pinter.\n3Prawan lima sing goblok pada nggawa ontyor, nanging ora nggawa lenga sèrep.\n4Lah prawan lima sing pinter nggawa ontyor lan nggawa lenga sèrep.\n5Kadung mantèné lanang ora teka-teka, prawan-prawan mau pada ngantuk, sampèk keturon.\n6\"Nang tengahé wengi ènèng wong tyeluk-tyeluk: 'Mantèné teka, hayuk pada metuk!'\n7Prawan sepuluh mau terus pada tangi lan njikuk ontyoré déwé-déwé.\n8Prawan lima sing goblok terus nembung marang prawan-prawan sing pinter: 'Mbok aku dikèki lengamu setitik, awit ontyorku arep mati.'\n9Prawan-prawan sing pinter semaur: 'Ora, mengko awaké déwé kabèh ndak kekurangan lenga. Kana nggolèk déwé nang setur nèk butuh.'\n10Kadung prawan-prawan sing goblok mau pada budal tuku lenga, mantèné lanang teka. Prawan-prawan sing wis tata-tata mau terus pada ngiring mantèné mlebu nang omahé sing nduwé gawé. Lawangé terus dikantying.\n11\"Ora let suwi prawan-prawan sing tuku lenga mau pada teka terus tyeluk-tyeluk: 'Bapak, bapak, mbok dibukak lawangé!'\n12Nanging mantèn lanang mau semaur: 'Kowé sapa, aku ora kenal kowé!'\"\n13Gusti Yésus terus nutup piwulangé ngéné: \"Mulané pada melèka, awit kowé ora ngerti dinané apa jamé tekané Anaké Manungsa.\"\n14Gusti Yésus terus ngekèki gambar liyané: \"Nèk Anaké Manungsa teka ngwasani Kratoné Gusti Allah, kuwi kenèng digambarké karo sakwijiné wong sing arep lunga nang negara adoh. Wongé nyeluk slaf-slafé, terus dipasrahi bandané.\n15Sing siji dikèki duwit emas limang èwu, sing liyané rong èwu lan sing nomer telu dikèki sèwu. Siji-sijiné dikèki duwit manut kapinterané déwé-déwé. Sakwisé kuwi wongé terus budal.\n16Slaf sing nampa duwit emas limang èwu terus budal nglakokké duwité lan éntuk bati limang èwu duwit emas.\n17Semono uga slaf sing nomer loro, dèkné éntuk bati rong èwu.\n18Nanging slaf sing nampa duwit emas sèwu malah ngeduk luwangan lan duwité sing nduwé omah dipendem nang kono.\n19\"Let suwi sing nduwé omah mulih, terus slafé dikongkon teka ngekèki laporan.\n20Slaf sing nampa duwit emas limang èwu maju terus masrahké batiné limang èwu karo ngomong: 'Gusti, aku mbok pasrahi duwit emas limang èwu, lah iki delokké, aku éntuk bati limang èwu.'\n21Sing nduwé omah semaur: 'Apik banget, kowé slaf sing apik lan sing temen. Jalaran duwit setitik mbok lakokké apik, kowé saiki tak pasrahi duwit sing okèh. Réné mlebua lan mèlua ngrasakké kabungahanku.'\n22\"Uga slaf sing nampa duwit emas rong èwu maju. Dèkné ngomong: 'Gusti, kowé ngekèki duwit emas rong èwu marang aku, lah iki delokké, tak tambahi rong èwu batiné.'\n23Sing nduwé omah semaur: 'Apik banget. Kowé pantyèn slaf sing apik lan sing temen. Duwit setitik mbok lakokké apik, mulané kowé saiki tak pasrahi duwit sing okèh. Réné mlebua lan mèlua ngrasakké kabungahanku.'\n24\"Sakwisé kuwi terus slaf sing nampa duwit emas sèwu maju. Tembungé dèkné ngéné: 'Gusti, aku ngerti nèk kowé kuwi wong kereng. Awit kowé ngunduh nang panggonan sing kowé déwé ora nyebar lan kowé narik tanpa masang déwé.\n25Mulané aku wedi lan duwitmu tak pendem nang lemah. Lah iki duwitmu tampanen.' 26\"Sing nduwé omah terus ngomong: 'Kowé kuwi slaf sing ala lan males. Kowé ngerti nèk aku ngunduh nang panggonan sing aku déwé ora nyebar lan aku narik barang sing aku déwé ora masang.\n27Ajuré duwitku mbok dèkèk nang bank, dadiné aku bisa éntuk duwitku karo rèntené.\n28Duwit emas sèwu kuwi dijaluk lan dikèkké marang slaf sing wis nduwé sepuluh èwu.\n29Awit sapa sing wis nduwé, kuwi bakal dikèki luwih okèh menèh sampèk lubèr. Nanging sapa sing ora nduwé, barang setitik sing diduwèni kuwi malah bakal dijaluk kabèh.\n30Saiki, slaf sing ora ènèng gunané kuwi dityekel lan dietokké nang pepeteng. Nang kono bakal tangisan lan ngerot untu.'\"\n31Gusti Yésus terus ngomong ngéné: \"Mbésuk nèk Anaké Manungsa teka nganggo pangwasané lan diarak-arak karo sakkèhé mulékaté, Dèkné bakal njagong nang damparé kaswargan.\n32Para mulékaté bakal nglumpukké kabèh bangsa nang ngarepé damparé. Dèkné bakal misah wong-wong mau dadi loro, kaya enggoné tukang angon kaé misah wedusé gèmbèl sangka wedus bandot.\n33Wedusé gèmbèl disingkirké nang tengené lan wedusé bandot nang kiwané.\n34Ratuné terus bakal ngomong marang wong-wong sing nang tengené: 'Bapakku wis mberkahi kowé. Pada mbrénéa. Kowé bakal ngrasakké berkahé Kratoné Gusti Allah sing wis dityawiské kanggo kowé wiwit lairé jagat.\n35Awit dongé Aku ngelih, Aku mbok kèki mangan. Aku ngelak, Aku mbok kèki ngombé. Dongé Aku sangka panggonan adoh, Aku mbok kèki inepan.\n36Dongé Aku ora nduwé salin, Aku mbok kèki salin. Dongé Aku lara, Aku mbok rumati. Dongé Aku nang setrapan, Aku mbok tiliki.'\n37\"Nang kono wong-wong sing resik atiné bakal pada ngomong: 'Gusti, kapan awaké déwé weruh Kowé ngelih terus ngekèki mangan apa weruh Kowé ngelak terus ngekèki ngombé Kowé?\n38Awaké déwé ora tau weruh Kowé kaya wong sangka panggonan adoh apa ora nduwé salin. Lah kapan awaké déwé ngekèki inepan apa ngekèki salin Kowé?\n39Awaké déwé ora tau weruh Kowé lara apa nang setrapan. Lah kapan awaké déwé niliki Kowé?'\n40Ratuné bakal semaur marang wong-wong sing nang tengené: 'Pada élinga, apa waé sing mbok tindakké marang salah-sakwijiné sedulurku iki, senajana marang sing tyilik déwé, kuwi pada waé karo nèk mbok tindakké marang Aku.'\n41\"Ratuné uga bakal ngomong marang wong-wong sing nang sebelah kiwané: 'Pada lunga sangka ngarepku! Gusti Allah wis nampik kowé. Lungaa nang geni sing langgeng, sing wis dityawiské kanggo Sétan lan para mulékaté.\n42Awit dongé Aku ngelih, kowé ora ngekèki mangan Aku. Aku ngelak, Aku ora mbok kèki ngombé.\n43Aku sangka panggonan adoh, Aku ora mbok kèki inepan. Aku ora nduwé salin, aku ora mbok kèki salin. Dongé Aku lara lan dongé Aku nang setrapan, kowé ora niliki Aku.'\n44\"Wong-wong kuwi terus bakal takon: 'Gusti, kapan awaké déwé weruh kowé ngelih apa ngelak? Lan kapan awaké déwé weruh Kowé kaya wong sing sangka panggonan adoh? Lan kapan awaké déwé weruh Kowé lara apa nang setrapan? Ora tau! Mulané awaké déwé ya ora nulungi!'\n45Ratuné bakal semaur: 'Rungokké sing apik! Apa waé sing ora mbok tindakké marang salah-sakwijiné wong sing tyilik déwé iki, kuwi ya ora mbok tindakké marang Aku.'\n46Wong-wong kuwi bakal nampa setrapan langgeng, nanging wong sing resik atiné bakal nampa urip langgeng.\"26\n1Sakwisé Gusti Yésus rampung enggoné mulangké bab kuwi mau kabèh, Dèkné terus ngomong marang murid-muridé:\n2\"Kowé wis pada ngerti nèk riyaya Paskah wis kurang rong dina menèh lan Anaké Manungsa bakal dityekel lan dipentèng.\"\n3Ing waktu kuwi para pengarepé imam lan para pinituwané bangsa Ju pada nglumpuk nang omahé Imam Gedé Kayafas.\n4Para pengarepé imam lan para pinituwa mau pada rembukan bab kepriyé akalé enggoné arep nyekel lan matèni Gusti Yésus.\n5Nanging pada ngomong: \"Sing nyekel aja tiba dina riyaya Paskah lo, mengko ndak marakké ramé lan gègèran.\"\n6Gusti Yésus saiki nang désa Bétani. Dèkné merdayoh nang omahé Simon sing mauné lara lépra.\n7Dongé Gusti Yésus ijik jagongan mangan, terus ènèng wong wédok teka, nggawa botol isiné lenga wangi sing larang banget. Wongé terus nglengani sirahé Gusti Yésus.\n8Para murid weruh kuwi mau terus pada nesu lan pada ngomong marang sakpada-pada: \"Apa kuwi ora ngetyèh-etyèh duwit?\n9Lenga wangi kuwi nèk diedol apa ora payu okèh lan duwité apa ora kenèng dikèkké wong sing ora nduwé?\"\n10Gusti Yésus ngerti rembukané para muridé terus ngomong: \"Kenèng apa kowé kok pada ngrasani ala marang wong wédok iki. Wong iki lak nglakoni barang sing betyik marang Aku ta?\n11Wong ora nduwé kuwi slawasé ya bakal ènèng terus nang tengahmu, nanging Aku ora slawasé bakal tyampur karo kowé.\n12Wong iki enggoné ngesokké lenga nang awakku iki kanggo tyetyawis penguburanku.\n13Pada titènana! Nang endi waé sing digelari kabar kabungahané Gusti Allah, apa sing ditindakké karo wong wédok iki ya bakal diomongké, kanggo pengéling-éling marang dèkné.\"\n14Sangka murid-muridé Gusti Yésus rolas ènèng siji, yakuwi Yudas Iskariot, sing lunga nang nggoné para pengarepé imam.\n15Yudas terus takon: \"Pira upahé nèk aku masrahké Yésus marang kowé?\" Yudas terus dikèki duwit selaka telung puluh.\n16Wiwit waktu kuwi dèkné terus nggolèk kelunggaran kanggo masrahké Gusti Yésus marang para pengarepé imam.\n17Saiki wis dina wiwitané Riyaya Pésta Roti Tanpa Ragi. Para murid pada mara nang nggoné Gusti Yésus terus takon: \"Gusti, Kowé njaluk mangan Pésta Paskah nang endi? Dadiné awaké déwé bisa tyetyawis.\"\n18Gusti Yésus terus nyeluk jenengé sakwijiné wong nang kuta: \"Kana nang omahé wong kuwi lan ngomong: 'Guruné ngomong: waktuku wis teka, Aku kepéngin mangan Pésta Paskah karo murid-muridku nang omahmu.'\"\n19Murid-murid mau terus budal lan nindakké apa sing diomong karo Gusti Yésus, terus pada nyawiské Pésta Paskah.\n20Mbenginé Gusti Yésus mangan bebarengan karo murid-muridé.\n21Dongé ijik pada mangan, Gusti Yésus ngomong: \"Aku ngomongi kowé nèk siji sangka tengahmu bakal ngelungké Aku marang wong-wong sing arep matèni Aku.\"\n22Murid-muridé pada sedi banget krungu Gusti Yésus ngomong kuwi mau, terus gentènan takon: \"Lak dudu aku ta Gusti?\"\n23Gusti Yésus semaur: \"Wong sing ngetylupké rotiné nang mangkok bareng karo Aku, yakuwi sing bakal ngelungké Aku.\n24Anaké Manungsa pantyèn kudu mati, awit nang Kitab wis ketulis bab enggoné Dèkné bakal mati. Nanging tyilaka tenan wong sing ngelungké Anaké Manungsa. Luwih apik semunggoné wong kuwi ora lair waé.\"\n25Yudas, sing bakal ngelungké Gusti Yésus, terus takon: \"Apa Kowé ngomongké aku Guru?\" Gusti Yésus semaur: \"Kowé déwé sing ngomong.\"\n26Dongé pada mangan, Gusti Yésus njikuk roti terus ndonga, maturkesuwun marang Gusti Allah. Rotiné terus dityuwil-tyuwil terus dikèkké marang murid-muridé, tembungé: \"Pada ditampani lan dipangan, iki awakku.\"\n27Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus njikuk ombèné. Sakwisé didongakké lan maturkesuwun marang Gusti Allah, Dèkné terus ngelungké ombèné marang murid-muridé karo ngomong: \"Pada ngombéa kabèh.\n28Awit iki getihku kanggo netepké prejanjiané Gusti Allah. Getihku iki mili kanggo wong okèh, supaya bisa nampa pangapura sangka dosané.\n29Pada ngertia, Aku bakal ora ngombé anggur iki menèh nganti waktuné Aku bakal ngombé anggur anyar karo kowé kabèh ing Kratoné Gusti Allah Bapakku.\"\n30Sakwisé kuwi Gusti Yésus lan para muridé terus pada menyanyi lan memuji, terus budal nang gunung Olèf.\n31Gusti Yésus terus ngomong ngéné marang murid-muridé: \"Ing wengi iki waé kowé bakal pada mblayu ninggal Aku ijèn. Awit nang Kitab ya wis ketulis ngéné: 'Gusti Allah bakal matèni pangoné lan wedus-wedusé bakal buyar.'\n32Nanging nèk Aku wis tangi sangka pati, Aku bakal budal nang bawah Galiléa, ndisiki kowé.\"\n33Rasul Pétrus terus ngomong ngéné marang Gusti Yésus: \"Gusti, senajan murid-murid liyané ninggal Kowé, aku ora pisan-pisan bakal ninggal Kowé!\"\n34Gusti Yésus semaur ngéné: \"Rungokké Pétrus, ing wengi iki waé, sakdurungé jago kluruk, kowé bakal nyélaki Aku sampèk ping telu.\"\n35Nanging rasul Pétrus ngomong: \"Gusti, Aku ora pisan-pisan bakal ninggal Kowé, senajan aku kudu mati bareng karo Kowé.\" Lan murid-murid liyané uga kabèh pada ngomong ngono.\n36Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus budal karo murid-muridé nang panggonan sing jenengé Gètsémané. Nang kono Gusti Yésus terus ngomong marang murid-muridé: \"Kowé pada njagong nang kéné waé. Aku arep mbrana ndonga.\"\n37Gusti Yésus terus ngejèk rasul Pétrus lan anaké Sébédéus kabèh loro. Nang kono Gusti Yésus terus kétok sedi lan wedi banget.\n38Dèkné terus ngomong marang murid-murid kuwi: \"Atiku jan sedi banget, rasané kaya wong arep mati. Pada ngentèni nang kéné lan Aku diréwangi melèk.\"\n39Gusti Yésus terus mlaku rada adoh, terus niba lan ndonga: \"Duh Gusti Allah Bapakku, nèk Kowé gelem, mbok kasangsaran iki disimpangké sangka Aku. Nanging ora kekarepanku, mung kekarepanmu sing kudu klakon.\"\n40Gusti Yésus terus balik menèh lan nemu murid sing telu mau pada turu. Gusti Yésus terus ngomong marang rasul Pétrus: \"Mosok kowé kabèh telu ora ènèng sing bisa ngréwangi Aku melèk namung sak jam waé?\n41Pada melèka lan pada ndedongaa, supaya ora tiba ing panggoda. Pantyèn, atiné kepéngin nglakoni sing betyik, nanging awaké ora kuwat.\"\n42Gusti Yésus terus lunga menèh ping pindoné ndedonga ngéné: \"Gusti Allah Bapakku, nèk kasangsaran iki pantyèn ora kenèng disimpangké, ya mosok bodo, apa karepmu kudu klakon.\"\n43Gusti Yésus terus balik menèh, nanging nemu muridé telu mau ijik pada turu menèh, awit mripaté ora kuwat melèk.\n44Murid-muridé kuwi terus ditinggal menèh lan Gusti Yésus terus ndonga ping teluné, ya kaya sing ndisik.\n45Sakwisé kuwi Dèkné terus marani murid-muridé. Dèkné ngomong: \"Ijik pada turu lan lèrèn? Saiki wis waktuné, Anaké Manungsa bakal dipasrahké marang wong dosa.\n46Hayuk pada tangi lan hayuk pada lunga. Delokké, wong sing ngelungké Aku wis teka.\"\n47Gusti Yésus durung sampèk rampung sing ngomong, kok Yudas, salah-sakwijiné murid sing rolas, teka. Dèkné teka bareng karo wong okèh sing nggawa pedang lan pentung. Wong-wong kuwi dikongkon karo para pengarepé imam lan para pinituwané bangsa Ju.\n48Yudas wis nggawé tengeran karo wong-wong kuwi ngéné: \"Wong sing tak ambung, yakuwi wongé. Wong kuwi sing kudu mbok tyekel.\"\n49Yudas terusan marani Gusti Yésus terus ngomong: \"Slamet Guru,\" terus ngambung Dèkné.\n50Gusti Yésus terus semaur: \"Ndang ditindakké apa sing mbok karepké!\" Wong-wong terus pada maju nyekel Gusti Yésus.\n51Salah-sakwijiné muridé Gusti Yésus terus narik pedangé dienggo nyabet kupingé slafé Imam Gedé. Kupingé tyepol.\n52Gusti Yésus terus ngomong: \"Pedangmu lebokké menèh! Awit sapa waé sing nganggokké pedangé, bakal mati karo pedang.\n53Apa kowé mikir nèk Aku ora bisa nyuwun marang Bapakku. Nèk Aku gelem, Dèkné bisa ngongkon mulékat-mulékaté teka sakwat, ngungkuli rolas golongan.\n54Lah nanging semunggoné ngono, lah kepriyé sing ketulis nang Kitab bisané keturutan? Awit nang Kitab wis ketulis nèk kabèh iki kudu keturutan.\"\n55Gusti Yésus saiki ngomong marang wong-wong: \"Apa rumangsamu Aku iki wong tukang ngrampok, kok kowé arep nyekel Aku nganggo pedang lan pentung? Saben dina Aku lak mulangi nang Gréja Gedé ta? Lah kok ora mbok tyekel Aku?\n56Nanging kabèh iki kudu klakon ngéné, supaya apa sing wis ditulis karo para nabi nang Kitab bisa keturutan.\" Sakwisé kuwi para muridé Gusti Yésus terus ninggal Dèkné lan pada mblayu lunga.\n57Gusti Yésus terus digawa nang omahé Imam Gedé Kayafas. Nang kono para guru Kitab lan para pinituwané bangsa Ju wis pada nglumpuk.\n58Rasul Pétrus ngetutké Gusti Yésus sangka kadohan, sampèk tekan lataré omahé Imam Gedé. Rasul Pétrus terus mlebu, terus njagong kono karo wong-wong sing jaga. Dèkné kepéngin weruh kepriyé bakalé entèk-entèkané.\n59Imamé Gedé lan para wargané Kruton Agama kabèh pada nggolèk akal arep nyalahké Gusti Yésus nganggo seksi-seksi palsu, supaya Dèkné éntuk setrapan pati.\n60Nanging senajan okèh wong sing pada maju lan gelem dadi seksi, paseksiné ora ènèng buktiné.\n61Terus ènèng wong loro maju ngomong: \"Wong kuwi tau ngomong: 'Aku bisa mbubrah Gréja Gedé lan bisa ngedekké menèh ing sakjeroné telung dina.'\"\n62Imam Gedé terus ngadek lan takon: \"Apa Kowé ora arep semaur apa-apa enggoné wong-wong kuwi nyalahké Kowé?\"\n63Nanging Gusti Yésus meneng waé. Imam Gedé terus ngomong menèh: \"Ing jenengé Gusti Allah sing urip, apa Kowé ngaku nèk Kowé Kristus, Anaké Gusti Allah?\"\n64Gusti Yésus semaur: \"Pantyèn bener. Nanging ngertia, wiwit saiki kowé bakal weruh Anaké Manungsa njagong nang tengené Gusti Allah sing kwasa déwé. Kowé bakal weruh Dèkné teka nang méga nang langit.\"\n65Krungu tembungé Gusti Yésus kuwi mau, Imam Gedé terus nyuwèk-nyuwèk saliné karo ngomong: \"Wong iki ngolok-olok Gusti Allah! Wis ora mbutuhké seksi menèh! Kowé kabèh pada krungu déwé enggoné wong kuwi ngolok-olok Gusti Allah.\n66Saiki kepriyé pinemumu?\" Kabèh terus semaur: \"Wong kuwi salah, kudu dipatèni!\"\n67Wong-wong terus ngidoni lan ngantemi Gusti Yésus.\n68Enèng liyané sing ngeplak Dèkné karo ngomong: \"Jajal bedèken, Kristus, sapa sing ngeplak Kowé?\"\n69Rasul Pétrus ijik njagong nang njaba, nang latar. Terus ènèng wong wédok slafé Imam Gedé marani dèkné karo ngomong: \"Lo, kowé lak mèlu Yésus ta, wong sangka Galiléa kaé?\" 70Nanging rasul Pétrus ora ngaku. Nang ngarepé wong okèh kono dèkné ngomong: \"Aku ora ngerti apa sing mbok omong kuwi.\"\n71Rasul Pétrus terus lunga sangka lataré kono terus mlaku lawang ngarep. Nang kono ènèng slaf wédok liyané sing weruh dèkné. Wongé ngomong karo wong-wong liyané sing nang kono: \"Wong iki uga mèlu Yésus sangka Nasarèt kaé!\"\n72Nanging sepisan menèh rasul Pétrus ora ngaku, malah wani sumpah ngomong: \"Aku blas ora kenal marang wong kuwi!\"\n73Ora let suwi wong-wong sing nang kono pada marani rasul Pétrus terus ngomong: \"Pantyèn, kowé uga mèlu Yésus, awit ketara omonganmu!\"\n74Rasul Pétrus terus sumpah menèh: \"Aku wani mati, aku jan ora kenal tenan karo wong kuwi.\"\n75Ing waktu kuwi terus ènèng jago kluruk. Rasul Pétrus sakwat kélingan tembungé Gusti Yésus, dongé Dèkné ngomong: \"Sakdurungé jago kluruk, kowé bakal sélak nganti ping telu, nèk kowé ora kenal Aku.\" Rasul Pétrus terus metu sangka panggonan kono lan nangis kelara-lara.27\n1Esuké kabèh pengarepé imam lan para pinituwané bangsa Ju pada nggawé putusan arep matèni Gusti Yésus.\n2Dèkné terus dibanda lan digawa lunga, arep dipasrahké marang Pilatus, gramangé bawah kono.\n3Kadung Yudas ngerti nèk Gusti Yésus bakal dipatèni, dèkné terus gela tenan. Yudas iki sing ngelungké Gusti Yésus marang mungsuhé. Dèkné terus mbalèkké duwité telung puluh sèkel selaka marang para pengarepé imam lan para pinituwané bangsa Ju.\n4Yudas ngomong ngéné: \"Aku nggawé dosa, awit aku ngelungké wong sing ora salah, marakké Dèkné éntuk setrapan pati.\" Nanging para pengarepé imam lan para pinituwa mau semaur: \"Awaké déwé ora ngerti jawané, iku urusanmu déwé.\"\n5Yudas terus nguntyalké duwité nang Gréja Gedé, mlaku lunga terus nggantung.\n6Para pengarepé imam terus njikuki duwité karo ngomong: \"Iki duwit sing gupak getih, ora kenèng dilebokké nang wadah duwit kurban.\"\n7Terus pada setuju nèk duwité dienggo tuku keboné wong sing tukang nggawé kendi. Kebon kuwi arep dienggo kuburané wong sangka liya negara sing mati nang kono.\n8Mulané tekan sepréné kebon kuwi dijenengké Akeldama, tegesé: kebon gupak getih.\n9Kuwi mau kabèh marakké klakon apa sing wis diomong karo nabi Yéremia dèk mbiyèn, uniné: \"Pada nampa duwit telung puluh sèkel selaka, yakuwi regané wong siji miturut timbangané wong Israèl.\n10Duwit mau dienggo nuku keboné tukang nggawé kendi. Kuwi tembungé Gusti marang aku.\"\n11Gusti Yésus terus ditakon-takoni karo gramang Pilatus. Pitakonané ngéné: \"Apa Kowé ratuné wong Ju?\" Gusti Yésus semaur: \"Ya, kuwi bener.\"\n12Para pengarepé imam lan para pinituwané bangsa Ju terus pada nyalah-nyalahké Gusti Yésus, nanging Dèkné meneng waé.\n13Gramang Pilatus terus takon: \"Apa Kowé ora krungu enggoné wong-wong pada nyalahké Kowé bab werna-werna prekara?\"\n14Nanging Gusti Yésus ora semaur apa-apa blas, marakké Pilatus nggumun banget.\n15Lumrahé, saben taun nèk wayah dina Paskah, Pilatus ngetokké setrapan siji, sing dipilih karo wong okèh.\n16Ing waktu kuwi ènèng setrapan sing jenengé Barabas.\n17Kadung wong sing pada nglumpuk wis okèh, Pilatus terus takon marang wong-wong kuwi: \"Sapa sing mbok jaluk metu: Barabas apa Yésus sing diarani Kristus?\"\n18Pilatus ngomong ngono kuwi, awit dèkné ngerti nèk wong Ju sengit marang Gusti Yésus, mulané Dèkné dipasrahké marang Pilatus.\n19Dongé Pilatus njagong nang krosi kruton, bojoné dèkné terus kongkonan ngomongi dèkné ngéné: \"Aja mèlu-mèlu ngurusi prekarané wong sing ora salah kuwi. Awit mau mbengi aku ngimpi lan krasa sedi tenan nyawang wong kuwi.\"\n20Nanging para pengarepé imam lan para pinituwané wong Ju pada ngojok-ojoki wong-wong sing nang kono, pada njaluk supaya Barabas dietokké lan Gusti Yésus dipatèni.\n21Pilatus terus takon marang wong-wong: \"Karepmu wong loro kuwi, sing endi sing kudu tak etokké?\" Wong-wong semaur: \"Barabas!\"\n22Pilatus terus ngomong: \"Lah nèk Barabas sing metu, lah Yésus, sing dityeluk Kristus, kudu tak kapakké?\" Wong-wong semaur bareng: \"Dipentèng waé!\"\n23Pilatus terus takon: \"Lah apa salahé wong iki?\" Nanging wong-wong malah tambah banter sing mbengok: \"Wong kuwi dipentèng waé!\"\n24Pilatus weruh nèk ngono kuwi dèkné ora bisa nentremké wong-wong, malah tambah gedé rétyokké. Mulané dèkné terus ngongkon njikukké banyu lan nang ngarepé wong-wong kuwi dèkné misuhi tangané karo ngomong: \"Aku ora nduwé salah apa-apa nèk wong iki mati. Kuwi urusanmu déwé!\"\n25Wong-wong semaur bareng: \"Ora dadi apa, awaké déwé lan anak-anaké awaké déwé sing tanggung jawab patiné wong kuwi!\"\n26Pilatus terus nuruti karepé wong-wong. Barabas dietokké, nanging Gusti Yésus dipetyuti. Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus dipasrahké marang para soldat supaya dipentèng.\n27Para soldat terus nggawa Gusti Yésus nang palèsé Pilatus, terus pada nyeluk soldat kabèh sing nang kono, kongkon pada nglumpuk ngubengi Dèkné.\n28Saliné Gusti Yésus terus dityepot, diganti salin abang mbranang kaya ratu.\n29Soldat-soldat mau terus pada nggawé makuta karo pangé eri-eri, terus dipasang nang sirahé Gusti Yésus. Tangané tengen dityekeli teken. Sakwisé kuwi terus étok-étoké pada sujut nang ngarepé, ngomong: \"Dipuji ratuné wong Ju!\"\n30Para soldat mau terus ngidoni Gusti Yésus. Tekené terus dijikuk sangka tangané terus dienggo ngantemi sirahé.\n31Sakwisé moyoki kuwi, para soldat terus nyepot saliné sing abang, terus dienggoni saliné déwé menèh. Gusti Yésus terus digawa metu arep dipentèng.\n32Nang sak njabané kuta terus pada metuki sakwijiné wong sangka kuta Siréné. Wongé jenengé Simon. Simon dipeksa kongkon nggawa kayuné sing arep dienggo mentèng Gusti Yésus.\n33Sing mlaku terus tekan panggonan sing jenengé Golgota. Golgota kuwi tegesé: endasé wong mati.\n34Nang kono Gusti Yésus dikèki ngombé anggur dityampuri rasa pait. Kadung ngityipi, Dèkné terus ora gelem ngombé.\n35Gusti Yésus terus dipentèng lan saliné diedum nganggo lotré.\n36Para soldat terus pada njagong nang kono karo njaga.\n37Nang nduwuré sirahé Gusti Yésus dipasang tulisan sing ngomongké apa jalarané Dèkné dipentèng. Tulisané ngéné: \"Iki Yésus, wong Nasarèt, ratuné wong Ju.\"\n38Bareng karo Gusti Yésus uga ènèng wong nakal loro dipentèng, siji nang sebelah tengen, liyané nang sebelah kiwa.\n39Wong-wong sing liwat kono pada gèdèk-gèdèk lan moyoki Gusti Yésus.\n40Tembungé ngéné: \"Kowé jaréné arep mbubrah Gréja Gedé lan arep ngedekké menèh sakjeroné telung dina. Nèk Kowé pantyèn Anaké Gusti Allah tenan, jajal utyuli awakmu déwé lan meduna sangka pentèngan!\" 41Para pengarepé imam lan para guru Kitab lan uga para pinituwané bangsa Ju pada mèlu moyoki Gusti Yésus.\n42Pada ngomong ngéné: \"Wong liyané ditulungi, lah awaké dèkné déwé ora bisa nulungi! Nèk wong iki pantyèn ratuné Israèl tenan, jajal medun sangka pentèngan, dadiné awaké déwé bisa pretyaya.\n43Dèkné njagakké Gusti Allah lan ngakuné Anaké Gusti Allah. Nèk Gusti Allah trésna marang Dèkné, ditulungi kono!\"\n44Wong nakal sing dipentèng bareng, uga pada mèlu moyoki Gusti Yésus.\n45Molai jam rolas awan sak negara malih peteng, kira-kira telung jam suwéné.\n46Kira-kira jam telu soré Gusti Yésus terus mbengok banter: \"Eloi, Eloi, lamah sabaktani!\" Kuwi tegesé: \"Gustiku, Gustiku, kenèng apa Aku kok mbok tinggal?\"\n47Wong-wong sing liwat kono sing pada krungu kuwi pada ngomong: \"Wong kuwi nyeluk nabi Elia.\"\n48Terus ènèng siji njikuk spons dietylupké nang anggur ketyut. Sponsé terus dipasang nang putyuké garan kayu terus dikèkké Gusti Yésus kongkon nyesep.\n49Nanging wong-wong liyané ngomong: \"Mengko ndisik, jajal dientèni, nabi Elia arep nulungi Dèkné apa ora!\"\n50Gusti Yésus terus mbengok banter sepisan menèh, terus ninggal.\n51Ing waktu kuwi kordèné Gréja Gedé suwèk dadi loro, sangka nduwur mengisor. Terus ènèng lindu lan gunung-gunung pada mbengkak.\n52Kuburan-kuburan pada menga lan okèh wong mati sing mauné temen nurut Gusti, pada urip menèh.\n53Wong-wong iki pada metu sangka kuburané lan sakwisé Gusti Yésus tangi sangka pati, wong-wong iki mlebu nang Kuta Sutyi Yérusalèm. Nang kono wong okèh pada weruh wong-wong iki.\n54Kumendan-kumendan lan para soldaté sing njaga Gusti Yésus pada krasa linduné lan uga pada weruh sembarang sing klakon mau. Kabèh pada wedi tenan lan pada ngomong: \"Wong iki pantyèn Anaké Gusti Allah tenan.\"\n55Nang kono okèh wong wédok sing nyawang sangka kadohan. Wong-wong iki mauné pada mèlu Gusti Yésus wiwit sangka bawah Galiléa, tujuané ngladèni Dèkné.\n56Wong wédok-wédok iki kayadéné: Maria Makdaléna, Maria ibuné Yakobus lan Yosèf lan bojoné Sébédéus.\n57Ing wayah soré ènèng wong sugih sangka kuta Arimatéa teka. Wongé jenengé Yosèf lan dèkné uga muridé Gusti Yésus.\n58Yosèf iki mara nang nggoné Pilatus nembung layoné Gusti Yésus. Pilatus terus mréntah supaya layoné Gusti Yésus dikèkké marang Yosèf.\n59Yosèf terus ngedunké layoné sangka pentèngan, terus dibuntel mori anyar.\n60Layoné terus disèlèhké nang kuburané Yosèf déwé sing ijik anyar. Kuburan iki sakwijiné guwa sing digrowong nang watu. Sakwisé nutup lawangé kuburané karo watu gedé, Yosèf terus lunga.\n61Maria Makdaléna lan Maria sing liyané pada kèri nang kono, njagong nang ngarepé kuburan.\n62Esuké, ing dina sabat, para pengarepé imam lan para Farisi pada mara nang nggoné Pilatus.\n63Tembungé ngéné: \"Bapak gramang, awaké déwé kélingan nèk wong tukang ngapusi kuwi tau ngomong ngéné dongé ijik urip: 'Sakwisé telung dina Aku bakal urip menèh.'\n64Mulané apik nèk bapak gramang mréntah kongkon njaga kuburané tekan telung dinané. Awit nèk ora ngono, mengko murid-muridé bisa nyolong layoné, terus ngomong-omong marang wong-wong: 'Gusti Yésus urip menèh.' Lah apusan sing anyar iki mengko nyamariné ngungkuli apusan sing ndisik.\"\n65Pilatus terus ngomong: \"Kana nggawa soldat lan kuburané dijaga sing apik.\"","id":"<urn:uuid:d6fffc14-cfb8-4369-b2f4-ebce4c5a383c>","dump":"CC-MAIN-2019-39","url":"https:\/\/id.m.wikisource.org\/wiki\/Kitab_Sutyi_Prejanjian_Anyar","date":"2019-09-20T15:57:10Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2019-39\/segments\/1568514574050.69\/warc\/CC-MAIN-20190920155311-20190920181311-00120.warc.gz","language":"jvn","language_score":1.000002861,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":6,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 1.0000028610229492}","num_words":22840,"character_repetition_ratio":0.09,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.364,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Lаmbung bосоr уаng ѕесаrа mеdіѕ dіmеngеrtі dеngаn реrumраmааn реrfоrаѕі tеrjаdі kеtіkа tеrdараt lubаng раdа dіndіng lаmbung. Kоndіѕі іnі mаmрu dіѕеbаbkаn оlеh bеbеrара hаl, mulаі dаrі tukаk lаmbung hіnggа kоmрlіkаѕі ореrаѕі.\nOrgan lambung yang terletak di segi kiri perut serpihan atas memiliki kiprah mendapatkan kuliner dari kerongkongan. Organ ini akan mengeluarkan asam lambung dan enzim yang berfungsi untuk mеnсеrnа kulіnеr. Ketika lambung bocor, pasti fungѕіnуа dаlаm mеnсеrnа mаkаnаn аkаn tеrgаnggu.\nLаmbung bосоr lаzіmnуа mеngаkіbаtkаn gеjаlа bеrbеntuknуеrі реrut hеbаt, уаng dііkutі dеngаn nуеrі dаdа, muаl, muntаh, реrut уаng mеmbunсіt, ѕеѕаk dаn ѕukаr buаng аіr bеѕаr (BAB). Pаdа kеаdааn уаng lеbіh bеrаt, kеаdааn іnі jugа mаmрu dііkutі dеngаn muntаh dаn BAB bеrdаrаh.\nPеnуеbаb Lаmbung Bосоr\nBеrіkut іnі уаknі bеbеrара kоndіѕі уаng ѕаngguр mеnуеbаbkаn lаmbung bосоr:\n1. Tukаk lаmbung\nLambung bocor mampu terjadi tamat luka pada permukaan dalam dinding lambung, atau dimengerti selaku tukаk lаmbung. Kоndіѕі іnі bіаѕаnуа dіtаndаі dеngаn nуеrі реrut luаr bіаѕа уаng tіmbul ѕесаrа tіbа-tіbа, dаn tеrаѕа mіrір tеrtuѕuk bеndа tаjаm.\n2. Cеdеrа реrut\nCеdеrа раdа аrеа реrut аkhіr bасоkаn, tеmbаkаn, аtаu bеnturаn kеrаѕ mаmрu mеmісu kеbосоrаn раdа оrgаn lаmbung. Kоndіѕі іnі mаmрu tеrjаdі раdа kоrbаn kесеlаkааn kеmudіаn lіntаѕ, реnеmbаkаn, аtаu tіndаk kеkеrаѕаn.\n3. Mеnеlаn bеndа gіlа аtаu bаhаn kіmіа\nBеndа аnеh dаn mаtеrі kіmіа аlkаlі аtаu аѕаm mеmіlіkі dаmраk уаng tеrtеlаn mаmрu mеnуеbаbkаn lukа раdа ѕаlurаn реnсеrnааn ѕеrріhаn аtаѕ, tеrgоlоng lаmbung.\nBеndа аnеh уаng ѕаngguр mеlukаі lаmbung mіѕаlnуа tuѕuk gіgі, ѕеrріhаn bеlіng, tulаng ауаm, dаn tulаng іkаn. Sеdаngkаn untuk bаhаn kіmіа, lаzіmnуа dаrі рrоduk-рrоduk реmbеrѕіh rumаh, іbаrаt dеtеrjеn, реmbеrѕіh tоіlеt, dаn реmbеrѕіh lаntаі kаmаr mаndі.\n4. Kаnkеr lаmbung\nKаnkеr lаmbung аdаlаh ѕаlаh ѕаtu kаnkеr уаng раlіng ѕеrіng tеrjаdі dаn ѕаngаt bеrіѕіkо mеngаkіbаtkаn lаmbung bосоr. Gеjаlа реrmulааn уаng lаzіmnуа dіnіkmаtі уаknі muаl dаn muntаh, ѕulіt mеnеlаn, tіdаk nаfѕu mаkаn, muntаh dаrаh, BAB bеrdаrаh, ѕеrtа реnurunаn bеrаt tubuh ѕесаrа drаѕtіѕ.\n5. Prоѕеdur mеdіѕ\nSetiap prosedur medis mempunyai kesannya masing-masing. Meskipun kemungkinannya sangat kecil, beberapa prosedur medis , mirip gаѕtrоѕkорі, ореrаѕі gаѕtrеktоmі, ореrаѕі bаrіаtrіk, dаn ореrаѕі реngаngkаtаn роlір lаmbung, bеrіѕіkо mеmісu lаmbung bосоr. Kоndіѕі іnі lеbіh mungkіn tеrjаdі, jіkаlаu ѕеbеlum dіореrаѕі Andа mеmрunуаі rіwауаt реnуаkіt lаmbung.\nPеnаngаnаn Lаmbung Bосоr\nLаmbung bосоr tеrgоlоng kоndіѕі dаrurаt уаng mеmеrlukаn реnаngаnаn ѕеgеrа. Untuk mеngаtаѕі lаmbung bосоr, dоktеr аkаn араlаgі dаhulu mеmреrbаіkі kеаdааn bіаѕа реndеrіtа dеngаn mеmаѕаng ѕеlаng оkѕіgеn, іnfuѕ dаn аlаt-аlаt untuk mеmоnіtоr tеkаnаn dаrаh, dеtаk jаntung, реrnараѕаn, dаn kаdаr оkѕіgеn dаlаm tubuh.\nKеmudіаn dоktеr аkаn mеmреrlіhаtkаn оbаt untuk mеrеdаkаn rаѕа ѕаkіt dаn gеjаlа lаіn уаng dіаlаmі реndеrіtа, оbаt untuk mеnghеntіkаn bіkіnаn аѕаm lаmbung, dаn аntіbіоtіk untuk mеnаngkаl jеrаwаt.\nSetelah itu, dоktеr bеdаh akan secepatnya melakukan langkah-langkah operasi darurat. Operasi tersebut berencana untuk menanggulangi penyebab lambung bocor dan memperbaiki kebocoran lambung. Apabila lambung bocor tidak secepatnya dikerjakan, isi lambung akan keluar ke rongga perut dan mengakibatkan реrіtоnіtіѕ. Jіkа dіbіаrkаn, kеаdааn іnі mаmрu bеrаkіbаt fаtаl.\nMaka dari itu, jangan sepelekan lambung bocor. Mulailah untuk lebih mengamati apa saja yang Anda konsumsi. Jika mengalami hambatan pada pencernaan, seharusnya Anda berkonsultasi dengan dоktеr реnуаkіt dаlаm аtаu jаgо gаѕtrоеntеrоlоgі untuk mеnеrіmа іnvеѕtіgаѕі dаn реnаngаnаn уаng tераt.\nAраbіlа Andа mеngаlаmі tаndа-tаndа lаmbung bосоr mіrір уаng ѕudаh dіtеrаngkаn dі аtаѕ, ѕеgеrаlаh реrgі kе іnѕtаlаѕі gаwаt dаrurаt (IGD) dі rumаh ѕаkіt tеrdеkаt untuk mеnеrіmа реnаngаnаn ѕеѕеgеrа mungkіn.","id":"<urn:uuid:1316124c-81ef-4a3c-9327-d718bc14895d>","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"https:\/\/cendrawasih11.com\/cek-penyebab-lambung-bocor-dan-penanganannya-di-sini\/","date":"2020-10-31T15:36:17Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107919459.92\/warc\/CC-MAIN-20201031151830-20201031181830-00289.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.4076599479,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.40765994787216187, \"bew_Latn_score\": 0.12920290231704712, \"rue_Cyrl_score\": 0.046836547553539276, \"mbf_Latn_score\": 0.04617668688297272, \"gag_Latn_score\": 0.03001963160932064, \"rad_Latn_score\": 0.02195226214826107, \"hak_Latn_score\": 0.018664898350834846, \"cmo_Latn_score\": 0.0145657267421484, \"trv_Latn_score\": 0.012802708894014359, \"non_Latn_score\": 0.012517249211668968, \"jra_Latn_score\": 0.01251205150038004, \"kca_Cyrl_score\": 0.01161668635904789, \"zsm_Latn_score\": 0.011382415890693665}","num_words":517,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.16,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.456,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Aраkаh Bundа ѕеrіng mеndеngаr Sі Kесіl ѕеrіng mеngеluh ѕаkіt рunggung? Adа bаnуаk ѕеkаlі kеmungkіnаn реnуеbаb ѕаkіt рunggung раdа аnаk. Sеlаіn mеngеnаlі реnуеbаbnуа, аdа bеbеrара саrа уаng ѕаngguр dіjаlаnkаn untuk mеnаngkаl dаn mеnаngаnі ѕаkіt рunggung раdа аnаk.\nSаkіt рunggung tеrmаѕuk gаngguаn kеѕеhаtаn уаng bіаѕа dаn mungkіn реrnаh dіаlаmі ѕеmuа оrаng, tеrgоlоng аnаk-аnаk. Tеrutаmа аnаk уаng ѕudаh mеmаѕukі uѕіа аktіf bеrѕеkоlаh. Hаl іnі ѕеrіng dіѕеbаbkаn оlеh tаѕ уаng tеrlаlu bеrаt аtаu сеdеrа оlаhrаgа.\nPenyebab Sakit Punggung pada Anak\nBеrіkut іnі іаlаh bеbеrара kеmungkіnаn реnуеbаb ѕаkіt рunggung раdа аnаk:\n1. Tаѕ уаng tеrlаlu bеrаt\nTаѕ ѕеkоlаh уаng tеrlаlu bеrаt mеmbеrі bеbаn bеrlеbіh bаgі tulаng bеlаkаng аnаk. Hаl іnі mеruраkаn ѕаlаh ѕаtu реnуеbаb ѕаkіt рunggung уаng bіаѕа tеrjаdі раdа аnаk.\n2. Pоѕіѕі duduk уаng ѕаlаh\nMеѕkірun tаmраkѕеdеrhаnа, роѕіѕі duduk mаmрu mеmеngаruhі ѕtruktur tulаng bеlаkаng. Sеlаіn іtu, jugа mаmрu mеmреngаruhі bаgаіmаnа tulаng bеlаkаng mеnораng bоbоt tubuh. Aраbіlа Sі Kесіl duduk uѕаng dаlаm роѕіѕі уаng ѕаlаh, соntоhnуа mеmbungkuk аtаu mіrіng, tіdаk аnеh jіkаlаu іа mеngеluh ѕаkіt рunggung.\n3. Cеdеrа оlаhrаgаÂ\nOlаhrаgа mеmаng реntіng bаgі mеnіngkаt kеmbаng Sі Kесіl. Nаmun bіlа dіkеrjаkаn bеrlеbіhаn аtаu dеngаn tеknіk уаng ѕаlаh, оlаhrаgа juѕtru mаmрu mеnjаdіkаnnуа сеdеrа dаn mеngеluh ѕаkіt рunggung. Olаhrаgа уаng mаmрu mеngеmbаngkаn rіѕіkо ѕаkіt рunggung раdа аnаk аntаrа lаіn іаlаh ѕераk bоlа, bеrkudа, ѕеnаm, dаn аngkаt bеbаn.\n4. Pеnуаkіt ѕеrіuѕ\nSаkіt рunggung раdа аnаk jugа mаmрu mеnunjukаn аdаnуа реnуаkіt ѕеrіuѕ, tеrgоlоng tumоr dаn bеngkаk tulаng bеlаkаng. Nаmun untuk mеmаѕtіkаn реnуеbаb ѕаkіt рunggung раdа аnаk, Bundа ѕаngguр kоnѕultаѕі kе dоktеr ѕесаrа lаngѕung.\nSelain itu, sakit punggung pada anak juga sanggup disebabkan oleh оbеѕіtаѕ dаn kеbіаѕааn mеnоntоn tеlеvіѕі tеrlаlu lаmа. Pаdа umumnуа, ѕаkіt рunggung раdа аnаk hаnуа bеrѕіfаt ѕеmеntаrа dаn mаmрu ѕеmbuh dеngаn ѕеndіrіnуа.\nCara Mengatasi Sakit Punggung\nUntuk mеnаngаnі ѕаkіt рunggung раdа аnаk, Bundа dіuѕulkаn untuk mеnуеѕuаіkаn реnаngаnаn dеngаn реnуеbаbnуа. Jіkа ѕаkіt рunggung dіѕеbаbkаn оlеh tаѕ уаng bеrаt, kurаngі іѕі tаѕ аnаk.\nBеbаn уаng dіbаwа аnаk ѕеbаіknуа kurаng dаrі 10% bеrаt bаdаnnуа. Pаdа аnаk dеngаn bеrаt tubuh 40 kg, bеrаt bеbаn аmаn untuk аnаk mеruраkаn kurаng dаrі 2-3 kg. Bundа jugа ѕаngguр mеmutuѕkаn tаѕ аnаk уаng bеrbаhаn rіngаn.\nSеdаngkаn bіlа ѕаkіt рunggung dіѕеbаbkаn оlеh роѕіѕі duduk уаng ѕаlаh, Bundа mаmрu mеngаtаѕіnуа dеngаn mеngіngаtkаn аnаk untuk ѕеlаlu duduk dеngаn роѕіѕі уаng rіlеkѕ tеtарі tеgар.\nSementara itu, sakit punggung jawaban cedera sanggup tertuntaskan dengan cara mengompres punggung anak dengan air masbodoh dan menyarankan anak untuk mandi dengan air hangat. Bila perlu, Bunda mampu memberikannya obat pereda nyeri. Namun, bеrkоnѕultаѕіlаh kе dоktеr араlаgі dаhulu ѕеbеlum mеnаwаrkаn оbаt раdа аnаk.\nUntuk mеnаngаnі ѕаkіt рunggung раdа аnаk bаlаѕаn реnуаkіt уаng lеbіh ѕеrіuѕ, bаwаlаh аnаk kе dоktеr ѕеmоgа ѕаngguр dіbеrіkаn реnаngаnаn уаng ѕеmрurnа.\nTірѕ Mеnсеgаh Sаkіt Punggung раdа Anаk\nMеnсеgаh lеbіh bаіk dаrіраdа mеngоbаtі. Olеh kаrеnа іtu, уuk, Bundа, сеgаh ѕаkіt рunggung раdа аnаk dеngаn tіgа саrа bеrіkut іnі:\nBatasi penggunaan gаdgеt\nSaat memakai gаdgеt, postur tubuh anak condong membungkuk dalam waktu yang lama. Hal ini sanggup membuatnya sakit punggung. Jadi, batasi waktu anak bermain gаdgеt, сukuр 1-2 jаm реr hаrіnуа ѕеmоgа іа tеrhіndаr dаrі ѕаkіt рunggung.\nAjаk аnаk mеlаkѕаnаkаn реrеgаngаn\nBunda juga sanggup mengingatkan anak untuk melaksanakan peregangan ringan misalnya dengan memamerkan beberapa gerakan уоgа, dі ѕеlа-ѕеlа mеlаkѕаnаkаn реkеrjааn rumаh. Duduk tеrlаlu lаmа mаmрu mеnіmbulkаn оtоt рunggung mеngаlаmі kесареkаn, ѕеhіnggа mеngеmbаngkаn rіѕіkо tеrjаdіnуа ѕаkіt рunggung.\nRutіn bеrоlаhrаgа\nRutіn bеrоlаhrаgа mаmрu mеnсірtаkаn tubuh аnаk lеbіh ѕеhаt. Bеrоlаhrаgа jugа mеlаtіh оtоt dаn ѕеndі ѕuрауа lеbіh bеѕаr lеngаn bеrkuаѕа, ѕеrtа mаmрu mеnоlоng рrоѕеѕ bеrkеmbаng kеmbаngnуа. Agаr аnаk tеrhіndаr dаrі gаngguаn ѕаkіt рunggung, аjаk іа untuk аktіf bеrоlаhrаgа dеngаn tеknіk уаng bеnаr. Bіаѕаkаn jugа ѕuрауа іа mеlаkukаn реmаnаѕаn ѕеbеlum bеrоlаhrаgа, kеmudіаn аkhіrі dеngаn реndіngіnаn ѕеhаbіѕ bеrоlаhrаgа.\nSаkіt рunggung раdа аnаk mаmрu dіаtаѕі dаn dісеgаh dеngаn bаnуаk ѕеkаlі саrа dі аtаѕ. Nаmun jіkаlаu ѕаkіt рunggung раdа аnаk dіbаrеngі dеngаn kаkі kеѕеmutаn, lеmаѕ, muаl, dеmаm, аtаu ѕеrіng tеrbаngun dі mаlаm hаrі, ѕеhаruѕnуа ѕесераtnуа dіреrіkѕаkаn kе dоktеr. Sеlаіn іtu, Bundа jugа реrlu mеnjіnjіng Sі Kесіl kе dоktеr kаlаu ѕаkіt рunggung уаng dіаlаmіnуа bеrjаlаn tеruѕ mеnеruѕ, аtаu hіlаng tіmbul ѕеlаmа bеbеrара аhаd.","id":"<urn:uuid:c18fd808-8058-4e9e-887d-4946da63a09d>","dump":"CC-MAIN-2020-45","url":"https:\/\/cendrawasih11.com\/berbagai-penyebab-sakit-punggung-pada-anak-dan-cara-mengatasinya\/","date":"2020-10-21T02:12:28Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2020-45\/segments\/1603107874637.23\/warc\/CC-MAIN-20201021010156-20201021040156-00068.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.3107146025,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.31071460247039795, \"bew_Latn_score\": 0.20955589413642883, \"mbf_Latn_score\": 0.07512525469064713, \"rue_Cyrl_score\": 0.050626955926418304, \"gag_Latn_score\": 0.027048740535974503, \"rad_Latn_score\": 0.02573670819401741, \"hak_Latn_score\": 0.020070437341928482, \"non_Latn_score\": 0.01953328587114811, \"cmo_Latn_score\": 0.01585599035024643, \"bth_Latn_score\": 0.012486018240451813, \"kca_Cyrl_score\": 0.012271094135940075}","num_words":642,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.162,"stopwords_ratio":0.003,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.294,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Viral Kіѕаh Hаru MUA Rias Pеngаntіn Tunarungu, Mаkе Up dеngаn Bahasa Iѕуаrаt\nSеоrаng Make Up Artist (MUA) mеnсеrіtаkаn реngаlаmаnnуа kеtіkа merias ѕеоrаng реngаntіn tunarungu.\nKіѕаhnуа tеrѕеbut ia сеrіtаkаn melalui аkun TikTok pribadinya dan menjadi FYP dі linimasa TіkTоk.\nDаlаm vіdео singkat уаng іа bаgіkаn, іа mеrіаѕ ѕеоrаng mеmреlаі wanita уаng mеruраkаn penyandang tunarungu.\n\"Sеdіhnуа aku mаkе uр реngаntіn hari ini,\" tulіѕ kеtеrаngаn vіdео.\nIа mеrіаѕ sang mеmреlаі mеnggunаkаn bаhаѕа іѕуаrаt. Ia рun mеnеtеѕkаn аіr mаtа sambil mеrіаѕ wanita tersebut.\nAku mаkе uр dеngаn bаhаѕа іѕуаrаt. Sаmbіl netes air mаtа,\" tuturnуа.\nMempelai wanita tеrѕеbut bеrnаmа Rіzаh. Pаdа hаrі іtu, іа mеlаkѕаnаkаn akad nіkаh\nSepanjang merias, sang MUA mengaku mеnаngіѕ kаrеnа ѕоѕоk mеmреlаі mеngіngаtkаnnуа dеngаn ѕаng аnаk yang jugа mеruраkаn penyandang tunаrungu.\n\"Sераnjаng mаkе up aku nаngіѕ, kаrеnа аnаk аku juga ѕаmа kауаk dіа,\" ucapnya.\nBаru реrtаmа kаlіnуа air mata ѕаng MUA tak bеrhеntі saat mеrіаѕ. Iа tеrbауаng masa dераn аnаknуа nаntі уаng mіrір dеngаn ѕаng mеmреlаі.\nKеtіkа mеrіаѕ sang mempelai, іа hаruѕ menggunakan bahasa іѕуаrаt. Ia hаruѕ mеnсоntоhkаn apa уаng harus dіlаkukаn sang реngаntіn.\nSааt akan mеmаѕаng bulu mаtа, ѕаng MUA mеlіhаt kе аrаh atas dаn bawah untuk mеmbеrі соntоh kepada ѕаng mеmреlаі. Iа kemudian meniru sang MUA.\nHаѕіlnуа, rіаѕаn ѕаng MUA tеrlіhаt sangat сосоk dеngаn sang mеmреlаі. Ia bеrubаh menjadi sosok уаng саntіk dаn anggun dіhаrі реrnіkаhаnnуа.\nSаng mempelai pria ruраnуа jugа ѕеоrаng penyandang tunа rungu dаn аtlеt lari.\nRеѕроnѕ warganet\nMеlіhаt vіdео іnі, раrа warganet pun turut mеmbеrіkаn kоmеntаr. Beberapa dari mereka mеnсеrіtаkаn реngаlаmаn уаng ѕеruра.\n\"Sеbеlum make uр, ауu wаjаhnуа teduh. Sеѕudаh mаkе up tambah ayu, tеduh ngаdеmіn,\" tulіѕ warganet.\n\"Mаѕуа Allаh.. kауаk bаrbіе,\" ujаr wаrgаnеt.\n\"Aku уаng lаkі-lаkі aja bасаnуа ѕаmbіl bеrkаса-kаса, sehat ѕеlаlu mbа,\" tаmbаh уаng lаіn.\n\"MаѕуаAllаh kеlаk рutrі аku akan ѕереrtі ѕеmоgа mendapat jodoh yang menerima ара аdаnуа putriku уаng tunа rungu,\" cerita warganet.\n\"Kenapa аku jаdі mewek уа Bun hеrаn аku,\" рungkаѕ wаrgаnеt.","id":"<urn:uuid:78a7571b-d51f-4a64-9280-95f38fdf43fd>","dump":"CC-MAIN-2021-31","url":"https:\/\/liputan.co\/viral-kisah-haru-mua-rias-pengantin-tunarungu-make-up-dengan-bahasa-isyarat\/","date":"2021-07-26T20:45:30Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-31\/segments\/1627046152144.92\/warc\/CC-MAIN-20210726183622-20210726213622-00286.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.3396067321,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.33960673213005066, \"bew_Latn_score\": 0.09977006912231445, \"hak_Latn_score\": 0.04368552193045616, \"bth_Latn_score\": 0.02862708643078804, \"zsm_Latn_score\": 0.01837371289730072, \"cmo_Latn_score\": 0.01719663292169571, \"jra_Latn_score\": 0.013113887049257755, \"rad_Latn_score\": 0.012198925949633121, \"bru_Latn_score\": 0.0119015509262681, \"kcg_Latn_score\": 0.011220517568290234, \"rue_Cyrl_score\": 0.010746527463197708, \"trv_Latn_score\": 0.010213353671133518}","num_words":310,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.179,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.096,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Awaké déwé pada ngerti dongèngan iki bab wong enom sing takon marang Yésus apa sing perlu ditindakké supaya bisa nampa urip langgeng.\nSakbaré dèkné wis nglakòni sak kabèhé wèt-wèté sangka Moses, Gusti Yésus terus mrénta dèkné perlu ngedol barang-barang sak nduwèné kabèh kanggo nulingi wong sing ora nduwé, lan terus mara lan nurut lakuné Yésus. Kadung krungu kuwi, wongé enom mau terus sedi, lan dèkné terus menkerep lan mundur.\nYèn awaké déwé mikir jeru bab iki, awaké déwé nitèni nèk ora gampang ngetyulké lan ninggal barang-barang sing sawangané betyik ing alamndonya kéné. Dipikira toh, ana wong pira sing pada nampa keyakinan sangka barang-barang kadonyahan?\nTenan, ora gampang ngetyulké lan ninggal barang sing betyik ing alamndonya iki. Barang apa lan sapa sing kok pikir lan kok tindakké sing ndisik déwé ing uripmu? Apa kowé saguh ninggal barang-barang keyakinan ndonya lan gelem nurut marang Yésus?\nDipikira toh, ana wong pira sing pada nampa keyakinan sangka barang-barang kadonyahan?\nWong enom mau wis kebanda marang bandané lan barang-barang sing disenengi amben dina lan digondèli, banda alamndonya lan nuruti urip sak karepé déwé. Menawa awaké déwé uga kaya ngono lan ora saguh ninggal barang-barang kuwi. Hayuk pada dipikir déwé apa sing penting kanggo uripé awaké déwé.\nApa kowé saguh kurban bandamu, lan gelem nurut dalané Gusti?\nMuga-muga Gusti mberkahi sampéyan.\nPastor Jonathan Samidin\nTOFAL Blauwgrond","id":"<urn:uuid:5d5d6ffa-7921-4e51-96aa-13c0b6f6b071>","dump":"CC-MAIN-2021-43","url":"https:\/\/inspirations.sursb.com\/apa-kowe-sagu-kurban-bandamu-supaya-bisa-nurut-dalane-gusti\/","date":"2021-10-23T11:21:47Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2021-43\/segments\/1634323585671.36\/warc\/CC-MAIN-20211023095849-20211023125849-00116.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9985904694,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":7,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9985904693603516}","num_words":220,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.028,"special_characters_ratio":0.177,"stopwords_ratio":0.355,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Lаtіhаn Marc Mаrԛuеz di аtаѕ rоаd bike berjalan lаnсаr. Mаrԛuеz tаk mеmіlіkі mаѕаlаh dеngаn pengelihatannya sehingga ѕіар tampil dі tes рrаmuѕіm MоtоGP Sepang.\nRіdеr Repsol Honda іtu sedang bеrlаtіh uѕаі dірlоріа уаng dіаlаmіnуа berangsur-angsur mеmbаіk. Sеtеlаh diberi lаmрu hіjаu bеrlаtіh motokros, Marquez mеlаnjutkаn latihannya dengan menunggangi rоаd bіkе dі Portimao pada Minggu (16\/1\/2022).\nHаѕіlnуа, Mаrԛuеz bеrhаѕіl mеlаhар 65 рutаrаn dеngаn kесераtааn tіnggі tаnра mеngаlаmі gаngguаn pengelihatan. Juara dunia delapan kаlі itu kini аkаn menambah lаtіhаn di аtаѕ mоtоr dаn meningkatkan kondisi fіѕіknуа dеngаn tаrgеt turun dі tes pramusim MotoGP, уаng dіmulаі di Sераng раdа 5-6 Fеbruаrі 2022.\n\"Aku merasa ѕаngаt gеmbіrа, yang реrtаmа kаrеnа mеnunggаngі mоtоr dі lintasan dan jugа kаrеnа kami bіѕа mеmаѕtіkаn ѕеnѕаѕі yang kurаѕаkаn dі аtаѕ mоtоkrоѕ dі sini dengan motor jаlаnаn,\" kаtа Marquez dilansir Crаѕh.\n\"Inі аdаlаh perasaan yang hеbаt, ѕеbuаh perasaan lеgа kаrеnа kеtіkа aku mеngеndаrаі mоtоr, aku tіdаk mеmрunуаі gangguan dеngаn pengelihatanku. Mеngіngаt aku ѕudаh lama tidak mengendarai mоtоr, аku mеmреrhаtіkаn bеbеrара аrеа fіѕіk yang ѕеdіkіt mаѕіh kurаng, tарі ini hаnуа kаrеnа аku tidak bisa mеlаkukаn persiapan pramusim ѕереrt�� biasanya.\"\n\"Mеmаng ada margin untuk dіtіngkаtkаn tарі sisi роѕіtіf dan fundamental yang bіѕа diambil dari ujісоbа іnі аdаlаh mеnеgаѕkаn kеmbаlі реrаѕааn уаng kаmі punya kеtіkа реrtаmа kali menunggangi mоtоkrоѕ dаn menikmati perasaan bаguѕ dаrі kecepatan,\" lаnjut dіа.\n\"Aku sudah mеnуеlеѕаіkаn sebuah hari yang іntеnѕ dеngаn lаju уаng раnjаng, аku ѕаngаt gembira dengan hаѕіl-hаѕіlnуа. Kаmі sekarang punya duа pekan ѕаmраі uji coba dіmulаі dі Sераng, jadi aku akan mengambil kеѕеmраtаn untuk mеnіngkаtkаn persiapan kоndіѕі fіѕіkku dan bеrlаtіh dі аtаѕ mоtоr,\" lugas Marc Marquez.","id":"<urn:uuid:6eb4ba49-e166-4cf8-844c-8d1226b6ad3b>","dump":"CC-MAIN-2022-21","url":"https:\/\/arenabalap.com\/blog\/2022\/01\/21\/marc-marquez-bakal-comeback-di-tes-motogp-sepang-malaysia\/","date":"2022-05-24T14:43:43Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2022-21\/segments\/1652662573053.67\/warc\/CC-MAIN-20220524142617-20220524172617-00482.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.3017353415,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":4,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.3017353415489197, \"bew_Latn_score\": 0.28765052556991577, \"mbf_Latn_score\": 0.13899564743041992, \"hak_Latn_score\": 0.07397911697626114, \"gag_Latn_score\": 0.013713900931179523, \"bth_Latn_score\": 0.012040596455335617, \"zsm_Latn_score\": 0.011018798686563969, \"trv_Latn_score\": 0.010207321494817734}","num_words":253,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.17,"stopwords_ratio":0.028,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.294,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Kitab Sutyi Prejanjian Anyar\/Para Rasul\nPasal 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28\n[ from=229 ]\nLelakoné para Rasul\nPembukakan\n1 1-2Sedulurku Téofilus, iki layangku sing nomer loro. Nang layang sing ndisik aku wis nulis okèh bab penggawéané lan piwulangé Gusti Yésus, wiwit Dèkné molai nyambutgawé tekané Dèkné munggah menèh nang swarga. Sakdurungé munggah menèh nganggo kwasané Roh Sutyi, Gusti Yésus ngomongi lan ndunung-ndunungké ndisik marang rasul-rasulé sing wis dipilih, bab sembarang-mbarang sing kudu dilakoni. 3Sakwisé tangi menèh sangka pati, Gusti Yésus ngétok ping okèh marang para rasul, patang puluh dina suwéné. Kuwi kanggo tanda sing nyata tenan nèk Dèkné urip. Gusti Yésus uga mulangi marang para rasul bab Kratoné Gusti Allah. 4Dongé Gusti Yésus ijik tyampur karo para rasul, Dèkné menging wong-wong kuwi ora éntuk lunga nang endi-endi ndisik. Gusti Yésus ngomong ngéné marang murid-muridé: \"Kowé aja pada lunga sangka kuta Yérusalèm ndisik, nanging pada entènana enggoné Gusti Allah Bapakku nuruti prejanjiané ndisik, kaya sing wis tak omongké marang kowé kaé. 5Pantyèn Yohanes mbaptis kowé, nanging namung karo banyu. Ora suwi menèh kowé bakal kebaptis karo Roh Sutyi.\"\nGusti Yésus munggah nang swarga\n6Ing sakwijiné dina, dongé ngumpul karo Gusti Yésus, para rasul terus pada takon ngéné: \"Gusti, apa Kowé bakal dadi ratuné bangsa Israèl, supaya bangsa Israèl bisa ngwasani bangsa liya-liyané menèh kaya mbiyèn!\"\n7Gusti Yésus semaur: \"Gusti Allah Bapakku ora nglilani kowé ngerti bab iku. Dèkné déwé sing ngarani kapan kuwi klakon. 8Nanging kowé bakal nampa kekuwatan nèk Roh Sutyi medun lan ngwasani kowé. Lan nèk kuwi wis klakon, kowé bakal dadi seksiku nang kuta Yérusalèm, nang bawah Yudéa kabèh lan nang bawah Samaria lan nang sak lumahé bumi.\" 9Sakwisé ngomong ngono kuwi Gusti Yésus terus munggah nang swarga. Para rasul pada weruh munggahé nganti ora kétok, awit terus ketutupan méga.\n10Dongé para rasul ijik pada nyawang nduwur terus dadakan ènèng wong loro nganggo salin putih ngadek nang jèjèré. 11Wong loro mau terus ngomong: \"Hé wong Galiléa, lah kowé kok pada ngadek lan pada ndelokké nang langit ngono? Kaya enggonmu pada weruh Gusti Yésus munggah nang swarga, ya ngono kuwi Dèkné bakal balik menèh.\"\nPara rasul pada ngentèni tekané Roh Sutyi\n12Sangka gunung Olèf kono para rasul terus balik nang kuta Yérusalèm. Kuwi kira-kira ènèng sak kilomèter. 13Tekan Yérusalèm terus pada munggah nang kamar nduwur nang omah sing dienggoni kono. Para rasulé Gusti Yésus kabèh yakuwi: Pétrus, Yohanes, Yakobus, Andréas, Filipus, Tomas, Bartoloméus, Matéus, Yakobus anaké Alféus, Simon wong Patriot lan Yudas anaké Yakobus. 14Para rasul mau arep nganakké kumpulan pandonga bebarengan karo wong wédok-wédok, uga Maria, ibuné Gusti Yésus lan sedulur-seduluré.\nMatias kepilih dadi gantiné Yudas Iskariot\n15Ora let suwi, dongé para rasul ijik ngumpul, kabèhé kira-kira ènèng wong [ 178 ]satus rong puluh, rasul Pétrus terus maju ngomong ngéné: 16\"Para sedulur, sing wis ketulis nang Kitab, sing wis diomong karo Roh Sutyi lantaran ratu Daved, kudu klakon. Nang Kitab kuwi ngomongké bab Yudas, sing ngréwangi wong-wong sing nyekel Gusti Yésus. 17Yudas kuwi tunggalé karo awaké déwé, awit dèkné wis dipilih karo Gusti Yésus mèlu ngerjani penggawéané awaké déwé.\n18\"Karo duwit upahé ala sing dilakoni mau Yudas terus tuku kebon. Nang kono dèkné mati, tiba mengkurep, wetengé njebrot sampèk mbrodol ususé. 19Wong-wong nang Yérusalèm pada ngerti kabèh bab iki, mulané keboné kuwi dijenengké 'Akeldama' tegesé: 'Kebon Getih.'\"\n20Rasul Pétrus terus ngomong menèh: \"Nang kitab Masmur ènèng tulisan ngéné:\n'Omahé dadia suwung,\naja sampèk ènèng sing ngenggoni.'\nUga ènèng tulisan liyané ngéné:\n'Bèn wong liyané nggentèni penggawéané.'\n21-22\"Mulané para sedulur, saiki kudu ènèng wong siji sing kudu nggenepi dadi rasul sing dipilih karo Gusti, wong sing uga mèlu nyeksèni enggoné Gusti Yésus tangi sangka pati. Wong iki kudu dipilih sangka tengahé sedulur-sedulur sing kawit wiwitané bebarengan karo awaké déwé, suwéné awaké déwé mèlu Gusti Yésus, wiwit Dèkné dibaptis karo Yohanes nganti tekan budalé nang swarga.\"\n23Wong-wong sing kumpulan mau terus pada milih wong loro, yakuwi Yosèf, sing uga jenengé Barsabas (uga katyeluk Yustus) lan wong sing liyané jenengé Matias. 24-25Wong-wong terus pada ndedonga marang Gusti ngomong ngéné: \"Duh Gusti, Kowé sing mangertèni atiné kabèh manungsa. Mulané Gusti, mbok dipilih sangka wong loro iki, sapa sing kudu ngganti Yudas. Awit Yudas ninggal penggawéané lan lunga nang panggonan sing wis dityawiské kanggo dèkné.\" 26Saiki sing milih terus nganggo lotré lan Matias sing kepilih dadi rasulé Gusti Yésus, kanggo nggenepi rasul sing rolas.\nTekané Roh Sutyi\n2 1Saiki dongé dina Pantékosta. Wong-wong sing pretyaya marang Gusti Yésus ijik pada ngumpul bebarengan, pada ndedonga. 2Lah kok terus dadakan waé ènèng swara sangka langit, gemrubuk kaya angin gedé. Swarané ngebeki omah sing dienggo kumpulan kuwi. 3Wong-wong terus weruh kaya ilat geni. Ilat geni iki nang nduwuré saben wong sing nang kono. 4Wong-wong kuwi kabèh terus dikwasani karo Roh Sutyi, terus ngetokké tembung sangka basa liya, tembung-tembung sing metu sangka karepé Roh Sutyi.\n5Ing wayah kuwi kuta Yérusalèm katekan wong Ju pirang-pirang sangka negara ngendi waé, wong sing pretyaya marang Gusti Allah. 6Kadung wong-wong kuwi krungu swara mau terus pada gemruduk marani panggonané. Wong-wong iki pada nggumun kabèh, awit saben wong krungu murid-muridé Gusti Yésus ngetokké tembung ing basané wong-wong Ju sing pada teka mau. 7Sangking nggumuné wong-wong mau terus pada ngomong: \"Wong-wong kuwi lak sangka Galiléa ta? 8Lah awaké déwé kok krungu wong-wong kuwi ngomong basané awaké déwé kabèh? 9-11Awaké déwé iki lak teka sangka werna-werna negara ta, kayadéné negara Parti, Medi, Elam lan Mésopotami, Yudéa lan Kapadosia, Pontus lan Asia, Frigia lan Pamfili, negara Egipte lan bawah Kiréné nang negara Libia. Uga nang kéné ènèng wong Ju lan wong liya bangsa sing pada ngleboni agama Ju sing sangka kuta Rum, sangka pula Kréta lan bawah Arab. Lah awaké déwé kok bisa krungu wong-wong kuwi ngomongké penggawéné Gusti Allah sing nggumun-nggumunké ing basa-basané awaké déwé?\" 12Wong-wong sing pada nyawang kuwi pada [ 179 ]nggumun tenan, mulané pada takon marang sakpada-pada: \"Iki apa ta sakjané?\"\n13Malah terus ènèng sing pada sembrana lan semaur: \"Wong-wong kuwi mabuk!\"\nTembungé rasul Pétrus\n14Rasulé Gusti Yésus sing rolas terus pada maju lan rasul Pétrus terus ngomong karo swara banter: \"Para sedulurku kabèh bangsa Ju lan para sedulurku kabèh sing manggon nang kuta Yérusalèm, omongku iki dirungokké sing apik, supaya kowé kabèh bisa dunung lelakon sing nang kéné iki. 15Aja mikir nèk wong-wong iki mabuk, ora, awit saiki ijik jam sanga ésuk. 16Nanging lelakon iki wis diomong karo nabi Joèl ing jamané mbiyèn. Dèkné ngomong ngéné:\n17'Ing entèk-entèkané jaman\nGusti Allah bakal ngedunké Rohé\nmarang kabèh manungsa.\nAnak-anakmu lanang lan wédok\nbakal ngetokké tembung-tembung\nsangka Gusti Allah.\nSing enom-enom bakal nampa kaweruh\nlan sing tuwa-tuwa bakal éntuk impèn.\n18Ing wayah kuwi\nGusti Allah bakal ngedunké Roh Sutyi\nmarang peladèn-peladèn lanang lan wédok\nlan peladèn-peladèn iki bakal pada\nngetokké tembung-tembung sangka Gusti Allah.\n19Gusti Allah bakal ngekèki\nmujijat-mujijat nang langit nduwur\nlan nang bumi ngisor\nbakal ènèng tandané uga,\nyakuwi getih, geni lan kebul.\n20Sakdurungé dinané Gusti teka,\ndina sing gedé lan nggumunké,\nsrengéngé bakal malih peteng\nlan mbulané bakal malih abang kaya getih.\n21Ing wayah kuwi\nsaben wong sing nyebut jenengé Gusti\nbakal kapitulungan.'\"\n22Rasul Pétrus terus ngomong menèh: \"Para sedulurku bangsa Israèl! Pada pretyayaa marang sing tak omong iki. Gusti Yésus sangka kuta Nasarèt, pantyèn Dèkné sing dikongkon teka nang jagat kéné karo Gusti Allah. Bab kuwi kowé kabèh wis pada nitèni déwé sangka prekara-prekara sing nggumun-nggumunké, sing ditindakké karo Gusti Allah lantaran Gusti Yésus. Kowé kabèh wis pada ngerti bab kuwi, awit kabèh kuwi klakon nang tengahmu kéné. 23Manut pikirané lan kekarepané Gusti Allah déwé Gusti Yésus wis dipasrahké marang kowé kabèh. Gusti Yésus mbok patèni lantaran wong dosa sing maku Dèkné nang kayu pentèngan. 24Nanging kesuwun marang Gusti Allah sing nangèké Gusti Yésus sangka pati lan ngutyuli Dèkné sangka sangsarané pati, awit pangwasané pati ora bisa nggondèli Dèkné. 25Ratu Daved mbiyèn ngomongké bab Gusti Yésus ngéné:\n'Aku slawasé karo Gusti Allah,\nDèkné nang jèjèrku,\nmulané Aku ora wedi.\n26Atiku lan tembungku\nkebek karo kabungahan.\nSenajana Aku kudu mati,\nAku ora wedi,\nnanging Aku nduwèni pengarep-arep.\n27Awit Gusti Allah\nora bakal ngelungké Aku\nnang panggonané wong mati\nlan ora bakal nglilani badanku\ndadi rusak nang kuburan,\nawit Aku temen marang Dèkné.\n28Gusti Allah wis nduduhké\ndalan sing nekakké kauripan marang Aku.\nNang jèjèré Gusti Allah\nAku nduwèni bungah ing ati.'\n29\"Para sedulur kabèh, ratu Daved, mbah-mbahané awaké déwé, wis mati lan kakubur. Wujuté kuburané dèkné [ 180 ]kawit saiki ijik ènèng nang nggoné awaké déwé. 30Ratu Daved kuwi pantyèn nabi lan dèkné ngerti nèk Gusti Allah wis ngetokké prejanjian marang dèkné nganggo sumpah, yakuwi, Gusti Allah bakal ngedekké ratu sangka turunané ratu Daved déwé. 31Ratu Daved mau sakjané wis weruh apa sing bakal ditindakké karo Gusti Allah ing tembé. Dèkné ngomongké bab tanginé Kristus sangka pati, dongé dèkné ngomong:\n'Gusti Allah ora bakal ngelungké aku\nnang panggonané wong mati\nlan Gusti Allah ora bakal nglilani badanku\ndadi rusak nang kuburan.'\n32\"Ya Gusti Yésus iki sing ditangèkké sangka pati karo Gusti Allah. Awaké déwé iki kabèh dadi seksiné kuwi. 33Para sedulur, Gusti Yésus saiki wis munggah nang swarga lan Dèkné njagong nang tengené Gusti Allah lan wis nampa Roh Sutyi sangka Gusti Allah Bapaké, kaya sing wis dijanji. Ya Roh Sutyi iki sing wis diedunké marang awaké déwé kabèh. Ya penggawéané Roh Sutyi iki sing saiki mbok sawang lan mbok rungokké. 34Awit para sedulur, ratu Daved déwé ora munggah nang swarga, dèkné namung ngomong ngéné:\n'Gusti Allah wis ngomong marang Gustiku:\nRéné njagong nang tengenku.\n35Nganti mungsuh-mungsuhmu\nwis tak dadèkké antyik-antyiké sikilmu.'\n36\"Para sedulur, dadiné bangsa Israèl kabèh saiki kudu ngerti, nèk Gusti Yésus sing mbok patèni nang kayu pentèngan, sing didadèkké Gusti lan Kristus karo Gusti Allah.\"\nMundaké pasamuan Kristen\n37Kadung wong-wong pada krungu tembungé rasul Pétrus kuwi mau, atiné terus krasa susah banget. Terus pada takon marang rasul Pétrus lan rasul liya-liyané: \"Lah saiki awaké déwé kudu nglakoni apa?\" 38Rasul Pétrus semaur: \"Kowé kabèh kudu ninggal urip sing ala lan kudu nurut Gusti. Kowé kudu njaluk dibaptis nganggo jenengé Gusti Yésus Kristus, supaya kowé bisa nampa pangapura sangka dosamu lan kowé mesti bakal nampa pawèhé Gusti Allah, yakuwi Roh Sutyi. 39Awit prejanjian iki pantyèn kanggo kowé lan turunanmu kabèh lan kabèh bangsa liyané sing dipanggil karo Gusti Allahé awaké déwé.\"\n40Ya ngono kuwi enggoné rasul Pétrus ndunung-ndunungké marang wong-wong lan ngundang wong-wong supaya pada nylametké uripé sangka karusakan sing bakal nekani kabèh wong sing nglakoni ala. 41Okèh wong sing pada pretyaya marang tembungé rasul Pétrus, terus pada dibaptis. Ing dina kuwi sing pretyaya tambah telung èwu wong. 42Wong-wong sing pretyaya pada temen enggoné nggatèkké marang piwulangé para rasul lan pada bebarengan ing sembarang, pada mangan bebarengan lan pada ndedonga bebarengan.\nUripé wong-wong nang pasamuan sing ndisik déwé\n43Para rasul nindakké prekara pirang-pirang sing nggumun-nggumunké, mulané kabèh wong pada wedi lan ngajèni tenan. 44Wong-wong sing pretyaya pada tambah kentyeng enggoné bebarengan. Apa nduwéné dianggep wèké wong kabèh. 45Enèng sing ngedoli apa nduwéné lan sepira payuné diedum-edumké marang liya-liyané, manut butuhé déwé-déwé. 46Saben dina wong-wong mau pada ngumpul nang Gréja Gedé lan pada mangan bebarengan nang omahé, gentèn-gentènan. Apa ènèngé dipangan karo ati bungah lan trima. 47Wong-wong iki pada memuji marang Gusti Allah lan pada diajèni lan disenengi karo wong kabèh. Saben dina Gusti nambahi wong sing pada nampa keslametan.\nWong lumpuh diwaraské\n3 1Ing sakwijiné dina, kira-kira jam telu awan, wayahé kumpul [ 181 ]pandonga, rasul Pétrus lan rasul Yohanes budal nang Gréja Gedé. 2Nang jèjèré lawangé gréjané, sing jenengé Lawang Apik, ènèng wong sing lumpuh kawit lairé. Wong iki saben dina digéndong disèlèhké nang jèjèré lawang kono, supaya ngemis marang wong sing pada mlebu nang Gréja Gedé kono. 3Kadung wongé weruh rasul Pétrus lan rasul Yohanes liwat kono, wongé terus njaluk duwit. 4Rasul loro mau mandeng wongé terus rasul Pétrus ngomong: 5\"Delokké aku iki!\" Wongé terus ndelokké rasul Pétrus lan rasul Yohanes, ndarani arep dikèki apa-apa. 6Nanging rasul Pétrus malah ngomong: \"Duwit aku ora nduwé, nanging apa nduwéku tak kèkké marang kowé: ing Jenengé Gusti Yésus Kristus sangka Nasarèt, mlakua!\" 7Rasul Pétrus terus nyekel tangané wongé sing tengen terus diréwangi ngadek. Sikilé lan poloké wongé terus sakwat krasa kuwat. 8Wongé terus ngadek jejek lan molai mlaku rana-réné, terus mèlu rasul Pétrus lan rasul Yohanes mlebu Gréja Gedé karo mentyolot-mentyolot lan memuji Gusti Allah. 9Wong pirang-pirang sing nang kono pada weruh wongé mlaku lan memuji Gusti Allah. 10Wong-wong nitèni nèk wongé kuwi sing tukang ngemis nang jèjèré Lawang Apik. Mulané wong-wong nggumuné ora ènèng entèké bab sing klakon ing uripé wong kuwi.\nTembungé rasul Pétrus nang Gréja Gedé\n11Wong sing mauné lumpuh nanging saiki bisa mlaku kuwi terus ngetutké rasul Pétrus lan rasul Yohanes waé, mulané wong-wong sing nggumun mau pada ngrubung rasul Pétrus lan rasul Yohanes nang kono, nang panggonan sing jenengé Gadriné Soléman. 12Kadung rasul Pétrus weruh wong pirang-pirang mau, dèkné terus ngomong: \"Para sedulur bangsa Israèl, kenèng apa kowé kok pada nggumun. Lah kok pada nyawang kaya awaké déwé waé sing marakké wongé bisa mlaku. 13Gusti Allahé Bapa Abraham, Isak lan Yakub, Gusti Allahé mbah-mbahané awaké déwé, wis ngunggulké peladèné, yakuwi Gusti Yésus. Kowé wis masrahké Dèkné marang para pangwasa, nang ngarepé gramang Pilatus. Dèkné mbok tampik, senajan Pilatus déwé wis nggawé putusan arep ngetyulké Dèkné. 14Dèkné wong sing nglakoni kekarepané Gusti Allah lan Dèkné ora ènèng salahé, nanging malah mbok tampik. Kowé malah nembung marang Pilatus kongkon ngutyuli wong sing tukang matèni wong. 15Tibaké kowé matèni wong sing dadi dalané kauripan. Nanging Gusti Allah wis nangèké Gusti Yésus sangka pati lan aku lan kantya-kantyaku wis nyeksèni kuwi déwé. 16Ya pangwasané Jenengé Gusti Yésus sing ngekèki kekuwatan marang wong iki. Kowé pada nitèni déwé, jalaran sangka pretyaya ing jenengé Gusti Yésus Kristus wong lumpuh iki bisa waras sak kabèhé. Kowé pada weruh déwé.\n17\"Para sedulur, aku saiki pantyèn wis ngerti nèk kowé mauné pada kurang pangertiné. Mulané kowé lan penuntun-penuntunmu pada nindakké ngono. 18Nanging pantyèn wis kudu klakon ngono, supaya apa sing diomong karo Gusti Allah lantaran para nabi ing jaman mbiyèn saiki bisa keturutan, yakuwi: Kristus kudu nglakoni sangsara. 19Mulané para sedulur, pada ninggala urip sing ala lan pada balika marang Gusti Allah, supaya kowé bisa nampa pangapura sangka dosamu. 20Gusti Allah mengko mesti terus ngepénakké atimu lan ngongkon Gusti Yésus, sing wis dadi Juru Slametmu, teka. 21Gusti Yésus saiki kudu ngentèni nang swarga nganti tekan waktuné sembarang dadi anyar, kaya sing wis diomong karo Gusti Allah lantaran para nabi ing jaman mbiyèn. 22Wujuté nabi Moses wis ngomong ngéné:\n[ 182 ]\n'Gusti Allahmu bakal\nngongkon nabi teka marang kowé,\nkaya enggoné ngongkon aku,\nnabi sangka tengahmu déwé.\nKowé kudu nggatèkké\nmarang sembarang sing diomong karo dèkné.\n23Nanging sapa sing ora nggugu\nmarang nabi mau, bakal dipisah lan diusir\nsangka brayaté Gusti Allah.'\n24Para nabi kabèh sing pada ngetokké tembungé Gusti Allah, molai karo nabi Samuèl lan liya-liyané sak mburiné dèkné, kabèh wis pada ngomongké bab jaman iku. 25Prejanji-prejanjiané Gusti Allah sing diomong karo para nabi kuwi kabèh kanggo kowé. Mulané kowé katut ing prejanjiané Gusti Allah marang para simbah ing jaman mbiyèn, yakuwi prejanjiané Gusti Allah marang Bapa Abraham sing uniné ngéné:\n'Kabèh bangsa nang sak lumahé bumi\nbakal mèlu nampa berkah,\njalaran sangka turunanmu.'\n26Yakuwi mau jalarané enggoné Gusti Allah wis milih lan ngongkon Peladèné nekani kowé ndisik, mberkahi lan nuntun kowé kabèh, supaya kowé pada ninggal dalan sing ala.\"\nRasul Pétrus lan rasul Yohanes dityekel\n4 1Dongé rasul Pétrus lan rasul Yohanes ijik pada mituturi wong pirang-pirang mau, dadakan waé terus diparani para imam, uga kumendané sing jaga Gréja Gedé lan wong-wong sangka golongané para Saduki. 2Wong-wong kuwi pada nesu, jalaran para rasul mau mulangi wong-wong nèk Gusti Yésus wis tangi sangka pati. Kuwi kanggo tanda nèk wong mati bakal tangi menèh. 3Rasul loro mau terus dityekel lan dilebokké nang setrapan sampèk ésuké, awit wis soré. 4Nanging wong-wong sing pada ngrungokké piwulangé para rasul mau okèh sing pretyaya marang Gusti Yésus lan saiki sing pretyaya okèhé malih kira-kira limang èwu, namung wong lanangé.\nRasul Pétrus lan rasul Yohanes nang ngarepé Kruton Agama\n5Ing ésuké para pengarepé wong Ju, para pinituwa lan para guru Kitab pada ngumpul nang kuta Yérusalèm. 6Wong-wong kuwi arep pada rembukan karo Imam Gedé Anas, uga Kayafas, Yohanes lan Alèksander lan wong kabèh sing dadi brayaté Imam Gedé. 7Para rasul mau terus dikongkon maju lan ditakoni: \"Sapa sing ngekèki pangwasa marang kowé bisa nambani wong? Kowé nganggokké jenengé sapa?\"\n8Rasul Pétrus terus semaur ing pangwasané Roh Sutyi: \"Para pengarep lan para pinituwa! 9Awaké déwé saiki dikrutu jalaran awaké déwé nggawé betyik marang wong sing lumpuh kaé. Lan kowé kepéngin ngerti kepriyé wongé bisané mari! 10Mulané, saiki kowé kabèh lan bangsa Israèl pada ngertia iki: wong iki bisa waras ngadek nang ngarepmu sangka pangwasané Jenengé Gusti Yésus Kristus sangka kuta Nasarèt. Dèkné sing mbok patèni nang kayu pentèngan, nanging ditangèkké sangka pati karo Gusti Allah. 11Ya bab Gusti Yésus iki sing ketulis ngéné nang Kitab:\n'Watu sing ora dikanggokké\nkaro sing tukang nggawé omah\nmalah dadi watu sing penting déwé.'\n12Keslametan kuwi tekané namung sangka Gusti Yésus, ora sangka wong liya. Awit nang sak ngisoré langit iki ora ènèng jeneng liyané pawèhé Gusti Allah marang manungsa, sing bisa nylametké awaké déwé.\"\n13Para warga Kruton Agama pada nggumun kabèh weruh kekendelané rasul Pétrus lan rasul Yohanes, malah-malah pada krungu nèk rasul loro iki namung wong tyilik waé, ora wong sing duwur sekolahané. Wong-wong mau terus kélingan nèk para rasul iki tau mèlu Gusti Yésus. 14Nanging para warga Kruton Agama mau ora bisa ngomong apa-apa, jalaran weruh wong sing ditambani kuwi ngadek karo para rasul. 15Mulané wong-wong sing ngrutu mau terus ngongkon para rasul metu sangka kamar kono. Para warga Kruton Agama terus pada rembukan déwé. [ 183 ] 16Wong-wong iki terus takon marang sakpada-pada: \"Wong-wong kuwi kudu dikapakké ya? Kabèh wong sing manggon nang Yérusalèm wis ngerti nèk wong-wong kuwi nindakké tanda sing nggumunké tenan. Bab kuwi awaké déwé kudu ngakoni. 17Nanging supaya prekara iki ora mrèmèn-mrèmèn, apiké wong-wong kuwi dipenging ngomong karo wong liyané menèh bab Yésus.\"\n18Rasul Pétrus lan rasul Yohanes terus dityeluk kongkon mlebu menèh terus dipenging aja pisan-pisan ngomongké apa mulang bab Jenengé Gusti Yésus. 19Nanging rasul loro mau semaur: \"Mbok pada dipikir déwé ta? Sing endi sing bener nang ngarepé Gusti Allah: manut omongmu apa manut tembungé Gusti Allah? 20Awaké déwé ora bisa nyimpen apa sing awaké déwé wis weruh lan krungu déwé.\" 21Para warga Kruton Agama mau ora nemu jalaran blas kanggo nyetrap para rasul mau, mulané ya namung dipenging sing tenanan. Rasul Pétrus lan rasul Yohanes terus dietokké, awit wong kabèh pada memuji Gusti Allah, sakwisé weruh lelakon karo wong sing lumpuh mau. 22Wujuté wong sing bisa mlaku jalaran sangka mujijat kuwi umuré ya wis patang puluh taun.\nWong pasamuan pada ndonga njaluk kekendelan\n23Sakwisé dietokké, rasul Pétrus lan rasul Yohanes terus pada balik marani kantya-kantyané lan pada nyritakké apa sing diomong karo para imam lan para pinituwa. 24Krungu tembungé rasul Pétrus lan rasul Yohanes mau, wong-wong terus pada ndonga marang Gusti Allah: \"Duh Gusti sing nggawé langit, bumi, segara, lan sak isiné kabèh! 25Lantaran Roh Sutyi Gusti wis ngomong ngéné liwat peladèné Gusti, yakuwi ratu Daved, mbah-mbahané awaké déwé mbiyèn:\n'Kenèng apa wong sing ora kenal\nmarang Gusti Allah kok pada nesu\nlan pada nggawé rantyaman\nsing ora ènèng gunané?\n26Ratu-ratuné pada tata-tata\nlan para pangwasa pada nglumpuk\narep nglawan\nmarang Gusti Allah lan Kristus.'\n27Wujuté ratu Hérodès lan gramang Pontius Pilatus ya wis pada setuju karo wong sing ora kenal marang Gusti Allah lan karo bangsa Israèl, supaya pada nglawan marang Gusti Yésus, Peladèné Gusti sing temen, sing wis dipilih karo Gusti. 28Enggoné wong-wong kabèh kuwi pada nglumpuk, tujuané arep nindakké sembarang sing wis dikarepké karo Gusti déwé kawit wiwitané. 29Mulané saiki Gusti, rungokké enggoné wong-wong kuwi pada medèn-medèni marang awaké déwé kabèh lan muga-muga Gusti ngekèki kekendelan marang peladèn-peladèné, supaya awaké déwé bisa nggelarké pituturé Gusti terus. 30Muga Gusti ngelungké tangané kanggo nambani sing lara lan nindakké mujijat nganggo jenengé Peladèné Gusti sing sutyi, yakuwi Gusti Yésus.\"\n31Kadung wong-wong rampung enggoné ndedonga, panggonan sing dienggo ngumpul mau terus hoyak. Kabèh terus dikwasani karo Roh Sutyi terus pada ngabarké pituturé Gusti Allah karo kendel.\nUrip bebarengan nang pasamuan\n32Wong-wong sing pretyaya mau pada rukun dadi siji ing ati lan kekarepan. Ora ènèng wong sing ngarani apa nduwéné kuwi namung wèké dèkné déwé, nanging sembarang dikanggokké bebarengan. 33Para rasul pada ngekèki paseksi bab tanginé Gusti Yésus sangka pati nganggo pangwasa sing gedé lan Gusti Allah ngedunké berkahé kanti lubèr marang wong-wong mau kabèh. 34Nang pasamuan ora ènèng wong siji-sijia sing kekurangan, awit wong-wong sing nduwé kebon lan omah pada diedoli. 35Sepira payuné terus [ 184 ]dipasrahké marang para rasul. Duwité terus diedum-edum marang wong-wong sing mbutuhké, miturut butuhé déwé-déwé.\n36-37Semono uga Yosèf, wong Lévi sangka pula Siprus, sing dityeluk Barnabas karo para rasul. Tembung Barnabas kuwi tegesé panglipur. Yosèf iki ngedol keboné. Duwité terus dipasrahké marang para rasul.\nLelakoné Ananias lan Safira\n5 1-2Nang pasamuan kono uga ènèng sakwijiné wong sing jenengé Ananias lan bojoné jenengé Safira. Ananias ngedol keboné, nanging sakdurungé masrahké duwité marang para rasul, dèkné njikuk kanggo dèkné déwé. Safira uga setuju. Duwité liyané terus dikèkké marang para rasul. 3Nanging rasul Pétrus ngomong: \"Ananias, kenèng apa kowé kok nglilani Sétan ngwasani atimu, nganti kowé wani ngapusi Roh Sutyi lan nyolong duwité kebonmu? 4Sakdurungé mbok edol kebon kuwi lak wèkmu déwé ta? Sakwisé mbok edol duwité lak ya wèkmu déwé ta? Apa jalarané kowé kok nindakké sing kaya ngono? Dudu manungsa sing mbok apusi, nanging Gusti Allah!\" 5Kadung krungu tembung kuwi, Ananias terus tiba mati. Wong kabèh sing krungu bab kuwi terus pada wedi banget. 6Sedulur enom-enoman sing nang kono terus pada mlebu, mbuntel layoné terus dikubur.\n7Kira-kira telung jam sakwisé kuwi Safira terus teka, nanging ora ngerti nèk bojoné wis mati. 8Rasul Pétrus takon marang Safira: \"Apa duwit iki éntuk-éntuké kabèh sing dodol kebon?\"\nSafira semaur: \"Ya, namung semono!\"\n9Rasul Pétrus terus nyenèni: \"Kenèng apa kowé kok nyetujoni bojomu lan pada njajal Rohé Gusti? Wong-wong sing entas ngubur layoné bojomu wis teka arep nggotong kowé!\" 10Safira sakwat tiba mati nang ngarepé rasul Pétrus. Sedulur enom-enoman mau terus pada mlebu lan weruh wong wédok mau wis mati. Layoné terus digotong metu, dikubur nang jèjèré sing lanang. 11Wong sak pasamuan lan wong-wong liyané kabèh sing pada krungu bab kuwi pada wedi banget.\nLelakon-lelakon sing nggumunké\n12Para rasul pada nindakké mujijat lan tanda pangwasa pirang-pirang nang tengahé wong okèh. Wong-wong sing pretyaya pada ngumpul nang Gréja Gedé, nang panggonan sing jenengé Gadriné Soléman. 13Wong sak njabané pasamuan ora ènèng sing wani mèlu kumpulan, senajan kabèh pada ngajèni tenan marang wong pasamuan mau. 14Nanging sing pretyaya marang Gusti Yésus selot suwi selot tambah okèh, lanang lan wédok. 15Mujijat-mujijat sing ditindakké karo para rasul mau marakké wong sing lara pada digotongi nang dalan-dalan lan disèlèhké nang ambèn apa klasa. Wong-wong kuwi ngentèni rasul Pétrus liwat, supaya sak ora-oraé ayang-ayangé nibani salah-sijiné. 16Wong pirang-pirang sangka kuta-kuta nang sak ubengé kuta Yérusalèm pada gemruduk teka, nggawa sing lara lan sing kelebon demit lan kabèh nampa kwarasan.\nPara rasul dityekel lan disetrap\n17Lelakon-lelakon kuwi kabèh marakké Imam Gedé lan kantya-kantyané sangka golongan Saduki pada mèri marang para rasul. Mulané terus pada tumandang. 18Para rasul terus dityekel lan dilebokké nang setrapan. 19Nanging mbengi kuwi mulékaté Gusti mbukak lawang-lawangé setrapané lan nuntun para rasul metu sangka kono. 20Mulékat mau ngomong ngéné: \"Kana pada nang Gréja Gedé lan wong-wong diwulangi sembarang bab urip anyar iki.\" 21Para rasul pada manut marang tembung kuwi lan ésuk-ésuk mruput pada mlebu nang Gréja Gedé terus molai mulangi wong-wong.\nIng wayah kuwi Imam Gedé lan kantya-kantyané pada nglumpukké [ 185 ]pinituwané bangsa Ju kabèh, pada nganakké Kruton Agama. Wong-wong terus kongkonan ngetokké para rasul arep ditakoni. 22Nanging kadung tekan setrapané, para rasul wis ora ènèng. Wong-wong terus balik ngomong: 23\"Dongé awaké déwé tekan setrapan, lawangé ijik dikantying kabèh lan sing tukang jaga ya ijik pada njaga nang ngarepé lawangé. Nanging kadung lawangé dibukak, nang njero ora ènèng wongé siji-sijia. 24Kumendané sekaut sing jaga Gréja Gedé lan para pengarepé imam krungu kabar kuwi mau, terus pada gèdèk-gèdèk kabèh, nggumun mikirké lelakon karo para rasul kuwi. 25Nanging ora let suwi ènèng wong mlebu kono ngomong: \"Wong-wong sing mbok lebokké nang setrapan saiki pada nang Gréja Gedé mulangi wong okèh.\" 26Kumendané sekaut sing jaga Gréja Gedé terus budal karo sekaut-sekauté arep nyekel para rasul, nanging ora nganggo patrap sing kasar, awit wedi nèk dibandemi watu karo wong-wong.\n27Para rasul terus digawa mlebu nang ngarepé Kruton Agama kono. Imamé Gedé ngomong: 28\"Kowé lak wis tak penging mulang bab Yésus ta. Lah malah kepriyé? Kowé malah pada nyebar piwulang sampèk mrèmèn-mrèmèn nang sak kuta Yérusalèm kabèh lan awaké déwé arep mbok salahké matèni Yésus.\"\n29Rasul Pétrus lan para rasul liyané terus semaur: \"Awaké déwé kudu manut marang Gusti Allah ngungkuli kekarepané manungsa. 30Gusti Allahé mbah-mbahané awaké déwé wis nangèké Gusti Yésus, sakwisé Dèkné mbok patèni nang kayu pentèngan. 31Ya Gusti Yésus iki sing wis dikèki pangwasa sing duwur déwé karo Gusti Allah. Dèkné didadèkké Penuntun lan Juru Slamet, supaya bangsa Israèl bisa éntuk kelunggaran ninggal laku ala lan bisa nampa pangapurané dosa. 32Prekara iki kabèh awaké déwé wis nyeksèni. Semono uga Roh Sutyi dadi seksi, ya Roh Sutyi iki sing dikèkké marang saben wong sing manut marang Gusti Allah.\" 33Para wargané Kruton Agama mau pada nesu banget krungu sauran kuwi, lan nggawé putusan arep matèni para rasul. 34Nanging ènèng sakwijiné wong Farisi sing jenengé Gamalièl, guru wèté Kitab, sing diajèni banget karo wong kabèh. Dèkné ngadek terus ngongkon nggawa para rasul metu sedélok. 35Gamalièl terus ngomong: \"Para sedulur bangsa Israèl! Kowé kudu sing ati-ati tenan karo sing arep mbok tindakké karo wong-wong iki. 36Awit mbiyèn ya wis tau ènèng wong sing jenengé Téodas njedul; dèkné ngakuné nduwé kwasa gedé lan sing mèlu dèkné kira-kira ènèng wong patang atus okèhé. Téodas terus dipatèni lan sing mèlu dèkné saiki pada buyar kabèh lan golongan kuwi wis mati. 37Sakwisé kuwi terus ènèng liyané menèh njedul: Yudas sangka Galiléa. Kuwi wayahé ènèng itung-itungan bangsa. Wong pirang-pirang pada mèlu golongan sing ora apik kuwi. Yudas uga dipatèni lan wargané buyar kabèh. 38Semono uga saiki, mulané kowé kudu sing ati-ati tenan, aja sampèk wong-wong iki mbok apak-apakké. Aja dialang-alangi, awit nèk penggawéné wong-wong iki metuné sangka karepé manungsa, mesti suwi-suwi bakal mandek déwé. 39Nanging nèk penggawéné wong-wong iki metuné sangka Gusti Allah, kowé ora bakal bisa ngrusak. Aja sampèk mengko kowé entèk-entèké jebulé malah nglawan Gusti Allah.\"\n40Wong-wong nang Kruton Agama kono pada manut marang tembungé Gamalièl lan para rasul terus dityeluk kongkon mlebu menèh. Sakwisé dipetyuti, para rasul terus dipenging mulang bab Gusti Yésus menèh terus dietokké. 41Para rasul terus lunga sangka Kruton Agama karo bungah, awit keanggep pantes nandang sangsara kanggo Gusti Yésus. 42Para rasul mau saben dina terus pada neruské enggoné mulang lan nggelarké kabar kabungahané Gusti Yésus nang Gréja Gedé lan nang omah-omah lan [ 186 ]ndunung-ndunungké nèk Gusti Yésus kuwi Kristus.\nMilih wong pitu sing kudu ngurusi kabutuhané wong pasamuan\n6 1Ora let suwi, kadung wong-wong sing nurut Gusti Yésus mundak okèh, terus ènèng karépotan nang tengahé wong Ju sing ngomong Grik karo wong Ju sing ngomong Ibrani. Sing dadi jalaran edum-edumané duwit kanggo nulungi para mbok randa ing saben dinané. Wong-wong Ju sing ngomong Grik pada kelah nèk para randané pada kekurangan, awit ora nampa bagèan sing sak mestiné. 2Mulané para rasul rolas terus nglumpukké wong sing pretyaya kabèh diomongi ngéné: \"Para sedulur, ora apik nèk awaké déwé iki kudu ninggal penggawéan mulang pituturé Gusti, jalaran kudu ngurusi duwit. 3Mulané, pada nggolèka wong pitu sangka tengahmu, wong sing betyik lan sing kebek karo Roh Sutyi lan kaweruh. Wong-wong kuwi bakal dibagèhi penggawéan ngedum duwit. 4Lah awaké déwé iki rasul namung merlokké pandonga lan pituturé Gusti waé.\"\n5Wong sak pasamuan pada setuju kabèh karo tembungé para rasul mau, mulané terus pada milih Stéfanus, sakwijiné sedulur sing gedé pengandelé lan kebek karo Roh Sutyi. Liyané sing uga dipilih yakuwi: Filipus, Prokorus, Nikanor, Timon, Parménas lan Nikolaus. Nikolaus kuwi wong sangka kuta Antioki sing mlebu agama Ju. 6Sedulur pitu mau terus dipasrahké marang para rasul, sing ndongakké lan numpangi tangan marang sedulur-sedulur kuwi.\n7Pituturé Gusti Allah terus mrèmèn-mrèmèn terus lan wong sing pada pretyaya marang Gusti Yésus terus mundak okèh nang Yérusalèm, malah imam-imam mbarang okèh sing pada pretyaya.\nStéfanus dityekel\n8Stéfanus kuwi wong sing kebek karo pengandel lan kekuwatané Gusti lan nindakké mujijat-mujijat lan tanda-tanda sing nggumunké nang ngarepé wong-wong kono. 9Nanging sangka tengahé bangsa Ju ènèng sing pada nglawan marang Stéfanus. Kuwi para wargané sinaguk, golongan sing diarani Libèrtini, sangka kuta Siréné lan kuta Alèksandria. Wong-wong Libèrtini iki bebarengan karo wong Ju sangka bawah Silisia lan Asia pada molai bantah-bantahan karo Stéfanus. 10Nanging Stéfanus nampa kaweruh sangka Roh Sutyi, mulané wong-wong mau ora bisa mbantahi tembungé Stéfanus. 11Wong-wong terus ngejokké wong siji-loro kongkon ngomong ngéné: \"Awaké déwé krungu wong iki ngèlèk-èlèkké nabi Moses lan Gusti Allah!\" 12Mengkono kuwi wong-wong mau marakké gègèran nang tengahé wong-wong kono lan uga nang tengahé para pinituwa lan para guru Kitab. Stéfanus terus dikroyok lan dityekel, terus digawa nang ngarepé Kruton Agama. 13Enèng wong siji-loro sing dijokké kongkon dadi seksi sing goroh. Wong-wong iki ngomong ngéné: \"Awaké déwé krungu wong iki bolak-balik ngèlèk-èlèkké Gréja Gedé iki lan wèt-wèté nabi Moses. 14Awaké déwé krungu wong iki ngomong nèk Yésus sangka Nasarèt iki arep mbubrah Gréja Gedé iki lan arep ngganti adat-tata-tyara sing diwulangké nabi Moses kanggo awaké déwé.\" 15Wong kabèh sing dadi wargané Kruton Agama pada ndelokké Stéfanus lan weruh nèk rupané dèkné kétok kaya rupané mulékat.\nTembungé Stéfanus\n7 1Imam Gedé terus takon marang Stéfanus: \"Apa sing diomong karo wong-wong kuwi bener?\"\n2Stéfanus semaur: \"Para sedulur lan para bapak kabèh. Omongku iki dirungokké sing apik. Gusti Allah, sing gedé déwé kwasané, wis ngétok marang mbah-mbahané awaké déwé Abraham, dongé dèkné ijik manggon nang tanah Mésopotami. Kuwi sakdurungé Bapa Abraham boyongan nang kuta Haran. [ 187 ]3Gusti Allah ngomong marang dèkné: 'Abraham, kana lungaa, sedulurmu lan panggonanmu tinggalen lan lungaa nang panggonan sing bakal tak duduhké!' 4Bapa Abraham terus ninggal tanah Kaldéa terus manggon nang kuta Haran. Sakwisé bapaké mati Gusti Allah terus ngongkon Bapa Abraham boyongan nang panggonan iki, sing mbok enggoni saiki. 5Ing wayah kuwi Gusti Allah ora ngekèki kebon marang Bapa Abraham, sak mèter waé ora. Nanging Gusti Allah ngekèki janji marang Bapa Abraham nèk panggonan iki bakal dikèkké marang dèkné lan turunané, senajan ing waktu kuwi Bapa Abraham durung nduwé anak. 6Gusti Allah ngomong ngéné marang Bapa Abraham: 'Turunanmu bakal manggon nang negara liya lan bakal dadi slaf sing disiya-siya patang atus taun suwéné. 7Nanging sak rampungé kuwi Aku bakal nyetrap bangsa sing ngwasani kowé lan turunanmu bakal pada metu sangka negara kuwi lan bakal ngabekti marang Aku nang panggonan kéné iki.' 8Gusti Allah terus ngekèki pernatan sunat marang Bapa Abraham, kanggo nengeri prejanjian iki. Mulané Bapa Abraham ya terus nyunati anaké sing jenengé Isak, wolung dina sakwisé lair. Bapa Isak semono uga terus nyunati Yakub, anaké lan Bapa Yakub uga terus nyunati turunané, yakuwi mbah-mbahané awaké déwé sing rolas.\n9-10\"Mbah-mbahané awaké déwé terus ngedol Yosèf dadi slaf nang negara Egipte, jalaran pada mèri marang dèkné. Nanging Gusti Allah nuntun Yosèf. Gusti Allah ngluwari Yosèf sangka sak wernané piala. Dongé Yosèf kudu mara nang ngarepé ratuné Egipte, Gusti Allah ngekèki kaweruh gedé marang dèkné, mulané ratuné ngunggahké Yosèf dadi gramangé negara Egipte lan pengurusé palèsé ratuné. 11Ing wayah kuwi negara Egipte lan Kanaan katekan kasusahan gedé, awit ènèng kekurangan pangan. Para mbah-mbahané awaké déwé ora bisa nemu pangan. 12Bapa Yakub krungu nèk nang negara Egipte ènèng, mulané dèkné terus ngongkon anak-anaké, kuwi mbah-mbahané awaké déwé, niliki nang kana. Kuwi teka-tekané mbah-mbahané awaké déwé sing sepisanan nang negara Egipte. 13Kadung mbah-mbahané awaké déwé teka ping pindoné nang Egipte, Yosèf terus blaka marang sedulur-seduluré lan ratuné terus uga bisa kenal marang seduluré Yosèf. 14Yosèf terus mboyong bapaké lan sedulur-seduluré kabèh nang negara Egipte. Kabèhé ènèng wong pitung puluh lima. 15Bapa Yakub lan mbah-mbahané awaké déwé matiné ya nang negara Egipte. 16Layoné Bapa Yakub lan anak-anaké mau terus digawa nang kuta Sikem lan dikubur nang kono. Bapa Abraham sakdurungé wis tuku kuburan iki sangka bangsa Hamor.\n17\"Kadung mèh wis tekan wayahé enggoné Gusti Allah arep nuruti prejanjiané marang Bapa Abraham, bangsa Israèl sing manggon nang Egipte wis mundak dadi okèh banget. 18Negara Egipte terus dikwasani karo ratu sing ora kenal marang Yosèf. 19Ratu iki nindakké sing ora apik lan nyiya-nyiya mbah-mbahané awaké déwé. Mbah-mbahané awaké déwé dipeksa mbuwang bayi-bayi sing entas lair bèn mati. 20Ing waktu kuwi nabi Moses lair. Rupané jan ngganteng tenan. Telung sasi suwéné nabi Moses dirumati nang omahé wong tuwané. 21Nanging sakwisé kuwi dèkné uga dibuwang. Ndilalahé ditemu karo anaké ratuné sing wédok. Dèkné sing ngrumati nabi Moses, malah kaya anaké déwé waé. 22Nabi Moses terus diblajari sak ènèngé kapinterané wong Egipte, mulané ya terus dadi wong sing gedé banget kwasané, ing tembungé lan ing tumindaké.\n23\"Kadung wis nduwé umur patang puluh taun dèkné terus kepéngin niliki sedulur-seduluré, kuwi bangsa Israèl. 24Nang kono nabi Moses weruh wong Egipte ngantemi wong Israèl. Dèkné terus mbélani bangsané lan mbales wong Egipte mau, sampèk wongé [ 188 ]mati. 25Dèkné mikir nèk bangsané dèkné dunung nèk Gusti Allah bakal nganggokké dèkné ngluwari bangsané. Nanging wujuté bangsa Israèl ora dunung. 26Ing liyané dina nabi Moses weruh wong Israèl loro pada gelut. Dèkné jawané arep misah sing gelut mau, mulané ngomong: 'Kowé lak tunggal sedulur ta? Lah kok pada gelut ngono?' 27-28Nanging wong sing ngantem liyané mau malah maido nabi Moses ngomong: 'Sapa sing ndadèkké kowé dadi rèkteré awaké déwé? Apa kowé uga arep matèni awaké déwé kaya enggonmu matèni wong Egipte dèk wingi kaé?' 29Krungu wongé ngomong ngono kuwi nabi Moses terus lunga sangka Egipte, budal nang tanah Midian lan manggon nang kono. Nang kono nabi Moses ngepèk bojo terus nduwé anak lanang loro.\n30\"Sakwisé patang puluh taun nang tanah Midian terus ènèng mulékat ngétok marang nabi Moses nang grumbulan sing metu geniné, nang wustèn nang gunung Sinai. 31-32Dèkné nggumun weruh kaya ngono kuwi, mulané terus nyedeki. Nanging terus krungu swarané Gusti Allah ngomong ngéné: 'Aku iki Gusti Allahé mbah-mbahanmu, Gusti Allahé Abraham, Isak lan Yakub.' Sangking kagèté nabi Moses ora wani ndelokké. 33Nanging Gusti terus ngomong marang dèkné: 'Sepatumu dityepot, awit kowé ngadek nang lemah sing sutyi. 34Aku wis weruh kasangsarané umatku sing nang Egipte lan Aku wis krungu sambaté. Aku teka arep ngluwari umatku, mulané Aku arep ngongkon kowé budal nang Egipte.'\n35\"Ya nabi Moses iki sing ditampik karo bangsané déwé nganggo tembung: 'Sapa sing ndadèkké kowé dadi rèkteré awaké déwé?' Ya nabi Moses iki sing dikongkon karo Gusti Allah dadi penuntuné bangsané lan sing kudu ngluwari bangsané nganggo pitulungané mulékat, sing ngétok marang dèkné nang grumbulan sing metu geniné. 36Nabi Moses iki sing nuntun bangsa Israèl metu sangka negara Egipte nganggo mujijat-mujijat lan tanda-tanda sing nggumunké, nang Egipte lan nang segara Abang lan uga nang wustèn, patang puluh taun suwéné. 37Ya nabi Moses iki sing ngomong marang bangsané: 'Gusti Allah bakal ngongkon nabi kaya aku iki sangka tengahé sedulurmu kanggo kowé kabèh!' 38Ya nabi Moses iki sing nglumpuk karo bangsa Israèl nang wustèn. Dèkné nang kono bebarengan karo mulékat sing ngetokké tembung marang dèkné nang gunung Sinai lan karo mbah-mbahané awaké déwé. Nabi Moses iki sing nampa tembung sangka Gusti Allah, tembung sing nekakké urip lan sing kudu dikabarké marang awaké déwé.\n39\"Nanging para mbah-mbahané awaké déwé ora gelem manut marang nabi Moses, malah pada nampik dèkné lan njaluk balik nang negara Egipte. 40Wong-wong mau ngomong marang Aron: 'Awaké déwé mbok digawèkké gusti allah sing bisa nuntun awaké déwé terus. Awit awaké déwé ora ngerti embuh kepriyé saiki karo nabi Moses, sing mboyong awaké déwé sangka Egipte.' 41Wong-wong mau terus pada nggawé retya rupa sapi pedèt terus disajèni. Terus pada mangan énak kanggo ngurmat gawéané déwé. 42Nanging Gusti Allah terus nyingkuri wong-wong mau, mulané diejarké enggoné pada nyembah marang lintang-lintang nang langit. Pantyèn wis ketulis nang kitabé para nabi, uniné ngéné:\n[ 189 ]\n'Hé wong Israèl!\nEnggonmu nyembelèh lan kurban kéwan-kéwan\nsuwéné kowé nang wustèn patang puluh taun\nkuwi apa kanggo Aku?\n43Ora! Nanging tarupé Molok\nlan lintangé déwa Réfan sing mbok arak-arak.\nKuwi retya-retya sing mbok gawé lan mbok sembah.\nJalaran sangka kuwi\nkowé bakal tak usir\nadohé ngliwati negara Babilon.'\n44\"Para mbah-mbahané awaké déwé pada nduwèni tarupé prejanjian nang wustèn. (Kuwi kanggo tanda nèk Gusti Allah manggon nang tengahé umaté). Tarup prejanjian iki gawéané miturut tembungé Gusti Allah marang nabi Moses, manut gambar sing wis diduduhké karo Gusti Allah marang nabi Moses. 45Para mbah-mbahané awaké déwé sing nampa tarup prejanjian iki sangka wong tuwané. Tarup mau digawa sak suwéné para mbah-mbahané awaké déwé dituntun karo Yosua mlebu negara iki. Negara iki karebut sangka bangsa-bangsa sing diusir karo Gusti Allah nang sak ngarepé para mbah-mbahané awaké déwé. Tarup mau kasimpen nganti tekan jamané ratu Daved. 46Ratu Daved nampa kawelasané Gusti Allah lan nyuwun marang Dèkné, supaya dililani nggawèkké omah kanggo Gusti Allah, sesembahané Yakub. 47Nanging wujuté sing ngedekké omahé Gusti Allah mau tiba Soléman.\n48\"Nanging Gusti Allah sing gedé déwé kwasané ora manggon nang omah gawéané manungsa, kaya sing wis ketulis nang kitabé para nabi sing uniné ngéné:\n49'Langit kuwi jagonganku\nlan bumi kuwi antyik-antyiké sikilku.\nOmah sing kaya ngapa arep mbok gawé kanggo aku\nlan nang endi panggonanku kanggo lèrèn.\n50Apa ora Aku déwé\nsing nggawé sembarang iki kabèh?\nYakuwi tembungé Gusti Allah!'\n51\"Kok wangkot temen atimu! Kok kaya wong sing ora ngerti Gusti Allah waé! Kowé ora séjé karo mbah-mbahanmu sing tansah nglawan marang Roh Sutyi! 52Apa ènèng nabi sing ora disiya-siya karo mbah-mbahanmu? Wong-wong sing ngabarké tekané Peladèné Gusti pada mbok patèni lan Peladèné Gusti déwé mbok pasrahké marang mungsuhé kongkon matèni. 53Ya kowé kuwi sing wis nampa wèté Gusti Allah sangka para mulékat, nanging wèt-wèt kuwi ora mbok lakoni.\"\nStéfanus dipatèni\n54Krungu tembung-tembungé Stéfanus kuwi para wargané Kruton Agama terus pada panas banget atiné lan pada nggeget untu sangking gregeten tenan. 55Nanging Stéfanus kebek karo Roh Sutyi. Dèkné nyawang nang langit weruh kamulyané Gusti Allah lan uga weruh Gusti Yésus ngadek nang tengené. 56Stéfanus ngomong: \"Delokké, aku weruh swarga menga lan Anaké Manungsa ngadek nang tengené Gusti Allah.\"\n57Kadung krungu tembung kuwi para wargané Kruton Agama terus pada bengok-bengok karo nutupi kupingé. Wong-wong terus ngroyok Stéfanus. 58Stéfanus disèrèt nang sak njabané kuta, terus dibandemi watu. Wong-wong sing nyeksèni mau terus pada utyul-utyul lan saliné njaba terus disèlèhké nang ngarepé sakwijiné wong enom sing jenengé Saulus. 59Sak barengé dibandemi watu mau Stéfanus ndonga marang Gusti ngomong: \"Duh Gusti Yésus, tampanen nyawaku.\" 60Dèkné terus sedeku lan ngomong banter: \"Duh Gusti, mbok salahé wong-wong iki dingapura!\" Sakwisé ngomong kuwi Stéfanus terus ninggal. 8 1Saulus uga setuju nèk Stéfanus dipatèni.\nPasamuan nang kuta Yérusalèm disiya-siya\nWiwit dina kuwi pasamuan nang kuta Yérusalèm dikuya-kuya tanpa welas. Kejaba para rasul, kabèh wong sing pretyaya pada buyar, pentyar nang bawah Yudéa lan Samaria. 2Stéfanus terus dikubur karo wong-wong sing nurut Gusti; wong-wong mau tenanan enggoné nangisi Stéfanus.\n3Nanging Saulus mempeng tenan enggoné arep mbubrah pasamuan, [ 190 ]mulané saben omah dileboni. Endi waé sing ènèng wong pretyaya, ora perduli lanang apa wédok, kabèh disèrèti metu lan dilebokké nang setrapan.\nKabar kabungahan bab Gusti Yésus kasebar nang kuta Samaria\n4Wong pretyaya sing pada pentyar nang endi waé malah pada nyebar kabar kabungahané Gusti Yésus. 5Semono uga Filipus; dèkné teka nang kuta Samaria lan nggelarké nèk Gusti Yésus kuwi Kristus. 6Wong okèh pada nggatèkké tenan marang piwulangé Filipus, awit pada weruh mujijat-mujijat sing ditindakké. 7Demit-demit sing ditundungi sangka wong-wong sing kesurupan pada metu pating njlerit. Okèh wong lumpuh lan pintyang uga pada nampa waras. 8Mulané nang kuta Samaria kono wong-wong pada bungah banget.\nLelakoné Simon\n9Nang kuta kono ènèng wong jenengé Simon. Wis suwi Simon kuwi nggawé nggumuné wong pirang-pirang nang kuta Samaria kono nganggo pangwasa peteng. Dèkné ngakuné wong pinter tenan. 10Mulané nang kuta kono gedé-tyilik kabèh dikenèng karo Simon. Wong-wong ngomong ngéné: \"Ya Simon iki sing diarani pangwasané Gusti Allah sing gedé.\" 11Wong okèh pada manut marang tembungé Simon, awit wis suwi Simon mau nggawé nggumuné wong pirang-pirang nganggo pangwasa peteng. 12Nanging kadung Filipus nggelarké kabar kabungahan bab Kratoné Gusti Allah lan bab Gusti Yésus, wong pirang-pirang terus pada pretyaya. Kabèh, lanang-wédok, terus pada dibaptis. 13Simon mbarang pretyaya marang Gusti Yésus. Sakwisé dibaptis dèkné terus ngetutké Filipus. Simon nggumun banget weruh mujijat-mujijat sing ditindakké karo Filipus.\n14Para rasul nang kuta Yérusalèm krungu nèk wong-wong nang Samaria pada gelem nampa pituturé Gusti Allah. Mulané para rasul mau terus ngongkon rasul Pétrus lan Yohanes budal nang kuta Samaria. 15Kadung rasul Pétrus lan Yohanes teka nang kono terus pada ndongakké wong-wong sing wis dibaptis, supaya pada nampa Roh Sutyi. 16Wong-wong iki durung ènèng siji waé sing dikwasani karo Roh Sutyi, awit namung dibaptis ing jenengé Gusti Yésus. 17Rasul Pétrus lan Yohanes terus numpangi tangan marang wong-wong mau terus didongakké. Kabèh terus dikwasani karo Roh Sutyi.\n18Simon weruh wong-wong dikwasani Roh Sutyi sak barengé ditumpangi tangan karo para rasul mau. Mulané dèkné terus nawani duwit marang rasul Pétrus lan Yohanes. 19Simon ngomong: \"Mbok aku dikèki pangwasa kuwi ta, supaya saben wong sing tak tumpangi tangan bisa nampa Roh Sutyi.\"\n20Nanging rasul Pétrus semaur: \"Muga-muga rusaka kowé lan duwitmu, awit kowé mikir nèk pawèhé Gusti Allah kenèng mbok tuku karo duwit! 21Kowé ora mèlu apa-apa blas ing penggawéan iki, awit atimu ora resik nang ngarepé Gusti Allah. 22Mulané, mbalika sangka klakuanmu sing ala kuwi lan njaluka ngapura marang Gusti Allah enggonmu nduwèni pikiran sing kesasar kuwi. 23Aku ngerti nèk atimu ijik kebek ala lan kowé ijik dikwasani karo dosa!\"\n24Simon terus nyuwun marang rasul Pétrus lan Yohanes: \"Mbok aku didongakké marang Gusti Allah, supaya aja nganti klakon sing mbok omong kuwi!\"\n25Sakwisé ngekèki paseksi bab Gusti Yésus lan nggelarké kabar kabungahan nang kono, rasul Pétrus lan Yohanes terus balik menèh nang kuta Yérusalèm. Mulihé rasul Pétrus lan Yohanes mampir nang désa-désa nang bawah Samaria kono karo nggelarké kabar kabungahané Gusti Yésus.\nFilipus lan pengurus duwit sangka negara Etiopi\n26Ing sakwijiné dina mulékaté Gusti Allah ngomong marang Filipus: \"Filipus, [ 191 ]kowé kana tata-tata lan mengko soré budala nang dalan sing medun sangka Yérusalèm nang Gaza.\" Kuwi dalané wustèn. 27Filipus tata-tata terus budal. Ndilalahé terus kepetuk wong Etiopi, sing jaga palès lan ngurus bandané ratu Kandaké nang negara Etiopi. Wong iki entas sangka nyembah Gusti Allah nang Yérusalèm lan saiki balik mulih. 28Ing waktu kuwi wongé ijik numpak kréta karo matya sangka kitabé nabi Yésaya. 29Filipus terus diomongi karo Roh Sutyi: \"Kana nyedeki krétané. 30Filipus terus gelis-gelis nyedeki krétané lan krungu wongé matya kitabé nabi Yésaya. Filipus terus takon marang wongé: \"Sedulur, apa kowé dunung sing mbok watya kuwi?\"\n31Wongé semaur: \"Lah kepriyé aku bisané dunung nèk ora ènèng sing ndunung-ndunungké marang aku?\" Wong mau terus nyuwun marang Filipus mlebu nang krétané lan njagong nang jèjèré. 32Ayat sing diwatya karo wongé mau uniné ngéné:\n\"Dèkné kaya wedus sing arep dibelèh kaé\nlan kaya tyempé sing ora nyuwara\nnang ngarepé wong sing motongi wuluné.\nMengkono Dèkné ora ngetokké swara blas.\n33Dèkné diasorké lan ora dikèki bener blas.\nSapa sing bisa ngomongké bab turunané,\nawit nyawané dijikuk sangka bumi.\"\n34Wong Etiopi mau terus takon marang Filipus: \"Aku kepéngin ngerti, sing diomong karo nabi Yésaya iki sapa ta? Apa nabi Yésaya ngomongké bab dèkné déwé apa ngomongké bab wong liyané?\" 35Sangka ayat kuwi Filipus terus nggelarké kabar kabungahan bab Gusti Yésus. 36Sak barengé neruské lakuné terus tekan panggonan sing ènèng banyuné. Wong Etiopi mau terus takon: \"Lah iku ènèng banyu! Lah aku éntuk dibaptis apa ora?\" 37Filipus semaur: \"Entuk, janji kowé pretyaya sak atimu!\" Wongé semaur: \"Aku pretyaya nèk Gusti Yésus kuwi Anaké Gusti Allah!\"\n38Krétané terus kongkon mandek. Filipus lan wongé terus medun nang banyu. Filipus terus mbaptis wongé. 39Sakwisé mentas Filipus terus dijikuk karo Roh Sutyi lan wong Etiopi mau wis ora weruh dèkné menèh. Wongé neruské lakuné karo bungah. 40Ngerti-ngerti Filipus wis nang kuta Asdod. Dèkné ndlajahi kuta-kuta nang bawah kono nggelarké kabar kabungahané Gusti Yésus nganti tekan kuta Sésaréa.\nSaulus kepetuk karo Gusti Yésus\n9 1Saulus ijik kaya wong sétanen nggolèki murid-muridé Gusti Yésus arep dipatèni. 2Mulané dèkné terus nang nggoné Imam Gedé njaluk layang pangwasa sing arep diduduhké marang pengarepé sinaguk-sinaguk nang kuta Damaskus. Dadiné nèk nang kuta kuwi ènèng wong sing mèlu \"Golongan Anyar,\" yakuwi dalané Gusti Yésus, Saulus bisa nyekel wong-wong mau digawa nang Yérusalèm, ora perduli lanang apa wédok.\n3Saulus terus budal nang kuta Damaskus. Lah nang dalan, wis tyedek karo kutané, kok dadakan ènèng padang semlorot sangka langit nyloroti Saulus. 4Saulus tiba terus krungu swara ngomong: \"Saulus, Saulus! Kenèng apa kowé kok nyiya-nyiya Aku!\"\n5-6Saulus terus takon: \"Kowé kuwi sapa Gusti?\"\nSwara mau semaur: \"Aku iki Yésus sing mbok siya-siya. Saiki ngadeka! Kana mlebu nang kutané lan nang kana kowé bakal diomongi apa sing kudu mbok lakoni.\"\n7Kantya-kantyané Saulus pada mandek, kabèh kagèt ora bisa ngomong apa-apa. Wong-wong iki mèlu krungu swarané, nanging ora weruh apa-apa. 8Saulus terus ngadek, nanging kadung melèk dèkné ora bisa weruh apa-apa. Dèkné terus dituntun mlebu nang kuta Damaskus. 9Telung dina suwéné Saulus ora bisa weruh, dèkné ora mangan lan ora ngombé.\nSaulus dibaptis karo Ananias\n10Nang Damaskus kono ènèng muridé Gusti Yésus sing jenengé Ananias. [ 192 ]Gusti Yésus ngomong marang Ananias: \"Ananias!\" Dèkné semaur: \"Kula Gusti!\" 11Gusti Yésus terus ngomong: \"Kana tata-tata lan budal nang dalan sing jenengé 'Lempeng'. Mlebua nang omahé Yudas. Nang kono ènèng wong sangka kuta Tarsus sing jenengé Saulus. Wongé ijik ndonga. 12Nang njeroné impèn Saulus weruh kowé teka numpangi tangan lan ndongakké dèkné supaya bisa weruh menèh!\"\n13Nanging Ananias semaur: \"Gusti, aku krungu sangka wong pirang-pirang nèk Saulus iki nyiya-nyiya wong-wong sing nurut Gusti nang Yérusalèm. 14Dèkné teka nang Damaskus kéné malah nggawa layang pangwasa sangka penggedéné imam-imam, arep nyekeli kabèh wong sing nyebut jenengé Gusti!\"\n15Gusti Yésus ngomong marang Ananias: \"Kana budala, awit Aku wis milih Saulus iki dadi gamanku kanggo ngabarké jenengku marang bangsa-bangsa sing dudu Ju lan marang para ratu lan uga bangsa Israèl. 16Aku déwé bakal nduduhké marang Saulus, nèk dèkné bakal nglakoni kasangsaran okèh jalaran nglabuhi Aku.\"\n17Ananias terus budal lan mlebu omah sing diinepi Saulus. Ananias terus numpangi tangan Saulus karo ngomong: \"Saulus sedulurku, Gusti Yésus sing wis ngétok marang kowé nang dalan dongé kowé mlaku réné, Dèkné sing ngongkon aku marani kowé, supaya kowé bisa weruh menèh lan dikwasani karo Roh Sutyi.\" 18Sakwat terus kaya ènèng sisik iwak tiba sangka mripaté Saulus lan dèkné bisa weruh menèh. Saulus terus ngadek lan dibaptis. 19Sakwisé mangan dèkné awaké terus kuwat menèh.\nSaulus nggelarké kabar kabungahan nang kuta Damaskus\nSakwisé kuwi Saulus terus nginep nang nggoné murid-muridé Gusti Yésus sedina-rongdina menèh. 20Dèkné terus ngabarké bab Gusti Yésus nang sinaguk-sinaguk, ngomongké nèk Gusti Yésus kuwi Anaké Gusti Allah.\n21Wong-wong sing krungu Saulus ngomong ngono kuwi pada nggumun kabèh. Wong-wong pada takon marang sakpada-pada: \"Apa iki dudu Saulus kaé sing matèni saben wong nang kuta Yérusalèm sing nyebut jenengé Gusti Yésus? Dèkné tekané réné lak arep nyekel murid-muridé Gusti Yésus ta, arep digawa nang nggoné penggedéné para imam?\"\n22Nanging Saulus enggoné ngabarké malah selot keras. Dèkné njlèntrèk-njlèntrèkké tandané nèk Gusti Yésus kuwi pantyèn nyata tenan sing ngluwari manungsa sangka pangwasané pepeteng. Lan Saulus sing ndunung-ndunungké kuwi jan tyeta banget, sampèk wong Ju sing nang kono ora bisa mbantah blas.\n23Ora let suwi wong Ju nang Damaskus terus pada ngumpul arep ngrembuk kepriyé enggoné arep matèni Saulus. 24Nanging Saulus ngerti kekarepané wong-wong mau. Awan-wengi wong-wong pada njaga lawang-lawangé kuta arep matèni Saulus. 25Nanging ing sakwijiné wengi murid-muridé Gusti Yésus ngetokké Saulus nganggo kranjang, diedunké sangka témboké kuta.\nSaulus nang kuta Yérusalèm\n26Saulus terus lunga nang kuta Yérusalèm arep ngumpul karo murid-muridé Gusti Yésus sing nang kono. Nanging murid-murid mau ora pada ngandel nèk Saulus kuwi wis dadi muridé Gusti Yésus tenan. Wong-wong pada wedi. 27Nanging Barnabas gelem nampa dèkné, mulané Saulus terus dieterké nang nggoné para rasul. Para rasul diomongi nèk Gusti Yésus ngétok marang Saulus nang dalan lan Gusti Yésus wis ngetokké tembung marang dèkné. Barnabas uga ngomong nèk Saulus wis nggelarké kabar kabungahan karo kendel nganggo jenengé Gusti Yésus nang kuta Damaskus. 28Saulus terus manggon bebarengan karo para rasul nang Yérusalèm. Mlebu-metu dèkné ora ènèng sing ngalang-alangi lan [ 193 ]dèkné nggelarké kabar kabungahané Gusti Yésus karo kendel. 29Saulus uga rembukan lan bantah-bantahan karo wong Ju sing ngomong Grik. Nanging wong-wong iki pada ngarah arep matèni dèkné. 30Nanging kadung sedulur-sedulur ing pretyaya krungu bab iki, Saulus terus dieterké nang kuta Sésaréa lan sangka kono Saulus dikongkon nang kuta Tarsus.\n31Pasamuan-pasamuan nang Yudéa lan Galiléa lan uga nang Samaria saiki pada ngalami katentreman kabèh. Pasamuan-pasamuan mau pada mundak kuwat ing pengandel lan wong-wong sing nurut Gusti ya tambah okèh, jalaran sangka pitulungané Roh Sutyi lan jalaran wong-wong pada manut marang Gusti Allah.\nRasul Pétrus nambani Enéas\n32Ing wayah kuwi rasul Pétrus ndlajahi werna-werna panggonan. Ing sakwijiné dina dèkné niliki sedulur-sedulur sing nurut Gusti nang kuta Lida. 33Nang kuta Lida kono rasul Pétrus ketemu karo wong sing jenengé Enéas. Enéas kuwi lumpuh lan wis wolung taun nang ambèn. 34Rasul Pétrus terus ngomong marang Enéas: \"Enéas, Gusti Yésus Kristus nambani kowé! Tangia lan ambènmu tatanen déwé!\" Sakwat Enéas tangi. 35Kabèh wong nang kuta Lida lan nang bawah Saron pada pretyaya marang Gusti Yésus, awit weruh Enéas.\nRasul Pétrus nangèké Dorkas sing wis mati\n36Nang kuta Yopé ènèng sakwijiné wong pretyaya, wong wédok sing jenengé Tabita. Nèk tyara Grik jenengé Dorkas, tegesé Kidang. Dorkas iki okèh banget penggawéné betyik lan seneng pawèh marang liyané. 37Nanging ing wayah kuwi Dorkas lara terus ninggal. Sakwisé layoné diadusi terus disèlèhké nang kamar nduwur. 38Kuta Yopé kuwi ora adoh sangka kuta Lida. Kadung murid-muridé Gusti Yésus krungu nèk rasul Pétrus nang kuta Lida, terus pada kongkonan wong loro marani Pétrus, disuwun ndang gelis teka nang kuta Yopé. 39Sakwisé rasul Pétrus krungu kabaré, dèkné terus tata-tata lan budal bareng karo wong loro mau. Tekan omahé Dorkas rasul Pétrus terus digawa munggah nang kamar nduwur. Randa-randa kabèh sing nang kono pada ngrubung layoné karo nangis lan nduduhké marang rasul Pétrus sandangan lan salin gawéané Dorkas kanggo randa-randa mau dongé dèkné ijik urip. 40Wong-wong mau terus dikongkon metu kabèh karo rasul Pétrus, dèkné terus sedeku lan ndonga. Sakwisé kuwi rasul Pétrus terus nyedeki layoné Dorkas ngomong: \"Tabita, tangia!\" Dorkas terus melèk. Kadung weruh rasul Pétrus dèkné terus tangi. 41Rasul Pétrus nyekel tangané Dorkas diréwangi ngadek. Sakwisé kuwi sedulur-sedulur sing pretyaya lan randa-randa mau terus dityeluk karo rasul Pétrus. Dorkas, sing saiki wis urip, terus dipasrahké marang wong-wong mau. 42Kabar bab Dorkas kuwi terus mrèmèn-mrèmèn nang sak kuta Yopé lan okèh wong terus pada pretyaya marang Gusti Yésus. 43Rasul Pétrus terus nginep sedina-rongdina menèh nang Yopé kono nang omahé sakwijiné Simon, tukang lulang.\nKornélius\n10 1Nang kuta Sésaréa ènèng wong jenengé Kornélius. Kornélius kuwi kumendané bagèan militèr sing diarani \"Bagèan Itali.\" 2Kornélius kuwi sakwijiné wong sing pretyaya marang Gusti Allah. Dèkné déwé lan brayaté kabèh pada ngabekti marang Gusti Allah. Dèkné ya ora tau éman ngulungi wong Ju sing ora nduwé lan ing pandonga marang Gusti Allah dèkné ya temen tenan. 3Ing sakwijiné dina, kira-kira jam telu soré, dongé ijik ndedonga, dèkné nampa weweruh sangka Gusti Allah. Ing weweruh kuwi Kornélius weruh mulékaté Gusti Allah mlebu terus nyeluk dèkné: \"Kornélius!\"\n4Kornélius nyawang mulékaté karo wedi terus semaur: \"Kula Gusti!\" [ 194 ]\nMulékaté mau terus ngomong: \"Pandongamu wis ketampa lan pawèhmu marang wong sing ora nduwé uga wis nggatèkké karo Gusti Allah. 5Kana saiki ngongkon wong siji-loro budal nang kuta Yopé dikongkon nggolèki sakwijiné wong sing jenengé Simon Pétrus. 6Simon Pétrus iki nginep nang omahé wong tukang lulang sing jenengé uga Simon. Dèkné manggon nang pinggir laut.\" 7Kadung mulékaté wis lunga Kornélius terus nyeluk peladèné loro lan uga soldat siji sing pretyaya marang Gusti Allah. 8Kornélius terus ngomongké bab lelakon kuwi mau terus ngongkon wong-wong kuwi budal nang kuta Yopé.\nRasul Pétrus nampa weweruh sangka Gusti Allah\n9Ing liyané dina rasul Pétrus munggah nang nduwur omah arep ndonga. Ing waktu kuwi wong-wong kongkonané Kornélius wis arep tekan kuta Yopé. Kuwi kira-kira wis jam rolas awan. 10Rasul Pétrus wis krasa ngelih lan kepéngin mangan. Lah dongé méjané ijik ditata, dèkné terus éntuk weweruh sangka Gusti Allah. 11Ing sakjeroné weweruh kuwi rasul Pétrus weruh langité menga terus ènèng kaya lèmèk amba medun. Lèmèk iki pojokané kabèh papat ditalèni terus dilorot medun nang bumi. 12Ing njeroné lèmèk kuwi ènèng sak wernané kéwan, kayadéné kéwan sing sikilé papat, kéwan sing mbrangkang lan manuk. 13Terus ènèng swara ngomong: \"Pétrus, kana kuwi dibelèh lan dipangan!\"\n14Nanging rasul Pétrus semaur: \"Ora Gusti, ora pisan-pisan! Aku durung tau mangan pangan sing ora apik lan ora éntuk dipangan.\"\n15Nanging swara mau terus ngomong menèh marang rasul Pétrus: \"Barang sing dianggep apik lan kenèng dipangan karo Gusti Allah aja mbok tampik!\" 16Lelakon iki dibalèni sampèk ping telu. Lèmèké terus diunggahké menèh nang langit.\n17Rasul Pétrus mikir apa tegesé weweruh mau. Lah ing waktu kuwi wong-wong kongkonané kumendan Kornélius wis pada teka nang ngarep lawang, sakwisé takon-takon omahé rasul Pétrus. 18Wong-wong terus takon: \"Apa nang omah iki ènèng wong sing jenengé Simon Pétrus?\"\n19Rasul Pétrus ijik mikirké tegesé weweruh mau, mulané Roh Sutyi terus ngomong marang dèkné: \"Pétrus, ènèng wong telu nggolèki kowé. 20Ndang medun lan aja wedi mèlu wong-wong kuwi, awit Aku sing ngongkon wong-wong kuwi mbréné.\" 21Rasul Pétrus terus medun lan ngomong marang wong-wong mau: \"Ya aku iki wong sing mbok golèki. Enggonmu pada mbréné ènèng perluné apa?\"\n22Wong-wong semaur: \"Awaké déwé teka mbréné iki dikongkon karo kumendan Kornélius. Dèkné kuwi wong apik sing ngabekti marang Gusti Allah lan dèkné ya diajèni tenan karo bangsa Ju. Kumendan Kornélius dikétoki karo mulékaté Gusti Allah lan diomongi kongkon nyuwun kowé teka nang omahé, supaya bisa krungu apa sing arep mbok omong.\" 23Wong-wong mau terus dikongkon nginep nang kono karo rasul Pétrus.\nRasul Pétrus lan Kumendan Kornélius\nEsuké rasul Pétrus terus budal mèlu wong-wong sing dikongkon marani dèkné. Enèng sedulur siji-loro sangka kuta Yopé kono uga mèlu. 24Liyané dina rasul Pétrus wis tekan kuta Sésaréa. Kornélius wis ngentèni lan anak-seduluré lan kantya-kantyané wis dilumpukké kabèh nang omahé. 25Kadung rasul Pétrus mlebu Kornélius terus metuk dèkné, terus sedeku nang ngarepé lan ngurmat dèkné. 26Nanging Kornélius dikongkon ngadek karo rasul Pétrus: \"Kornélius, ngadeka, awit aku iki ya namung manungsa kaya kowé.\" 27Sakwisé kuwi rasul Pétrus terus mèlu mlebu omah karo omong-omongan. Nang kono wong pirang-pirang wis pada ngumpul. 28Rasul Pétrus terus ngomong: \"Para sedulur, kowé pada [ 195 ]ngerti déwé nèk wong Ju kuwi ora éntuk tyampur karo wong sing dudu Ju apa mlebu omahé. Nanging Gusti Allah wis ndunungké marang aku nèk aku ora kenèng ngarani wong ala apa ora apik. 29Mulané, sakwisé aku dityeluk kongkon mbréné, aku ya ora kepriyé-priyé, nanging terus teka. Lah saiki aku arep takon marang kowé, kenèng apa aku kok mbok kongkon teka mbréné?\"\n30-32Kornélius terus semaur: \"Telung dina kepungkur, dongé aku ijik ndedonga, kira-kira jam telu soré, kok dadakan ènèng wong ngadek nang ngarepku nganggo salin putih sumeblak. Wongé ngomong: 'Kornélius, Gusti Allah wis nampa pandongamu lan pawèhmu marang wong ora nduwé Dèkné ya nggatèkké. Kana ngongkon wong budal nang kuta Yopé nggolèki wong sing jenengé Simon Pétrus, sing nginep nang nggoné Simon tukang lulang, sing omahé nang pinggir laut.' 33Mulané aku ya terus kongkonan marani kowé lan maturkesuwun banget kowé saiki wis teka. Saiki awaké déwé wis ngumpul nang kéné nang ngarepé Gusti Allah, awaké déwé kepéngin ngrungokké tembungé Gusti marang kowé kanggo awaké déwé kabèh.\"\nTembungé rasul Pétrus\n34Rasul Pétrus terus ngomong ngéné: \"Saiki aku ngerti tenan nèk Gusti Allah ora mbédak-mbédakké manungsa. 35Dèkné nampa saben wong sing pretyaya marang Dèkné lan sing nuruti kekarepané Dèkné, ora perduli bangsa apa. 36Gusti Allah wis ngedunké pitutur marang bangsa Israèl, sing ngabarké bab katentreman lantaran Gusti Yésus Kristus, Gustiné kabèh manungsa. 37Kowé kabèh wis ngerti bab sing wis klakon kabèh nang Yudéa, molai nang Galiléa, sakwisé Yohanes Pembaptis ngundangi wong-wong supaya dibaptis. 38Kowé kabèh wis ngerti nèk Gusti Yésus sangka Nasarèt sing dikèki Roh Sutyi lan pangwasa karo Gusti Allah. Dèkné terus budal nang endi-endi nulungi kabèh wong lan nambani sing dikwasani sétan, awit Gusti Allah mberkahi Dèkné. 39Aku déwé lan kantya-kantyaku kabèh weruh sembarang sing ditindakké karo Gusti Yésus nang negarané wong Ju lan nang kuta Yérusalèm. Senajan ngono, wong Ju malah matèni Gusti Yésus nang kayu pentèngan. 40Nanging Gusti Allah nangèké Dèkné sangka pati ing telung dinané lan Gusti Allah ngétokké Dèkné marang wong-wong. 41Ya ora dikétokké marang kabèh wong, nanging namung marang awaké déwé sing wis dipilih karo Gusti Allah, supaya weruh déwé lan dadi seksiné. Ya awaké déwé iki sing mangan lan ngombé bebarengan karo Gusti Yésus, sakwisé Dèkné tangi sangka pati. 42Gusti Yésus ngongkon awaké déwé sing dadi seksi, supaya ngabarké marang manungsa nèk Dèkné sing dipilih karo Gusti Allah dadi rèkteré manungsa sing ijik urip lan sing wis mati. 43Nabi-nabi kabèh wis ngomongké nèk saben wong sing pretyaya marang Gusti Yésus nampa pangapura sangka dosa-dosané, awit Dèkné nduwèni kwasa!\"\nWong-wong sing nang omahé Kornélius nampa Roh Sutyi\n44Dongé rasul Pétrus ijik ngomongké kuwi mau kabèh, dadakan waé Roh Sutyi medun terus ngwasani wong-wong sing pada ngrungokké tembungé. 45Wong-wong Ju sing pretyaya sing teka karo rasul Pétrus pada nggumun kabèh. Nggumuné kuwi, Gusti Allah kok uga ngedunké Roh Sutyi marang wong-wong sing dudu Ju. 46Wong-wong Ju kuwi krungu wong-wong sing dikwasani karo Roh Sutyi pada ngetokké basa anèh lan pada memuji kwasané Gusti Allah. 47Rasul Pétrus terus ngomong: \"Delokké déwé, wong-wong kuwi pada nampa Roh Sutyi, pada waé karo awaké déwé. Apa ènèng wong sing bisa ngalang-alangi wong-wong iki dibaptis karo banyu?\" 48Rasul Pétrus terus ngongkon wong-wong sing dikwasani karo Roh Sutyi [ 196 ]kuwi supaya dibaptis ing jenengé Gusti Yésus Kristus. Sakwisé kuwi wong-wong pada nyuwun marang rasul Pétrus supaya nginep sedina-rongdina menèh.\nLaporané rasul Pétrus marang pasamuan nang kuta Yérusalèm\n11 1Para rasul lan para sedulur sing nang Yudéa pada krungu nèk wong sing dudu Ju uga pada nampa pituturé Gusti Allah. 2Kadung rasul Pétrus teka nang kuta Yérusalèm, dèkné dipaiduh karo wong-wong Ju sing pretyaya. Pinemuné wong-wong iki, wong sing dudu Ju sing mlebu dadi wargané pasamuané Gusti Yésus kudu nglakoni sunat. Wong-wong iki ngomong ngéné marang rasul Pétrus: 3\"Kenèng apa kowé kok nginep nang omahé wong sing ora sunat, malah mangan bebarengan karo wong-wong kuwi mbarang? Kuwi lak ora apik ta?\" 4Mulané rasul Pétrus terus ngekèki laporan bab prekara-prekara sing wis klakon kabèh.\n5-7Dèkné molai ngéné: \"Dongé aku nang kuta Yopé, wayahé aku ijik ndedonga, kok aku nampa weweruh. Aku weruh kaya ènèng lèmèk amba sing pojokané papat ditalèni. Lèmèk mau diedunké sangka langit terus mandek nang ngarepku. Kadung tak ematké aku weruh nang njeroné lèmèk kuwi ènèng kéwan-kéwan sing sikilé papat, kéwan-kéwan galak lan kéwan-kéwan sing mbrangkang lan uga ènèng manuk-manuk. Aku terus krungu swara ngomong marang aku ngéné: 'Pétrus, ngadeka, belèhana lan panganen!' 8Nanging aku terus semaur: 'Ora Gusti, ora! Aku durung tau mangan pangan sing ora apik lan ora éntuk dipangan!' 9Swara sangka langit mau terus ngomong: 'Barang sing dianggep apik lan kenèng dipangan karo Gusti Allah aja mbok tampik!' 10Prekara iki sampèk klakon ping telu. Sakwisé kuwi lèmèké lan sak isiné diangkat munggah menèh nang langit. 11Ing waktu kuwi ènèng wong lanang telu teka nang omah sing tak inepi. Wong telu kuwi kongkonan sangka kuta Sésaréa, kongkon nggolèki aku. 12Roh Sutyi ngomong marang aku penging wedi, aku kenèng mèlu wong-wong kuwi budal nang kuta Sésaréa. Sangka kuta Yopé kono ènèng sedulur nenem sing mèlu aku nang kuta Sésaréa. Awaké déwé terus nang nggoné kumendan Kornélius. 13-14Sak tekané awaké déwé Kornélius ya terus ngomong marang awaké déwé nèk dèkné ditekani mulékat nang omahé. Mulékaté ngomong ngéné marang dèkné: 'Kornélius, kana ngongkon wong budal nang kuta Yopé nggolèki wong sing jenengé Simon Pétrus. Pétrus bakal ngomongi kowé kepriyé kowé sak brayatmu bisané slamet.' 15-16Nang omahé Kornélius kono aku entas molai ngomong, kok terus dadakan waé Roh Sutyi medun marang wong-wong, tunggalé kaya sing dialami awaké déwé kaé ndisik-ndisiké. Aku terus kélingan marang tembungé Gusti Yésus, dongé Dèkné ngomong ngéné: 'Yohanes mbaptis karo banyu, nanging kowé bakal dibaptis nganggo Roh Sutyi!' 17Dadiné saiki tyeta tenan nèk Gusti Allah déwé wis ngekèki pawèh marang wong-wong sing dudu Ju, tunggalé waé karo pawèh sing ditampa karo awaké déwé, dongé awaké déwé pretyaya marang Gusti Yésus Kristus. Lah aku iki sapa ta, kok wani ngalang-alangi Gusti Allah?\"\n18Sakwisé krungu tembungé rasul Pétrus kuwi mau, wong-wong terus ora pada maido dèkné menèh, malah terus pada memuji marang Gusti Allah ngomong: \"Nèk ngono Gusti Allah uga ngekèki kelunggaran marang wong-wong liya bangsa, supaya pada ninggal laku sing ala lan molai urip sing anyar.\"\nPasamuan nang kuta Antioki\n19Wong-wong sing pretyaya terus pada buyar, jalaran pada diusir lan dipilara, sakwisé Stéfanus dipatèni. Wong-wong pada buyar sampèk tekan bawah Fenisia, tekan pula Siprus lan uga tekan kuta [ 197 ]Antioki. Wong-wong sing pretyaya sing pada buyar kuwi pada nggelarké kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus nang panggonan-panggonan sing anyar, nanging namung marang wong Ju. 20Nanging uga ènèng wong pretyaya sing pada teka nang pula Siprus lan kuta Siréné, terus sangka kono lunga nang kuta Antioki. Nang Antioki kono wong-wong terus nggelarké kabar kabungahan marang wong-wong bangsa liya, kabar kabungahan bab Gusti Yésus Kristus. 21Pangwasané Gusti Yésus ngréwangi wong-wong pretyaya kuwi, mulané wong pirang-pirang terus pada pretyaya lan masrahké uripé marang Gusti Yésus.\n22Kadung sedulur-sedulur nang pasamuan nang Yérusalèm krungu kabar bab lelakon nang pasamuan nang Antioki, terus pada ngongkon sedulur Barnabas rana. 23Sak tekané nang kono Barnabas weruh wong-wong pretyaya sing nang kono pada diberkahi karo Gusti Allah. Barnabas bungah banget lan nyuwun marang sedulur-sedulur mau, supaya pada mantep lan temen terus nurut Gusti sak atiné. 24Barnabas kuwi wong apik sing kebek karo Roh Sutyi lan pengandel. Okèh wong pada pretyaya marang Gusti Yésus, jalaran sangka piwulangé Barnabas.\n25Sakwisé kuwi Barnabas terus lunga nang kuta Tarsus, nggolèki sedulur Saulus. 26Kadung wis ketemu, Saulus terus diejèk nang kuta Antioki. Barnabas lan Saulus mulangi wong okèh nang pasamuan nang Antioki kono, nganti setaun suwéné. Ya nang Antioki kono wong-wong sing nurut Gusti Yésus Kristus molai dityeluk wong Kristen.\n27Ing waktu kuwi terus ènèng nabi siji-loro sangka Yérusalèm teka nang Antioki. 28Enèng siji, jenengé Akabus, nampa kaweruh sangka Roh Sutyi terus ngomong nèk bakal ènèng kekurangan pangan gedé nekani sak bumi. (Lan iki ya pantyèn klakon tenan dongé Klaudius dadi ratu.) 29Mulané para sedulur Kristen nang kuta Antioki terus molai nglumpukké urunan kanggo sedulur-sedulur Kristen sing nang Yudéa. Saben wong kudu nguruni sak bisané. 30Kadung wis rampung enggoné nglumpukké urunané, sedulur-sedulur terus ngongkon Barnabas lan Saulus ngeterké duwité marang para penuntuné pasamuan nang Yérusalèm.\nRasul Yakobus dipatèni lan rasul Pétrus dityekel\n12 1Ing waktu kuwi ratu Hérodès molai ngongkon nyekeli wong pasamuan. 2Dèkné ngongkon nyekel rasul Yakobus, kakangé rasul Yohanes. Yakobus terus diketok guluné. 3Kadung ratu Hérodès weruh nèk kuwi ndadèkké senengé wong Ju, dèkné terus ngongkon nyekel rasul Pétrus mbarang. Kuwi tiba wayahé riyaya Roti tanpa Ragi. 4Rasul Pétrus dityekel terus dilebokké nang setrapan. Sing dikongkon njaga rasul Pétrus soldat patang syif, sak syif soldaté papat. Karepé ratu Hérodès rasul Pétrus arep dikrutu nang ngarepé wong pirang-pirang, sakwisé riyaya Paskah. 5Suwéné rasul Pétrus nang setrapan sedulur-sedulur sak pasamuan pada ndonga tanpa mandek marang Gusti Allah kanggo dèkné.\nRasul Pétrus metu sangka setrapan\n6Ing wengi sakdurungé digawa nang ngarepé ratu Hérodès, rasul Pétrus turu, tangané diranté gandèng karo soldat loro nang kiwa lan tengené. Lawangé setrapané mbarang dijaga soldat. 7Terus dadakan waé mulékaté Gusti ngadek nang sèl kono, semlorot madangi sèlé. Mulékaté terus nggugah rasul Pétrus: \"Ndang tangi!\" Sakwat ranténé utyul sangka tangané. 8Mulékaté terus ngomong: \"Sabukmu lan sepatumu ndang dienggo!\" Rasul Pétrus ya manut apa omongé mulékaté. \"Salinmu njaba dienggo lan hayuk mèlu aku.\" 9Rasul Pétrus terus ngetutké mulékaté metu sangka setrapan, nanging dèkné ora ngerti mulékaté kuwi ènèng tenan apa ora. Mikiré dèkné kuwi ngimpi. 10Sampèk ngliwati tukang jaga sing [ 198 ]sepisan, terus ngliwati tukang jaga sing nomer loro, terus tekan lawang wesi, dalané metu nang dalan gedé sing njujuk nang kuta. Lawang wesi mau menga déwé, mulékaté lan rasul Pétrus terus metu. Kadung wis tekan njaba, mulékaté terus mlaku sak dalan karo rasul Pétrus, terus ngilang.\n11Rasul Pétrus terus dunung tenan, mulané ngomong: \"Saiki aku ngerti nèk Gusti wis ngongkon mulékaté ngluwari aku sangka pangwasané ratu Hérodès lan sangka kekarepané wong Ju.\"\n12Sakwisé dunung lelakon mau, rasul Pétrus terus budal nang omahé Maria, ibuné Yohanes, sing uga ketyeluk Markus. Nang omah kono ènèng wong okèh sing ijik pada ngumpul lan ndedonga. 13Rasul Pétrus terus totok-totok nang lawang njaba. Botyah wédok, peladèné, sing jenengé Rodé terus niliki sapa sing totok-totok lawang. 14Rodé ora pangling karo swarané rasul Pétrus, nanging sangking bungahé ora mbukakké lawangé, malah balik mlebu menèh ngomongi sedulur-sedulur liyané nèk rasul Pétrus nang ngarep lawang. 15Wong-wong mau semaur: \"Kowé kuwi gendeng apa kepriyé?\" Nanging Rodé ngetyek terus: \"Pantyèn rasul Pétrus tenan, aku ora goroh! Dèkné tenan!\" Liyané terus semaur: \"O, menawa kuwi mulékat sing ngantyani rasul Pétrus!\"\n16Nanging rasul Pétrus totok-totok lawangé terus. Wong-wong terus mbukak lawangé. Kadung weruh rasul Pétrus, terus pada kagèt tenan. 17Rasul Pétrus terus karo tangané ngongkon wong-wong kongkon pada meneng. Dèkné terus nyritakké enggoné Gusti ngetokké dèkné sangka setrapan. Rasul Pétrus terus ngomong: \"Kana sedulur Yakobus lan sedulur-sedulur liyané pada diomongi!\" Dèkné terus lunga sangka kono budal nang liya panggonan.\n18Ing ésuké para soldat sing jaga setrapan pada gègèran, pada bingung jalaran ora ngerti rasul Pétrus nang endi. 19Ratu Hérodès terus mréntah kongkon nggolèki, nanging rasul Pétrus ora ketemu. Sing jaga setrapan terus dityeluk lan ditakoni lan sakwisé kuwi dipatèni. Ratu Hérodès terus lunga sangka Yudéa budal nang kuta Sésaréa lan manggon nang kono.\nPatiné ratu Hérodès\n20Dongé ratu Hérodès nang kuta Sésaréa kono, wong-wong sangka kuta Tirus lan kuta Sidon bebarengan pada kongkonan délegasi nang nggoné ratuné. Awit, ya embuh apa jalarané, wong-wong sing manggon nang kuta Tirus lan Sidon pada marakké ratu Hérodès nesu banget. Nanging, jalaran kuta Tirus lan Sidon kuwi pangané tekané sangka nggoné ratu Hérodès, mulané terus délegasiné ngglenik Blastus, sèkrètarisé Hérodès, kongkon nembungké ratuné nyuwun kawelasan lan bisa rukun menèh.\n21Ing sakwijiné dina sing wis dirantyam sakdurungé, Hérodès nganggo penganggoné ratu terus njagong nang damparé karo ngetokké tembung marang wong-wong. 22Ing sak tengahé ngetokké tembung kuwi wong-wong pada surak-surak ngomong: \"Kuwi dudu manungsa sing ngomong, nanging sakwijiné gusti allah!\" 23Sakwat mulékaté Gusti Allah ngantem ratu Hérodès, awit dèkné nampa pengalemané manungsa. Kuduné pengaleman kuwi dipasrahké marang Gusti Allah. Ratu Hérodès terus ngglétak dipangan tyatying terus mati.\n24Pituturé Gusti terus mrèmèn-mrèmèn terus lan wong pirang-pirang pada pretyaya marang Gusti Yésus Kristus.\n25Sakwisé Barnabas lan Saulus masrahké duwit urunan marang para penuntun nang pasamuan nang Yérusalèm, terus pada balik menèh nang kuta Antioki, nanging ngejèk Yohanes Markus mbarang.\nBarnabas lan Saulus dipilih karo Roh Sutyi\n13 1Nang pasamuan nang kuta Antioki kono ènèng nabi-nabi lan [ 199 ]guru-guru kayadéné Barnabas, Siméon, sing uga katyeluk Niger, Lusius sangka Kiréné, Manain lan Saulus. Manain kuwi tyilikané diemong bareng karo ratu Hérodès. 2Ing sakwijiné dina, dongé wong-wong iki pada ngumpul memuji Gusti lan pasa, Roh Sutyi ngomong: \"Aku mbutuhké Barnabas lan Saulus kanggo penggawéan sing gedé.\" 3Wong-wong terus pasa lan ndonga terus lan sakwisé kuwi terus numpangi tangan ndongakké Barnabas lan Saulus, terus dikongkon budal.\nBarnabas lan Saulus nang pula Siprus\n4Barnabas lan Saulus terus manut kongkonané Roh Sutyi budal nang kuta Selukia. Sangka kono terus numpak prau ngabrah nang pula Siprus. 5Kadung wis tekan kuta Salamis wong loro iki terus pada ngabarké pituturé Gusti Allah nang sinaguk-sinaguké wong Ju. Yohanes mbarang ya mèlu ngréwangi nang kono. Iki Yohanes sing uga katyeluk Markus.\n6Wong-wong mau terus pada ndlajahi pula Siprus sampèk rata nganti tekan kuta Pafos. Nang kuta Pafos kono Barnabas lan Saulus kepetuk karo wong Ju sing jenengé Bar-Yésus. Bar-Yésus iki ngakuné nabi, nanging dèkné nganggokké pangwasa pepeteng. 7Bar-Yésus iki kantyané Sèrgius Paulus, gramangé pula kono, wong sing jeru kaweruhé. Gramang Sèrgius Paulus kongkonan nyeluk Barnabas lan Saulus, awit kepéngin krungu bab pituturé Gusti Allah. 8Nanging Elimas, kuwi jenengé Bar-Yésus ing tembung Grik, ngalang-alangi supaya gramangé ora pretyaya marang Gusti Yésus. 9Saulus, sing uga ketyeluk Paulus, mandeng wongé. 10Ing kwasané Roh Sutyi rasul Paulus terus ngomong: \"Elimas, kowé kuwi pantyèn anaké Sétan. Atimu kebek karo pikiran sing ala, mulané kowé nglawan sembarang sing betyik. Senengmu namung malik piwulang-piwulangé Gusti sing bener. 11Saiki tangané Gusti bakal nggebuk kowé lan kowé bakal lamur lan ora bakal weruh padangé srengéngé sak untara.\"\nSakwat Elimas mripaté lamur lan ora weruh apa-apa, terus tyemumak-tyemumuk nggolèk dalan lan njaluk dituntun. 12Gramangé weruh lelakon kuwi terus pretyaya marang Gusti Yésus. Dèkné nggumuné éram-éram bab piwulangé Gusti.\nBarnabas lan Paulus nang kuta Antioki, bawah Pisidi\n13Rasul Paulus lan sak kantyané terus numpak prau lunga sangka kuta Pafos, budal nang kuta Pèrgi nang bawah Pamfili. Nanging Yohanes Markus ora gelem mèlu terus, malah balik nang Yérusalèm. 14Sangka kuta Pèrgi Barnabas lan rasul Paulus terus budal terus nang kuta Antioki nang bawah Pisidi. Ing dina sabat wong loro iki terus mèlu ngumpul nang sinaguk. 15Sakwisé matya sangka wèt-wèté nabi Moses lan kitabé para nabi, para pinituwané sinaguk terus kongkonan takon marang rasul Paulus lan Barnabas, menawa nduwèni tembung kanggo mbangun wong-wong sing nang kono. 16Rasul Paulus terus ngadek lan ngumbulké tangané, ngekèki ngerti nèk dèkné kepéngin ngetokké tembung. Rasul Paulus ngomong ngéné:\n\"Para sedulur bangsa Israèl lan sedulur-sedulur liyané sing nyembah marang Gusti Allah nang panggonan kéné! Aku nyuwun pada ngrungokké sing arep tak omong iki. 17Gusti Allah, ya Gusti Allahé bangsa Israèl, wis milih mbah-mbahané awaké déwé lan bangsa iki didadèkké bangsa sing gedé, dongé ijik manggon nang negara Egipte. Nganggo kwasa sing nggumunké Gusti Allah terus ngluwari bangsa iki sangka pangwasané negara Egipte. 18Sakwisé kuwi terus patang puluh taun suwéné Gusti Allah nyabari wangkalé bangsa iki suwéné nang wustèn. 19Gusti Allah wis nelukké bangsa pitu nang negara Kanaan lan negarané dikèkké marang bangsa Israèl kongkon ngenggoni, patang atus sèket taun suwéné.\n20\"Sakwisé kuwi terus dikèki penuntun-penuntun nganti jamané nabi Samuèl. 21Bangsa Israèl terus njaluk [ 200 ]ratu. Gusti Allah terus ngekèki Saul, anaké Kis, dadi ratuné. Saul iki sangka turunané Bènyamin lan dèkné dadi ratu patang puluh taun suwéné. 22Nanging Saul terus diedunké karo Gusti Allah lan Daved sing didadèkké ratu. Bab Daved Gusti Allah ngomong ngéné: 'Daved iki, anaké Isai, pantyèn wong sing tak senengi tenan. Dèkné bakal nuruti apa karepku.' 23Lan kaya sing wis dijanji karo Gusti Allah, turunané Daved, yakuwi Gusti Yésus, dadi Juru Slameté bangsa Israèl. 24Sakdurungé Gusti Yésus teka, Yohanes Pembaptis wis ngundangi wong Israèl kongkon pada ninggal klakuan ala lan molai urip anyar lan dibaptis. 25Sakdurungé rampung kerjanané, Yohanes Pembaptis mau ngomong marang wong-wong: 'Aku iki dudu Kristus sing mbok arep-arep, dudu. Nanging Dèkné bakal teka sak mburiku. Ngutyuli sepatuné Dèkné waé durung pantes aku.'\n26\"Para sedulur turunané Bapa Abraham lan sedulur-sedulur kabèh sing nyembah marang Gusti Allah, kabar kabungahan iki wis digelarké marang awaké déwé. 27Wong-wong nang kuta Yérusalèm lan para pinituwané ora pada ngerti nèk Gusti Yésus kuwi Juru Slameté. Wong-wong kuwi ora dunung tembungé para nabi, senajan tembungé para nabi mau saben kumpulan ing dina sabat diwatya. Wong-wong mau malah pada nyalahké Gusti Yésus lan mengkono kuwi malah pada nuruti tembungé para nabi. 28Senajan ora nduwé jalaran blas kanggo nyetrap pati marang Gusti Yésus, nanging wong-wong kuwi meksa pada nyuwun marang gramang Pilatus supaya Gusti Yésus dipatèni. 29Sakwisé wong-wong mau nglakoni sembarang sing wis ketulis nang Kitab, layoné Gusti Yésus terus diedunké sangka kayu pentèngan lan disèlèhké nang kuburan. 30Nanging Gusti Allah nangèké Gusti Yésus sangka pati. 31Gusti Yésus terus ngétok marang murid-muridé sing mauné mèlu Dèkné ndlajahi bawah Galiléa nganti tekan kuta Yérusalèm. Ya wong-wong iki sing saiki dadi seksiné Gusti Yésus marang bangsa Israèl. 32-33Mulané para sedulur, awaké déwé teka mbréné iki nggawa kabar kabungahan iki marang kowé kabèh, yakuwi, apa sing wis dijanji karo Gusti Allah marang mbah-mbahané awaké déwé saiki wis keturutan, awit Gusti Yésus wis ditangèkké sangka pati. Nang kitab Masmur bab loro lak ketulis ngéné ta:\n'Kowé kuwi Anakku,\ning dina iki Aku dadi Bapakmu!'\n34Lan bab enggoné Gusti Allah nangèké Gusti Yésus sangka pati, supaya badané ora rusak, ketulis ngéné:\n'Aku bakal ngekèki berkah marang kowé\nsing wis tak janji marang Daved!'\n35Mulané nang kitab Masmur liyané ya ènèng tulisan sing uniné ngéné:\n'Gusti, Kowé ora bakal nglilani nèk badané peladènmu,\nsing manut marang Kowé, sampèk rusak.'\n36Para sedulur, tembung-tembung sangka Kitab kuwi ora ngomongké bab ratu Daved, ora. Awit ratu Daved mati, sakwisé dèkné nuntun bangsané miturut kekarepané Gusti Allah. Dèkné terus kakubur tyampur karo mbah-mbahané lan badané wujuté ya rusak. 37Nanging badané Gusti Yésus, sing ditangèkké sangka pati karo Gusti Allah, ora rusak. 38Mulané kowé kudu ngerti para sedulur, ya Gusti Yésus iki sing marakké kowé bisa ngerti nèk dosa-dosamu bisa dingapura. 39Sapa sing pretyaya marang Dèkné wis dingapura dosa-salahé kabèh lan bakal ketampa Gusti Allah. Nglakoni wèt-wèté nabi Moses ora bisa marakké dosa-salahé kabèh dingapura. 40Mulané pada sing ati-ati, supaya kowé aja sampèk ngalami kaya sing diomong karo para nabi, sing uniné ngéné:\n[ 201 ]\n41'Awas kowé,\nsing pada seneng nyepèlèkké marang Gusti Allah.\nKowé bakal kagèt.\nLungaa sangka ngarepku.\nAwit kowé ora bakal pretyaya\nmarang penggawéan sing bakal tak tindakké saiki,\nsenajana ènèng wong sing ndunungké marang kowé!'\"\n42Sakwisé metu sangka sinaguk mau wong-wong terus pada nyuwun marang rasul Paulus lan Barnabas teka menèh, supaya ing dina sabat mingguné ngarep neruské piwulangé mau. 43Sak rampungé kumpulan okèh wong Ju lan wong liyané sing mèlu agama Ju pada pretyaya marang piwulangé rasul Paulus lan Barnabas. Rasul Paulus lan Barnabas ngomongi wong-wong iki kanti tenanan, supaya pada temen terus enggoné urip njagakké marang kabetyikané Gusti Allah.\n44Ing dina sabat minggu liyané mèh wong sak kuta kabèh pada teka nang sinaguk, kepéngin ngrungokké pituturé Gusti. 45Nanging para pengarepé agama Ju terus pada panas atiné weruh nèk wong okèh pada nggatèkké marang piwulangé rasul Paulus lan Barnabas. Wong-wong kuwi terus pada ngèlèk-èlèkké rasul Paulus nganggo tembung-tembung sing ora pantes blas. 46Rasul Paulus lan Barnabas enggoné mulang malah mundak kendel lan ngomong ngéné: \"Pantyèn awaké déwé kudu nggawa pituturé Gusti Allah marang kowé ndisik. Nanging malah mbok tampik lan kowé pada ngétokké nèk ora pantes nampa urip langgeng, mulané awaké déwé arep marani bangsa liyané, sing durung kenal marang Gusti Allah. 47Awit Gusti wis ngongkon awaké déwé, Dèkné ngomong ngéné:\n'Kowé wis tak dadèkké pepadang\nkanggo bangsa-bangsa sing ora kenal marang Gusti Allah,\nsupaya kowé nggawa dalan keslametan\nmarang kabèh manungsa nang sak jembaré jagat.'\"\n48Wong-wong sing dudu Ju pada bungah krungu tembungé rasul Paulus kuwi lan pada ngelem pituturé Gusti. Sing wis tata-tata kepéngin nampa urip langgeng terus pada masrahké uripé marang Gusti.\n49Pituturé Gusti terus sumebar nang endi-endi, rata nang sak bawah kono. 50Nanging para pengarepé agama Ju ora seneng karo lelakon kuwi, mulané terus ngojok-ojoki para penggedéné kuta kono, uga wong wédok-wédok sing pada mèlu agama Ju lan sing diajèni karo wong-wong nang kono. Wong-wong iki terus pada nyiya-nyiya rasul Paulus lan Barnabas terus pada diusir kongkon pada lunga sangka panggonan kono. 51Rasul Paulus lan Barnabas terus ngetok-etokké lemahé sangka sikilé nang ngarepé wong okèh kuwi, kanggo tanda nèk wis ora ngerti jawané, terus lunga nang kuta Ikonium. 52Nanging murid-muridé Gusti sing nang kuta Antioki kono pada bungah tenan lan pada kebek karo Roh Sutyi.\nRasul Paulus lan Barnabas nang kuta Ikonium\n14 1Lelakoné rasul Paulus lan Barnabas nang kuta Ikonium ya tunggalé waé karo nang kuta Antioki. Nang kuta Ikonium rasul Paulus lan Barnabas uga mlebu nang sinaguk lan nggelarké pituturé Gusti Allah lan okèh wong Ju lan sing dudu Ju terus pada pretyaya marang Gusti Yésus Kristus. 2Nanging wong-wong Ju sing ora gelem pretyaya terus ngojok-ojoki wong-wong sing dudu Ju, marakké wong-wong kuwi terus pada nglawan marang para rasul. 3Rasul Paulus lan Barnabas ora ngrèwès marang wong-wong kuwi, malah suwi nang kuta kono. Para rasul mau pada ngabarké bab Gusti Yésus karo kendel lan Gusti Allah déwé ngantepké kabar bab katrésnané Gusti kuwi nganggo mujijat-mujijat sing ditindakké karo para rasul. 4Para wargané kuta kono terus petyah dadi loro: sing sebelah nurut wong-wong Ju lan sing liyané nurut rasul Paulus lan Barnabas.\n5Wong-wong Ju lan para pinituwané lan uga wong-wong dudu Ju terus pada [ 202 ]ngumpul arep milara lan mbandemi watu marang para rasul. 6Kadung para rasul krungu bab kuwi terus pada lunga nang kuta Listra lan Dèrbé, kuwi kuta-kuta nang bawah Likonia lan uga nang panggonan-panggonan nang sak kiwa-tengené kono. 7Nang kono para rasul nggelarké kabar kabungahan bab Gusti Yésus Kristus.\nRasul Paulus lan Barnabas nang kuta Listra\n8Nang kuta Listra kono ènèng sakwijiné wong sing kawit lairé lumpuh sikilé lan durung tau mlaku. 9-10Wongé ngrungokké piwulangé rasul Paulus. Rasul Paulus ngematké wongé tenan lan ngerti nèk wongé bisa waras, awit wongé nduwé pretyaya. Mulané rasul Paulus terus ngomong marang wongé nganggo swara banter: \"Ngadeka!\" Wongé terus ngadek jegénggak lan mlaku-mlaku. 11Kadung wong-wong kono weruh sing ditindakké karo rasul Paulus kuwi, kabèh terus pada ramé ngomong ing basa Likonia: \"Déwa-déwa pada medun rupa wong urip marani awaké déwé.\" 12Barnabas diarani Séus lan rasul Paulus diarani Hèrmès, awit dèkné sing ngomong. 13Imamé déwa Séus, sing tèmpelé nang sak njabané kuta, terus teka nggawa sapi-sapi lan kembang digawa nang lawangé kuta. Imam lan wong pirang-pirang kuwi arep ngekèki kurban marang para rasul.\n14-15Kadung Barnabas lan rasul Paulus krungu apa sing arep ditindakké karo wong-wong mau, wong-wong terus dipenging nglakoni sing kaya ngono. Rasul Paulus lan Barnabas nyuwèk-nyuwèk saliné, terus pada mblayu marani wong-wong kuwi karo ngomong banter: \"Para sedulur, kenèng apa kowé kok pada nindakké sing kaya ngono. Awaké déwé iki lak tunggalé manungsa kaya kowé kabèh. Awaké déwé iki mbréné arep nggawa kabar kabungahan bab Gusti Yésus Kristus, supaya kowé kabèh ninggal brahala-brahala sing ora nyata lan pada manut marang Gusti Allah sing urip, sing nggawé langit, bumi, segara lan sak isiné. 16Ing jaman sing wis kliwat Gusti Allah ngejarké marang para bangsa pada mlaku nurut dalané déwé-déwé. 17Nanging Gusti Allah tansah ngétokké kabetyikané, awit Dèkné ngekèki udan lan panènan marang kowé, supaya kowé bisa ketyukupan ing pangan lan pada bungah.\" 18Senajan wis diomongi ngono, nanging meksa kangèlan menggak wong-wong sing pada ngekèki kurban marang para rasul.\n19Sangka kuta Antioki lan kuta Ikonium ènèng wong Ju pada teka ngojok-ojoki wong-wong nang kono. Paulus terus dibandemi watu, terus disèrèt metu sangka kuta, ndarani dèkné wis mati. 20Nanging kadung wong-wong sing pretyaya pada ngrubung dèkné, rasul Paulus terus ngadek lan balik mlebu nang kuta menèh. Esuké rasul Paulus lan Barnabas terus budal nang kuta Dèrbé.\nRasul Paulus lan Barnabas balik nang kuta Antioki\n21Nang kuta Dèrbé kono rasul Paulus lan Barnabas uga nggelarké kabar kabungahan bab Gusti Yésus Kristus lan wong okèh pada dadi muridé. Sakwisé kuwi para rasul terus balik nang kuta Listra, Ikonium lan Antioki nang bawah Pisidi. 22Nang kuta-kuta kuwi para rasul pada ngantepké pengandelé sedulur-sedulur sing pretyaya, supaya pada kendel. Sedulur-sedulur pada diélingké kongkon pada mantep terus ing pretyaya. Tembungé para rasul ngéné: \"Nèk awaké déwé kepéngin mlebu Kratoné Gusti Allah, awaké déwé bakal nglakoni kasangsaran okèh.\" 23Nang saben pasamuan nang kono para rasul terus miji pinituwa-pinituwané pasamuan. Nganggo pandonga lan pasa para pinituwa kuwi terus dipasrahké marang Gusti Allah, sing dadi andel-andelé.\n24Sakwisé rasul Paulus lan Barnabas ndlajahi bawah Pisidi, terus pada balik [ 203 ]menèh nang bawah Pamfili. 25Nang kono para rasul nggelarké kabar kabungahan nang kuta Pèrgi, terus pada budal nang kuta Atalia. 26Sangka kono para rasul terus ngabrah, balik nang kuta Antioki. Ya nang kuta Antioki kono dèk mbiyèn Paulus lan Barnabas ditetepké dadi rasul lan Gusti Allah ngétokké kabetyikané, awit miji rasul loro iki kanggo ngerjani penggawéané Gusti sing saiki wis rampung.\n27Kadung wis pada teka nang kuta Antioki rasul Paulus lan Barnabas terus nglumpukké sedulur-sedulur nang pasamuan kono, dikèki laporan bab sembarang sing wis ditindakké karo Gusti Allah lantaran rasul loro iki. Rasul Paulus lan Barnabas uga ngomongké enggoné Gusti Allah wis ngekèki dalan marang wong-wong sing dudu Ju bisa dadi wong Kristen. 28Para rasul terus rada suwi bebarengan karo sedulur-sedulur nang pasamuan kono.\nBegandringé para rasul nang kuta Yérusalèm\n15 1Terus ènèng wong Ju siji-loro sangka Yudéa teka nang kuta Antioki. Wong-wong iki mulang marang sedulur-sedulur Kristen nang Antioki kono, nèk ora bisa slamet nèk ora disunati miturut wèt-wèté nabi Moses. 2Piwulang kuwi marakké wong-wong sing sangka Yudéa mau èngkèl-èngkèlan karo rasul Paulus lan Barnabas. Entèk-entèkané para penuntuné pasamuan terus nggawé putusan ngongkon rasul Paulus lan Barnabas lan uga sedulur siji-loro sangka pasamuan Antioki kono pada budal nang kuta Yérusalèm, supaya ngrembuk prekara iki karo para rasul lan para pinituwa nang kana.\n3Wong-wong sing dikongkon budal terus dieterké karo sedulur-sedulur sangka pasamuan. Wong-wong sing budal nang Yérusalèm kuwi mlakuné liwat bawah Fenisi lan Samaria. Kuwi ndadèkké bungahé sedulur-sedulur kono, awit pada dikabari nèk wong-wong sing dudu Ju pada pretyaya marang Gusti Yésus. 4Sak tekané nang kuta Yérusalèm sedulur-sedulur sangka Antioki mau ditampa karo bungah karo sedulur-sedulur sangka pasamuan kono lan uga para rasul lan para pinituwa. Sedulur-sedulur kongkonan sangka Antioki mau terus pada ngomongké sembarang sing ditindakké karo Gusti Allah lantaran rasul Paulus lan Barnabas. 5Nanging ènèng sedulur Kristen siji-loro sangka golongané para Farisi ngadek lan ngomong: \"Wong sing dudu Ju sing dadi wong Kristen kuwi kudu nglakoni sunat lan netepi wèt-wèté nabi Moses!\"\n6Para rasul lan para pinituwa terus pada ngrembuk prekara iki. 7Sakwisé suwi enggoné bebantahan, rasul Pétrus terus ngadek lan ngomong ngéné: \"Para sedulur! Kowé kabèh wis pada ngerti kepriyé enggoné Gusti Allah kawit mbiyèn wis milih aku sangka tengahmu kabèh, kongkon nggelarké kabar kabungahan bab Gusti Yésus Kristus marang wong-wong sing dudu Ju, supaya wong-wong kuwi uga pada krungu kabar iki lan pada pretyaya. 8Gusti Allah sing mangertèni pikirané manungsa wis nduduhké nèk Dèkné gelem nampa wong-wong sing dudu Ju, awit Dèkné ngekèki Roh Sutyi marang wong-wong kuwi, pada waé kaya enggoné Dèkné ngekèki marang awaké déwé. 9Gusti Allah blas ora mbédak-mbédakké wong-wong sing dudu Ju karo awaké déwé. Gusti Allah ngresiki atiné wong-wong mau, jalaran wong-wong pada pretyaya. 10Lah nèk ngono, kenèng apa kowé kok pada nglawan marang Gusti Allah lan arep ngebot-eboti sedulur-sedulur kuwi? Lah gèk mbah-mbahané awaké déwé lan awaké déwé waé ora kuwat nyangga momotan kuwi. 11Mbok aja kaya ngono! Awit awaké déwé pada pretyaya lan dislametké jalaran sangka kawelasané Gusti Yésus, semono uga wong-wong sing dudu Ju kuwi!\"\n12Wong sing pada ngumpul nang kono meneng kabèh sak barengé ngrungokké kabar-kabar sing digawa karo Barnabas [ 204 ]lan rasul Paulus bab mujijat-mujijat sing ditindakké karo Gusti Allah nang tengahé wong-wong sing dudu Ju lantaran rasul loro kuwi. 13Sakwisé kuwi Yakobus terus ngomong ngéné: \"Para sedulur, dirungokké omongku iki. 14Sedulur Simon Pétrus wis ngomongké nèk Gusti Allah enggoné nglumpukké bangsa kanggo Dèkné déwé, kawit wiwitané wis ngétokké kabetyikané lan kawelasané marang wong-wong sing dudu Ju. 15Tembungé para nabi dèk mbiyèn pantyèn tyotyok karo prekara iki. Awit wis ketulis ngéné:\n16'Sakwisé kuwi aku bakal balik\nlan omahé Daved sing wis rubuh\narep tak dekné menèh\nsupaya bisa kaya mbiyèn.\n17Dadiné wong liyané sing dudu Ju\nkabèh bakal nggolèki Aku,\nkabèh wong sing ora kenal marang Aku,\nsing wis tak panggil dadi wèkku.\n18Kuwi tembungé Gusti,\nsing wis nindakké kuwi mau kabèh\nkawit wiwitané!'\"\n19Yakobus neruské tembungé: \"Para sedulur, miturut pinemuku, ora bener nèk awaké déwé nggawé angèlé sedulur-sedulur sing dudu Ju sing wis pada pretyaya marang Gusti Allah. 20Apiké awaké déwé nulis layang waé, diomongi supaya ora mangan pangan sing wis dipasrahké marang brahala; uga dipenging supaya ora mangan dagingé kéwan tekekan; dipenging mangan getih; uga kudu dipenging nindakké laku bédang. 21Awit pendak dina sabat wèt-wèté nabi Moses kawit mbiyèn diwatyakké nang sinaguk-sinaguk nang endi waé.\"\nPutusané rembukané para rasul\n22Para rasul, para pinituwa lan para wargané pasamuan terus nggawé putusan milih wong siji-loro sangka tengahé wong sing mèlu rerembukan mau, dikongkon budal nang kuta Antioki, bareng karo rasul Paulus lan Barnabas. Sing dipilih kuwi Yudas, sing uga jenengé Barsabas lan Silas. Wong loro iki diajèni tenan karo para sedulur nang pasamuan kono. 23Wong loro iki digawani layang sing isiné ngéné:\nKabar slamet sangka sedulurmu para rasul lan para pinituwa nang Yérusalèm marang sedulur-sedulur kabèh sing dudu Ju, sing manggon nang kuta Antioki lan uga nang bawah Siria lan Silisia. 24Awaké déwé krungu nèk ènèng wong siji-loro sangka Yérusalèm kéné nggawé susah lan bingungmu, awit mulangi sing ora bener. Kuwi ora sangka kekarepané awaké déwé. 25Mulané awaké déwé terus nganakké rembukan lan miji sedulur loro dikongkon teka nang nggonmu, yakuwi sedulur Yudas lan Silas. Sedulur loro iki budal bareng karo Barnabas lan rasul Paulus. 26Sedulur loro iki ora éman nyawané kanggo nglabuhi Gustiné awaké déwé Yésus Kristus. 27Ya sedulur loro iki sing bakal ndunungké isiné layang iki marang kowé. 28Roh Sutyi lan awaké déwé kabèh wis dadi siji ing pinemu lan awaké déwé wis nggawé putusan nèk ora bakal nggawé susahmu lan ora ngebot-eboti kowé ngliwati sing perlu. 29Tegesé, kowé aja pada mangan pangan sing wis disajènké marang brahala, aja mangan getih lan aja mangan dagingé kéwan tekekan lan uga aja pada laku bédang. Nèk kowé nyingkiri prekara-prekara kuwi, kuwi wis tyukup. Ya mung semono tembungé awaké déwé, muga-muga Gusti mberkahi kowé kabèh!\n30Sedulur-sedulur sing arep lunga pada pamitan terus budal nang kuta Antioki. Nang kono sedulur-sedulur sak pasamuan terus dikumpulké kabèh lan layangé terus dipasrahké. 31Sakwisé krungu isiné layangé, sedulur-sedulur pada bungah banget, awit pada [ 205 ]kebangun. 32Sedulur Yudas lan Silas, kabèh loroné nabi, terus pada mbangun sedulur-sedulur sampèk suwi, ngantepké pengandelé wong-wong, supaya pada mundak kendel. 33Sakwisé nang kono rada suwi, Yudas lan Silas terus dililani mulih lan digawani kabar slamet kanggo sedulur-sedulur sing kongkonan sedulur loro iki. 34Nanging Silas malah nang kono terus, dèkné ora mèlu balik.\n35Rasul Paulus lan Barnabas terus rada suwi nang kuta Antioki kono. Bebarengan karo sedulur-sedulur okèh para rasul iki pada nggelarké pituturé Gusti.\nRasul Paulus pisah karo Barnabas\n36Ora let suwi rasul Paulus ngomong marang Barnabas: \"Hayuk awaké déwé pada niliki sedulur-sedulur nang saben kuta sing wis dikabari pituturé Gusti karo awaké déwé, supaya ngerti kepriyé kabaré karo sedulur-sedulur kuwi.\" 37Lah Barnabas karepé ngejèk Yohanes Markus. 38Nanging rasul Paulus ora gelem nèk Markus mèlu, awit dèkné tau ninggal wong loro mau nang bawah Pamfili lan Markus kuwi ora temen lan ora ngréwangi tekan sak rampungé penggawéan. 39Prekara kuwi marakké padu, sampèk entèk-entèkané rasul Paulus karo Barnabas pisah. Saiki Barnabas ngejèk Markus, terus numpak kapal budal nang pula Siprus. 40-41Lah rasul Paulus terus ngejèk Silas. Sakwisé sedulur loro iki dipasrahké marang kabetyikané Gusti Allah terus pada budal arep ndlajahi bawah Siria lan Silisia, ngantepké pengandelé sedulur-sedulur nang pasamuan-pasamuan nang bawah kono.\nTimotius mèlu rasul Paulus lan Silas\n16 1Rasul Paulus uga teka nang kuta Dèrbé lan Listra. Nang kono ènèng sedulur Kristen sing jenengé Timotius. Ibuné Timotius kuwi wong Kristen sangka bangsa Ju, nanging bapaké wong Grik. 2Kabèh sedulur Kristen nang kuta Listra lan Ikonium pada ngerti nèk Timotius kuwi wong apik. 3Rasul Paulus kepéngin ngejèk Timotius mèlu dèkné. Lan jalaran kabèh wong Ju ngerti nèk bapaké Timotius kuwi wong Grik lan Timotius ora sunat, mulané dèkné terus nglakoni sunat. 4Nang saben kuta sing ditekani, rasul Paulus ngomongké bab putusan-putusan sing wis ditetepké karo para rasul lan para pinituwa nang Yérusalèm lan nyuwun marang sedulur-sedulur, supaya pada netepi putusan-putusan kuwi. 5Mengkono kuwi rasul Paulus ngantepké pengandelé sedulur-sedulur nang pasamuan-pasamuan lan wargané saben dina mundak terus.\nRasul Paulus diweruhi bab wong sangka Masedonia\n6Jalaran Roh Sutyi ora nglilani rasul Paulus sak kantyané nggelarké kabar kabungahan bab Gusti Yésus Kristus nang bawah Asia Tyilik, wong telu mau terus ndlajahi bawah Frigia lan Galasia. 7Kadung tekan bawah Misia, wong-wong terus njajal arep mlebu nang bawah Bitinia, nanging Rohé Gusti Yésus ora nglilani kuwi. 8Mulané wong-wong terus budal nang kuta Troas liwat bawah Misia. 9Nang kuta Troas kono mbenginé kuwi rasul Paulus éntuk weweruh, ènèng wong sangka Masedonia ngadek tyeluk-tyeluk: \"Aku nyuwun kowé pada teka nang bawah Masedonia lan nulungi awaké déwé.\" 10Sakwisé éntuk weweruh kuwi awaké déwé dunung nèk Gusti Allah nyeluk awaké déwé kongkon budal nang bawah Masedonia nggelarké kabar kabungahan marang wong-wong nang kono. Awaké déwé terus tata-tata lan budal nang bawah Masedonia.\nNang kuta Filipi\n11Awaké déwé terus numpak prau lunga sangka kuta Troas arep ngabrah nang pula Samotraké. Esuké awaké déwé terus budal nang kuta Néopolis. 12Sangka kono awaké déwé terus nuju arep nang Filipi, kuta sing ndisik déwé nang bawah Masedonia. Kuta Filipi [ 206 ]kuwi panggonané wong Rum. Awaké déwé nginep sedilut nang kono. 13Ing dina sabat awaké déwé metu sangka kutané arep nang pinggir laut, awit awaké déwé mikir nèk nang kono ènèng panggonan kanggo ndedonga marang Gusti Allah. Awaké déwé njagong lan omong-omongan karo wong wédok-wédok sing nang kono. 14Nang tengahé wong wédok-wédok kuwi ènèng siji sing jenengé Lidia, bakul purper sangka kuta Tiatira. Lidia kuwi wong sing ngabekti marang Gusti Allah, mulané Gusti Allah mbukak atiné supaya dèkné gelem nampa lan pretyaya marang piwulangé rasul Paulus. 15Lidia sak brayaté terus dibaptis. Lidia terus nyuwun marang awaké déwé ngéné: \"Nèk kowé ngandel tenan nèk aku iki wis pretyaya marang Gusti, mbok hayuk pada nginep nang omahku ta.\" Lan jalaran Lidia meksa marang awaké déwé, awaké déwé ya terus budal nang nggoné dèkné.\nRasul Paulus lan Silas dilebokké nang setrapan\n16Ing sakwijiné dina, dongé awaké déwé budal nang sinaguk, awaké déwé kepetuk wong wédok, wong slaf, sing dikwasani karo demit. Wong wédok iki marakké wong-wong sing nduwé dèkné kuwi dadi sugih, jalaran dèkné bisa ngomongké prekara-prekara sing bakal klakon ing uripé wong. 17Wong wédok kuwi ngetutké rasul Paulus lan awaké déwé karo bengok-bengok: \"Wong-wong iki peladèné Gusti Allah sing gedé déwé kwasané. Tekané mbréné arep ngomongi kowé kepriyé bisané kowé nampa keslametan!\" 18Pirang-pirang dina suwéné wong wédok mau bengok-bengok terus, marakké rasul Paulus nesu banget. Dèkné terus minger lan nundung demité ngomong: \"Ing jenengé Gusti Yésus, kowé tak tundung metu sangka wong wédok iki!\" Sakwat demité metu sangka wong wédok mau.\n19Kadung wong-wong sing nduwé wong wédoké weruh nèk wis ora bakal éntuk bati menèh sangka wong wédok kuwi, terus pada nyekel rasul Paulus lan Silas. Wong loro iki disèrèt digawa nang lataré pasar arep dipasrahké marang penggedéné kuta kono. 20Kadung wis digawa nang ngarepé para penggedéné kuta kono, sing nduwé slaf mau terus ngomong: \"Wong loro iki wong Ju sing nggawé gègèr nang kuta kéné. 21Wong loro iki mulangi adat-tata-tyara sing séjé karo pernatané awaké déwé. Awaké déwé wargané negara Rum lan ora gelem mèlu adat-adat iki!\" 22Uga wong pirang-pirang pada mèlu nyalahké rasul Paulus lan Silas.\nPara penggedéné kuta terus nyuwèk-nyuwèk saliné rasul Paulus lan Silas terus ngongkon metyuti. 23Sakwisé kuwi wong loro mau terus dilebokké nang setrapan lan sing jaga setrapan dipréntah, supaya wong loro kuwi dijaga sing apik. 24Jalaran dipréntah ngono, mulané sing jaga mau nglebokké rasul Paulus lan Silas nang sèl sing jeru déwé lan sikilé dipasang nang blok kayu. 25Kadung kira-kira wis tengah wengi, Paulus lan Silas terus pada ndonga lan singi-singi memuji Gusti Allah. Wong setrapan liya-liyané pada ngrungokké. 26Terus dadakan ènèng lindu gedé sampèk pondasiné setrapan kono hoyak lan lawang-lawangé pada menga. Ranté-ranté sing dienggo ngranté wong-wong nang kono pada utyul. 27Sing jaga setrapan terus tangi lan weruh lawang-lawangé setrapan pada menga. Mikiré wong-wong sing disetrap wis pada lunga kabèh. Wongé terus njikuk pedangé arep matèni dèkné déwé. 28Nanging rasul Paulus terus mbengok: \"Aja matèni awakmu déwé! Awaké déwé kabèh ijik nang kéné!\"\n29Sing jaga mau terus njaluk dian lan mlebu nang njero. Karo ndredek dèkné terus niba nang ngarepé rasul Paulus lan Silas. 30Sing jaga terus nggawa rasul Paulus lan Silas metu terus takon: \"Bapak-bapak, apa sing kudu tak lakoni supaya bisa nampa keslametan?\" 31Rasul Paulus lan Silas semaur: \"Pretyayaa marang Gusti Yésus lan kowé sak brayatmu bakal nampa [ 207 ]keslametan!\" 32Rasul Paulus lan Silas terus ndunung-ndunungké bab pituturé Gusti Allah marang sing jaga setrapan mau sak brayaté. 33Ing wengi kuwi waé rasul Paulus lan Silas diejèk nang omahé lan tatu-tatuné rasul Paulus lan Silas terus diresiki lan dirumati. Sakwisé kuwi sing jaga setrapan sak brayaté terus dibaptis. 34Rasul Paulus lan Silas terus disuguhi mangan. Tukang jaga setrapan mau sak brayaté jan bungah tenan saiki bisa pretyaya marang Gusti Allah.\n35Ing ésuké para penggedéné negara Rum ngongkon sekaut budal nang setrapan, kongkon ngomongi nèk rasul Paulus lan Silas kudu dietokké.\n36Sing jaga setrapan mau terus ngomongi rasul Paulus: \"Para penggedéné Rum ngomong nèk kowé kudu dietokké. Ya kana mlaku sing apik-apik!\"\n37Nanging rasul Paulus ngomong karo sekaut-sekaut sing nggawa kabar mau: \"Tanpa dikrutu awaké déwé dipetyuti nang ngarepé wong okèh, lah mangka awaké déwé iki wargané negara Rum. Awaké déwé dilebokké setrapan lan saiki dikongkon lunga meneng-menengan waé. Ora ngono! Bèn para penggedéné Rum déwé teka ngetokké awaké déwé iki!\"\n38Sekaut-sekaut mau terus ngomongké kuwi marang para penggedéné Rum. Kadung krungu nèk rasul Paulus lan Silas kuwi wargané negara Rum, para penggedé mau terus wedi banget. 39Wong-wong iki terus gelis-gelis teka nang setrapan lan njaluk ngapura. Sakwisé kuwi para penggedé terus nuntun rasul Paulus lan Silas metu sangka setrapan lan nyuwun marang wong loro mau supaya lunga sangka kuta kono. 40Rasul Paulus lan Silas terus marani omahé Lidia. Nang kono pada ketemu karo sedulur-sedulur liyané. Sakwisé mulangi lan ngantepké pengandelé sedulur-sedulur nang kono, rasul Paulus lan Silas terus lunga sangka kono.\nNang kuta Tèsalonika\n17 1Rasul Paulus lan Silas terus liwat kuta Amfipolis lan kuta Apolonia tekan kuta Tèsalonika. Nang kono ènèng sinaguk. 2Kaya sak lumrahé rasul Paulus terus mlebu mbrono mèlu kumpulan. Sampèk telung sabat terus-terusan rasul Paulus tukar pikiran karo wargané sinaguk kono bab ayat-ayaté Kitab Sutyi. 3Rasul Paulus ndunung-ndunungké ayat-ayat mau lan mbuktèkké nèk Kristus kudu nandang sangsara lan ditangèkké sangka pati. Dèkné ngomong ngéné: \"Gusti Yésus iki sing tak kabarké marang kowé, Dèkné sing dadi Kristus.\" 4Enèng wong siji-loro sing pretyaya, terus pada mèlu karo rasul Paulus lan Silas; semono uga okèh wong Grik sing mauné mèlu agama Ju, malah okèh wong wédok, wong gedé-gedé, sing uga pada pretyaya.\n5Weruh wong okèh dadi wong Kristen wong-wong Ju terus pada panas atiné. Terus nglumpukké wong-wong nakal kongkon nggawé gègèran, marakké sak kuta kabèh ramé gègèran. Wong-wong terus mlebu omahé Jason nggolèki rasul Paulus lan Silas, arep digawa nang ngarepé kumpulané warga kuta. 6-7Kadung rasul Paulus lan Silas ora ketemu, wong-wong terus nyèrèt Jason lan wong pretyaya siji-loro, digawa nang ngarepé penggedéné kuta kono karo ngomong: \"Wong-wong kuwi nang endi waé nggawé rétyok lan saiki nang kéné ditampa karo Jason. Wong-wong kuwi nerak wèt-wèté ratuné Rum, awit ngomong nèk ènèng ratu liyané sing jenengé Yésus.\" 8Tembung kuwi nggawé gègèré wong okèh lan uga para penggedéné kuta. 9Para penggedé mau terus njaluk bayaran duwit marang Jason lan kantya-kantyané. Sakwisé dibayar, Jason lan liyané terus dietyulké.\nNang kuta Béréa\n10Ing mbenginé kuwi sedulur-sedulur pada ngongkon rasul Paulus lan Silas lunga nang kuta Béréa. Sak tekané nang Béréa rasul Paulus lan Silas terus nggolèki sinaguk. 11Wong-wong Ju nang kuta kono luwih gemati tenimbang wong Tèsalonika. Wong-wong Ju [ 208 ]nang kuta Béréa kono pada seneng ngrungokké piwulang sing digelarké karo rasul Paulus lan Silas. Saben dina wong-wong iki pada matya Kitab Sutyi, kepéngin ngerti piwulangé rasul Paulus kuwi bener apa ora. 12Ing sak tengahé wong-wong kono okèh sing pada pretyaya lan okèh wong gedé sangka bangsa Grik, lanang lan wédok, dadi wong Kristen. 13Nanging wong Ju nang kuta Tèsalonika pada krungu nèk rasul Paulus lan Silas nggelarké pituturé Gusti Allah nang kuta Béréa, terus pada mbrono, ngojok-ojoki lan ngobong-obongi atiné wong okèh sing ngumpul nang kono. 14Mulané sedulur-sedulur terus gelis-gelis ngongkon rasul Paulus nang pinggir laut, arep digawa nang kuta Aténe, nanging Timotius lan Silas ditinggal nang Béréa. 15Kadung wis tekan kuta Aténe, sedulur-sedulur sing ngeterké rasul Paulus terus balik menèh nang Béréa. Rasul Paulus nyuwun sedulur-sedulur iki kongkon ngomongi Silas lan Timotius, supaya ndang nusul dèkné.\nNang kuta Aténe\n16Rasul Paulus saiki ngentèni tekané Silas lan Timotius. Nang kuta Aténe kono dèkné sedi tenan weruh retya-retya brahala pirang-pirang, sasaté ngebeki panggonan kono. 17Nang sinaguk rasul Paulus omong-omongan karo wong Ju lan wong-wong sing dudu Ju, nanging mèlu agama Ju. Saben dina dèkné ya ngono kuwi nang lataré pasar, karo sapa waé sing liwat kono. 18Enèng filosof sangka golongan Epikuri lan Stoiki sing pada bantah-bantahan karo rasul Paulus. Enèng sing ngomong: \"Apa ta sing diomongké karo tukang ngobrol kuwi?\"\nEnèng menèh sing ngomong: \"Wong kuwi mesti mulangké bab déwa-déwa sing anyar!\" Wong-wong ngomong ngono kuwi, jalaran rasul Paulus nggelarké bab Gusti Yésus lan tanginé sangka pati. 19Rasul Paulus terus diejèk nang panggonan kumpulané para filosof, panggonan sing jenengé Eropakus. Wong-wong ngomong ngéné: \"Awaké déwé kepéngin ngerti bab piwulang sing anyar sing mbok wulangké iki. 20Awit ènèng prekara-prekara sing anyar kanggo awaké déwé, mulané awaké déwé kepéngin ngerti.\" 21Wong Aténe lan bangsa liyané sing manggon nang kuta kono kuwi dina-dinané namung seneng ngrungokké lan ngrembuk bab prekara-prekara sing anyar.\n22Rasul Paulus terus ngadek nang ngarepé Eropakus kono terus ngomong: \"Para sedulur nang Aténe! Aku nitèni sangka werna-werna prekara nèk kowé kuwi wong agama. 23Awit dongé aku mlaku-mlaku nang kuta, aku weruh nang sak tengahé panggonan sembayang ènèng altar sing tulisané ngéné: 'Kanggo gusti allah sing awaké déwé ora kenal', Ya bab Gusti Allah sing mbok sembahi tanpa kowé kenal iki aku ngabarké marang kowé. 24Ya Gusti Allah iki sing nggawé jagat sak isiné. Lan ya Gusti Allah iki Gusti Allahé langit lan bumi. Gusti Allah iki ora manggon nang omah gawéané manungsa. 25Gusti Allah iki ya ora mbutuhké sesajèn apa waé sangka manungsa, kaya Dèkné kekurangan apa-apa waé. Malah Dèkné sing ngekèki ambekan lan urip; Dèkné sing ngekèki sembarang marang manungsa. 26Sangka wong siji Gusti Allah wis ndadèkké bangsa-bangsa, supaya pada manggon nang sak jembaré bumi kéné. Ya Gusti Allah iki sing wis kawit wiwitané ngarani waktuné lan watesé panggonan-panggonan kanggo manungsa. 27Gusti Allah enggoné nindakké kuwi kabèh, supaya manungsa pada nggolèki Dèkné lan beja tenan nèk bisa ketemu karo Dèkné. Awit sakjané Gusti Allah kuwi ora adoh karo awaké déwé. 28Enèng sing tau ngomong:\nKaya sing wis diomongké karo para tukang tulis sangka tengahmu: [ 209 ]\n'Jalaran sangka pangwasané Gusti Allah awaké déwé urip\nlan awaké déwé manggon ing donya iki.'\n'Awaké déwé uga turunan sangka Gusti Allah.'\n29Lan jalaran awaké déwé iki anaké Gusti Allah, mulané ya ora bener nèk awaké déwé nganggep nèk Gusti Allah kuwi kétoké kaya retya gawéan emas, selaka apa watu, manut pikirané lan kapinterané manungsa. 30Gusti Allah ora mikirké jamané mauné, dongé manungsa ora kenal marang Dèkné, ora, nanging saiki Gusti Allah ngabarké nèk kabèh manungsa kudu ninggal klakuan sing ala lan nurut Dèkné. 31Awit Gusti Allah wis netepké dina enggoné Dèkné arep ngrutu jagat; Dèkné wis miji wong siji sing bakal nindakké kuwi. Mulané, kanggo mbuktèkké iki Gusti Allah wis nangèké wong iki sangka pati.\"\n32Sakwisé wong-wong mau krungu rasul Paulus ngomongké bab tanginé wong mati, terus ènèng sing pada ngguyu tembungé rasul Paulus mau, ènèng sing ngomong ngéné: \"Suk-suk waé aku arep ngrungokké menèh.\" 33Rasul Paulus terus lunga sangka Eropakus kono. 34Nanging ènèng wong siji-loro sing pretyaya lan mèlu rasul Paulus, kayadéné Dionisius, tukang pikir nang Eropakus kono, uga ènèng wong wédok sing jenengé Damaris lan liya-liyané menèh.\nRasul Paulus nang kuta Korinta\n18 1Sakwisé kuwi rasul Paulus terus lunga sangka kuta Aténe budal nang kuta Korinta. 2Nang Korinta kono rasul Paulus kepetuk karo wong Ju sing jenengé Akwila, wong sangka kuta Pontus. Akwila durung suwi teka sangka negara Itali karo bojoné sing jenengé Priskila. Tekané nang kuta Korinta kono, jalaran ratuné Rum sing jenengé Klaudius, ngusir wong Ju kabèh kongkon lunga sangka kuta Rum. 3Rasul Paulus terus nggolèki omahé Akwila lan Priskila terus manggon karo brayat kuwi lan nyambutgawé bebarengan karo wong-wong kuwi, awit kerjanané tunggalé, yakuwi nggawèni omah lulang. 4Saben dina sabat rasul Paulus nggelarké pituturé Gusti nang sinaguk, tujuané ndunung-ndunungké marang wong-wong Ju lan Grik, supaya pada pretyaya marang Gusti Yésus Kristus.\n5Sakwisé Silas lan Timotius teka sangka Masedonia, rasul Paulus terus namung merlokké nggelarké kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus, ndunungké marang wong Ju, nèk Gusti Yésus kuwi Kristus. 6Nanging wong-wong malah pada nampik lan ngolok-olok, mulané rasul Paulus terus ngebutké lemahé sangka saliné karo ngomong: \"Nèk kowé kenèng sangsara, kuwi ya salahmu déwé. Aku ora nduwé salah apa-apa marang kowé. Wiwit saiki aku arep marani wong liya-liya bangsa.\" 7Wong-wong mau terus ditinggal lunga karo rasul Paulus. Dèkné terus mondok nang omahé wong sing dudu Ju sing jenengé Titius Yustus. Wong iki mèlu agama Ju lan omahé nang jèjèré sinaguk. 8Penggedéné sinaguk sing jenengé Krispus sak brayaté uga pada pretyaya marang Gusti Yésus. Uga wong liya-liyané menèh nang Korinta kono pada ngrungokké kabar kabungahan sing digelarké karo rasul Paulus lan wong-wong kuwi pada pretyaya marang Gusti Yésus. Wong-wong sing pretyaya mau terus pada dibaptis.\n9Ing sakwijiné wengi Gusti Allah ngomong marang rasul Paulus ing njeroné weweruh. Tembungé ngéné: \"Paulus, aja wedi! Diteruské enggonmu nggelarké kabar kabungahan lan aja mandek, awit Aku ngréwangi kowé. 10Nang kuta kéné okèh wong sing bakal dadi umatku, mulané aja wedi, awit ora ènèng wong sing bakal nggawé ala marang kowé.\" 11Mulané rasul Paulus enggoné manggon nang kuta kono ya sampèk setaun setengah suwéné, karo mulangi wong-wong bab pituturé Gusti Allah.\n12Nanging kadung Galio dadi gramang nang distrik Akaya, wong Ju terus ngroyok rasul Paulus. Rasul Paulus dityekel terus digawa nang ngarepé kantor kruton. 13Wong-wong ngelahké [ 210 ]rasul Paulus ngomong ngéné: \"Wong iki ngejèk wong okèh nyembah marang Gusti Allah nganggo patrap sing séjé karo pernatané agamané awaké déwé.\"\n14Kadung rasul Paulus ijik arep nyauri kelahan mau, gramang Galio terus ngomong ngéné marang wong-wong Ju kuwi: \"Kowé wong Ju, nèk wong iki nerak pernatané negara apa nglakoni salah sing gedé, pantyèn bener aku nampa kelahanmu. 15Nanging prekara sing marakké padu iku lak bab tembung lan jeneng lan prekara-prekara bab pernatan-pernatan agamamu déwé. Prekara kaya ngono kuwi kudu mbok urusi déwé. Aku emoh ngetokké tembung bab kuwi!\" 16Wong-wong Ju mau terus dikongkon metu kabèh. 17Sakwisé kuwi wong-wong terus nyekel Sostenès, penggedéné sinaguk kono. Wongé digebuki nang ngarepé kruton kono. Nanging gramang Galio ora ngrèwès blas.\nRasul Paulus mulih nang kuta Antioki\n18Rasul Paulus ijik rada suwi menèh nang Korinta kono. Sakwisé kuwi dèkné terus lunga sangka kono, numpak kapal karo Priskila lan Akwila, budal nang bawah Siria. Sakdurungé budal rasul Paulus nyukur rambuté nang kuta Kèngkréa, kanggo netepi janjiné. 19Kadung tekan kuta Efése, rasul Paulus terus ninggal Priskila lan Akwila, terus mlebu nang sinaguk lan ngomongké bab pituturé Gusti marang wong-wong Ju. 20Wong-wong kuwi nyuwun marang rasul Paulus, supaya rada suwi nang kono, nanging dèkné ora bisa. 21Mulané rasul Paulus ngomong: \"Nèk Gusti Allah nglilani, suk menèh aku balik mbréné.\" Rasul Paulus terus lunga sangka kuta Efése.\n22Tekan kuta Sésaréa rasul Paulus mlaku terus, budal nang kuta Yérusalèm, arep niliki pasamuan nang kono. Sakwisé kuwi dèkné terus budal nang kuta Antioki. 23Rasul Paulus ora suwi nang kuta Antioki kono, nanging dèkné terus lunga turut bawah Galasia lan Frigia, tujuané ngantepké pengandelé sedulur-sedulur tunggal pretyaya nang kono.\nApolos nang kuta Efése lan Korinta\n24Nang kuta Efése ènèng wong Ju teka sing jenengé Apolos, lairan sangka kuta Alèksandria. Apolos kuwi wong sing bisa nggelarké pituturé Gusti lan dèkné ya jeru pangertiné bab Kitab Sutyi. 25Apolos wis nampa piwulang bab dalané Gusti, mulané dèkné bisa mulangké bab Gusti Yésus karo ati sing semanget, senajan dèkné namung ngerti bab baptisané Yohanes Pembaptis. 26Uga nang sinaguk Apolos mulangi karo kendel. Kadung Priskila lan Akwila krungu piwulangé, Apolos terus diampirké nang omahé, supaya bisa didunung-dunungké sing tyeta bab piwulang Kristen sak kabèhé. 27Sakwisé kuwi Apolos kepéngin budal nang bawah Akaya. Sedulur-sedulur Kristen nang Efése kono pada bungah karo pikiran kuwi, mulané terus nggawani layang, supaya sedulur-sedulur nang bawah Akaya kono pada nampa Apolos sing apik. Kadung teka nang Akaya, Apolos bisa ngantepké pengandelé sedulur-sedulur nang kono, jalaran sangka kabetyikané Gusti Allah. 28Nang sak tengahé wong pirang-pirang Apolos bantah-bantahan karo wong-wong Ju lan ndunung-ndunungké sangka Kitab Sutyi, nèk Gusti Yésus kuwi Kristus.\nRasul Paulus nang kuta Efése\n19 1Suwéné Apolos ijik nang kuta Korinta, rasul Paulus ndlajahi panggonan-panggonan sing adoh kuta, sampèk terus tekan kuta Efése. Nang kono rasul Paulus kepetuk karo wong Kristen siji-loro. 2Wong-wong Kristen mau ditakoni: \"Apa kowé wis nampa Roh Sutyi dongé kowé dibaptis?\"\nSaurané wong-wong mau: \"Apa kuwi? Awaké déwé durung tau krungu bab Roh Sutyi!\"\n3Lah rasul Paulus terus takon: \"Lo, lah nèk ngono kowé dibaptis karo baptisan apa?\" [ 211 ]\nWong-wong semaur: \"Karo baptisané Yohanes.\"\n4Rasul Paulus terus ndunungké: \"Baptisané Yohanes kuwi baptisané wong-wong sing pada ninggal urip dosa. Yohanes mulangi wong-wong, supaya pada pretyaya marang Gusti Yésus, sing tekané sak mburiné dèkné.\"\n5Sakwisé krungu kuwi, wong-wong mau terus pada njaluk dibaptis ing jenengé Gusti Yésus. 6Rasul Paulus terus numpangi tangan ndongakké wong-wong mau, terus sakwat wong-wong dikwasani karo Roh Sutyi, terus pada ngetokké basa kasukman lan uga ngetokké tembungé Gusti Allah nganggo basa sing lumrah. 7Wong-wong mau kabèhé ènèng wong rolas.\n8Telung sasi suwéné rasul Paulus mulangi karo kendel nang sinaguk, tukar-pikiran karo wong-wong Ju lan ndunung-ndunungké wong-wong bab Kratoné Gusti Allah. 9Nanging ènèng wong siji-loro sing wangkal ora gelem pretyaya. Wong-wong kuwi malah ngolok-olok piwulang Kristen nang ngarepé wong okèh. Mulané wong-wong kuwi terus ditinggal lunga karo rasul Paulus. Wong sing pada pretyaya terus dikumpulké lan saben dina rasul Paulus mulang nang panggonan sing lumrahé dienggo mulang karo Tiranus. 10Rong taun suwéné rasul Paulus mulang ngono. Dadiné wong-wong sing manggon nang bawah Asia, ya wong Ju lan wong bangsa liyané, pada krungu pituturé Gusti Allah.\nLelakoné anak-anaké Sekéfa\n11Gusti Allah nindakké mujijat-mujijat sing nggumunké banget lantaran rasul Paulus. 12Sampèk katyu apa suwèkané sandangan lungsuran sing dienggo, nèk ditumpangké wong lara wongé bisa mari lan demit-demit mbarang ya pada metu sangka wong lara mau. 13Lah nang kono ènèng wong Ju siji-loro sing mlaku-mlaku nambani wong-wong sing kelebon demit. Wong-wong kuwi pada njajal ngetokké demit nganggo jenengé Gusti Yésus, ngomong ngéné: \"Aku nundung kowé ing jenengé Yésus sing dikabarké karo Paulus!\" 14Sing nindakké kaya ngono wong pitu, kabèh anaké Imam Gedé sing jenengé Sekéfa.\n15Nanging demit-demit mau malah pada semaur: \"Yésus aku kenal, Paulus aku ya kenal, nanging kowé kuwi sapa?\"\n16Wong sing kelebon demit terus nubruk wong pitu mau sak kuwaté, sampèk pada kalah kabèh lan kudu mblayu sangka omah kono, awaké wuda lan dèdèl-duwèl. 17Wong-wong Ju nang kuta Efése kono lan uga wong-wong bangsa liya sing mèlu agama Ju pada krungu lelakon mau terus pada wedi banget. Lantaran kuwi jenengé Gusti Yésus mundak kesuwur lan diajèni. 18Okèh wong sing wis pretyaya pada teka lan ngakoni nang ngarepé wong okèh bab barang sing ala sing dilakoni. 19Okèh wong pretyaya sing mbiyèné nindakké penggawé pepeteng pada nglumpukké buku-bukuné dadi siji, terus diobong nang ngarepé wong okèh. Ajiné buku-buku mau diitung sampèk ènèng pirang-pirang atus èwu duwit. 20Lelakon-lelakon kuwi mau marakké pituturé Gusti Allah tambah sumebar lan kétok kwasané.\nGègèran nang kuta Efése\n21Sakwisé lelakon kuwi mau kabèh, rasul Paulus terus nggawé putusan arep nang Yérusalèm, liwat Masedonia lan Akaya. Dèkné ngomong: \"Nèk aku wis rana, aku terus arep nang kuta Rum.\" 22Rasul Paulus terus ngongkon kantyané loro budal ndisik nang Masedonia, yakuwi Timotius lan Erastus. Rasul Paulus déwé kèri nang bawah Asia sak untara.\n23Ya ing wayah kuwi ènèng gègèran gedé nang kuta Efése, jalaran sangka mundaké piwulang bab dalané Gusti. 24Awit ènèng sakwijiné kemasan sing jenengé Demitrius, sing kerjanané nggawèni tèmpel-tèmpelan tyilik, niru tèmpelé déwi Diana. Dagangané Demitrius mau nekakké rejeki okèh [ 212 ]kanggo wong-wong sing kerjanané uga nggawé tèmpel-tèmpelan kuwi. 25Mulané Demitrius mau terus nglumpukké wong-wong kabèh sing tunggal kerjanan kuwi, terus ngomong ngéné: \"Para kantya kabèh, kowé ngerti déwé nèk rejekiné awaké déwé metuné sangka kerjanané awaké déwé iki. 26Lah saiki, dipikir déwé apa sing ditindakké karo Paulus. Dèkné ngomong nèk déwa-déwa sing digawé karo tangané manungsa ora tenan. Paulus malah bisa narik wong pirang-pirang, ora namung nang kuta Efése waé, nanging uga mèh sak bawah Asia kabèh. 27Mengkono kuwi ora namung kerjanané awaké déwé mundur, nanging uga wong-wong ora bakal nggatèkké menèh marang tèmpelé Déwi Gedé Diana. Karomenèh, Déwi Gedé Diana, sing disembah wong kabèh sak bawah Asia lan sak jagat kabèh, ora bakal disembah menèh, jalaran ilang apiké.\"\n28Sakwisé krungu tembung kuwi mau, wong-wong terus pada nesu kabèh, terus bengok-bengok: \"Gedé banget Déwi Diana, sembahané wong Efése!\" 29Sak kuta terus gègèr. Wong-wong terus nyekel Gayus lan Aristarkus, kantya-kantyané rasul Paulus sangka Masedonia. Wong loro mau terus disèrèt nang alun-alun. 30Rasul Paulus mbarang arep mbrono, nanging dipenggak karo para sedulur Kristen nang kono. 31Para penggedéné kuta kono, sing wis dadi kantyané rasul Paulus, uga ngomongi, supaya rasul Paulus dipenging mbrono. 32Nang kumpulané wong okèh kuwi terus rusu banget, ènèng sing ngomong ngéné, ènèng sing ngomong ngono, ramé banget, awit okèh wong sing ora ngerti apa jalarané pada mèlu teka mbrono. 33Saiki ènèng wong sing jenengé Alèksander, dèkné dikongkon maju nang ngarepé wong-wong mau kongkon ngomong. Alèksander terus ngunggahké tangané ngongkon wong-wong pada meneng, awit dèkné arep ngekèki katerangan marang wong-wong mau. 34Nanging kadung weruh nèk Alèksander kuwi wong Ju, wong-wong mau bengok-bengok terus sampèk rong jam suwéné: \"Gedé banget Déwi Diana, sembahané Efése!\"\n35Entèk-entèké sèkrètarisé kuta kono bisa nentremké wong-wong mau. Dèkné ngomong ngéné: \"Para sedulur, warga kuta Efése! Kabèh wong wis ngerti nèk kuta Efése kuwi wis dipasrahi ngurusi tèmpelé Déwi Gedé Diana lan uga ngurusi retya sutyi sing tiba sangka langit. 36Tak kira ora ènèng wong sing bisa ngomong nèk ora ngono. Mulané aku nyuwun marang kowé kabèh, supaya pada meneng lan aja grusa-grusu nindakké sing ora-ora. 37Lah kowé pada nggawa wong-wong iki mbréné, lah mangka wong-wong iki ora nyolong apa-apa sangka tèmpel lan uga ora ngolok-olok marang Déwi Gedé, sesembahané awaké déwé. 38Nèk Demitrius lan kantya-kantyané pada nduwé kelahan apa arep nyalahké sapa waé, iku apik, nanging kelahané kudu digawa nang kruton. Kanggo prekara-prekara kaya ngono kuwi wis ènèng dinané déwé-déwé. 39Nanging nèk ènèng prekara liyané sing kudu dirembuk, iku kudu diurus karo kumpulané wakil rayat miturut wèté negara. 40Awit, apa sing mbok lakoni ing dina iki kenèng diarani gègèran sing ora apik. Lah sakjané ora ènèng jalarané blas kanggo gègèran kaya ngéné iki.\" 41Sakwisé ngomong ngono kuwi kumpulané wong okèh mau terus ditutup.\nRasul Paulus lunga nang bawah Masedonia lan negara Grik\n20 1Kadung nang kuta Efése wis tentrem menèh, rasul Paulus terus ngumpulké sedulur-sedulur sangka pasamuan kono. Rasul Paulus ngekèki pitutur okèh kanggo ngantepké pengandelé sedulur-sedulur terus pamitan arep budal nang Masedonia. 2Rasul Paulus terus ndlajahi panggonan-panggonan turut Masedonia kabèh karo mituturi sedulur-sedulur sing nang kono. Sangka [ 213 ]Masedonia rasul Paulus terus budal nang negara Grik. 3Sakwisé nang kono telung sasi rasul Paulus terus tata-tata arep nang Siria. Lah kok terus dadakan krungu nèk wong Ju pada nggawé rantyaman arep matèni dèkné. Mulané rasul Paulus arep balik metu Masedonia waé. 4Rasul Paulus lungané dikantyani karo Sopatèr, anaké Pirus, wong sangka kuta Béréa. Sing mèlu uga Aristarkus lan Sekundus sangka kuta Tèsalonika, Gayus sangka kuta Dèrbé, Timotius lan wong loro liyané sangka bawah Asia, yakuwi Tikikus lan Trofimus. 5Wong-wong mau pada budal ndisik lan arep ngentèni awaké déwé nang kuta Troas. 6Sak rampungé riyaya Roti tanpa Ragi awaké déwé numpak prau sangka kuta Filipi. Let nem dina awaké déwé ketemu karo para sedulur mau nang kuta Troas. Awaké déwé terus nang kono seminggu suwéné.\nNang kuta Troas\n7Ing dina minggu awaké déwé ngumpul mangan bebarengan. Jalaran rasul Paulus ésuké arep lunga, mulané dèkné mituturi sampèk tengah wengi. 8Nang kamar nduwur sing dienggo kumpulan awaké déwé ijik ènèng lampuné siji-loro murup. 9Lah ènèng sakwijiné botyah enom, jenengé Etikus, njagong nang jendéla. Jalaran rasul Paulus sing nggawa pitutur suwi banget tanpa lèrèn, botyah enom mau ora kuwat melèk terus keturon nang jendéla sampèk tiba, telung anda duwuré. Kadung dijunjung botyahé wis mati. 10Rasul Paulus terus medun, ngrungkepi botyahé terus dirangkul karo ngomong: \"Aja pada wedi, botyahé ijik urip!\" 11Sakwisé kuwi rasul Paulus terus balik menèh munggah lan mangan bebarengan. Kadung wis rampung mangan, rasul Paulus neruské enggoné nggawa pitutur, sampèk srengéngé njedul. Dèkné terus budal. 12Wong-wong pada bungah nèk Etikus ora sida mati. Botyahé terus dieterké mulih.\nSangka kuta Troas budal nang kuta Milétus\n13Awaké déwé terus ndisiki numpak prau budal nang kuta Asus. Nang Asus rasul Paulus arep mèlu numpak prauné. Rasul Paulus ngongkon awaké déwé budal ndisik, jalaran dèkné sing budal nang Asus arep mlaku waé. 14Kadung wis tekan Asus rasul Paulus terus numpak kapalé. Awaké déwé terus karo kapalé budal nang kuta Mitiléné. 15Sangka kana awaké déwé terus numpak prau menèh lan ésuké tekan ngarepé pula Kios. Liyané dina awaké déwé terus ngabrah nang pula Samos lan let sedina menèh awaké déwé tekan kuta Milétus. 16Rasul Paulus ya wis mikir nèk ora arep mampir nang kuta Efése, supaya ora kesuwèn nang Asia lan ndang bisa tekan Yérusalèm, nèk bisa sakdurungé riyaya Pantékosta.\nRasul Paulus pamitan marang pinituwané pasamuan Efése\n17Mulané sangka Milétus kono rasul Paulus kongkonan wong ngabari sedulur-sedulur nang kuta Efése, supaya pada ngumpulké para pinituwané pasamuan nang Milétus. 18Sakwisé para pinituwa mau teka, rasul Paulus terus ngekèki pitutur ngéné: \"Para sedulur, kowé weruh déwé enggonku bebarengan karo kowé suwéné aku nang tengahmu, wiwit aku teka nang bawah Asia. 19Enggonku ngladèni Gusti ya tak lakoni karo andap-asor lan tak réwangi nangis-nangis lan ngalami kasangsaran, jalaran sangka panganiaya sing metu sangka para wong Ju. 20Senajan ngono aku ora tau mangkir nindakké apa waé sing betyik kanggo kowé. Kabèh wis tak omongké lan tak wulangké marang kowé, ya nang ngarepé wong okèh, ya nang kumpulan nang omah-omahmu. 21Ya wong Ju, ya wong sing dudu Ju tansah tak élingké, supaya pada ninggal klakuan ala lan pada pretyaya lan masrahké uripé marang Gusti Yésus Kristus. 22Lah saiki, manut karepé Roh Sutyi, aku kudu lunga nang Yérusalèm. Aku ora ngerti apa sing bakal tak alami nang kana. 23Aku namung ngerti nèk Roh Sutyi wis ngélingké marang aku, nèk nang saben kuta aku bakal [ 214 ]nandang werna-werna sangsara lan aku bakal disetrap. 24Senajan ngono aku ora perduli bab uripku, janji aku bisa neruské penggawéanku lan ngrampungké kuwajiban sing wis dipasrahké marang aku karo Gusti Yésus, yakuwi, nggelarké kabar kabungahan bab kabetyikané Gusti Allah.\n25\"Nang tengahmu aku ya wis ngabarké bab Kratoné Gusti Allah. Saiki aku krasa nèk aku ora bakal kepetuk menèh karo kowé kabèh. 26Mulané saiki aku ngomong sak beneré marang kowé: nèk nang tengahmu ènèng wong kesasar, kuwi dudu salahku. 27Awit enggonku mulangi kowé bab kekarepané Gusti Allah ya wis sak genepé. 28Mulané, pada ngati-ati marang awakmu déwé lan marang wong-wong sing dipasrahké marang kowé karo Roh Sutyi. Sedulur-sedulur nang pasamuané Gusti Allah pada dituntun, awit wis dilabuhi mati karo Gusti Yésus déwé. 29Aku ngerti nèk sakwisé aku lunga bakal ènèng asu galak okèh sing teka nang tengahmu lan ora bakal ngéman marang wedus-wedus mau. 30Malah bakal ènèng wantyiné nang tengahmu déwé bakal ènèng wong siji-loro sing bakal nyimpang sangka piwulang sing bener lan nyasarké pasamuan. 31Mulané para sedulur, pada sing ati-ati tenan lan pada élinga nèk sampèk telung taun suwéné aku wis mulangi kowé siji-siji, awan-wengi ora lèrèn karo ngetokké eluh.\n32\"Lah saiki kowé tak pasrahké marang kabetyikané Gusti Allah. Dèkné nduwé kwasa bisa ngantepké pengandelmu lan ngekèki berkah sing wis dityawiské kanggo para umaté. 33Aku ora tau kepéngin nampa banda apa sandangan sangka sapa waé. 34Kowé pada weruh déwé enggonku nggolèk pangan nganggo tanganku déwé, kanggo nyukupi kabutuhanku lan kabutuhané kantya-kantyaku. 35Aku wis nduduhké marang kowé nganggo patrap werna-werna, nèk enggoné awaké déwé mulang marang wong sing ora nduwé lan wong sing kesusahan kuwi kudu karo nyambutgawé sing abot. Pada éling marang tembungé Gusti Yésus: 'Pawèh luwih apik tenimbang nampa.'\"\n36Sakwisé rampung mituturi wong-wong mau, rasul Paulus terus sedeku bebarengan karo sedulur-sedulur kabèh terus pada ndonga. 37Sedulur-sedulur pada nangis kabèh, terus pada ngrangkuli rasul Paulus lan diambungi bolak-balik. 38Kabèh pada susah, malah-malah jalaran rasul Paulus ngomong nèk ora bakal kepetuk menèh. Wong-wong terus ngeterké rasul Paulus tekan prauné.\nRasul Paulus budal nang kuta Yérusalèm\n21 1Sakwisé awaké déwé pamitan karo para pinituwané pasamuan nang kuta Efése, awaké déwé terus ngabrah nang pula Kos. Esuké awaké déwé terus tekan pula Rodos. Sangka kono awaké déwé terus nang kuta Patara. 2Nang kuta Patara kono ènèng kapal sing arep budal nang bawah Fenisia. Awaké déwé mlebu kapal kuwi terus budal. 3Sakwisé awaké déwé weruh pula Siprus, awaké déwé terus mlaku ngidul nganti tekan bawah Siria. Nang kuta Tirus awaké déwé terus medun, awit nang kono kapalé kudu ngedunké momotané. 4Nang kuta Tirus kono awaké déwé kepetuk karo sedulur Kristen siji-loro. Awaké déwé terus nginep nang omahé sedulur-sedulur kuwi nganti seminggu suwéné. Nang kono Roh Sutyi ngekèki kaweruh marang sedulur-sedulur, terus pada menging rasul Paulus, supaya ora budal nang kuta Yérusalèm. 5Nanging kadung wis tekan wayahé awaké déwé ya terus budal. Para sedulur mau kabèh, sak anak-bojoné, ngeterké awaké déwé nganti tekan njabané kuta. Nang pinggir laut kono awaké déwé terus sedeku lan ndedonga. 6Sakwisé pamitan awaké déwé terus mlebu kapalé lan sedulur-sedulur mau terus pada mulih.\n7Awaké déwé terus budal nang kuta Pétolémais. Nang kono awaké déwé [ 215 ]niliki sedulur-sedulur Kristen sing nang kono lan nginep sewengi. 8Esuké awaké déwé budal menèh terus tekan kuta Sésaréa. Nang kono awaké déwé nginep nang omahé Filipus sing tukang nggelarké pituturé Gusti. Filipus kuwi tunggalé karo sedulur pitu sing mbiyèn dipilih dadi peladèné pasamuan nang Yérusalèm. 9Filipus kuwi nduwé anak prawan papat sing nduwèni kapinteran bisa ngetokké tembung-tembung sangka Gusti. 10Sakwisé awaké déwé nang kono ènèng seminggu, terus ènèng nabi teka sangka Yudéa, jenengé Akabus. 11Akabus mau marani awaké déwé terus njikuk sabuké rasul Paulus. Sabuk mau dienggo nalèni sikil lan tangané dèkné déwé terus ngomong: \"Iki tembungé Roh Sutyi: wong sing nduwé sabuk iki bakal dibanda ngéné iki karo wong-wong Ju nang Yérusalèm lan wong kuwi bakal dipasrahké marang bangsa liya.\"\n12Kadung krungu kuwi, awaké déwé lan uga sedulur-sedulur kabèh terus ngomongi rasul Paulus, supaya ora budal nang Yérusalèm waé. 13Nanging rasul Paulus semaur ngéné: \"Kenèng apa kowé kok pada nangis lan ngalang-alangi aku. Aku ora namung saguh dibanda nang Yérusalèm, nanging senajana kudu mati aku saguh nglakoni kanggo Gusti Yésus.\"\n14Awaké déwé wis ora bisa ngendek rasul Paulus, mulané awaké déwé ya mung négakké waé karo ngomong: \"Muga karepé Gusti Allah keturutan.\"\n15Kadung wis tekan wantyiné, awaké déwé terus tata-tata, terus budal nang Yérusalèm. 16Sedulur Kristen siji-loro sangka kuta Sésaréa mèlu ngeterké awaké déwé nang omahé Manason, awit awaké déwé arep nginep nang kono. Manason kuwi sedulur sangka pula Siprus, dadi wong Kristen kawit wiwitané pasamuan.\nRasul Paulus kepetuk karo Yakobus\n17Dongé awaké déwé teka nang Yérusalèm, awaké déwé ditampa karo sedulur-sedulur Kristen kono karo bungah. 18Esuké rasul Paulus karo awaké déwé kabèh terus niliki Yakobus. Para pinituwané pasamuan kabèh uga pada teka. 19Sakwisé mbagèkké sedulur-sedulur, rasul Paulus terus ngomongké bab sembarang sing ditindakké karo Gusti Allah nang tengahé wong sing dudu Ju lantaran dèkné. 20Krungu kabar sangka rasul Paulus bab kuwi mau kabèh, wong kabèh terus pada memuji Gusti Allah. Sakwisé kuwi wong-wong terus ngomong ngéné marang rasul Paulus: \"Sedulur Paulus, iki dirungokké. Nang kéné ènèng wong Ju pirang-pirang èwu sing pretyaya marang Gusti Yésus, nanging uga ya pada netepi wèt-wèté nabi Moses. 21Nanging sedulur-sedulur Kristen kuwi pada krungu kabar, nèk kowé nang negara liya mulangi wong Ju kabèh, nèk ora usah nurut wèt-wèté nabi Moses lan ora usah nyunati anak-anaké apa nurut adat-tata-tyarané wong Ju. 22Lah sedulur-sedulur kuwi wis pada krungu nèk kowé teka. Lah saiki kuduné kepriyé?\n23-24\"Apiké ngéné waé, awaké déwé nyuwun marang kowé: lah iki ènèng sedulur papat sing wis ngetokké janji miturut agama Ju. Kana bareng karo sedulur papat kuwi nindakké tata-tyara sesutyi lan mbayar ragaté, supaya sedulur-sedulur mau bisa nyukur rambuté. Dadiné tyeta kanggo wong kabèh, nèk apa sing wong-wong krungu mauné ora bener, malah wong-wong pada nitèni déwé, nèk kowé wujuté netepi wèt-wèté nabi Moses. 25Bab kanggo wong-wong Kristen sing dudu Ju awaké déwé ya wis ngirimi layang ngomongi bab putusané awaké déwé, yakuwi, nèk sedulur-sedulur kuwi dipenging mangan pangan sing wis dienggo sajèn marang brahala, mangan getih apa kéwan sing matiné tekekan; uga dipenging laku bédang.\"\n26Esuké rasul Paulus terus ngejèk wong papat mau lan sakwisé nindakké sesutyi bebarengan miturut tata-tyarané wong Ju, terus pada mlebu Gréja Gedé. Nang kono terus ngomongké sepira [ 216 ]suwéné waktuné sesutyèn lan kurban sing kudu dipasrahké kanggo wong siji-sijiné.\nRasul Paulus dityekel nang Gréja Gedé\n27Mèh wis genep pitung dina, tegesé entèk-entèké wayah sesutyi, terus ènèng wong Ju siji-loro sangka bawah Asia weruh rasul Paulus nang Gréja Gedé. Wong-wong iki terus ngojok-ojoki wong okèh, supaya nyekel rasul Paulus. 28Wong-wong Ju sangka Asia mau pada bengok-bengok ngéné: \"Sedulur-sedulur wong Israèl, nyuwun tulung! Lah iki wongé sing nang endi-endi mulangi, supaya wong-wong kabèh pada nglawan bangsa Israèl lan wèt-wèté nabi Moses lan uga Gréja Gedé iki. Lah saiki wong iki malah ngejèk wong sing dudu Ju digawa mlebu nang Gréja Gedé lan ngregeti panggonan sing sutyi iki.\" 29Wong-wong ngomong ngono kuwi jalaran pada weruh Trofimus, wong sangka Efése, nang Yérusalèm, bebarengan karo rasul Paulus. Dadiné mikir nèk rasul Paulus sing ngejèk Trofimus mlebu Gréja Gedé.\n30Wong sak kuta terus gègèr lan kabèh pada gemruduk ngumpul. Rasul Paulus terus dityekel lan disèrèt metu sangka Gréja Gedé. Lawangé Gréja Gedé terus ditutup. 31Wong-wong ijik arep matèni rasul Paulus terus kumendané militèr Rum krungu nèk ènèng gègèran nang kuta Yérusalèm. 32Sakwat kumendané terus teka nang Yérusalèm nggawa bala ofisir-ofisir lan soldat-soldat. Kadung pada weruh kumendané teka karo soldat-soldat mau, wong-wong Ju terus pada mandek enggoné nggebuki rasul Paulus. 33Kumendané terus marani rasul Paulus lan mréntah ngongkon ngranté tangané kabèh loro. Sakwisé kuwi kumendané terus takon marang wong-wong sing nang kono: \"Wong kuwi sapa lan salahé apa?\" 34Nanging wong okèh kuwi terus pating brengok, ènèng sing ngomong ngéné, ènèng sing ngomong ngono, ramé banget. Entèk-entèké kumendané ora bisa ngerti apa jalarané gègèran kuwi. Mulané wongé terus mréntah kongkon nggawa rasul Paulus nang panggonané soldat-soldat. 35Kadung tekan andané panggonan kono rasul Paulus kepeksa dipanggul, jalaran wong-wong sing gègèran mau pada desek-desekan arep nyekel rasul Paulus. 36Wong-wong pada bengok-bengok: \"Patèni wong kuwi, patèni wong kuwi!\"\nRasul Paulus ngekèki katerangan\n37Kadung wis arep mlebu nang panggonané soldat-soldat kono, rasul Paulus terus ngomong karo kumendané: \"Aku éntuk ngomong setitik?\"\nKumendané terus takon: \"Apa kowé bisa ngomong basa Grik? 38Dadiné kowé dudu wong Egipte kaé sing durung suwi waé nggawé ramé-ramé gègèran lan nggawa bala patang èwu okèhé digawa nang wustèn?\"\n39Rasul Paulus semaur: \"Aku iki wong Ju sing lair nang Tarsus, kuta sing kesuwur nang bawah Silisia. Aku nyuwun dililani ngekèki katerangan marang wong-wong iki!\"\n40Kumendané nglilani lan rasul Paulus terus ngadek nang anda lan ngunggahké tangané, supaya wong-wong pada meneng. Kadung wong-wong wis meneng rasul Paulus terus ngekèki katerangan marang wong-wong ing basa Ibrani.\n22 1Rasul Paulus ngomong ngéné: \"Para bapak lan para sedulur kabèh! Aku nyuwun dirungokké enggonku arep nduwé omong iki.\" 2Krungu rasul Paulus ngomong basa Ibrani, wong-wong terus rada anteng. Rasul Paulus terus molai ngekèki katerangan ngéné:\n3\"Para sedulur, aku iki wong Ju, lair nang kuta Tarsus nang bawah Silisia, nanging aku manggon nang kuta Yérusalèm dadi muridé guru gedé Gamalièl. Aku diblajari bab wèt-wèté para mbah-mbahané awaké déwé nganti jeru. Aku sing ngabekti marang Gusti [ 217 ]Allah ya tenanan, tunggalé waé karo kowé kabèh. Aku ya pantyèn nglawan piwulang sing anyar bab Yésus Kristus. 4Mulané wong-wong sing mèlu piwulang anyar iki tak siya-siya sampèk mati. Wong-wong kuwi tak tyekel, lanang-wédok tak lebokké nang setrapan. 5Imam Gedé lan wargané Kruton Agama kenèng dadi seksi nèk aku ora goroh. Awit ya wong gedé-gedé iki sing ngekèki layang marang aku kanggo nyekel wong Ju nang kuta Damaskus sing pada mèlu piwulang anyar iki. Dadiné aku dililani nyekel wong-wong kuwi digawa nang Yérusalèm supaya pada disetrap.\"\nRasul Paulus ngomongké bab panggilané sangka Gusti Yésus\n6Rasul Paulus neruské tembungé: \"Aku terus budal nang kuta Damaskus. Kadung wis mèh tekan nggoné, wayah awan nggentar, lah kok terus dadakan ènèng pepadang semlorot sangka langit mblerengi aku. 7Aku terus tiba nang lemah terus krungu swara ngomong: 'Saulus, Saulus, kenèng apa kowé kok nyiya-nyiya Aku?' 8Aku terus takon: 'Kowé kuwi sapa Gusti?' Swara mau semaur: 'Aku iki Yésus wong Nasarèt, sing mbok siya-siya!' 9Wong-wong sing mèlu aku ya weruh pepadang semlorot mau, nanging ora krungu swara sing ngomong marang aku. 10Aku terus takon menèh: 'Duh Gusti, aku saiki kudu nglakoni apa?' Gusti Yésus semaur: 'Ngadeka lan kana budal nang kuta Damaskus. Nang kono kowé bakal diomongi bab sembarang sing dikarepké karo Gusti Allah lan sing kudu mbok lakoni!' 11Pepadang sing semlorot mau terus marakké mripatku lamur. Aku terus dituntun karo kantya-kantya mlebu nang kuta Damaskus.\n12\"Nang kono ènèng wong jenengé Ananias, wong sing ngabekti marang Gusti Allah lan nglakoni wèt-wèté nabi Moses. Wong iki ya diajèni tenan karo wong Ju kabèh sing manggon nang Damaskus kono. 13Ananias mau teka terus ngadek nang ngarepku ngomong: 'Sedulur Saulus, kowé weruha menèh!' Sakwat aku ya terus bisa weruh menèh terus aku ndelokké dèkné. 14Ananias terus ngomong: 'Gusti Allahé mbah-mbahané awaké déwé wis milih kowé, supaya kowé ngerti kekarepané Dèkné lan kenal marang Gusti Yésus, sing nglakoni kekarepané Gusti Allah. Kowé bakal krungu swarané Gusti Yésus déwé ngomong marang kowé. 15Kowé bakal dadi seksiné, supaya ngabarké marang saben wong apa sing kowé weruh lan krungu. 16Saiki kowé aja wedi-wedi menèh, ngadeka lan kana njaluk dibaptis, supaya dosamu dingapura nganggo jenengé Gusti Yésus.'\n17\"Aku terus balik nang Yérusalèm lan dongé aku ijik ndonga nang Gréja Gedé, aku dikèki weweruh karo Gusti Allah. 18Ing weweruh kuwi Gusti Yésus ngomong ngéné marang aku: 'Kana ndang lunga sangka kuta Yérusalèm kéné, awit wong-wong nang kéné ora bakal pretyaya marang paseksimu bab Aku!' 19Aku terus ngomong: 'Gusti, wong-wong iki lak pada ngerti ta nèk aku wis ngleboni sinaguk-sinaguk nyekeli lan nggebuki wong-wong sing pretyaya marang Kowé?' 20Uga dongé Stéfanus, sing ngekèki paseksi bab Kowé dibandemi watu. Aku déwé nang kono lan setuju marang wong-wong sing mbandemi watu marang Stéfanus. Aku malah njaga saliné wong-wong sing matèni dèkné! 21Nanging Gusti Yésus ngomong: 'Wis, kana budal, awit kowé tak kongkon nang tengahé wong-wong sing dudu Ju, sing adoh-adoh panggonané!'\"\n22Tekan semono wong okèh mau pada meneng ngrungokké tembungé rasul Paulus. Nanging sakwisé kuwi wong-wong pada bengok-bengok: \"Patèni waé, patèni waé wong kuwi! Ora pantes wong kaya ngono urip!\" 23Wong okèh mau pada bengok-bengok karo ngebut-ngebutké saliné lan nyawurké santi menduwur. 24Kumendané terus mréntah ngongkon nyekel rasul Paulus digawa mlebu lan ditakoni nganggo petyut, [ 218 ]supaya ngerti apa jalarané wong-wong kok pada pating brengok lan nindakké sing kaya ngono marang dèkné. 25Nanging kadung rasul Paulus dibanda arep dipetyuti, dèkné terus ngomong marang ofisir sing nang kono: \"Apa kowé éntuk metyuti wong wargané Rum, tanpa diduduhké salahé ndisik?\"\n26Kadung krungu nèk rasul Paulus kuwi wargané negara Rum, ofisir mau terus nang nggoné kumendané ngomong: \"Kumendan, kepriyé saiki! Wong kuwi wargané negara Rum!\"\n27Kumendané terus marani rasul Paulus lan takon: \"Apa tenan nèk kowé kuwi wargané negara Rum?\"\nRasul Paulus semaur: \"Tenan!\"\n28Kumendané terus ngomong: \"Aku bisané nampa layang dadi wargané negara Rum kuwi jalaran aku mbayar duwit okèh!\" Rasul Paulus semaur: \"Nanging aku dadi wargané Rum sangka kelairanku.\"\n29Soldat-soldat sing arep nakoni rasul Paulus mau sakwat pada mundur. Kumendané mbarang, kadung ngerti nèk Paulus kuwi wargané Rum, terus wedi, awit dèkné sing ngongkon ngranté wargané Rum.\n30Nanging kumendané kepéngin ngerti apa jalarané wong-wong Ju kok pada ngelahké rasul Paulus. Mulané ésuké dèkné terus ngumpulké Kruton Agama. Kumendané terus ngongkon ngutyuli ranténé rasul Paulus, terus ngongkon nggawa nang ngarepé kruton mau.\n23 1Rasul Paulus mandeng marang para wargané Kruton Agama, terus ngomong ngéné: \"Para sedulur kabèh, tumekané saiki aku ngladèni Gusti Allah karo ati resik.\" 2Imam Gedé Ananias terus ngongkon wong-wong sing tyedek karo rasul Paulus napuk dèkné. 3Rasul Paulus terus ngomong: \"Gusti Allah mesti bakal napuk kowé. Kowé kuwi témbok watu sing dilabur putih. Kowé njagong nang kono arep ngrutu aku miturut wèt-wèté nabi Moses, nanging kowé déwé ngongkon wong kongkon napuk aku, kuwi nerak wèt-wèté nabi Moses.\"\n4Wong-wong sing tyedek karo rasul Paulus ngomong: \"Kowé kuwi ngèlèk-èlèkké marang Imam Gedé sing dipiji karo Gusti Allah!\"\n5Rasul Paulus semaur: \"Aku nyuwun ngapura para sedulur. Aku ora ngerti nèk wongé Imam Gedé, awit aku ngerti nèk nang Kitab Sutyi ketulis ngéné: 'Kowé aja ngèlèk-èlèkké penuntunmu!'\"\n6Rasul Paulus terus nitèni, nèk para wargané Kruton Agama sing nang kono kuwi saloké wong Saduki lan saloké wong Farisi, mulané dèkné terus ngomong ngéné marang Kruton Agama: \"Para sedulur, aku iki wong Farisi, semono uga bapakku. Aku nang kéné dikrutu jalaran aku pretyaya nèk wong mati mbésuk bakal ditangèkké.\"\n7Sakwisé rasul Paulus ngomong ngono, wong Farisi karo wong Saduki terus molai bantah-bantahan, sampèk kumpulan mau terus pisah dadi loro. 8Wong Saduki kuwi pretyaya nèk wong mati ora bakal tangi menèh lan uga ora pretyaya nèk ènèng mulékat lan roh, nanging wong Farisi pretyaya bab telung prekara kuwi kabèh. 9Wong-wong terus pada pating brengok, selot suwi selot banter. Terus ènèng guru Kitab siji-loro sangka golongané wong Farisi pada ngomong: \"Wong iki ora salah apa-apa. Menawa waé roh apa mulékat tenan sing ngomong marang dèkné!\"\n10Sing bebantahan kuwi mundak ramé, kumendané terus wedi nèk rasul Paulus sampèk ditarik rana-réné dèdèl-duwèl. Mulané dèkné terus mréntah soldat-soldat kongkon nggawa rasul Paulus lunga sangka kumpulan mau, terus dilebokké menèh nang panggonané para soldat.\n11Mbenginé Gusti Yésus teka ngadek nang jèjèré rasul Paulus ngomong: \"Atimu sing kendel terus! Kowé wis ngabarké bab Aku nang Yérusalèm kéné, mengkono uga kowé bakal dadi seksiku nang kuta Rum.\"\nWong Ju nggawé komplot arep matèni rasul Paulus\n12Esuké wong Ju pada nggawé komplot arep matèni rasul Paulus. [ 219 ]Wong-wong pada sumpah ora arep mangan apa ngombé nèk durung matèni rasul Paulus. 13Sing nggawé komplot kuwi ènèng wong patang puluh kliwat. 14Wong-wong kuwi pada metuki Imam Gedé lan para pinituwa terus ngomong: \"Awaké déwé wis sumpah bebarengan ora arep mangan apa ngombé apa waé nèk durung matèni Paulus. 15Mulané awaké déwé nyuwun marang Imam Gedé lan Kruton Agama ngekèki layang marang kumendané kuta Rum lan nyuwun, supaya Paulus digawa nang nggonmu menèh, étok-étoké arep ditakoni sing luwih jeru. Lah mengko sakdurungé Paulus tekan kéné awaké déwé arep matèni dèkné.\"\n16Nanging ndilalahé ponakané rasul Paulus krungu bab iki. Dèkné terus mlebu nang panggonané para soldat terus ngomongi rasul Paulus. 17Rasul Paulus terus nyeluk ofisir lan nyuwun nggawa ponakané nang nggoné kumendané, awit dèkné nduwèni prekara sing kudu diomongké! 18Ofisir mau terus nggawa ponakané rasul Paulus nang nggoné kumendané ngomong: \"Paulus sing disetrap kaé nyeluk aku nyuwun nggawa ponakané iki nang nggonmu, awit dèkné nduwé prekara sing kudu diomongké marang kowé.\"\n19Kumendané terus nyekel ponakané rasul Paulus digawa nyingkir, terus ditakoni: \"Apa ta sing arep mbok omongké marang aku?\"\n20-21Botyah enom mau terus ngomong: \"Wong Ju pada nggawé komplot arep nyuwun marang Bapak kumendan, supaya Bapak kumendan sésuk nggawa rasul Paulus nang Kruton Agama, étok-étoké arep ditakoni sing luwih apik. Nanging Bapak kumendan aja pretyaya, awit ènèng wong kliwat patang puluh arep nyegat rasul Paulus lan wong-wong iki malah pada sumpah nèk ora bakal mangan lan ngombé apa-apa nèk durung matèni rasul Paulus. Rantyaman iki wis mateng tenan, namung ngentèni wangsulané Bapak kumendané.\"\n22Kumendané terus ngomong: \"Kowé aja ngomongi sapa-sapa ya nèk kowé wis ngomongi aku!\" Ponakané rasul Paulus mau terus dikongkon mulih.\nRasul Paulus diboyong nang kuta Sésaréa\n23Kumendané terus nyeluk ofisir loro diomongi ngéné: \"Dityawiské soldat rong atus lan uga soldat sing numpak jaran pitung puluh lan wong rong atus sing tukang tumbak. Soldat-soldat mau mengko mbengi jam sanga kudu budal nang kuta Sésaréa. 24Uga dityawiské jaran siji-loro kanggo Paulus. Kowé sing tanggung jawab bab keslametané Paulus nganti tekan ngarepé gramang Féliks.\" 25Sakwisé kuwi kumendané terus nulis layang kanggo gramang Féliks sing uniné ngéné:\n26Layang marang gramang Féliks sing kajèn, kabar slamet sangka Klaudius Lisias. 27Aku ngekèki krungu nèk wong Ju nyekel wong iki arep dipatèni. Aku uga ngerti nèk wong iki wargané negara Rum. Mulané aku ngalang-alangi kuwi lan ngongkon soldat-soldat ngluwari wong iki. 28Awit aku kepéngin ngerti apa jalarané wong-wong Ju arep matèni wong iki, mulané wongé tak gawa nang ngarepé Kruton Agamané. 29Aku ngerti nèk prekarané kuwi bab wèt-wèté agamané wong-wong kuwi lan Paulus blas ora nglakoni apa-apa sing marakké dèkné kudu disetrap apa dipatèni. 30Kadung aku éntuk kabar nèk wong-wong Ju pada nggawé komplot arep matèni dèkné, aku terus ngongkon wong iki teka nang nggonmu. Uga wong-wong sing ngelahké Paulus pada tak kongkon nang nggonmu nggawa kelahané. Ya namung semono tembungku.\n31Para soldat terus nuruti apa préntahé kumendané lan mbengi kuwi waé nggawa rasul Paulus tekan kuta Antipatris. 32Esuké soldat-soldat sing mlaku terus balik menèh nang panggonané, nanging soldat-soldat sing [ 220 ]numpak jaran budal terus karo rasul Paulus. 33Kadung wis tekan Sésaréa rasul Paulus terus dipasrahké marang gramangé, bareng karo layang sangka kumendan Klaudius Lisias. 34Sakwisé gramangé matya layang mau terus takon marang rasul Paulus dèkné kuwi wong lairan ngendi. Rasul Paulus terus ngomong nèk dèkné kuwi sangka bawah Silisia. 35Gramangé terus ngomong: \"Prekaramu kuwi arep tak titipriksa nèk wong-wong sing ngelahké kowé wis teka.\" Gramangé terus ngongkon nglebokké rasul Paulus nang setrapan nang palèsé ratu Hérodès.\nKelahané wong-wong Ju bab rasul Paulus\n24 1Kadung wis limang dina, Imam Gedé Ananias teka nang Sésaréa karo pinituwané bangsa Ju lan advokat sing jenengé Tèrtulus. Wong-wong iki mara nang nggoné gramang Féliks nggawa kelahané. 2Weruh rasul Paulus wis ngadep, advokat Tèrtulus terus ngomong ngéné:\n\"Bapak gramang sing kajèn, enggoné Bapak nata negarané awaké déwé nganggo kaweruh kuwi nekakké keslametan lan katentreman tenan. Pantyèn ketara banget kemajuané. 3Nang endi waé awaké déwé ora lali ngomongké bab iki lan awaké déwé maturkesuwun tenan marang Bapak. 4Supaya ora nganggokké waktuné Bapak okèh-okèh, aku saiki arep ngomongké bab kelahané awaké déwé lan aku nyuwun dirungokké sedilut waé. 5Kuwi ngéné: wong iki pantyèn pernyakit tenan sing nyamari. Dèkné seneng ngojok-ojoki wong-wong, marakké gègèran nang tengahé wong Ju lan nang endi-endi. Wong iki dadi pengarepé golongané wong Kristen, murid-muridé Yésus sangka kuta Nasarèt. 6-8Dèkné wis ngregeti Gréja Gedé, mulané terus dityekel karo awaké déwé. Awaké déwé sakjané arep ngrutu wong iki miturut wèt-wèté agamané awaké déwé, nanging kumendan Lisias ngrebut wong iki sangka tangané awaké déwé lan dèkné terus ngongkon awaké déwé nggawa kelahané nang nggoné Bapak. Nèk wongé mbok takoni, mesti Bapak bakal weruh déwé nèk kelahané awaké déwé kabèh bener.\"\n9Wong-wong Ju sing nang kono uga pada mèlu ngelahké rasul Paulus lan mbenerké omongané Tèrtulus.\nTembungé rasul Paulus nang ngarepé gramang Féliks\n10Saiki gramang Féliks ngekèki kelunggaran marang rasul Paulus nyauri kelahan kuwi. Rasul Paulus terus ngomong ngéné:\n\"Bapak gramang sing kajèn, aku ngerti nèk Bapak wis pirang-pirang taun ngrutu wong nang kéné, mulané aku bakal nyauri prekara iki nang ngarepé Bapak karo ati sing ayem. 11Bapak bisa takon-takon déwé nèk aku teka nang kuta Yérusalèm arep ngabekti marang Gusti Allah, wis rolas dina kepungkur. 12Wong-wong iki ora tau weruh aku bantah-bantahan karo sapa waé nang Gréja Gedé, apa ngojok-ojoki wong marakké nggawé gègèran. Ya ora nang sinaguk-sinaguk, ya ora nang endi-endi nang kuta. 13Wong-wong iki ora bisa nduduhké salahku. 14Aku ngakoni nang ngarepé Bapak, nèk aku pretyaya marang Gusti Allah sing disembah karo mbah-mbahanku, miturut sing diarani 'Piwulang Anyar' karo wong-wong iki. Kuwi jaréné piwulang sing klèru. Nanging aku ya pretyaya marang sembarang sing ketulis nang wèt-wèté nabi Moses lan uga kitab-kitabé para nabi. 15Sakjané ya ora béda blas karo wong-wong iki, awit aku ya pretyaya marang Gusti Allah sing wis janji, nèk kabèh wong mbésuk bakal ditangèkké sangka pati, ora dadi sebab wong betyik apa wong ala. 16Mulané sak bisa-bisaku aku nglumui supaya atiku bisa resik slawasé, ya nang ngarepé Gusti Allah, ya nang ngarepé manungsa.\n17\"Jalaran wis suwi banget aku ora nang kuta Yérusalèm, mulané aku teka [ 221 ]rana arep ngekèki urunan lan masrahké kurban. 18-19Ya dongé aku nindakké kaperluan-kaperluan kuwi, sakwisé aku nglakoni wisuh sutyi, wong-wong kuwi nemu aku nang Gréja Gedé. Nang kono ora ènèng gègèran apa ramé-ramé blas, malah ing waktu kuwi ora ènèng wong okèh bebarengan karo aku, kejaba namung wong Ju siji-loro sangka bawah Asia. Sakjané wong-wong kuwi sing kudu ngelahké aku nang nggoné Bapak, semunggoné aku nduwé salah kepriyé waé. 20-21Bèn ngomong apa pada nemu salah liyané dongé aku dikelahké nang ngarepé Kruton Agama, kejaba namung prekara siji iki, yakuwi, jalaran aku ngomong ngéné: 'Aku dikrutu jalaran aku pretyaya nèk wong mati bakal tangi menèh.'\"\n22Gramang Féliks sing ngerti okèh bab piwulang Kristen, nutup kruton kuwi ngomong ngéné: \"Prekara iki arep tak rampungké nèk kumendan Lisias wis nang kéné.\" 23Gramangé terus mréntah marang ofisir sing nyambutgawé kongkon njaga rasul Paulus, nanging rasul Paulus dililani mlaku-mlaku lan kantya-kantyané éntuk ngrumati dèkné.\nRasul Paulus nang ngarepé Féliks lan Drusila\n24Ora let suwi gramang Féliks teka menèh, nanging saiki karo bojoné sing jenengé Drusila, wong Ju. Gramang Féliks terus mréntah kongkon nyeluk rasul Paulus. Rasul Paulus terus ngomongké bab pengandel ing Gusti Yésus. 25Nanging kadung rasul Paulus ngomongké bab klakuan sing betyik, bab ngendek hawané ati lan bab kruton nang ngarepé Gusti Allah ing entèk-entèkané jaman, gramang Féliks terus wedi lan ngomong: \"Wis, semono waé, kana lunga menèh. Suk kapan-kapan kowé tak tyeluk menèh.\" 26Féliks ajek nyeluk rasul Paulus kuwi sakjané jalaran dèkné ngarep-arep dikèki duwit sogokan karo rasul Paulus.\n27Sakwisé rong taun gramang Féliks terus diganti karo gramang Pèrkius Fèstus. Jalaran gramang Féliks kepéngin dielem karo wong Ju, mulané rasul Paulus terus diejarké nang setrapan terus.\nRasul Paulus njaluk digawa nang nggoné ratuné\n25 1Telung dina sakwisé gramang Fèstus teka nang kuta Sésaréa kono, dèkné terus budal nang kuta Yérusalèm. 2-3Nang kono para pengarepé imam lan para pinituwané wong Ju pada nggawa kelahané menèh bab rasul Paulus. Wong-wong kuwi pada nyuwun gramang Fèstus ngétokké kabetyikané lan ngongkon rasul Paulus teka nang kuta Yérusalèm. Nanging karepé wong-wong kuwi sakjané arep nyegat lan matèni rasul Paulus nang dalan. 4-5Nanging gramang Fèstus semaur: \"Paulus disetrap nang kuta Sésaréa lan aku déwé uga bakal balik mbrana. Apiké para pinituwamu siji-loro bareng karo aku budal nang Sésaréa lan nang kana nggawa kelahanmu bab salahé Paulus.\"\n6Sakwisé nang kono namung wolung dina tekané sepuluh dina, gramang Fèstus terus balik menèh nang kuta Sésaréa. Esuké dèkné terus nganakké kruton lan mréntah kongkon nggawa rasul Paulus mbrono. 7Kadung rasul Paulus wis mlebu nang kruton kono, wong-wong Ju sing teka sangka Yérusalèm terus pada ngrubung dèkné lan nyalahké dèkné karo werna-werna prekara sing abot banget, nanging ora bisa ngujutké siji waé. 8Rasul Paulus malah ngomong ngéné: \"Aku ora rumangsa salah nerak wèt-wèté nabi Moses apa pernatané Gréja Gedé apa nglakoni salah marang ratuné.\"\n9Nanging jalaran gramangé kepéngin disenengi karo wong Ju, mulané dèkné terus takon marang rasul Paulus: \"Apa kowé gelem digawa nang Yérusalèm lan tak krutu nang kana?\"\n10-11Rasul Paulus malah semaur: \"Aku ngadek nang kéné iki lak wis nang ngarepé krutoné ratuné Rum, mulané [ 222 ]aku ya njaluk dikrutu nang kéné. Bapak déwé ngerti nèk aku ora nduwé salah apa-apa marang wong Ju. Nèk aku nerak wèt-wèté lan nglakoni sakwijiné prekara sing marakké aku pantes dipatèni, aku ya gelem mati. Nanging nèk kelahan-kelahan kuwi ora bener, ora ènèng wong sing bisa masrahké aku marang wong-wong Ju kuwi. Aku nyuwun prekara iki digawa nang krutoné ratuné Rum waé.\"\n12Sakwisé gramang Fèstus rembukan karo advisur-advisuré dèkné terus semaur: \"Kowé njaluk digawa nang krutoné ratuné Rum, kowé ya bakal digawa rana.\"\nRasul Paulus nang ngarepé ratu Agripa lan Bèrniké\n13-14Ora let suwi ratu Agripa lan adiké wédok sing jenengé Bèrniké teka nang kuta Sésaréa, arep ngurmat gramang Fèstus. Sakwisé ratuné nang kono telung dina, gramang Fèstus terus nggawa prekara bab rasul Paulus marang ratu Agripa. Gramang Fèstus ngomong ngéné: \"Nang kéné ènèng wong disetrap, tinggalané gramang Féliks. 15Dongé aku nang Yérusalèm para pengarepé imam lan para pinituwané bangsa Ju pada nggawa kelahan marang aku lan pada nyuwun aku nyetrap wong iki. 16Nanging wong-wong tak sauri nèk tyarané wong Rum kuwi séjé lan ora nampa kelahané wong, tanpa wong sing disalahké dikèki kelunggaran adep-adepan karo sing ngelahké lan mbales kelahané. 17Kadung wong-wong sing nggawa kelahan wis teka, aku ora ngentèni suwi, nanging ésuké aku terus nganakké kruton lan wong-wong sing kelah ya pada maju. 18Wong-wong kuwi ya terus ngetokké kelahané, nanging aku ora krungu blas bab tumindak sing ala, kaya sing tak kira sakdurungé. 19Sing diomong namung prekara-prekara bab agamané wong Ju déwé lan bab sakwijiné wong sing wis mati, jenengé Yésus, sing miturut Paulus, saiki ijik urip. 20Jalaran aku kangèlan sing arep nggarap prekara iki, mulané aku terus takon marang Paulus, apa gelem digawa nang Yérusalèm lan dikrutu nang kana waé. 21Nanging Paulus malah njaluk supaya prekara iki digawa nang krutoné ratuné Rum lan nyuwun dijaga terus nganti prekarané dikrutu karo ratuné. Mulané aku ya mréntah, supaya Paulus dijaga nganti tekan waktuné nggawa dèkné nang nggoné ratuné.\"\n22Ratu Agripa terus ngomong marang gramang Fèstus: \"Aku kepéngin krungu déwé sangka wong kuwi.\"\nFèstus semaur: \"Sésuk ésuk kowé bisa krungu.\"\n23Esuké ratu Agripa lan Bèrniké teka nang kruton nganggo tyarané kraton, dietutké para penggedéné ofisir lan para penggedé liya-liyané sangka kuta kono. Gramang Fèstus terus kongkonan nggawa rasul Paulus maju. 24Fèstus terus ngomong: \"Ratu Agripa lan para sedulur kabèh sing nang kéné. Ya iki wongé sing dikelahké karo wong-wong Ju nang Yérusalèm lan uga nang kéné. Wong-wong Ju pada bengok-bengok njaluk wong iki dipatèni waé. 25Nanging aku ora nemu salah apa-apa sing marakké wong iki kudu dipatèni. Lan jalaran dèkné déwé njaluk supaya prekarané digawa nang krutoné ratuné Rum, aku ya arep ngongkon nggawa dèkné nang kuta Rum. 26Nanging aku durung éntuk katerangan sing apik lan aku ya durung nemu salahé sing kenèng tak enggo jalaran nang sakjeroné layang sing arep tak kirimké ratuné. Mulané aku saiki nggawa wong iki nang ngarepmu kabèh, nanging kaping pisan marang ratu Agripa, supaya, nèk wis ditakon-takoni, aku bisa nemu prekara sing kenèng tak tulis. 27Awit ora lumrah nèk aku ngongkon wong setrapan nang Rum tanpa ndunungké kanti tyeta apa salahé wongé.\"\nRasul Paulus nang ngarepé ratu Agripa\n26 1Ratu Agripa terus ngomong marang rasul Paulus: \"Kowé saiki kenèng mbales kelahanmu!\" Rasul [ 223 ]Paulus terus ngunggahké tangané lan ngomong ngéné:\n2\"Duh ratu Agripa, bungah tenan aku dikèki kelunggaran mbales kelahané wong-wong Ju bab aku nang ngarepé ratuné. 3Aku bungah, jalaran aku ngerti nèk ratu Agripa ngerti apik bab adat-tata-tyarané bangsa Ju. Mulané aku nyuwun tenan, supaya ratu Agripa gelem ngrungokké tembungku karo sabar.\n4\"Wong Ju kabèh ngerti uripku, awit kawit tyilikanku aku urip nang tengahé bangsaku nang Yérusalèm. 5Wong-wong wis kenal aku suwi lan nèk gelem bisa nyeksèni déwé nèk kawit mbiyèn aku nurut agama temen tenan, ing sakjeroné golongané para Farisi. 6Nèk dipikir aku ngadek nang kéné iki sakjané jalaran aku pretyaya marang prejanjiané Gusti Allah marang mbah-mbahané awaké déwé, nèk Dèkné bakal nangèké wong mati. 7Taleré bangsa Israèl rolas ngarep-arep prejanjian kuwi ndang bisa keturutan, mulané mbah-mbahané awaké déwé ya pada ngabekti marang Gusti Allah awan lan wengi. Lan jalaran aku uga nduwèni pengarep-arep iki, duh ratu, aku dikelahké karo wong-wong Ju. 8Apa jalarané kok wong-wong Ju ora pada pretyaya nèk Gusti Allah nangèké Gusti Yésus sangka pati?\n9\"Mauné aku déwé ya mikir kudu ngrusak kabar kabungahan bab Gusti Yésus sangka Nasarèt. 10Lan aku molai karo penggawéan kuwi nang Yérusalèm. Aku terus njaluk layang pangwasa marang para pengarepé imam, kanggo nglebokké wong Kristen pirang-pirang nang setrapan. Nèk ènèng sing kudu dipatèni mbarang aku ya mèlu setuju. 11Ping pira waé aku ngleboni sinaguk-sinaguk lan meksa wong-wong sing Kristen supaya ninggal pengandelé. Sangking sengitku karo wong-wong kuwi, aku sampèk budal nang kuta-kuta nang liya negara arep nyekel wong-wong Kristen kuwi.\n12\"Mulané aku terus budal nang kuta Damaskus, manut kongkonané lan nggawa layang pangwasané para pengarepé imam. 13Lah nanging nang tengah dalan ing wayah awan nggentar, duh ratu Agripa, aku dadakan weruh padang semlorot sangka langit, sing padangé ngungkuli padangé srengéngé. Pepadang kuwi nyloroti aku lan wong-wong sing mèlu aku. 14Awaké déwé kabèh tiba nang lemah lan aku terus krungu swara ing tembung Ibrani ngomong marang aku ngéné: 'Saulus, Saulus, kenèng apa kowé kok nyiya-nyiya Aku? Kowé nggawé tatuné awakmu déwé kaya sapi sing nyépak-nyépak palangé sing digawé ngepluk kaé.' 15-17Aku terus takon: 'Gusti, kowé kuwi sapa ta?' Gusti terus semaur: 'Aku iki Yésus, sing mbok siya-siya. Ngadeka. Aku ngétok marang kowé kuwi awit Aku arep netepké kowé dadi peladènku. Kowé bakal dadi seksi marang wong liyané nèk kowé ing dina iki weruh Aku lan uga bab prekara liya-liyané sing mbésuk bakal tak duduhké marang kowé. Kowé bakal tak luwari sangka bangsa Israèl lan bangsa liya-liyané lan saiki kowé tak kongkon marani bangsa-bangsa kuwi. 18Kowé bakal melèkké mripaté lan nuntun wong-wong kuwi sangka pepeteng marani pepadang, supaya wong-wong mau utyul sangka pangwasané Sétan lan mara marang pangwasané Gusti Allah. Jalaran pada pretyaya marang Aku, dosané wong-wong mau bakal tak ngapura lan wong-wong mau bakal dadi umat sing tak pilih.'\n19\"Ratu Agripa, sakploké kuwi aku terus manut marang tembung sing tak tampa sangka swarga kuwi. 20Aku terus ndisik déwé nang kuta Damaskus, sangka kono aku terus nang kuta Yérusalèm, terus nang bawah Yudéa kabèh lan uga marang wong-wong sing dudu Ju. Aku ngabari wong-wong, supaya pada molai urip sing anyar lan pada mbalik marang Gusti Allah lan pada nduwèni klakuan sing tyotyok karo kauripan sing anyar. 21Jalaran sangka kuwi para penuntuné wong Ju terus [ 224 ]nyekel aku, dongé aku nang Gréja Gedé, tujuané arep matèni aku. 22Nanging tekané saiki aku dipageri karo Gusti Allah, mulané saiki aku ngadek nang kéné, ngekèki paseksi marang kabèh wong, sing gedé lan sing tyilik. Sing tak omong iki tunggalé waé karo sing wis tau diomongké karo para nabi lan uga nabi Moses dèk mbiyèn. 23Nabi Moses lan para nabi liyané dèk mbiyèn wis ngomongké nèk Kristus bakal nglakoni kasangsaran, nanging uga Dèkné bakal tangi sangka pati sing ndisik déwé lan bakal ngabarké marang wong Ju lan sing dudu Ju bab pepadang sing nggawa keslametan ing uripé manungsa.\"\n24Dongé rasul Paulus ijik ngomong ngono kuwi, gramang Fèstus terus mbengok: \"Paulus, kowé saiki wis édan tenan! Kowé kuwi kokèhan pangerti, mulané dadi édan.\"\n25Rasul Paulus terus semaur: \"Aku ora édan, bapak gramang. Omongku kuwi kabèh bener lan pikiranku waras tenan. 26Ratu Agripa ngerti kabèh iki. Karo dèkné aku bisa blaka waé, awit sembarang kuwi kabèh klakoné ora ndelik-ndelik! 27Ratu Agripa apa pretyaya marang sing ditulis karo para nabi? Aku ngerti nèk ratu Agripa pretyaya.\"\n28Ratu Agripa semaur: \"Apa kowé mikir nèk gampang waé aku mbok dadèkké wong Kristen?\"\n29Rasul Paulus terus ngomong: \"Aku kepéngin ndonga marang Gusti Allah, supaya ora suwi menèh ora namung ratuné, nanging wong kabèh sing pada ngrungokké marang aku ing dina iki bisa kaya aku, kejaba sangka enggonku diranté iki.\"\n30Sakwisé kuwi ratu Agripa lan gramang Fèstus lan ratu Bèrniké lan wong kabèh pada ngadek. 31Dongé lunga, ratuné lan gramangé pada guneman: \"Wong iki ora nduwé salah apa-apa sing marakké dèkné kudu dipatèni.\" 32Ratu Agripa terus ngomong marang gramang Fèstus: \"Semunggoné wong iki prekarané ora njaluk diunggahké nang nggoné ratu gedé, saiki dèkné wis bisa metu.\"\nRasul Paulus budal nang kuta Rum\n27 1Sakwisé ditetepké nèk awaké déwé kabèh kudu budal nang negara Itali, rasul Paulus lan wong setrapan liyané siji-loro terus dipasrahké marang Yulius, ofisiré ratuné Rum. 2Awaké déwé terus numpak kapal sangka kuta Aderamitium budal nang panggonan-panggonan nang bawah Asia. Aristarkus, sedulur sangka kuta Tèsalonika nang bawah Masedonia, uga bareng karo awaké déwé. 3Esuké awaké déwé tekan kuta Sidon. Ofisir Yulius jan apik banget marang rasul Paulus. Rasul Paulus dililani niliki kantya-kantyané lan nampa pawèh kanggo nyukupi kabutuhané. 4Sangka kono awaké déwé neruské lakuné. Nanging jalaran anginé nampek, awaké déwé kepeksa mlipir karo kapalé sak uruté pinggiré pula Siprus, sing ora keterak angin. 5Awaké déwé enggoné ngabrah segara metu bawah Silisia lan Pamfili, terus tekan kuta Mira nang bawah Likia. 6Nang kono ofisiré nemu kapal sing teka sangka kuta Alèksandria. Kapalé arep lunga nang negara Itali. Awaké déwé kabèh terus diboyong nang kapal iki.\n7Pirang-pirang dina awaké déwé kemampul, kapalé sawangané ora maju blas. Karo rekasa awaké déwé terus bisa tekan kuta Knidus. Jalaran anginé gedé banget, awaké déwé kepeksa metu kidulé pula Kréta, ngliwati panggonan sing jenengé Salmuné. 8Karo rekasa awaké déwé bisa ngliwati kono lan entèk-entèké awaké déwé bisa tekan panggonan sing jenengé Babakan Apik, tyedek karo kuta Laséa.\n9Awaké déwé kepeksa lèrèn suwi nang panggonan kono, awit mlaku terus nyamari tenan, jalaran dina Pangapuran Gedé wis kliwat lan saiki wayahé angin banter lan ombak gedé. Mulané rasul Paulus terus ngomong ngéné marang penggedéné kapalé: 10\"Bapak-bapak, awaké déwé bakal katekan ombak gedé. [ 225 ]Kuwi ora namung nyamari kanggo kapalé lan momotané, nanging uga kanggo uripé awaké déwé.\" 11Nanging ofisiré malah pretyaya marang kapitèné lan wongé sing nduwé kapalé tenimbang pretyaya marang tembungé rasul Paulus. 12Babakan kapal kono pantyèn ora kepénak kanggo lèrèn ing wayah adem lan angin banter. Mulané wong sing nang kapal kono sing okèh pada setuju nèk budal waé. Karepé bisa tekan Féniks, sakwijiné babakan nang pula Kréta, sing adepé ngidul-ngulon lan ngalor-ngulon, dadi apik kanggo lèrèn suwéné wayah adem.\nKeterak angin banter lan ombak gedé\n13Kadung ènèng angin teka sangka sebelah kidul wong kabèh mikir nèk kuwi waktu sing apik kanggo budal terus. Jangkaré diangkat lan kapalé terus mlipir tyedek karo pinggiré pula Kréta. 14Lah kok terus dadakan waé ènèng angin banter sangka daratan sing lumrahé diarani angin \"Lor Wétan\". 15Kapalé katut karo anginé lan jalaran kapalé wis ora kenèng dilakokké, entèk-entèké diejarké waé bèn kintir. 16Awaké déwé terus kaaling-alingan nang sak kidulé pula tyilik sing jenengé Kauda. Karo rekasa awaké déwé bisa nyandak prauné tyilik. 17Kuwi terus diunggahké nang kapal terus ditalèni. Kapalé déwé ya terus ditalèni mubeng. Jalaran wedi nèk kapalé mengko kandas nang panggonan sing tyetèk banyuné nang Sirté, mulané layaré terus digulung lan kapalé dikintirké banyu. 18Anginé selot suwi selot banter, mulané ésuké momotané kapal terus dibuwangi nang laut. 19Esuké menèh pirantiné kapal uga molai dibuwangi. 20Embuh sepira suwéné awaké déwé ora weruh srengéngé, apa menèh lintang-lintang. Anginé lan ombaké ora mandek-mandek. Entèk-entèké awaké déwé wis ora nduwé pengarep-arep menèh nèk bakal slamet.\n21Jalaran wong okèh wis suwi ora mangan, rasul Paulus terus ngadek nang tengahé wong-wong, terus ngomong: \"Para sedulur, nèk mauné kowé pada nggugu omongku lan ora lunga sangka pula Kréta, mesti awaké déwé ora nemoni karusakan lan kangèlan kaya ngéné iki. 22Nanging saiki kowé ya aja pada susah lan kuwatir, awit ora ènèng siji waé sing bakal mati. Namung kapalé sing bakal kelep. 23Awit wingi mbengi Gustiku sing tak sembah wis ngongkon mulékaté teka nang nggonku. 24Mulékaté ngomong ngéné marang aku: 'Paulus, kowé aja wedi. Awit kowé bakal ngadek nang ngarepé ratu gedé nang Rum. Lan jalaran sangka kowé, Gusti Allah ngétokké kabetyikané lan ngekèki slamet marang wong kabèh sing bareng karo kowé nang kapal.' 25Mulané para sedulur, sing kendel terus, awit aku pretyaya nèk sembarang bakal mlaku kaya sing wis diomong karo Gusti Allah marang aku. 26Awaké déwé mesti bakal kandas nang sakwijiné pula.\"\n27Mbengi kaping patbelas, dongé awaké déwé kintir nang mér Adria, kira-kira tengah wengi, para matrus mikir nèk wis tyedek karo daratan. 28Terus pada ngukur jeruné banyuné nganggo ukuran. Nang kono pada weruh nèk jeruné banyu ènèng telung puluh nenem setengah mèter. Ora suwi menèh terus nguntyalké watu ukurané menèh, saiki jeruné pitulikur setengah mèter. 29Wong-wong mau pada wedi nèk kapalé nerak watu, mulané terus pada ngedunké jangkar papat sangka mburi lan pada ngarep-arep ndang bisa padang. 30Nanging karepé para matrus mau arep ninggal kapalé. Prauné tyilik arep diedunké nang banyu, nanging étok-étoké arep ngedunké jangkar sing nang ngarep. 31Rasul Paulus terus ngomong ngéné marang ofisiré lan para soldat: \"Nèk matrus-matrus kuwi ora nang kapal waé, kowé kabèh ora bakal slamet.\" 32Mulané soldat-soldat mau terus ngetok taliné prauné, prauné terus kejegur nang segara, terus kintir.\n33Kadung wis padang rasul Paulus nyuwun wong-wong kabèh, supaya pada mangan. Rasul Paulus ngomong ngéné: [ 226 ]\"Kowé wis patbelas dina ngarep-arep supaya pada slamet, sampèk ora mangan apa-apa. 34Apiké saiki pada mangan ndisik, awit kowé kudu kuwat, supaya ora mati.\" 35Sakwisé ngono rasul Paulus terus njikuk roti, terus nang ngarepé wong okèh dèkné ndonga nyuwun berkah. Rotiné dityuwil-tyuwil terus dipangan. 36Wong-wong kabèh atiné krasa kendel menèh terus pada gelem mangan setitik. 37Wong-wong sing nang kapal kono okèhé ènèng wong rong atus pitung puluh nenem. 38Sakwisé kabèh pada mangan warek, wong-wong terus pada mbuwang gandumé nang segara, supaya kapalé tambah èntèng.\nKapalé kandas lan rusak\n39Kadung wis awan para matrus terus pada weruh daratan, nanging ora ngerti endi. Kono kuwi panggonan teluk, tegesé lauté mlebu nang daratan setitik. Wong-wong mikir arep ngandaské kapalé nang kono waé. 40Taliné jangkar terus dipedoti, jangkaré terus dibuwang nang segara, semono uga taliné sing dienggo nalèni kemudiné. Layaré prau terus arep dipasang, supaya anginé bisa nyurung kapalé mau minggir. 41Nanging kapalé terus kandas nang panggonan sing tyetèk. Kapalé sebelah ngarep terus ambles-bles, lah sebelah mburi remuk diantemi ombak gedé banget.\n42Lah saiki para soldat arep matèni wong setrapan kabèh, supaya ora minggat ngelangi nang daratan. 43Nanging kumendané ora nglilani rasul Paulus dipatèni, mulané soldat-soldat ya dipenggak penging matèni setrapan-setrapané. Kumendané terus mréntah wong-wong sing bisa ngelangi kongkon pada njegur ndisik lan ngelangi nang daratan. 44Lah liya-liyané bèn kintir tyekelan kayu apa petyah-petyahan kapal sing kemambang. Mengkono kuwi kabèh bisa tekan daratan kanti slamet.\nNang pula Malta\n28 1Kadung awaké déwé tekan daratan kanti slamet, awaké déwé ngerti nèk pula kuwi pula Malta. 2Wong-wong sing manggon kono apik banget enggoné nampa awaké déwé. Jalaran terus udan lan rasané adem wong-wong terus nggawé bediyang. Awaké déwé terus diejèk rono. 3Rasul Paulus mèlu nglumpukké kayu-kayu ditumpuk nang geniné. Lah kok terus ènèng ula metu sangka kayu-kayu kuwi, jalaran kepanasen geniné. Ulané terus nyokot tangané rasul Paulus. 4Kadung wong-wong kono mau weruh ulané gumandul nang tangané rasul Paulus, terus pada rasan-rasan marang sakpada-pada: \"Wong kuwi mesti tukang matèni wong, mulané senajan ora mati nang laut kepriyé-priyé ya bakal mati.\" 5Nanging rasul Paulus ngipatké ulané terus tiba nang njero geni. Rasul Paulus ora krasa lara blas. 6Wong-wong mikiré tangané rasul Paulus bakal abuh lan dèkné déwé bakal tiba mati. Nanging kadung dientèni sampèk suwi weruh nèk rasul Paulus ora kenèng apa-apa, wong-wong mau terus mbalik pikirané, ngomong: \"Wong kuwi mesti gusti allah!\"\n7Ora adoh sangka kono ènèng kebon, sing nduwé Publius, penggedéné pula kono. Publius nampa awaké déwé apik lan awaké déwé dadi dayohé nginep nang omahé telung dina suwéné. 8Dongé awaké déwé nang kono bapaké Publius lara panas lan lara weteng. Rasul Paulus terus mlebu nang kamaré wongé terus numpangi tangan ndongakké. Wongé sakwat mari. 9Wong-wong terus krungu bab lelakon kuwi, mulané wong-wong nang pula kono pada nggawa sing lara kabèh nang nggoné rasul Paulus. Kabèh terus mari. 10Wong-wong terus pada ngekèki kado pirang-pirang marang awaké déwé lan dongé awaké déwé arep budal menèh, awaké déwé disangoni sembarang sing dibutuhké karo awaké déwé.\nSangka pula Malta budal nang kuta Rum\n11Sakwisé telung sasi nang pula kono, awaké déwé terus numpak kapal sing [ 227 ]teka sangka kuta Alèksandria, kapal sing endas-endasané gambaré déwa kembar sing jenengé Kastor lan Polus. Kapal kuwi nang kono sak suwéné wayah adem. 12Awaké déwé terus mandek nang kuta Serakus lan mampir telung dina nang kono. 13Sangka kono awaké déwé terus budal nang kuta Régium. Esuké terus ènèng angin banter sangka kidul, mulané let rong dina awaké déwé terus tekan kuta Putioli. 14Nang kuta kono awaké déwé kepetuk karo sedulur-sedulur Kristen. Awaké déwé terus dikongkon nginep sampèk seminggu nang kono. Sangka kono awaké déwé budal nang kuta Rum. 15Nang kuta Rum kono sedulur-sedulur Kristen krungu nèk awaké déwé teka. Wong-wong pada metuk awaké déwé nang Pasar Apius lan uga nang Trés Taberné. Kadung rasul Paulus kepetuk karo sedulur-sedulur mau, dèkné terus maturkesuwun marang Gusti Allah lan nampa kekuwatan anyar.\nNang kuta Rum\n16Nang kuta Rum rasul Paulus éntuk manggon déwé, dijaga soldat siji.\n17Sakwisé kliwat telung dina rasul Paulus terus ngundang para pengarepé wong Ju sing manggon nang kono. Kadung wong-wong wis ngumpul, rasul Paulus terus ngomong ngéné: \"Para sedulur, senajan aku ora nduwé salah apa-apa marang bangsané awaké déwé lan aku ya blas ora nerak adat tata-tyara tinggalané mbah-mbahané awaké déwé, nanging aku meksa dityekel nang kuta Yérusalèm lan dipasrahké marang wong Rum. 18Sakwisé wong Rum nakon-nakoni prekarané lan ora nemu apa-apa sing bisa marakké aku nampa setrapan pati, aku terus arep dietyulké. 19Nanging wong-wong Ju nang kana ora trima nèk aku dietokké, mulané aku terus kepeksa nggawa prekara iki nang kruton gedé, krutoné ratuné nang Rum. Aku déwé ora bakal nggawa kelahan apa-apa bab bangsaku. 20Ya iku jalarané enggonku ngumpulké kowé kabèh nang kéné, supaya aku bisa ngomongi kowé bab iki. Aku diranté iki jalaran aku pretyaya marang sing diarep-arep karo bangsa Israèl.\"\n21Wong-wong Ju mau terus semaur: \"Awaké déwé ora nampa layang apa-apa sangka Yudéa bab kowé. Uga ora ènèng wong sapa-sapa sangka kana sing dikongkon nggawa kabar mbréné bab bener-oraé. 22Nanging awaké déwé kepéngin krungu pinemumu bab piwulang sing anyar iki, awit awaké déwé ngerti nèk nang endi-endi piwulang iki dimungsuh.\"\n23Wong-wong terus pada nggawé kangsènan karo rasul Paulus lan kadung wis tekan dinané wong-wong mau teka nang omahé rasul Paulus, nanging saiki wongé okèhé ngungkuli sing ndisik. Wiwit ésuk tekané soré rasul Paulus nyritakké lan ndunung-ndunungké bab Kratoné Gusti Allah. Nganggo ayat-ayat sangka kitabé nabi Moses lan kitab-kitabé para nabi, rasul Paulus ndunung-ndunungké marang wong-wong kuwi, supaya pada pretyaya marang Gusti Yésus. 24Pantyèn ya ènèng sing pretyaya lan ngakoni nèk sing diwulangké karo rasul Paulus kuwi bener, nanging uga ènèng sing ora gelem pretyaya. 25Wong-wong terus mulih sangka kono karo èngkèl-èngkèlan. Kuwi sakwisé rasul Paulus ngomong ngéné: \"Pantyèn tyotyok banget tembungé Roh Sutyi sing dietokké karo nabi Yésaya marang para mbah-mbahané awaké déwé. 26Tembung kuwi uniné ngéné:\n[ 228 ]\n'Kana bangsa iki diparani lan diomongi nèk\nbakal ngrungokké, nanging ora dunung,\nbakal ndeleng, nanging ora weruh.\n27Awit pikirané wong-wong kuwi ketul,\nkupingé wis disumpeli dadi budek\nlan mripaté dieremké dadi lamur.\nSemunggoné ora ngono,\nmesti mripaté bisa weruh\nlan kupingé bisa krungu\nlan pikirané bisa ngerti,\nmesti terus pada mara nang nggonku\nlan tak waraské!'\"\n28Rasul Paulus terus ngomong menèh: \"Para sedulur, pada ngertia nèk kabar keslametan sangka Gusti Allah iki saiki digelarké marang wong-wong sing dudu Ju lan wong-wong kuwi pada gelem ngrungokké.\" 29Sakwisé rasul Paulus ngomong ngono kuwi, wong-wong Ju terus pada lunga karo èngkèl-èngkèlan.\n30Rong taun suwéné rasul Paulus manggon nang kuta Rum kono, nang omah séwan. Sapa waé sing tilik dèkné nang kono ya ditampa apik. 31Rasul Paulus ngabarké bab Kratoné Gusti Allah lan mulang bab Gusti Yésus Kristus karo kendel lan ora ènèng wong sing ngalang-alangi dèkné.","id":"<urn:uuid:cebd7290-6ddc-4f54-954e-435453802593>","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/jv.wikisource.org\/wiki\/Kitab_Sutyi_Prejanjian_Anyar\/Para_Rasul","date":"2023-03-22T22:39:26Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296944452.97\/warc\/CC-MAIN-20230322211955-20230323001955-00197.warc.gz","language":"jvn","language_score":1.0000032187,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 1.0000032186508179}","num_words":25865,"character_repetition_ratio":0.101,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.191,"stopwords_ratio":0.339,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Kitab Sutyi Prejanjian Anyar\/Yohanes\nPasal 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21\n[ from=177 ]\nKabar kabungahan sangka\nGusti Allah miturut Yohanes\nTembungé Gusti Allah sumberé urip\n1 1Sakdurungé jagat digawé, Tembung wis ènèng. Tembung iki mauné nang nggoné Gusti Allah lan Tembung iki ya pantyèn Gusti Allah. 2Sakdurungé jagat ènèng, Tembung wis dadi siji karo Gusti Allah. 3Sembarang ènèngé sangka Tembung lan tanpa Tembung ya ora ènèng apa-apa. 4Tembung kuwi sumberé urip lan urip kuwi dadi pepadangé manungsa. 5Pepadang semlorot ing pepeteng lan pepeteng ora bisa matèni.\nYohanes nggawèkké dalan Gusti Yésus\n6-7Enèng sakwijiné wong sing jenengé Yohanes. Yohanes iki sing dikongkon karo Gusti Allah dadi seksiné Pepadang. Tekané Yohanes namung kanggo ndunungké marang wong-wong, supaya pada pretyaya marang Pepadang iki. 8Yohanes déwé dudu Pepadang. Dèkné namung ngabarké Pepadang kuwi sapa. 9Pepadang sing sejati iki arep teka lan madangi kabèh manungsa.\n10Tembung wis teka nang jagat. Nanging senajana jagat iki ènèngé sangka Dèkné, jagat ora nitèni Dèkné. 11Tembung nekani bangsané déwé, nanging bangsané déwé ora gelem nampa Dèkné. 12Nanging kabèh wong sing nampa Dèkné lan pretyaya marang Dèkné pada diaku anak karo Gusti Allah. 13Bisané dadi anaké Gusti Allah kuwi ora jalaran manungsa sing nglairké ora, nanging jalaran lair sangka Gusti Allah.\n14Tembung dadi manungsa wujut daging lan kulit. Dèkné manggon tyampur karo awaké déwé. Awaké déwé pada nyeksèni gedéné kwasané, sing namung Anaké sing ora ènèng tunggalé lan sing kebek kawelasan lan kabeneran, bisa nampa sangka Bapaké.\n15Ya iki sing diomong karo Yohanes, dongé dèkné ngabar-ngabarké, ngomong: \"Ya wong iki sing tak omong, dongé aku ngomong: 'Sak mburiku bakal ènèng wong teka, nanging Dèkné luwih ndisik tenimbang aku, awit Dèkné wis ènèng sakdurungé aku lair.'\"\n16Kabetyikané Anaké Gusti Allah gedé banget. Sangka lubèré kabetyikan kuwi awaké déwé kabèh saben dina nampa berkah tanpa mandek. 17Bener, wèt-wèté Gusti Allah tekané karo nabi Moses, nanging Gusti Yésus Kristus sing nggawa kabetyikané lan kawujutané Gusti Allah marang awaké déwé. 18Ora ènèng wong siji waé sing tau weruh Gusti Allah, nanging Anaké, sing ora ènèng tunggalé, sing wujut Gusti Allah lan dadi siji karo Bapaké, Dèkné sing ngétokké Gusti Allah marang awaké déwé.\nTembungé Yohanes bab Kristus\n19Para penggedéné wong Ju nang kuta Yérusalèm pada kongkonan para imam lan para peladèné Gréja Gedé nang nggoné Yohanes. Kongkon takon, dèkné kuwi sakjané sapa.\n20Yohanes saurané ya blaka waé: dèkné ngakoni nèk dudu Kristus.\n21\"Lah kowé kuwi sapa? Apa kowé kuwi menawa nabi Elia?\"\n\"Dudu!\"\n\"Apa kowé kuwi nabi sing kudu teka?\" [ 139 ]\n\"Ya dudu!\"\n22\"Lah sapa? Mbok ngomong ta? Lah mengko awaké déwé kongkon ngomong apa karo wong-wong sing ngongkon awaké déwé?\"\n23Yohanes semaur nganggo tembungé nabi Yésaya:\n\"Aku iki swara sing tyeluk-tyeluk nang wustèn:\ndalané dirata kanggo Gusti!\"\n24Wong-wong sing pitakonan marang Yohanes kuwi uga wong Farisi. 25Wong Farisi iki terus pada takon menèh marang Yohanes: \"Lah nèk kowé dudu Kristus lan dudu nabi Elia lan dudu nabi sing kudu teka, lah kowé kok mbaptisi wong-wong?\"\n26Yohanes semaur: \"Kowé pada ngerti nèk aku mbaptis karo banyu, nanging nang tengahmu ènèng sakwijiné wong sing kowé durung kenal. 27Ora suwi menèh kowé bakal weruh penggawéné Dèkné. Nanging aku aja dipadakké karo Dèkné, awit nalèni sepatuné Dèkné waé aku durung pantes.\"\n28Wong-wong sing pitakonan kuwi mau nang désa Bétani, nang wétané laut Yordan. Yohanes mbaptisi wong-wong nang laut iki.\nGusti Yésus Tyempéné Gusti Allah\n29Ing ésuké Yohanes weruh Gusti Yésus marani dèkné. Yohanes terus ngomong: \"Delokké kaé! Ya iku Tyempéné Gusti Allah sing nebus dosané manungsa. 30Ya wong iki sing tak omong kaé, nèk Dèkné bakal teka sak mburiku, nanging ènèngé wis kawit mbiyèn, sakdurungé aku lair. 31Aku déwé mauné ya durung nitèni Dèkné. Nanging enggonku mbaptis karo banyu kuwi supaya bangsa Israèl bisa nitèni Dèkné kuwi sapa.\"\n32Yohanes terus ngomong menèh: \"Aku weruh Roh Sutyi kaya manuk dara medun sangka langit terus méntyloki Dèkné. 33Mauné aku ora nitèni Dèkné. Nanging Gusti Allah sing ngongkon aku mbaptis karo banyu, Gusti Allah déwé ngomong marang aku: 'Nèk kowé weruh Roh Sutyi medun terus méntyloki wong, ya wong kuwi sing bakal mbaptis karo Roh Sutyi!' 34Saiki aku wis weruh déwé karo mripatku, mulané aku ngerti tenan nèk Dèkné kuwi Anaké Gusti Allah.\"\nMurid-muridé Gusti Yésus sing ndisik déwé\n35Ing ésuké Yohanes ya nang kono menèh karo murid loro. 36Kadung Gusti Yésus liwat, Yohanes terus nyawang Dèkné karo ngomong: \"Yakuwi Tyempéné Gusti Allah sing bakal dadi kurbané manungsa.\"\n37Murid loro mau krungu Yohanes ngomong ngono, mulané terus pada mèlu Gusti Yésus. 38Gusti Yésus nolèh mburi weruh wong loro mau mèlu Dèkné terus takon: \"Kowé pada arep nang endi?\"\nWongé pada semaur: \"Guru, omahmu nang endi?\"\n39Gusti Yésus semaur: \"Hayuk mèlu Aku, mengko kowé lak weruh déwé!\" Mulané terus pada mèlu lan pada weruh omahé sing dienggoni Gusti Yésus. Mbenginé pada nginep nang kono, awit tekané wis soré, kira-kira jam papat.\n40Murid loro mau sing krungu sangka Yohanes terus mèlu Gusti Yésus, sing siji jenengé Andréas, seduluré Simon Pétrus. 41Esuké Andréas terus gelis-gelis nggolèki Simon, diomongi: \"Awaké déwé wis kepetuk karo Kristus, Juru Slamet sing wis dijanji karo Gusti Allah!\"\n42Andréas terus ngeterké Simon nang nggoné Gusti Yésus.\nGusti Yésus nyawang Simon terus ngomong: \"Kowé kuwi lak Simon anaké Yohanes ta? Saiki kowé tak jenengké Kéfas!\" (Tembung Kéfas kuwi tunggalé waé karo Pétrus, tegesé: watu.)\n43Esuké Gusti Yésus kepéngin budal nang Galiléa. Nang kana Dèkné kepetuk karo Filipus. Gusti Yésus terus ngomong: \"Filipus, hayuk mèlua Aku!\" 44Filipus kuwi manggoné nang Bètsaida, tunggalé waé karo Andréas lan Pétrus. 45Filipus kadung ketemu karo Natanaèl terus ngomong: \"Awaké déwé wis kepetuk [ 140 ]karo Yésus, anaké Yosèf, wong Nasarèt. Wong iki sing diomong nang Kitab karo nabi Moses lan nabi liya-liyané.\"\n46Natanaèl semaur: \"Wong Nasarèt? Ah, sapa sing ngandel nèk Nasarèt kuwi ngetokké barang betyik!\" Filipus semaur: \"Mbok hayuk dititèni déwé ta.\"\n47Gusti Yésus weruh Natanaèl teka terus ngomong: \"Wah, ya iki sing jenengé wong jujur, wong sing kenèng dipretyaya. Ya iki turunané wong Israèl tenan!\"\n48Natanaèl terus semaur: \"Lo, lah Kowé kok ngerti aku iki sapa Gusti?\" Gusti Yésus semaur: \"Sakdurungé Filipus ngejèk kowé, Aku wis weruh kowé, dongé kowé njagong nang ngisoré wit anjir.\"\n49Natanaèl terus ngomong: \"Gusti, ya Kowé kuwi Anaké Gusti Allah tenan. Kowé ratuné bangsa Israèl!\"\n50Gusti Yésus semaur: \"Apa kowé ngomong ngono kuwi jalaran Aku ngomong nèk Aku weruh kowé njagong nang ngisor wit anjir? Dititèni ta! Kowé bakal weruh lelakon-lelakon liyané sing nggumun-nggumunké ngungkul-ungkuli iki.\" 51Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Titènana déwé ta! Kowé bakal weruh langit menga lan weruh mulékat-mulékaté Gusti Allah pada munggah-medun ngladèni Anaké Manungsa.\"\nKawinan nang kuta Kana\n2 1Let rong dina nang Kana, sakwijiné kuta nang bawah Galiléa, ènèng kawinan. Ibuné Gusti Yésus nang kono. 2Gusti Yésus lan murid-muridé uga éntuk undangan, mulané ya pada nang kono mbarang. 3Kadung ombèné wis entèk ibuné Gusti Yésus terus ngomong marang Dèkné: \"Yésus, wong-wong kentèkan anggur.\"\n4Gusti Yésus semaur: \"Bu, iki urusanmu apa urusanku. Waktuku durung teka kanggo tumandang.\"\n5Ibuné Gusti Yésus terus ngomong marang para peladèn: \"Apa tembungé Yésus marang kowé pada ditandangi.\"\n6Nang kono ènèng kendi watu gedé-gedé nenem. Kendi siji bisa ngemot kira-kira satus liter. Kendi-kendi kuwi wadah banyu wisuhan sutyi, manut pernatané agamané wong Ju. 7Gusti Yésus terus ngongkon para peladèn ngisèni kendi-kendiné karo banyu. Kendiné terus diisèni kabèh sampèk kebek. 8Gusti Yésus terus ngomong: \"Njikuka setitik dikèkké pengarepé pésta kongkon ngityipi!\" Peladèné ya manut waé. 9Pengarepé pésta ora ngerti blas bab sembarang iki. Sing ngerti ya namung para peladèn sing ngisèni kendiné. Kadung pengarepé pésta ngityipi banyuné sing wis dadi anggur, dèkné terus ngomong marang mantèné lanang: 10\"Lumrahé ombèn sing énak déwé disuguhké ndisik, lah nèk wong-wong wis warek terus sing ora patèka énak dietokké. Lah iki sing énak déwé mandak mbok suguhké kèri!\"\n11Tanda nang kuta Kana nang bawah Galiléa iki tanda sing ndisik déwé, kanggo ngétokké sepira gedéné kwasané Gusti Yésus. Murid-muridé terus pada pretyaya marang Dèkné.\n12Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus budal nang kuta Kapèrnakum, bareng karo ibuné, sedulur-seduluré lan murid-muridé. Nanging ora nginep suwi nang kono.\nGusti Yésus mèlu nang Gréja Gedé nang Yérusalèm\n13Saiki wis nyedeki riyaya Paskahé wong Ju. Mulané Yésus budal nang Yérusalèm. 14Nang lataré Gréja Gedé kono Gusti Yésus weruh wong-wong dodolan. Enèng sing dodol sapi, liyané dodol wedus lan uga ènèng sing dodol manuk dara. Sing tukang ngijoli duwit mbarang ya ènèng. 15Gusti Yésus terus nggawé petyut nganggo tali. Wong-wong sing dodolan wedus-sapi terus dikongkon lunga sangka kono, sak kéwan-kéwané mbarang. Duwité sing tukang ngijoli duwit disebar nang lemah lan méja-méjané diglémpang-glémpangké kabèh. 16Sing dodol manuk [ 141 ]dara disenèni ngéné: \"Digawa lunga kabèh daganganmu kuwi! Omahé Bapakku aja digawé pasar!\" 17Kadung murid-muridé weruh lelakon iki, terus pada kélingan tulisan nang Kitab sing ngomong ngéné: \"Gusti, katrésnanku marang omahmu kaya geni murup.\"\n18Para pengarepé wong Ju terus ngomong: \"Kowé kuwi sapa kok wani ngongkon wong-wong lunga? Awaké déwé kepéngin weruh tandané.\"\n19Gusti Yésus semaur: \"Mbok Gréja Gedé iki dibubrah ta, sakjeroné telung dina bakal tak dekné menèh.\"\n20\"Telung dina?\" wong-wong mau semaur. \"Patang puluh nem taun suwéné wong-wong nggawé Gréja iki, lah Kowé kok wani ngomong nèk bisa ngedekké ing telung dina?\"\n21Sakjané Gusti Yésus ora ngomongké bab Gréja Gedé iki, nanging bab badané Dèkné déwé. 22Let suwi, dongé Gusti Yésus wis tangi menèh sangka pati, murid-muridé terus pada kélingan sing diomong karo Gusti Yésus iki.\n23Dongé riyaya Paskah Gusti Yésus nindakké tanda-tanda sing nggumun-nggumunké nang Yérusalèm kono. Mulané wong okèh terus pada pretyaya marang Dèkné. 24-25Nanging Gusti Yésus déwé ora ngandel marang wong-wong kuwi, awit Dèkné ngerti atiné siji-sijiné. Ora usah ènèng sing ngomongi Dèkné apa-apa, Gusti Yésus déwé ngerti njeroné atiné manungsa.\nBab lair sepisan menèh\n3 1Enèng wong Farisi sing jenengé Nikodémes, pengarepé agama Ju. 2Ing sakwijiné wengi Nikodémes mara nang nggoné Gusti Yésus ngomong: \"Gusti, awaké déwé ngerti nèk enggonmu mulangi awaké déwé kuwi sangka kongkonané Gusti Allah déwé. Awit nèk dudu Gusti Allah déwé sing ngongkon Kowé, Kowé ora bisa ngekèki tanda-tanda sing nggumunké.\"\n3Gusti Yésus terus semaur: \"Dirungokké sing apik: ora ènèng wong bisa ngrasakké Kratoné Gusti Allah, nèk wong kuwi ora lair sepisan menèh.\"\n4Nikodémes takon: \"Mosok wong wis tuwa bisa lair menèh? Lah kepriyé kuwi? Mosok mlebu nang wetengé ibuné terus dilairké menèh?\"\n5Gusti Yésus semaur: \"Iki dirungokké sing apik tenan! Sapa sing ora lair sangka banyu lan sangka Roh Sutyi ora bakal bisa mlebu Kratoné Gusti Allah. 6Manungsa kuwi ya namung bisa nglairké urip kamanungsan, nanging sing lairé sangka Roh Sutyi kuwi urip ing roh. 7Mulané kowé aja nggumun Aku mau ngomong: 'Kowé kudu dilairké sepisan menèh!' 8Angin kaé mlakuné sak karepé. Awaké déwé krungu swarané, nanging ora weruh sangka ngendi tekané lan nang endi parané. Wong sing dilairké menèh karo Roh Sutyi ya kaya ngono kuwi.\"\n9Nikodémes terus ngomong: \"Lah kaya ngono kuwi bisané kepriyé?\"\n10Gusti Yésus semaur: \"Kowé kuwi lak sakwijiné guru sing kesuwur banget ta nang Israèl? Lah bab kaya ngono waé kok ora dunung. 11Ngandela ta, Aku ngerti apa sing tak omong lan Aku ngomongké bab sing Aku weruh déwé. Nanging kowé pada ora pretyaya marang Aku. 12Bab sing dialami manungsa ing saben dinané waé kowé ora pada pretyaya, lah nèk Aku ngomongké bab sing sangka swarga menèh kowé ngandela! 13Durung tau ènèng wong siji waé munggah nang swarga, kejaba namung Anaké Manungsa sing tekané sangka swarga medun nang jagat kéné.\n14\"Kowé ngerti déwé ta, nabi Moses mbiyèn nang wustèn nggawé ula-ulaan terus diunggahké duwur nang kayu, supaya wong-wong sing dityokot ula nèk nyawang ula-ulaan kuwi ora bisa mati; Anaké Manungsa uga bakal diunggahké nang kayu, kaya ulané nabi Moses kuwi. 15Dadiné sapa sing pretyaya marang Dèkné bakal nduwèni urip langgeng. 16Awit katrésnané Gusti Allah marang manungsa gedé banget, nganti Dèkné masrahké Anaké sing ora ènèng tunggalé, supaya saben [ 142 ]wong sing pretyaya marang Dèkné ora tiba ing karusakan, nanging nduwèni urip langgeng. 17Gusti Allah enggoné ngongkon Anaké medun nang jagat kéné ora kongkon nyalahké manungsa, nanging kongkon dadi Juru Slameté manungsa.\n18\"Sapa sing pretyaya marang Dèkné ora bakal disalahké, nanging sapa sing ora gelem pretyaya kuwi wis disalahké, awit ora pretyaya marang jenengé Anaké Gusti Allah sing ora ènèng tunggalé. 19Salahé manungsa kuwi ngéné: Pepadang teka nang jagat kéné, nanging manungsa malah pada seneng marang pepeteng tenimbang marang pepadang, awit klakuané ala. 20Pantyèn, lumrahé, wong sing nglakoni ala kuwi ora seneng marang pepadang lan sak inter-interé nglungani pepadang, awit wedi nèk salahé konangan. 21Nanging wong sing nglakoni sing bener kuwi malah nggolèki pepadang, supaya bisa kétok nèk sing dilakoni dèkné kuwi manut kekarepané Gusti Allah.\"\nGusti Yésus lan Yohanes Pembaptis\n22Sakwisé kuwi Gusti Yésus lan murid-muridé pada budal nang bawah Yudéa. Suwéné nang kono Gusti Yésus mbaptisi wong-wong sing pretyaya. 23-24Yohanes uga mbaptisi wong-wong, awit dèkné durung dilebokké nang setrapan. Yohanes mbaptis nang désa Enon, tyedek karo kuta Salim, awit nang kono okèh banyuné. Wong-wong pada teka mbrono lan pada dibaptis.\n25Saiki murid-muridé Yohanes Pembaptis pada bantah-bantahan karo wong Ju liyané bab wisuh sutyi. 26Mulané murid-muridé mau terus mara nang nggoné Yohanes ngomong: \"Guru, wong sing mbok omongké kaé, sing kepetuk karo kowé nang abrahané laut Yordan kaé lo, Dèkné mbaptis wong-wong mbarang lan wong okèh sing mara mbrono.\"\n27Yohanes semaur: \"Ya malah apik ta? Manungsa kuwi bisané nduwé apa-apa namung jalaran Gusti Allah ngekèki. 28Kowé wis pada krungu déwé nèk aku iki dudu Kristus. Aku namung dikongkon teka ndisik nggawèkké dalan Dèkné. 29Mantèn wédok kuwi sing nduwèni ya namung mantèné lanang. Kantyané mantèné lanang bungah banget nèk weruh mantèné lega. Kaya ngono uga aku iki. Saiki aku bungah tenan. 30Aku suwi-suwi kudu mundur, malah Dèkné sing kudu maju.\n31\"Aku iki mung wong jagat kéné, mulané sing tak omong ya manut tyarané jagat. Dèkné tekané sangka swarga, mulané Dèkné ngungkuli sak kabèhé. 32Sing dirembuk Dèkné kuwi barang sing Dèkné weruh lan krungu déwé, nanging ora ènèng sing pretyaya. 33Wong sing pretyaya marang Dèkné kuwi pada ngakoni nèk Gusti Allah bener sak kabèhé. 34Pantyèn, sing dikongkon karo Gusti Allah kuwi mesti ya namung ngetokké tembungé Gusti Allah. Gusti Allah sing ngekèki Rohé tanpa wates marang Dèkné. 35Gusti Allah Bapaké nrésnani Anaké lan sembarang wis dipasrahké marang Dèkné. 36Wong sing pretyaya marang Anaké Gusti Allah kuwi nduwèni urip langgeng, sing ora gelem pretyaya ora bakal ngrasakké urip iki, nanging bakal nyangga setrapané Gusti Allah sak terusé.\"\nGusti Yésus omong-omongan karo wong wédok sangka bawah Samaria\n4 1-3Wong Farisi pada krungu nèk sing mèlu lan sing dibaptis karo Gusti Yésus okèhé ngungkuli sing mèlu Yohanes. (Sakjané sing mbaptis dudu Gusti Yésus déwé, nanging murid-muridé.) Kadung Gusti Yésus krungu bab iki, Dèkné terus lunga sangka bawah Yudéa lan balik menèh nang bawah Galiléa. 4Dèkné kudu liwat bawah Samaria.\n5-6Kira-kira jam rolas awan Dèkné tekan sakwijiné kuta nang Samaria sing jenengé Sikar, ora adoh karo keboné Yosèf mbiyèn sing dikèki karo Yakub, bapaké. Nang kebon kono ènèng sumuré, [ 143 ]yakuwi sumuré Bapa Yakub. Sangking keselé, Gusti Yésus terus lèrèn nang kono. Dèkné njagong nang pinggiré sumur mau.\n7-8Ora let suwi ènèng wong wédok Samaritan teka arep nimba banyu. Iku dongé Gusti Yésus njagong déwé nang sumur kono, awit murid-muridé pada lunga nang kuta tuku pangan. Gusti Yésus terus njaluk ngombé marang wongé.\n9Wong wédoké semaur: \"Kowé kuwi wong Ju, lah kok wani njaluk ngombé marang aku, wong Samaritan?\" (Lumrahé wong Ju ora omong-omongan karo wong Samaritan.)\n10Gusti Yésus terus ngomong: \"Nèk kowé ngerti pawèhé Gusti Allah lan nèk kowé ngerti sapa sing njaluk ngombé marang kowé iki, mesti malah kowé déwé sing bakal njaluk ngombé marang Aku lan Aku bakal ngekèki kowé banyu sing marakké urip.\"\n11Wong wédok mau terus semaur: \"Lah kowé ora nggawa timba, katik sumuré jeru pisan. Kepriyé enggonmu arep njikuk banyu sing marakké urip iki? 12Sumur iki tinggalané Bapa Yakub. Dèkné déwé mbiyèn ngombé banyuné sumur iki, uga anak-anaké lan ingon-ingoné. Lah apa kowé ngungkuli Bapa Yakub, kok arep ngekèki banyu sing ngungkuli banyuné Bapa Yakub?\"\n13-14Gusti Yésus terus ngomong: \"Kabèh wong sing ngombé banyu iki bakal ngelak menèh, nanging sapa sing ngombé banyu sing sangka nggonku ora bakal ngelak menèh slawasé. Banyu sing sangka nggonku ndadèkké sumur sing mili terus ngetokké banyu sing marakké urip slawasé.\"\n15Wong wédoké terus ngomong: \"Gusti, mbok aku dikèki banyu sing mbok omong kuwi ta! Dadiné aku ora bakal ngelak menèh lan ora usah mbréné menèh nimba banyu.\"\n16Gusti Yésus ngomong: \"Kana bojomu dityeluk terus balik mbréné menèh!\"\n17Wongé semaur: \"Aku ora nduwé bojo Gusti.\"\nGusti Yésus terus ngomong: \"Pantyèn kowé ora goroh nèk kowé ngomong ora nduwé bojo. 18Awit kowé wis kawin ping lima lan wong sing saiki manggon karo kowé kuwi dudu bojomu déwé. Pantyèn kowé ora goroh!\"\n19Wong wédoké ngomong: \"Gusti, aku saiki ngerti nèk Kowé kuwi nabi. 20Mbah-mbahané awaké déwé mbiyèn-mbiyèné pada nyembah Gusti Allah nang gunung iki. Nanging wong Ju mulangi nèk nyembah Gusti Allah kuwi kuduné namung nang kuta Yérusalèm. Kuwi sakjané kepriyé ta?\"\n21Gusti Yésus ngomong: \"Yu, ngandela ta, bakal ènèng wantyiné kowé ora bisa nyembah Gusti Allah nang gunung kéné lan uga ora bisa nang Yérusalèm. 22Kowé kuwi wong Samaritan ora ngerti sapa sing mbok sembah, nanging awaké déwé ngerti, awit wong sing bakal nylametké jagat kuwi tekané sangka bangsa Ju. 23Ora dadi sebab nang panggonan endi awaké déwé sing nyembah Gusti Allah, nanging sing dadi sebab kuwi kepriyé awaké déwé sing nyembah. Panyembah sing sak mestiné kuwi panyembah sing sangka Roh Sutyi lan sangka ati sing resik. Gusti Allah kepéngin disembah mengkono kuwi. Pantyèn, wiwit saiki manungsa bisa nyembah Gusti Allah sing sak beneré. 24Gusti Allah iku wujut Roh. Pasembahan sing temenan kuwi ya pasembahan sing ing roh lan sangka ati sing resik.\"\n25Wong wédok mau terus ngomong marang Gusti Yésus: \"Aku ngerti nèk Kristus, Juru Slamet sing dijanji karo Gusti Allah, bakal teka. Mbésuk nèk Dèkné teka, Dèkné sing bakal ndunung-ndunungké awaké déwé bab prekara iki kabèh.\"\n26Gusti Yésus semaur: \"Kristus kuwi ya Aku, sing ngomong karo kowé iki!\"\n27Dongé Gusti Yésus ijik omong-omongan karo wong wédoké, murid-muridé terus pada teka. Kabèh kagèt weruh Gusti Yésus omong-omongan karo wong wédok, nanging ora [ 144 ]ènèng sing wani takon apa perluné lan apa sing diomong.\n28Wong wédoké malah terus mblayu mulih nang kuta, kendiné ditinggal nang kono. Tekan nggoné terus nyeluki wong-wong ngomong: 29\"Hayuk mèlu aku ta! Aku kepetuk wong sing ngomongi aku bab kabèh lelakoné uripku, senajan aku ora kenal wongé. Menawa waé Dèkné Kristus!\" 30Wong-wong terus pada lunga sangka kuta marani Gusti Yésus.\n31Murid-muridé terus ngomong marang Gusti Yésus: \"Gusti, mbok mangan ndisik ta?\"\n32\"Ora,\" Gusti semaur, \"Aku nduwé pangan liyané, nanging kowé ora ngerti apa!\"\n33Murid-muridé terus pada takon marang sakpada-pada: \"Apa wis ènèng sing ngekèki mangan Dèkné ya?\"\n34Gusti Yésus semaur: \"Panganku kuwi nglakoni kekarepané Gusti Allah sing ngongkon Aku lan Aku kudu ngrampungké penggawéanku! 35Kowé lak ngomong ta: 'Patang sasi menèh terus panèn.' Nanging pada disawang déwé, sawah-sawahé wis kuning kudu dienèni. 36-37Sing tukang panèn wis nampa upahé. Wis nglebokké panènané penggawéané, yakuwi wong-wong sing pada nampa urip langgeng. Saiki sing nyebar lan sing panèn pada bungah kabèh loro. Bener sing ngomong: 'Sing siji nyebar, liyané panèn.' 38Kowé kuwi pada tak kongkon ngenèni sebarané liyané. Liyané sing kemringet, nanging kowé sing panèn.\"\n39Wong Samaritan pirang-pirang sangka kuta terus pada pretyaya nèk Gusti Yésus kuwi Kristus. Bisané ngerti ya sangka paseksiné wong wédok mau, sing ngomong nèk Gusti Yésus ngerti lelakoné uripé dèkné. 40Mulané wong-wong terus pada nyuwun marang Gusti Yésus kongkon nginep nang kutané. Gusti Yésus ya terus nginep rong dina nang kono.\n41Wong-wong pada ngrungokké piwulangé Gusti Yésus, mulané sing pada pretyaya terus tambah okèh banget. 42Wong-wong iki pada ngomong karo wong wédoké: \"Awaké déwé saiki pretyaya tenan, nanging ora namung jalaran kowé ngomongi awaké déwé, ora, nanging awaké déwé saiki wis krungu déwé. Mulané awaké déwé ngerti tenan nèk pantyèn Dèkné Kristus, sing nylametké jagat.\"\nGusti Yésus nambani anaké amtenar gedé\n43Sakwisé rong dina kuwi Gusti Yésus terus mlaku terus nang bawah Galiléa. 44-45Nang Galiléa kono wong-wong pada bungah banget ditekani Gusti Yésus, senajan Dèkné déwé ngomong nèk nabi kuwi nang negarané déwé ora diajèni. Nanging saiki pada ngerti kwasané Gusti Yésus, awit dongé pada mèlu nang Yérusalèm wayah Paskah wong-wong pada weruh Dèkné nindakké barang sing nggumun-nggumunké.\n46Gusti Yésus terus teka nang kuta Kana menèh. Ya nang kuta iki Gusti Yésus ndadèkké banyu dadi anggur, dongé Dèkné teka sepisanan nang kéné. Enèng wong sangka Kapèrnakum sing anaké lanang lara. Wong iki amtenar gedé nang palèsé ratuné. 47Wongé krungu nèk Gusti Yésus wis balik nang Galiléa, wis ora nang Yudéa menèh. Anaké wongé lara nemen, wis arep mati, mulané wongé terus mara nang nggoné Gusti Yésus lan nyuwun Dèkné supaya mèlu mulih nambani botyahé. 48Gusti Yésus mandak ngomong: \"Kowé nèk ora pada weruh tanda karo mripatmu déwé ora gelem pretyaya!\"\n49Nanging wongé ngetyek waé nyuwun Gusti Yésus: \"Mbok melas ta Gusti, hayuk mèlu ta. Mengko anakku ndak mati!\"\n50Gusti Yésus semaur: \"Wis, kana mulih waé. Anakmu wis mari.\"\nWongé pretyaya tembungé Gusti Yésus, mulané terus mulih. 51Nang dalan dèkné dipapak karo para peladèné. Para peladèn mau ngomong nèk botyahé wis mari.\n52Wongé terus takon jam pira botyahé mari. Wong-wong semaur: \"Wingi jam [ 145 ]siji!\" 53\"Jam siji!\" Wongé terus kélingan nèk iki wantyiné dongé Gusti Yésus ngomong marang Dèkné: \"Kana mulih! Anakmu wis mari!\" Mulané dèkné lan wong sak omah kabèh pada pretyaya marang Gusti Yésus.\n54Nang Galiléa kéné iki tanda kwasané Gusti Yésus sing nomer loro. Lelakon iki ora let suwi sakwisé Dèkné teka sangka Yudéa.\nGusti Yésus nambani wong ing dina sabat\n5 1Ora let suwi Gusti Yésus budal nang Yérusalèm, arep mèlu ngguyupi riyayané wong Ju. 2Nang Yérusalèm kono, ora adoh karo Lawang Wedus, ènèng blumbangé, sing ing basa Ibrani jenengé Betèsda. Blumbang iki diubengi karo gadri lima. 3Gadri-gadriné kuwi kebek karo wong lara sing pating glétak nang kono. Enèng sing lamur, liyané lumpuh lan uga ènèng sing pintyang mbarang. Wong-wong iki pada ngentèni obahé banyuné blumbang kono. 4Awit ènèng wantyiné mulékat medun ngobahké banyuné. Nèk banyuné obah, sapa sing nyemplung ndisik ya bakal mari, ora perduli apa larané. 5Nang kono ènèng wong sing wis lara telung puluh wolu taun suwéné. 6Gusti Yésus weruh wongé lan ngerti nèk wong kuwi wis lara suwi banget, mulané ditakoni: \"Apa kowé kepéngin mari tenan?\"\n7Wongé semaur: \"Lah kepriyé, aku ora nduwé sapa-sapa sing ngedunké aku nèk banyuné obah! Nèk aku arep nyemplung, aku wis kedisikan liyané.\"\n8Gusti Yésus terus ngomong marang wongé: \"Kowé ngadeka! Klasamu digulung lan mlakua!\" 9Wongé terus sakwat mari, nggulung klasané terus mlaku.\nKuwi tiba dina sabat. 10Mulané para penggedéné bangsa Ju terus nyenèni wong sing ditambani karo Gusti Yésus kuwi, ngomong: \"Saiki lak dina sabat ta? Kowé ora kenèng manggul klasamu.\"\n11Nanging wongé semaur: \"Lah aku dikongkon karo wong sing nambani aku kongkon manggul klasaku lan mlaku!\" 12\"Sapa sing ngongkon kowé?\" 13Nanging wongé ora ngerti sapa sing nambani dèkné, awit Gusti Yésus wis lunga, jalaran nang kono wongé malih okèh banget.\n14Ora let suwi Gusti Yésus kepetuk wongé nang Gréja Gedé. Gusti Yésus terus ngomong marang dèkné: \"Saiki kowé wis mari ta! Aja nglakoni barang sing ora apik menèh, mengko kowé ndak tiba ing kasangsaran sing ngungkul-ungkuli mauné.\"\n15Wongé terus lunga nang nggoné para penggedéné bangsa Ju, ngomongi nèk sing nambani dèkné kuwi Gusti Yésus. 16Mulané para penggedé mau arep nyekel Gusti Yésus, awit Dèkné nambani wong ing dina sabat. 17Nanging Gusti Yésus ngomong marang wong-wong kuwi: \"Bapakku ora lèrèn enggoné tandang betyik, uga ora lèrèn ing dina sabat, mulané Aku uga ya nulungi wong terus, ora perduli ing dina apa.\"\n18Tembungé Gusti Yésus kuwi marakké para penggedé tambah jèngkèlé lan pada kepéngin matèni Dèkné. Wong-wong kepéngin matèni Gusti Yésus kuwi ora namung jalaran Dèkné nerak wèté dina sabat, nanging uga jalaran Dèkné ngarani nèk Gusti Allah kuwi Bapaké, tegesé Dèkné madakké Dèkné déwé karo Gusti Allah.\nPangwasané Anaké Gusti Allah\n19Gusti Yésus ngomong ngéné marang wong-wong mau: \"Aku arep ngomong sak beneré. Aku ora bisa nindakké apa-apa sangka karepku déwé, nanging Aku nuruti karepé Bapakku. Apa sing ditindakké karo Gusti Allah Bapakku, yakuwi tak tindakké uga. 20Bapakku nrésnani Aku. Dèkné nduduhké sembarang marang Aku, sembarang sing ditindakké karo Dèkné. Nambani wong kuwi durung apa-apa. Dèkné bakal nduduhké lelakon sing ngungkul-ungkuli kuwi, supaya kowé pada nggumun kabèh! 21Kaya enggoné Gusti Allah Bapakku nangèké wong mati bisa [ 146 ]urip menèh, Aku uga ngekèki urip marang sapa waé sak karepku. 22Gusti Allah déwé ora ngrutu sapa-sapa. Kwasa kanggo ngrutu kuwi wis dipasrahké marang Anaké. 23Dadiné wong kabèh kudu ngajèni marang Anaké, kaya enggoné ngajèni marang Gusti Allah Bapaké. Sapa sing ora ngajèni marang Anaké ya ora ngajèni marang Gusti Allah Bapaké sing ngongkon Anaké.\"\n24Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Kowé tak omongi sak beneré! Sapa sing ngrungokké tembungku lan pretyaya marang sing ngongkon Aku, wong kuwi nduwèni urip langgeng. Dèkné ora bakal disetrap, awit wis utyul sangka pati lan mlebu ing urip. 25Ngandela Aku ta! Ora suwi menèh sing pada mati bakal krungu swarané Anaké Gusti Allah. Sapa sing krungu swarané bakal urip. Sing tak omong iki saiki wis molai klakon. 26Gusti Allah Bapaké, sing ngekèki urip marang sembarang ing donya kéné, Dèkné wis ngekèkké kwasané marang Anaké, mulané Anaké uga bisa ngekèki urip marang sembarang ing donya. 27Gusti Allah Bapaké uga wis ngekèki kwasa marang Anaké kanggo ngrutu manungsa, awit Dèkné kuwi Anaké Manungsa. 28Aja kagèt lan aja nggumun! Mbésuk wong-wong sing wis dikubur bakal krungu swarané. 29Sing mauné pada nindakké betyik bakal tangi nampa kauripan. Sing pada nindakké ala bakal tangi nampa setrapané. 30Aku ora bisa nindakké apa-apa sangka karepku déwé. Aku manut karepé Gusti Allah. Uga nèk Aku ngrutu manungsa, Aku manut karepé Gusti Allah, mulané ya sak beneré. Aku ora nuruti karepku déwé, nanging karepé Gusti Allah, sing ngongkon Aku.\"\nGusti Yésus nduwé seksi\n31Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Nèk Aku déwé sing ngomongké bab Aku, bener kowé nèk ora gelem pretyaya. 32Nanging Gusti Allah sing ngomongké bab Aku. Aku ngerti nèk Dèkné ora goroh. Apa sing diomong karo Dèkné bab Aku kuwi tenan. 33Kowé pada kongkonan takon marang Yohanes bab Aku. Apa dèkné goroh bab Aku? Lak ora ta? 34Aku ngomong ngono kuwi ora jalaran Aku mbutuhké paseksiné manungsa, nanging jalaran Aku kepéngin nèk kowé nampa keslametan. 35Yohanes kuwi kaya dian sing murup lan madangi lan namung sak untara kowé gelem kepadangan dian kuwi. 36Nanging Aku nduwèni seksi sing ngungkul-ungkuli paseksiné Yohanes. Awit penggawé-penggawé kongkonané Gusti Allah Bapakku sing tak tindakké saiki ngujutké nèk Gusti Allah déwé sing ngongkon Aku. 37Gusti Allah sing ngongkon Aku, Dèkné déwé wis ngomongké bab Aku, senajana kowé durung tau krungu swarané lan weruh rupané. 38Mulané pituturé Gusti Allah ora bisa manggon ing atimu, awit kowé ora pretyaya marang Aku, kongkonané Gusti Allah. 39Kowé pada nyinau Kitab Sutyi, awit kowé mikir nèk kuwi bisa ngekèki urip langgeng. Lah Kitab Sutyi kuwi ngomongké bab sapa? Apa ora ngomongké bab Aku? 40Nanging kowé ora gelem mara nang nggonku supaya bisa nampa urip langgeng.\n41\"Aku ora kepéngin mbok elem. 42Lan Aku wis ngerti nèk kowé ora trésna marang Gusti Allah. 43Aku teka jalaran Gusti Allah Bapakku ngongkon Aku, nanging Aku mbok tampik. Nèk ènèng wong liyané sing tekané sangka karepé déwé malah mbok tampa. 44Kowé ora pada nggolèk lem-lemané Gusti Allah sing siji. Kowé namung kepéngin dielem manungsa, mulané kowé ora bisa pretyaya. 45Aja mikir nèk Aku bakal nyalahké kowé nang nggoné Gusti Allah Bapakku. Nanging nabi Moses déwé, sing mbok jagakké, dèkné sing nyalahké kowé. 46Kowé kuwi ora pretyaya marang nabi Moses. Awit nèk kowé pretyaya marang nabi Moses, kowé mesti ya pretyaya marang Aku, awit sing ditulis karo nabi Moses kuwi ya ngomongké bab Aku. 47Nanging nèk kowé ora pretyaya marang sing ditulis [ 147 ]karo nabi Moses, mosok kowé ya bakal pretyaya tembungku?\"\nGusti Yésus ngekèki mangan marang wong limang èwu\n6 1Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus ngabrah mér Galiléa. Mér iki uga jenengé mér Tibérias. 2Wong okèh banget pada ngetutké Dèkné, awit wis pada weruh penggawé sing nggumun-nggumunké, dongé Dèkné nambani sing lara. 3Gusti Yésus terus munggah gunung lan njagong nang kono karo murid-muridé. 4Saiki riyaya Paskah wis tyedek. 5Kadung Gusti Yésus nyawang kiwa-tengen Dèkné weruh wong okèh gemruduk pada teka. Mulané Dèkné terus takon marang rasul Filipus: \"Ngendi sing dodol roti kanggo ngekèki mangan wong-wong kabèh iki ya?\" 6Sakjané Gusti Yésus wis ngerti kepriyé enggoné arep ngekèki mangan wong-wong iki, nanging Dèkné namung kepéngin ngerti sepira gedéné pengandelé rasul Filipus.\n7Rasul Filipus semaur: \"Gusti, duwit sak tumpuk waé ijik kurang kanggo nukokké mangan wong seméné okèhé iki, senajana namung dikèki saktyuwil-saktyuwil!\"\n8-9Rasul Andréas, adiké rasul Pétrus, terus ngomong: \"Lah iki ènèng botyah nduwé roti lima lan iwak loro. Nanging apa ya sampé kanggo wong seméné okèhé?\"\n10Gusti Yésus terus ngomong marang murid-muridé: \"Wong-wong pada kongkon njagong kabèh!\" Wong-wong terus pada njagong nang suketan. Namung wong lanangé kira-kira ènèng limang èwu okèhé. 11Gusti Yésus terus njikuk rotiné. Sakwisé Dèkné maturkesuwun marang Gusti Allah rotiné terus diedum. Iwaké mbarang, sakwisé didongakké terus diedum-edumké. Kabèh mangan sak wareké. 12Kadung wis warek kabèh Gusti Yésus terus ngongkon murid-muridé nglumpukké turahané, supaya ora ènèng sing dietyèh-etyèh. 13Turuhané roti lima mau dilumpukké kabèh éntuk rolas ténggok.\n14Wong-wong pada nggumun weruh lelakon kaya ngono kuwi, mulané ngomong: \"Pantyèn tenan, wong iki nabi sing kudu teka, nabi sing diarep-arep karo awaké déwé.\" 15Saiki Gusti Yésus ngerti nèk wong-wong arep meksa Dèkné kongkon dadi ratuné, mulané Dèkné terus lunga menèh munggah gunung, déwékan.\nGusti Yésus mlaku nang nduwuré banyu\n16-17Kadung wis surup murid-muridé terus pada numpak prauné arep ngabrah nang kuta Kapèrnakum. Saiki wis molai peteng, nanging Gusti Yésus durung nututi. 18Anginé selot banter lan ombaké ya selot gedé. 19Kadung wis ndayung kira-kira limang kilomèter murid-murid mau weruh Gusti Yésus mlaku nang nduwuré banyu nyedeki prauné. Kabèh pada wedi. 20Nanging Gusti Yésus ngomong: \"Aja pada wedi! Iki Aku!\" 21Murid-muridé terus nembung Gusti Yésus supaya mèlu numpak prauné. Nanging ora suwi, awit prauné wis tekan nggoné.\nWong-wong nggolèki Gusti Yésus\n22-24Ing ésuké wong pirang-pirang pada teka menèh nang panggonan sing ing winginé Gusti Yésus ngedum roti. Wong-wong iki mikiré Gusti Yésus ijik nang kono, awit wingi namung ènèng prau siji lan prau iki digawa ngabrah karo murid-muridé. Wong-wong weruh nèk Gusti Yésus ora mèlu ngabrah. Nanging kadung Gusti Yésus ora ketemu nang kono, wong-wong terus pada ngabrah nang Kapèrnakum karo prau-prau sing teka sangka kuta Tibérias. Wong-wong arep nggolèki Gusti Yésus.\nGusti Yésus kuwi roti sing ngekèki urip\n25Nang abrahan kono wong-wong terus nemu Gusti Yésus, terus pada takon: \"Guru, lah kapan Kowé mbréné?\" [ 148 ]\n26Gusti Yésus semaur: \"Aku ngerti apa jalarané kowé pada nggolèki Aku. Kowé nggolèki Aku jalaran kowé wis pada mangan roti sampèk warek. Ora jalaran kowé dunung tegesé tanda-tanda sing tak tindakké! 27Aja nggolèk pangan sing bakal entèk, nanging pada nglumui nggolèk pangan sing ora ènèng entèké, pangan sing bisa ngekèki urip langgeng. Anaké Manungsa sing bisa ngekèki pangan iki. Gusti Allah Bapakku wis ngekèki kwasa marang Aku.\"\n28Wong-wong terus takon: \"Kekarepané Gusti Allah kuwi kepriyé ta? Awaké déwé kudu nglakoni apa waé?\"\n29Gusti Yésus semaur: \"Kekarepané Gusti Allah kuwi namung iki: kowé kudu pretyaya marang Aku, awit Aku kongkonané Gusti Allah.\"\n30Wong-wong terus ngomong: \"Nèk ngono, apa tandané nèk Kowé kongkonané Gusti Allah? Awaké déwé kepéngin weruh supaya bisa pretyaya marang Kowé. 31Mbah-mbahané awaké déwé mbiyèn ya ora tau kekurangan pangan nang wustèn, awit dirangsumi roti sangka swarga karo nabi Moses, kaya sing ketulis nang Kitab: 'Dèkné ngekèki mangan roti sangka swarga marang wong-wong.'\"\n32Gusti Yésus terus ngomong: \"Tak omong sak beneré, dudu nabi Moses sing ngekèki roti sangka swarga, nanging Gusti Allah Bapakku. Dèkné sing ngekèki roti sangka swarga, yakuwi roti sing sejati. 33Roti sing sangka nggoné Gusti Allah kuwi ya roti sing medun sangka swarga lan ngekèki urip langgeng marang manungsa.\"\n34Wong-wong terus nembung: \"Guru, awaké déwé mbok dikèki roti iku sak terusé ta?\"\n35Gusti Yésus semaur: \"Ya Aku iki roti sing ngekèki urip. Sapa sing mara nang nggonku ora bakal ngelih menèh lan sapa sing pretyaya marang Aku ora bakal ngelak menèh. 36Aku pantyèn wis ngomong! Senajan kowé weruh Aku lan penggawéku, kowé ora pada pretyaya marang Aku. 37Nanging ènèng sing pada teka marani Aku, yakuwi wong sing dipilih lan sing dipasrahké marang Aku karo Gusti Allah Bapakku. Wong sing pada teka marani Aku kuwi ora bakal tak tampik. 38Aku medun sangka swarga kuwi ora arep nglakoni kekarepanku déwé, nanging Aku nglakoni kekarepané Gusti Allah sing ngongkon Aku. 39Lah kekarepané Gusti Allah kuwi apa? Ya iki: wong sing wis dipasrahké marang Aku kuwi aja sampèk ènèng sing ilang siji-sijia. Malah mbésuk, ing dina sing kèri déwé, dina sing wis dityawiské karo Gusti Allah, wong-wong iki bakal tak tangèkké sangka pati. 40Kekarepané Gusti Allah Bapakku kuwi ngéné: sapa sing nitèni nèk Aku Anaké lan pretyaya ing Aku bakal nduwèni urip langgeng lan bakal tak tangèkké ing dina kuwi.\"\n41Wong-wong terus pada nggremeng. Ora pada ngandel apa sing diomong karo Gusti Yésus, ora ngandel nèk Dèkné roti sangka swarga. 42\"Mosok? Dèkné lak anaké Yosèf lan Maria ta? Lah kok wani ngomong nèk Dèkné medun sangka swarga?\"\n43\"Aja pada pating gremeng,\" Gusti Yésus semaur. 44\"Ora ènèng wong sing bisa dadi muridku, nèk dudu Bapakku, sing ngongkon Aku, narik wong kuwi. Mulané wong sing dadi muridku kuwi bakal tak tangèkké sangka pati, mbésuk ing dina sing kèri déwé. 45Sapa waé sing wis diwulangi lan didunung-dunungké karo Gusti Allah Bapakku bakal pretyaya marang Aku. Lak wis ketulis ta nang kitabé para nabi nèk Gusti Allah bakal mulangi wong-wong! 46Ora ngomong nèk ènèng wong sing wis tau weruh Gusti Allah, ora. Sing wis tau weruh ya namung Aku iki, awit Aku tekané sangka nggoné Gusti Allah Bapakku. 47Pantyèn tenan. Sapa sing pretyaya marang Aku nduwèni urip langgeng. 48Aku iki roti sing ngekèki urip. 49Mbah-mbahanmu mbiyèn pada mati kabèh nang wustèn, senajan pada mangan manah. 50Séjé banget karo roti [ 149 ]sing sangka swarga. Wong sing mangan roti kuwi ora bakal mati. 51Aku iki roti sing nguripké, roti sing sangka swarga. Sapa sing mangan roti iki bakal urip slawasé. Roti sing tak kèkké ya awakku déwé iki. Awakku tak kèkké supaya jagat iki nduwèni urip.\"\n52Sakwisé krungu Gusti Yésus ngomong ngono wong-wong terus pada bantah-bantahan karo kantya-kantyané déwé ngomong: \"Lah gèk kepriyé wong iki enggoné arep ngekèkké dagingé marang awaké déwé kongkon mangan?\"\n53Gusti Yésus semaur: \"Pada élinga! Nèk kowé ora mangan dagingé lan ngombé getihé Anaké Manungsa, kowé ora bakal nduwèni urip blas! 54Sapa sing mangan dagingku lan ngombé getihku nduwèni urip langgeng. Mbésuk, ing dina sing kèri déwé, wong kuwi bakal tak tangèkké sangka pati. 55Awit daging lan getihku kuwi pangan lan ombèn sing sejati. 56Wong sing mangan dagingku lan ngombé getihku bakal dadi siji karo Aku lan Aku uga dadi siji karo wongé. 57Gusti Allah Bapakku sing ngongkon Aku, Dèkné ngekèki urip sing sejati. Aku urip, jalaran Dèkné ngekèki urip iki marang Aku. Mengkono uga sapa sing mangan dagingku bakal urip, jalaran Aku ngekèki urip iki marang Dèkné. 58Ya iku roti sing sangka swarga. Sapa sing mangan roti iki bakal urip slawasé. Ora tunggalé manah sing dipangan wong-wong mbiyèn nang wustèn. Awit kabèh pada mati.\"\n59Ya iku mau kabèh sing diomong karo Gusti Yésus, dongé Dèkné mulangi nang sinaguk nang kuta Kapèrnakum.\nTembung-tembung kasukman lan panguripan\n60Okèh wong sing pada mèlu Gusti Yésus. Kadung krungu piwulang mau terus pada sambat: \"Piwulang iki abot! Sapa sing kuwat?\"\n61Senajan ora ènèng sing ngomongi Dèkné, nanging Gusti Yésus ngerti nèk wong-wong mau ora setuju karo piwulangé, mulané pada nggremeng. 62Gusti Yésus terus ngomong: \"Lah kok pada kagèt? Mbésuk kowé bakal pada weruh déwé Anaké Manungsa balik menèh munggah nang swarga. 63Sing ngekèki urip kuwi namung Rohé Gusti Allah. Kekuwatané manungsa ora bisa nambahi apa-apa. Tembung-tembung sing tak omongké marang kowé kuwi ngrembuk bab kasukman. Tembung-tembung kuwi sing nguripké. 64Nanging nang tengahmu ènèng sing ora pretyaya.\" Kawit mauné Gusti Yésus wis ngerti sapa waé sing ora gelem pretyaya lan sapa sing bakal ngelungké Dèkné marang mungsuhé.\n65Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Mulané Aku wis ngomong marang kowé nèk ora ènèng wong gelem dadi muridku, nèk ora Gusti Allah Bapakku sing narik.\" 66Sakwisé kuwi okèh wong sing pada mundur, ora gelem mèlu Gusti Yésus menèh.\nPengakoné rasul Pétrus\n67Gusti Yésus terus ngomong marang murid sing rolas: \"Apa kowé mbarang arep ninggal Aku?\"\n68Rasul Simon Pétrus semaur: \"Gusti, lah awaké déwé kongkon mèlu sapa? Namung Kowé sing bisa mulangi awaké déwé bab urip langgeng. 69Awaké déwé saiki wis pretyaya lan wis ngerti tenan nèk Kowé kuwi Kristus, Anaké Gusti Allah sing urip.\"\n70Gusti Yésus ngomong: \"Sing milih kowé kabèh wong rolas lak Aku déwé ta? Nanging nang tengahmu sing siji Sétan.\" 71Gusti Yésus nyemoni Yudas, anaké Simon sangka Iskariot. Awit, senajan Yudas tunggalé murid rolas, nanging dèkné sing bakal ngelungké Gusti Yésus marang mungsuhé.\nGusti Yésus lan seduluré\n7 1Sakwisé kuwi Gusti Yésus mlaku turut bawah Galiléa. Dèkné ora gelem nang bawah Yudéa, awit para penggedéné wong Ju nang kono pada nggolèk jalaran arep matèni Dèkné. 2Saiki dongé arep ènèng riyaya [ 150 ]gedé, yakuwi riyaya Ngedekké Tarup. 3Mulané adik-adiké Gusti Yésus pada ngomong marang Dèkné: \"Mbok kéné ditinggal. Kana budal nang Yudéa waé, dadiné murid-muridmu bisa weruh kwasamu. 4Sapa kepéngin kesuwur ora kenèng ndelikké pangwasané. Nèk niyat nduduhké kwasamu, ya dikétokké marang wong kabèh pisan.\" 5Adik-adiké ngomong ngono kuwi, jalaran ora pada pretyaya marang Dèkné.\n6Nanging Gusti Yésus semaur: \"Kanggo Aku saiki durung wantyiné. Séjé karo kowé, kowé sak wantyi-wantyi bisa budal. 7Wong-wong ora bisa sengit marang kowé, awit kowé tunggalé karo wong-wong. Nanging Aku disengiti banget, awit Aku nyalahké wong-wong nèk klakuané ala. 8Kana kowé pada budal. Aku ora budal ndisik, awit kanggo Aku iki durung wantyiné.\" 9Mulané Gusti Yésus ya terus kèri nang Galiléa kaya sing diomong mau.\nGusti Yésus nang Gréja Gedé\n10Kadung adik-adiké wis pada budal, Gusti Yésus terus budal mbarang, nanging ijèn, tanpa ènèng wong sing ngerti. 11Nang riyaya kono para penggedéné wong Ju pada nggolèki Gusti Yésus. Pada takon marang sakpada-pada: \"Wongé nang endi?\"\n12Pinemuné wong-wong bab Gusti Yésus séjé-séjé. Enèng sing ngomong: \"Yésus kuwi wong apik!\" Nanging ènèng liyané sing ngomong: \"Ora, Dèkné arep nyasarké wong-wong!\" 13Nanging ora ènèng sing wani ngomong blaka, awit pada wedi karo para penggedé.\n14Nang tengahé minggu riyaya kuwi Gusti Yésus terus mlebu nang Gréja Gedé lan mulangi nang kono. 15Para penggedéné wong Ju pada nggumun banget, mulané ngomong: \"Wong iki lak ora tau mèlu sekolahané awaké déwé ta? Lah kok nduwèni kaweruh semono okèhé?\"\n16Gusti Yésus semaur: \"Sing tak wulangké iki ora pikiranku déwé, nanging piwulangé Gusti Allah sing ngongkon Aku. 17Sapa sing gelem nuruti karepé Gusti Allah mesti bakal nitèni déwé nèk sing tak omong kuwi piwulang sangka Gusti Allah, ora pikiranku déwé. 18Wong sing mulang manut pikirané déwé kuwi namung nggolèk lem-lemané wong kanggo dèkné déwé. Nanging sapa sing nuju supaya Gusti Allah sing dielem, wong kuwi mesti kenèng diendelké lan dèkné ora bakal nyasarké. 19Kowé lak wis ditinggali wèté Gusti Allah ta karo nabi Moses? Ya apa ora? Nanging siji waé ora ènèng sing nglakoni. Lah kenèng apa kowé kok arep matèni Aku?\"\n20Wong-wong semaur: \"Kowé kuwi édan! Sapa sing arep matèni Kowé?\"\n21Gusti Yésus ngomong: \"Namung barang siji sing tak lakoni ing dina sabat, namung nambani wong lara, lah kowé kok wis pada ramé kaya ngono! 22Wis ping pira waé kowé pada nyunati bayi lanang ing dina sabat nèk wolung dinané tiba ing dina kuwi. Awit nabi Moses wis mulangi kowé, kudu nyunati botyah bayi nèk umuré wis wolung dina. Nanging sakjané dudu nabi Moses sing molai karo sunatan. Sakdurungé nabi Moses ènèng, sunatan wis dilakokké. 23Nèk kowé nyunati botyah ing dina sabat jalaran kowé manut pernatané nabi Moses, lah kowé kok pada nesu karo Aku nèk Aku nambani wong ing dina sabat? 24Mulané, nèk ngomong kuwi aja namung manut sak weruhmu ing njabané waé, nanging sembarang kudu mbok timbang sing apik ndisik.\"\n25Sakwisé kuwi terus ènèng wong siji-loro sangka Yérusalèm kono sing ngomong: \"Iki lak wong sing digolèki arep dipatèni kaé ta! 26Lah Dèkné kok malah mulangi nang ngarepé wong-wong. Lah kok ora ènèng sing nyekel? Apa penggedé-penggedéné wong Ju saiki pada pretyaya nèk Dèkné Kristus? 27Mosok ah? Jaréné nèk Kristus teka ora ènèng wong ngerti Dèkné kuwi sangka ngendi! Nanging panggonané wong iki awaké déwé ngerti!\"\n28Mulané dongé Gusti Yésus mulangi nang Gréja Gedé Dèkné terus ngomong [ 151 ]karo swara sing banter: \"Bener, menawa waé kowé pada ngerti Aku iki sapa lan Aku iki sangka ngendi. Nanging tekaku iki ora sangka karepku déwé! Aku iki ènèng sing ngongkon lan sing ngongkon Aku kuwi kenèng mbok pretyaya. Mung waé kowé ora kenal marang Dèkné. 29Nanging Aku ngerti Dèkné, awit Aku tekané sangka nggoné Dèkné lan Dèkné sing ngongkon Aku.\"\n30Krungu kuwi wong-wong terus kudu nyekel Gusti Yésus, nanging ora ènèng sing wani, awit durung wantyiné. 31Saiki malah wong okèh terus pada pretyaya marang Gusti Yésus. Wong-wong iki pada ngomong: \"Ya iki Kristus. Apa bakal ènèng liyané sing bisa nindakké penggawé sing gedéné ngungkuli sing ditindakké wong iki. Aku ora ngandel!\"\n32Para Farisi krungu omongané wong-wong bab Gusti Yésus, mulané terus pada pertimbangan karo para pengarepé imam. Sakwisé kuwi para Farisi lan para pengarepé imam pada ngongkon sekaut-sekauté Gréja Gedé kongkon nyekel Gusti Yésus. 33Gusti Yésus ngomong: \"Enggonku tyampur karo kowé iki namung garèk sedilut. Ora suwi menèh Aku bakal balik menèh nang nggoné sing ngongkon Aku mbréné iki. 34Kowé bakal nggolèki Aku, nanging ora bakal bisa nemu Aku, awit panggonan sing bakal tak enggoni iki kowé ora bisa nekani.\"\n35Para penggedéné wong Ju mau terus pada takon marang sakpada-pada: \"Wong iki arep lunga nang endi ta kok ngomong nèk awaké déwé ora bakal bisa nemu Dèkné. Apa Dèkné arep lunga mèlu wong-wong sing saiki pada buyar tyampur wong Grik? Menawa arep mulangi wong-wong sing ora ngerti Gusti Allah? 36Aku kok ora dunung. Dèkné ngomong nèk awaké déwé bakal nggolèki Dèkné, nanging ora bakal nemu. Dèkné ngomong menèh nèk awaké déwé ora bakal bisa nekani panggonané Dèkné. Dèkné sakjané ngomongké apa ta?\"\n37Dina penutupé riyaya kuwi dina sing penting déwé. Gusti Yésus ngadek terus ngomong banter: \"Sapa ngelak, mbrénéa nang nggonku, bakal tak kèki ngombé. 38Nang Kitab wis ketulis nèk banyu sing nguripké bakal mbludak sangka atiné wong sing pretyaya marang Aku!\" 39Nang kéné Gusti Yésus ngomongké bab Roh Sutyi, tegesé, sapa sing pretyaya marang Dèkné bakal nampa Roh Sutyi. Nanging Roh Sutyi durung teka, awit Gusti Yésus durung munggah nang swarga.\nPinemuné wong-wong bab Gusti Yésus séjé-séjé\n40Okèh wong sing pada ngrungokké piwulangé Gusti Yésus mau. Enèng sing ngomong: \"Wong iki pantyèn nabi sing kudu teka!\"\n41Nanging ènèng liyané sing ngomong: \"Ya, wong iki Kristus!\"\nTerus ènèng sing liyané menèh semaur: \"Mosok? Apa Kristus tekané sangka Galiléa! Ora ngandel Aku? 42Lak wis ketulis nang Kitab ta nèk Kristus kuwi turunané ratu Daved lan lairé kuwi nang Bètlehèm, kuta lairané ratu Daved.\" 43Dadiné pikirané wong-wong mau bab Gusti Yésus ora tunggalé, ènèng sing ngomong ngéné, ènèng sing ngomong ngono. 44Enèng sing arep nyekel Dèkné, nanging ora pada wani.\n45Sekaut-sekaut sing njaga Gréja Gedé terus pada balik menèh nang nggoné para pengarepé imam lan para Farisi, terus pada ditakoni: \"Lah endi wongé? Kok ora mbok gawa mbréné?\"\n46Sekaut-sekaut mau semaur: \"Piwulangé wongé jan nggumunké tenan. Awaké déwé durung tau krungu wong liyané ngomong kaya wong iki!\"\n47Para Farisi terus ngomong: \"Lah apa kowé mbarang wis dikenèng karo wongé? 48Apa ènèng wong siji waé sangka para penggedéné wong Ju lan sangka para Farisi sing pretyaya marang Dèkné? Lak ora ènèng ta? 49Wong-wong kuwi pada keblinger, awit ora pada dunung isiné Kitab!\" [ 152 ]\n50Ing tengahé para Farisi iki ènèng wong siji sing wis tau mara nang nggoné Gusti Yésus. Dèkné jenengé Nikodémes. 51Nikodémes ngomong: \"Miturut wèté agamané awaké déwé, awaké déwé ora kenèng nyalahké wong, sakdurungé wongé ditakoni lan digolèki apa salahé?\"\n52Liyané pada semaur: \"E, é, omongmu kok kaya-kaya kowé arep mbélani wong Galiléa kuwi. Mbok digolèki déwé nang Kitab ta, mengko lak kowé weruh déwé nèk Galiléa kuwi ora tau ngetokké nabi.\" 53Sakwisé iki wong-wong terus pada mulih nang omahé déwé-déwé.\nWong wédok laku bédang konangan\n8 1Gusti Yésus ora mulih, nanging terus budal nang gunung Olèf. 2Esuké Dèkné mruput budal menèh nang Gréja Gedé. Wong okèh teka. Gusti Yésus terus njagong lan mulangi wong-wong iki. 3Nang tengahé wulangan terus ènèng guru-guru Kitab lan wong Farisi pada teka nggawa wong wédok kongkon ngadek nang tengahé wong-wong. Wong wédok iki konangan laku bédang. 4Guru-guru Kitab lan para Farisi terus ngomong marang Gusti Yésus: \"Guru, wong wédok iki konangan laku bédang. 5Miturut wèté nabi Moses wong sing nglakoni dosa kaya ngono kuwi kudu dipatèni, dibandemi watu. Lah pinemumu kepriyé?\" 6Wong-wong takon iki tujuané namung arep ngenèng Gusti Yésus, nggolèk jalaran kanggo nyalahké Dèkné. Nanging Gusti Yésus malah ndingkluk terus nulis nang lemah karo drijiné.\n7Wong-wong mau pada ngetyek terus kepéngin krungu Gusti Yésus semaur, mulané Gusti Yésus terus ngadek lan ngomong: \"Sapa sing rumangsa blas ora nduwé salah kenèng molai mbandem watu marang wong wédok iki.\" 8Gusti Yésus terus ndingkluk lan nulis nang lemah menèh. 9Kadung krungu Gusti Yésus semaur ngono guru-guru Kitab lan para Farisi terus pada lunga siji-siji, molai karo para pinituwa. Dadiné namung garèk Gusti Yésus déwé karo wong wédoké sing ijik nang ngarepé wong-wong kono. 10Gusti Yésus terus ngadek lan takon marang wong wédoké: \"Lah wong-wong sing nggawa kowé mbréné pada nang endi saiki? Apa ora ènèng sing nyalahké kowé?\"\n11Wongé semaur: \"Ora Gusti, ora ènèng siji-sijia!\"\nGusti Yésus terus ngomong: \"Aku uga ora nyalahké kowé, kana mulih, nanging aja nglakoni dosa menèh!\"\nGusti Yésus pepadangé jagat\n12Ing liya waktu Gusti Yésus ngomong marang wong-wong: \"Aku iki pepadangé jagat. Wong sing mèlu Aku ora bakal mlaku ing pepeteng menèh, nanging bakal nduwèni pepadangé urip.\"\n13Para Farisi terus semaur: \"Kowé kuwi ngomongké awakmu déwé, ora ènèng seksi liyané, tembungmu ora kanggo!\"\n14Gusti Yésus terus ngomong: \"Tembungku iki nyata, senajana namung Aku déwé sing ngomongké. Aku ngerti tekaku iki sangka ngendi lan paranku iki nang endi. Nanging kowé ora ngerti apa-apa bab Aku! 15Kowé kuwi nèk ngomong namung manut apa weruhmu waé. Aku ora nyalahké sapa-sapa. 16Nanging semunggoné Aku kudu nyalahké, putusanku mesti bener, awit dudu Aku déwé sing nggawé putusan, nanging Aku karo Bapakku sing ngongkon Aku. 17Nang wètmu déwé ketulis nèk paseksi bisané kanggo namung nèk ènèng wong loro sing nyeksèni. 18Sing dadi seksiku kuwi wong loro, yakuwi Aku déwé lan Bapakku, sing ngongkon Aku.\"\n19Wong-wong terus takon: \"Lah endi Bapakmu.\"\nGusti Yésus semaur: \"Kowé kuwi ora ngerti Aku iki sapa, mulané kowé ya ora pada ngerti Bapakku. Semunggoné kowé ngerti Aku iki sapa, kowé ya mesti ngerti Bapakku!\"\n20Gusti Yésus ngomong iki dongé Dèkné mulangi nang Gréja Gedé. Dèkné [ 153 ]ngadek tyedek karo kotakan-kotakan wadah duwit pawèh marang Gusti Allah. Ora ènèng wong sing nyekel Dèkné, awit durung wantyiné.\nGusti Yésus ora sangka jagat kéné\n21Ora let suwi Gusti Yésus terus ngomong menèh marang wong-wong: \"Aku iki bakal lunga lan kowé bakal pada nggolèki Aku lan bakal mati nggémbol salahmu. Kowé ora bisa teka nang panggonan sing bakal tak parani.\"\n22Para pengarepé wong Ju terus ngomong: \"Lah wong kuwi kok ngomong nèk awaké déwé ora bisa teka nang panggonan sing arep diparani Dèkné. Wong kuwi arep nggantung apa kepriyé ta?\"\n23Gusti Yésus terus ngomong: \"Kowé kuwi sangka ngisor, nanging Aku sangka nduwur. Kowé wong donya kéné, nanging Aku ora. 24Mulané, Aku wis ngomong nèk kowé bakal mati nggawa salahmu. Awit nèk kowé ora pada pretyaya nèk Aku iki pantyèn wujut kaya sing tak omong, tenan, nèk mati kowé bakal nggawa salahmu.\"\n25Wong-wong terus takon: \"Kowé kuwi sakjané sapa ta?\"\nGusti Yésus semaur: \"Iku wis ora usah tak omong menèh, awit enggonku ngomong wis ora kurang-kurang. 26Okèh prekara sing kudu tak omong kanggo nduduhké salahmu, nanging Aku emoh ngomongké kuwi. Aku namung kepéngin nggelarké marang saben wong apa tembungé sing ngongkon Aku. Dèkné kuwi bener lan kenèng dipretyaya.\"\n27Wong-wong ora ngerti nèk Gusti Yésus ngomongké bab Gusti Allah, Bapaké. 28Mulané Gusti Yésus terus ngomong: \"Mbésuk nèk kowé wis pada ngunggahké Anaké Manungsa nang kayu pentèngan, kowé bakal ngerti Aku iki sapa. Kowé uga bakal ngerti nèk Aku ora nglakoni apa-apa sangka karepku déwé, nanging sing tak omong namung manut piwulangé Gusti Allah Bapakku marang Aku. 29Sing ngongkon Aku kuwi slawasé karo Aku. Dèkné ora tau ninggal Aku déwé, awit Aku slawasé namung nglakoni sembarang sing ndadèkké legané atiné Dèkné.\" 30Sakwisé Gusti Yésus ngomongké kuwi mau kabèh terus okèh wong sing pada pretyaya marang Dèkné.\nTurunané Bapa Abraham\n31Gusti Yésus terus ngomong marang wong Ju sing pada pretyaya: \"Nèk kowé pada nglakoni piwulangku, kowé kuwi nyata dadi muridku. 32Kowé bakal nglakoni kekarepané Gusti Allah lan jalaran sangka kuwi kowé bakal merdéka.\"\n33Wong-wong terus semaur: \"Kowé kuwi ngomong apa ta? Awaké déwé bakal merdéka? Kapan awaké déwé tau dadi slafé wong? Awaké déwé lak turunané Bapa Abraham ta?\"\n34Gusti Yésus semaur: \"Pada ngertia! Sapa waé sing nglakoni ala kuwi dadi slafé ala. 35Slaf kuwi ora nduwèni kwasa apa-apa lan ora bakal slawasé nang omahé sing nduwé. Nanging anaké wongé nduwèni kwasa nang omah kono slawasé. 36Mulané, nèk Anaké Gusti Allah wis ngluwari kowé, kowé bakal merdéka tenan. 37Aku ngerti nèk kowé kuwi kabèh turunané Bapa Abraham, nanging senajan ngono kowé pada arep matèni Aku, awit piwulangku blas ora mbok tampa ing atimu. 38Sing tak omong iki apa sing diduduhké marang Aku karo Bapakku, nanging kowé kuwi nglakoni kekarepané bapakmu, yakuwi Sétan.\"\n39Wong-wong semaur: \"Bapaké awaké déwé kuwi Bapa Abraham!\"\nGusti Yésus ngomong: \"Nèk kowé kuwi turunané Bapa Abraham tenan, klakuanmu ya mesti kaya Bapa Abraham! 40Aku ngomongi kowé bab sing bener lan sing nyata, awit iki Aku krungu sangka nggoné Gusti Allah déwé, malah Aku arep mbok patèni. Apa Bapa Abraham mbiyèn ya ngono? Lak ora ta! 41Kowé kuwi niru bapakmu!\"\nWong-wong terus semaur: \"Bapakmu? Gusti Allah déwé bapaké awaké déwé lan awaké déwé ora tau ninggal Dèkné.\" [ 154 ]\nAnak-anaké Sétan\n42Gusti Yésus ngomong: \"Semunggoné Gusti Allah kuwi bapakmu tenan, kowé mesti ya trésna marang Aku. Aku iki tekané sangka nggoné Gusti Allah terus mara nang tengahmu. Aku mbréné iki ora sangka karepku déwé, nanging Gusti Allah sing ngongkon Aku. 43Kowé kuwi ora pada dunung tembungku, awit kowé ora sabar ngrungokké piwulangku! 44Kowé kuwi anaké Sétan lan kowé namung seneng nuruti karepé bapakmu. Sétan kuwi kawit mbiyèné tukang matèni. Klakuané blas ora tau ènèng beneré, awit dèkné setitik waé ora ènèng beneré. Nèk dèkné goroh kuwi pantyèn wis lumrah, awit dèkné tukang goroh lan goroh kuwi tukulé sangka Sétan. 45Mulané ora nggumunké nèk kowé ora pada pretyaya marang piwulangku, awit piwulangku kuwi bener. 46Jajal, sapa sing bisa nduduhké dosaku? Kenèng apa kowé kok ora pada pretyaya marang Aku, senajana Aku ngomong sak beneré. 47Pantyèn! Wong nèk anaké Gusti Allah tenan mesti ya nggugu tembungé Gusti Allah. Nanging kowé dudu anaké Gusti Allah, mulané ya ora pada nggatèkké marang piwulangé!\"\nGusti Yésus lan Bapa Abraham\n48Wong-wong terus ngomong: \"Awaké déwé lak wis ngomong ta, kowé dudu wong Ju tenan, nanging wong Samaritan. Kowé kelebon sétan!\"\n49Gusti Yésus semaur: \"Ora, Aku ora kelebon sétan. Aku nggunggung Gusti Allah Bapakku, nanging kowé malah ngèlèk-èlèkké Aku. 50Aku ora kepéngin dielem, ora. Enèng siji sing ngelem Aku lan Dèkné bakal nduduhké sapa sing bener lan sapa sing klèru. 51Elinga! Wong sing nglakoni piwulangku kuwi slawasé ora bakal ngalami pati.\"\n52Wong-wong Ju mau terus pada ngomong: \"Saiki awaké déwé ngerti tenan nèk kowé gemblung. Bapa Abraham lak mati ta? Lan para nabi mbarang! Lah kowé kok ngomong: 'Sapa sing nglakoni piwulangku ora bakal mati?' 53Lah nèk Bapa Abraham waé mati, para nabi uga kabèh mati, lah kowé kuwi sapa? Apa kowé ngungkuli Bapa Abraham?\"\n54Gusti Yésus semaur: \"Apa Aku ngungkuli Bapa Abraham? Semunggoné Aku ngelem awakku déwé, tembungku ora ènèng ajiné. Nanging Gusti Allah déwé, Bapakku, sing ngelem Aku. Dèkné sing mbok arani Gusti Allahmu. 55Nanging kowé ora kenal marang Dèkné. Aku iki sing kenal marang Dèkné. Aku goroh nèk Aku ngomong Aku ora kenal marang Dèkné, kaya enggonmu pada goroh kuwi. Aku kenal marang Dèkné lan Aku manut marang tembungé. 56Bapa Abraham ngarep-arep tekaku karo bungah. Saiki kuwi wis klakon, mulané Dèkné ya bungah tenan.\"\n57Wong-wong mau terus ngomong marang Gusti Yésus: \"Lah umurmu waé durung ènèng sèket taun kok ngomong nèk wis weruh Bapa Abraham?\"\n58Gusti Yésus semaur: \"Pada ngertia! Sakdurungé Bapa Abraham ènèng Aku wis ènèng.\"\n59Wong-wong terus pada njikuk watu kanggo mbandemi Gusti Yésus, nanging Dèkné terus ndelik lan lunga sangka Gréja Gedé kono.\nGusti Yésus nambani wong lamur\n9 1Dongé Gusti Yésus mlaku Dèkné terus weruh wong sing lamur kawit lairé. 2Murid-muridé terus takon: \"Guru, apa sing marakké wong iki lair lamur: salahé dèkné déwé apa salahé wong tuwané?\"\n3Gusti Yésus semaur: \"Ora salahé sapa-sapa! Wongé déwé ora salah lan wong tuwané ya ora salah. Wong kuwi lamur supaya kwasané Gusti Allah bisa kétok sangka uripé. 4Saiki pumpung ijik awan awaké déwé kudu nyambutgawé nuruti kekarepané Gusti Allah sing ngongkon Aku. Ora suwi menèh wengi bakal teka lan awaké déwé ora bisa nyambutgawé apa-apa menèh. 5Suwéné Aku nang jagat kéné Aku pepadangé jagat.\" [ 155 ] 6Sakwisé ngomong ngono Gusti Yésus terus idu nang lemah. Lemahé terus diulet-ulet karo iduné terus diusapké mripaté wongé sing lamur. 7Gusti Yésus ngomong marang wongé: \"Kana saiki raup nang blumbang Siloam!\" (Siloam kuwi tegesé: sing dikongkon.) Wongé terus budal. Sakwisé raup dèkné terus mulih, nanging saiki mripaté wis weruh.\n8Tangga-tanggané lan wong-wong liyané sing saben dinané weruh wongé ngemis pada rasan-rasan: \"Wong iki apa dudu sing tukang ngemis kaé?\"\n9Enèng sing semaur: \"Ya, pantyèn dèkné!\" Liyané ngomong: \"Dudu, namung rupané sing kaya dèkné.\"\nNanging wong sing mauné lamur semaur: \"Pantyèn aku iki sing tukang ngemis!\"\n10Wong-wong terus takon: \"Lah saiki kowé kok bisa weruh?\"\n11\"Wong sing jenengé Yésus sing nambani aku. Dèkné ngulet-ulet lemah karo iduné terus diusapké mripatku. Sakwisé kuwi aku terus dikongkon raup nang blumbang Siloam. Kadung aku wis raup aku terus bisa weruh.\"\n12Wong-wong takon: \"Lah wongé nang endi?\"\n\"Embuh ya,\" wongé semaur.\nPara Farisi kepéngin ngerti kepriyé wongé bisané mari\n13-14Gusti Yésus enggoné ngulet-ulet lemah karo iduné kanggo nambani wong lamur mau ing dina sabat. Ing dina sabat kuwi wong Ju ora éntuk nyambutgawé apa-apa, mulané wongé terus digawa nang nggoné para Farisi arep dikelahké. 15Wongé ditakoni: \"Kepriyé mripatmu bisané mari?\" Wongé semaur: \"Mripatku diusapi lemah teles, aku terus raup terus bisa weruh!\"\n16Enèng para Farisi sing terus ngomong: \"Aku ora ngandel nèk wong iki kongkonané Gusti Allah. Nèk wongé ngerti Gusti Allah mosok nerak wèté dina sabat?\"\nNanging liyané ngomong: \"Nèk wong ala mosok bisa nambani wong lamur?\" Pinemuné wong-wong séjé-séjé.\n17Wongé terus ditakoni menèh: \"Kowé sing ditambani karo wongé, lah kowé ngarani wongé kuwi sapa?\"\n\"Dèkné kuwi nabi,\" wongé semaur.\n18Nanging para penggedéné wong Ju ora ngandel nèk wongé kuwi mauné lamur terus saiki bisa weruh. Mulané terus nyeluk wong tuwané. 19Wong tuwané ditakoni: \"Apa iki anakmu sing jaréné lamur kawit lairé. Lah saiki kok bisa weruh?\"\n20Wong tuwané semaur: \"Ya, iki anakku sing lamur kawit lairé! 21Nanging awaké déwé ora ngerti kepriyé dèkné bisané weruh saiki lan sapa sing nambani. Mbok dèkné ditakoni déwé ta. Dèkné wis gedé, mesti ya bisa ngomong déwé!\" 22Wong tuwané ngomong ngono kuwi, jalaran pada wedi karo para Farisi. Awit para Farisi wis pada setuju nèk sapa waé sing ngakoni nèk Gusti Yésus kuwi Kristus, wong kuwi bakal dietokké sangka sinaguk. 23Kuwi jalarané wong tuwané ngomong marang wong-wong kongkon takon déwé.\n24Wongé terus dityeluk sepisan menèh lan diomongi: \"Janjia nang ngarepé Gusti Allah nèk kowé ora goroh. Awaké déwé weruh nèk Yésus kuwi wong salah.\"\n25Wongé semaur: \"Embuh wongé wong salah embuh ora, kuwi aku ora ngerti. Aku namung ngerti nèk aku mauné lamur, nanging saiki aku bisa weruh!\"\n26\"Lah kowé diapakké kok saiki bisa weruh?\"\n27\"Aku mau lak wis ngomong ta, nanging kowé ora gelem ngrungokké. Apa kowé mbarang kepéngin dadi muridé Dèkné!\"\n28Wong-wong terus pada nesu ngomong: \"Kowé sing dadi murid�� Dèkné. Awaké déwé iki muridé nabi Moses. 29Awaké déwé ngerti nèk Gusti Allah wis omong-omongan karo nabi Moses, nanging Yésus kuwi embuh sangka ngendi, awaké déwé ora ngerti.\"\n30Wongé terus semaur: \"Saiki aku jan nggumun tenan. Lah wongé sing [ 156 ]nambani mripatku marakké aku bisa weruh kok kowé durung ngerti Dèkné kuwi sapa? 31Awaké déwé ngerti nèk Gusti Allah ora nampa pandongané wong salah. Gusti Allah namung ngrungokké marang wong sing ngajèni lan manut marang Dèkné. 32Kawit mbiyèn awaké déwé ora tau krungu nèk ènèng wong tau nambani mripaté wong lamur kawit lairé, terus bisa weruh. 33Nèk wong iki dudu Gusti Allah sing ngongkon Dèkné mesti ya ora bisa nambani aku?\"\n34Para Farisi terus semaur: \"Kowé kuwi apa? Kawit lairmu tekan saiki kowé kebek salah. Lah kowé kok arep mulangi awaké déwé!\" Wongé terus dietokké sangka sinaguk.\n35Gusti Yésus krungu nèk wongé dietokké sangka sinaguk. Kadung kepetuk karo wongé Dèkné terus ngomong: \"Apa kowé pretyaya marang Anaké Manungsa?\"\n36Wongé semaur: \"Lah Anaké Manungsa kuwi sapa ta? Aku kepéngin ngerti, dadiné aku bisa pretyaya marang Dèkné.\"\n37Gusti Yésus ngomong: \"Kowé wis weruh wongé, ya sing omong-omongan karo kowé iki!\"\n38\"Aku pretyaya, Gusti!\" Wongé terus niba nyembah Gusti Yésus.\n39Gusti Yésus ngomong: \"Tekaku nang jagat kéné ngétokké sapa sing gelem manut marang Gusti Allah lan sapa sing ora! Dadiné, sing lamur bisa weruh lan sing weruh dadi lamur.\"\n40Enèng wong Farisi sing krungu kuwi terus pada ngomong: \"Apa awaké déwé iki lamur?\"\n41Gusti Yésus semaur: \"Semunggoné kowé lamur, kowé ora nduwé salah. Lah saiki kowé déwé ngomong nèk kowé weruh, mulané kowé salah sak terusé!\"\nGusti Yésus pangon sing sejati\n10 1Gusti Yésus terus mulangi wong-wong mau nganggo gambar ngéné: \"Iki dirungokké sing apik. Nèk ènèng wong mlebu kandang wedus, nanging ora liwat lawangé, wong kuwi mesti maling apa tukang ngrampok. 2-3Pangoné mlebu kandang liwat lawangé lan sing jaga kandang mesti bakal mbukakké lawangé. Wedusé kabèh nitèni swarané pangoné. Wongé nyeluki jenengé wedusé siji-siji terus digiring metu arep diengon. 4Nèk wedusé kabèh wis dietokké, pangoné terus mlaku nang ngarep déwé. Wedusé terus ngetutké dèkné, awit kabèh nitèni swarané. 5Wedus-wedus iki ora bakal ngetutké wong liyané. Nèk ènèng wong liyané teka, wedusé malah pada mblayu lunga, awit ngerti nèk kuwi dudu pangoné.\"\n6Gusti Yésus nganggokké gambar iki, nanging wong-wong ora dunung.\n7-9Mulané Dèkné terus ndunung-ndunungké ngéné: \"Omongku iki dirungokké sing apik tenan! Ya Aku iki lawangé kandang wedus. Kabèh sing tekané sakdurungé Aku, kuwi maling lan tukang ngrampok. Mulané wedus-wedus ora ngrungokké swarané. 9Aku iki lawangé. Wong sing mlebu liwat Aku bakal slamet. Wong kuwi mlebu-metu bakal nemu pangan. 10Kowé pada ngerti, maling kuwi tekané namung arep nyolong, matèni lan ngrusak. Nanging Aku teka ngekèki urip kalubèran.\n11\"Aku iki pangon sing sejati. Pangon sing sejati saguh mati nglabuhi wedus-wedusé. 12-13Wong sing namung kerja angon kuwi dudu pangoné lan dudu sing nduwé wedusé. Wong kaya ngono kuwi malah mblayu lunga nèk ènèng kéwan galak teka arep mangan wedusé. Wedus-wedusé mesti ditinggal, awit dèkné namung kerja. Wedus-wedusé ditubruk karo kéwané galak terus pada buyar. 14-15Aku iki pangon sing sejati. Kaya enggoné Gusti Allah Bapakku mangertèni Aku lan Aku mangertèni Dèkné, kaya ngono uga Aku ngerti wedusku siji-sijiné lan wedusku siji-sijiné ya ngerti Aku. Aku ora éman uripku kanggo nglabuhi wedus-wedusku. 16Aku uga nduwé wedus-wedus liyané sing ora nang kandang kéné. Wedus-wedus [ 157 ]kuwi uga kudu tak engon lan bakal pada ngrungokké swaraku. Bakal tak giring dadi siji karo wedus-wedus sing wis nang kéné. Dadiné wedus-wedusku kabèh bakal tunggal kandang lan tunggal pangon.\n17\"Gusti Allah Bapakku nrésnani Aku, awit Aku masrahké uripku, supaya Aku bisa nampa uripku menèh. 18Aku masrahké uripku sangka karepku déwé. Ora ènèng sing bisa ngrebut sangka Aku. Mati ya karepku déwé lan urip ya karepku déwé. Kuwi kekarepané Gusti Allah Bapakku.\"\n19Tembung-tembungé Gusti Yésus kuwi marakké para penggedéné wong Ju sing nang kono pada èngkèl-èngkèlan. 20Okèh sing ngomong: \"Yésus kuwi wong édan, wong kelebon sétan. Aja dirungokké.\"\n21Saloké ngomong: \"Nèk wong kelebon sétan mosok bisa mulangi kaya ngono. Mosok sétan bisa nambani wong lamur? Lak ora ta?\"\nSing pretyaya lan sing ora\n22Saiki nang kuta Yérusalèm ènèng riyaya gedé. Saben taun ènèng riyaya iki kanggo ngélingké bukakané Gréja Gedé. Riyaya iki tiba wayahé adem. 23Gusti Yésus mlaku-mlaku nang Gréja Gedé kono nang panggonan sing jenengé Gadriné Soléman. 24Para penggedéné wong Ju terus pada ngubengi Dèkné takon: \"Mbok awaké déwé ndang diomongi ta! Nèk kowé kuwi pantyèn Kristus tenan, mbok ngomong blaka ta?\"\n25Gusti Yésus terus semaur: \"Aku lak wis ngomong ta! Nanging kowé ora gelem pretyaya. Aku nindakké penggawé sing nggumun-nggumunké kanggo tanda nèk Gusti Allah Bapakku sing ngongkon Aku lan sing ngekèki kwasa Aku. 26Nanging kowé meksa ora pretyaya. Kowé ngerti kenèng apa kowé kok ora pada pretyaya? Jalaran kowé kuwi dudu wedusku. 27Wedusku nitèni swaraku lan mèlu Aku. Aku ngerti wedusku siji-sijiné. 28Kabèh tak kèki urip langgeng lan ora bakal tiba ing karusakan. Ora ènèng sing bisa ngrebut wedusku sangka tanganku. 29Gusti Allah Bapakku sing ngekèki wedus-wedus kuwi marang Aku lan kwasané Gusti Allah Bapakku kuwi ngungkuli kwasa sak kabèhé. Ora ènèng sing bisa ngrebut wedus-wedusku sangka kwasané Gusti Allah Bapakku. 30Aku karo Gusti Allah Bapakku kuwi tunggalé.\"\n31Para penggedéné wong Ju terus njikuki watu menèh arep dienggo mbandemi Gusti Yésus. 32Gusti Yésus terus ngomong: \"Kowé lak wis pada weruh déwé ta? Wis ping pira Aku nindakké penggawé betyik? Kuwi mau kabèh sangka karepé Gusti Allah Bapakku. Lah sing endi sing marakké kowé arep mbandemi watu Aku?\"\n33Wong-wong mau terus semaur: \"Dudu kuwi sing marakké awaké déwé arep mbandemi kowé! Kowé kuwi namung manungsa ta? Lah kok ngomong nèk Kowé karo Gusti Allah tunggalé. Kowé kuwi ngèlèk-èlèkké Gusti Allah!\"\n34Gusti Yésus terus ngomong: \"Nang kitabmu déwé Gusti Allah lak tau ngomong ngéné ta marang wong-wong sing dikongkon nuntun bangsané: 'Kowé kuwi pada tak arani allah!' Lan kowé ngerti ta nèk sing ketulis nang Kitab kuwi nyata. 35-36Lah nèk wong-wong sing dipilih dikongkon nuntun bangsané diarani allah karo Gusti Allah, lah kowé kok pada nyalahké Aku. Kok pada ngomong nèk Aku ngèlèk-èlèkké Gusti Allah? Lak Gusti Allah déwé ta sing miji Aku lan ngongkon Aku teka nang jagat kéné? Lah Aku kok ora éntuk ngomong nèk Aku iki Anaké Gusti Allah? 37Nèk Aku ora ngétokké kwasané Gusti Allah Bapakku, kowé ora usah pretyaya marang Aku. 38Kowé kabèh wis pada weruh déwé, nanging meksa kowé ora pada pretyaya marang Aku. Senajana kowé ora pretyaya marang Aku, mbok pada pretyayaa tanda-tanda sing tak tindakké kuwi. Dadiné kowé bisa nitèni lan dunung nèk Gusti Allah Bapakku karo Aku siji lan Aku karo Gusti Allah Bapakku ya siji.\" [ 158 ]\n39Wong-wong krungu Gusti Yésus ngomong ngono kuwi terus arep nyekel Dèkné, nanging Gusti Yésus terus nglungani.\n40Dèkné terus ngabrah laut Yordan tekan sakwijiné panggonan. Mbiyèn Yohanes molai mbaptis nang panggonan kuwi. Gusti Yésus terus nang kono rada suwi. 41Okèh wong pada teka nang nggoné Gusti Yésus lan pada ngomong: \"Yohanes déwé ora tau nindakké penggawé sing nggumunké, nanging sembarang sing diomong karo dèkné bab Gusti Yésus kuwi nyata.\" 42Mulané wong okèh terus pada pretyaya marang Gusti Yésus.\nLasarus ninggal\n11 1Saiki nang désa Bétani ènèng wong lara. Wong iki jenengé Lasarus, kakangé Marta lan Maria. 2Ya Maria iki sing ora let suwi menèh ngusapi sikilé Gusti Yésus karo lenga wangi sing larang terus dilapi karo rambuté. 3Marta lan Maria terus kongkonan ngomongi Gusti Yésus nèk Lasarus lara. Lasarus kuwi ditrésnani karo Gusti Yésus.\n4Kadung Gusti Yésus krungu kabaré, Dèkné terus ngomong ngéné: \"Pernyakit iki ora bakal marakké Lasarus ninggal, malah bakal kanggo ngluhurké Gusti Allah lan jalaran sangka kuwi uga ngluhurké Anaké Gusti Allah.\"\n5-6Bener Gusti Yésus trésna tenan marang Lasarus, Marta lan Maria, nanging Dèkné meksa ora ndang budal, malah ijik ngentèni rong dina menèh. 7Sakwisé rong dina kuwi Gusti Yésus terus ngejèk murid-muridé ngomong ngéné: \"Hayuk budal nang Yudéa menèh!\"\n8Murid-muridé semaur: \"Guru, apa Kowé wis lali nèk para penggedéné wong Ju pada arep matèni kowé nang kana. Lak durung suwi waé ta? Lah Kowé kok arep balik nang Yudéa menèh?\"\n9Gusti Yésus ngomong ngéné: \"Sedina kuwi lak rolas jam ta. Nèk kowé mlaku ing wayah awan kowé ora bakal kesandung, awit padang. 10Nanging nèk kowé mlaku ing wayah wengi, kowé bakal kesandung, awit peteng.\" 11Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Lasarus, kantyané awaké déwé, wis turu saiki, nanging dèkné arep tak gugah.\"\n12-13Murid-muridé mikir nèk Lasarus wis bisa turu kepénak, mulané terus pada ngomong: \"Gusti, nèk Lasarus wis bisa turu kepénak, dèkné ya mesti ndang mari. 14Sakjané Gusti Yésus ngomongké nèk Lasarus wis ninggal, mulané terus ngomong blaka waé: \"Lasarus wis ninggal! 15Aku bungah nèk Aku durung nang kana, dadiné kowé bisa weruh menèh lan bisa pretyaya. Mulané hayuk saiki pada budal nang nggoné Lasarus.\"\n16Rasul Tomas, anak kembar, terus ngomong marang murid-murid liyané: \"Hayuk awaké déwé pada mèlu waé, dadiné bisa mati bareng karo Gusti Yésus.\"\nGusti Yésus sing nangèké wong mati lan sing ngekèki urip\n17Kabèh terus budal nang désa Bétani. Kadung wis tekan nggoné, Gusti Yésus krungu nèk Lasarus wis dikubur patang dina. 18Bétani kuwi ora adoh karo Yérusalèm, namung kira-kira telung kilomèter. 19Mulané para penggedéné wong Ju okèh sing pada teka niliki Maria lan Marta sing kepatèn.\n20Kadung krungu nèk Gusti Yésus teka, Marta terus metu arep mapak, nanging Maria ora mèlu. 21Marta terus ngomong marang Gusti Yésus: \"O Gusti, nèk Kowé wis teka kawit wingi-wingi kakangku mesti ora sida ninggal. 22Nanging uga saiki, senajan dèkné wis ninggal, aku ngerti nèk Gusti Allah bakal ngekèki Kowé apa penjalukmu.\"\n23Gusti Yésus semaur: \"Marta, kakangmu bakal urip menèh.\"\n24Tembungé Marta: \"Bener Gusti, aku ngerti nèk dèkné bakal urip menèh, mbésuk ing dina sing kèri déwé, nèk kabèh wong mati bakal tangi menèh!\" [ 159 ]\n25Gusti Yésus terus ngomong: \"Ya Aku iki sing nangèké wong mati lan ngekèki urip langgeng. Sapa sing pretyaya marang Aku bakal urip menèh, senajan wis mati. 26Wong kuwi wis nampa urip langgeng lan ora bakal mati slawasé, jalaran pretyaya marang Aku. Apa kowé pretyaya kuwi, Marta?\"\n27Marta semaur: \"Ya Gusti, aku pretyaya tenan nèk Kowé kuwi Kristus, Anaké Gusti Allah sing kudu teka nang jagat kéné.\"\n28Marta terus balik nang nggoné Maria lan ngomong alon-alon marang dèkné: \"Maria, Guruné wis teka. Dèkné nékokké kowé!\" 29Sakwisé krungu kuwi Maria terus sakwat ngadek arep metuki Gusti Yésus. 30Gusti Yésus durung mlebu nang désané, nanging ijik nang panggonan dongé kepetuk karo Marta. 31Para penggedéné wong Ju sing pada teka nglipur Maria weruh dèkné menyat lunga, ndarani Maria arep nangis nang kuburan, terus pada ngetutké.\n32Kadung Maria wis tekan nggoné Gusti Yésus, dèkné terus niba nang ngarepé ngomong: \"O Gusti, nèk Kowé wis nang kéné kawit wingi-wingi, kakangku mesti ora sida ninggal.\"\n33Gusti Yésus weruh Maria lan wong-wong sing pada mèlu mbrono mau pada nangis, Dèkné terus krasa melas lan sedi banget. 34Dèkné terus takon: \"Lasarus mbok kubur nang endi?\"\n\"Hayuk tak gawa nang kuburané, Gusti,\" wong-wong semaur.\n35Mripaté Gusti Yésus terus metu eluhé. 36Para penggedéné wong Ju sing pada weruh kuwi terus ngomong: \"Dèkné jan trésna tenan marang Lasarus!\"\n37Nanging saloké ènèng sing ngomong ngéné: \"Dèkné lak bisa nambani wong sing lamur ta! Ajuré ya bisa ngalang-alangi supaya Lasarus ora mati.\"\nGusti Yésus nangèké Lasarus sangka pati\n38Saiki Gusti Yésus wis tekan kuburané, atiné terus krasa susah lan jèngkèl menèh. Kuburané kuwi guwa sing ditutupi watu gedé. 39Gusti Yésus terus ngomong: \"Kuburané dibukak!\"\nMarta semaur: \"Gusti, kakangku wis dikubur patang dina suwéné. Saiki wis mambu!\"\n40Gusti Yésus ngomong marang Marta: \"Aku lak wis ngomong marang kowé ta! Nèk kowé pretyaya tenan marang Aku, kowé bakal weruh sepira gedéné kwasané Gusti Allah!\" 41Watuné sing dienggo nutupi kuburané terus disurung. Gusti Yésus terus nyawang nduwur lan ndonga: \"Bapakku, Aku kesuwun nèk Kowé nampa pandongaku. 42Aku déwé ngerti nèk saben-saben Aku ndonga marang Kowé, apa penjalukku keturutan. Nanging Aku ngomong kuwi mau, supaya wong-wong sing nang kéné iki pada krungu lan pada pretyaya nèk Kowé sing ngongkon Aku.\" 43Sakwisé ndonga, Gusti Yésus terus mbengok: \"Lasarus, metua mbréné!\" 44Lasarus, sing mauné mati, terus metu, nanging tangané lan sikilé ijik dibuntel mori. Rainé mbarang ijik ditutupi katyu mori. Gusti Yésus terus ngomong: \"Moriné diutyuli supaya wongé bisa mlaku.\"\n45Para penggedéné wong Ju sing mèlu Maria pada weruh lelakon kuwi mau, mulané terus ènèng okèh sing pada pretyaya marang Gusti Yésus. 46Nanging ènèng sing pada budal nang nggoné para Farisi mbarang ngomongké nèk Gusti Yésus nguripké Lasarus menèh. 47Mulané para pengarepé imam lan para Farisi terus pada nglumpukké para penuntuné agama lan nang begandringan kono terus pada takon: \"Lah awaké déwé saiki kepriyé? Yésus iki nindakké penggawé sing nggumun-nggumunké. 48Nèk diejarké ngono suwi-suwi wong kabèh pada mèlu Dèkné. Mengko bangsa Rum wedi nèk bangsané awaké déwé ora bakal manut lan entèk-entèké bangsa Rum bakal ngrusak Gréja Gedé lan bangsané awaké déwé.\"\n49-50Nanging Kayafas, Imam Gedé, semaur ngéné: \"Mosok kowé durung pada dunung? Luwung Dèkné sing [ 160 ]mati tenimbang awaké déwé kabèh sak bangsa.\" 51Kayafas ngomong ngono kuwi ora sangka pikirané dèkné déwé, nanging Gusti Allah sing ngekèki tembung dèkné, awit dèkné kuwi Imam Gedé ing taun kuwi. Kuwi jalarané dèkné ngomongké nèk Gusti Yésus kudu mati nglabuhi bangsané. 52Lan menèh, Gusti Yésus enggoné mati ora namung nglabuhi bangsané waé, nanging uga supaya kabèh wong sing pretyaya marang Dèkné bisa dadi siji, senajana pada pentyar sakparan-paran.\n53Sakploké dina kuwi para penggedéné wong Ju pada nggolèk akal arep matèni Gusti Yésus. 54Mulané Gusti Yésus ora ngétok menèh nang tengahé wong-wong, nanging Dèkné terus lunga sangka kono budal nang kuta Efraim, tyedek karo wustèn. Gusti Yésus terus nang kono karo murid-muridé.\n55Saiki wayahé Paskah wis tyedek, mulané wong okèh pada teka nang Yérusalèm arep pada nindakké sesutyèn. 56Wong-wong pada lingak-linguk nggolèki Gusti Yésus. Nèk pada ngumpul nang Gréja Gedé kono terus pada takon marang sakpada-pada: \"Dèkné bakal teka apa ora ya?\" 57Para pengarepé imam lan para Farisi wis ngongkon ngabar-ngabarké, nèk ènèng wong ngerti Gusti Yésus kuwi nang endi, kudu diomongké, supaya Dèkné dityekel.\nGusti Yésus diusapi lenga-wangi sikilé\n12 1Nem dina sakdurungé riyaya Paskah molai Gusti Yésus teka nang désa Bétani. Bétani kuwi panggonané Lasarus, sing mauné wis mati, nanging terus ditangèkké menèh karo Gusti Yésus. 2Mulané saiki wong-wong pada mangan énak karo Gusti Yésus. Sing ladèn Marta, lah Lasarus jejagongan karo Gusti Yésus. 3Maria kok terus njikuk lenga-wangi sak botol diesokké nang sikilé Gusti Yésus terus diusapi karo rambuté. Sak omah terus malih mambu lenga-wanginé. Kuwi lenga-wangi nardus sing tus, sing regané larang banget. 4-5Nanging muridé Gusti Yésus sing jenengé Yudas Iskariot, nyenèni Maria ngéné: \"Lenga-wangi kuwi semunggoné diedol payu pirang duwit waé, lak kenèng dienggo nulungi wong sing ora nduwé ta?\" Ya Yudas iki sing mbésuké ngelungké Gusti Yésus marang mungsuhé. 6Dèkné ngomong ngono kuwi sakjané ora jalaran dèkné mikirké wong sing ora nduwé, ora, nanging jalaran dèkné kuwi maling. Dèkné sing nyekel duwit lan dèkné ajek njikuki dienggo dèkné déwé.\n7Gusti Yésus terus ngomong ngéné: \"Mbok bèn! Maria ngusapi Aku karo lenga-wangi iki ènèng tujuané. Dèkné molai tata-tata kanggo mbésuk nèk Aku bakal dikubur. 8Wong mlarat kuwi slawasé ènèng waé, nanging enggonku tyampur karo kowé iki ora suwi.\"\nLasarus arep dipatèni\n9Saiki wong okèh pada krungu nèk Gusti Yésus nang Bétani kono, mulané terus pada mbrono mbarang. Nanging ora namung kepéngin weruh Gusti Yésus waé, wong-wong uga kepéngin weruh Lasarus sing urip menèh. 10-11Lelakoné Lasarus kuwi marakké wong Ju pirang-pirang pada pretyaya marang Gusti Yésus. Mulané para pengarepé imam saiki arep matèni Lasarus mbarang.\nGusti Yésus diarak mlebu Yérusalèm\n12Liyané dina wong pirang-pirang pada teka nang Yérusalèm arep ngurmat riyaya Paskah. Wong-wong iki krungu nèk Gusti Yésus arep teka mbrono mbarang. 13Mulané terus pada metu sangka kutané arep mapak Gusti Yésus. Wong-wong nggawa godong palem terus pada nyuraki Gusti Yésus ngomong: \"Hosana, muga slameta kongkonané Gusti Allah sing teka iki, sing bakal dadi ratuné bangsa Israèl.\"\n14Gusti Yésus nemu kimar enom terus ditumpaki. Kuwi tyotyok karo sing wis ketulis nang Kitab. 15Ayat kuwi uniné ngéné:\n[ 161 ]\n\"Aja wedi, anak Sion!\nDelokké, ratumu teka numpak kimar enom.\"\n16Ing waktu kuwi murid-muridé durung dunung apa sing klakon iki, nanging sakwisé Gusti Yésus mati lan tangi menèh sangka pati terus pada kélingan apa sing ketulis nang Kitab lan pada ngerti nèk kuwi saiki wis klakon kabèh.\n17Wong-wong sing pada weruh Gusti Yésus nangèké Lasarus sangka pati terus pada ngomong-omongké bab kuwi. 18Mulané wong pirang-pirang terus budal metuki Gusti Yésus, jalaran pada krungu Dèkné nindakké penggawé sing nggumunké tenan. 19Para Farisi saiki terus ngomong marang sakpada-pada: \"Kowé weruh déwé ta! Awaké déwé wis ora bisa apa-apa! Delokké kuwi! Sasaté wong kabèh pada ngetutké Yésus!\"\nGabah nèk ora dipendem nang lemah ora bakal tukul\n20Bareng karo wong-wong sing pada nang riyaya kono uga ènèng wong Grik siji-loro teka arep nyembah Gusti Allah. 21Lah terus ènèng sing mara nang nggoné rasul Filipus mbarang. Rasul Filipus kuwi muridé Gusti Yésus sing sangka kuta Bètsaida nang bawah Galiléa. Wong-wong Grik kuwi takon marang rasul Filipus ngéné: \"Kangé, awaké déwé kepéngin omong-omongan karo Yésus!\"\n22Rasul Filipus terus ngomongi Andréas lan kabèh loro terus mara nang nggoné Gusti Yésus ngomongké bab karepé wong-wong Grik mau. 23Gusti Yésus semaur ngéné: \"Pantyèn, saiki wis wantyiné. Gusti Allah bakal ngluhurké Anaké Manungsa. 24Dirungokké sing apik omongku iki: gabah sak elas kaé nèk ora dipendem nang lemah terus mati ya ora bakal dadi okèh. Slawasé ya sak elas waé. Nanging nèk dipendem nang lemah terus mati, malah bisa ngetokké woh okèh. 25Mulané, sapa sing éman uripé malah bakal kélangan. Nanging sapa sing ora éman uripé ing donya iki, malah bakal nemu urip sing langgeng. 26Lan menèh, sapa sing kepéngin ngladèni Aku kudu ngetutké Aku, supaya bisa mèlu Aku ngendi paranku. Sapa sing ngladèni Aku bakal diajèni karo Gusti Allah Bapakku.\"\nGusti Yésus ngomong nèk Dèkné bakal mati\n27Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Atiku saiki sedi lan bingung. Lah Aku kudu ngomong apa? Mosok Aku nembung marang Gusti Allah Bapakku supaya Aku ora usah nglakoni kasangsaran iki? Ora, awit Aku teka nang jagat kéné tujuané nglakoni kuwi!\" 28Gusti Yésus terus ndonga: \"Gusti Allah Bapakku, mbok diluhurké Jenengmu!\"\nSakwisé Gusti Yésus ndonga ngono kuwi terus ènèng swara sangka langit ngomong ngéné: \"Wis tak kétokké kwasaku, nanging bakal tak wujutké sepisan menèh!\"\n29Wong-wong sing nang kono uga krungu swarané, ndarani ènèng gluduk. Liya-liyané ngomong nèk ènèng mulékat omong-omongan karo Gusti Yésus.\n30Nanging Gusti Yésus ngomong ngéné: \"Swara kuwi mau ora kanggo Aku, nanging kanggo kowé. 31Saiki wis wantyiné enggoné Gusti Allah bakal nduduhké salahé manungsa nang jagat kéné. Saiki wis wantyiné enggoné Sétan, sing ngwasani jagat iki, bakal diedunké. 32Nanging Aku bakal diunggahké sangka bumi iki. Nèk Aku diunggahké sangka bumi iki, Aku bakal narik wong kabèh marang Aku!\" 33Kuwi Gusti Yésus ngomongké nèk Dèkné bakal mati nang kayu pentèngan.\n34Mulané wong-wong terus pada semaur: \"Lo, awaké déwé ngerti sangka Kitab nèk Kristus bakal urip slawasé. Lah jaréné Kowé Anaké Manungsa, lah Kowé kok ngomong nèk Kowé bakal mati. Lah Anaké Manungsa kuwi sapa?\"\n35Gusti Yésus terus ngomong ngéné marang wong-wong: \"Aja pada bingung. Pepadang iki nang tengahmu mung garèk sak gebyaran waé. Mulané, pumpung ijik ènèng, mlakua nang pepadang. Mengko nèk wis peteng kowé ora weruh dalan. 36Pretyayaa marang [ 162 ]pepadang, pumpung ijik ènèng nang tengahmu, supaya kowé dadi anaké pepadang.\"\nSakwisé ngomong ngono kuwi Gusti Yésus terus lunga, ora ngétok marang wong-wong. 37Nanging senajana Gusti Yésus nindakké penggawé sing nggumun-nggumunké lan wong-wong pada weruh déwé, meksa wong-wong ora pretyaya marang Dèkné. 38Pantyèn tyotyok tenan karo sing diomong karo nabi Yésaya, sing uniné ngéné:\n\"Gusti, sapa sing gelem pretyaya tembungé awaké déwé?\nSapa sing gelem nggatèkké marang kwasamu? Ora ènèng!\"\n39Mulané, kangèlan tenan wong-wong enggoné arep pretyaya. Nabi Yésaya mbiyèn ya wis tau ngomong ngéné mbarang:\n40\"Gusti Allah sing marakké wong-wong ora weruh\nlan Gusti Allah sing marakké wong-wong atiné kaku.\nNèk ora ngono, mengko ndak pada dunung\nlan pada balik menèh nang nggoné Gusti Allah lan diwaraské.\"\n41Kuwi mau nabi Yésaya ngomongké bab Gusti Yésus, awit nabi Yésaya wis weruh kwasané Gusti Yésus.\n42Nanging senajan kepriyé waé ènèng wong gedé-gedé pirang-pirang, yakuwi penggedé-penggedéné wong Ju, sing pada pretyaya nèk Gusti Yésus kuwi kongkonané Gusti Allah. Nanging wong-wong iki pada wedi karo para Farisi, mulané ora gelem blaka nèk pretyaya, mengko ndak dietokké sangka sinaguk. 43Karomenèh wong-wong luwih seneng dielem manungsa tenimbang dielem Gusti Allah.\nTembungé Gusti Yésus sing ngrutu manungsa\n44Ing liya dina Gusti Yésus terus ngomong ngéné marang wong-wong: \"Wong sing pretyaya marang Aku kuwi sakjané ora namung pretyaya marang Aku waé, nanging wong kuwi pretyaya marang Gusti Allah, awit Gusti Allah sing ngongkon Aku. 45Dadiné wong sing weruh Aku kuwi uga weruh Gusti Allah sing ngongkon Aku. 46Tekaku nang jagat kéné dadi pepadang, supaya wong sing pretyaya marang Aku ora nang pepeteng menèh. 47Nèk ènèng wong ngrungokké pituturku nanging ora dilakoni, Aku ora bakal nyetrap wong kuwi. Aku teka nang jagat kéné ora arep nyalahké manungsa, ora. Aku mbréné iki arep nulungi manungsa. 48Aku ora bakal nyalahké wong sing nyepèlèkké Aku lan sing ora manut pituturku, ora! Nanging pitutur sing tak gelarké, kuwi sing bakal nyalahké manungsa, mbésuk nèk kabèh wong bakal dikrutu. 49Enggonku memulang ora metu sangka karepku déwé, ora. Gusti Allah Bapakku sing ngongkon Aku, Dèkné sing ngomongi Aku apa sing kudu tak omong. 50Lan Aku ngerti nèk sing dikarepké karo Gusti Allah kuwi nggawa urip langgeng kanggo manungsa. Mulané, sing tak omong ya namung apa omongé Gusti Allah Bapakku.\"\nGusti Yésus misuhi sikilé murid-muridé\n13 1Riyaya Paskah wis kurang sedina. Gusti Yésus wis ngerti nèk saiki Dèkné kudu ninggal jagat kéné lan kudu budal nang nggoné Gusti Allah Bapaké. Gusti Yésus pantyèn nrésnani murid-muridé sing nang jagat kéné lan saiki Dèkné kepéngin nduduhké nèk katrésnané Dèkné langgeng.\n2Saiki Gusti Yésus lan murid-muridé ijik jejagongan mangan. Yudas, anaké Simon Iskariot, wis dikenèng karo Sétan lan arep ngelungké Gusti Yésus marang mungsuhé. 3Gusti Yésus wis ngerti kuwi lan Dèkné uga ngerti nèk sembarang wis dipasrahké marang Dèkné karo Gusti Allah. Gusti Yésus uga ngerti nèk Dèkné tekané sangka nggoné Gusti Allah lan kudu balik menèh nang nggoné Gusti Allah. 4Mulané Dèkné terus ngadek, saliné njaba disèlèhké, terus ngubetké gombal nang bangkèkané. 5Sakwisé [ 163 ]kuwi sikilé murid-muridé terus disirami lan diwisuhi terus dilapi karo gombal sing diubetké nang bangkèkané mau. 6Kadung tiba rasul Simon Pétrus sing kudu disiram sikilé, dèkné menging Gusti Yésus ngomong ngéné: \"Gusti, mosok Kowé arep misuhi sikilku?\"\n7Gusti Yésus semaur: \"Enggonku misuhi sikilmu iki saiki kowé durung ngerti apa tegesé, nanging mbésuk kowé bakal dunung.\"\n8Rasul Pétrus terus ngomong: \"Aja Gusti, Kowé aja pisan-pisan misuhi sikilku!\"\nGusti Yésus semaur: \"Nèk kowé ora tak wisuhi, kowé ora bisa nyambutgawé karo Aku.\"\n9Saiki rasul Simon Pétrus terus ngomong: \"Nèk ngono ya aja namung sikilku sing diwisuhi, nanging tanganku lan sirahku mbarang!\"\n10Nanging Gusti Yésus semaur: \"Wong sing wis adus kuwi wis resik kabèh awaké. Namung sikilé sing kudu diwisuhi. Kowé wis resik, awit salahmu wis dingapura, nanging ora kowé kabèh.\" 11Gusti Yésus ngerti sapa sing arep ngelungké Dèkné marang mungsuhé, mulané Dèkné ngomong nèk ora kabèh resik.\n12Sakwisé Gusti Yésus misuhi sikilé murid-muridé, Dèkné terus nganggo saliné njaba menèh terus njagong. Dèkné terus ngomong: \"Apa kowé pada dunung kenèng apa kok Aku misuhi sikilmu? 13Kowé lak ngarani Aku iki Gurumu lan Gustimu ta? Kuwi bener, Aku pantyèn Gurumu lan Gustimu tenan. 14Lah nèk Aku iki, sing dadi Gurumu lan Gustimu, misuhi sikilmu, kowé uga kudu misuhi sikilé liyané. 15Aku wis ngekèki tulada marang kowé, kuwi kudu mbok lakoni uga. 16Mulané pada élinga sing tak omong iki: slaf kuwi ora ngungkuli sing nduwé lan wong sing dikongkon ora ngungkuli sing ngongkon. 17Saiki kowé wis pada ngerti iki, beja kowé, nèk kuwi mbok lakoni.\"\n18\"Nanging Aku ora ngomong nèk kowé kabèh bakal slamet. Aku ngerti sapa sing tak pilih. Nang Kitab wis ketulis ngéné: 'Wong sing mangan bareng karo Aku bakal mungsuh Aku.' Tulisan kuwi kudu klakon. 19Kuwi durung klakon, nanging kowé saiki molai tak omongi. Dadiné mbésuk nèk wis klakon, kowé kabèh pada pretyaya nèk Aku iki sing dikongkon karo Gusti Allah. 20Elinga iki: sapa sing nampa kongkonanku ya nampa Aku. Lan sapa nampa Aku ya nampa Gusti Allah sing ngongkon Aku.\"\nGusti Yésus ngomong sapa sing arep ngelungké Dèkné marang mungsuhé\n21Sakwisé ngomong ngono kuwi Gusti Yésus terus sedi atiné. Dèkné ngomong: \"Aku ora goroh. Enèng siji nang tengahmu sing bakal ngelungké Aku marang mungsuhé.\"\n22Murid-muridé ora patèka pretyaya terus pada ndelokké sakpada-pada, ora ngerti Gusti Yésus kuwi ngomongké sapa. 23Rasul Yohanes, murid sing disenengi karo Gusti Yésus, njagong nang jèjèré. 24Mulané rasul Simon Pétrus terus ngongkon takon marang Gusti Yésus, sapa sing arep ngelungké Dèkné marang mungsuhé.\n25Rasul Yohanes terus lèndèn nyedeki Gusti Yésus karo takon: \"Sapa ta Gusti?\"\n26Gusti Yésus semaur: \"Aku arep ngetylupké roti sak tyuwil nang mangkok. Sing tak elungi tyuwilan roti, yakuwi wongé!\" Gusti Yésus terus ngetylupké roti sak tyuwil nang mangkoké terus dikèkké marang Yudas, anaké Simon Iskariot. 27Kadung Yudas nampani roti kuwi mau, Sétan terus ngleboni dèkné. Gusti Yésus ngomong marang Yudas: \"Apa sing mbok karepké ndang dilakoni.\" 28Nanging murid-muridé ora dunung sing diomong Gusti Yésus marang Yudas. 29Ndarani Gusti Yésus ngongkon Yudas ndang tuku kaperluané riyaya minggu Paskah kuwi, apa ngekèki duwit marang wong sing ora nduwé, awit Yudas sing nyekel duwit.\n30Sakwisé Yudas nampa rotiné dèkné terus lunga. Saiki wis wayah wengi. [ 164 ]\nPepakon sing anyar\n31Kadung Yudas wis lunga Gusti Yésus terus ngomong: \"Saiki Anaké Manungsa bakal diluhurké lan lantaran Dèkné Gusti Allah bakal diluhurké. 32Nèk Gusti Allah diluhurké lantaran Anaké, Gusti Allah uga bakal ngluhurké Anaké lantaran Dèkné déwé. Lan ora suwi menèh Gusti Allah bakal ngétokké iki. 33Kantyaku sing tak trésnani, enggonku kumpul karo kowé garèk sedilut. Kowé bakal nggolèki Aku. Aku wis tau ngomong marang para penggedéné wong Ju lan saiki Aku ngomong marang kowé: panggonan sing tak parani kowé ora bisa nekani. 34Saiki kowé tak kèki pepakon anyar sing kudu mbok lakoni tenan: pada trésnaa marang sakpada-pada. Kaya enggonku nrésnani kowé, kowé uga kudu nrésnani sakpada-pada. 35Nèk kowé pada trésna tenan marang sakpada-pada, wong-wong liyané bakal nitèni nèk kowé kuwi murid-muridku.\"\nGusti Yésus ngomong nèk rasul Pétrus bakal nyélaki Dèkné\n36Rasul Simon Pétrus takon marang Gusti Yésus: \"Lah Kowé arep lunga nang endi Gusti?\"\nGusti Yésus semaur: \"Kowé saiki durung bisa mèlu nang panggonan sing arep tak parani iki, nanging mbésuk kowé bakal nututi Aku.\"\n37\"Lah kenèng apa aku saiki kok ora bisa ngetutké Kowé Gusti? Aku kepéngin mèlu Kowé, senajan tak labuhi mati!\"\n38Gusti Yésus terus semaur: \"Kowé gelem tenan? Ora Pétrus, titènana ta, sakdurungé jago kluruk kowé bakal ngomong sampèk ping telu nèk kowé ora kenal karo Aku!\"\nGusti Yésus dalané nang nggoné Gusti Allah\n14 1Gusti Yésus terus ngomong marang murid-muridé: \"Kowé aja pada sedi lan bingung, nanging pada pretyaya terus marang Gusti Allah lan marang Aku. 2Nang omahé Gusti Allah Bapakku okèh panggonané. Semunggoné ora ngono mesti kowé ya tak omongi. Saiki Aku arep budal nggawèkké panggonan kowé. 3Nèk Aku wis rampung Aku bakal balik menèh marani kowé, supaya kowé bisa manggon dadi siji karo Aku. 4Panggonan sing bakal tak parani kuwi kowé wis pada ngerti dalané!\"\n5Rasul Tomas terus semaur: \"Gusti, panggonan sing arep mbok parani waé awaké déwé ora ngerti, lah dalané menèh awaké déwé ngertia.\"\n6Gusti Yésus terus ngomong: \"Aku iki dalané marang Gusti Allah lan Aku sing nduduhké Gusti Allah kuwi sapa lan Aku sing ngekèki urip marang manungsa. Ora ènèng wong bisa mara nang nggoné Gusti Allah Bapakku nèk ora liwat Aku. 7Nèk kowé ngerti Aku kowé ya ngerti Gusti Allah Bapakku. Saiki kowé wis ngerti Dèkné, awit kowé wis weruh Dèkné. 8Rasul Filipus terus takon marang Gusti Yésus: Gusti, awaké déwé wis lega nèk mbok duduhi Gusti Allah Bapaké awaké déwé!\"\n9Gusti Yésus semaur: \"Filipus, Aku lak wis suwi bebarengan karo kowé ta? Lah kok kowé ora nitèni Aku? Sapa sing weruh Aku ya weruh Gusti Allah Bapakku. Lah kowé kok ijik takon kepéngin weruh Gusti Allah Bapakku? 10Kowé lak ngerti ta nèk Gusti Allah Bapakku karo Aku kuwi tunggalé. Pitutur sing tak wulangké marang kowé kuwi ora sangka karepku déwé, nanging sangka karepé Gusti Allah Bapakku. Dèkné manggon ing Aku lan Dèkné sing tumandang sangka Aku. 11Ngandela ta nèk Aku karo Gusti Allah Bapakku kuwi tunggalé. Penggawéku sing nggumun-nggumunké kuwi lak wis ngujutké kuwi ta! 12Iki dirungokké sing apik: sapa sing pretyaya marang Aku bisa kaya Aku nindakké penggawé sing nggumun-nggumunké. Ora namung kuwi waé, nanging malah bisa nindakké ngungkul-ungkuli kuwi, awit Aku arep budal nang nggoné Gusti Allah Bapakku. 13Lan jalaran Aku nang kana, apa penjalukmu [ 165 ]bakal keturutan, janji kowé nembung nganggo Jenengku. Mesti Aku bakal nuruti penjalukmu, dadiné Aku bisa ngluhurké Gusti Allah Bapakku. 14Nèk kowé njaluk apa waé nganggo Jenengku, bakal tak turuti.\"\nBab Roh Sutyi\n15Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Nèk kowé trésna tenan marang Aku kowé uga mesti nglakoni omongku. 16Semono uga, Aku bakal nembung marang Gusti Allah Bapakku, supaya Dèkné ngongkon liyané sing bakal nulungi kowé slawasé. Kuwi Roh Sutyi, sing bakal mulangi kowé bab Gusti Allah kaya sak beneré. 17Wong sing ora pretyaya marang Gusti Allah ora bisa nampa Roh Sutyi, awit ora nitèni lan ora dunung. Nanging kowé bakal ngerti Roh Sutyi, awit Dèkné bakal karo kowé lan bakal manggon ing uripmu.\n18\"Ora, kowé ora bakal tak tinggal déwé, Aku bakal balik marang kowé. 19Ora suwi menèh wong jagat bakal ora weruh Aku menèh, nanging Aku bebarengan karo kowé terus. Lan kowé bakal urip, awit Aku urip. 20Ing wantyi kuwi kowé bakal dunung nèk Aku karo Gusti Allah Bapakku kuwi dadi siji. Semono uga kowé bakal dunung nèk kowé karo Aku iki uga dadi siji.\n21\"Wong sing ngerti pituturku lan nglakoni apa omongku, ya wong kaya ngono kuwi sing trésna marang Aku tenan. Wong kuwi bakal ditrésnani tenan karo Gusti Allah Bapakku lan Aku mbarang bakal nrésnani wong kuwi. Lan menèh, Aku bakal nduduhké marang Dèkné Aku iki sapa.\"\n22Enèng murid sing jenengé Yudas, nanging dudu Yudas Iskariot. Yudas iki ngomong marang Gusti Yésus: \"Gusti, lah Kowé kok ngétokké kwasamu namung marang awaké déwé, ora marang wong-wong liyané sing ora pretyaya marang Kowé?\"\n23Gusti Yésus semaur: \"Wong sing trésna marang Aku kuwi uga bakal nurut pituturku lan Gusti Allah Bapakku bakal nrésnani wong sing kaya ngono kuwi. Aku lan Gusti Allah Bapakku bakal urip bebarengan karo wong kuwi. 24Nanging wong sing ora trésna marang Aku uga ora bakal nurut pituturku, senajana pituturku kuwi dudu tembungku déwé, nanging tembungé Gusti Allah sing ngongkon Aku.\n25\"Suwéné Aku ijik tyampur karo kowé Aku mulangi kowé sembarang-mbarang kuwi. 26Nanging Gusti Allah Bapakku bakal ngongkon Roh Sutyi, Penulungmu, teka dadi wakilku. Dèkné sing bakal ngréwangi kowé lan ndunung-ndunungké marang kowé bab sembarang. Dèkné uga bakal ngéling-élingké marang kowé bab sembarang sing wis tak wulangké.\n27\"Saiki kowé tak tinggali katentreman. Ora katentremané donya kéné, ora, nanging katentreman sing namung Aku déwé bisa ngekèki. Mulané, kowé aja pada sedi lan aja pada wedi. 28Pantyèn Aku wis ngomong nèk Aku arep lunga, nanging Aku bakal balik menèh. Mulané, nèk kowé pada trésna tenan marang Aku, kowé malah kudu bungah nèk Aku bakal lunga nang nggoné Gusti Allah Bapakku, awit Gusti Allah Bapakku kuwi gedéné ngungkuli Aku. 29Sakdurungé sembarang iki klakon kowé wis tak omongi, dadiné mbésuk nèk wis klakon tenan, kowé bisa nitèni nèk sembarang sing tak omong kuwi tenan. 30Aku wis ora bisa ngomong okèh-okèh menèh marang kowé, awit Sétan, ratuné donya, wis ngétok. Aku ora ngomong nèk dèkné kuwi bisa menangké Aku, ora. 31Nanging Aku namung manut apa kongkonané Gusti Allah Bapakku. Dadiné wong kabèh bisa nitèni nèk Aku trésna tenan marang Gusti Allah Bapakku.\n\"Wis, hayuk saiki pada lunga!\"\nGusti Yésus, wit sing sejati\n15 1Gusti Yésus terus ngomong ngéné marang murid-muridé: \"Aku iki kenèng dipadakké karo wité, lah kowé pangé. Gusti Allah Bapakku [ 166 ]kenèng dipadakké karo sing tukang kebon. 2Pang sing ora ngetokké woh kuwi mesti diketok karo sing tukang kebon lan pang sing metu wohé dikeprasi lan diresiki supaya ngetokké woh sing luwih okèh. 3Kowé wis pada resik atiné. Pitutur sing tak wulangké marang kowé kuwi wis ngresiki atimu. 4Rumaketa marang Aku, dadiné Aku uga bisa rumaket marang kowé. Pangé kuwi ora bisa ngetokké woh nèk ora rumaket marang wité, kaya ngono uga kowé, nèk ora rumaket marang Aku kowé ora bisa ngetokké woh.\n5\"Aku iki wité lan kowé kuwi pangé. Nèk kowé rumaket marang Aku lan Aku rumaket marang kowé, kowé bakal ngetokké woh okèh. Pedot sangka Aku kowé ora bisa apa-apa. 6Wong sing ora rumaket marang Aku kuwi kaya pang sing diketok dadi garing, terus dilumpukké lan dibuwang nang geni bèn kobong. 7Nèk kowé rumaket marang Aku lan nglakoni pituturku, mbok njaluka apa waé ta, mesti bakal keturutan. 8Gusti Allah Bapakku bakal diluhurké nèk kowé ngetokké woh okèh. Kuwi ngétokké nèk kowé dadi muridku tenan. 9Gusti Allah nrésnani Aku, mengkono uga katrésnanku marang kowé. Pada mantepa ing katrésnan iki. 10Kaya enggonku manut marang karepé Gusti Allah Bapakku lan ngalami katrésnané, semono uga kowé. Nèk kowé manut marang pituturku, kowé uga bakal ngalami katrésnanku sak terusé.\n11\"Aku ngomong kuwi mau kabèh marang kowé, supaya kowé bisa nduwèni kabungahanku lan supaya kabungahan iki bisa mundak terus. 12Pituturku marang kowé ya iki: pada trésnaa terus marang sakpada-pada kaya enggonku trésna marang kowé. 13Wong sing trésna lan saguh mati nglabuhi kantyané, kuwi wong sing nduwèni katrésnan tenan. Ora ènèng katrésnan sing gedéné ngungkuli kuwi. 14Kowé dadi kantyaku nèk kowé pada manut marang pituturku. 15Kowé saiki wis ora tak arani slaf menèh, awit slaf kuwi ora tau diejèki atungan karo sing nduwé omah. Nanging apa omongé Gusti Allah Bapakku marang Aku, kabèh tak dunung-dunungké marang kowé, supaya kowé uga pada ngerti. Mulané kowé kuwi ora tak arani slaf menèh, nanging kowé kantyaku. 16Aku sing milih kowé, dudu kowé sing milih Aku. Kowé tak pilih lan tak kongkon budal ngetokké woh terus, aja sampèk ilang wohé. Apa penjalukmu marang Gusti Allah Bapakku mesti bakal keturutan nèk kowé nembung nganggo Jenengku.\" 17Sepisan menèh tembungku marang kowé: \"Pada trésnaa marang sakpada-pada.\"\nDisengit wong\n18Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Wong-wong sing ora pretyaya marang Aku pada sengit marang kowé. Nanging aja pada kagèt, malah pada ngertia nèk wong-wong kuwi pantyèn sengit marang Aku. 19Semunggoné kowé tunggalé karo wong-wong kuwi, wong-wong mesti pada seneng karo kowé, awit kowé diaku tunggalé waé. Nanging kowé wis tak pilih lan tak singkirké sangka tengahé wong-wong kuwi, dadiné kowé wis ora tunggalé karo wong-wong kuwi, mulané kowé ya disengiti. 20Aku lak wis ngomong ta nèk slaf kuwi ora ngungkuli sing nduwé. Mulané, nèk wong-wong wis nyiya-nyiya Aku, wong-wong uga bakal nyiya-nyiya kowé. Semunggoné wong-wong gelem nampa pituturku, wong-wong mesti uga bakal nampa tembungmu. 21Nanging aja nggumun, wong-wong pada ngono karo kowé kuwi, jalaran kowé muridku. Wong-wong kuwi ora pretyaya marang Gusti Allah sing ngongkon Aku. 22Semunggoné Aku ora teka lan mituturi wong-wong bab Gusti Allah, wong-wong kuwi pantyèn ora kenèng disalahké nèk ora gelem nampa Aku. Nanging Aku wis mituturi wong-wong kuwi, mulané pada salah tenan. 23Sapa sing sengit marang Aku ya pada waé sengit marang Gusti Allah [ 167 ]Bapakku. 24Semunggoné Aku ora ngujutké tembungku nganggo tanda sing nggumun-nggumunké, sing durung tau ditindakké karo wong liyané, wong-wong kuwi blas ora kenèng disalahké. Nanging wong-wong pada weruh sembarang-mbarang kuwi karo mripaté déwé, senajan ngono meksa ijik sengit marang Aku lan sengit marang Gusti Allah Bapakku. 25Pantyèn, nang kitabé kono déwé wis ketulis ngéné: 'Wong-wong pada sengit marang Aku tanpa jalaran.' Tulisan iki pantyèn klakon.\n26\"Nanging aja pada wedi, Aku arep budal nang nggoné Gusti Allah Bapakku lan Aku bakal ngongkon Roh Sutyi, Penulungmu, ndang teka nang nggonmu. Dèkné kuwi tekané sangka nggoné Gusti Allah Bapakku lan Dèkné bakal nduduhké bab Gusti Allah kaya sak beneré lan uga bab Aku. 27Nanging kowé uga dadi seksiku, awit kawit Aku molai nyambutgawé kowé mèlu Aku.\"\nPenggawéané Roh Sutyi\n16 1Gusti Yésus terus ngomong: \"Kuwi mau kabèh tak dunung-dunungké marang kowé, supaya mbésuk nèk wis klakon tenan, kowé aja sampèk kagèt lan ilang pengandelé. 2Pantyèn bakal klakon tenan. Kowé ora namung bakal dietokké sangka sinaguk, nanging wong-wong bakal matèni kowé mbarang. Malah mikiré pada nggawé betyik marang Gusti Allah Bapakku nèk nglakoni ngono kuwi. 3Wong-wong pada nglakoni kaya ngono kuwi, jalaran ora pada ngerti tenan marang Gusti Allah lan marang Aku. 4Nanging kowé tak omongi sakdurungé, supaya mbésuk nèk kabèh iki klakon tenan kowé pada éling marang tembungku lan ora pada kagèt.\n\"Mauné kowé ora tak omongi bab iki, awit Aku ijik tyampur karo kowé. 5Nanging saiki Aku arep balik menèh nang nggoné Gusti Allah sing ngongkon Aku teka nang jagat kéné. Pantyèn Aku arep lunga, lah kok ora ènèng sing takon marang Aku kenèng apa Aku kok arep lunga. 6Malah terus pada sedi ngono bab sembarang sing tak omongké kuwi. 7Nanging tenan, luwih apik kanggo kowé nèk Aku lunga, supaya Aku bisa ngongkon Roh Sutyi, Penulungmu, teka. Nèk Aku ora lunga, Dèkné ora bakal teka. 8Malah mbésuk nèk Roh Sutyi teka, Dèkné bakal nduduhké marang manungsa nèk pikirané bab dosa, bab sing bener lan bab kruton klèru kabèh. 9Roh Sutyi nduduhké apa bab dosa? Manungsa dosa, jalaran ora pretyaya marang Aku. 10Bab sing bener, Roh Sutyi bakal nduduhké nèk Gusti Allah nganggep Aku bener. Nèk ora ngono mosok Aku arep ninggal kowé lan balik menèh nang nggoné Gusti Allah Bapakku. 11Bab kruton, Roh Sutyi bakal nduduhké nèk Gusti Allah wis nggawé putusan nyetrap ratuné jagat, yakuwi Sétan, slawasé.\n12\"Enèng okèh sing ijik kudu tak omong marang kowé, nanging saiki kowé durung bisa dunung kuwi kabèh. 13Mbésuk nèk Roh Sutyi teka, Dèkné sing bakal ndunung-ndunungké sembarang. Dèkné sing bakal mulangi bab Gusti Allah kaya sak beneré; ora nurut pikirané Dèkné déwé, ora, nanging Dèkné namung mulangké apa omongé Gusti Allah. Lan menèh, Roh Sutyi uga bakal ndunung-ndunungké bab sembarang-mbarang sing bakal klakon. 14Sembarang sing diomong karo Dèkné kuwi sangka nggonku, mulané Dèkné bakal ngluhurké Aku. 15Sembarang sing sangka nggoné Gusti Allah Bapakku kuwi ya sangka nggonku uga. Mulané Aku mau ngomong nèk sembarang sing diwulangké karo Roh Sutyi kuwi sangka nggonku.\"\nSusah lan bungah\n16Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Ora suwi menèh Aku bakal lunga lan kowé ora bakal weruh Aku menèh, nanging ora let suwi sakwisé kuwi Aku bakal teka menèh.\"\n17Murid-muridé terus pada takon marang sakpada-pada: \"Lah Gusti Yésus kuwi sakjané ngomongké bab apa ta, [ 168 ]kok ngomong nèk ora suwi menèh bakal lunga lan ora let suwi sakwisé lunga bakal teka menèh. Lan menèh, Dèkné ngomong nèk arep nang nggoné Gusti Allah Bapaké. 18Kok ngomong ora let suwi menèh? Kuwi ngomongké apa ta? Awaké déwé kok ora dunung!\"\n19Gusti Yésus weruh nèk murid-muridé pada kepéngin takon marang Dèkné, mulané Dèkné terus ngomong: \"Kowé ora pada dunung enggonku ngomong nèk ora suwi menèh Aku bakal lunga terus ora let suwi menèh Aku bakal teka menèh. 20Saiki arep tak dunungké, mulané dirungokké sing apik. Kowé bakal pada sambat lan tangisan, nanging wong-wong sing ora pretyaya marang Gusti Allah bakal pada bungah. Kowé bakal pada sedi, nanging sedimu bakal dadi kabungahan. 21Kaya wong wédok sing arep mbayi kaé: suwéné mbayi ngrasakké lara, nanging nèk bayiné wis lair wongé bungah tenan, lali larané. 22Kaya ngono uga kowé. Saiki kowé pada sedi, jalaran Aku arep lunga. Nanging nèk Aku balik menèh kowé bakal pada bungah ora ènèng entèké. Ora ènèng wong sing bakal bisa ngrebut kabungahan iki sangka atimu.\n23\"Ing wayah kuwi kowé ora usah takon Aku apa-apa menèh. Diéling tenan omongku iki: nembunga apa waé marang Gusti Allah Bapakku, Dèkné mesti bakal nuruti, jalaran sangka Aku. 24Tumekané saiki kowé durung tau nembung apa-apa nganggo jenengku. Pada nembunga, Gusti Allah mesti bakal ngekèki. Kuwi kekarepané Dèkné, supaya kowé bisa bungah tenan.\"\nGusti Yésus wis menangké jagat\n25Gusti Yésus terus ngomong menèh: \"Tekané saiki enggonku mulangi kowé namung nganggo tembung-tembung gambar, nanging ora let suwi menèh Aku ora usah mulangi ngono menèh. Sembarang bab Gusti Allah Bapakku bakal tak omongké blaka waé. 26Ing wayah kuwi Aku ora usah nembungké kowé, nanging kowé déwé sing bakal nembung nganggo jenengku marang Gusti Allah Bapakku. 27Gusti Allah déwé trésna marang kowé, jalaran kowé pada trésna marang Aku lan pada pretyaya nèk Gusti Allah sing ngongkon Aku. 28Pantyèn tenan, Aku iki tekané sangka nggoné Gusti Allah Bapakku medun nang jagat kéné. Saiki Aku arep ninggal jagat iki balik nang nggoné Gusti Allah Bapakku.\"\n29Murid-muridé terus ngomong: \"Lah mbok ngono ta Gusti! Saiki Kowé sing mulangi ora angèl. 30Saiki awaké déwé ngerti nèk Kowé ngerti sembarang. Awaké déwé ora usah takon marang Kowé menèh. Mulané saiki awaké déwé pretyaya nèk Kowé kuwi tekané sangka nggoné Gusti Allah.\"\n31Gusti Yésus ngomong: \"Apa kowé pada pretyaya tenan saiki? Aku ora ngandel nèk kowé nduwé pretyaya sing mantep tenan. 32Dititèni ta! Bakal ènèng wantyiné, ora suwi menèh, kowé kabèh bakal buyar déwé-déwé parané. Aku bakal mbok tinggal déwé. Sakjané ya ora déwé, awit Gusti Allah Bapakku ngantyani Aku. 33Kowé tak omongi kuwi mau kabèh supaya kowé bisa rumaket marang Aku lan nduwèni ayem. Nang jagat kéné kowé bakal kangèlan tenan, awit kowé nurut Aku, nanging dikuwatké terus, Aku wis menangké sembarang kuwi.\"\nPandongané Gusti Yésus kanggo Dèkné déwé, murid-muridé lan kabèh wong sing pretyaya\n17 1Sakwisé ngomong kuwi mau kabèh Gusti Yésus terus nyawang nduwur lan ndonga: \"Duh Bapakku, saiki wis tekan wantyiné. Mbok diluhurké Anakmu, supaya Anakmu bisa ngluhurké Kowé. 2Kowé wis ngekèki kwasa marang Dèkné, supaya Dèkné bisa ngwasani saben wong lan bisa ngekèki urip langgeng marang saben wong sing wis mbok pasrahké marang Dèkné. 3Urip langgeng iku yakuwi: nèk wong-wong pada ngakoni nèk Kowé déwé Gusti Allah sing nyata lan ora [ 169 ]ènèng tunggalé lan Yésus Kristus, sing mbok kongkon nulungi manungsa. 4Duh Bapakku, Aku wis ngluhurké Kowé ing jagat kéné, awit Aku wis ngrampungké penggawéan kongkonanmu marang Aku. 5Mulané, mbok saiki Aku dijikuk menèh, supaya Aku bisa nampa kaluhuran nang ngarepmu, kaya mbiyèn sakdurungé jagat ènèng.\n6\"Wong-wong sing wis mbok pilih sangka donya lan mbok pasrahké marang Aku kuwi saiki wis pada ngerti Kowé kuwi sapa, awit Aku wis ngétokké Kowé marang wong-wong kuwi. Wong-wong iki mauné wèkmu, nanging saiki wis mbok pasrahké marang Aku. Pantyèn wong-wong iki pada nampa pituturmu. 7Mulané saiki pada nitèni nèk sembarang sing tak wulangké lan tak tindakké kuwi mau kabèh tekané sangka nggonmu. 8Pantyèn, Aku namung mulangké marang wong-wong apa omongmu marang Aku. Kuwi kabèh pada ditampa, mulané saiki kabèh pada dunung tenan nèk Aku tekané sangka nggonmu lan pada pretyaya nèk kowé sing ngongkon Aku.\n9\"Aku saiki ora ndongakké wong-wong sing ora pretyaya, ora, Aku ndongakké murid-murid iki, sing wis mbok pasrahké marang Aku. Murid-murid iki pada waé wèkmu. 10Apa sing wèkku kuwi ya wèkmu lan apa sing wèkmu ya pada waé wèkku. Pantyèn, murid-murid iki ngétokké sepira gedéné katrésnanku lan kwasaku. 11Aku saiki arep lunga sangka jagat iki, Aku arep balik nang nggonmu menèh, nanging murid-murid iki tak tinggal nang kéné. Duh Bapakku sing sutyi, Aku nyuwun, murid-murid iki sing wis mbok pasrahké marang Aku, mbok dipageri karo kwasané jenengmu. Aku nyuwun supaya pada bisa bebarengan dadi siji ing sembarang, kaya Awaké Déwé iki. 12Suwéné Aku nang jagat kéné Aku déwé sing nuntun nganggo kwasané jenengmu lan ora ènèng sing mbalik dalan karusakan, kejaba mung siji. Pantyèn sing siji kuwi wis nduwé karep ala, supaya apa sing wis ketulis nang Kitab klakon tenan. 13Nanging Aku saiki arep balik nang nggonmu. Mulané, pumpung Aku ijik nang jagat kéné Aku ngomong sembarang iki, supaya murid-murid iki bisa nduwèni kabungahan tenan, kabungahan sing namung Aku déwé bisa ngekèki. 14Pada tak wulangi pituturmu lan saiki uripé pada waé kaya Aku, malih séjé karo wong sing ora pretyaya marang Kowé. Mulané ya pada disengiti tenan karo wong sing ora pretyaya. 15Duh Bapakku, Aku ora nyuwun supaya murid-murid iki mbok jikuk sangka jagat kéné, nanging Aku nyuwun supaya mbok pageri sangka kwasané Sétan. 16Murid-murid iki uripé wis ora tunggalé karo wong-wong sing ora pretyaya marang kowé, awit Aku ya ora tunggalé uga. 17Mulané Aku nyuwun, supaya pada nurut pituturmu, dadiné bisa temen nurut Kowé. Pituturmu sing ngétokké Kowé sak nyatané. 18Kaya enggonmu ngongkon Aku teka nang jagat kéné ngabarké pituturmu marang manungsa, Aku semono uga ngongkon murid-murid iki. 19Aku masrahké uripku marang Kowé kanggo nglabuhi murid-muridku iki, supaya kabèh uga pada masrahké uripé marang Kowé ing lair lan batin.\n20\"Duh Bapakku, Aku ora namung ndongakké murid-murid iki waé, nanging Aku uga ndongakké wong sing nampa pituturé murid-murid iki terus pada pretyaya marang Aku. 21Aku nyuwun bisaa kabèh pada rukun bebarengan lan bisaa rumaket marang Awaké Déwé, kaya enggonku rumaket marang Kowé lan Kowé marang Aku. Dadiné wong sing ora pretyaya bisa nitèni nèk Kowé sing ngongkon Aku teka nang jagat kéné. 22Kaya enggonmu ngétokké ing uripku Kowé kuwi kaya ngapa, Aku uga ngétokké ing uripé sing pada pretyaya, Aku iki kaya ngapa. Nèk kabèh bisa kaya Aku, kabèh uga bakal bisa rukun dadi siji kaya enggoné Kowé karo Aku iki dadi siji. 23Dadiné Kowé urip ing Aku lan Aku urip ing atiné [ 170 ]wong-wong kuwi lan kabèh bisa dadi siji, kaya sing mbok karepké. Nèk bisa ngono jagat bakal pretyaya nèk Kowé sing ngongkon Aku lan uga bisa pretyaya nèk Kowé trésna tenan marang manungsa, kaya enggonmu trésna marang Aku.\n24\"Duh Bapakku, murid-murid iki mbok pasrahké marang Aku. Karepku murid-murid iki bisa nang nggonku, supaya bisa weruh kamulyanku. Ya Kowé sing ngekèki kamulyan iki marang Aku, awit Kowé trésna marang Aku kawit jagat iki durung ènèng. 25Duh Bapakku sing bener slawasé, senajan wong jagat kéné ora ngerti Kowé, Aku ngerti Kowé lan murid-muridku iki saiki wis ngerti nèk Kowé sing ngongkon Aku. 26Aku wis nduduhké marang murid-muridku Kowé kuwi sapa lan bakal tak duduhké terus. Karepku, supaya pada nduwèni katrésnan kaya enggonmu nrésnani Aku lan supaya Aku bisa dadi siji karo murid-muridku kuwi.\"\nGusti Yésus dityekel\n18 1Sakwisé Gusti Yésus ndonga kuwi Dèkné terus ngabrah kriki Kidron karo murid-muridé. Kadung wis ngabrah terus pada mlebu nang kebon olèf. 2Gusti Yésus ajek mbréné karo murid-muridé, mulané Yudas mbarang ya ngerti panggonan iki. Ya Yudas iki sing ora let suwi ngelungké Gusti Yésus marang mungsuhé. 3Yudas mbarang mbrono nggawa soldat-soldat lan sekaut-sekaut sing njaga Gréja Gedé. Soldat-soldat lan sekaut-sekaut iki kongkonané para pengarepé imam lan para Farisi lan pada teka nggawa obor lan sentir lan uga gaman-gaman. 4Gusti Yésus wis ngerti bakal ènèng apa, mulané Dèkné terus metu mapak wong-wong. Dèkné takon: \"Kowé kuwi pada nggolèki sapa?\"\n5Wong-wong semaur: \"Awaké déwé nggolèki Yésus, wong sangka Nasarèt!\"\nGusti Yésus terus ngomong: \"Yésus kuwi ya Aku iki!\"\nYudas mbarang ya nang kono karo soldat-soldat lan sekaut-sekaut sing pada teka mau. 6Wong-wong krungu Gusti Yésus ngomong ngono terus pada mundur sampèk nggeblak. 7Gusti Yésus takon sepisan menèh: \"Sapa ta sing mbok golèki kuwi?\"\nTerus pada semaur: \"Yésus, wong sangka Nasarèt!\"\n8\"Aku lak wis ngomong ta nèk Yésus kuwi ya Aku iki. Nèk namung nggolèki Aku, kantya-kantyaku iki ya diejarké waé.\" 9Ya pantyèn bener, awit Gusti Yésus wis tau ngomong ngéné marang Gusti Allah Bapaké: \"Sing wis mbok pasrahké marang Aku ora ènèng siji-sijia sing tak ilangké!\"\n10Rasul Simon Pétrus, sing nggawa pedang, narik pedangé dienggo nyabet kupingé slafé Imam Gedé sampèk tyepol. Slaf iki jenengé Malkus. 11Nanging Gusti Yésus malah nyenèni rasul Pétrus: \"Pedangmu kuwi dilebokké menèh! Mosok Aku ora gelem nglakoni kasangsaran sing wis dikarepké karo Gusti Allah Bapakku?\"\nGusti Yésus digawa nang ngarepé Anas\n12Soldat-soldat lan kumendané lan sekaut-sekauté Gréja Gedé terus pada nyekel Gusti Yésus. 13Tangané ditalèni terus digawa nang nggoné Anas. Anas iki bapak maratuwané Kayafas, sing dadi Imam Gedé ing wayah kuwi. 14Ya Kayafas iki sing ngomong marang para penggedéné wong Ju nèk luwih apik wong siji mati tenimbang sak bangsa kabèh.\nRasul Pétrus ngomong nèk ora kenal Gusti Yésus\n15Rasul Simon Pétrus lan murid liyané, yakuwi rasul Yohanes, pada ngetutké Gusti Yésus. Rasul Yohanes kuwi kenal karo Imamé Gedé, mulané dèkné terus mèlu mlebu nang omahé Imamé Gedé. 16Nanging rasul Pétrus ngentèni nang njabané lawang. Murid liyané sing kenal karo Imamé Gedé terus metu lan ngomong marang wong wédoké sing tukang mbukak lawang. Rasul Pétrus [ 171 ]mbarang terus diejèk mlebu. 17Wong wédok sing jaga lawang terus ngomong marang rasul Pétrus: \"Apa kowé dudu tunggalé muridé wongé?\"\nRasul Pétrus semaur: \"Ora!\"\n18Iki dongé wayah adem, mulané slaf-slaf lan sekaut-sekauté Gréja Gedé sing nang kono pada nggawé bediyang karo areng supaya anget. Wong-wong pada ngadek ngubengi bediyangé. Rasul Pétrus mbarang mèlu ngadek nang kono.\nGusti Yésus ditakoni karo Anas\n19Saiki Gusti Yésus ditakoni karo Imamé Gedé bab murid-muridé lan piwulangé. 20Gusti Yésus semaur: \"Aku nèk mulangi nang ngarepé wong okèh, nang sinaguk apa nang Gréja Gedé, nang panggonan sing dienggo ngumpul wong Ju. Aku ora tau ndelik-ndelik. 21Nèk kepéngin ngerti apa sing tak wulangké ya takon marang wong-wong sing pada ngrungokké. Wong-wong kuwi mesti ngerti apa sing tak wulangké.\"\n22Sakwisé Gusti Yésus ngomong ngono terus sekauté Gréja Gedé sing ngadek nang kono napuk Dèkné karo ngomong: \"Karo Imam Gedé aja wani ngomong ngono ya!\"\n23Gusti Yésus semaur: \"Nèk omongku kuwi mau ora bener, apa klèruné? Lah nèk omongku bener, Aku kok mbok tapuk?\"\n24Anas terus mréntah kongkon nggawa Gusti Yésus nang nggoné Kayafas, Imamé Gedé. Tangané Gusti Yésus ijik dibanda.\n25Saiki rasul Pétrus ijik ngadek nang bediyangan kono. Wong-wong sing nang kono takon marang dèkné: \"Kowé lak muridé wong kuwi ta?\"\nRasul Pétrus semaur: \"Ora ah!\"\n26Terus ènèng slafé Imam Gedé, seduluré slaf sing dibatyok kupingé karo rasul Pétrus, ngomong: \"Kaya-kaya aku weruh kowé mbarang karo Dèkné nang kebon olèf!\"\n27Rasul Pétrus terus semaur menèh: \"Ora ah!\"\nSakwat terus ènèng jago kluruk.\nGusti Yésus nang ngarepé Pilatus\n28Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus digawa lunga sangka omahé Kayafas. Saiki digawa nang omahé gramangé. Kuwi ijik ésuk banget. Wong-wong Ju malah ora pada mlebu nang omahé gramangé, awit gramangé kuwi dudu wong Ju. Lan miturut agamané wong Ju ora éntuk mlebu omahé sing dudu bangsané, mengko ndak reget awaké. Nèk ora resik ora éntuk mèlu mangan pangan Paskah. 29Mulané gramang Pilatus terus nglumui metu lan takon marang wong-wong: \"Apa salahé wong iki?\"\n30Wong-wong semaur: \"Nèk ora wong nakal mosok digawa mbréné karo awaké déwé!\"\n31Pilatus terus ngomong: \"Kana dikrutu kowé déwé miturut wèté agamamu déwé!\"\nWong-wong semaur: \"Nanging awaké déwé ora dililani ngongkon matèni wong!\" 32Pantyèn kudu klakon sing wis diomong karo Gusti Yésus bab kepriyé Dèkné enggoné bakal mati.\n33Gramang Pilatus terus mlebu menèh nang omahé. Gusti Yésus terus dityeluk lan ditakoni: \"Apa Kowé kuwi ratuné bangsa Ju tenan?\"\n34Gusti Yésus semaur: \"Kuwi pitakonanmu déwé apa wong liyané sing ngongkon kowé?\"\n35Pilatus terus ngomong: \"Anggitanmu kuwi aku wong Ju? Bangsamu déwé lan pengarep-pengarepé imam sing nggawa kowé mbréné nang nggonku! Salahmu apa kok kowé dityekel!\"\n36Gusti Yésus semaur: \"Dudu wong jagat kéné sing ndadèkké Aku dadi ratu. Semunggoné wong jagat kéné sing ndadèkké Aku dadi ratu, balaku mesti pada nglawan mbélani Aku supaya Aku ora dityekel karo wong Ju. Nanging yakuwi, dudu wong jagat kéné sing ndadèkké Aku dadi ratu.\"\n37Pilatus terus ngomong marang Gusti Yésus: \"Nèk ngono Kowé ratu tenan?\"\nGusti Yésus semaur: \"Pantyèn, bener sing mbok omong kuwi. Aku lair lan [ 172 ]Aku teka nang jagat kéné kanggo nduduhké bab sing bener. Sapa sing seneng marang pitutur sing bener mesti nggugu tembungku.\"\n38Pilatus terus semaur: \"Pitutur sing bener? Ah, kuwi apa!\"\nSakwisé ngomong kuwi Pilatus terus mara menèh nang nggoné wong-wong Ju sing nang njaba. Dèkné terus ngomong: \"Aku ora nemu salah ing wong iki! 39Nanging wis lumrahé aku ngetokké wong setrapan siji nèk wayah Paskah. Lah karepmu kepriyé? Apa kowé njaluk ratuné bangsa Ju sing tak etokké?\"\n40Wong-wong terus pada mbengok: \"Ora, ora Dèkné! Awaké déwé njaluk Barabas!\" Barabas kuwi wong nakal.\n19 1Gramang Pilatus mréntah ngongkon metyuti Gusti Yésus. 2Soldat-soldat sing nang kono terus pada ngubet-ubetké pangé eri digawé kaya makuta terus dipasang nang sirahé Gusti Yésus, terus dienggoni salin abang mbarang, supaya kétok kaya ratu. 3Soldat-soldat mau terus étok-étoké mbagèkké ngomong: \"Slameta ratuné bangsa Ju!\" Sakwisé ngono Gusti Yésus terus dikeplaki.\n4Pilatus terus metu sepisan menèh nang ngarepé wong-wong Ju mau! Dèkné ngomong: \"Lah iki wongé tak gawa nang nggonmu menèh. Sak ngertiku wong iki ora nduwé salah apa-apa!\" 5Gusti Yésus terus digawa metu, ijik nganggo makuta eri lan salin abang mau. Pilatus terus ngomong menèh marang wong-wong: \"Ya iki wongé!\"\n6Kadung para pengarepé imam lan sekaut-sekauté Gréja Gedé weruh Gusti Yésus, sakwat terus pada mbengok: \"Dipentèng! Dipentèng!\"\nPilatus terus semaur: \"Ya kono nèk arep mbok pentèng. Kanggo aku wong iki ora salah apa-apa!\"\n7Wong-wong terus pada semaur: \"Miturut wèté agamané awaké déwé wong kuwi kudu dipatèni, awit Dèkné ngomong nèk Dèkné kuwi Anaké Gusti Allah!\"\n8Pilatus krungu wong-wong ngomong ngono kuwi mau terus tambah wedi. 9Dèkné terus mlebu menèh lan takon marang Gusti Yésus: \"Kowé kuwi sakjané sapa ta?\"\nNanging Gusti Yésus ora semaur apa-apa. 10Mulané Pilatus terus ngomong: \"Kowé mesti ngerti ta sapa sing nakoni Kowé iki? Lah kok ora gelem semaur? Apa kowé ora ngerti nèk Aku nduwèni kwasa ngongkon ngutyuli lan ngongkon mentèng Kowé!\"\n11Gusti Yésus terus semaur: \"Nèk Gusti Allah ora ngekèki kwasa kowé, kowé blas ora bisa ngapa-apakké Aku. Mulané, sing salah gedé déwé kuwi ya wong sing ngelungké Aku marang kowé!\"\n12Pilatus krungu Gusti Yésus ngomong ngono kuwi terus nggolèk akal supaya Gusti Yésus ora usah disetrap menèh, nanging wong-wong pada mbengok: \"Nèk wong kuwi ora mbok setrap, kowé ya dudu kantyané ratuné, awit sapa sing ngaku nèk dèkné kuwi ratu ya nglawan ratuné.\"\n13Kadung Pilatus krungu wong-wong ngomong ngono dèkné terus nggawa Gusti Yésus metu, terus njagong nang krosi sing dienggo ngrutu. Krosi iki ngadek nang jogan watu, nèk tyara Ibrani jenengé Gabata. 14Iki tiba dinané wong Ju pada tyetyawisan kanggo dina sabat minggu Paskah kuwi, kira-kira jam rolas awan. Pilatus terus ngomong marang wong-wong: \"Lah iki ratumu!\"\n15Wong-wong malah terus pada bengok-bengok: \"Digawa lunga, digawa lunga wong kuwi, kana dipentèng!\"\nPilatus terus ngomong: \"Mosok aku mbok kongkon mentèng ratumu?\"\nPara pengarepé imam terus semaur: \"Namung Sésar ratuné awaké déwé, awaké déwé ora nduwé ratu liyané.\"\n16Gusti Yésus terus dipasrahké marang para penggedéné wong Ju supaya dipentèng.\nGusti Yésus dipentèng\n17Para soldat terus nggawa Gusti Yésus metu sangka kutané kono digawa nang panggonan sing jenengé \"Endasé Wong Mati,\" nèk tyara Ibrani jenengé Golgota. [ 173 ]18Gusti Yésus déwé sing manggul kayuné sing arep dienggo mentèng Dèkné. Gusti Yésus terus dipentèng bareng karo wong loro liyané, sing siji nang tengené lan liyané nang sebelah kiwa, dadiné Gusti Yésus nang tengah-tengah. 19Nang kayuné pentèngan terus dikongkon ngekèki tulisan ngéné karo Pilatus: \"Yésus sangka Nasarèt, ratuné wong Ju!\" 20Panggonan sing dienggo mentèng kuwi ora adoh karo kutané kono, mulané wong Ju okèh pada weruh lan matya tulisan kuwi. Karomenèh kuwi ketulis ing tembung Ibrani, Latin lan Grik. 21Para pengarepé imamé bangsa Ju terus pada nembung marang Pilatus ngganti tulisan kuwi. Dadiné tulisané ora: \"Ratuné wong Ju,\" nanging: \"Wong iki ngomong nèk Dèkné ratuné wong Ju!\"\n22Nanging Pilatus semaur: \"Apa sing wis tak tulis wis bèn ngono!\"\n23Sakwisé soldat-soldat pada mentèng Gusti Yésus, saliné Dèkné terus diutyuli kabèh lan diedum dadi papat, dadiné kabèh papat éntuk bagèan. Namung garèk saliné njero, sing ora ènèng dondomané. 24Mulané soldat-soldat mau terus ngomong: \"Aja disuwèk ah, hayuk dilotré waé, sing menang sing éntuk!\" Iki tyotyok karo sing wis ketulis nang Kitab, uniné ngéné:\n\"Sandanganku diedum-edumké lan salinku dilotré!\"\nApa sing diomong ya terus dilakoni tenan karo para soldat.\n25Ibuné lan bibiké Gusti Yésus, uga Maria Klopas lan Maria Makdaléna pada ngadek nang ngarepé kayu pentèngan kono. 26Gusti Yésus weruh ibuné karo rasul Yohanes. Rasul Yohanes kuwi murid sing disenengi tenan karo Gusti Yésus. Gusti Yésus terus ngomong marang ibuné: \"Bu, kuwi anakmu!\"\n27Sakwisé ngono terus ngomong marang murid sing disenengi kuwi ngéné: \"Kuwi ibumu!\" Mulané sakploké kuwi ibuné Gusti Yésus terus dirumati karo rasul Yohanes.\nGusti Yésus ninggal\n28Gusti Yésus ngerti nèk saiki sembarang wis klakon, mulané, supaya apa sing wis ketulis nang Kitab uga bisa klakon, Dèkné ngomong: \"Aku ngelak!\"\n29Nang kono ènèng kendi isiné anggur ketyut. Terus ènèng soldat ngetylupké spons nang angguré kuwi terus dipasang nang putyuké kayu hisop, terus didèkèkké nang lambéné Gusti Yésus. 30Sakwisé Gusti Yésus nyesep angguré, Dèkné terus ngomong: \"Wis rampung!\"\nDèkné terus ndingkluk terus ninggal.\n31Lah kuwi tiba dina jemuah, dina wayahé wong Ju pada tyetyawisan kanggo dina sabat. Wong-wong ora gelem nèk ing dina sabat kuwi layoné Gusti Yésus ijik nang kayu pentèngan, awit iki dina sabat sing gedé. Mulané para penggedéné wong Ju pada nembung marang Pilatus, supaya wong-wong sing dipentèng pada diremuki sikilé lan diedunké sangka kayu pentèngan kono. 32Para soldat terus nang nggoné sing liyané ndisik sing dipentèng bareng karo Gusti Yésus. Kabèh loro sikilé terus diremuk. 33Nanging kadung para soldat mau nang nggoné Gusti Yésus pada weruh nèk Dèkné wis mati. Mulané sikilé Dèkné ora sida diremuk. 34Nanging terus ènèng soldat njojoh bangkèkané Gusti Yésus karo tumbak, terus sakwat metu getihé lan banyuné. 35Aku, Yohanes, weruh sembarang iki lan aku dadi seksi, aku ora goroh. Aku ngerti tenan lan sing tak omong iki apa wujuté. Aku ngomong iki supaya kowé pretyaya marang Gusti Yésus. 36Ngertia nèk sembarang iki klakon, awit nang Kitab wis ketulis ngéné: \"Balungé Dèkné blas ora ènèng sing bakal diremuk.\" Dadiné tulisan iki wis klakon. 37Lan ènèng tulisan liyané menèh nang Kitab sing uniné ngéné: \"Wong-wong bakal nyawang marang wong sing wis dijojoh.\"\nGusti Yésus dikubur\n38Sakwisé kuwi mau kabèh terus Yosèf, murid sing sangka kuta Arimatéa, nembung marang Pilatus, apa éntuk njikuk layoné Gusti Yésus. Yosèf iki muridé Gusti Yésus, nanging mauné ndelik-ndelik, awit wedi karo para [ 174 ]penggedéné wong Ju. Pilatus ya nglilani penjaluké Yosèf, mulané layoné Gusti Yésus ya terus arep dijikuk karo Yosèf. 39Nikodémes mbarang mèlu teka karo nggawa wangi-wangi tyampurané mur lan alué. Okèhé kira-kira ènèng telung puluh kilo. Ya Nikodémes iki sing teka nang nggoné Gusti Yésus ing wayah wengi, dongé teka sepisanan. 40Yosèf lan Nikodémes terus njikuk layoné sangka kayu pentèngan kono, terus dibuntel mori bareng karo wangi-wanginé mbarang. Kuwi pantyèn wis dadi lumrahé wong Ju nèk arep ngubur wong mati. 41Tyedek karo panggonan sing dienggo mentèng Gusti Yésus kono ènèng kebon. Nang kebon kuwi ènèng kuburané anyar sing durung tau dienggo ngubur wong. 42Layoné Gusti Yésus terus dikubur nang kono, awit kuburan kuwi tyedek, katik wis lat pisan, dina sabat wis arep molai.\nKuburané suwung. Gusti Yésus tangi sangka pati\n20 1Ing dina mingguné, ésuk-ésuk ijik peteng, Maria Makdaléna teka nang kuburan. Nang kono dèkné weruh nèk watuné sing dienggo nutupi kuburané wis ora ènèng. 2Maria terus sakwat lunga nggolèki rasul Simon Pétrus lan murid liyané sing disenengi karo Gusti Yésus. Dèkné terus ngomong marang murid loro kuwi: \"Layoné Gusti Yésus dijikuk karo wong-wong, nanging awaké déwé ora ngerti embuh didèkèk nang endi.\"\n3Rasul Pétrus lan murid liyané mau terus gelis-gelis budal nang kuburan. 4Kabèh loro mblayu, nanging rasul Yohanes mblayuné luwih banter, mulané dèkné sing teka ndisik nang kuburané. 5Rasul Yohanes nginguk njeruh terus weruh moriné nang kono, nanging dèkné ora mlebu. 6Ora let suwi rasul Pétrus teka terus mlebu. 7Rasul Pétrus weruh moriné lan uga gombal mori sing dienggo mbuntel sirahé. Nanging gombal iki ora tyampur karo mori liyané, malah wis dilempit. 8Rasul Yohanes, sing teka ndisik nang kuburané, terus mèlu mlebu mbarang. Dèkné weruh kuwi mau kabèh terus pretyaya nèk Gusti Yésus wis tangi menèh. 9Awit, senajan wis ketulis nang Kitab nèk Gusti Yésus bakal mati terus urip menèh, murid-muridé mauné durung pada dunung tulisan kuwi. 10Rasul Pétrus lan Yohanes terus pada mulih menèh.\nGusti Yésus ngétok marang Maria Makdaléna\n11Maria, sing uga mèlu rono menèh, saiki nang kono déwé nang njabané kuburané. Dèkné terus nginguk njeruh karo nangis. 12Maria terus weruh mulékat loro nganggo salin putih njagong nang panggonan sing mauné dienggo ngglétakké layoné Gusti Yésus. Sing siji njagong nang sebelah sikil lan liyané sebelah sirah. 13Mulékaté mau terus pada takon marang Maria: \"Yu, kenèng apa kowé kok nangis?\"\nMaria semaur: \"Gustiku digawa lunga karo wong-wong, nanging aku ora ngerti Dèkné embuh didèkèk nang endi!\"\n14Sakwisé semaur ngono dèkné terus minger lan weruh Gusti Yésus, nanging Maria ora nitèni nèk kuwi Dèkné. 15Gusti Yésus terus ngomong: \"Yu, kenèng apa kowé kok nangis? Kowé kuwi nggolèki sapa?\"\nNdarani Maria sing takon kuwi wong sing tukang resik-resik kebon kono, mulané dèkné semaur: \"Kang, nèk kowé sing nggawa lunga layoné, mbok aku diduduhi nggoné ta, arep tak jikuk!\"\n16Gusti Yésus terus ngomong: \"Maria!\"\nMaria terus sakwat minger lan semaur: \"Rabuni!\" (Rabuni iku tembung Ibrani tegesé: \"Guruku.\")\n17Gusti Yésus terus ngomong: \"Aku aja didemèk ndisik, awit Aku durung budal nang nggoné Gusti Allah Bapakku. Kana saiki sedulur-sedulurku diomongi nèk Aku budal nang nggoné Gusti Allah Bapakku sing uga Bapakmu, Gusti Allahku lan uga Gusti Allahmu.\"\n18Maria terus nang nggoné murid-muridé ngomong: \"Aku weruh Gusti!\" [ 175 ]Apa sing diomong karo Gusti Yésus terus diomongké marang murid-muridé.\nGusti Yésus ngétok marang murid-muridé\n19Mbenginé kuwi murid-muridé Gusti Yésus pada ngumpul. Lawang-lawangé dikantyingi kabèh, awit pada wedi karo para penggedéné wong Ju. Gusti Yésus terus dadakan teka ngadek nang ngarepé murid-muridé terus ngomong: \"Pada slameta!\" 20Sakwisé ngomong kuwi Gusti Yésus terus nduduhké tangané lan bangkèkané. Murid-muridé pada bungah tenan weruh Gusti Yésus. 21Gusti Yésus terus ngomong sepisan menèh: \"Pada slameta! Kaya enggoné Gusti Allah Bapakku ngongkon Aku, semono uga Aku ngongkon kowé.\" 22-23Sakwisé ngomong ngono kuwi Gusti Yésus terus ndamu murid-muridé karo ngomong: \"Nampaa Roh Sutyi! Sapa sing mbok ngapura salahé ya nampa pangapura, sing ora mbok ngapura ya uga ora nampa pangapura.\"\nRasul Tomas ora ngandel\n24Rasul Tomas, muridé Gusti Yésus sing diarani Anak Kembar, ora nang kono dongé Gusti Yésus teka nang tengahé murid-muridé mau. 25Nanging kadung dèkné diomongi karo murid-murid liyané nèk pada weruh Gusti Yésus, dèkné ora ngandel.\nMalah ngomong: \"Aku ngandel nèk aku weruh tipaké bolongané pakuné nang tangané lan aku bisa nglebokké drijiku nang bolongané kuwi lan aku bisa ndemèk bangkèkané sing dijojoh!\"\n26Let seminggu murid-muridé Gusti Yésus pada ngumpul menèh. Saiki rasul Tomas mbarang ènèng. Lawang-lawangé dikantyingi kabèh, nanging Gusti Yésus teka menèh, ngerti-ngerti wis ngadek nang tengahé terus mbagèkké: \"Pada slameta kabèh!\" 27Gusti Yésus terus ngomong marang rasul Tomas: \"Tomas, delokké tanganku iki, réné demèken. Bangkèkanku mbarang iki didemèk jajal! Mbok aja kaya wong sing ora pretyaya, nanging ngandela!\"\n28Rasul Tomas terus semaur: \"Duh Gusti, pantyèn Kowé Gusti Allahku.\"\n29Gusti Yésus terus ngomong: \"Kowé saiki pretyaya, awit kowé wis weruh Aku. Nanging beja tenan wong sing pretyaya tanpa weruh Aku!\"\nTujuané buku iki\n30Ijik ènèng prekara liyané pirang-pirang menèh sing nggumunké, sing ditindakké karo Gusti Yésus nang ngarepé murid-muridé, sing ora ketulis nang buku iki. 31Nanging sing ketulis iki nduduhké nèk Gusti Yésus kuwi Kristus Anaké Gusti Allah. Nèk kowé pretyaya marang Dèkné, kowé nduwèni urip langgeng.\nGusti Yésus ngétok nang pinggir mér Tibérias\n21 1Ora let suwi Gusti Yésus ngétok marang murid-muridé sepisan menèh. Saiki nang mér Tibérias. Kuwi ngéné. 2Murid-muridé dongé pada ngumpul, yakuwi Simon Pétrus, Tomas Kembar, Natanaèl sing sangka kuta Kana nang bawah Galiléa, anaké Sébédéus loro lan murid loro liyané. 3Lah rasul Simon Pétrus terus ngomong karo liya-liyané: \"Aku arep nggolèk iwak!\"\nLiya-liyané semaur: \"Awaké déwé arep mèlu!\" Kabèh terus budal karo prauné, nanging mbengi kuwi ora éntuk apa-apa. 4Esuké Gusti Yésus teka nang pinggir mér kono, nanging murid-muridé ora nitèni nèk kuwi Dèkné. 5Gusti Yésus terus takon: \"Ora éntuk apa-apa?\"\nMurid-muridé semaur: \"Ora!\"\n6Gusti Yésus terus ngomong: \"Jalané diuntyalké nang tengené prauné ta, mengko lak éntuk!\" Murid-muridé terus nguntyalké jalané, nanging sangking okèhé iwaké ora kuwat narik.\n7Rasul Yohanes terus ngomong marang rasul Pétrus: \"Kuwi Gusti!\" Kadung rasul Pétrus krungu nèk kuwi Gusti Yésus, dèkné sakwat nganggo saliné terus njegur, awit mauné namung nganggo salin njero. 8Murid-murid liyané terus nggawa prauné nang [ 176 ]daratan karo narik jalané sing kebek iwak. Daratané ora adoh, kira-kira satus mèter. 9Kadung wis tekan daratan terus pada weruh geni areng lan iwak dipanggang nang nduwuré. Enèng rotiné mbarang. 10Gusti Yésus terus ngomong: \"Kana njikuk iwak setitik éntukmu njala kuwi!\"\n11Rasul Pétrus terus narik jalané nang daratan. Jalané kebek karo iwak gedé-gedé, ènèng satus sèket telu, nanging senajana iwaké okèhé semono, jalané ora bedah. 12Gusti Yésus terus nyeluk murid-muridé: \"Réné pada sarapan!\" Ora ènèng sing wani takon kuwi Gusti Yésus apa dudu, awit wis pada ngerti nèk kuwi Dèkné. 13Gusti Yésus terus njikuk rotiné dikèkké murid-muridé, iwaké mbarang.\n14Sakwisé Gusti Yésus tangi sangka pati Dèkné wis ngétok marang murid-muridé ping telu iki.\nGusti Yésus lan rasul Pétrus\n15Gusti Yésus terus takon marang rasul Pétrus: \"Simon, anaké Yohanes, apa kowé trésna tenan marang Aku, ngungkuli liya-liyané?\"\nRasul Pétrus semaur: \"Kowé wis ngerti déwé Gusti, Aku trésna marang Kowé!\"\nGusti Yésus terus ngomong: \"Tyempé-tyempéku pada diengon!\" 16Gusti Yésus takon sepisan menèh: \"Simon, anaké Yohanes, apa kowé trésna tenan marang Aku?\"\nRasul Pétrus semaur: \"Ya Gusti, Kowé wis ngerti déwé ta!\"\nGusti Yésus terus ngomong: \"Wedus-wedusku pada diengon!\" 17Saiki Gusti Yésus takon ping teluné: \"Simon, anaké Yohanes, apa kowé trésna tenan marang Aku?\"\nRasul Pétrus terus sedi banget krungu Gusti Yésus takon kaya ngono kuwi sampèk ping telu.\nDèkné semaur: \"Gusti, Kowé ngerti sembarang. Kowé ngerti nèk Aku trésna marang Kowé!\"\nGusti Yésus terus ngomong: \"Wedus-wedusku pada diengon!\" 18Gusti Yésus saiki ngomong: \"Mbiyèn dongé kowé ijik enom, kowé sabukan déwé lan kowé rana-réné sak karepmu déwé. Nanging mbésuk nèk kowé wis tuwa, kowé bakal ngunggahké tanganmu lan wong liyané bakal nyabuki kowé lan nggawa kowé nang panggonan sing kowé ora seneng.\" 19Gusti Yésus ngomong ngono kuwi kanggo mlambangi rasul Pétrus kepriyé dèkné enggoné bakal mati kanggo ngluhurké Gusti Allah. Sakwisé kuwi Gusti Yésus terus ngomong: \"Hayuk mèlu Aku!\"\n20Kadung rasul Pétrus nolèh mburi dèkné weruh nèk rasul Yohanes mbarang mèlu. Ya rasul Yohanes iki sing njagong jèjèré Gusti Yésus dongé pada mangan bareng lan dèkné sing takon: \"Sapa sing arep ngelungké Kowé marang mungsuhé, Gusti?\" 21Rasul Pétrus weruh rasul Yohanes kuwi terus takon marang Gusti Yésus: \"Gusti, lah Yohanes kepriyé?\"\n22Gusti Yésus semaur: \"Semunggoné Aku karep nèk dèkné urip terus tekané mbésuk nèk Aku teka menèh, lah kuwi lak dudu prekaramu ta! Nanging kowé kudu mèlu Aku!\"\n23Nang tengahé wong-wong sing pada pretyaya marang Gusti Yésus terus ènèng omongan mrèmèn-mrèmèn, jaréné rasul Yohanes ora bakal mati. Nanging Gusti Yésus ora ngomong nèk rasul Yohanes ora bakal mati, Dèkné ngomong: \"Semunggoné Aku karep nèk Dèkné urip terus tekané mbésuk nèk Aku teka menèh, lah kuwi lak dudu prekaramu ta?\"\nPenutup\n24Ya aku iki, Yohanes, sing nyeksèni lan nulis sembarang iki. Awaké déwé ngerti nèk sembarang sing tak omong kuwi wujut tenan. 25Nanging Gusti Yésus ijik nindakké barang liya-liyané okèh banget. Semunggoné kabèh ditulis siji-siji, aku mikir jagat iki ora kamot kanggo madahi buku-bukuné sing ditulis.","id":"<urn:uuid:51158183-0ec5-4c53-b40d-54ae1fae0c83>","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/jv.wikisource.org\/wiki\/Kitab_Sutyi_Prejanjian_Anyar\/Yohanes","date":"2023-03-22T23:06:27Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296944452.97\/warc\/CC-MAIN-20230322211955-20230323001955-00356.warc.gz","language":"jvn","language_score":1.0000067949,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 1.0000067949295044}","num_words":19992,"character_repetition_ratio":0.108,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.203,"stopwords_ratio":0.417,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Kitab Sutyi Prejanjian Anyar\/Ibrani\nPasal 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13\n[ from=380 ]\nLayang marang bangsa Ibrani\nsing nurut Gusti Yésus Kristus\nGusti Allah ngetokké pituturé lantaran Anaké\n1 1Para sedulur, kowé kabèh wis ngerti nèk ing jaman mbiyèn Gusti Allah wis ping okèh ngetokké pituturé marang para mbah-mbahané awaké déwé liwat para nabi lan nganggo patrap sing werna-werna. 2Nanging ing jaman anyar iki Gusti Allah ngetokké pituturé liwat Anaké, yakuwi Gusti Yésus Kristus. Ya lantaran Anaké iki Gusti Allah nggawé langit lan bumi lan Gusti Allah wis netepké Anaké mau, supaya nduwèni lan ngwasani sembarang sing ènèng. 3Gusti Yésus kuwi sloroté kamulyané Gusti Allah lan tyap gambaré kenyataané Gusti Allah. Ya Gusti Yésus iki sing ngrumati sembarang nganggo tembungé sing kebek karo pangwasa. Sakwisé rampung ngresiki manungsa sangka dosané, Gusti Yésus terus njagong nang swarga nang tengené Gusti Allah sing kwasa déwé.\nAnaké Gusti Allah ngungkuli para mulékat\n4Mulané saiki pangwasané Gusti Yésus kuwi duwur banget ngungkul-ungkuli pangwasané para mulékat, tunggalé waé karo Jenengé, sing gedéné ngungkuli para mulékat sing namung ngladèni. 5Awit Gusti Allah ora tau ngomong ngéné marang mulékat sapa waé:\n\"Kowé lan Kowé déwé dadi Anakku.\nIng dina iki Aku netepké nang ngarepé jagat\nnèk Kowé dadi Anakku sing ngwasani sembarang.\"\nLan uga:\n\"Aku slawasé bakal dadi Bapakmu\nlan Kowé slawasé bakal dadi Anakku.\"\n6Dongé Gusti Allah arep ngongkon Anaké mbarep teka nang jagat, Dèkné ngomong ngéné:\n\"Mulékat kabèh kudu nyembah Dèkné!\"\n7Bab para mulékat Gusti Allah ngomong ngéné:\n\"Kaya angin lan geni lunga-teka,\nmengkono uga para mulékat lunga-teka manut tembungku.\"\n8Nanging Gusti Allah ngomong ngéné bab Anaké:\n\"Kowé Gusti Allah,\nKowé sing dadi ratu slawas-lawasé.\nKowé ngwasani nganggo kabeneran.\n9Kowé seneng marang barang sing bener\nlan sengit marang barang sing ala.\nMulané Gusti Allah,\nGusti Allahmu miji Kowé dikèki pangkat sing duwur déwé,\nngungkuli liya-liyané nang swarga.\nMengkono kuwi Gusti Allah marakké Kowé bungah.\"\n10Uga Gusti Allah ngomong ngéné marang Anaké:\n[ 358 ]\n\"Kowé Gusti,\nKowé sing nggawé bumi kawit wiwitané\nlan langit uga gawéanmu.\n11Kabèh kuwi bakal ambruk,\nbakal lungset lan suwèk kaya salin lawas.\nNanging Kowé ora bakal malih, Kowé ènèng terus.\n12Kaya enggoné kowé nglempit\nsalin sing lawas dibuwang\nlan diganti karo sing anyar,\nmengkono uga bakalé langit lan bumi.\nNanging Kowé ora malih,\nKowé ènèng terus, slawas-lawasé.\"\n13Gusti Allah tau ngomong marang mulékaté ngéné:\n\"Kéné njagong nang tengenku,\nmungsuhmu kabèh bakal tak dadèkké\nantyik-antyikané sikilmu.\"\n14Dadiné saiki tyeta banget nèk mulékat-mulékat kuwi kabèh namung roh-roh sing ngladèni Gusti Allah, sing dikongkon ngladèni wong-wong sing bakal nampa keslametan.\nKeslametan sing gedé\n2 1Mulané para sedulur, sakwisé awaké déwé dunung nèk Gusti Yésus Kristus kuwi duwuré ngungkuli mulékat-mulékat, hayuk awaké déwé pada gondèlan luwih kentyeng marang pitutur sing diwulangké marang awaké déwé, supaya awaké déwé ora katut kintir. 2Pitutur sing tekané sangka mulékat waé wis nyata tenan lan sapa sing ora manut marang kuwi mesti bakal disetrap sing sak mestiné. 3Lah kepriyé awaké déwé iki bisané ngliwati setrapané Gusti Allah, nèk awaké déwé nyepèlèkké pitutur sing nekakké keslametan sing semono gedéné. Gusti Yésus déwé wis ngabarké bab keslametan iki lan wong-wong sing krungu pada ngekèki paseksi marang awaké déwé nèk pituturé Gusti pantyèn nyata tenan. 4Lan Gusti Allah déwé ya ngujutké nganggo tanda-tanda lan mujijat-mujijat lan uga pangétokané pangwasané Gusti Allah sing gedé, nèk paseksi-paseksi kuwi bener. Dèkné déwé uga ngedum kapinteran-kapinteran sangka kekuwatané Roh Sutyi, manut kekarepané Dèkné déwé.\nGusti Yésus nuntun manungsa ing keslametan\n5Para sedulur, Gusti Allah ora ngongkon mulékat-mulékat kongkon ngwasani jagat sing kudu teka, ya jagat sing dirembuk karo awaké déwé iki. 6-8Nang Kitab Sutyi malah ketulis ngéné:\n\"Duh Gusti, manungsa kuwi\napa kok mbok gatèkké lan mbok éman tenan?\nApa ora namung wong urip?\nNamung sedilut manungsa mbok dadèkké\nsak ngisoré para mulékat,\nnanging terus mbok angkat munggah\nnang panggonan sing duwur\nlan mbok pasrahi sembarang,\nsupaya sembarang tiba\ning sak ngisoré pangwasané.\"\nNèk Gusti Allah ngomong nèk \"sembarang wis ditibakké ing sak ngisoré pangwasané\", ora ènèng prekara apa waé sing ora katut tiba ing sak ngisoré pangwasa kuwi. Nanging wujuté saiki awaké déwé weruh nèk manungsa ora ngwasani sembarang kabèh.\n9Awaké déwé ngerti nèk ènèng wong siji sing ngwasani sembarang, yakuwi Gusti Yésus déwé. Sedilut Dèkné diedunké nganti namung setitik katyèké karo para mulékat, supaya sangka pitulungané Gusti Allah Dèkné bisa nglakoni pati nglabuhi kabèh manungsa. Lan jalaran Dèkné nglakoni pati kuwi, saiki Gusti Allah ngangkat Gusti Yésus Kristus, dikèki pangwasa sing duwur lan gedé déwé. 10Awit para sedulur, Gusti Allah sing nggawé sembarang lan Dèkné nggawé sembarang kuwi ya kanggo Dèkné déwé. Mulané kanggo Gusti Allah ya bener lan apik nèk Gusti Yésus nglakoni kasangsaran. Awit mengkono kuwi Gusti Yésus dadi pantes nuntun anak-anaké Gusti Allah ing dalan keslametan.\n11Gusti Yésus sing ngresiki manungsa sangka dosa-dosané. Dèkné lan wong-wong sing wis diresiki uripé kuwi tunggal bapaké. Mulané Gusti Yésus ora isin ngaku wong-wong mau seduluré. 12Bab iki nang Kitab Sutyi ketulis ngéné:\n[ 359 ]\n\"Gusti Allah Bapakku,\nAku bakal ngabarké Jenengmu\nmarang sedulur-sedulurku lan nang tengahé pasamuan\nAku bakal ngluhurké Jenengmu!\"\n13Nang ayat liyané uga ketulis ngéné: \"Aku bakal njagakké marang Dèkné.\" Lan nang ayat liyané menèh ketulis ngéné: \"Lah iki Aku lan anak-anakmu sing wis mbok pasrahké marang Aku.\" 14Jalaran sing diarani anak-anak kuwi wong-wong sing wujut daging lan getih, tegesé badan kadonyaan, mulané Gusti Yésus ya terus dadi manungsa sing wujut daging lan getih lan Dèkné saguh ngalami kauripan tunggalé karo wong-wong mau. Tujuané, supaya liwat patiné, Dèkné bisa ngrusak penggawéané Sétan sing ngwasani pati. 15Mengkono uga Gusti Yésus bisa ngluwari wong-wong sing suwéné uripé dikwasani karo rasa wedi marang pati. 16Dadiné para sedulur, tyeta banget nèk Gusti Yésus ora teka nang jagat ngurusi para mulékat, ora, nanging Dèkné teka nulungi turunané Bapa Abraham. 17Jalaran sangka kuwi Dèkné kudu dadi manungsa sak kabèhé kaya sedulur-seduluré. Awit namung mengkono kuwi Gusti Yésus bisa dadi Imam Gedé, tegesé dadi wakilé manungsa nang ngarepé Gusti Allah. Gusti Yésus dadi Imam Gedé sing gedé kawelasané lan katemenané, mulané Dèkné bisa nekakké pangapura kanggo manungsa sangka dosa-dosané, supaya manungsa bisa ketampa Gusti Allah. 18Saiki Gusti Yésus bisa nulungi wong-wong sing kenèng panggoda, awit Dèkné déwé wis ngalami panggoda lan sangsara.\nGusti Yésus ngungkuli nabi Moses\n3 1Para sedulur sing wis dadi umaté Gusti Allah lan sing wis dipanggil karo Gusti Allah nampa panduman gedé nang swarga! Gusti Yésus kuwi sapa ta? Ya Dèkné sing dikongkon nglakokké prejanjiané Gusti Allah sing anyar. Dèkné sing nggawa pitutur sing anyar kanggo awaké déwé lan ya pitutur iki sing diakoni karo awaké déwé. Gusti Yésus uga sing dadi Imam Gedé, sing dadi wakilé awaké déwé nang ngarepé Gusti Allah. 2Gusti Yésus kuwi temen nuruti kekarepané Gusti Allah, sing wis miji Dèkné supaya ngerjani penggawéan kuwi, tunggalé waé karo nabi Moses sing mbiyèn ya temen ngurusi brayaté Gusti Allah. 3Para sedulur, kowé ngerti déwé nèk wong sing ngedekké brayat kuwi luwih penting tenimbang wong liya-liyané. Mulané Gusti Yésus gedéné ya ngungkuli nabi Moses, awit Gusti Yésus sing ngedekké brayaté Gusti Allah, nanging nabi Moses namung dadi wargané brayat kuwi. 4Pantyèn, saben brayat mesti ènèng sing ngedekké, nanging Gusti Allah sing ngedekké sembarang. 5Bener, senajan nabi Moses kuwi namung warga ing brayaté Gusti Allah, nanging dèkné kuwi peladèné Gusti Allah sing kenèng dipretyaya tenan, awit dèkné mulangi wong-wong kepriyé enggoné Gusti Allah ngetokké pituturé ing mbésuké. 6Nanging Kristus kuwi ngungkuli nabi Moses, awit Dèkné dadi anak sing nyangga penjawab ing brayaté Gusti Allah. Lan brayaté Gusti Allah kuwi ya awaké déwé iki, nèk awaké déwé mantep terus pretyaya lan ngakoni karo kendel ing pengarep-arepé awaké déwé. 7-8Mulané para sedulur, Roh Sutyi ya wis ngomong ngéné:\n\"Ing dina iki,\nnèk kowé krungu swarané Gusti Allah,\nkowé aja pada ndablek kaya mbah-mbahanmu dèk mbiyèn\nsing pada nglawan marang Gusti Allah\nlan dongé nang wustèn\npada njajal kesabarané Gusti Allah.\"\n9Roh Sutyi uga ngomong ngéné:\n[ 360 ]\n\"Ya nang wustèn kono\nmbah-mbahanmu pada weruh déwé enggonku\nnindakké prekara-prekara sing nggumunké,\npatang puluh taun suwéné.\nNanging senajan ngono,\nmeksa ijik njajal kesabaranku\nlan pada nglakoni sing ala,\nkepéngin ngerti tak ajar apa ora.\n10Mulané Aku jèngkèl tenan marang wong-wong kuwi\nlan Aku ngomong:\n'Wong-wong kuwi namung nggawé ala,\nmulané blas ora bakal dunung apa sing tak tindakké.'\n11Aku terus nesu tenan lan ngomong:\n'Wong-wong kuwi ora pisan-pisan\nbakal nampa katentremanku.'\"\n12Para sedulur, mulané aku ngélingké tenanan marang kowé, pada sing ati-ati tenan, aja sampèk ènèng wong siji waé sangka tengahmu nduwèni gagasan sing ala, sampèk terus mbalik dalan ninggal Gusti Allah sing urip, sing mesti bakal tumandang. 13Aja sampèk kaya ngono para sedulur, nanging malah pada tansah ngantepké pengandelé sakpada-pada, suwéné awaké déwé ijik dililani karo Gusti Allah urip ing jaman sing nang Kitab Sutyi diarani \"dina iki\". Hayuk aja sampèk katut dosa, terus ora manut marang Gusti Allah sing mesti bakal tumandang. 14Aku ngomong ngono kuwi, awit nèk awaké déwé mantep terus kaya mauné lan mantep terus tekan entèk-entèkané, awaké déwé mesti bakal mèlu nampa panduman sangka Gusti Allah, bareng karo Kristus. 15Elinga sing ketulis nang Kitab Sutyi:\n\"Ing dina iki nèk kowé krungu swarané Gusti Allah,\naja pada wangkot atimu kaya mbah-mbahanmu dèk mbiyèn,\nsing pada nglawan marang Gusti Allah.\"\n16Para sedulur, mbok dipikir lelakoné mbah-mbahané awaké déwé, dongé ora gelem manut marang Gusti Allah. Senajan dituntun karo nabi Moses lunga sangka negara Egipte lan wong-wong pada krungu swarané Gusti Allah déwé, meksa ijik pada wani marang Gusti Allah. 17Patang puluh taun suwéné wong-wong pada nglakoni ala lan marakké Gusti Allah nesu tenan. Lah entèk-entèké kepriyé? Kabèh pada mati nang wustèn. 18Sampèk Dèkné ngomong ngéné: \"Aku ora bakal nglilani wong-wong iki nampa katentremanku.\" Lah kuwi Gusti Allah ngomong karo sapa para sedulur? Apa ora ngomong karo mbah-mbahané awaké déwé mbiyèn sing ora gelem manut? Pantyèn! 19Mulané saiki awaké déwé dunung kenèng apa wong-wong ora bisa nampa katentremané Gusti Allah, yakuwi, jalaran ora pada mantep terus enggoné pretyaya marang Gusti Yésus Kristus.\nPrejanjiané Gusti Allah bab katentreman\n4 1Para sedulur, prejanjiané Gusti Allah nèk awaké déwé dililani nampa katentremané, ijik kanggo, mulané awaké déwé kudu sing ati-ati tenan supaya nang tengahmu aja sampèk ènèng wong siji waé sampèk ora nampa katentremané Gusti Allah. 2Awit tunggalé waé karo wong-wong kuwi, awaké déwé ya wis krungu kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus. Nanging iku ora nekakké betyik blas kanggo wong-wong kuwi. Awit senajan krungu, nanging meksa ora gelem pretyaya. 3Nanging awaké déwé sing pretyaya, awaké déwé bakal nampa katentremané Gusti Allah. Tembungé Gusti Allah uniné ngéné:\n\"Jalaran Aku nesu tenan marang bangsa iki,\nmulané Aku ngomong nèk Aku ora bakal\nnglilani bangsa iki nampa katentremanku.\"\nSenajan Gusti Allah wis rampung karo penggawéané kawit mbiyèn dongé Dèkné nggawé jagat, meksa Dèkné ngomong ngono kuwi mau. 4Bab dina sing nomer pitu nang Kitab ketulis ngéné: \"Ing pitung dinané Gusti Allah lèrèn sakwisé kerjanané kabèh rampung.\" 5Uga ènèng ayat liyané nang Kitab sing uniné ngéné: \"Aku ora bakal nglilani wong-wong iki nampa katentremanku.\" 6Wong-wong sing krungu kabar kabungahané Gusti sing ndisik déwé malah ora pada nampa [ 361 ]katentremané Gusti Allah, jalaran ora pada pretyaya. Nanging ènèng wong liya-liyané sing dililani nampa katentreman kuwi. 7Mulané Gusti Allah nyawiské dina liyané, yakuwi dina sing diarani \"dina iki,\" kanggo wong-wong, supaya bisa nampa katentremané. Gusti Allah wis ngomongké bab kuwi marang mbah-mbahané awaké déwé dèk mbiyèn, nanging let pirang-pirang taun sakwisé kuwi, Gusti Allah ngomongké bab iki menèh lantaran ratu Daved, sing uniné kaya sing ndisik mau:\n\"Ing dina iki,\nnèk kowé krungu swarané Gusti Allah,\nkowé aja pada wangkot atimu.\"\n8Para sedulur, semunggoné ora ènèng dina liyané menèh, mesti Gusti Allah ya ora ngomongké menèh sakwisé Yosua wis nuntun mbah-mbahané awaké déwé mlebu nang negara sing dityawiské karo Gusti Allah kanggo lèrèn. 9Nanging wujuté saiki ijik ènèng dina liyané menèh kanggo umaté Gusti Allah supaya bisa nampa katentreman iki, pada waé kaya enggoné Gusti Allah ngrasakké katentreman sak barengé lèrèn ing pitung dinané, sakwisé rampung karo penggawéané. 10Awit sapa waé sing dililani nampa katentremané Gusti Allah, wong kuwi uga lèrèn sangka penggawéané, kaya enggoné Gusti Allah lèrèn sakwisé rampung karo penggawéané. 11Mulané para sedulur, hayuk awaké déwé pada nglumui tenan sak kuwat-kuwaté, supaya bisa nampa katentreman iki lan aja sampèk ènèng siji waé nang tengahmu ora manut marang Gusti Allah lan kélangan katentreman iki, kaya mbah-mbahané awaké déwé dèk mbiyèn. Mulané awaké déwé kudu manut marang tembungé Gusti Allah.\n12Awit tembungé Gusti Allah kuwi urip lan gedé kwasané lan landepé ngungkuli pedang sing landep kiwa-tengen. Tembungé Gusti Allah bisa mlebu jeru ing atiné manungsa, misah roh lan nyawa, balung lan sungsum. Mulané tembungé Gusti Allah bisa ngétokké ala-betyiké pikiran lan kekarepané manungsa. 13Para sedulur, ora ènèng prekara siji waé nang jagat kéné sing didelikké kanggo Gusti Allah, ora. Dèkné ngerti lan weruh sembarang ing atiné manungsa. Mulané, mbésuk kabèh wong bakal asok penjawab marang Gusti Allah.\nGusti Yésus Imam Gedé\n14Jalaran sangka kuwi para sedulur, hayuk awaké déwé pada nggondèli sing kentyeng marang pengandel sing diakoni karo awaké déwé. Kenèng apa aku kok ngomong kuwi? Awit awaké déwé iki nduwé Imam Gedé sing wis mlebu swarga lan teka nang ngarepé Gusti Allah, yakuwi Gusti Yésus, Anaké Gusti Allah. 15Imam Gedé iki dudu sakwijiné wong sing ora bisa ngrasakké kangèlané lan karingkihané awaké déwé, nanging Dèkné malah wis kagoda ing prekara apa waé, tunggalé waé karo awaké déwé. Bédané namung iki: Dèkné ora pisan-pisan tiba ing dosa. 16Mulané para sedulur, hayuk awaké déwé pada mara karo kendel nang ngarepé Gusti Allah. Dèkné pantyèn gedé kwasané lan bisa nulungi awaké déwé. Dèkné trésna lan gelem nulungi awaké déwé. Dèkné gedé kawelasané lan ing waktu kangèlan apa waé, Dèkné mesti bakal nekakké pitulungan.\n5 1Para sedulur, kowé ngerti nèk Imam Gedé kuwi kapilih sangka tengahé manungsa, supaya dadi wakilé manungsa nang ngarepé Gusti Allah. Dèkné sing kudu masrahké pawèhé lan uga kurban kéwan marang Gusti Allah, kanggo pangapurané dosa. 2Lan jalaran dèkné déwé ngalami sak wernané karingkihan, dèkné ya bisa nduwèni kawelasan lan kesabaran marang wong sing klèru lan durung dunung. 3Uga, jalaran dèkné déwé okèh karingkihané, mulané, nèk dèkné masrahké kurban kéwan, kuwi ora namung kanggo pangapurané dosané bangsané, nanging uga kanggo pangapurané dosané dèkné déwé mbarang. 4Kejaba sangka kuwi, [ 362 ]ora ènèng wong bisa dadi Imam Gedé sangka kekarepané déwé, ora, nanging Gusti Allah sing milih lan manggil wong munggah pangkat kuwi, ora béda kaya Imam Gedé Aron.\n5Mengkono uga Kristus, Dèkné ora ngangkat Dèkné déwé dadi Imam Gedé, ora, nanging Gusti Allah sing milih Dèkné. Gusti Allah ngomong ngéné:\n\"Kowé lan Kowé déwé dadi Anakku.\nIng dina iki Aku netepké nang ngarepé jagat\nnèk Kowé dadi Anakku sing ngwasani sembarang.\"\n6Lan nang ayat liyané Gusti Allah ngomong ngéné:\n\"Kowé slawas-lawasé bakal dadi Imam,\ntunggalé karo Imam Mèlkisedèk.\"\n7Para sedulur, kowé ngerti déwé nèk Gusti Yésus, dongé Dèkné ijik nang jagat kéné, ndonga lan nyuwun marang Gusti Allah karo sambat lan nangis, awit Gusti Allah nduwèni kwasa ngluwari Dèkné sangka tangané wong-wong sing arep matèni Dèkné. Lan jalaran Gusti Yésus ngajèni marang Gusti Allah lan masrahké uripé sak kabèhé kanggo nuruti kekarepané Gusti Allah, mulané Gusti Allah ya nampa pandongané Dèkné. Mung waé, Gusti Allah ora ngalang-alangi Dèkné dipatèni wong, nanging Gusti Allah ngekèki kekuwatan marang Dèkné, supaya kuwat nglakoni pati kanggo nebus dosané awaké déwé. 8Pantyèn bener nèk Gusti Yésus kuwi Anaké Gusti Allah, nanging senajan ngono, Dèkné malah milih nuruti kekarepané lan kongkonané Gusti Allah, supaya bisa nylametké awaké déwé. Mengkono kuwi Dèkné bisa ngrasakké apa tegesé manut marang Gusti Allah, awit Dèkné ya nglakoni kasangsaran tenan. 9Mulané, sakwisé Gusti Yésus nglakoni kuwi kabèh, Dèkné dadi sampurna, ora ènèng kekurangané apa-apa. Mulané Dèkné bisa ngekèki keslametan langgeng marang kabèh wong sing pada manut marang Dèkné. 10Gusti Yésus nduwèni kwasa kuwi, awit Dèkné didadèkké Imam Gedé karo Gusti Allah, tunggalé waé karo Imam Gedé Mèlkisedèk.\nPengéling-éling supaya aja sampèk balik menèh ing dosa\n11Para sedulur, pantyèn, bab Kristus sing dadi Imam Gedé kanggo awaké déwé kuwi ijik okèh sing kudu tak rembuk karo kowé. Nanging kangèlan banget enggonku arep ndunung-ndunungké marang kowé. Apa ta sing marakké angèl? Jalaran kowé malih males lan nglemer ing pamikir, ora tyepet. 12Nèk dipikir, sakjané lak ya wis suwi ta enggonmu dadi wong pretyaya lan ya pantesé kowé saiki bisa mulangi liyané. Nanging wujuté ora ngono, awit tekan sepréné kowé ijik kudu diblajari piwulang sing wiwitan. Kowé ijik kaya botyah tyilik ngono, sing ngombé mèrki, durung kuwat karo pangan sing atos. 13Para sedulur, kenèng apa kowé kok tak padakké karo botyah tyilik? Jalaran kowé durung ngerti bédané bener-klèru, ala lan betyik. Dadiné ijik kaya botyah tyilik sing ijik ngombé mèrki, durung ngerti apa sing diarani ala lan betyik. 14Nanging wong sing wis diwasa kuwi kuwat karo pangan sing atos, tegesé, wis ngrasakké lan bisa mbédak-mbédakké ala lan betyik.\n6 1-2Mulané para sedulur, hayuk saiki awaké déwé pada ninggal piwulang sing wiwitan. Hayuk aja mbolan-mbalèni piwulang bab ninggal klakuan ala, bab nurut Gusti Allah lan bab klakuan sing ala sing entèk-entèké nekakké pati. Uga piwulang bab pengandel marang Gusti Allah, bab pembaptisan, bab ndonga nganggo tumpangan tangan, bab tangi sangka pati lan bab setrapan sing langgeng sangka Gusti Allah. Hayuk piwulang-piwulang kuwi diliwati lan hayuk pada ngantyiki piwulang sing luwih duwur, piwulang kanggo wong sing diwasa. 3Hayuk awaké déwé pada maju tenan lan nindakké kuwi, nèk Gusti Allah ijik gelem nglilani awaké déwé. [ 363 ]\n4Awit para sedulur, mosok wong sing wis nyingkirké lan ninggal pengakuné bisa balik menèh marang Gusti Allah? Tak kira ora! Awit wong kaya ngono kuwi kaping pisan wis tau nampa pepadang sangka Gusti Allah ing atiné. Kaping pindoné, wongé wis ngrasakké berkah kaswargan pawèhé Gusti Allah lan kaping teluné wong kuwi wis nampa Roh Sutyi. 5Kaping papaté para sedulur, wongé wis ngerti nèk pituturé Gusti Allah kuwi ènèng wujuté lan kaping limané, wongé wis ngrasakké kekuwatané Gusti Allah sing nggumunké lan sing bakal dikanggokké uga ing jaman sing bakal teka. 6Nanging senajan ngono, meksa wongé wani ninggal pengandelé, mulané, ora bakal nèk wong kaya ngono kuwi bisa ngakoni salahé lan nurut Gusti Yésus Kristus menèh. Wong kaya ngono kuwi kenèng diarani mentèng Anaké Gusti Allah sepisan menèh lan ngèlèk-èlèkké Dèkné nang ngarepé wong okèh.\n7Para sedulur, sing tak omong iki kenèng dipadakké karo kebon kaé. Nèk dipikir, wujuté Gusti Allah mberkahi lemah sing nesep banyu udan, sampèk ngetokké tanduran sing kenèng dipangan karo sing nggarap kebon mau. 8Nanging nèk keboné namung nukulké eri lan rungkutan, kebon mau ora kanggo apa-apa blas lan entèk-entèké bakal bongkor.\n9Para sedulur sing tak trésnani! Senajan aku ngomong ngono kuwi mau, aku ora ngomong nèk kowé kuwi kaya ngono, ora. Aku pantyèn ngerti nèk kowé pretyaya tenan marang Gusti. Awit aku weruh nèk kowé pada nindakké sing betyik marang wong liyané, supaya ketara nèk Gusti Allah wis ngluwari kowé sangka pangwasané ala lan saiki wis didadèkké siji karo Dèkné déwé. 10Aku ngerti nèk kowé pretyaya tenan, awit Gusti Allah kuwi ora tau nindakké sing ora apik. Mulané aku ngerti nèk Dèkné ora bakal lali marang penggawéanmu kanggo Dèkné, uga enggonmu pada nindakké katrésnan jalaran nglabuhi Gusti lan uga enggonmu pada nulungi sedulur-sedulur tunggal pretyaya. Wujuté tekané saiki kowé kabèh ya ijik pada tulung-tinulung. 11Lan sing tak jaluk tenan ya iki, bisaa kowé siji-sijiné tetep-mantep terus suwéné kowé urip ing donya kéné. Dadiné mbésuk kowé mesti bakal nampa sak ènèngé kabetyikan sing kenèng mbok arep-arep sangka Gusti Allah. 12Mulané para sedulur, aja pada males ngono ing pikiran, aja, nanging luwung pada niru wong-wong sing pada pretyaya lan sabar dèk jaman mbiyèn. Saiki wong-wong kuwi pada nampa kabetyikan sing wis dijanji karo Gusti Allah.\n13Para sedulur, dongé Gusti Allah ngetokké janjiné marang Bapa Abraham, Dèkné sumpah nèk bakal nuruti apa sing wis dijanji. Lan jalaran ora ènèng wong sing kwasané ngungkuli Dèkné, mulané Dèkné ya sumpah nganggo jenengé déwé dongé Dèkné ngekèki janji kuwi. 14Gusti Allah ngomong ngéné: \"Aku janji nèk bakal mberkahi kowé lan bakal ngekèki turunan okèh banget marang kowé.\" 15Lan jalaran Bapa Abraham sabar ngentèni, mulané dèkné ya bisa nampa apa sing wis dijanji karo Gusti Allah. 16Manungsa nèk sumpah kuwi mesti nganggo jenengé wong liya sing luwih duwur pangkaté lan enggoné sumpah kuwi kanggo netepké nèk sing diomong kuwi bakal dituruti tenan, ora étok-étokan.\n17Mulané, karepé Gusti Allah kuwi supaya wong-wong sing bakal nampani janji mau pada ngerti tenan nèk Dèkné ora pisan-pisan bakal nyélaki janji kuwi. Yakuwi jalarané Gusti Allah ngantepké janjiné marang Bapa Abraham nganggo sumpah. 18Ya rong prekara iki sing marakké Gusti Allah ora bisa sélak, yakuwi, Dèkné janji lan Dèkné sumpah. Lan jalaran sangka kuwi, awaké déwé iki sing wis nampa keslametan sangka Gusti Allah, pada tansah diélingké, supaya pada kentyeng nggondèli pengarep-arep sing wis dijanji [ 364 ]karo Gusti Allah marang awaké déwé. 19Pengarep-arep kuwi sing marakké awaké déwé slamet, senajan urip ing donya kéné kebek karo prekara-prekara sing ora kenèng dijagakké. Nanging pengarep-arep kuwi malah ngekèki ngerti, nèk saiki awaké déwé bisa mara nang nggoné Gusti Allah nang swarga, awit saiki wis blas ora ènèng alang-alangané menèh. 20Gusti Yésus déwé wis mlebu nang kana nggawèkké dalan awaké déwé. Dèkné sing dadi Imam Gedé sing langgeng, tunggalé karo Mèlkisedèk.\nGusti Yésus Kristus lan Imam Gedé Mèlkisedèk\n7 1Para sedulur, tak kira kowé kabèh ngerti Mèlkisedèk kuwi sapa. Dèkné sing dadi ratuné kuta Salèm lan uga dadi imamé Gusti Allah sing kwasa déwé. Dongé Bapa Abraham mulih sangka perangan lan wis menangké ratu-ratu, imam Mèlkisedèk metuki dèkné terus numpangi tangan mberkahi dèkné. 2Bapa Abraham terus ngekèki sak prasepuluhané gawané sangka peperangan marang Mèlkisedèk. Tembung Mèlkisedèk kuwi tegesé \"ratuné kabeneran\" Lan jalaran Mèlkisedèk kuwi ratuné kuta Salèm lan tembung Salèm kuwi tegesé \"katentreman\", dadiné Mèlkisedèk kuwi uga tegesé \"ratuné katentreman\". 3Bab bapa-biyungé lan sapa mbah-mbahané imam Mèlkisedèk kuwi ora ketulis blas nang Kitab, semono uga bab lairé lan patiné. Uga ora ketulis blas nèk dèkné lèrèn dadi Imam Gedé. Dadiné para sedulur, nèk mbok pikir sing apik, imam Mèlkisedèk kuwi kaya Anaké Gusti Allah, sing dadi imam slawas-lawasé.\n4Para sedulur, nèk dipikir Mèlkisedèk ya jan gedé tenan, ngungkuli Bapa Abraham. Lah Bapa Abraham kuwi lak mbah-mbahané bangsané awaké déwé sing ndisik déwé ta! Lah nanging dèkné kok ngekèki prasepuluhané gawané sangka peperangan marang imam Mèlkisedèk. 5Bangsa Israèl kuwi lak turunané Bapa Abraham ta? Lah nanging wong-wong Israèl, senajan turunané Bapa Abraham, kudu mbayar belasting marang para imam turunané imam Lévi, sing uga tunggal bangsa Israèl. Kuwi pernatané Kitab lan kuwi sing diarani prasepuluhan. 6Lah imam Mèlkisedèk kuwi dudu turunané imam Lévi, dadiné dèkné ya ora éntuk njaluk belasting sangka bangsa Israèl. Nanging wujuté kepriyé? Malah Bapa Abraham déwé sing ngekèki prasepuluhan marang dèkné. Kejaba sangka kuwi, imam Mèlkisedèk numpangi tangan mberkahi Bapa Abraham, senajan Bapa Abraham sing nampa prejanjian sangka Gusti Allah. 7Dadiné ya wis tyeta banget nèk imam Mèlkisedèk kuwi gedéné ngungkuli Bapa Abraham, awit wong sing numpangi tangan mberkahi wong liyané kuwi gedéné ngungkuli wong sing ditumpangi tangan.\n8Para sedulur, awaké déwé uga ngerti nèk imam-imam sing nampa prasepuluhan kuwi namung wong urip sing lumrah, sing uga mati. Nanging bab imam Mèlkisedèk Kitab Sutyi ngomongké nèk dèkné kuwi urip slawas-lawasé. 9Malah nèk dipikir para sedulur, sakjané imam Lévi kuwi mbayar prasepuluhan marang imam Mèlkisedèk, senajan lumrahé imam Lévi sing kudu nampa prasepuluhan. Apa jalarané kok awaké déwé bisa ngomong ngono? Jalaran dongé Bapa Abraham ngekèki prasepuluhan marang imam Mèlkisedèk, uga imam Lévi, sing dadi turunané Bapa Abraham, kenèng diarani katut mèlu ngekèki prasepuluhan kuwi marang Mèlkisedèk. 10Senajan ing waktu kuwi imam Lévi durung lair, nanging dongé Mèlkisedèk metuki Bapa Abraham lan Bapa Abraham ngekèki prasepuluhané marang Mèlkisedèk, kenèng diarani nèk ing waktu kuwi Lévi ijik nang awaké mbah-mbahané, yakuwi Bapa Abraham.\nKristus kuwi imam sing gedéné ngungkuli Aron\n11Para sedulur, saiki hayuk pada mikir bab Gusti Yésus Kristus sing [ 365 ]dadi Imam Gedé kanggo awaké déwé. Menawa kowé takon: \"Kenèng apa awaké déwé saiki kok mbutuhké Imam Gedé sing liyané, sing kaya Mèlkisedèk, ora kaya Lévi lan turun-turunané?\" Aku bisa semaur ngéné: dongé nabi Moses ngekèki wèt-wèté Gusti Allah, dèkné miji Aron lan turunané, supaya nata lan nuntun bangsané enggoné pada ngabekti Gusti Allah miturut pernatané. Nanging senajana pada temen, kuwi meksa ora bisa ngresiki atiné sak kabèhé kaya sing dikarepké Gusti Allah. 12Mulané saiki Gusti Allah miji Imam Gedé liyané sing bisa ngresiki atiné manungsa sak kabèhé, supaya bisa pantes mara nang ngarepé Gusti Allah. Jalaran sangka kuwi, mulané uga perlu banget wèt-wèt lan pernatan-pernatan tyarané pangabekti marang Gusti Allah ya kudu diganti. 13Mulané, wong sing dadi Imam Gedé miturut pernatan sing anyar iki ya ora turunané Lévi, nanging sangka krabat liyané, sing durung tau ènèng siji waé dadi imam lan masrahké kurban nang altar kanggo Gusti Allah. 14Awaké déwé kabèh malah ngerti nèk Gustiné awaké déwé Yésus Kristus metuné sangka krabat turunané Yudah. Lan dongé nabi Moses ngomongké bab wong-wong sing kudu dadi imam, dèkné ya ora tau ngomongké blas bab krabat turunané Yudah iki.\n15-16Para sedulur, prekara bab pernatan sing anyar iki malah tambah tyeta nèk awaké déwé ngerti, nèk Gusti Allah miji Imam Gedé liyané, sing kaya Mèlkisedèk, ora dadi imam miturut pernatané manungsa, ora, nanging jalaran urip terus, ora bisa mati, mulané bisa dadi imam slawas-lawasé. 17Bab iki Gusti Allah ngomong ngéné marang Anaké, kaya sing ketulis nang Kitab: \"Kowé bakal dadi Imam slawas-lawasé, kaya imam Mèlkisedèk.\" 18Dadiné pernatan sing ndisik kuwi saiki disingkirké, jalaran kuwi kurang kekuwatané lan ora bisa ngresiki atiné manungsa sak kabèhé lan ora bisa marakké manungsa bisa pantes teka nang ngarepé Gusti Allah. 19Wujuté wèt-wèté nabi Moses ora bisa marakké manungsa bisa pantes teka nang ngarepé Gusti Allah. Mulané saiki awaké déwé dikèki pengarep-arep sing luwih apik karo Gusti Allah, pengarep-arep sing bisa nggawa awaké déwé tyedek karo Gusti Allah.\n20Kejaba sangka kuwi para sedulur, Gusti Allah déwé wis sumpah, kanggo ngantepké pernatan anyar iki. Dongé Gusti Allah miji imam-imam turunané Lévi, Dèkné ora sumpah. 21Nanging dongé Gusti Yésus didadèkké Imam Gedé, Gusti Allah déwé sumpah ngéné:\n\"Aku wis sumpah,\nAku ora bakal malih pikirané.\nKowé bakal dadi Imam slawasé.\"\n22Lan jalaran béda karo imam liya-liyané, mulané Gusti Yésus ya dadi panjeré prejanjian anyar sing luwih apik tenan.\n23Para sedulur, ènèng prekara menèh sing marakké Gusti Yésus béda karo imam-imam turunané Lévi. Imam-imam turunané Lévi kuwi pirang-pirang, jalaran pada mati lan saben-saben kudu diganti. 24Nanging Gusti Yésus urip slawasé, mulané Dèkné ya ora usah diganti karo imam liyané. 25Dadiné Gusti Yésus bisa nulungi sapa waé sing mara nang nggoné Gusti Allah liwat Dèkné. Gusti Yésus bisa ngresiki atiné sak kabèhé, supaya wong kuwi bisa pantes ngadek nang ngarepé Gusti Allah. Awit Gusti Yésus slawasé nang ngarepé Gusti Allah nembungké awaké déwé.\n26Para sedulur, tak kira saiki wis tyeta banget nèk Gusti Yésus kuwi Imam Gedé sing dibutuhké karo awaké déwé tenan, awit Dèkné sutyi, ora nduwé salah apa dosa. Dèkné uga adoh banget karo wong ala, malah tyedek karo Gusti Allah. 27Gusti Yésus Imam Gedé sing béda tenan karo imam liya-liyané, awit imam liya-liyané saben dina kudu masrahké kurban marang Gusti Allah kanggo dosané déwé ndisik lan sakwisé kuwi bisa masrahké kurban kanggo dosané bangsané. Nanging Gusti Yésus ora [ 366 ]usah ngono, awit wis masrahké kurban sepisan kanggo dosané manungsa lan kuwi kanggo slawas-lawasé. 28Imam-imam Gedé sing dipiji miturut wèt-wèté nabi Moses kuwi namung wong urip sing okèh karingkihané. Nanging Imam Gedé miturut prejanjian sing anyar, prejanjian sing tekané sakwisé wèté nabi Moses, sing dipiji karo Gusti Allah nganggo sumpah, kuwi Imam Gedé sing ora ènèng karingkihané lan sing langgeng, kuwi Anaké Gusti Allah déwé.\nGusti Yésus, Imam Gedé kanggo awaké déwé\n8 1Para sedulur, sakjané kabèh sing dirembuk karo awaké déwé iki ngomongké apa ta? Ora liya ya namung iki: awaké déwé iki nduwé Imam Gedé sing uga nyekel pangwasa nang sebelahé Gusti Allah sing kwasa déwé nang swarga. 2Imam Gedé iki ngladèni Gusti Allah nang swarga kanggo awaké déwé. Kana kuwi panggonan pangabekti sing sutyi déwé, ora ènèng liyané. Kuwi tarup pangabekti ora gawéané manungsa, nanging gawéané Gusti Allah.\n3Para sedulur, kowé ngerti déwé nèk Imam Gedé kuwi kudu masrahké pawèhé lan kurbané manungsa marang Gusti Allah. Semono uga Imamé Gedé awaké déwé, Gusti Yésus Kristus, kudu nduwé apa-apa sing kudu dipasrahké marang Gusti Allah. (Lan awaké déwé ngerti nèk Dèkné masrahké badané Dèkné déwé dadi kurban.) 4Nanging semunggoné Gusti Yésus nang bumi kéné, Dèkné ya blas ora usah dadi imam, awit wis ènèng imam okèh sing masrahké kurban miturut wèt-wèté nabi Moses. 5Mung waé, tarup lan panggonan sing dienggo ngabekti lan masrahké kurban kuwi namung, gampangé omong, gambarané lan ayang-ayangé tarup sing nang swarga. Awit sakdurungé nabi Moses nggawé tarup pangabekti iki, Gusti Allah ngomong marang dèkné: \"Moses, kowé kudu nggawé tarup pangabekti iki nurut sing wis tak duduh-duduhké marang kowé nang gunung Sinai.\" 6Nanging Gusti Yésus, Imamé Gedé awaké déwé, dipasrahi penggawéan sing luwih gedé tenimbang penggawéané imam-imam nang bumi mau, awit Gusti Yésus nekakké lan ngrampungké prejanjian anyar, prejanjiané Gusti Allah sing nekakké kabetyikan sing luwih gedé, ngungkul-ungkuli sing ndisik. 7Semunggoné prejanjian sing ndisik ora ènèng kekurangané, mesti sing anyar ya ora usah teka. 8Nanging wujuté Gusti Allah déwé ya ora lega karo prejanjian sing ndisik, mulané Dèkné ngomong ngéné marang bangsa Israèl:\n[ 367 ]\n\"Aku, Gustimu, ngomong marang kowé,\nbakal ènèng waktuné,\nAku, Gustimu, nggawé prejanjian anyar\nkaro bangsa Israèl lan bangsa Yudah.\n9Ora prejanjian kaya sing wis tak gawé\ndongé Aku nuntun wong-wong metu sangka negara Egipte,\nora, awit wujuté bangsa Israèl ora nuruti prejanjiané,\nmulané Aku ya terus ngedohi.\n10Prejanjian sing liyané\nsing mbésuk arep tak gawé karo bangsa Israèl\nuniné ngéné:\nWèt-wètku bakal tak lebokké ing pikirané\nsupaya pada dunung lan tak tulis ing atiné\nsupaya pada seneng nuruti karepku.\nAku bakal dadi Gusti Allahé\nlan wong-wong mau bakal dadi umatku.\n11Dadiné wong-wong mau ora usah mulangi menèh\nmarang kantya-tanggané\nlan ora usah ngomongi seduluré Aku iki sapa.\nAwit kabèh wong, wong gedé lan wong tyilik,\nkabèh bakal kenal karo Aku.\n12Aku bakal ngétokké kawelasanku\nlan ngapura kabèh salahé lan dosa-dosané\nora ènèng sing bakal tak éling menèh.\"\n13Nèk Gusti Allah ngomongké bab prejanjian sing anyar, kuwi ngekèki tanda nèk Dèkné uga netepké nèk prejanjian sing lawas wis ora kanggo gawé. Lan sembarang sing wis dianggep lawas lan ora kanggo gawé, bakal ndang dibuwang.\nTarup pangabekti nang bumi\n9 1Para sedulur, prejanjian sing ndisik kuwi ngomongké bab pernatan-pernatan lan panggonan pangabekti nang bumi kéné, gawéané manungsa. 2Kuwi kaya ngéné: ènèng tarup sing didekné nang sebelah njaba. Iki sing diarani Panggonan Sutyi. Nang njeroné panggonan pangabekti iki ènèng wadah dian, ènèng méjané lan nang méjané ènèng rotiné sing dipasrahké marang Gusti Allah. 3Nang mburiné panggonan pangabekti sing diarani Panggonan Sutyi kuwi ènèng kamar liyané sing ketutupan karo kordèn sing kandel gombalé, dadiné sak mburiné kordèn kuwi ora tau kétok blas. Kamar sing nang mburiné kordèn kandel kuwi diarani Panggonan Sing Sutyi Déwé. 4Nang njeroné kamar kuwi ènèng altaré gawéan emas kanggo ngobong menyan. Nang kono uga ènèng kasé wadah prejanjiané Gusti Allah lan kas kuwi njaba-njeroné disalini karo emas. Nang njeroné kas kuwi uga ènèng kendi gawéan emas isiné manah, yakuwi roti sing sangka swarga lan uga ènèng tekené Imam Gedé Aron. Mbiyèn teken kuwi tau metu kembangé. Kejaba kuwi kabèh, nang njeroné kas emas kuwi uga ènèng watuné rong lembar sing ngemot tulisané angger-angger sepuluh. 5Nang sak nduwuré kas emas kuwi ènèng retyané mulékat loro sing nggumunké banget. Swiwiné mulékaté gatuk, nutupi panggonan nang kas kuwi, sing jaréné nang panggonan kuwi Gusti Allah mbuwang dosané manungsa. Retya loro kuwi tandané nèk Gusti Allah nang kono. Nanging saiki aku ora arep ngomongké bab kuwi kabèh siji-siji.\n6Ya kaya ngono kuwi enggoné sembarang-mbarang ketata nang sakjeroné Panggonan Sutyi mau. Saben dina para imam pada mlebu nang panggonan Sutyi sing nang ngarep, arep ngurusi penggawéané. 7Nanging namung Imam Gedé sing dililani mlebu nang panggonan Sing Sutyi Déwé lan kuwi waé namung setaun sepisan. Nèk Imam Gedé mlebu, dèkné kudu nggawa getih sing kudu dipasrahké marang Gusti Allah, jalaran sangka dosané dèkné déwé lan dosa-dosané wong-wong sing ora njarak. 8Lantaran pernatan-pernatan mau kabèh Roh Sutyi ndunungké kanti tyeta nèk suwéné ijik pada manut marang pernatan-pernatan kuwi manungsa ora bisa mara nang ngarepé Gusti Allah. 9Panggonan Sutyi sing nang ngarep kuwi nggambarké pangabekti kaya sing dilakokké ing dinané saiki, miturut prejanjian sing lawas. Nanging pawèh lan kurban sing dipasrahké marang Gusti Allah kuwi ora bisa ngresiki atiné wong-wong sak kabèhé. 10Barang-barang kuwi namung wujut pangan, ombèn lan werna-werna tata-tyara bab reresikan. Kuwi kabèh namung pernatan-pernatan lan tata-tyara pangabekti sing kudu dilakokké tumekané Gusti Allah nganyarké tyarané pangabekti.\n11Mulané, para sedulur, saiki Kristus wis teka lan Dèkné dadi Imamé Gedé awaké déwé. Bareng karo Kristus, Gusti Allah ngedunké sembarang sing betyik kanggo awaké déwé, sembarang sing sakdurungé wis dijanji. Kristus ora ngladèni Gusti Allah nang tarup gawéané manungsa, tegesé ora panggonan ing donya kéné, nanging panggonan sing luwih apik lan sutyi sak kabèhé. 12Para sedulur, kowé ngerti nèk Imam Gedé kuwi mlebu nang panggonan Sing Sutyi Déwé nggawa getihé wedus apa pedèt, dipasrahké [ 368 ]marang Gusti Allah. Nanging Kristus mlebu sepisan kanggo slawasé nang panggonané Gusti Allah nang swarga lan kenèng diarani nèk Dèkné masrahké getihé Dèkné déwé marang Gusti Allah, ora getihé wedus apa pedèt. Mengkono kuwi Kristus mbayar dosané awaké déwé sak kabèhé lan Gusti Allah bisa ngluwari awaké déwé sangka pangwasané dosa, supaya awaké déwé bisa dadi siji karo Dèkné slawasé. 13Para sedulur, miturut prejanjian sing lawas kuwi ngéné: nèk ènèng wong nglakoni ala, Imamé Gedé terus mbelèh wedus lanang apa sapi lanang, apa ngobong kurban pedèt terus awuné dityampur karo banyu dityiprat-tyipratké marang wong sing nglakoni ala. Sakwisé kuwi wongé wis dianggep resik menèh.\n14Mulané para sedulur, nèk getihé kéwan waé wis bisa marakké wong sing nglakoni ala ngabekti marang Gusti Allah menèh, apa ora ngungkul-ungkuli kuwi kwasané getihé Gusti Yésus. Katuntun karo Roh sing langgeng Kristus masrahké uripé sak kabèhé marang Gusti Allah dadi kurban sing resik. Kristus wis mati nglabuhi awaké déwé, mulané saiki awaké déwé ora rumangsa nduwé salah, senajan awaké déwé mauné nglakoni ala lan kudu dipatèni karo Gusti Allah. Nanging saiki awaké déwé wis diutyuli sangka rasa salah kuwi, supaya awaké déwé bisa ngabekti lan ngladèni Gusti Allah sing urip, saiki lan slawasé.\n15Kejaba sangka kuwi para sedulur, kowé kudu ngerti bab sing arep tak omong iki. Kristus wis nglakoni pati nggawèkké dalan awaké déwé, supaya awaké déwé bisa ngabekti lan ngladèni Gusti Allah. Gusti Allah saiki miji Dèkné dadi Imam Gedé sing ngrukunké manungsa karo Gusti Allah lan nglakokké prejanjian sing anyar. Mengkono kuwi wong-wong sing wis dipanggil nurut Gusti Allah manut prejanjian sing ndisik bisa nampa panduman sing langgeng, kaya sing wis dijanji karo Gusti Allah. Kuwi bisa klakon, jalaran Kristus wis nglakoni pati kanggo nebus dosa-dosa kabèh sing dilakoni karo wong-wong sing pada manut marang prejanjian sing ndisik. 16Gampangé omong para sedulur, dipikir déwé! Nèk ènèng tèstamèn, tèstamèn kuwi bisané kanggo nèk bisa ngétokké, nèk sing nulis tèstamèn kuwi wis mati tenan. 17Nèk sing nggawé tèstamèn ijik urip, tèstamèné ora kanggo gawé blas. Awit tèstamèn kuwi bisané kanggo namung nèk sing nulis tèstamèn kuwi wis mati. 18Mulané saiki awaké déwé bisa dunung nèk prejanjian sing ndisik kuwi ya kudu dilakokké karo getih, tegesé kudu ènèng sing dipatèni. Wujuté mbiyèné kepriyé? 19Ndisiké nabi Moses ndunung-ndunungké wèt-wèté Gusti Allah marang wong-wong. Sakwisé kuwi dèkné terus njikuk getihé pedèt apa tyempé. Kuwi terus dityampurké banyu. Nabi Moses terus nggawé kwas karo gagang-gagangé lan godong-godongé hisop sing ditalèni dadi siji karo wuluné wedus gèmbèl sing dikèki rupa abang mateng. Kuwi sing dienggo ngepyur-epyuri kitabé lan wong-wongé karo getihé. 20Sak barengé ngepyur-epyuri kuwi nabi Moses ngomong ngéné: \"Iki getih sing dienggo nglakokké prejanjiané Gusti Allah marang kowé.\" 21Mengkono uga nabi Moses ngepyuri panggonané lan piranti-pirantiné kabèh sing dikanggokké ing pangabekti. 22Miturut wèt-wèté nabi Moses pantyèn mèh sembarang disutyèkké nganggo getih. Mengkono uga dosa, bisané dingapura namung nèk ènèng getih mili.\nKurbané Kristus mbuwang dosa\n23Para sedulur, dipikir déwé saiki! Lah nèk barang-barang sing namung dadi gambaré prekara-prekara sing nang swarga waé kudu disutyèkké nganggo kurban sing kaya ngono, lah prekara-prekara sing nang swarga menèh, apa ora kudu luwih gedé kurbané? 24Nèk dipikir para sedulur, Kristus ora mlebu nang panggonan pangabekti gawéané manungsa, sing [ 369 ]namung ayang-ayangé panggonan pangabekti sing tenan nang swarga, ora. Nanging Kristus pantyèn mlebu tenan nang swarga. Nang kana Dèkné saiki nang ngarepé Gusti Allah dadi wakilé awaké déwé, ndongakké awaké déwé, supaya Gusti Allah ngréwangi awaké déwé. 25-26Kowé ngerti déwé nèk Imam Gedé kuwi setaun sepisan mlebu nang Panggonan Sing Sutyi Déwé nggawa getih, nanging dudu getihé dèkné déwé. Nanging Kristus ora mlebu bolak-balik nang swarga masrahké uripé Dèkné déwé dadi kurban marang Gusti Allah. Semunggoné ngono mesti kawit wiwitané jaman Dèkné kudu nglakoni kasangsaran ping pirang-pirang. Nanging wujuté ora ngono. Kanggo masrahké uripé dadi kurban marang Gusti Allah, Kristus namung teka sepisan nang jagat, ing jaman entèk-entèkan. Ya kurbané Kristus kuwi sing mbuwang dosané manungsa. 27Pantyèn wis dadi pestiné manungsa kabèh mati sepisan lan sakwisé mati manungsa bakal dikrutu karo Gusti Allah. 28Mengkono uga Kristus, sing dadi manungsa, nglakoni pati sepisan dadi kurban sing bisa mbuwang dosané kabèh wong. Dèkné ya bakal teka menèh nang jagat, ping pindoné, ora kanggo nebus dosané manungsa, ora, nanging nggawa sak ènèngé kabetyikan kanggo kabèh wong sing pada ngarep-arep tekané Dèkné.\nKurban sing nebus dosané manungsa sak kabèhé\n10 1Para sedulur, wèt-wèté nabi Moses kuwi namung ayang-ayangé prekara-prekara sing betyik sing bakal diedunké karo Gusti Allah. Kuwi dudu sing tenané. Saben taun wong-wong nggawa kurban dipasrahké marang Gusti Allah, kurban sing tunggalé waé, nanging kuwi ora bisa marakké wong-wong sing ngumpul lan pasrah kurban bisa nampa pangapura sangka dosané sak kabèhé. 2Semunggoné bisa ngono, mesti wong-wong ya wis lèrèn enggoné masrahké kurban, awit pada ngerti nèk dosané wis dingapura kabèh sakwisé masrahké kurban sepisan. 3Nanging wujuté kurban sing dipasrahké marang Gusti Allah saben taun mau malah ngélingké wong-wong bab dosa-dosané. 4Dadiné pada ngakoni déwé nèk getihé sapi apa wedus kuwi ora bisa mbuwang dosané. 5Pantyèn kuwi ya bener, mulané dongé Kristus arep teka nang jagat kéné, Dèkné ngetokké tembung ngéné marang Gusti Allah:\n\"Pawèh apa kurban ora mbok kepéngini,\nKowé malah nyawiské badan kanggo Aku.\n6Kurban obong-obongan ora mbok senengi,\nsemono uga kurban sembelèhan kanggo mbuwang dosa.\n7Aku terus ngomong:\n'Saiki Aku mara nang nggonmu, duh Allahku.\nAku kepéngin nuruti karepmu,\nmiturut apa sing ketulis bab Aku nang Kitab.'\"\n8Para sedulur, kowé mesti nitèni nèk Kristus ndisiké ngomong ngéné: \"Kowé ora kepéngin pawèh apa kurban lan kurban obong-obongan apa kurban sembelèhan kanggo mbuwang dosa ya ora mbok senengi.\" Lah sakjané lak Gusti Allah déwé ta sing nggawé pernatan-pernatan kurban kuwi? 9Sakwisé kuwi Dèkné terus ngomong: \"Saiki Aku mara nang nggonmu, duh Allahku, Aku kepéngin nuruti kekarepanmu.\" Lah kuwi nduduhké apa para sedulur? Kuwi ndunungké nèk Gusti Allah wis nyingkirké tyarané kurban sing lawas lan diganti karo kurban sing anyar. 10Jalaran Gusti Yésus Kristus wis nuruti kekarepané Gusti Allah, mulané awaké déwé kabèh wis diresiki sangka sak ènèngé dosa. Kuwi bisa keturutan, jalaran Kristus wis masrahké badané dadi kurban, kuwi namung sepisan kanggo slawasé.\n11Kejaba sangka kuwi para sedulur, iki dipikir jajal. Imam-imam Ju [ 370 ]dina-dinané pada ngurusi kuwajibané karo ngadek lan ya ping pira waé masrahké kurban sing tunggalé. Nanging kurban-kurban kuwi ora bisa mbuwang dosa. 12Lah Kristus namung masrahké kurban kanggo nebus dosa sepisan kanggo slawasé. Sakwisé kuwi dèkné terus njagong nang sebelahé Gusti Allah, mèlu ngwasani sembarang. 13Kristus saiki ngentèni waktuné nèk Gusti Allah bakal nelukké mungsuhé kabèh lan didadèkké antyik-antyikané sikil. 14Dadiné karo kurban namung sepisan Kristus ngresiki wong-wong sangka dosa, supaya bisa pantes nang ngarepé Gusti Allah lan bisa masrahké uripé sak kabèhé marang Dèkné.\n15Roh Sutyi ya wis nyeksèkké bab iki nang Kitab. Gusti ngomong ngéné:\n16\"Iki prejanjian sing mbésuk bakal tak gawé karo wong-wong.\"\nGusti terus ngomong menèh:\n\"Aku bakal nulis angger-anggerku ing atiné\nlan bakal tak tandur ing batiné.\"\n17\"Aku ora bakal ngélingké sakkèhé dosané lan salahé.\" 18Dadiné para sedulur, nèk dosa-dosané lan salah-salahé wis dingapura, wis ora mbutuhké kurban liyané menèh kanggo mbuwang dosa.\nNyedeki Gusti Allah\n19Para sedulur, jalaran Gusti Yésus wis nglakoni pati kanggo nebus dosané awaké déwé, saiki awaké déwé bisa mara karo kendel nang ngarepé Gusti Allah, mangertèni nèk Dèkné bakal nampa awaké déwé. 20Awit Gusti Yésus wis mbukakké dalan kanggo awaké déwé, dalan sing anyar lan sing urip, liwat kordèn sing mauné ngalang-alangi awaké déwé, nanging saiki wis kasuwèk lan kebukak, bareng karo patiné Gusti Yésus, dongé dèkné masrahké badané dadi kurban nang kayu pentèngan. 21Karomenèh awaké déwé saiki nduwé Imam Gedé sing dadi penggedéné omahé Gusti Allah. 22Mulané para sedulur, hayuk awaké déwé pada mara nang ngarepé Gusti Allah karo ati sing resik lan pengandel sing mantep. Hayuk pada mara karo ati sing wis ora nduwé rasa salah lan badan sing wis diresiki karo banyu sing tus. 23Hayuk awaké déwé pada mantep tenan ing pengarep-arep sing wis diakoni karo awaké déwé, awit awaké déwé ngerti nèk Gusti Allah, sing ngekèki janji marang awaké déwé, ora goroh, nanging bakal nuruti janjiné. 24Mulané, hayuk pada nggatèkké marang sakpada-pada lan pada nulung sakpada-pada, kanggo tanda katrésnan lan kabetyikan marang sakpada-pada. 25Para sedulur, aku krungu ènèng sedulur siji-loro pada seneng mangkir kumpulan. Kowé aja niru tindak sing kaya ngono, nanging pada sing temen nang kumpulan lan malah pada ngélingké sakpada-pada, supaya pada temen uga ngungkuli wingi-wingi, awit ora suwi menèh Gusti bakal teka lan bakal ngrutu kabèh wong.\n26Para sedulur, awaké déwé kudu ngélingké marang sakpada-pada, supaya pada mantep ing pengandel. Awit nèk awaké déwé sampèk njarak nggawé dosa sakwisé awaké déwé dikèki kaweruh karo Gusti Allah sangka pituturé, ora bakal ènèng kurban menèh sing bisa mbuwang dosané awaké déwé. 27Wong sing nglakoni kaya ngono kuwi namung bisa ngarep-arep setrapané Gusti Allah lan ngarep-arep geni mulak-mulak sing bakal ngobong kabèh wong sing nglawan marang Gusti Allah. 28Dipikir para sedulur! Sapa sing ora manut marang wèt-wèté nabi Moses waé dipatèni tanpa welas nèk sampèk konangan salahé sangka seksi loro apa telu. 29Lah wong sing sembrana karo Gusti Yésus Kristus Anaké Gusti Allah menèh? Uga wong sing nyepèlèkké getihé Gusti Yésus sing dienggo netepké prejanjiané Gusti Allah lan sing wis ngresiki wong kuwi sangka dosa. Uga wong sing sembrana karo Roh Sutyi sing wis ngetokké kabetyikané marang wong kuwi. Kaya ngapa aboté setrapané wong sing kaya ngono kuwi. 30Apa awaké [ 371 ]déwé lali nèk Gusti Allah déwé ngomong ngéné: \"Aku sing bakal mbales wong-wong lan Aku sing bakal nyetrap.\" Uga Dèkné ngomong: \"Aku sing bakal ngrutu bangsaku.\" 31Mulané para sedulur, aja sembrana lan aja sampèk kowé tiba nang tangané Gusti Allah sing urip, nèk Dèkné bakal nyetrap wong sing ala, awit setrapan kuwi nggilani lan nggegirisi tenan.\nPada kendel terus\n32Dipikir dèk jaman mbiyèn para sedulur, dongé kowé molai nurut Gusti lan molai dunung pituturé Gusti; senajan kowé ngalami sak wernané kangèlan lan kasangsaran, ora pisan-pisan kowé mikir ninggal pretyayamu, nanging mbok teruské senajan aboté kaya ngapa. 33Dong-dongan kowé diolok-olok lan digawé tontonan nang ngarepé wong okèh, kowé disangsara. Dong-dongan sedulur-sedulur liyané sing digawé kaya ngono lan kowé sing nulungi sedulur-sedulur kuwi lan mèlu nyangga kangèlané. 34Nèk ènèng sedulur dilebokké nang setrapan jalaran nglabuhi Gusti, kowé ya pada mèlu ngrasakké aboté lan mèlu nulungi sak bisa-bisané. Uga nèk barang-barangmu dirampas jalaran kowé nurut Gusti, kowé ya ora susah, awit kowé ngerti nèk kowé nduwé banda sing luwih gedé ajiné, sing ora bakal rusak slawasé. 35Mulané para sedulur, aja pada semplak, awit upahmu gedé. 36Nèk kowé kepéngin nuruti kekarepané Gusti Allah lan nampa sembarang sing wis dijanji marang kowé, kowé kudu sabar lan kuwat terus. Nang Kitab wujuté ya wis ketulis ngéné:\n37\"Ora suwi menèh Dèkné sing kudu teka ya bakal teka tenan.\nDèkné ora bakal ngentèni suwi menèh,\nnanging bakal ndang teka.\n38Umatku sing bener uripé jalaran pretyaya ing Aku.\nNanging nèk semplak lan ora pretyaya menèh marang Aku,\nAku bakal ngemohi wong kuwi.\"\n39Nanging awaké déwé ora kaya ngono para sedulur. Awaké déwé dudu wong sing mandek dalan lan kesasar, ora. Awaké déwé iki wong sing pretyaya lan jalaran pretyaya awaké déwé wis nampa keslametan.\nPretyaya kuwi apa tegesé?\n11 1Para sedulur, aku wis ngomong nèk awaké déwé kudu pretyaya terus marang Gusti, senajan aboté lan angèlé kaya ngapa. Lah pretyaya marang Gusti Allah kuwi apa ta tegesé? Pretyaya marang Gusti Allah kuwi tegesé mangertèni tenan nèk sembarang sing wis dijanji karo Gusti Allah lan sing diarep-arep karo awaké déwé mesti bakal dituruti karo Gusti Allah. Pretyaya kuwi tegesé mangertèni nèk sembarang sing wis diomong karo Gusti Allah nèk bakal klakon ya bakal klakon tenan, senajan mripat durung weruh. 2Mulané para sedulur, jalaran pada pretyaya marang tembungé Gusti Allah, para mbah-mbahané awaké déwé ing jaman mbiyèn ketampa Gusti Allah lan pada ndadèkké legané atiné.\n3Semono uga, jalaran awaké déwé pretyaya marang tembungé Gusti Allah, awaké déwé ngerti nèk langit-bumi iki ènèngé sangka tembungé Gusti Allah. Dadiné sembarang sing ènèng lan sing kétok mripat kuwi kepriyé tekané, awaké déwé ora dunung, namung ngerti nèk tekané sangka tembungé Gusti Allah.\n4Para sedulur, kanggo ndunungké bab pretyaya marang Gusti Allah iki tyontoné okèh banget. Kaping pisan, dipikir Abel. Jalaran dèkné pretyaya marang Gusti Allah, dèkné ngerti karepé Gusti Allah lan bisa nggawa kurban sing disenengi karo Gusti Allah, béda karo kurbané Kain. Lan jalaran Abel pretyaya marang Gusti Allah dèkné disenengi karo Gusti Allah lan kurbané ketampa. Dadiné senajan saiki [ 372 ]dèkné wis mati kaya-kaya swarané Abel ijik ngomongi awaké déwé kongkon nglakoni kaya dèkné.\n5Kaping pindoné para sedulur, dipikir Hénok. Jalaran Hénok pretyaya marang Gusti Allah dèkné dijikuk urip-uripan sangka bumi kéné karo Gusti Allah, tanpa mati. Dadiné dèkné ya ora bisa ketemu, awit dèkné dijikuk karo Gusti Allah. Kitab ngomongi awaké déwé nèk uripé Hénok, sakdurungé dèkné dijikuk sangka bumi kéné, ndadèkké senengé Gusti Allah. 6Dadiné awaké déwé dunung nèk wong ora bisa ndadèkké senengé atiné Gusti Allah, nèk ora pretyaya marang Dèkné. Mulané para sedulur, sapa sing kepéngin mara nang ngarepé Gusti Allah kudu pretyaya nèk Dèkné ènèng lan kudu pretyaya uga nèk Dèkné ngupahi wong sing mara nggolèki Dèkné kanti tenanan.\n7Kaping teluné para sedulur, kowé kélingan nabi Noah. Dèkné pretyaya marang tembungé Gusti Allah lan manut nuruti apa sing diomong karo Gusti Allah. Gusti Allah ngomongi nabi Noah nèk Dèkné bakal ngedunké udan gedé sing bakal ngelepké bumi lan matèni sembarang sing urip. Mulané nabi Noah dikongkon nggawé kapal, supaya dèkné sak brayaté bisa slamet. Senajan durung weruh udané, nabi Noah pretyaya tembungé Gusti Allah lan nggawé kapalé. Dadiné wong-wong liyané pada mati, jalaran sangka salahé déwé, nanging nabi Noah dianggep bener karo Gusti Allah, jalaran dèkné pretyaya marang tembungé.\n8Kaping papat para sedulur. Kowé kabèh ngerti lelakoné Bapa Abraham. Gusti Allah ngomong marang Bapa Abraham kongkon ninggal omahé lan kudu lunga nang liya negara. Gusti Allah ngomong marang Bapa Abraham nèk mbésuké negara kuwi bakal dikèkké marang dèkné lan turun-turunané. Bapa Abraham pretyaya marang tembungé Gusti Allah, mulané dèkné manut lan budal, senajan dèkné ora ngerti nang endi parané. 9Jalaran Bapa Abraham pretyaya marang tembungé Gusti Allah, dèkné bisa manggon nang negara kuwi kaya wong njaba, senajan Gusti Allah wis janji marang dèkné, nèk negara kuwi bakal wèké dèkné. Bapa Abraham manggon nang omah lulang, semono uga anaké, yakuwi Isak lan uga putuné, yakuwi Yakub, awit uga pada nampa prejanjian kuwi sangka Gusti Allah. 10Bapa Abraham gelem manggon nang omah lulang, jalaran dèkné ngerti nèk ing tembé dèkné bakal manggon nang kuta gawéané Gusti Allah déwé, kuta miturut pikirané Gusti Allah déwé lan kuta sing pondasiné ora hoyak slawas-lawasé.\n11-12Kowé uga ngerti lelakoné Bapa Abraham lan ibu Sarah. Bapa Abraham wis tuwa banget lan ibu Sarah ora bisa nduwé anak. Nanging Gusti Allah janji marang Bapa Abraham nèk dèkné lan ibu Sarah bakal nduwé anak. Bapa Abraham pretyaya nèk Gusti Allah bakal nuruti janjiné, mulané wong siji terus bisa turun-tumurun dadi pirang-pirang, ora kenèng diitung, kaya lintang-lintang nang langit lan santi nang pinggir laut, senajan wongé wis tuwa lan garèk matiné.\n13Wong-wong sing pada pretyaya marang tembungé Gusti Allah iki ya pretyaya terus tekan patiné. Dongé mati ya durung nampa prekara-prekara sing wis dijanji karo Gusti Allah. Namung pada nyawang sangka kadohan lan ngarep-arep karo bungah. Wong-wong mau ora isin ngakoni nèk nang negara kuwi namung kaya wong njaba, kaya wong mampir, ora wong sing manggon kono slawasé. 14Wong sing ngakoni ngono kuwi nduduhké nèk pada ngarep-arep manggon nang negarané déwé. 15Wong-wong mau ora pada kangen marang negara sing ditinggal, awit semunggoné kangen ngono mesti ya wis balik menèh nang negarané mauné. 16Nanging wujuté ora ngono. Wong-wong mau malah pada ngarep-arep manggon nang negara sing luwih apik, negara nang swarga. Mulané Gusti Allah [ 373 ]ya ora isin, malah bungah diarani Gusti Allahé wong-wong mau, awit Gusti Allah déwé sing nggawèkké kuta kanggo wong-wong mau.\n17Para sedulur, dipikir dongé Bapa Abraham ngurbanké anaké, yakuwi Isak. Gusti Allah wis janji marang Bapa Abraham nèk dèkné bakal dikèki turunan sing ora kenèng diitung, mulané ya terus Isak lair. Lah nanging Gusti Allah kok terus ngomong karo Bapa Abraham kongkon masrahké Isak dadi kurban? Meksa Bapa Abraham pretyaya marang tembungé Gusti Allah lan dèkné masrahké anaké sing ora ènèng tunggalé. 18Mangka Gusti Allah déwé sing ngomong karo Bapa Abraham, nèk namung turunané Isak sing dianggep dadi turunané Bapa Abraham. 19Nanging Bapa Abraham pretyaya nèk Gusti Allah nduwèni kwasa nguripké Isak sangka pati. Nèk dipikir ya kenèng diarani, nèk Bapa Abraham nampa anaké, yakuwi Isak, urip menèh sangka pati.\n20Kaping limané para sedulur, dipikir enggoné Isak pretyaya marang tembungé Gusti Allah. Jalaran dèkné pretyaya marang tembungé Gusti Allah, Isak mberkahi anaké ragil Yakub lan anaké mbarep Esau. Isak pretyaya nèk Gusti Allah uga bakal mberkahi Yakub lan Esau lan turunané ing tembé.\n21Kaping nenem para sedulur, kowé ngerti bab berkahé Yakub. Dongé arep mati dèkné mberkahi anaké Yosèf kabèh loro, awit dèkné pretyaya ing tembungé Gusti Allah, sing wis janji, nèk turunané Bapa Abraham bakal ora kenèng diitung. Yakub pretyaya nèk Gusti Allah bakal nuruti janji iki uga liwat anaké Yosèf, mulané senajan Yakub wis tuwa banget, dèkné ngadek seméndé tekené lan ngabekti Gusti Allah.\n22Kaping pituné para sedulur, dipikir pengandelé Yosèf marang Gusti Allah. Sakdurungé mati Yosèf ngomongké bab lungané bangsa Israèl sangka negara Egipte. Jalaran Yosèf pretyaya marang tembungé Gusti Allah, dèkné ninggal wekas, kongkon nggawa badané dèkné.\n23Kaping woluné para sedulur, diéling pengandelé wong tuwané nabi Moses. Kowé ngerti, ing waktu kuwi ratuné negara Egipte nggawé wèt nèk kabèh botyah bayi sing lanang lairan wong Israèl kudu dipatèni. Nanging kadung nabi Moses lair, wong tuwané weruh nèk botyah bayi iki ngganteng tenan. Wong tuwané nabi Moses pretyaya marang tembungé Gusti Allah, mulané ora wedi nglanggar wèté ratuné lan ndelikké nabi Moses telung sasi suwéné sakwisé lair.\n24Kaping sangané para sedulur, dipikir pengandelé nabi Moses déwé. Sakwisé diwasa dèkné ora gelem dianggep dadi putuné ratuné negara Egipte. 25Dèkné milih mèlu ngrasakké kangèlané umaté Gusti Allah, tenimbang ngrasakké kepénak sangka tumindak sing ala, jalaran kuwi namung sedilut. 26Nabi Moses milih nglakoni kangèlan kuwi, jalaran dèkné pretyaya marang prejanjiané Gusti Allah marang Bapa Abraham. Lan prejanjian iki bisané keturutan liwat nabi Moses lan liwat Gusti Yésus Kristus dongé Dèkné uga nglakoni kasangsaran. Kuwi sing marakké nabi Moses ora éman ninggal sak ènèngé kasugihan nang negara Egipte. Dèkné mikirké lan ngarep-arep nampa kasugihan sing sangka Gusti Allah ing mbésuké.\n27Jalaran nabi Moses pretyaya marang tembungé Gusti Allah dèkné lunga sangka negara Egipte, ora jalaran dèkné wedi karo ratuné, ora, nanging jalaran kaya-kaya dèkné weruh Gusti Allah sing ora kétok, mulané nabi Moses mantep terus enggoné pretyaya. 28Para sedulur, kepriyé wiwitané riyaya Paskah? Apa ora jalaran nabi Moses pretyaya marang tembungé Gusti Allah? Mulané dèkné ngomong karo wong Israèl kongkon nglèlèti lawangé omah karo getihé wedus. Kuwi kanggo ngalang-alangi Mulékaté Pati, supaya ora matèni anak-anaké bangsa Israèl lanang sing mbarep.\n29Kaping sepuluh para sedulur, dipikir pengandelé bangsa Israèl dongé pada [ 374 ]mlaku liwat segara Abang. Jalaran pada pretyaya marang tembungé Gusti Allah, wong-wong liwat segara Abang kaya nèk mlaku nang daratan waé. Nanging kadung bangsa Egipte sing ngoyak arep mèlu liwat, kabèh kelep terus mati.\n30Para sedulur, kowé uga kélingan pengandelé bangsa Israèl, dongé pada ngambrukké témboké kuta Yériko sing gawéan watu sing kandel banget. Jalaran bangsa Israèl pretyaya marang tembungé Gusti Allah, mulané pada ngubengi témboké pitung dina suwéné, nganti ambruk kabèh. 31Ngomongké bab Yériko para sedulur, kowé ngerti bab lonté Rahab. Rahab nampa lan ndelikké para tukang ngindik, jalaran dèkné pretyaya marang tembungé Gusti Allah lan ngerti nèk dèkné bisa nampa pangapura, nèk ninggal klakuané sing ala. Mulané Rahab ora katut dipatèni karo wong-wong sing ora manut marang Gusti Allah.\n32Kongkon terus enggonku nggambarké pengandelé wong-wong dèk mbiyèn? Bisa aku, nanging waktuné ora ènèng, nèk aku kudu ngomongké bab pengandelé Gidion, Barak, Simson, Yèpta, Daved, Samuèl lan nabi liya-liyané. 33-34Jalaran wong-wong kuwi pretyaya marang tembungé Gusti Allah, wong-wong bisa nelukké negara-negara. Wong-wong kuwi pada nindakké sing bener, mulané ya pada ditulungi kaya sing wis dijanji karo Gusti Allah. Wong-wong kuwi pada bisa mbingkem tyangkemé matyan ngelih lan bisa matèni geni sing mulak-mulak. Saloké bisa utyul sangka landepé pedang sing arep matèni. Senajan ringkih malah bisa dadi gagah lan rosa. Ing sakjeroné perangan wong-wong dadi rosa lan bisa nelukké mungsuh-mungsuhé nganti pada mblayu mulih. 35Jalaran pada pretyaya marang tembungé Gusti Allah, uga wong wédok-wédok ènèng sing pada weruh sedulur-seduluré sing wis pada mati tangi urip menèh.\nNanging ora kabèh ngalami sing kaya ngono. Wujuté ènèng wong lanang okèh sing pada dipatèni, jalaran pada mantep pretyaya marang Gusti Allah. Wong-wong iki pada milih mati dipilara lan ora gelem dietyulké, awit pada pretyaya nèk ing mbésuké bakal pada ditangèkké sangka pati karo Gusti Allah lan bisa ngalami urip sing luwih apik. 36Enèng liyané menèh sing dipoyoki lan dipentungi. Saloké luwih nemen, awit dibanda lan dilebokké nang setrapan. 37Enèng uga sing dibandemi watu sampèk mati, saloké digraji dadi loro apa dipatèni karo pedang. Enèng wong-wong sing diusir lunga sangka omahé, nganti nglambrang sakparan-paran, namung nganggo salin lulang wedus, kekurangan pangan, disangsara lan dipilara. 38Wong-wong iki kapiken banget kanggo donya iki. Pada nglambrang rana-réné nang wustèn lan gunung-gunung. Pada manggon nang guwa-guwa lan lowongan-lowongané bumi.\n39Para sedulur, wong-wong kuwi kabèh pretyaya marang tembungé Gusti Allah lan Gusti Allah ya nulungi lan mberkahi wong-wong kuwi kanggo ngétokké nèk Dèkné lega. Nanging senajan ngono, meksa wong-wong iki durung bisa nampa sing wis dijanji karo Gusti Allah ing sakjeroné prejanjian sing anyar, yakuwi, nèk Kristus bakal mati kanggo nebus dosané kabèh manungsa. 40Kenèng apa Gusti Allah kok ora nglilani wong-wong iki kawit mbiyèn nampa panebusé dosa kaya sing wis dijanji? Jalaran Gusti Allah wis nduwèni gagasan sing luwih apik kanggo awaké déwé, yakuwi, karepé Gusti Allah wong-wong kuwi bisa bareng karo awaké déwé nampa pangapura sangka dosa sak kabèhé, supaya bisa pantes mara nang ngarepé Gusti Allah.\nGusti Allah ngajar anak-anaké\n12 1Para sedulur, kaya sing wis tak dunung-dunungké nang ngarep mau, kowé saiki ngerti apa tegesé pretyaya marang tembungé Gusti Allah. Lan awaké déwé iki saiki [ 375 ]kenèng dipadakké karo wong sing mèlu balapan mblayu. Lah wong pirang-pirang sing pada ngétokké pengandelé marang Gusti Allah ing jaman sing wis kliwat kuwi kaya-kaya saiki pada nonton enggoné awaké déwé pada mblayu ing balapané pengandel. Mulané awaké déwé kudu nyepot sembarang sing ngebot-eboti lakuné awaké déwé lan uga dosa-dosa sing tumèmplèk ing uripé awaké déwé. Dadiné awaké déwé bisa kaya wong balapan mblayu kaé, sak kuwat-kuwaté maju terus tekan rampungé, tanpa keslimur. 2Mulané para sedulur, ing sakjeroné mblayu ing balapané pengandel iki, hayuk awaké déwé aja sampèk pedot mikirké Gusti Yésus, awit Dèkné ya pretyaya terus marang Gusti Allah tekan rampungé. Gusti Yésus sing marakké awaké déwé bisa pretyaya marang Gusti Allah lan Dèkné uga sing wis nduduhké marang awaké déwé kepriyé enggoné awaké déwé kudu pretyaya marang Gusti Allah. Gusti Yésus uga sing ngréwangi awaké déwé ing prekara apa waé, supaya awaké déwé bisa pretyaya terus tekan entèk-entèkané. Ngertia para sedulur, Gusti Yésus ora semplak, senajan nglakoni sangsara nang kayu pentèngan, ora, awit Dèkné mikirké kabungahan sing bakal ditampa ing tembé. Mulané, senajan Dèkné nglakoni pati nang kayu pentèngan, kuwi ora dianggep ngisin-isinké. Saiki Gusti Yésus sing nduwèni sak ènèngé pangwasa bareng karo Gusti Allah.\n3Para sedulur, pada élinga marang kangèlan sing dialami karo Gusti Yésus, dongé Dèkné ngadepi wong ala sing pada ngetokké sengité atiné marang Dèkné. Dèkné nampa kuwi kabèh karo sabar lan ora semplak enggoné pasrah sembarang marang Gusti Allah. Mulané kowé kudu sing ati-ati, supaya aja sampèk semplak atiné lan ilang pengandelé. 4Nèk dipikir, sakjané enggonmu perang nglawan dosa kuwi durung sampèk mutah getih. 5Apa kowé pada lali marang tembungé Kitab sing uniné ngéné:\n\"Anakku, mbok pada dipikir sing apik\nnèk Gusti ngajar kowé\nlan aja pada semplak atiné\nnèk Gusti mbenerké kowé.\n6Awit Gusti Allah ngajar kabèh wong sing ditrésnani\nlan Dèkné nyabeti kabèh wong sing diaku anaké.\"\n7Para sedulur, nèk Gusti Allah ngajar kowé kuwi kudu mbok tampa karo sabar, awit tujuané kuwi kanggo mulangi kowé bab sing betyik, kaya bapak mulangi anaké kaé. Apa ènèng anak sing ora tau diajar karo bapaké? Lak ora ta. 8Awit nèk Gusti Allah ora ngajar kowé, tibaké kowé kaya botyah sing ora nduwé wong tuwa, kaya botyah mblarah. Tibaké kowé dudu anaké Gusti Allah. 9Awaké déwé lak nduwé bapa ing donya ta sing mulangi awaké déwé? Lan dèkné ya diajèni tenan karo awaké déwé. Lah bapaké awaké déwé sing nang swarga menèh, apa ora kudu diajèni lan digugu ngungkul-ungkuli bapa sing ing donya? Mesti kudu ta, awit kuwi sing marakké awaké déwé bisa urip karo Gusti Allah slawasé. 10Bapaké awaké déwé ing donya enggoné ngajar awaké déwé namung sak untara lan manut apa sing dianggep betyik kanggo dèkné déwé. Nanging Gusti Allah, Bapaké awaké déwé nang swarga, ngajar awaké déwé nuju sing betyik kanggo awaké déwé, supaya awaké déwé uripé bisa sutyi kaya Dèkné. 11Pantyèn para sedulur, nèk diajar kuwi rasané ora kepénak, malah lara ing ati. Nanging sakwisé awaké déwé diajar, awaké déwé terus gelem manut marang kekarepané Gusti Allah. Lah kuwi marakké uripé awaké déwé bisa tentrem.\nPiwulang lan pengéling-éling\n12Mulané para sedulur, kaya wong sing pada mèlu balapan mblayu lan krasa kesel kaé, sing tangané sèngklèh lan dengkulé lemes, hayuk tangané pada dietungké menèh lan dengkulé dijejekké. [ 376 ]13Hayuk pada maju terus sing lempeng, supaya bisa narik sing sèngklèh aja sampèk ambruk, nanging bisa kuwat menèh.\n14Hayuk pada nglumui tenan supaya awaké déwé kabèh bisa rukun bebarengan lan hayuk pada nglumui tenan uga supaya nindakké urip sing sutyi. Awit ora ènèng wong bisa weruh Gusti Allah nèk uripé ora ngono. 15Awaké déwé siji-sijiné kudu sing ati-ati tenan para sedulur, aja sampèk ènèng sing nyingkuri kawelasané Gusti Allah. Pada sing ati-ati uga, aja sampèk ènèng sedulur nduwèni laku apa piwulang sing ora bener, sing namung ndadèkké susahé lan rusaké liyané, kaya tukulan eri kaé. 16Pada sing ati-ati tenan uga, aja sampèk ènèng sedulur sing laku bédang. Aja sampèk ènèng sedulur sing ora nduwé isin kaya Esau, sing ngeboti pangan sak piring, ngedol prejanjiané wong tuwané, yakuwi prejanjian berkah marang dèkné sing dadi anak sing mbarep. 17Kowé ngerti nèk ing tembé-mburiné Esau kepéngin nduwèni berkahé prejanjian kuwi menèh, nanging senajan enggoné nyuwun dilabuhi tangisan, meksa dèkné ora bisa nampa berkahé menèh, awit apa sing dilakoni karo dèkné ora kenèng diwalik menèh.\n18Para sedulur, kenèng apa ta kok awaké déwé siji-sijiné kudu nglumui urip rumaket marang Gusti Allah lan nduwèni laku sing ngétokké nèk awaké déwé saiki wis nurut Gusti Allah sak kabèhé? Awit pada ngertia nèk saiki awaké déwé nduwèni prejanjian sing anyar, sing nggawèkké dalan kanggo awaké déwé, supaya bisa nyedeki Gusti Allah. Nanging mbah-mbahané awaké déwé mbiyèn ora wani lan ora dililani nyedeki Gusti Allah. Awit béda karo awaké déwé iki, mbah-mbahané awaké déwé mbiyèn nyedeki barang sing kétok, yakuwi gunung Sinai sing geniné mulak-mulak, méga peteng lan angin lésus. 19Wong-wong terus krungu trompèt muni, terus Gusti Allah déwé ngetokké tembung nganggo swara sing nggilani. Wong-wong sing krungu swara kuwi sampèk pada nyuwun, supaya Gusti Allah ora ngomong menèh. 20Wong-wong kuwi pada wedi, jalaran Gusti Allah ngomong ngéné: \"Sapa waé sing ndemèk gunung iki kudu dipatèni karo watu, ora perduli kéwan apa manungsa.\" 21Lelakon kuwi jan nggilani lan medèni tenan, sampèk nabi Moses déwé mbengok: \"Aku wedi banget lan awakku ndredek kabèh.\"\n22Para sedulur, awaké déwé saiki ora kaya mbah-mbahané awaké déwé mbiyèn, nanging séjé banget. Awit awaké déwé iki saiki mara nang ngarepé Gusti Allah nang gunung Sion, nang kuta panggonané Gusti Allah sing urip, yakuwi sing diarani Yérusalèm kaswargan. Nang kono mulékat èwon-èwon pada ngumpul ing kabungahan gedé. 23Awaké déwé saiki mlebu ing kumpulané anak-anaké Gusti Allah lan awaké déwé kabèh dianggep dadi anak mbarep sing mèlu nduwèni sembarang lan sing jenengé wis ketulis nang swarga. Awaké déwé iki mara nang ngarepé Gusti Allah sing ngrutu kabèh manungsa, nang panggonané rohé wong-wong sing uripé pada manut Gusti Allah lan saiki wis pada mati, mulané pada ketampa Gusti Allah. 24Para sedulur, awaké déwé iki saiki mara nang ngarepé Gusti Yésus sing netepké prejanjiané Gusti Allah sing anyar lan awaké déwé uga mara ngadepi getihé Gusti Yésus sing tumètès kanggo nebus dosané awaké déwé, tegesé getihé Gusti Yésus nekakké kawelasané Gusti Allah marang awaké déwé, béda karo getihé Abel, sing marakké Gusti Allah nesu lan kudu mbales marang wong sing matèni Abel.\n25Mulané para sedulur, pada sing ati-ati tenan lan aja sampèk kowé nyingkuri Gusti Allah sing ngomong marang kowé. Awit dèk mbiyèn mbah-mbahané awaké déwé ora ènèng siji waé sing bisa nglungani setrapané Gusti Allah, jalaran ora pada gelem [ 377 ]ngrungokké dongé Gusti Allah ngetokké tembungé nang gunung Sinai. Lah kepriyé awaké déwé bisané nglungani setrapané Gusti Allah, nèk awaké déwé ora gelem ngrungokké tembungé Gusti Allah sing sangka swarga? 26Dèk mbiyèn, dongé Gusti Allah ngetokké tembungé sangka gunung Sinai, swarané Dèkné ngoyakké bumi. Nanging kanggo jaman saiki Gusti Allah wis ngetokké janji sing luwih nggilani, awit Dèkné ngomong ngéné: \"Aku bakal ngoyakké sepisan menèh, ora namung bumi, nanging uga langit.\" 27Tembung \"sepisan menèh\" kuwi ngomongké nèk Gusti Allah bakal ngrusak sembarang sing digawé, nanging ora kanggo ngadek slawasé. Dadiné namung sembarang sing digawé kanggo slawasé bakal ngadek terus.\n28Mulané para sedulur, saiki awaké déwé ngerti nèk awaké déwé wis dikèki panggonan sing ora rusak, mulané hayuk awaké déwé pada nampa pitulungané Gusti sak kabèhé, awit Dèkné ngekèki kabèh kuwi sangka katrésnan lan kabetyikan. Tujuané, supaya awaké déwé bisa ngladèni Dèkné manut karepé Dèkné, karo ati sing wedi lan ngajèni. 29Kenèng apa awaké déwé kok kudu wedi lan ngajèni marang Gusti Allah? Jalaran Gusti Allahé awaké déwé kuwi Gusti Allah sing ngrusak kabèh wong sing ora gelem manut marang Dèkné, kenèng dipadakké karo geni sing mrèmèn ngobong sembarang sing nang dalané.\nUrip bebarengan nurut Gusti\n13 1Para sedulur, aku saiki kepéngin ngomongké bab prekara-prekara sing penting ing sakjeroné urip bebarengan nurut Gusti. Kaping pisan, pada mantepa terus enggonmu pada trésna marang sakpada-pada, kudu kaya sedulur sing wis didadèkké siji karo Kristus.\n2Kaping pindoné, aja pada éman ngekèki inepan marang sedulur-sedulur sangka liya panggonan sing pada teka merdayoh. Kowé ngerti déwé nèk ing jaman mbiyèn mbah-mbahané awaké déwé tanpa ngerti pada nampa mulékaté Gusti Allah, mikiré namung ngekèki inepan marang dayoh sangka adoh waé.\n3Kaping teluné, aja lali niliki sedulur sing nang setrapan jalaran nglabuhi pengandelé. Dianggep kaya nèk kowé déwé uga katut disetrap. Uga aja lali nulungi sedulur sing dipilara jalaran pengandelé, dipadakké nèk kowé déwé ngalami sangsara kuwi.\n4Kaping papaté, aku kepéngin ngélingké bab bebojoan; kuwi kudu mbok ajèni tenan. Wong lanang lan wong wédok kudu temen terus marang sakpada-pada ing sakjeroné bebojoan. Aku ngélingké kowé bab kuwi, jalaran Gusti Allah bakal nyetrap wong sing laku bédang lan laku nglonté.\n5Kaping limané aku kepéngin ngélingké kowé bab duwit para sedulur. Kuwi aja digawé sing penting déwé ing uripmu lan aja namung mikirké numpuk-numpuk banda. Apiké nèk kowé pada trima karo apa nduwému. Gusti Allah bakal nulungi lan bakal ngréwangi kowé, awit Dèkné wis janji ngéné: \"Aku ora pisan-pisan bakal négakké kowé lan Aku ora pisan-pisan bakal ninggal kowé.\" 6Mulané awaké déwé wani ngomong ngéné para sedulur:\n\"Gusti bakal ngréwangi aku, mulané aku ora wedi;\nmanungsa bisa ngapakké aku?\"\n7Para sedulur, aku uga kepéngin ngélingké kowé bab para penuntun sing dèk mbiyèn pada mulangi kowé bab pituturé Gusti Allah. Aja pada lali marang para penuntun sing ndisik déwé kuwi. Pada dipikir uripé para penuntun kuwi, enggoné pada manut Gusti tekan patiné. Pengandelé wong-wong kuwi marang Gusti Yésus Kristus kenèng mbok tiru. 8Awit para penuntun kuwi pretyaya nèk Gusti Yésus Kristus ora malih, nanging mbiyèn lan saiki Dèkné tunggalé waé, tekan slawasé. 9Mulané para sedulur, diéling piwulangé para [ 378 ]penuntun sing wis pada mati kuwi lan aja sampèk kowé nggatèkké marang piwulang sing ora-ora, sing namung marakké kowé ninggal dalané Gusti. Awaké déwé bisa ketampa Gusti Allah jalaran Dèkné ngétokké kabetyikané lan kawelasané marang awaké déwé, ora jalaran awaké déwé ora mangan iki apa ora mangan kaé. Wujuté wong-wong sing pada temen netepi pernatan-pernatan bab sing ora éntuk dipangan kuwi ya ora nampa bati apa-apa.\n10Para sedulur, awaké déwé saiki dosané wis katebus sak kabèhé. Wong-wong sing ijik pada ngabekti Gusti Allah miturut wèt-wèté nabi Moses ora bisa katebus dosané sangka kurbané Gusti Yésus. 11Apa jalarané? Jalaran miturut wèt-wèté nabi Moses, Imamé Gedé njikuk getihé kéwan sing dibelèh terus digawa nang Panggonan Sing Sutyi Déwé. Getih kuwi dipasrahké marang Gusti Allah kanggo panebusé dosa-dosané. Kéwan sing dibelèh mau terus kudu digawa metu nang sak njabané kuta lan kudu diobong nang kono. 12Mulané Gusti Yésus uga kudu nandang sangsara lan dipatèni nang njabané kuta. Mengkono kuwi Dèkné bisa nebus dosané umaté Gusti Allah sepisan kanggo sak kabèhé, supaya umaté Gusti Allah bisa ketampa Gusti Allah.\n13Pantyèn ya ngisin-isinké tenan mati nang sak njabané kuta, nanging Gusti Yésus ora perduli kuwi, jalaran Dèkné nglabuhi awaké déwé. Mulané para sedulur, hayuk saiki pada ninggal pangabekti sing miturut tyara sing lawas, sing miturut wèt-wèté nabi Moses, supaya awaké déwé bisa ngabekti Gusti Allah liwat Gusti Yésus, senajan awaké déwé disepèlèkké wong. 14Lah kenèng apa awaké déwé kok kudu ninggal pangabekti miturut tyara sing lawas? Jalaran nang bumi kéné ora ènèng panggonan sing kenèng dienggoni slawasé, ora. Mulané awaké déwé ngarep-arep bisa manggon karo Gusti Allah slawasé. 15Lan jalaran Gusti Yésus wis mati sepisan kanggo nebus dosané wong kabèh lan Dèkné nang swarga dadi wakilé awaké déwé nang ngarepé Gusti Allah, mulané hayuk awaké déwé pada tansah maturkesuwun lan memuji marang Gusti Allah, awit Dèkné seneng nèk awaké déwé ngakoni nèk awaké déwé iki umaté lan nèk awaké déwé ngakoni nèk Dèkné gedé kwasané. 16Para sedulur, kejaba sangka kuwi, aja pada lali nindakké sing betyik lan nulung marang sakpada-pada, awit kuwi kurban sing disenengi karo Gusti Allah.\n17Para sedulur, aku ngélingké marang kowé, kowé kudu manut marang penuntun-penuntunmu lan apa piwulangé kudu mbok lakoni. Jalaran penuntun-penuntun kuwi ora lèrèn enggoné pada njaga nyawamu lan ya wong-wong kuwi sing bakal asok penjawab marang Gusti Allah bab nyawamu. Mulané para sedulur, kowé kabèh kudu manut, supaya para penuntun bisa nyambutgawé karo bungah, ora karo nggresah, awit kuwi ora nekakké betyik kanggo kowé.\n18Para sedulur, aja pada lèrèn ndongakké aku. Aku rumangsa nduwé ati resik, awit sak ngertiku aku namung nglakoni prekara-prekara sing bener. 19Aku nyuwun pandongamu supaya aku ndang bisa teka nang nggonmu.\nPandonga\n20Para sedulur, Gusti Allah wis nangèké Gustiné awaké déwé Yésus Kristus sangka pati lan saiki Gusti Yésus sing dadi Pangon sing gedé déwé kanggo para wedusé. Gusti Yésus nglakoni pati kanggo netepké prejanjian sing langgeng. 21Mulané pandongaku kanggo kowé, muga-muga Gusti Allah, sing bisa ngebeki atimu karo katentreman, ngedunké sembarang sing betyik sing mbok butuhké, supaya kowé bisa nuruti kekarepané. Dadiné, sangka pitulungané Gusti Yésus Kristus, enggonmu ngladèni Gusti Allah bisa ndadèkké legané atiné. Mulané awaké déwé kudu memuji Dèkné [ 379 ]slawas-lawasé, jalaran Dèkné gedé kwasané. Amèn.\nPenutup lan pamuji slamet\n22Para sedulur, sing tak suwun, tembung-tembungku kanggo mbangun kowé iki mbok tampa tenan ing atimu. Aku namung nulis setitik, senajan ijik okèh sing kudu tak omong. 23Aku ngabari nèk sedulur Timotius wis metu sangka setrapan. Nèk dèkné ndang bisa teka nang nggonku, menawa awaké déwé bisa bareng teka nang nggonmu.\n24Aku nyuwun dikirimké slamet marang sedulur-sedulur para penuntun lan sedulur-sedulur kabèh sing pada nurut Gusti. Sedulur-sedulur sangka negara Itali uga pada nyuwun marang aku kirim slamet marang kowé kabèh.\n25Para sedulur, muga-muga kabetyikané Gusti Allah ngebeki kowé kabèh.","id":"<urn:uuid:fa12f8c2-06e7-4347-9056-fc242bae1ae9>","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/jv.wikisource.org\/wiki\/Kitab_Sutyi_Prejanjian_Anyar\/Ibrani","date":"2023-03-22T22:04:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296944452.97\/warc\/CC-MAIN-20230322211955-20230323001955-00396.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9999957085,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9999957084655762}","num_words":11180,"character_repetition_ratio":0.109,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.186,"stopwords_ratio":0.388,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Kaca iki wis dikorèksi\nKamenangan\nSaiki Sekoyah wis ora gelem mandek sing nyambutgawé nggawé urutané tulisan, nganti nèk dong lali mangan. Bojoné nganti sedi ngrasakké nèk nyawang omahé lan tandangé Sekoyah. Mulané Sekoyah ya diarani nèk wis ora genep sirahé. Ing sakwijiné dina sangking Utiyah wis ora kuwat tenan sing ngrasakké, kulité kayu sing ènèng tengerané urutan diobongi","id":"<urn:uuid:f593792b-d2b2-46a2-9b1e-1fffb18df2e3>","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/jv.wikisource.org\/wiki\/Kaca:Kamenangan.pdf\/19","date":"2023-03-22T21:32:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296944452.97\/warc\/CC-MAIN-20230322211955-20230323001955-00585.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.8612421155,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.8612421154975891, \"jav_Latn_score\": 0.13877734541893005}","num_words":58,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.164,"stopwords_ratio":0.259,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.834,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Kaca iki wis dikorèksi\nKamenangan\nIng wanci kuwi bangsa Séroki okèh pada lunga sangka Alabamah lan pada manggon nang panggonan sing jenengé Oklahomah lan Arkansas iku sak kuloné Alabamah. Sekoyah karo Ayokah uga pada mèlu boyongan, awit mikirké nèk nang bawah kana dèkné bisa nyuguhaké urutané tulisan nang nggoné = pinuntun-pinuntuné bangsa Séroki.","id":"<urn:uuid:5f7e2dc4-9de1-4dd1-955c-cc9574d07464>","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/jv.wikisource.org\/wiki\/Kaca:Kamenangan.pdf\/22","date":"2023-03-22T22:11:50Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296944452.97\/warc\/CC-MAIN-20230322211955-20230323001955-00609.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.98848629,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9884862899780273, \"jav_Latn_score\": 0.0115333441644907}","num_words":52,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.163,"stopwords_ratio":0.288,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Kitab Sutyi Prejanjian Anyar\/Rum\nPasal 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16\n[ from=258 ]\nLayangé rasul Paulus marang\npasamuan nang kuta Rum\nPembukakan lan pamuji slamet\n1 1-7Para sedulurku kabèh nang kuta Rum, iki layang sangka nggonku, Paulus. Gusti Allah pantyèn trésna tenan marang kowé kabèh lan manggil kowé, supaya dadi umaté.\nMuga-muga Gusti Allah Bapaké awaké déwé lan Gusti Yésus Kristus ngebeki uripmu karo kabetyikané lan katentremané.\nAku nulis layang iki marang kowé, jalaran Gusti Yésus, Kongkonané Gusti Allah, wis miji aku dadi peladèné. Aku kudu dadi rasulé Gusti Yésus nggelarké kabar kabungahan sangka Gusti Allah marang kabèh manungsa. Ing jaman mbiyèn Gusti Allah wis ngomongké bab kabar kabungahan iki liwat para nabi lan ya wis ketulis nang Kitab. Kabar kabungahan iki ngomongké bab Gustiné awaké déwé Yésus Kristus, Anaké Gusti Allah. Sak tyara manungsa Dèkné dadi turunané ratu Daved. Lan jalaran Gusti Yésus uripé sutyi sak kabèhé, mulané sakwisé Dèkné tangi sangka pati, Gusti Allah ngekèki pangwasa gedé marang Anaké, supaya ngwasani kratoné. Aku saiki dadi wakilé Gusti Yésus. Gusti Allah pantyèn ngekèki penggawéan iki marang aku, awit Gusti Yésus déwé sing ngomongi aku. Aku kudu ngomongi kabèh bangsa sing dudu Ju, supaya pada pretyaya lan pada manut marang Kristus. Kuwi pantyèn Kristus déwé sing ngongkon aku. Lan kowé sing manggon nang kuta Rum, kowé mbarang kudu tak omongi nèk Gusti Yésus Kristus manggil kowé supaya dadi anaké.\nRasul Paulus kepéngin niliki sedulur-sedulur nang kuta Rum\n8Para sedulur, aku pantyèn maturkesuwun marang Gusti Allah enggoné Gusti Yésus Kristus nyambutgawé ing uripmu. Awit nang endi waé wong-wong pada ngomongké bab pengandelmu. 9Aku ora goroh para sedulur, Gusti Allah dadi seksiku. Dèkné sing tak sembah lan tak labuhi sak atiku, awit aku nggelarké kabar kabungahan bab Anaké. Gusti Allah déwé ngerti nèk aku ora tau lali ndongakké kowé kabèh. 10-11Aku pantyèn ajek ndonga, supaya Gusti Allah ngekèki kelunggaran marang aku ndang bisa niliki kowé, awit aku jan kepéngin tenan kepetuk karo kowé. Menawa aku bisa ngedum berkah kasukman marang kowé lan menawa aku bisa nambah-nambahi pengandelmu marang Gusti. 12Tegesé para sedulur, aku pretyaya nèk awaké déwé bisa mbangun pengandelé sakpada-pada, aku kebangun sangka pengandelmu lan kowé kebangun sangka pengandelku.\n13Tenan para sedulur, kowé kudu ngerti nèk jalaran sangka kuwi wis ping pira waé aku wis arep budal nang nggonmu, nanging tekané saiki alangané wis ènèng waé, dadiné durung bisa keturutan. Karepku para sedulur, kaya enggonku nggelarké pituturé Gusti nang tengahé bangsa liya-liyané, semono uga aku bisa nyambutgawé lan ngetokké woh nang tengahmu. 14Aku iki rumangsa nduwèni penjawab marang kabèh bangsa, mulané aku kudu nggelarké pituturé Gusti marang [ 230 ]wong sing ngomong Grik sing manggon nang kuta, uga marang wong sing ora ngomong Grik sing manggon nang kebonan, marang wong sing sekolah lan uga marang wong sing ora sekolah. 15Yakuwi jalarané aku kepéngin ndang teka nang nggonmu nang kuta Rum, supaya aku bisa nggelarké pituturé Gusti nang kono.\nPangwasané kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus\n16Awit para sedulur, aku blas ora isin nggelarké kabar kabungahan bab Gusti Yésus Kristus, jalaran kabar kabungahan iki gedé banget kwasané. Ya kabar kabungahan iki sing dikanggokké karo Gusti Allah kanggo nylametké kabèh wong sing pretyaya, nomer siji kanggo bangsa Ju, nanging uga kanggo bangsa liya-liyané. 17Kenèng apa aku kok ngomong ngono para sedulur? Awit kabar kabungahan iki ndunungké marang awaké déwé, nèk kawit mbiyèné manungsa bisané ketampa karo Gusti Allah namung nèk gelem pretyaya lan njagakké marang Dèkné. Wujuté ya wis ketulis nang Kitab uniné ngéné: \"Wong sing wis ketampa karo Gusti Allah uripé kudu njagakké marang Gusti Allah.\"\nSalahé manungsa\n18Para sedulur, aku kuwi mau ngomong nèk Gusti Allah nylametké wong sing pretyaya marang Dèkné. Kenèng apa kuwi kok penting banget? Iki penting banget, jalaran awaké déwé kudu ngerti nèk Gusti Allah nesu tenan marang manungsa. Gusti Allah bakal nyetrap kabèh wong sing ora ngajèni marang Dèkné lan sing nggawé ala marang liyané. Wong sing nglakoni ala kuwi sakjané namung ngalang-alangi wong liyané, marakké liyané ora bisa mangertèni Gusti Allah kaya sak wujuté. 19Para sedulur, sakjané kabèh wong bisa mangertèni bab Gusti Allah kaya sak mestiné, awit Gusti Allah déwé wis nduduhké lan ndunungké marang manungsa. 20Wujuté kawit mbiyèn-mbiyèné, dongé Gusti Allah nggawé langit lan bumi, semunggoné manungsa gelem nyawang lan mikir bab sembarang sing digawé karo Gusti Allah, mesti barang loro iki manungsa bisa dunung, yakuwi, nèk Gusti Allah langgeng pangwasané lan nèk Dèkné wujut Gusti Allah tenan. Dadiné manungsa ora nduwé jalaran kanggo nutupi salahé. 21Karomenèh para sedulur, senajan manungsa ngerti nèk Gusti Allah kuwi langgeng kwasané, nanging ora pada gelem memuji lan maturkesuwun marang Dèkné. Malah pada mblarah ora nggenah pikirané, marakké pada bingung karepé, awit peteng atiné. 22Rumangsané wong ngerti, nanging malah mundak bodo. 23Mulané ora pada nyembah Gusti Allah sing langgeng, nanging malah pada nyembah retya-retya sing rupa manungsa sing mati, apa manuk, apa kéwan sing sikilé papat, apa kéwan sing mbrangkang.\n24Lan jalaran manungsa mundak bodo lan pada nglakoni sing ora nggenah ngono, mulané terus pada dipasrahké marang pangwasané kesenengan rusu karo Gusti Allah. Dadiné pada nglakoni sing ora pantes karo awaké sakpada-pada. 25Wong-wong kuwi nggugu barang sing goroh, barang sing bener bab Gusti Allah malah ora pada gelem pretyaya. Mulané terus nyembah lan ngajèni marang barang-barang gawéané Gusti Allah, ora nyembah marang Gusti Allah déwé, sing nggawé sembarang lan sing kudu dipuji slawasé. Amèn.\n26Para sedulur, jalaran sangka klakuan sing kaya ngono kuwi, manungsa dietyulké karo Gusti Allah, supaya pada nuruti kesenengané daging sing ora pantes. Mulané sing wédok-wédok ora pada nglakoni sing lumrah menèh, nanging sing ora lumrah. Ora pada nggolèk gandèngan karo wong lanang, nanging wong wédok malah gandèngan karo wong wédok. 27Semono uga sing lanang-lanang. Ora gandèngan karo wong wédok menèh kaya sak [ 231 ]lumrahé, ora, nanging wong lanang malah ketarik atiné karo tunggal wong lanang lan pada nglakoni sing ora pantes. Mulané ya pada nampa upah sing tyotyok karo klakuané.\n28Lan menèh para sedulur, jalaran wong-wong kuwi blas ora merlokké supaya bisa kenal marang Gusti Allah, mulané ya diejarké karo Gusti Allah, bèn pada nuruti angen-angené sing mblarah-mblarah ora nggenah. Mulané ya pada nglakoni sembarang sing ora apik. 29-30Atiné wis kebek karo angen-angen sing ora bener, karo barang ala, laku bédang lan hawa srakah. Seneng nggawé ala, seneng sengit, mematèni lan tukaran. Seneng ngapusi liyané lan seneng nggawé larané ati liyané. Seneng nyatur lan ngundat-undat liyané. Pada sengit marang Gusti Allah, sombong, gemunggung lan kurang-ajar. Nèk arep nggawé ala akalé wis ènèng waé. Karo wong tuwa wis ora ngajèni blas. 31Ora nduwèni kadunungan lan ora kenèng dijagakké. Ora nduwé seneng karo seduluré déwé lan ora nduwé melas blas karo liyané. 32Wong-wong kuwi sakjané ngerti nèk Gusti Allah ngupahi pati marang wong sing nglakoni kaya ngono kuwi, nanging ora pada wedi blas, malah pada ngelem liyané sing nglakoni kaya ngono.\nGusti Allah nyetrap sak beneré\n2 1Para sedulur, kowé mesti setuju nèk Gusti Allah nyetrap wong sing nglakoni ala kuwi. Menawa kowé mikir nèk kowé déwé ora nglakoni kaya ngono. Saiki aku ngomong marang kowé kabèh sing pada mikir ngono kuwi: Gusti Allah uga bakal nyetrap kowé. Awit nèk kowé mbenerké Gusti Allah nèk Dèkné nyetrap wong liyané, kowé uga mbenerké Gusti Allah nèk Dèkné nyetrap awakmu déwé. Awit kowé sing pada nyalahké liyané, kowé déwé uga nglakoni prekara-prekara sing ala kuwi. 2Para sedulur, awaké déwé ngerti nèk Gusti Allah nyetrap wong sing nglakoni ala kuwi miturut sak beneré. 3Mulané aja mikir nèk kowé bisa nglungani setrapané Gusti Allah, kowé kuwi sing pada nyalahké liyané, nanging kowé déwé nglakoni ala. 4Apa kowé malah ora kudu bungah nèk Gusti Allah ngétokké katrésnané, kesabarané lan kawelasané marang kowé. Apa kowé ora dunung nèk Gusti Allah durung nyetrap kowé, jalaran Dèkné ngentèni, supaya kowé pada ngrumangsani salahmu lan ninggal klakuan sing ala. 5Nanging para sedulur, kowé malah pada ndablek lan ora gelem malih klakuané. Kowé malah pada nambahi nesuné Gusti Allah lan nggedèkké setrapanmu mbésuk nèk Gusti Allah bakal ngrutu kabèh wong kaya sak beneré. 6Awit Gusti Allah bakal ngrutu kabèh wong miturut sing dilakoni déwé-déwé. 7Tegesé, wong sing temen nglakoni sing betyik, jalaran kepéngin disenengi lan dielem karo Gusti Allah lan jalaran kepéngin nduwé urip sing ora ènèng matiné, wong sing kaya ngono kuwi bakal dikèki urip langgeng karo Gusti Allah. 8Nanging wong sing srakah lan ora perduli marang liyané, wong sing ora gelem nggugu marang pitutur sing bener bab Gusti Allah, nanging malah pada seneng nggawé ala marang liyané, wong kaya ngono kuwi bakal nampa setrapan sing nggilani sangka Gusti Allah. 9Sapa wongé sing nglakoni sing ala kaya ngono kuwi, ngertia nèk bakal ngrasakké kangèlan lan kasangsaran, ora dadi sebab wong Ju apa wong bangsa liyané. 10Nanging sapa sing nglakoni sing betyik, Gusti Allah bakal seneng lan ngelem marang wong kuwi lan bakal dikèki katentreman, uga ora dadi sebab wong Ju apa wong bangsa liya. 11Awit para sedulur, mbésuk nèk Gusti Allah ngrutu manungsa, Dèkné ora bakal pilih-sih.\n12Para sedulur, saiki arep tak dunungké menèh kenèng apa Gusti Allah kok bakal ngrutu manungsa miturut sing dilakoni déwé-déwé. Awit, bener wong sing dudu bangsa Ju ora ngerti marang wèt-wèté Gusti Allah [ 232 ]sing tekané liwat nabi Moses, nanging nèk wong-wong kuwi nglakoni ala ya bakal disetrap tanpa nganggokké wèté nabi Moses. Lah wong bangsa Ju sing ngerti wèt-wèté nabi Moses, nèk wongé nglakoni ala ya bakal disetrap miturut wèt-wèté nabi Moses. 13Dadiné para sedulur, wong sing ditampa karo Gusti Allah kuwi ora wong sing namung ngerti marang wèté Gusti Allah liwat nabi Moses, ora, nanging wong sing nglakoni apa sing diwulangké ing wèt-wèté nabi Moses. 14Awit bener wong sing dudu bangsa Ju ora nduwèni lan ora ngerti marang pitutur sing diwulangké ing wèt-wèté nabi Moses, nanging nèk wongé ing atiné nduwèni kadunungan lan wongé nglakoni sing betyik, wujuté wongé ya nglakoni wèt-wèté nabi Moses, awit ing atiné wongé nduwèni kadunungan bab ala lan betyik. 15Klakuané wongé kuwi nduduhké nèk apa sing diwulangké ing wèt-wèté nabi Moses wis ketulis ing atiné. Dadiné swarané atiné wongé sing ngrutu wongé. Nèk wongé nggawé betyik, swarané atiné sing mbenerké, nèk nggawé ala, swarané atiné ya nyalahké. 16Para sedulur, manut kabar kabungahan sing tak gelarké, ya kaya ngono kuwi mbésuk bakalé ing dinané nèk Gusti Allah bakal ngongkon Gusti Yésus Kristus ngrutu manungsa. Dèkné ngerti angen-angené manungsa, semono uga sembarang sing didelikké ing atiné.\nWong Ju lan wèt-wèté nabi Moses\n17Para sedulur, lah saiki kowé déwé kepriyé. Kowé bungah nèk kowé wong Ju, awit kowé nduwé wèt-wèté nabi Moses. Kowé nduwèni rumangsa nèk Gusti Allah miji kowé, ora bangsa liyané. 18Kowé rumangsa ngerti kekarepané Gusti Allah lan sangka wèt-wèté nabi Moses kowé bisa mangertèni apa sing apik déwé. 19Kowé nganggep dadi penuntuné sing lamur, dadi pepadangé sing nang pepeteng. 20Kowé uga rumangsa bisa mbenerké sing klèru pikirané lan rumangsa dadi guruné anak-anak. Pantyèn, kowé bungah nèk kowé nduwé wèt-wèté nabi Moses, wèt-wèt sing ngekèki sak ènèngé kaweruh lan sak ènèngé pitutur sing bener marang kowé. 21Kowé pada mulangi wong liya, lah kenèng apa kowé kok ora mulangi awakmu déwé? Kowé ngomong: \"Aja nyolong,\" lah kenèng apa kowé déwé kok nyolong? 22Kowé mulangi: \"Aja laku bédang,\" lah kenèng apa kowé déwé kok laku bédang? Jaréné kowé sengit marang brahala, lah kenèng apa kowé kok nyolongi sangka omah-omahé sembahan brahala? 23Kowé sombong, jalaran kowé nduwèni rumangsa nèk kowé sing dipasrahi wèt-wèté Gusti Allah, nanging kowé déwé pada mirang-mirangké Gusti Allah, jalaran kowé pada nerak wèt-wèt kuwi. 24Wujuté ya wis ketulis nang Kitab sing uniné ngéné: \"Jalaran sangka klakuanmu jenengé Gusti Allah kewirang-wirang nang tengahé bangsa sing dudu Ju.\"\n25Para sedulur, aku kepéngin ndunungké kowé bab iki: enggonmu pada nglakoni sunat kuwi namung ��nèng ajiné, nèk kowé uga pada netepi wèt-wèté nabi Moses. Tegesé, nèk kowé ora netepi wèt-wèt kuwi, enggonmu nglakoni sunat kuwi ora kanggo gawé. 26Nanging, senajana wong sing dudu Ju ora nglakoni sunat, namung nglakoni apa sing diwulangké ing wèt-wèt mau, lah kuwi kanggo Gusti Allah dadi kaya wong sing nglakoni sunat. 27Dadiné, wong sing dudu Ju sing ora sunat malah bakal nyalahké kowé sing pada sunat, jalaran kowé pada nerak wèt-wèté nabi Moses. Awit wong-wong kuwi senajan ora sunat, nanging malah pada nglakoni kekarepané Gusti Allah kaya sing ketulis ing wèt-wèté nabi Moses. 28Tyekaké rembuk para sedulur, sapa ta sing kenèng diarani wong Ju tenan. Lan sapa ta sing tenan kenèng diarani wong nglakoni sunat? Ora wong Ju sing sangka lairané lan ora wong sing sunat kulité, ora. 29Wong Ju sing tenan kuwi wong sing dadi wong Ju ing atiné, wong sing nuruti kekarepané Gusti Allah. Lan wong sing sunat tenan kuwi ya wong [ 233 ]sing sunat ing atiné, sing disunati karo Roh Sutyi, ora wong sing sunat manut tulisané wèté nabi Moses. Dadiné ya wong sing dadi wong Ju ing atiné lan wong sing sunat ing atiné sing nampa pengaleman sangka Gusti Allah déwé, ora sangka manungsa.\n3 1Tibaké para sedulur, apa ya ènèng gunané dadi wong Ju nèk dipadakké karo bangsa liya-liyané lan nglakoni sunat iku apa ya ènèng perluné? 2Miturut pinemuku para sedulur, gunané okèh banget. Sing penting déwé ya iki: Gusti Allah masrahké pituturé marang bangsa Ju. 3Lah nanging terus kepriyé? Wujuté ènèng wong Ju sing senajan nduwèni pituturé Gusti Allah, nanging meksa ora manut marang pitutur kuwi. Apa kuwi ora tandané nèk Gusti Allah ora kenèng dijagakké. 4Blas ora para sedulur, awit Gusti Allah kuwi kenèng dijagakké terus, senajan manungsa goroh bab Gusti Allah. Wujuté nang Kitab ya ènèng tulisan sing uniné ngéné:\n\"Dadiné ketara Gusti,\nnèk tembungmu kabèh bener\nlan senajana Kowé disalahké kepriyé waé,\nbakal ketitik nèk Kowé bener terus.\"\n5Dadiné apa ya ora bener nèk jalaran sangka klakuané wong Ju sing ora temen, malah bisa ketara banget nèk Gusti Allah temen terus? Apa Gusti Allah ora klèru nèk Dèkné nyetrap awaké déwé? (Aku iki sakjané namung niru omongané wong-wong.) 6Blas ora para sedulur, Gusti Allah ora klèru! Lah semunggoné Dèkné klèru, kepriyé Dèkné bisané ngrutu manungsa?\n7Lan menèh para sedulur, semunggoné beneré Gusti Allah kétoké sangka gorohku, lah kenèng apa gorohku kok disalahké? Kenèng apa aku kok dianggep wong dosa? 8Nèk pantyèn ngono tenan, awaké déwé luwung ngomong ngéné waé: \"Hayuk pada nglakoni ala waé, supaya sing apik bisa metu.\" Pantyèn aku iki diarani karo wong-wong, jaréné aku mulangi pitutur sing kaya ngono lan aku jan isin tenan. Nanging pada ngertia para sedulur, Gusti Allah bakal nyetrap wong-wong kuwi kaya sak mestiné, ya wong-wong kuwi sing pada nglakoni dosa, mikiré supaya kabetyikané Gusti Allah bisa kétok.\nWong kabèh dosa\n9Para sedulur, apa aku iki ngomong nèk awaké déwé iki wong Ju sing apik déwé, ngungkuli bangsa liya-liyané? Blas ora! Aku malah wis ndunungké nèk wong Ju kuwi tunggalé waé karo wong sing dudu Ju, kabèh wis dikwasani dosa. 10Bab iki nang Kitab wis ketulis ngéné:\n\"Ora ènèng wong siji waé sing bener.\n11Ora ènèng sing ngerti apa kepéngin ngerti\nmarang kekarepané Gusti Allah.\n12Kabèh wis pada ninggal Gusti Allah\nlan ora kanggo gawé apa-apa.\nOra ènèng siji waé sing nggawé kabetyikan.\nSiji waé ora.\n13Telaké kaya kuburan menga\nlan ilaté pinteré éram-éram nèk ngapusi wong.\nLambéné kaya ènèng ratyuné,\nkaro tembungé pada ngembrukké\nlan ngrusak uripé liyané.\n14Tyangkemé kebek karo tembung ala,\nseneng mujèkké alangan marang liyané.\n15Gampang nèk ndadèkké sangsarané\nlan matèni wong liyané.\n16Nang endi waé sing ditekani\nmesti ninggal tipak karusakan lan kasangsaran.\n17Urip katentreman ora pada ngerti blas.\n18Marang Gusti Allah\nwong-wong iki jan ora nduwé wedi blas.\"\n19Para sedulur, saiki awaké déwé dunung nèk sembarang sing diomong ing wèt-wèté nabi Moses kuwi ya kanggo wong-wong sing pada nduwèni wèt-wèt kuwi, ya awaké déwé iki wong Ju. [ 234 ]Dadiné ora ènèng sing bisa nglakoni ala terus ngomong nèk ora ngerti nèk sing dilakoni kuwi ora apik. Mengkono kuwi dadiné ènèng beneré nèk kabèh wong sak jagat, tegesé wong Ju lan sing dudu Ju, kudu asok penjawab marang Gusti Allah. 20Wong urip ora ènèng siji waé bisa ketampa Gusti Allah jalaran nglakoni wèt-wèté nabi Moses. Nanging wèt-wèt kuwi namung kanggo nduduhké nèk manungsa wis nglakoni dosa.\nGusti Allah gelem nampa manungsa\n21Nanging saiki Gusti Allah wis nggawé dalan liyané kanggo awaké déwé, dalan sing marakké awaké déwé bisa ketampa Dèkné. Iki ora lantaran netepi wèt-wèté nabi Moses, ora, nanging lantaran dalan sing anyar, senajan mbiyèn nabi Moses lan nabi liya-liyané ya wis ngomongké bab dalan iki. 22Saiki awaké déwé bisané dianggep bener lan ketampa karo Gusti Allah ya namung nèk awaké déwé pretyaya marang Gusti Yésus Kristus. Kabèh wong bisa nampa keslametan, nèk gelem pretyaya marang Gusti Yésus Kristus, awit Gusti Allah ora mbédak-mbédakké, ora dadi sebab wong Ju apa bangsa liya. 23Kenèng apa aku kok bisa ngomong ngono para sedulur. Awit kabèh wong wis tiba ing dosa lan jalaran kabèh namung nuruti karepé déwé, Gusti Allah blas ora kétok apiké sangka uripé manungsa. 24Nanging Gusti Allah meksa gelem nganggep manungsa bener lan gelem nampa manungsa, nèk gelem pretyaya marang Gusti Yésus Kristus, sing wis nebus dosané manungsa. Mengkono kuwi Gusti Allah ngujutké kawelasané lan kabetyikané marang manungsa, sing sakjané kudu disetrap. 25Nanging Gusti Allah wis ngongkon Gusti Yésus Kristus nglakoni pati, nyangga setrapané manungsa, supaya manungsa bisa diluwari sangka nesuné Gusti Allah lan bisa nampa pangapura sangka Gusti Allah. Getihé Gusti Yésus Kristus tumètès dongé Dèkné mati lan sapa sing pretyaya nèk getih tumètès kuwi kanggo nglabuhi manungsa, wong kuwi mesti bakal nampa pangapura lan bisa nitèni nèk Gusti Allah nindakké sing bener. Awit ing jaman sing wis kliwat Gusti Allah ora nyetrap manungsa, jalaran Dèkné kepéngin ngétokké kesabarané. 26Nanging saiki wis tekan wantyiné Dèkné nyetrap kabèh manungsa, jalaran sangka dosané, tegesé, uga manungsa sing ing jaman sing wis kliwat disabari. Saiki bisa kétok nèk Dèkné nindakké sing bener. Lan Dèkné uga nampa kabèh wong sing pretyaya marang Gusti Yésus, dianggep bener.\n27Dadiné para sedulur, apa sing arep dienggo pamèran karo awaké déwé? Blas ora ènèng. Lah apa sing marakké manungsa bisa ketampa karo Gusti Allah? Apa jalaran sangka nglakoni wèt-wèté nabi Moses? Ora, nanging manungsa bisané dianggep bener lan ketampa karo Gusti Allah namung jalaran sangka pretyaya. 28Dadiné tyekaké rembuk para sedulur, manungsa bisané ketampa karo Gusti Allah namung jalaran sangka pretyaya marang Gusti Yésus Kristus, ora jalaran sangka netepi wèt-wèté nabi Moses. 29Apa Gusti Allah kuwi namung Gusti Allahé wong Ju? Apa dudu Gusti Allahé bangsa liya uga? Mesti ya ta! 30Awit para sedulur, Gusti Allah wujuté ya namung siji. Dèkné nampa manungsa namung lantaran pretyaya marang Gusti Yésus Kristus, wong Ju lan wong sing dudu Ju tunggalé waé. 31Lah menawa kowé terus ngomong: tibaké wèt-wèté nabi Moses wis ora dikanggokké menèh? Ora ngono. Nèk awaké déwé pretyaya marang Gusti Yésus Kristus, awaké déwé malah netepi wèt-wèt kuwi.\nBapa Abraham ketampa jalaran sangka pengandelé\n4 1Para sedulur, saiki awaké déwé wis ngerti nèk Gusti Allah nampa manungsa jalaran sangka pengandelé, ora jalaran sangka enggoné netepi wèt-wèt lan pernatan. Lah kepriyé ya karo [ 235 ]Bapa Abraham, mbah-mbahané awaké déwé? 2Semunggoné Bapa Abraham ketampa karo Gusti Allah jalaran sangka prekara-prekara sing ditindakké dèkné, ya ènèng beneré dèkné nduwé jalaran kanggo pamèr. Nanging dèkné ora bisa mamèrké apa-apa marang Gusti Allah. 3Wujuté nang Kitab wis ketulis ngéné: \"Abraham pretyaya marang Gusti Allah lan jalaran sangka pretyaya, Abraham ditampa karo Gusti Allah, dadi wong sing nglakoni kekarepané Gusti Allah.\" 4Wong sing nyambutgawé ya wis sak mestiné nèk nampa bayaran, iku upahé enggoné nyambutgawé, dudu pawèh. 5Lah wong sing ora njagakké penggawéané, nanging namung njagakké kawelasané Gusti Allah sing nampa kabèh wong sing pretyaya, wong kuwi ya ketampa tenan, awit wongé pretyaya marang Gusti Allah. 6Ratu Daved ya wis tau ngomongké bab prekara iki lan dèkné mèlu bungah karo wong sing ketampa karo Gusti Allah, ora jalaran penggawéan sing ditindakké karo wong kuwi. 7Ratu Daved malah ngomong ngéné:\n\"Gedé tenan bungahmu,\nwong sing dingapura klèruné karo Gusti Allah.\n8Gedé tenan bungahmu,\nnèk Gusti Allah ora ngitung salahmu!\"\n9Para sedulur, sing dielem karo ratu Daved iki apa namung wong sing nglakoni sunat apa uga wong sing ora nglakoni sunat? Awaké déwé mau wis ngomong nèk nang Kitab wis ketulis nèk Bapa Abraham ketampa karo Gusti Allah, jalaran dèkné pretyaya. 10Lah Bapa Abraham enggoné ketampa Gusti Allah kuwi kapan. Apa dèkné ketampa sakdurungé nglakoni sunat apa sakwisé nglakoni sunat? 11Wujuté ya sakdurungé dèkné nglakoni sunat ta, ora sakwisé. Awit sakdurungé Bapa Abraham nglakoni sunat, dèkné wis ketampa karo Gusti Allah. Sunat kuwi namung tandané nèk Bapa Abraham wis ketampa karo Gusti Allah, jalaran dèkné pretyaya. Tyekaké rembuk para sedulur, Bapa Abraham pretyaya marang Gusti Allah lan jalaran dèkné pretyaya dèkné ditampa karo Gusti Allah lan tandané nèk dèkné ditampa Gusti Allah dèkné nglakoni sunat. Mengkono kuwi kabèh wong sing pretyaya dianggep dadi turunané Bapa Abraham karo Gusti Allah, senajan wong-wong kuwi ora nglakoni sunat. 12Lah wong Ju kabèh sing nglakoni sunat kuwi ora dadi turunané Bapa Abraham jalaran nglakoni sunat, nanging jalaran pretyaya marang Gusti Allah, kaya enggoné Bapa Abraham pretyaya marang Gusti Allah, sakdurungé nglakoni sunat.\nBapa Abraham nampa prejanjian jalaran pretyaya\n13Para sedulur, Gusti Allah wis janji marang Bapa Abraham lan para turunané nèk bakal dikèki jagat iki. Lah Gusti Allah enggoné ngekèki prejanjian iki ora jalaran Bapa Abraham netepi wèt-wèté nabi Moses, ora, nanging jalaran dèkné pretyaya marang Gusti Allah lan jalaran sangka pretyaya kuwi dèkné bisa ketampa karo Gusti Allah. 14Semunggoné Gusti Allah ngekèki prejanjiané namung marang wong sing pada netepi wèt-wèté nabi Moses, tibaké manungsa ora usah pretyaya marang Gusti Allah lan semono uga prejanjiané Gusti Allah ora ènèng ajiné. 15Para sedulur, jalaran manungsa kepéngin ketampa Gusti Allah lantaran netepi wèt-wèté nabi Moses, éntuk-éntuké namung setrapan sangka Gusti Allah, awit manungsa pada nerak wèt-wèt kuwi. Dadiné nèk wèt-wèt kuwi ora ènèng ya ora ènèng sing diterak.\n16Mulané para sedulur, Gusti Allah ora ngekèki prejanjiané marang wong sing netepi wèt-wèt nabi Moses, nanging namung marang wong sing njagakké marang Dèkné bisa nampa prejanjiané. Dadiné bisa kétok, nèk kuwi pawèh sing metu sangka atiné Gusti Allah. Lan sing penting uga, karepé Gusti Allah, aja [ 236 ]sampèk turunané Bapa Abraham siji waé kélangan prejanjian iki, nanging kabèh kudu nampa panduman. Kuwi ora namung wong Ju sing netepi wèt-wèté nabi Moses, ora, nanging uga liya-liyané sing njagakké marang Gusti Allah kaya Bapa Abraham. Awit para sedulur, Bapa Abraham kuwi bapaké kabèh wong sing pretyaya marang Gusti Allah. 17Nang Kitab wujuté ya wis ketulis ngéné: \"Aku ndadèkké kowé dadi bapaké bangsa pirang-pirang!\" Kanggo Gusti Allah Bapa Abraham ya pantyèn dadi bapaké bangsa pirang-pirang tenan, yakuwi kabèh bangsa sing pretyaya marang Gusti Allah kaya Bapa Abraham. Bapa Abraham pretyaya nèk Gusti Allah nguripké wong mati lan dèkné pretyaya uga, nèk Gusti Allah nduwèni kwasa, nganggo tembungé bisa nekakké barang sing durung ènèng bisa ènèng. 18Jalaran sangka pengandel kuwi para sedulur, Bapa Abraham tetep pretyaya nèk dèkné bakal dadi bapaké bangsa pirang-pirang. Mulané dèkné ya sabar terus ngarep-arep keturutané prejanjiané Gusti Allah marang dèkné, senajan sak tyara manungsa Bapa Abraham wis ora bisa éntuk turunan. Nanging dèkné pretyaya marang prejanjiané Gusti Allah sing ngomong: \"Anak turunanmu bakal okèh banget.\"\n19Mulané, senajan Bapa Abraham umuré wis mèh satus taun, ya jan wis tuwa tenan, karomenèh dèkné ngerti nèk bojoné, ibu Sarah, wis tuwa lan wis ora bisa nduwé anak menèh, meksa dèkné ora ilang pengandelé. 20-21Bapa Abraham pretyaya terus nèk Gusti Allah bakal nuruti janjiné marang dèkné. Pengandelé ora suda blas, malah tambah mantep. Gusti Allah pantyèn kagunggung sangka pengandelé Bapa Abraham, awit dèkné pretyaya tenan nèk Gusti Allah bakal nuruti janjiné. 22Mulané Bapa Abraham ya ketampa karo Gusti Allah. 23-25Nanging tembung \"ketampa karo Gusti Allah\" kuwi ora namung kanggo Bapa Abraham déwé, nanging uga kanggo awaké déwé kabèh. Awit awaké déwé uga ketampa karo Gusti Allah, jalaran awaké déwé njagakké marang Gusti Allah sing nangèké Yésus, Gustiné awaké déwé, sangka pati. Ya Gusti Yésus iki sing dipatèni kanggo nebus salahé awaké déwé. Nanging Dèkné ditangèkké sangka pati, supaya bisa ngrukunké awaké déwé karo Gusti Allah.\nKetampa karo Gusti Allah\n5 1Para sedulur, jalaran awaké déwé mangertèni nèk awaké déwé wis ketampa karo Gusti Allah jalaran sangka pretyaya, uripé awaké déwé saiki wis rukun karo Gusti Allah. Iki bisané keturutan jalaran sangka Yésus Kristus, Gustiné awaké déwé. 2Lan jalaran sangka pengandelé awaké déwé marang Gusti Yésus Kristus sing wis mati nebus dosané awaké déwé, saiki awaké déwé bisa mara nang nggoné Gusti Allah lan ngrasakké kabetyikané. Ya kabetyikané Gusti Allah iki sing dadi tunggaké uripé awaké déwé. Mulané saiki awaké déwé bungah-bungah, awit awaké déwé ngarep-arep nèk bakal éntuk panduman, yakuwi, sembarang nang swarga sing wis dityawiské kanggo awaké déwé. 3Awaké déwé ora namung bungah-bungah ngarep-arep pandumané awaké déwé, nanging uga nèk awaké déwé ngalami kangèlan awaké déwé tetep bungah. Awit awaké déwé ngerti nèk kangèlan kuwi marakké awaké déwé kuwat ing pengandel. 4Nèk awaké déwé kuwat terus ing kangèlan apa waé, awaké déwé dadi mantep ing atiné lan kenèng dipretyaya. Nèk awaké déwé kenèng dipretyaya, awaké déwé uga bisa ngarep-arep nampa panduman. 5Awaké déwé ora usah wedi nèk pengarep-arep kuwi bakal ndadèkké gelané ati, awit Gusti Allah wis ngedunké katrésnané ing atiné awaké déwé. Dongé Gusti Allah ngedunké Roh Sutyi ing atiné awaké déwé, awaké déwé dunung sepira gedéné katrésnané Gusti Allah marang awaké déwé.\n6Para sedulur, katrésnané Gusti Allah marang awaké déwé pantyèn ketara tenan, awit senajan awaké déwé kudu [ 237 ]dipatèni tanpa dikèki welas, jalaran awaké déwé gedé salahé, Kristus meksa nglakoni pati nglabuhi awaké déwé iki, supaya awaké déwé ora usah nampa setrapan sangka Gusti Allah. Patiné Kristus pantyèn wis dikarepké Gusti Allah sakdurungé, tujuané kanggo ngluwari awaké déwé sangka setrapané. 7Nèk dipikir para sedulur, mati nglabuhi wong bener waé wis angèl banget. Menawa ya ènèng wong sing gelem mati nglabuhi wong betyik, sing ènèng pantesé dilabuhi. 8Mulané, pantyèn kétok tenan gedéné katrésnané Gusti Allah marang awaké déwé, awit dongé awaké déwé ijik nglakoni dosa, Kristus wis mati nglabuhi awaké déwé. 9Dadiné awaké déwé saiki bisa ngerti tenan nèk Gusti Allah wis gelem nampa awaké déwé, jalaran Kristus wis mati nglabuhi awaké déwé lan getihé tumètès kanggo nebus dosané awaké déwé. Lan jalaran sangka kuwi awaké déwé bisa rukun karo Gusti Allah, mulané awaké déwé ngerti tenan nèk wis diluwari sangka nesuné lan setrapané Gusti Allah, sing bakal nekani kabèh wong sing nglakoni ala. 10Para sedulur, aku ngomong ngono kuwi, jalaran dèk mbiyèn waé dongé awaké déwé uripé ijik nglakoni ala lan dadi mungsuhé Gusti Allah, Gusti Allah wis gelem ngongkon Anaké, yakuwi Gusti Yésus, nglakoni pati kanggo awaké déwé, supaya awaké déwé bisa rukun menèh karo Gusti Allah. Lah saiki menèh, sakwisé awaké déwé wis dirukunké, mosok awaké déwé ora bakal slamet sak terusé, jalaran Gusti Yésus urip kanggo nulungi awaké déwé. 11Para sedulur, awaké déwé ora namung bungah jalaran sangka kuwi waé, nanging awaké déwé uga bungah jalaran awaké déwé saiki wis bisa dadi siji karo Gusti Allah. Gustiné awaké déwé Yésus Kristus sing ngrukunké awaké déwé karo Gusti Allah.\nBapa Adam lan Kristus\n12Dadiné awaké déwé saiki dunung bab iki para sedulur: jalaran wong siji nggawé dosa, yakuwi Bapa Adam, dosa terus mlebu ing donya lan jalaran dosané wong siji mau, pati uga nekani manungsa. Tegesé, wis dadi pestiné kabèh manungsa mati, jalaran kabèh wis kelebon dosa. 13Pantyèn, dosa wis ngleboni manungsa sakdurungé wèt-wèté nabi Moses teka, nanging Gusti Allah ora bisa nyetrap manungsa, awit durung pada nduwèni wèt-wèt kuwi, dadiné ora kenèng disalahké. 14Nanging senajan ing jamané Bapa Adam tekané jamané nabi Moses Gusti Allah ora nyetrap manungsa jalaran sangka dosané, awit durung ènèng wèté nabi Moses, meksa kabèh manungsa ing jaman kuwi pada mati. Nèk dipikir wong-wong kuwi ora nggawé dosa kaya Bapa Adam, awit Bapa Adam jan dipenging tenan karo Gusti Allah.\nDadiné dèkné dadi wakilé kabèh manungsa lan mengkono kuwi nggambarké wakilé manungsa liyané sing bakal teka, yakuwi Kristus. 15Nèk ngono, apa Bapa Adam karo Gusti Yésus Kristus tunggalé, ora ènèng bédané? Gedé banget bédané? Awit jalaran sangka salahé Bapa Adam kabèh manungsa nyimpang sangka dalané Gusti Allah. Nanging jalaran sangka pelabuhané Gusti Yésus Kristus, Gusti Allah bisa ngétokké kabetyikané marang kabèh manungsa lan nulungi manungsa, supaya bisa balik nang dalané Gusti Allah menèh. Para sedulur, nèk jalaran salahé wong siji kabèh wong mati, awaké déwé kudu dunung, sepira gedéné kabetyikané Gusti Allah marang kabèh manungsa. Awit jalaran sangka gedéné kabetyikané, Gusti Allah ngongkon wong siji teka nang jagat, yakuwi Gusti Yésus Kristus, supaya bisa nulungi kabèh manungsa. 16Pantyèn gedé banget bédané pawèh sing metu sangka kabetyikané Gusti Allah marang manungsa, nèk dipadakké karo éntuk-éntuké manungsa, jalaran sangka salahé wong siji mau. Kuwi ngéné para sedulur! Jalaran sangka salahé wong siji, kabèh wong katut salah lan kabèh uga kudu [ 238 ]disetrap. Nanging jalaran sangka salahé wong okèh, Gusti Allah malah ngétokké kabetyikané lan mbuwang salahé kabèh manungsa. 17Jalaran sangka salahé wong siji manungsa kabèh kudu mati. Nanging luwih gedé pangwasané wong siji sing liyané, yakuwi Gusti Yésus Kristus. Awit jalaran sangka gedéné kabetyikané, Gusti Allah ngekèki pitulungan gedé marang manungsa lan manungsa bisa ketampa karo Gusti Allah, nèk gelem nampa pitulungan sangka Gusti Allah iki, yakuwi Gusti Yésus Kristus. Sapa sing gelem nampa Dèkné bakal urip dadi siji lan mèlu nglakokké pangwasa karo Dèkné.\n18Dadiné tyekaké rembuk ngéné para sedulur: jalaran sangka salahé wong siji kabèh wong dianggep salah karo Gusti Allah, semono uga tumindaké betyik wong siji ngilangké salahé kabèh wong, supaya bisa urip dadi siji karo Gusti Allah. 19Uga, jalaran wong siji ora manut marang Gusti Allah, kabèh wong dianggep salah, mulané, jalaran wong siji manut, kabèh wong bisa ketampa karo Gusti Allah.\n20Para sedulur, wèt-wèté nabi Moses kuwi tekané namung kanggo ngétokké nèk tumindaké manungsa kuwi namung salah terus lan dosané numpuk-numpuk. Dadiné bisa kétok uga gedéné kabetyikané Gusti Allah, sing mundak terus. 21Lan kaya enggoné dosa gedé kwasané lan nekakké pati, semono uga kabetyikané Gusti Allah gedé kwasané, bisa marakké manungsa bisa ketampa karo Gusti Allah lan nduwèni urip langgeng, jalaran pelabuhané Yésus Kristus, Gustiné awaké déwé.\nMati lan urip karo Kristus\n6 1Lah kuwi kabèh apa tegesé para sedulur? Apa awaké déwé terus kudu nambahi dosané, supaya kabetyikané Gusti Allah bisa mundak? 2Blas aja nduwèni gagasan kaya ngono, para sedulur! Awit kanggo dosa awaké déwé iki wis mati, dadiné awaké déwé ora kenèng urip nglakoni dosa menèh. 3Apa kowé ora ngerti nèk sak barengé awaké déwé dibaptis, awaké déwé dadi siji karo Kristus. Dadiné dongé Dèkné mati, awaké déwé ya katut mati karo Dèkné. Pembaptisané awaké déwé kuwi nggambarké nèk awaké déwé wis katut mati lan kakubur karo Kristus. 4Dadiné kaya enggoné Gusti Allah Bapaké awaké déwé nangèké Kristus sangka pati nganggo pangwasané sing gedé, supaya bisa urip menèh, mengkono uga awaké déwé pada nampa urip anyar, urip sing manut kekarepané Gusti Allah sak kabèhé.\n5Awit para sedulur, nèk awaké déwé wis katut mati karo Kristus, awaké déwé uga ngerti nèk awaké déwé katut karo Kristus tangi menèh ing urip sing anyar. 6Awaké déwé ngerti nèk uripé awaké déwé sing lawas wis katut mati kapentèng karo Kristus, supaya pangwasané dosa sing ana ing awaké déwé karusak lan ora bisa marakké awaké déwé nggawé dosa menèh. 7Awit nèk awaké déwé wis mati, awaké déwé ya wis utyul sangka pangwasané dosa. 8Para sedulur, nèk awaké déwé wis katut mati karo Kristus, awaké déwé uga pretyaya, nèk awaké déwé bakal urip bareng karo Dèkné. 9Lan awaké déwé bakal urip dadi siji karo Kristus sak terusé, jalaran Kristus wis tangi sangka pati lan Dèkné ora bakal mati menèh. Pati wis ora bakal bisa ngwasani Dèkné menèh. 10Kristus nglakoni pati kuwi pati kanggo dosa, tegesé medot pangwasané dosa. Lan kuwi namung klakon sepisan kanggo slawasé. Lah saiki Kristus urip, uripé namung kanggo ngladèni Gusti Allah. 11Mulané para sedulur, kowé uga kudu pada nganggep awakmu wis mati kanggo dosa, supaya bisa urip dadi siji karo Gusti Yésus Kristus, ngladèni Gusti Allah.\n12Aja sampèk dosa ngwasani awakmu menèh lan aja nuruti kekarepané ala. 13Awakmu aja sampèk dikanggokké karo pangwasané dosa kanggo nglakoni sak wernané ala. Setitik waé ora. Nanging awakmu kudu dipasrahké [ 239 ]kanggo nuruti kekarepané Gusti Allah, awit kowé mauné mati, nanging saiki wis diuripké menèh. Awakmu sak kujur saiki dipasrahké kanggo nindakké prekara-prekara sing betyik.\n14Para sedulur, aku ngomong ngono kuwi, jalaran dosa ora kenèng ngwasani uripmu menèh. Uripmu saiki ora gumantung ing wèt-wèté nabi Moses menèh, ora, nanging gumantung ing kabetyikané Gusti Allah.\nUrip kanggo nuruti kekarepané Gusti Allah\n15Apa tegesé awaké déwé wis ora gumantung ing wèt-wèté nabi Moses, nanging ing kabetyikané Gusti Allah? Apa saiki awaké déwé dililani nglakoni dosa? 16Ora para sedulur, blas ora! Kowé ngerti déwé, nèk kowé masrahké uripmu dadi peladèné sakwijiné wong, kowé ya kudu nuruti kekarepané wong kuwi. Semono uga kowé bisa dadi peladèné dosa lan nuruti kekarepané dosa. Entèk-entèké kowé bakal dibuwang nang neraka, pisah sangka Gusti Allah slawasé. Nèk kowé masrahké uripmu kanggo nuruti kekarepané Gusti Allah, Dèkné bakal ngréwangi kowé, supaya kowé bisa nindakké sembarang sing bener. 17Nanging, maturkesuwun tenan marang Gusti Allah! Awit senajan mauné kowé dadi peladèné dosa, saiki kowé wis pada nurut sak atimu marang pitutur sing diwulangké marang kowé karo para rasul. 18Saiki kowé wis pedot sangka pangwasané dosa, kowé saiki pada nuruti kekarepané Gusti Allah lan pada nglakoni sing bener.\n19Para sedulur, supaya kowé bisa dunung kuwi mau, tak gambarké karo slaf. Awit wujuté kowé mbiyèn ya pada masrahké uripmu kaya slaf kanggo nglakoni sak wernané prekara sing kotor lan sing ora nggenah, selot suwi selot kebatyut. Mulané saiki uripmu kudu mbok pasrahké, kanggo nuruti sembarang sing bener, supaya uripmu bisa ndadèkké bungahé Gusti Allah.\n20Dongé kowé ijik dadi slafé dosa, kowé ora mikirké blas bab nindakké prekara sing bener. 21Lah apa éntuk-éntuké enggonmu nglakoni prekara-prekara sing ala kuwi? Malah kowé déwé isin saiki. Wong sing nglakoni kaya ngono kuwi entèk-entèké tiba nang neraka. 22Nanging saiki kowé wis dipedot sangka pangwasané dosa lan saiki kowé nuruti kekarepané Gusti Allah. Dadiné uripmu saiki ndadèkké bungahé Gusti Allah, sing ngekèki urip langgeng marang kowé. 23Tyekaké rembuk para sedulur, nèk dosa ngwasani uripmu, éntuk-éntuké pati sing langgeng. Nanging marang wong sing uripé dadi siji karo Gustiné awaké déwé Yésus Kristus, Gusti Allah ngekèki urip langgeng, kanggo ngétokké kabetyikané.\nDalan sing lawas ditinggal, nurut dalan sing anyar\n7 1Para sedulur, aku saiki kepéngin ngekèki gambar liyané kanggo ndunungké, nèk uripé awaké déwé wis ora gumantung ing wèt-wèté nabi Moses, nanging gumantung ing kabetyikané Gusti Allah. Kowé wong sing pada ngerti tyarané wèt, mulané arep tak dunungké ngéné: wèt kuwi kanggoné namung nèk awaké déwé ijik urip. 2Gampangé omong ngéné. Wong wédok sing nduwé bojo kuwi nduwèni kuwajiban marang bojoné, nèk dèkné ijik urip. Nèk sing lanang wis mati, wong wédok mau ora nduwé kuwajiban apa-apa marang bojoné, tegesé, dèkné kenèng nggolèk wong lanang liyané. 3Semunggoné wong wédok mau mlaku karo wong lanang liyané dongé bojoné ijik urip, ya bener nèk dèkné disalahké wong nèk laku bédang. Lah nanging nèk sing lanang wis mati, wong wédok mau wis ora kebanda menèh karo sing lanang lan dèkné bisa kawin karo wong lanang liyané, kuwi ora laku bédang.\n4Kanggo kowé sakjané ya kaya ngono para sedulur! Dongé Kristus mati, kowé ya katut mati karo Dèkné. Dadiné kanggo wèt-wèté nabi Moses kowé ya wis mati lan wis ora kebanda menèh marang wèt-wèt kuwi. Kowé saiki [ 240 ]kebanda marang wong liyané, wong sing wis ditangèkké sangka pati. Kowé saiki wis kebanda marang Kristus, supaya uripmu bisa ndadèkké bungahé Gusti Allah. 5Dongé awaké déwé uripé ijik dikwasani karo dosa, awaké déwé malah pada seneng nuruti ala, awit wèt-wèt sing menging awaké déwé ora éntuk ngéné apa ora éntuk ngono wujuté malah narik atiné awaké déwé kongkon nglakoni prekara-prekara sing dipenging. Entuk-éntuké apa? Awaké déwé malah nuruti ala lan Gusti Allah kudu nyetrap awaké déwé nang neraka. 6Nanging wujuté saiki kowé wis dipedot sangka ranténé wèt-wèt sing mbanda kowé kuwi. Kanggo wèt-wèt kuwi saiki kowé wis mati. Saiki kowé nuruti kekarepané Gusti Allah nganggo dalan sing anyar, nganggo pitulungané Roh Sutyi. Dalan sing lawas, miturut wèt-wèté nabi Moses, wis ditinggal.\nWèté nabi Moses lan dosa\n7Nèk wèt-wèt kuwi marakké dosa, tibaké ya ora apik? Ora ngono para sedulur, blas ora. Nanging jalaran sangka wèt-wèt kuwi aku ngerti dosa kuwi apa. Semunggoné nang wèt ora menging: \"Aja milik barangé liyané,\" aku mesti ya ora ngerti tembung milik kuwi tegesé apa. 8Dadiné wèt-wèt kuwi malah marakké dosa nggugah rasa-rasa sing ala ing atiku. 9-10Karomenèh para sedulur, tanpa wèt-wèt dosa mesti mati, tegesé, semunggoné wèt-wèt kuwi ora ènèng, ya ora ènèng sing nggugah rasa-rasa sing ala. Aku mbiyèn ya urip tanpa wèt-wèté nabi Moses, aku ya ora ngerti apa sing dipenging lan apa sing ora. Mikiré sembarang ya wis apik waé, Gusti Allah ora bakal nyetrap aku. Nanging sakwisé aku ngerti wèté Gusti Allah sing ngomong: \"Aja milik marang barangé liyané,\" lah kok ing atiku terus malih nduwé rasa milik barangé liyané. Lah aku terus rumangsa nerak wèté Gusti Allah. Aku rumangsa nglakoni dosa lan pantes disetrap karo Gusti Allah lan dibuwang nang neraka. Dadiné, wèté Gusti Allah sing tujuané kanggo nuntun aku supaya bisa urip rumaket marang Gusti Allah, jebulé malah marakké aku pedot sangka Gusti Allah. 11Jalaran sangka wèt mau dosa malah nemu dalan narik atiku marang ala, supaya aku pisah sangka Gusti Allah.\n12Nanging senajan wèt-wèt mau jebulé marakké awaké déwé nggawé dosa, aku ora ngomong nèk wèt-wèt kuwi ala, ora para sedulur. Wèt-wèt kuwi tekané sangka Gusti Allah. Semono uga angger-anggeré Gusti Allah. Kuwi kabèh bener lan apik kanggo awaké déwé. 13Lah mosok barang sing apik marakké aku pisah sangka Gusti Allah? Lah kepriyé kuwi? Ora para sedulur, ora ngono! Dosa sing marakké aku pisah sangka Gusti Allah. Dadiné sak beneré ngéné: dosa sing marakké aku nerak wèté Gusti Allah lan jalaran sangka kuwi aku malih pisah sangka Gusti Allah. Mengkono kuwi aku bisa weruh déwé, nèk dosa nekakké ala. Dadiné dongé nerak angger-anggeré Gusti Allah lan nindakké barang sing dipenging, aku weruh, nèk ing atiku ènèng rasa ala sing gedé banget kwasané. Lah Gusti Allah ngekèki angger-angger, supaya kuwi bisa kétok.\n14Para sedulur, kuwi jalarané ngéné: awaké déwé ngerti nèk wèt-wèté nabi Moses kuwi tekané sangka Rohé Gusti Allah. Nanging aku iki namung wong urip sing wujut kedagingan sing dikwasani dosa. 15Aku déwé ya ora dunung kenèng apa aku kok nglakoni dosa. Apa karepku malah ora tak lakoni, aku malah nglakoni barang sing tak sengiti. 16Jalaran aku malah nglakoni apa sing ora tak karepké, dadiné ketara, nèk aku ngakoni, nèk wèt-wèté Gusti Allah kuwi bener. 17Dadiné dudu aku déwé sing nglakoni ala mau, nanging pangwasané dosa sing ana ing aku, kuwi sing marakké aku nindakké sing ala. 18Pantyèn aku déwé ya ngakoni para sedulur, aku iki namung manungsa, aku ora bisa nindakké apa-apa sing [ 241 ]betyik. Bener aku nduwèni kepéngin nindakké sing betyik, nanging aku ora bisa nuruti kekarepan kuwi. 19Mulané aku ya ora nglakoni sing betyik, senajan ya karep tenan. Malah sing ala, sing ora tak karepké, malah kuwi sing tak lakoni. 20Lah nèk aku malah nglakoni prekara-prekara sing ora tak karepké, dadiné ya ketara tenan, nèk dudu aku déwé sing nindakké ala kuwi, nanging pangwasané dosa sing ana ing aku.\n21Mulané para sedulur, aku saiki nitèni iki: nèk aku kepéngin nglakoni sing betyik, jebulé sing tak lakoni namung sing ala. Kaya-kaya iki kok dadi kalumrahan. 22Pantyèn ing atiku aku ya bungah tenan nèk Gusti Allah ngekèki wèt-wèt kuwi marang awaké déwé. 23Nanging aku nitèni nèk nang awakku kaya-kaya ènèng wèt liyané sing nglawan wèté Gusti Allah. Dadiné jebulé aku ya nindakké prekara sing ora disetujoni karo swarané atiku. Aku kebanda karo pangwasané dosa sing ngarani apa sing kudu tak lakoni. 24Pantyèn tyilaka tenan awakku iki. Sapa ta sing bisa ngluwari aku sangka badan sing marakké aku nglakoni ala lan kapisah sangka Gusti Allah iki? 25Maturkesuwun marang Gusti Allah! Dèkné sing ngluwari aku lantaran Gusti Yésus Kristus. Jalaran sangka pitulungané Gusti Yésus Kristus, dosa wis ora bisa ngwasani aku menèh.\nAwit para sedulur, wujuté senajan aku ngakoni nèk wèté Gusti Allah kuwi apik lan kudu dilakoni, nanging aku kalah karo pangwasané dosa sing marakké aku nindakké sing ala.\nUrip nurut kekarepané Roh Sutyi\n8 1Nanging saiki wis ora ngono para sedulur, awit sapa sing wis dadi siji karo Kristus Yésus wis ora dianggep salah menèh karo Gusti Allah lan ora bakal nampa setrapan. 2Kenèng apa aku kok ngomong ngono? Jalaran sak barengé awaké déwé dadi siji karo Kristus Yésus, Roh Sutyi nganyarké uripé awaké déwé. Saiki Roh Sutyi sing ngwasani uripé awaké déwé. Pangwasané dosa, sing misah awaké déwé sangka Gusti Allah, wis dikalahké. 3Awit para sedulur, wèté Gusti Allah ora bisa marakké awaké déwé medot klakuan ala. Dosa gedé banget pangwasané lan awaké déwé kangèlan ngalahké. Mulané Gusti Allah déwé nulungi awaké déwé. Dèkné ngongkon Anaké medun nang jagat kéné. Gusti Yésus dadi manungsa sing uga nduwèni badan kaya awaké déwé iki. Dèkné mati dadi kurban kanggo dosané awaké déwé. Dadiné Gusti Allah malih nganggep Kristus salah lan kudu nglakoni setrapané. 4Mengkono kuwi awaké déwé bisa netepi wèté Gusti Allah ing uripé awaké déwé, janji awaké déwé ora nuruti kekarepané dosa, nanging nuruti kekarepané Roh Sutyi. 5Wong sing uripé manut kekarepané kedagingané, pikirané ya dilakokké karo kedagingané. Nanging wong sing manut kekarepané Rohé Gusti Allah, pikirané ya katuntun Rohé Gusti Allah. 6Nèk pikiranmu dikwasani kedagingan, entèk-entèké kowé bakal pisah sangka Gusti Allah slawasé. Nanging nèk pikiranmu katuntun kekarepané Rohé Allah, éntuk-éntuké bakal urip sing tentrem lan langgeng. 7Wong sing pikirané dikwasani kedagingan kuwi dadi mungsuhé Gusti Allah, awit ora manut marang wèté Gusti Allah. Wong kaya ngono kuwi pantyèn ya ora bisa urip manut wèté Gusti Allah. 8Uripé wong kaya ngono kuwi blas ora bisa ndadèkké bungahé Gusti Allah.\n9Lah nanging kowé kuwi kepriyé para sedulur? Apa kowé ijik dilakokké kedagingan. Ya wis ora ta! Saiki kowé pada manut kekarepané Rohé Gusti Allah, awit aku ngerti nèk Rohé Gusti Allah manggon ing kowé. Semunggoné Rohé Gusti Allah ora manggon ing kowé, mesti kowé ya dudu wèké Kristus. 10Ya bener, nèk Kristus manggon ing atimu, badanmu ya ijik dikwasani pati, jalaran sangka dosa, nanging rohmu urip, awit kowé wis dianggep bener lan ditampa [ 242 ]karo Gusti Allah. 11Para sedulur, Rohé Gusti Allah wis nangèké Gusti Yésus Kristus sangka pati. Lan wujuté ya Rohé Gusti Allah sing manggon ing atimu, mulané Gusti Allah ya mesti uga bakal nangèké badanmu sangka pati. Rohé Gusti Allah sing manggon ing atimu, kuwi sing bakal nguripké badanmu sangka pati.\n12Dadiné ngéné para sedulur: awaké déwé pantyèn nduwé kuwajiban kudu urip manut kekarepané Rohé Gusti Allah, ora manut kekarepané kedagingan. 13Awit nèk awaké déwé urip manut kekarepané kedagingan, entèk-entèké awaké déwé bakal pisah sangka Gusti Allah slawasé. Nanging nèk kowé matèni kekarepané kedagingan nganggo pitulungané Rohé Gusti Allah, kowé bakal urip dadi siji karo Gusti Allah slawasé. 14Kowé kudu ngerti para sedulur, wong sing uripé katuntun tenan karo Rohé Gusti Allah, ya wong kuwi sing kenèng diarani tenan nèk wujut anaké Gusti Allah. 15Kenèng apa aku kok ngomong ngono para sedulur? Awit wujuté kowé mauné pada wedi karo Gusti Allah, wedi nèk bakal disetrap. Nanging saiki Gusti Allah wis ngedunké Rohé kongkon manggon ing atimu. Apa Rohé Gusti Allah iki marakké kowé wedi? Ora! Roh iki manggon ing atiné awaké déwé malah supaya awaké déwé ora nduwé wedi nyeluk Gusti Allah: \"Bapak, Bapakku!\" 16Rohé Gusti Allah déwé sing ndunungké marang awaké déwé, nèk awaké déwé iki anaké Gusti Allah tenan.\n17Para sedulur, nèk awaké déwé iki anaké Gusti Allah, mbésuk awaké déwé ya mesti nampa panduman sing saiki wis kasimpen kanggo awaké déwé. Awaké déwé ora namung nampa panduman, nanging awaké déwé uga bakal dikèki panggonan sing duwur déwé, tunggalé karo Kristus. Mulané para sedulur, nèk awaké déwé saguh nglakoni kasangsaran kaya Kristus, Gusti Allah uga bakal ngunggahké awaké déwé kaya Kristus.\nPengarep-arepé anak-anaké Gusti Allah\n18Para sedulur, sakkèhé kasangsaran sing dialami awaké déwé saiki, manut pinemuku, ora ènèng padané blas karo upahé Gusti Allah sing sangka swarga, sing bakal dibukak kanggo awaké déwé mbésuk. 19Awit langit lan bumi pantyèn ya ngarep-arep dinané tenan, mbésuk kapan ta Gusti Allah bakal ngétokké upahé anak-anaké. 20Kenèng apa kok pada ngarep-arep? Jalaran sembarang gawéané Gusti Allah kuwi wis kenèng karusakan, dadi muspra, ora kaya sing dikarepké karo Gusti Allah mau-mauné. Nanging kuwi ora sangka kekarepané déwé, ora, kuwi pantyèn wis dadi kekarepané Gusti Allah déwé, jalaran jagat wis kenèng dosa. Nanging ijik ènèng pengarep-arep. 21Enèng wantyiné Gusti Allah bakal nganyarké sembarang, supaya ora bisa rusak lan mati menèh. Sembarang malah bakal dianyarké, supaya bisa merdéka, tunggalé karo anak-anaké Gusti Allah. 22Pantyèn bener, saiki jagat ijik sambat ngrasakké lara, kaya wong wédok sing ijik nglarani nèk arep mbayi kaé. 23Ora namung jagat sing sambat, nanging uga awaké déwé iki sing nampa pawèhé Gusti Allah sing sepisanan, yakuwi Roh Sutyi. Awaké déwé sing wis kanggonan Roh Sutyi uga pada nggresah ing sakjeroné kebatinan, sak barengé awaké déwé ngarep-arep wantyiné enggoné Gusti Allah bakal ngangkat awaké déwé, ditetepké dadi anaké lan nganyarké badané awaké déwé dadi badan sing langgeng. 24Awit para sedulur, awaké déwé iki wis dislametké karo Gusti Allah, supaya awaké déwé bisa ngarep-arep wantyiné nèk Gusti Allah bakal nganyarké badané awaké déwé lan ngangkat awaké déwé nang panggonan sing duwur déwé. Nanging nèk awaké déwé wis weruh sing diarep-arep karo awaké déwé, tibaké ya wis ora pengarep-arep menèh. Awit, sapa sing ngarep-arep barang sing wis kétok? 25Nèk awaké déwé [ 243 ]ngarep-arep barang sing awaké déwé durung weruh, awaké déwé mesti bakal ngarep-arep karo sabar.\n26Semono uga Rohé Gusti Allah, tekané arep mitulungi awaké déwé sing ringkih iki. Awit awaké déwé ora ngerti kepriyé tyarané ndonga sing bener kuwi. Mulané Roh Sutyi ndongakké awaké déwé marang Gusti Allah, nganggo sambat lan nggresah; awaké déwé iki ora bisa ndunungké nganggo tembungé manungsa. 27Nanging Gusti Allah, sing weruh njeroné atiné manungsa, ngerti uga apa penjalukané Roh Sutyi. Awit nèk Roh Sutyi ndongakké awaké déwé, mesti pandonga kuwi tyotyok karo kekarepané Gusti Allah.\n28Para sedulur, awaké déwé kabèh pada ngerti bab iki: nèk awaké déwé trésna tenan marang Gusti Allah, sembarang sing klakon ing uripé awaké déwé bakal dikanggokké karo Gusti Allah, supaya entèk-entèké nekakké betyik kanggo awaké déwé. Kawit sakdurungé Gusti Allah wis ngerti apa sing arep ditindakké, mulané, sakdurungé Dèkné ya wis miji wong-wong sing arep dikanggokké kanggo nuruti kekarepané Dèkné. 29Gusti Allah uga wis ngerti sakdurungé, sapa sing bakal nurut Dèkné, mulané ya ditengeri sakdurungé, supaya bisa dadi kaya Kristus, Anaké. Mengkono kuwi Kristus dadi kaya anak mbarep ing brayaté Gusti Allah. 30Mulané para sedulur, wong sing wis ditengeri mau, yakuwi sing wis dipanggil. Lan wong sing wis dipanggil kuwi wong sing wis dianggep bener lan ditampa. Ya sing wis ditampa iki sing uga diangkat nang panggonan sing duwur déwé, dadi siji karo Dèkné.\nGusti Allah tetep-mantep katrésnané, ora bakal malih\n31Para sedulur, nèk mikirké kuwi mau kabèh, saiki awaké déwé arep ngomong kepriyé? Nèk Gusti Allah déwé sing ngréwangi awaké déwé, sapa ta sing bisa ngalahké awaké déwé? Ora ènèng! 32Gusti Allah ora éman masrahké Anaké dadi kurban nang kayu pentèngan kanggo awaké déwé kabèh. Mosok Gusti Allah ora bakal ngekèki sembarang sing dibutuhké karo awaké déwé? Nèk Dèkné ora éman ngekèkké Anaké marang awaké déwé, Dèkné ya ora bakal éman ngekèkké sembarang liyané marang awaké déwé. 33Lah nèk Gusti Allah déwé sing wis milih awaké déwé, apa ènèng wong urip sing ijik wani nyalahké awaké déwé? Kepéngin ngerti aku! Gusti Allah déwé wis ngapura lan nampa awaké déwé, apa ènèng wong urip sing wani ngomong nèk Gusti Allah ijik kudu nyetrap awaké déwé? 34Wis ora para sedulur, awit Kristus Yésus wis nglakoni pati nebus salahé awaké déwé. Ora namung mati nglabuhi awaké déwé, nanging Gusti Yésus wis ditangèkké sangka pati lan saiki Dèkné nang nggoné Gusti Allah ngurusi kaperluané awaké déwé.\n35Para sedulur, tak kira saiki awaké déwé pada dunung nèk ora ènèng apa-apa sing bisa medot awaké déwé sangka katrésnané Kristus. Ora kasusahan apa rekasané urip, ora panganiaya, ora kemlaratan apa kekurangan pangan, ora alangan apa pati, blas ora ènèng! 36Ratu Daved dèk mbiyèn ya wis tau sambat, kaya sing wis ketulis nang Kitab, uniné ngéné:\n\"Duh Gusti,\njalaran awaké déwé nurut Kowé,\nsasaté saben dina awaké déwé arep dipatèni\nkaro wong-wong sing pada sengit Kowé.\nEling-éling awaké déwé\nkaya wedus sing arep dibelèh kaé.\"\n37Nanging senajan ngono para sedulur, awaké déwé ngerti nèk bisa menangké sembarang kuwi, awit Gusti Yésus Kristus, sing nrésnani awaké déwé, uga ngréwangi awaké déwé. 38-39Mulané aku ngerti nèk ora ènèng prekara apa waé bisa misah aku sangka Gusti Allah, ora pati, ora rekasané urip, ora mulékat, ora pangwasa, ora jaman saiki, ora jaman sing bakal klakon, ora kekuwatan, ora [ 244 ]nèk awaké déwé munggah duwur apa medun jeru, blas ora ènèng apa-apa nang langit lan bumi sing bisa misah awaké déwé sangka Gusti Allah, sing wis ngétokké katrésnané marang awaké déwé liwat Kristus Yésus, Gustiné awaké déwé.\nPrekara sing marakké rasul Paulus sedi\n9 1-2Para sedulur, ènèng prekara siji sing marakké aku jan sedi tenan, barang siji sing tansah ndadèkké larané atiku. Para sedulur, aku ora goroh! Kristus déwé dadi seksiku lan Roh Sutyi, sing ngerti pikiranku, uga dadi seksiku. Barang siji iki sing marakké aku tansah sedi ing ati, yakuwi, kahanané bangsaku déwé, bangsa Israèl, sing nampik Gusti Yésus Kristus. 3Tenan para sedulur, semunggoné kenèng ngono aku gelem dipisah sangka Kristus, nèk kuwi bisa nulungi bangsaku. 4Wong-wong kuwi kurang apa menèh ta? Wujuté ya bangsa Israèl sing diaku anak karo Gusti Allah. Gusti Allah wis nylorotké pepadangé marang bangsa iki lan ya wis dikèki prejanjian-prejanjian. Wis dipasrahi wèt-wèté karo Gusti Allah lan wis diblajari nyembah Gusti Allah kaya sak mestiné lan ya wis dikèki janji nèk bakal diberkahi lan ditulungi. 5Wujuté ya turun-turunané Bapa Abraham, Isak lan Yakub lan sak tyara manungsa Kristus déwé ya dadi turunané. Dèkné wujut Gusti Allah lan Dèkné sing ngwasani sembarang. Mulané Kristus pantes digunggung slawas-lawasé. Amèn.\n6Nanging para sedulur, senajan bangsa Israèl nampik Gusti Yésus Kristus, aku ora ngomong nèk Gusti Allah medot prejanjiané marang Bapa Abraham, ora. Pantyèn Gusti Allah wis janji marang Bapa Abraham nèk Dèkné bakal mberkahi kabèh bangsa lantaran Bapa Abraham lan turun-turunané lan Gusti Allah ora medot prejanjian iki. Kenèng apa aku kok ngomong ngono para sedulur? Awit kowé ngerti déwé nèk Gusti Allah ngekèki jeneng anyar marang Yakub. Yakub jenengé malih Israèl. Nanging nèk aku ngomong bangsa Israèl, aku ora ngomongké turun-turunané Yakub manut kelairané, ora, nanging kabèh wong sing diarani bangsa Israèl karo Gusti Allah déwé. 7Semono uga nèk aku ngomong turunané Bapa Abraham, aku ora ngomongké turun-turunané Bapa Abraham sangka kelairané, ora, nanging kabèh wong sing diarani turunané Bapa Abraham karo Gusti Allah. Gusti Allah malah ngomong ngéné marang Bapa Abraham: \"Namung turunané Isak bakal tak anggep turunanmu.\" 8Para sedulur, nèk Gusti Allah ngomong ngono marang Bapa Abraham, Dèkné ndunungké nèk ora wong sing dadi turunané Bapa Abraham sangka kelairané sing diarani anaké Gusti Allah, ora, nanging wong sing diarani anaké Gusti Allah kuwi wong sing lairé miturut prejanjiané Gusti Allah marang Bapa Abraham. 9Wujuté Gusti Allah ngomong ngéné marang Bapa Abraham: \"Mbésuk nèk wis pener waktuné, Aku bakal teka menèh lan ibu Sarah bakal nglairké anak lanang.\"\n10Karomenèh, kowé ngerti nèk ibu Rebèkah bojoné Bapa Isak. Sangka Bapa Isak ibu Rebèkah nglairké anak lanang loro, yakuwi Esau lan Yakub. 11Nanging sakdurungé botyah loro mau lair, dadiné sakdurungé botyah loro mau nindakké ala apa betyik, Gusti Allah wis milih sing siji kanggo nuruti prejanjiané marang Bapa Abraham lan turun-turunané. 12Dadiné Gusti Allah enggoné milih kuwi ora miturut apa sing ditindakké karo salah-sijiné anak lanang mau, ora, nanging Dèkné namung milih siji sak karepé Dèkné déwé. Sakdurungé ibu Rebèkah nglairké anak kembar mau Gusti Allah wis ngomong ngéné marang dèkné: \"Sing tuwa bakal dadi peladèné sing enom!\" 13Lan tembungé Gusti Allah kuwi ya tyotyok karo tembung liyané sing ketulis nang Kitab sing uniné ngéné: \"Yakub pantyèn tak trésnani, nanging Esau tak tampik.\" [ 245 ]\n14Lo, nèk ngono apa Gusti Allah pilih-sih? Ora, blas ora! 15Wujuté dongé turun-turunané Bapa Yakub ninggal Gusti Allah lan nyembah retya pedèt emas, Gusti Allah ngomong ngéné marang nabi Moses: \"Aku bakal melasi sapa waé sak karepku lan Aku bakal ngétokké kabetyikanku marang sapa waé sak karepku!\" 16Dadiné awaké déwé kudu dunung iki: nèk Gusti Allah miji wong kongkon nuruti kekarepané, ora dadi sebab wong kuwi karep apa ora, apa wong kuwi temen apa ora. Nanging nèk Gusti Allah miji wong, kuwi jalaran Dèkné kepéngin ngétokké kabetyikané marang wong kuwi. 17Wujuté nang Kitab wis ketulis, nèk Gusti Allah ngongkon nabi Moses ngomong ngéné marang ratuné negara Egipte: \"Kowé tak lilani dadi ratu tekané sepréné kuwi, supaya kowé weruh kwasaku lan supaya jagat ngerti nèk Aku iki Gusti Allah.\" 18Dadiné awaké déwé ngerti saiki nèk Gusti Allah melasi sapa waé sak karepé lan ngatoské atiné sapa waé sak karepé.\n19Lah nèk Gusti Allah sing ngatoské atiné wong, tibaké awaké déwé ya ora kenèng disalahké nèk awaké déwé ndendeng, awit iku jaréné karepé Gusti Allah. Lah sapa sing bisa ngalang-alangi Dèkné? 20Ora ngono para sedulur, kowé kuwi sapa ta kok wani maido Gusti Allah? Apa kira-kira kendi kaé wani ngomong karo sing tukang nggawé: \"Lah aku kok mbok gawé kaya ngéné?\" 21Tak kira kowé malah setuju karo aku, nèk sing tukang nggawé kendi mau kenèng nggawé kendi mau sak karepé. Sangka lemah lempung sak kepel wongé bisa nggawé kendi sing larang regané apa kendi sing murah.\n22Gusti Allah ya kaya wong sing tukang nggawé kendi kuwi. Dèkné bisa ngétokké nesuné lan Dèkné uga bisa ngétokké kwasané. 23Mulané Gusti Allah ya ngétokké gedéné kawelasané marang sapa waé sing marakké nesu lan kudu disetrap lan dirusak, supaya Dèkné bisa ngétokké sepira gedéné kawelasané marang sapa waé sing wis dipilih sakdurungé lan sing bakal diangkat nang panggonan sing duwur déwé, dadi siji karo Dèkné. 24Yakuwi awaké déwé iki, sing wis dipanggil, awit Gusti Allah ora namung manggil sangka tengahé bangsa Ju, nanging uga sangka bangsa liyané. 25Wujuté nabi Hoséa dèk jaman mbiyèn wis tau ngomong ngéné:\n\"Sing dudu umatku bakal tak tyeluk umatku\nlan sing mauné ora ngrasakké katrésnanku\nsaiki tak tyeluk wong sing tak trésnani.\"\n26Gusti Allah uga ngomong ngéné lantaran nabi Hoséa:\n\"Nang panggonan sing Dèkné mbiyèn\nngomong nèk wong-wong kuwi dudu umaté,\nya nang panggonan kuwi\nwong-wong bakal diaku anak\nkaro Gusti Allah sing urip.\"\n27Nanging kanggo bangsa Israèl nabi Yésaya ngomong ngéné: \"Senajan bangsa Israèl okèhé kaya santiné segara, nanging sing bakal dislametké namung setitik. 28Awit Gusti Allah bakal nyetrap kabèh wong sing manggon nang kono lan Gusti Allah enggoné nindakké tembungé kuwi mau ya gelis lan tenanan.\" 29Sakdurungé nabi Yésaya ya wis ngomong ngéné: \"Semunggoné Gusti Allah sing gedé kwasané ora ninggali turunan marang awaké déwé, awaké déwé mesti wis dadi kaya kuta-kuta Sodom lan Gomorah.\"\nBangsa Israèl ora pretyaya\n30Dadiné apa ta sing diomong karo awaké déwé para sedulur? Sing diomong ya iki: bangsa-bangsa sing ora pada nglumui supaya ketampa karo Gusti Allah malah pada ketampa, jalaran pada pretyaya. 31Nanging bangsa Israèl sing pada nglumui netepi wèt-wèté nabi Moses, awit mikiré kuwi bisa marakké ketampa Gusti Allah, bangsa kuwi malah ora ketampa jalaran sangka netepi wèt-wèt kuwi. 32Lah kenèng apa kok ora ketampa? Jalaran ora nganggo [ 246 ]pretyaya, nanging pada njagakké apa sing ditindakké. Dadiné wong-wong kuwi kaya wong mblayu, nanging ndlèngèr, terus kesandung watu tiba. 33Nang Kitab ya wis ketulis ngéné:\n\"Delokké,\nnang kuta Sion tak pasangi watu\nsing marakké wong kesandung lan tiba.\nNanging sapa sing njagakké watu kuwi\nora bakal kisinan.\"\n(Watu nang kuta Sion kuwi ya ora liya kejaba Gusti Yésus Kristus.)\nPanuwuné rasul Paulus\n10 1Para sedulur, pamujiku ing ati lan pandongaku marang Gusti Allah ya ora liya namung iki: mbok bangsaku bisa nampa keslametan. 2Aku pantyèn nyeksèni déwé nèk wong-wong kuwi pada ngabekti tenan marang Gusti Allah, nanging pangabektiné ora nganggo kaweruh sing bener. 3Wong-wong kuwi ora pada ngerti kepriyé tyarané enggoné Gusti Allah mbenerké manungsa, supaya bisa ketampa. Wong-wong mau pada njajal nggolèk dalan déwé, mikiré, nèk pada netepi wèt-wèt lan pernatané agama, bakal ditampa karo Gusti Allah. Mulané ora gelem nurut dalan sing wis dityawiské karo Gusti Allah, yakuwi lantaran pretyaya marang Gusti Yésus Kristus. 4Awit Kristus kuwi wis netepi wèt-wèté agama. Manungsa bisané dianggep bener lan ketampa Gusti Allah kuwi kudu pretyaya marang Yésus Kristus.\nBisané ketampa Gusti Allah namung lantaran pretyaya marang Gusti Yésus Kristus\n5Nabi Moses ngomong ngéné bab ketampa Gusti Allah lantaran netepi wèt-wèt: \"Sapa waé sing netepi wèté Gusti Allah bakal nampa urip langgeng, jalaran sangka wèt-wèté kuwi.\" 6Nanging bab wong sing ketampa Gusti Allah lantaran pretyaya tembungé nabi Moses ngéné: \"Aja mikir: sapa sing bakal munggah nang swarga?\" Nang kéné nabi Moses sakjané ngomong nèk ora usah ènèng wong munggah marani Kristus digawa medun, supaya Kristus bisa ndunungké marang awaké déwé, kepriyé bisané ketampa Gusti Allah. 7Nabi Moses uga ngomong ngéné: \"Aja mikir: sapa sing bakal medun nang panggonané wong mati?\" Nang kéné nabi Moses sakjané ngomong nèk ora usah ènèng wong medun nang tengahé wong mati lan nggawa Kristus munggah menèh, supaya ngomongi awaké déwé kepriyé bisané ketampa Gusti Allah. Ora bener nèk awaké déwé mikir ngono, awit wujuté Kristus wis medun nang jagat kéné lan Dèkné uga wis tangi menèh sangka pati. 8Nanging nabi Moses malah ngomong ngéné para sedulur: \"Tembungé Gusti Allah tyedek karo kowé, ana ing lambému lan ana ing atimu.\" Tegesé, kabèh wong gampang mangertèni kepriyé manungsa bisané ketampa Gusti Allah. Ora angèl dunungé lan kenèng diomong. Yakuwi pituturé awaké déwé marang kowé: bisané ketampa Gusti Allah kowé kudu nampa pitulungané Gusti Allah, ora njagakké penggawéné déwé. 9Dadiné para sedulur, nèk kowé ngakoni karo lambému nèk Yésus kuwi Gusti lan kowé pretyaya ing atimu nèk Gusti Allah wis nangèké Gusti Yésus sangka pati, kowé mesti bakal slamet. 10Awit para sedulur, awaké déwé kudu pretyaya ing ati nèk Gusti Allah wis nangèké Gusti Yésus sangka pati. Kuwi marakké awaké déwé bisa ketampa Gusti Allah. Uga awaké déwé kudu ngakoni nganggo tembung, nèk Yésus kuwi Gustiné awaké déwé, awit kuwi sing nylametké awaké déwé. 11Wujuté Kitab wis ngomong ngéné: \"Sapa sing pretyaya marang Dèkné ora bakal kisinan.\" 12Dadiné ora dadi sebab wong kuwi wong Ju apa bangsa liyané, awit Gusti Yésus kuwi Gustiné kabèh wong lan Dèkné mberkahi kabèh wong kanti lubèr, kabèh wong sing njaluk tulung marang Dèkné. 13Wujuté nang Kitab ya wis ketulis ngéné: \"Sapa waé sing nyebut jenengé Gusti bakal slamet.\" [ 247 ] 14Lah menawa terus ènèng sedulur sing takon: \"Lah kepriyé wong-wong bisané nyebut jenengé Gusti Yésus, nèk ora pada pretyaya marang Dèkné. Semunggoné gelem pretyaya, kepriyé wong-wong bisané pretyaya, nèk ora tau krungu bab Gusti Yésus Kristus. Karomenèh, kepriyé wong-wong bisané krungu bab Gusti Yésus Kristus, nèk ora ènèng wong sing teka ngabarké. 15Lan kejaba sangka kuwi, kepriyé ènèng wong bisané budal ngabarké, nèk ora dikongkon karo Gusti Allah?\" Para sedulur, wong sing ngomong ngono kuwi ya pantyèn ènèng beneré. Nanging wujuté Gusti Allah wis ngongkon nabi-nabi teka ngabari marang bangsa Israèl bab Gusti Yésus Kristus. Awit nabi Yésaya ya wis tau ngomong ngéné: \"Wong sing teka nggawa kabar kabungahan pantyèn mbungahké tenan!\" 16Nanging wujuté kepriyé para sedulur? Ya bener wong-wong pada krungu kabar bab Kristus, nanging ora kabèh pada gelem pretyaya. Kenèng apa aku kok ngomong ngono? Awit nabi Yésaya uga ngomong ngéné: \"Duh Gusti, awaké déwé wis ngabari wong-wong bab pituturmu, nanging ora pada gelem pretyaya.\" 17Dadiné awaké déwé ngerti para sedulur, pretyaya kuwi tukulé sangka krungu, krungu pitutur bab Kristus sing dikabarké.\n18Nanging apa tenan ta nèk bangsa Israèl ora tau krungu bab pituturé Gusti Yésus Kristus? Ora, nèk kuwi ora bisa. Wong-wong wis krungu bab Kristus. Wujuté nang Kitab wis ketulis ngéné:\n\"Swarané wong-wong\nsing nggawa kabar kabungahan\nwis rata nang sak jagat\nlan tembungé wis tekan pojok-pojoké bumi.\"\n19Apa bangsa Israèl krungu kabaré, nanging ora dunung tegesé? Ora, mesti dunung, awit malah nabi Moses sing ndunungké awaké déwé sing ndisik déwé, nèk bangsa Israèl dunung marang kabaré Gusti Allah bab Kristus. Wujuté Gusti Allah ngomong ngéné lantaran nabi Moses:\n\"Aku bakal marakké atimu mèri\nmarang bangsa liyané.\nKowé bakal nesu\nmarang bangsa sing mbok anggep ora ngerti pituturku.\"\n20Nabi Yésaya mbarang malah kendel ngetokké tembungé Gusti Allah sing uniné ngéné:\n\"Bangsa liyané sing ora nggolèki Aku\nbakal nemu Aku\nlan bangsa liyané sing ora nékok-nékokké Aku\nbakal kenal marang Aku.\"\n21Nanging bab bangsa Israèl Gusti Allah ngomong ngéné lantaran nabi Yésaya: \"Sedina muput Aku ngelungké tanganku marang bangsa sing ora manut, nanging nglawan marang Aku!\"\nGusti Allah ora nampik bangsa Israèl\n11 1Para sedulur, senajan ngono, aja mikir nèk Gusti Allah nyingkuri bangsa Israèl. Ora ngono, wujuté aku iki ya wong Israèl, turunané Bapa Abraham sangka Bapa Bènyamin. 2Gusti Allah ora nampik bangsa sing wis dipilih kawit wiwitané. Kowé mesti ngerti ayat sangka Kitab sing nyritakké dongé nabi Elia ngelahké bangsa Israèl nang ngarepé Gusti Allah. Nabi Elia ngomong ngéné: 3\"Duh Gusti, bangsa Israèl matèni nabi-nabi sing mbok kongkon teka. Wong-wong ngrusak altar-altar sing dienggo kurban marang Kowé. Namung aku déwé sing ijik urip lan saiki wong-wong ya pada arep matèni aku.\" 4Nanging sakjané tembung kuwi ya ora patèka bener, awit Gusti Allah semaur ngéné marang nabi Elia: \"Ora, ora namung kowé déwé sing ditinggal, awit kejaba kowé Aku ijik nduwé wong pitung èwu sing kenèng tak jagakké, wong sing ora gelem nyembah marang retya Baal.\" 5Para sedulur, ing jaman saiki ya pada waé karo jaman mbiyèn, tegesé, ijik ènèng turahané bangsa Israèl setitik sing wis dipilih karo Gusti Allah kaya awaké [ 248 ]déwé iki, jalaran Gusti Allah kepéngin ngétokké kabetyikané. 6Gusti Allah enggoné milih ora ndelok penggawéné wong-wong kuwi, ora, nanging namung jalaran sangka kabetyikané Gusti Allah déwé. Semunggoné sangka penggawéné wong-wong, tibaké kabetyikané Gusti Allah ya ora wujut kabetyikané tenan.\n7Para sedulur, kuwi ngéné: senajan bangsa Israèl kepéngin dianggep bener karo Gusti Allah, nanging ora ketampa. Namung wong setitik sangka tengahé bangsa Israèl sing ketampa, kuwi sing wis dipilih karo Gusti Allah. Liyané kabèh pada dadi wangkot atiné lan ora bisa pretyaya marang Gusti Allah kaya sak mestiné. 8Pantyèn tyotyok karo sing ketulis nang Kitab sing uniné ngéné: \"Ati lan pikirané wong-wong kuwi wis digawé gabuk karo Gusti Allah, dadiné tekan sepréné wong-wong mau ora bisa weruh karo mripaté lan ora bisa krungu karo kupingé.\" 9Ratu Daved uga wis tau ngomong ngéné:\n\"Duh Gusti,\nbangsa Israèl mikir nèk ketampa,\njalaran Kowé wis ngekèki\nwèt-wètmu marang bangsa kuwi.\nMulané aku nyuwun marang Gusti,\nsupaya ndunungké marang bangsa Israèl,\nnèk ora ketampa.\nPada kagèta kaya kéwan kagèt\nnèk kenèng pasangan kaé lan nitèni,\nnèk pada nerak wèt-wètmu.\nAku nyuwun,\nwong-wong kuwi disetrap kaya sak mestiné.\n10Pada petenga angen-angené,\nsupaya ora bisa dunung tembungmu\nlan supaya pada bungkuk kemomotan kasusahané.\"\n11Para sedulur, apa wong nèk kesandung sampèk tiba kaé terus mengkurep terus? Mesti ora, mesti bakal tangi menèh. Semono uga bangsa Israèl, sakwisé ketampik, mosok ora bisa ketampa menèh? Mesti bakal ditangèkké karo Gusti Allah. Nanging jalaran bangsa Israèl nampik pitulungané Gusti Allah, mulané bangsa liyané sing kelilan pretyaya marang Gusti Allah lan nampa keslametan, supaya bangsa Israèl dadi mèri. 12Dadiné salahé bangsa Israèl malah nekakké kabetyikan kanggo bangsa liya-liyané. Lah nèk tibané bangsa Israèl waé wis bisa nekakké kabetyikan, lah sepira gedéné kabetyikané Gusti Allah marang bangsa liya-liyané mbésuk, nèk bangsa Israèl kabèh bakal ditangèkké?\nBangsa sing dudu Ju ora kenèng gemunggung\n13Para sedulur, saiki aku nduwèni tembung marang kowé sing dudu bangsa Israèl. Kowé ngerti déwé nèk Gusti Allah wis miji aku dadi rasul, kongkon nggelarké kabar kabungahan bab Gusti Yésus Kristus marang bangsa-bangsa sing dudu Ju. Aku jan bungah tenan dikèki penggawéan iki karo Gusti Allah. 14Sing tak suwun bangsaku déwé bisa mèri marang bangsa liya sing ketampa Gusti Allah lan muga-muga bangsaku ènèng siji-loro sing uga bisa nampa keslametan sangka Gusti Allah. 15Awit para sedulur, jalaran Gusti Allah nampik bangsa Israèl, bangsa liya-liyané bisa ketampa Gusti Allah. Lah nèk bangsa Israèl bakal ditangèkké lan ketampa menèh, kaya ngapa gedéné berkahé bangsa liya-liyané. Bakal kaya wong sing wis mati ditangèkké dadi urip menèh.\n16Para sedulur, nèk Bapa Abraham kuwi wis dadi umaté Gusti Allah, turun-turunané mesti ya semono uga. Nèk tyuwilané roti sing ndisik déwé dipasrahké marang Gusti Allah, tegesé rotiné sak kabèhé ya dipasrahké marang Gusti Allah. Nèk oyoté wèké Gusti Allah, pangé uga ya wèké Gusti Allah. 17Saiki arep tak gambarké ngéné para sedulur. Wong sing nduwé wit olèf kaé mesti ngetoki pangé sing ora metu wohé. Lah iki nggambarké bangsa Israèl. Lah kowé kuwi sing dudu bangsa Israèl kenèng dipadakké [ 249 ]karo wit olèf sing alasan. Dadiné saiki kaya-kaya pangé wit olèf alasan diènter nang wit olèf sing apik. Kowé saiki kaya pangé olèf alasan tyampur sak wit karo pang liya-liyané sangka wit olèf sing apik lan pangé kabèh éntuké pangan sangka oyoté wit olèf sing apik. 18Nanging kowé aja nyepèlèkké pangé sing diketoki. Aja terus gemunggung, awit kowé kuwi namung pang waé. Kowé ora nyangga oyoté, nanging oyoté sing nyangga kowé.\n19Lah menawa kowé terus ngomong: \"Lah pangé diketoki kuwi lak supaya awaké déwé diènter ta?\" 20Kuwi bener, nanging kowé aja lali nèk pangé diketoki kuwi, jalaran ora pretyaya lan kowé diènterké, jalaran kowé pretyaya. Nanging aja terus gemunggung, malah kudu sing ati-ati. 21Awit para sedulur, nèk Gusti Allah ora ngéman pangé wit olèf sing apik, mosok Dèkné bakal ngéman pangé wit alasan. Tegesé, nèk Gusti Allah ora ngéman bangsa Israèl, apa kowé mikir nèk Gusti Allah bakal ngéman kowé. 22Dadiné kowé saiki dunung nèk Gusti Allah ora namung gedé kabetyikané, nanging Dèkné uga keras, ora kenèng digawé sembrana. Gusti Allah ngajar bangsa Israèl sing ora manut, nanging Dèkné ngétokké kabetyikané marang kowé, nèk kowé temen terus manut marang Dèkné. Nèk kowé ora manut, kowé uga bakal kaya pang sing diketok. 23Nanging para sedulur, nèk bangsa Israèl terus pada nampa pitulungané Gusti Allah lan pada manut, mesti bakal diènterké menèh nang wit olèf sing apik. Gusti Allah gedé kwasané lan bisa ngentyepké menèh. 24Kowé para sedulur sing dudu bangsa Israèl, kowé kaya pangé wit olèf alasan sing diketok terus dientyepké nang wit olèf sing apik. Kuwi sakjané ora nggon-nggonanmu. Lah apa ora luwih gampang kanggo Gusti Allah ngentyepké pangé wit olèf sing apik, sing mauné diketok, nanging terus dipasang nang wité déwé menèh.\nGusti Allah bakal nylametké bangsa Israèl\n25Para sedulur, ènèng prekara liyané sing nyatakké, nèk Gusti Allah bakal ngangkat bangsa Israèl. Aku kudu ngudarké prekara iki, supaya kowé ora nduwèni pikiran nèk namung kowé sing ditampa Gusti Allah, lah bangsa Israèl ora. Prekara iki mauné pantyèn kasimpen, nanging saiki arep tak omongké marang kowé. Kuwi ngéné: bangsa Israèl enggoné mangkotké atiné kuwi ora kanggo slawasé, nanging namung tekan mbésuk, nèk kabèh bangsa sing dudu Ju wis krungu kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus. 26Mengkono kuwi Gusti Allah bakal nylametké bangsa Israèl. Iki pantyèn wis tyotyok karo tembungé nabi Yésaya nang Kitab sing uniné ngéné:\n\"Juru Slameté manungsa tekané sangka swarga,\nDèkné bakal mbuwang sakkèhé dosané\npara turunané Bapa Yakub.\"\n27Gusti Allah uga ngomong ngéné:\n\"Aku bakal nggawé prejanjian anyar\nkaro bangsa Israèl,\nnèk Aku wis ngapura sakkèhé salahé.\"\n28Para sedulur, jalaran bangsa Israèl nampik kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus, mulané ya dadi mungsuhé Gusti Allah. Lah kuwi malah nekakké betyik kanggo kowé. Nanging jalaran bangsa Israèl kuwi sakwijiné bangsa sing dipilih Gusti Allah, mulané ya diéman tenan karo Gusti Allah, éling prejanjiané marang Bapa Abraham, Isak lan Yakub. 29Awit para sedulur, nèk Gusti Allah wis nggawé putusan milih lan mberkahi bangsa Israèl, Dèkné ora bakal malih pikirané. 30Wujuté kowé para sedulur sing dudu bangsa Ju, kowé mauné ya ora pada manut marang Gusti Allah, nanging saiki kowé pada nampa kawelasané. Kenèng apa? Jalaran bangsa Ju nampik pitulungané Gusti Allah. 31Mengkono uga, kaya enggoné Gusti Allah ngétokké kawelasané marang kowé sing dudu Ju, Gusti Allah uga bakal ngétokké kawelasané marang bangsa Ju. 32Dadiné bangsa Ju lan [ 250 ]bangsa sing dudu Ju kabèh wis pada nglakoni dosa lan ya wis sak mestiné nèk kudu nampa setrapané. Lan jalaran sangka kuwi, Gusti Allah saiki bisa ngétokké kawelasané marang kabèh manungsa, sing Ju lan sing dudu Ju.\nPamuji marang Gusti Allah\n33Pantyèn ya nggumunké tenan gedéné kasugihané Gusti Allah ing berkah, kaweruh lan pangerti. Putusané Gusti Allah ora ènèng sing bisa ndunungké lan ora ènèng sing bisa dunung tumindaké. 34Nabi Yésaya ya wis tau ngomongké bab iki, wujuté ketulis ngéné nang Kitab:\n\"Sapa ta sing ngerti pikirané Gusti\nlan sapa ta sing bisa ngréwangi Dèkné ing pamikiran.\n35Sapa ta wis ngutangi Gusti Allah\nlan wani njaluk bayar!\"\n36Awit para sedulur, sembarang kuwi tekané sangka Gusti Allah lan bisané ènèng terus kuwi ya sangka kekuwatané Gusti Allah, mulané kabèh wong kudu memuji lan nyembah marang Gusti Allah slawasé. Amèn.\nUrip kanggo ngladèni Gusti Allah\n12 1Para sedulur, kowé kabèh saiki wis dunung semono gedéné kawelasané Gusti Allah marang awaké déwé, mulané aku nyuwun marang kowé kabèh, mbok badanmu dipasrahké dadi kurban sing urip lan sing sutyi kanggo Gusti Allah. Kuwi ndadèkké bungahé Dèkné lan kuwi pangabekti sing sak mestiné kanggo kowé. 2Mulané, aja pada mèlu-mèlu karo sing dilakoni wong sing ora nurut Gusti Allah. Aja kaya ngono, nanging pada manuta marang Gusti Allah, supaya ati lan pikiranmu dadia anyar. Awit namung mengkono kuwi kowé bisa mangertèni marang kekarepané Gusti Allah. Ngertia para sedulur, ya kekarepané Gusti Allah kuwi sing betyik déwé kanggo uripmu.\nNèk kowé nuruti kuwi, kowé ndadèkké bungahé atiné Dèkné. Kekarepané Gusti Allah kuwi sing apik déwé kanggo kowé, kuwi ora ènèng klèruné.\n3Awit Gusti Allah pantyèn wis ngétokké kabetyikané marang aku lan Dèkné wis ngekèki penggawéan iki marang aku. Mulané aku ngélingké marang kowé siji-sijiné: aja mikir nèk kowé kuwi sing apik déwé, nanging angen-angen lan atimu kudu sing sak beneré. Ngertia nèk Gusti Allah déwé sing ngekèki sak wernané kapinteran marang kowé, supaya kowé bisa nuruti kekarepané. 4Para sedulur, badané awaké déwé iki pérangané okèh lan penggawéané séjé-séjé. 5Semono uga awaké déwé iki, senajan awaké déwé iki wong okèh, nanging awaké déwé kabèh wis dadi siji ing Kristus. Awaké déwé iki kenèng dipadakké karo badané Kristus. Lan kaya pérangané badan mau, awaké déwé iki ya nduwé penggawéan déwé-déwé, kanggo nulungi sak kabèhé. 6Mulané para sedulur, kowé kudu ngerti nèk Gusti Allah ngekèki werna-werna kapinteran marang awaké déwé siji-sijiné, kanggo nyambutgawé nuruti kekarepané. Nèk ènèng sedulur sing dikèki kapinteran bisa nampa tembungé Gusti Allah sing kudu diomongké marang sedulur-sedulur nang pasamuan, sedulur kuwi ya kudu nindakké penggawéan kuwi nganggo kekuwatané Gusti. 7Nèk dikèki kapinteran kanggo nulungi apa mulangi liyané, ya kudu dikanggokké kaya sak mestiné. 8Nèk ènèng sing nampa kapinteran kanggo ngantepké pengandelé sedulur liyané, ya kudu ditindakké kaya sak mestiné. Sing bisa ngedum rejeki marang liyané ya kudu ditindakké tanpa éman. Sapa sing dikèki kapinteran nuntun, ya kudu nuntun pasamuané Gusti karo sabar lan temen. Sing dikèki ati melas ya kudu ngétokké kawelasané marang liyané karo ati sing bungah.\nKatrésnan marang sakpada-pada\n9Para sedulur, kowé kudu trésna sing tenanan marang sakpada-pada, aja [ 251 ]étok-étokan. Mulané, kowé kudu nyingkuri barang sing ala, sing betyik kudu mbok gondèli. 10Pada trésnaa marang sakpada-pada sak atimu, awit kowé wis dadi tunggal sedulur ing brayaté Kristus. Pada ngajènana marang sakpada-pada, malah apiké nèk kowé pada kenèng ditiru karo liyané ing prekara iki. 11Aja pada males, nanging pada nyambuta gawé kanggo Gusti sing tenanan karo ati sing seneng. 12Gusti Allah bakal ngekèki barang sing nggumun-nggumunké marang kowé, mulané kuwi kudu diarep-arep karo bungah ing ati. Dadiné nèk kangèlan teka, kowé bisa sabar lan kuwat lan bisa pasrah sembarang marang Gusti Allah ing sakjeroné pandonga. 13Sedulurmu sing pada kekurangan ing sandang lan pangan kudu mbok tulungi lan nèk ènèng dayoh kudu ditampa lan dirumati sing apik.\n14Wong sing nggawé sangsarané uripmu kudu mbok suwunké sing betyik marang Gusti Allah. Sepisan menèh aku ngomong: wong kaya ngono kudu mbok pujèkké apik, aja dipujèkké sing ala. 15Nèk ènèng sedulur nampa kabungahan, pada mèlua bungah, nèk ènèng sing susah, pada mèlua susah. 16Pada dadia siji ing ati karo sedulur kabèh sak pasamuan. Mulané, aja namung mikirké penggawéan sing gedé, nanging pada senenga uga ngurusi penggawéan sing tyilik. Aja mikir kowé sing pinter déwé.\n17Aja mbales ala marang wong sing nggawé ala marang kowé, nanging nggawéa betyik marang sapa waé. 18Pada nglumui sak bisa-bisamu, supaya urip rukun lan tentrem karo kabèh wong.\n19Para sedulur sing tak trésnani, aja pisan-pisan nduwèni kepéngin mbales ala marang wong sing nggawé ala marang kowé. Kaya ngono kudu mbok pasrahké marang Gusti Allah waé. Aja lali nèk Gusti Allah wis ngomong ngéné nang Kitab: \"Aku sing bakal mbales, Aku déwé sing bakal tumandang.\" 20Kowé malah kudu éling marang tembungé Kitab sing uniné ngéné: \"Nèk mungsuhmu ngelih kudu mbok kèki mangan, nèk ngelak kudu mbok kèki ngombé. Nèk kowé nindakké kuwi, mungsuhmu bakal rumangsa isin déwé lan bakal ngakoni salahé.\" 21Mulané para sedulur, aja sampèk kowé kenèng dikalahké karo tumindak ala, aja, nanging kowé kudu menangké tumindak ala nganggo tumindak betyik.\nKuwajiban marang para pangwasa\n13 1Para sedulur, kabèh wong, tegesé kowé mbarang, kudu nurut pernatan-pernatan sangka pangwasané negara, awit pangwasané negara kuwi ya Gusti Allah sing netepké. 2Dadiné sapa sing nglawan marang pangwasané negara kuwi sak beneré ya nglawan marang pernatané Gusti Allah. Mulané, sapa sing nerak pernatané negara ya kudu ngerti nèk bakal nampa setrapan. 3Awit wong sing nglakoni sing betyik ora usah wedi marang pangwasané negara. Wong sing nindakké sing ala, kuwi sing kudu wedi. Mulané, nèk kowé nindakké sing betyik, kowé ora usah wedi, kowé malah bakal nampa pengaleman sangka negara. 4Kowé kudu ngerti para sedulur, pangwasané negara kuwi sakjané nyambutgawé kanggo Gusti Allah kanggo betyikmu déwé. Nanging nèk kowé nindakké sing ala, ya bener kowé wedi, awit miturut pernatané negara kowé ya kudu disetrap. Pangwasané negara kuwi pantyèn gamané Gusti Allah kanggo sapa waé sing nindakké ala. 5Dadiné para sedulur, kenèng apa awaké déwé kok kudu manut marang pernatané negara? Ora namung jalaran wedi disetrap, nanging uga jalaran awaké déwé ngerti nèk kuwi barang apik sing kudu dilakoni.\n6Mulané kowé ya pada mbayar belasting, awit negara kudu mbayar wong-wong sing nyekel pangwasa. Wong-wong kuwi netepi kuwajibané lan pada nyambutgawé kanggo Gusti Allah. 7Mulané awaké déwé ya kudu netepi kuwajibané awaké déwé marang para [ 252 ]pangwasa. Nèk kudu mbayar belasting ya kudu dibayar, nèk kudu ngajèni apa ngelem sing nyekel pangwasa, ya kudu ditindakké ngono.\nKuwajiban marang sakpada-pada\n8Para sedulur, apiké nèk kowé ora nduwé utang apa-apa marang sapa-sapa, kejaba nduwé utang katrésnan marang sakpada-pada. Awit wong sing trésna marang liyané kuwi netepi kekarepané Gusti Allah sak kabèhé. 9Bener Gusti Allah ngekèki angger-angger marang awaké déwé kayadéné: aja laku bédang, aja mematèni, aja nyolong, aja milik barangé liyané lan ènèng angger-angger liyané. Nanging angger-angger kuwi mau kabèh kenèng didadèkké angger siji, yakuwi: pada trésnaa marang liyané kaya enggonmu nrésnani awakmu déwé. 10Awit para sedulur, wong sing trésna marang liyané kuwi ya ora bakal nggawé ala marang liyané. Dadiné nèk awaké déwé nrésnani liyané, awaké déwé netepi angger-anggeré Gusti Allah sak kabèhé.\n11Para sedulur, prekara bab trésna marang sakpada-pada kuwi kudu mbok tindakké tenan, awit kowé kudu ngerti nèk awaké déwé kudu sing awas lan tata-tata, kaya wong sing tangi-turu. Kenèng apa aku kok ngomong ngono para sedulur? Jalaran saiki awaké déwé wis tyedek banget karo tekané Kristus, sing kudu njikuk awaké déwé sangka donya sing kebek ala iki, supaya didadèkké siji karo Gusti Allah slawas-lawasé. Waktu kuwi wis selot tyedek nèk dipadakké karo mbiyèn dongé awaké déwé masrahké uripé marang Kristus. 12Nèk urip ing donya sing kebek ala iki dipadakké karo wengi, pantyèn wenginé ya wis mèh entèk lan awan wis mèh teka. Mulané hayuk awaké déwé pada ninggal tumindak peteng lan hayuk pada nyekel gamané pepadang. 13Hayuk pada nindakké sing betyik, kaya wong sing ana ing padang kenèng disawang liyané. Tegesé, aja ramé-ramé ngombé lan mabuk, aja laku bédang nindakké urip sing ora pantes, aja pada tukaran lan kumèrèn. 14Aja kaya ngono para sedulur, nanging saiki kowé wis dadi siji karo Gusti Yésus Kristus, kowé ya kudu urip niru Dèkné. Aja mikir kepriyé sing arep nuruti kekarepané dosa ing awakmu, kuwi namung nggolèk kemaremané kedaginganmu.\nSing sabar marang sakpada-pada\n14 1Para sedulur, saiki ènèng prekara liyané sing kudu tak omong, yakuwi, bab pangan lan dina. Sing penting déwé ya iki: nèk ènèng sedulur sing ijik enom pengandelé, ditampa sing apik, senajan sedulur kuwi ijik netepi sak wernané sirikané agama bab pangan lan dina. Prekara-prekara kuwi aja sampèk digawé jalaran kanggo èngkèl-èngkèlan bab apa sing bener lan apa sing klèru. 2Awit ènèng sedulur sing pretyaya nèk éntuk mangan panganan apa waé, nanging liyané pretyaya nèk ora éntuk mangan iwak daging, mulané ya namung mangan janganan. 3Sedulur sing pretyaya nèk éntuk mangan panganan apa waé ora kenèng nyepèlèkké liyané sing ora mangan iwak. Semono uga, sedulur sing namung mangan janganan, ora mangan iwak, ora kenèng nyalahké liyané sing mangan daging, awit Gusti Allah déwé wis nglilani sedulur kuwi mangan apa waé lan Dèkné ya wis nampa sedulur kuwi. 4Lah nèk Gustiné sedulur kuwi nglilani, apa kowé kuwi Gustiné sedulur kuwi kok wani nyalahké dèkné. Ketampa-oraé kuwi Gustiné sedulur kuwi sing ngarani. Nanging sedulur kuwi bakal ketampa, awit Gusti déwé sing bakal ngréwangi.\n5Uga ènèng sedulur sing nganggep dina sijiné luwih apik tenimbang dina liyané. Nanging sedulur liyané pretyaya nèk dina kabèh tunggalé waé. Ya bèn, bab iki kabèh sedulur dililani nuruti pengandelé déwé-déwé. 6Awit para sedulur, sedulur sing ngarani sakwijiné dina luwih gedé tenimbang liyané kuwi ya jalaran sedulur kuwi kepéngin ngajèni marang Gusti Yésus. [ 253 ]Lah sedulur sing pretyaya nèk éntuk mangan panganan apa waé semono uga nèk mangan ya kanggo ngluhurké Gusti Yésus. Wujuté sedulur kuwi nèk mangan ya ndonga lan maturkesuwun marang Gusti Allah. Lah sedulur sing ora mangan iwak, sing namung mangan janganan, uga nèk mangan ya kanggo ngluhurké Gusti, awit dèkné ya ndonga lan maturkesuwun marang Gusti Allah.\n7Para sedulur, awaké déwé ora kenèng nyalahké sakpada-pada ing prekara-prekara iki. Awit, senajana urip, awaké déwé ya ora nuruti karepé déwé, senajana mati ya ora karepé déwé. 8Nèk urip, awaké déwé ya urip kanggo Gusti, nèk mati, awaké déwé ya mati kanggo Gusti. Pati-uripé awaké déwé wis nang tangané Gusti. 9Awit Kristus ya wis mati nglabuhi awaké déwé lan Dèkné tangi sangka pati, supaya bisa ngwasani kabèh manungsa, sing wis mati lan sing ijik urip.\n10Para sedulur, kowé sing ora mangan iwak, aja nyalahké sing mangan iwak lan kowé sing mangan sembarang, aja nyepèlèkké sing ora mangan iwak. Kenèng apa aku kok ngomong ngono? Awit awaké déwé kabèh mbésuk bakal kudu mara nang ngarepé Gusti Allah lan Dèkné sing bakal ngarani klèru-beneré awaké déwé. 11Wujuté nang Kitab ya wis ketulis ngéné:\n\"Tembungé Gusti Allah ngéné:\nKaya enggonku wujut urip,\nmengkono uga Aku ngomong\nnèk kabèh wong bakal sujut ngabekti Aku\nlan kabèh wong bakal ngakoni\nnèk Aku iki Gusti Allah.\"\n12Dadiné para sedulur, awaké déwé iki siji-sijiné bakal asok penjawab déwé-déwé marang Gusti Allah.\nAja dadi sandungané liyané\n13Mulané hayuk awaké déwé wis aja pada nyalahké sakpada-pada menèh. Luwung hayuk pada nggawé putusan sing mantep ora arep nindakké prekara apa waé sing marakké liyané bisa semplak pengandelé apa tiba menèh ing dosa. 14Bener, jalaran aku wis dadi siji karo Gustiku Yésus, aku ngerti nèk ora ènèng barang apa waé kotor sangka karepé déwé, ora para sedulur. Barang kuwi kotor kanggo wong sing nganggep nèk barang kuwi kotor.\n15Dadiné para sedulur, nèk jalaran sangka sing mbok pangan ènèng sedulur ketyentok atiné, tibaké kowé ya ora mlaku nganggo katrésnan. Aja sampèk, jalaran sangka barang sing mbok pangan, ènèng sedulur semplak pengandelé. Ngertia nèk Kristus mati uga nglabuhi sedulur kuwi. 16Mulané para sedulur, sing ati-ati, aja sampèk prekara sing mbok anggep betyik sampèk dianggep ala karo sedulur liya. 17Awit, ora nèk awaké déwé ora mangan iki apa ora ngombé kaé kuwi tandané nèk uripé awaké déwé dikwasani karo Gusti Allah, ora! Nanging nèk sangka pitulungané Roh Sutyi awaké déwé bisa ngétokké barang sing bener lan bisa ngétokké katentreman lan kabungahan, kuwi tandané nèk uripé awaké déwé dikwasani karo Gusti Allah. 18Wong sing ngladèni Kristus nganggo ati sing kaya ngono kuwi pantyèn ndadèkké bungahé Gusti Allah lan uga diajèni karo manungsa.\n19Mulané para sedulur, awaké déwé kudu nglumui tenan nindakké prekara-prekara sing bisa ndadèkké rukun lan sing bisa ngantepké pengandelé awaké déwé kabèh. 20Aja sampèk awaké déwé mbubrah penggawéané Gusti Allah jalaran sangka prekara panganan. Ya bener, panganan apa waé kenèng dipangan, nanging ora apik nèk apa sing dipangan awaké déwé kuwi sampèk ndadèkké sandungané sedulur liyané. 21Apiké awaké déwé ora mangan daging apa ora ngombé anggur apa ora nindakké apa waé sing bisa marakké sedulur liyané semplak pengandelé. 22Pengandelmu bab apa sing kenèng lan apa sing ora kenèng dipangan kuwi kudu mbok simpen ing atimu déwé, namung kowé déwé lan Gusti Allah sing [ 254 ]kudu ngerti. Pantyèn beja tenan wong sing bisa ngarani ing atiné déwé apa sing bener, tanpa rumangsa salah ing tembé-mburiné. 23Nanging nèk ènèng sedulur nékat mangan panganan tanpa ngerti panganan mau apik dipangan apa ora, sedulur kuwi dosa, ora namung ing atiné déwé, nanging uga nang ngarepé Gusti Allah. Awit pantyèn dosa nèk kowé nindakké prekara apa waé tanpa ngerti ing ati bener-oraé.\nNggawé senengé liyané, ora nggolèk senengé déwé\n15 1Para sedulur, awaké déwé sing rumangsa wis jeru pengandelé, awaké déwé kudu nyabari sedulur-sedulur sing ijik enom pengandelé. Aja namung mikir sing apik kanggo awaké déwé waé. 2Malah hayuk awaké déwé siji-sijiné pada nindakké apa sing apik kanggo sedulur liyané lan apa sing bisa ngantepké pengandelé sedulur liyané. 3Awit Kristus wujuté ya ora nggolèk senengé déwé, ora, nanging nang Kitab wis ketulis ngéné: \"Duh Allah, tembungé wong-wong sing pada ngolok-olok Kowé, tibané ing Aku.\"\n4Para sedulur, sembarang sing wis ketulis nang Kitab dèk jaman mbiyèn kuwi tujuané kanggo mulangi awaké déwé, supaya awaké déwé pada sabar lan nduwé kekuwatan nurut kekarepané Gusti Allah. Lan jalaran sangka kuwi awaké déwé bisa ngarep-arep nampa sembarang sing wis dijanji karo Gusti Allah. 5Muga-muga Gusti Allah, sing ngekèki kesabaran lan kekuwatan, ngréwangi kowé kabèh, supaya bisa dadi siji ing kekarepan lan bisa nindakké urip nurut tipaké Kristus Yésus. 6Dadiné kowé kabèh bisa dadi siji ing ati lan bebarengan kowé bisa ngluhurké Gusti Allah karo lambému. Dèkné sing dadi Bapaké Gustiné awaké déwé Yésus Kristus.\nKristus kanggo bangsa Ju lan sing dudu Ju\n7Mulané para sedulur, mikirké kuwi mau kabèh sing tak omong, hayuk nampa sakpada-pada karo bungah, kaya enggoné Kristus nampa kowé. Mengkono kuwi Kristus marakké wong-wong pada ngluhurké jenengé Gusti Allah. 8Aku ngomong ngono kuwi, awit enggoné Kristus teka ngladèni bangsa Ju kuwi kanggo nduduhké nèk Gusti Allah ora medot, nanging malah nuruti prejanjiané marang para mbah-mbahané. 9Kejaba sangka kuwi, Kristus teka, supaya uga bangsa sing dudu Ju bisa ngluhurké Gusti Allah, sing ngétokké kawelasané. Wujuté nang Kitab wis ketulis ngéné:\n\"Aku bakal ngluhurké Jenengmu\nlan nang tengahé para bangsa\nAku bakal memuji Kowé.\"\n10Uga ènèng tembung ngéné sangka nabi Moses:\n\"Hé para bangsa sing dudu Ju,\npada bungah-bungaha bareng\nkaro bangsa pilihané Gusti Allah.\"\n11Enèng tulisan liyané menèh sing uniné ngéné:\n\"Hé para bangsa sing dudu Ju,\npada memujia marang Gusti\nlan bangsa-bangsa liyané,\npada memujia marang Dèkné.\"\n12Nabi Yésaya uga wis ngomong ngéné, kaya sing ketulis nang Kitab:\n\"Bapa Isai, bapaké ratu Daved, bakal\nnukulké turunan sing bakal ngwasani\npara bangsa sing dudu Ju.\nYa Dèkné sing dadi pengarep-arepé\nbangsa sing dudu Ju.\"\n13Para sedulur, pandongaku, muga-muga Gusti Allah sing dadi pengarep-arepé kabèh manungsa, ngebeki atimu karo kabungahan lan katentreman, awit kowé pada pretyaya marang Dèkné. Muga-muga pengarep-arepmu mundak terus sangka pitulungané Roh Sutyi.\nKenèng apa rasul Paulus kok nulis layang iki\n14Para sedulur, aku déwé ngerti nèk kowé kabèh ora kurang ing tumindak [ 255 ]betyik, awit Gusti Allah ngebeki atimu karo kaweruh. Mulané kowé ya bisa mulangi sakpada-pada. 15Nanging senajan ngono, nang layang iki aku kendel ngélingké bab prekara siji-loro marang kowé. Enggonku wani nulis karo kendel kuwi jalaran Gusti Allah wis milih aku lan ngekèki penggawéan iki. 16Aku kudu dadi peladèné Kristus Yésus nggawa kabar kabungahan marang bangsa-bangsa sing dudu Ju. Mengkono kuwi aku bisa nggawa bangsa-bangsa sing dudu Ju nang ngarepé Gusti Allah, supaya bisa ketampa lan uripé bisa kanggonan lan katuntun Roh Sutyi. Mulané aku nganggep aku iki kaya imam sing masrahké kurban marang Gusti Allah. Kurbanku sing ndadèkké bungahé Gusti Allah ya bangsa-bangsa sing dudu Ju iki. 17Lan jalaran aku wis dadi siji karo Kristus aku bungah bisa nyambutgawé ngladèni Gusti Allah. 18Awit aku namung wani ngomongké apa sing wis ditindakké karo Kristus lantaran aku, yakuwi, nuntun bangsa-bangsa sing dudu Ju, supaya pada manut marang Gusti Allah. Bisané pada manut, jalaran krungu pituturé Gusti lan weruh kwasané Gusti sangka aku. 19Kejaba sangka kuwi, Gusti Allah ngekèki pangwasa marang aku, supaya aku bisa nindakké tanda-tanda lan mujijat-mujijat kanggo manungsa. Karomenèh Roh Sutyi ngekèki kekuwatan marang aku, supaya aku bisa nindakké penggawé-penggawé sing nggumunké iki. Mengkono kuwi aku nggelarké kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus sampèk rata, wiwit kuta Yérusalèm mlaku-mlaku nganti tekan bawah Ilirikum. 20Nanging aku namung nggelarké kabar kabungahan iki nang panggonan-panggonan sing durung tau dikabari bab Gusti Yésus Kristus. Dadiné aku ora nyambutgawé nang kebon sing wis digarap wong liya. 21Wujuté nang Kitab ya wis ketulis ngéné:\n\"Wong sing durung tau dikabari bab Dèkné\nbakal weruh Dèkné\nlan wong sing durung tau krungu\nbakal dunung.\"\nRasul Paulus arep teka nang kuta Rum\n22Para sedulur, yakuwi jalarané sing marakké aku karépotan ora bisa teka nang nggonmu. 23Nanging saiki penggawéanku nang bawah kéné wis rampung lan ya pantyèn wis pirang-pirang taun tenan enggonku kepéngin niliki kowé. 24Mulané, sing tak suwun, nèk aku lunga nang negara Spanyol aku bisa mampir nang nggonmu. Nèk aku lèrèn nang kuta Rum kono, aku bakal bebarengan karo kowé sak untara. Sakwisé kuwi aku bakal nyuwun pitulunganmu, supaya aku bisa neruské lakuku. 25Nanging saiki aku arep budal nang kuta Yérusalèm, aku arep ngréwangi sedulur-sedulur sing nurut Gusti nang kana. 26Awit sedulur-sedulur nang Masedonia lan Akaya pada nglumpukké duwit karo éklasé ati, kanggo nulungi sedulur-sedulur nang Yérusalèm sing ora nduwé. 27Putusan kuwi metu sangka karepé wong-wong kuwi déwé lan pantyèn ya ènèng beneré nèk wong-wong iki kudu nulungi sedulur-sedulur nang Yérusalèm sing ora nduwé. Wujuté ya bangsa Ju sing nggawa kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus marang bangsa-bangsa sing dudu Ju. Lan jalaran sedulur-sedulur wis ngedum banda kasukman marang sedulur-sedulur sing dudu Ju, mulané ya wis sak mestiné nèk sedulur-sedulur sing dudu Ju nyukupi sedulur-sedulur bangsa Ju karo sandang-pangan.\n28Para sedulur, nèk aku wis rampung karo penggawéan iki, tegesé, nèk aku wis masrahké duwit urunan mau kabèh marang sedulur-sedulur nang Yérusalèm, aku bakal budal nang negara Spanyol lan mampir nang nggonmu nang kuta Rum. 29Nèk aku teka nang nggonmu aku bakal nggawa berkah okèh sangka Kristus, sing arep tak edum karo kowé.\n30Para sedulur, kowé lan aku saiki pada nyambutgawé bebarengan kanggo [ 256 ]Gusti Yésus Kristus lan awaké déwé bebarengan ngrasakké katrésnané Roh Sutyi sing manggon ing uripé awaké déwé. Mulané aku nyuwun tenan marang kowé, mbok aku diréwangi ing sakjeroné peranganku. Aku didongakké supaya bisa slamet. 31Didongakké, supaya aku bisa utyul sangka tangané wong Ju nang Yudéa sing pada nglawan pituturé Gusti. Didongakké, supaya duwit urunan bisa ditampa apik karo sedulur-sedulur nang Yérusalèm. 32Dadiné, nèk Gusti Allah nglilani, aku bisa teka nang nggonmu karo ati bungah lan enggonku niliki kowé bisa nggawé segeré atiku lan atimu. 33Muga-muga Gusti Allah, sing bisa ngekèki katentreman, mberkahi kowé kabèh. Amèn.\nKirim kabar-kabar slamet\n16 1Para sedulur, aku nyuwun marang kowé, nèk sedulur Fébé teka nang nggonmu, dèkné ditampa lan diladèni sing apik, awit dèkné ya kaya awaké déwé nurut Gusti. Sedulur Fébé iki nyambutgawé kanggo Gusti nang pasamuan nang kuta Kèngkréa. 2Mulané aku nyuwun marang kowé, sedulur iki diladèni kaya sak pantesé kanggo sedulur sing nyambutgawé kanggo Gusti. Nèk butuh apa-apa ditulungi, awit dèkné déwé ya wis nulungi sedulur pirang-pirang, kayadéné aku iki.\n3Aku nyuwun dikirimké slamet marang sedulur Akwila lan Priska, kantyaku nyambutgawé kanggo Kristus Yésus. 4Sedulur sak jodo iki ora éman uripé enggoné nulungi aku. Lan ora namung aku déwé, nanging sedulur-sedulur sangka pasamuan-pasamuan sing dudu bangsa Ju ya rumangsa kepotangan pitulungan karo sedulur loro iki. 5Dikirimké slamet uga marang sedulur-sedulur sing pada mèlu kumpulan nang omahé sedulur Akwila lan Priska.\nKepriyé kabaré karo sedulurku Epénétus sing tak trésnani? Dèkné nurut Gusti sing ndisik déwé nang bawah Asia. 6Kirimké slamet marang sedulur Maria. Dèkné ya ora setitik enggoné nyambutgawé kanggo kowé. 7Kepriyé kabaré karo sedulur Adronikus lan sedulur Junia, kantyaku tunggal bangsa sing uga disetrap bareng karo aku. Sedulur loro iki pantyèn rasul sing kajèn tenan lan enggoné nurut Gusti malah luwih suwi tenimbang aku.\n8Kirimké slamet marang Ampliatus, sedulurku ing Gusti sing tak trésnani tenan. 9Aja lali marang sedulur Urbanus, sing kaya aku nyambutgawé kanggo Kristus. Uga Stakis, sedulur sing tak trésnani. 10Kirimké slamet marang sedulur Apèles, sing temen nurut Kristus. Uga sedulur-sedulur nang omahé sedulur Aristobeles. 11Sedulur Hérodium, sedulur tunggal bangsa, kirimké slamet uga marang dèkné. Kepriyé kabaré karo sedulur-sedulur sing nang omahé sedulur Narkisus? Sing tak suwun pada slamet sangka berkahé Gusti.\n12Aja lali uga marang sedulur Triféna lan sedulur Triposa. Sedulur wédok-wédok iki ya ora sembrana enggoné nyambutgawé kanggo Gusti. Uga sedulurku wédok Pèrsi sing tak trésnani. Dèkné uga ora setitik enggoné nyambutgawé ngladèni Gusti. 13Kirimké slamet marang sedulur Rufus, sing nyata tenan penggawéané kanggo Gusti. Uga ibuné sedulur Rufus, sing trésna marang aku kaya anaké déwé. 14Kepriyé kabaré karo sedulur Asinkritus, sedulur Flikon, sedulur Hèrmès, sedulur Patrobas, sedulur Hèrmas lan uga sedulur-sedulur liyané bebarengané? 15Kirimké slamet marang sedulur Filologes lan sedulur Yulia, sedulur Nérus lan yuné. Uga kirimké slamet marang sedulur Olimpas lan sedulur-sedulur liyané bebarengané.\n16Para sedulur, pada rangkulana sakpada-pada kanggo tanda katrésnan sangka aku. Sedulur-sedulur sangka pasamuan kabèh nang bawah kéné pada kirim slamet marang kowé kabèh sing nang kuta Rum kono.\n17Para sedulur, aku kepéngin ngélingké marang kowé, supaya pada [ 257 ]awas lan ati-ati karo wong sing marakké tyongkrèh lan metyah pasamuan, uga marakké sedulur siji-loro ninggal dalané Gusti. Pada mulangké prekara-prekara sing ora tyotyok blas karo pitutur sing bener sing wis diwulangké marang kowé. Wong kaya ngono kuwi diedohi. 18Kenèng apa awaké déwé kok kudu ngedohi wong sing kaya ngono kuwi? Awit ora pada nuruti kekarepané Kristus, Gustiné awaké déwé. Omongané énaké lan alusé éram-éram, nanging tujuané namung ngenèng sedulur-sedulur sing ora ngerti nèk diapusi. 19Kenèng apa aku kok ngomong ngono! Awit kabèh wong wis ngerti nèk kowé nurut Gusti tenan. Mulané aku ya bungah tenan. Nanging senajan ngono, karepku kowé pada mikir sing apik bab sing bener, sing kudu mbok lakoni. Bab sing ala, kuwi kudu diedohi. 20Gusti Allah sing bisa ngekèki katentreman marang awaké déwé, Dèkné sing ndang bakal ngremuk Sétan nang ngisoré sikilmu.\nMuga-muga kabetyikané Gustiné awaké déwé Yésus ngebeki atimu!\n21Para sedulur, sedulur Timotius sing nyambutgawé karo aku, kirim slamet marang kowé. Uga sedulur Lusius, Jason lan sedulur Sosipatèr, kabèh tunggal bangsa karo aku.\n22Aku déwé uga, Tèrtius, sing nulis layang iki, ya kirim slamet marang kowé kabèh sing pada nurut Gusti.\n23-24Uga sedulur Gayus kirim slamet. Dèkné sing tak inepi lan dèkné uga sing ngekèki panggonan marang pasamuan ngumpul nang omahé. Kabar slamet uga sangka sedulur Erastus, sing nyekel duwité kuta kéné. Uga sedulur Kwartus kirim kabar slamet marang kowé. Muga-muga kabetyikané Gusti Yésus Kristus ngebeki atimu kabèh.\nPamuji lan penutup\n25Para sedulur, hayuk pada ngluhurké jenengé Gusti Allah. Dèkné nduwèni kwasa nguwatké pengandelmu. Yakuwi sing tak omongké, nèk aku nggelarké kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus. Kabar kabungahan iki pantyèn kasimpen pirang-pirang atus taun. 26Nanging Gusti Allah sing langgeng saiki wis ngudarké simpenan iki marang awaké déwé sing nyambutgawé kanggo Dèkné. Awaké déwé dikongkon nggelarké kabar kabungahan iki, sing uga wis diomongké karo para nabi nang Kitab. Kabèh bangsa kudu krungu kabar kabungahan iki, supaya bisa pretyaya lan manut marang Gusti Allah.\n27Para sedulur, Gusti Allah sing ora ènèng liyané, Gusti Allah sing gedé déwé kaweruhé, Dèkné déwé sing kudu diluhurké slawas-lawasé. Dèkné sing ngongkon Gusti Yésus Kristus nylametké awaké déwé. Amèn.\nPaulus","id":"<urn:uuid:4d82c190-8b22-45c5-8780-0d3b5d1488bc>","dump":"CC-MAIN-2023-14","url":"https:\/\/jv.wikisource.org\/wiki\/Kitab_Sutyi_Prejanjian_Anyar\/Rum","date":"2023-03-22T23:22:51Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-14\/segments\/1679296944452.97\/warc\/CC-MAIN-20230322211955-20230323001955-00737.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9999938011,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9999938011169434}","num_words":15020,"character_repetition_ratio":0.114,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.19,"stopwords_ratio":0.397,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Tanda Putih Di Kuku Menurut Primbon – Artі tаndа рutіh dі kuku kеrар dіkаіtkаn dеngаn mіtоѕ tеrtеntu. Bаnуаk уаng bеrаnggараn jіkа аdа Tаndа Putіh dі Kuku bеrаrtі ѕеѕеоrаng ѕеdаng mеrіndukаnmu. Bеrсаk аtаu tаndа рutіh раdа kuku dаlаm іѕtіlаh mеdіѕ dіѕеbut Lеukоnусhіа.\nTanda Putih Di Kuku Menurut Primbon\nTanda Putih Di Kuku Menurut Primbon – Artі tаndа рutіh dі kuku bіѕа jadi bukаnlаh hаl уаng реrlu dіkhаwаtіrkаn. Artі tаndа рutіh dі kuku dараt disebabkan оlеh bеrbаgаі fаktоr уаng bеrbеdа. Artі tаndа рutіh dі kuku bisa mеnаndаkаn kеkurаngаn nutrіѕі, trаumа, dаn ѕuаtu реnуаkіt.Pаdа ѕеbаgіаn bеѕаr оrаng, tаndа рutіh dі kuku mungkіn аkаn munсul bеruра tіtіk-tіtіk kесіl уаng dіkеnаl dеngаn іѕtіlаh lеukоnусhіа раrѕіаl. Pеnуеbаb munсulnуа gаrіѕ рutіh vеrtіkаl раdа kuku іnі tеrgоlоng jаrаng tеrjаdі dаn umumnуа аkаn bеrаkhіr mеnjаdі lеukоnусhіа trаnѕvеrѕе.\nSеrіng mеlеwаtі wаktu mаkаn lаmа kеlаmааn dараt mеnуеbаbkаn pasokan nutrіѕі kе bеbеrара jаrіngаn tubuh, tеrmаѕuk kuku, menjadi bеrkurаng. Jіkа Andа ѕеrіng mеlеwаtі wаktu mаkаn, tаndа kuku bеrgаrіѕ рutіh dараt munсul ѕеbаgаі аkіbаt dаrі kurаngnуа раѕоkаn nutrіѕі tubuh.\nTanda Putih Di Kuku Menurut Primbon – Sеdаngkаn gаrіѕ рutіh dі kuku jаrі kіrі, mаkа аrtіnуа аdа уаng tаk mеnуukаі kіtа. Jіkа уа, Andа hаruѕ menyimak іnfоrmаѕі dі bаwаh іnі gunа mеngеtаhuі аrtі ѕеbеnаrnуа dаrі bеrсаk аtаu gоrеѕаn рutіh раdа kuku jаrі tаngаn. Hаl іnі kemudian mеmbuаt оrаng mеnjаdі tіdаk mеnуаdаrі trаumа аtаu сіdеrа уаng реrnаh tеrjаdі раdа kuku bеbеrара waktu ѕеbеlumnуа.\nSеlаіn dіаkіbаtkаn kаrеnа trаumа аtаu сіdеrа, munсulnуа gаrіѕ рutіh раdа kuku jugа bіѕа kаrеnа іnfеkѕі rіngаn раdа kuku аtаu аlеrgі tеrhаdар оbаt. Jіkа gаrіѕ уаng аdа раdа kuku jаrі tеrdіrі dаrі ѕаtu аtаu duа Andа tаk реrlu khawatir, bеrbеdа jіkа gаrіѕ tеrѕеbut lеbіh dаrі duа dаn аdа dіѕеtіар kuku.Lеukоnусhіа аdаlаh kоndіѕі dі mаnа bіntіk putih tеrbеntuk раdа lеmреng kuku. Pеnуеbаbnуа рun bіѕа dаrі bеrbаgаі hаl ѕереrtі rеаkѕі аlеrgі, сеdеrа kuku, іnfеkѕі jаmur аtаu kеkurаngаn mіnеrаl. Mеnggunаkаn саt kuku bеrlеbіhаn jugа bіѕа mеruѕаk kukumu sehingga mеnуеbаbkаn bіntіk рutіh.\nTanda Putih Di Kuku Menurut Primbon – Nаmun, ѕеbеnаrnуа аdа аlаѕаn kеѕеhаtаn dі bаlіk bіntіk kuku іnі, tеmаn-tеmаn. Aраkаh bеnаr bіntіk рutіh dі kuku аrtіnуа kіtа kеkurаngаn kаlѕіum? Dаlаm dunіа mеdіѕ, раrа dоktеr mеnуеbut bіntіk рutіh dі kuku іnі dеngаn nаmа lеukоnусhіа рunсtаtа. Bіntіk рutіh уаng munсul dі kuku kіtа іtu tіdаk bеrbаhауа, kоk, tеmаn-tеmаn.\nTrаumа уаng dіmаkѕud оlеh dоktеr itu mіѕаlnуа jаrі tеrlаlu kеrаѕ mеngеtuk ѕеѕuаtu аtаu bаhkаn kаrеnа kеbіаѕааn mеnggіgіt kuku. Lеukоnусhіа tоtаlіѕ: Inі аdаlаh kоndіѕі dі mаnа ѕеluruh реrmukааn kuku mеmutіh dаn mеruраkаn tаndа реnуаkіt tеrtеntu.\nTanda Putih Di Kuku Menurut Primbon – Lеukоnусhіа ѕrіаtа: Kоndіѕі іnі аdаlаh kеtіkа аdа gаrіѕ рutіh уаng sejajar dеngаn раngkаl kuku. Lеukоnусhіа lоngіtudіnаl: Kоndіѕі bіntіk рutіh іnі bеntuknуа gаrіѕ рutіh kесіl sekitar ѕаtu mіlіmеtеr уаng mеmbujur, tеrlіhаt dі bаwаh lеmреng kuku, dаn mеruраkаn kоndіѕі уаng jаrаng tеrjаdі.\nPеnуеbаb munсulnуа tаndа putih dі kuku\nTanda Putih Di Kuku Menurut Primbon – Sаlаh ѕаtu аnggараn уаng kеrар bеrеdаr dі mаѕуаrаkаt mеngеnаі kеmunсulаn tаndа рutіh dі kuku аdаlаh аdаnуа ѕеѕеоrаng уаng nаkѕіr аtаu rіndu dеngаnmu. Sауаngnуа, hаl tеrѕеbut merupakan mіtоѕ semata. Kеnуаtааnnуа, реnуеbаb munсulnуа tаndа рutіh dі kuku сеndеrung bеrvаrіаѕі раdа ѕеtіар оrаng уаng mеngаlаmіnуа. Bеrіkut аdаlаh beberapa реnуеbаb lеukоnусhіа аtаu tаndа рutіh dі kuku уаng ѕеbаіknуа kаmu kеtаhuі.\n1. Trаumа Sаlаh ѕаtu реnуеbаb lеukоnусhіа аtаu tаndа рutіh dі kuku аdаlаh trаumа rіngаn аtаuрun ѕеdаng pada kuku уаng ѕеdаng tumbuh. Jеnіѕ trаumа іnі umum tеrjаdі раdа anak-anak ѕеhіnggа mеnуеbаbkаn munсulnуа tаndа рutіh dі kuku. Beberapa jеnіѕ trаumа уаng jugа dараt mеngаkіbаtkаn kеmunсulаn tanda рutіh dі kuku, tеrmаѕuk: Tеrjеріt ріntu. Tekanan tеrlаlu kеrаѕ ѕааt mаnіkur. Kеbіаѕааn mеnggіgіt kuku. Mеmbеnturkаn kuku kе mеjа. Alаѕ kаkі kеkесіlаn ѕеhіnggа mеnуеbаbkаn tеkаnаn раdа kuku jаrі.\n2. Rеаkѕі аlеrgі Rеаkѕі аlеrgі tеrhаdар реnggunааn саt kuku (kutеk) аtаu реnghарuѕ саt kuku dараt mеnуеbаbkаn tіmbulnуа bіntіk-bіntіk рutіh pada реrmukааn kuku. Sеlаіn іtu, реnggunааn kuku аkrіlіk аtаu gеl jugа dараt mеruѕаk kuku sehingga mеngаkіbаtkаn kemunculan tаndа рutіh dі kuku.\n3. Infеkѕі jаmur Infеkѕі jаmur kеrар dіtаndаі dеngаn munсulnуа tаndа рutіh dі kuku. Sаlаh ѕаtu іnfеkѕі jаmur уаng umum mеnуеrаng kuku jаrі kаkі аdаlаh оnіkоmіkоѕіѕ. Onіkоmіkоѕіѕ dіtаndаі dеngаn kеmunсulаn tіtіk-tіtіk рutіh kесіl раdа kuku. Jеnіѕ іnfеkѕі tеrѕеbut dараt tumbuh dаn mеnуеbаr kе dаѕаr kuku kаkі. Akіbаtnуа, kuku mеnjаdі tаmраk tеbаl dаn rарuh.","id":"<urn:uuid:d61fe6ba-043c-4346-8237-99ea884245c7>","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/beritajudi.net\/tanda-putih-di-kuku-menurut-primbon\/","date":"2023-05-29T05:12:54Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224644683.18\/warc\/CC-MAIN-20230529042138-20230529072138-00551.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.3021872342,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":2,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.3021872341632843, \"gag_Latn_score\": 0.09753190726041794, \"mbf_Latn_score\": 0.08154065161943436, \"bew_Latn_score\": 0.07071143388748169, \"rue_Cyrl_score\": 0.03752102330327034, \"bth_Latn_score\": 0.033407848328351974, \"cmo_Latn_score\": 0.03171154856681824, \"mda_Latn_score\": 0.02934340387582779, \"rad_Latn_score\": 0.02133902907371521, \"gvn_Latn_score\": 0.016057496890425682, \"trv_Latn_score\": 0.011089345440268517, \"jra_Latn_score\": 0.010091635398566723}","num_words":673,"character_repetition_ratio":0.106,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.166,"stopwords_ratio":0.003,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.343,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Kitab Sutyi Prejanjian Anyar\/Pamedaran\nPasal 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22\n[ 413 ]\nPamedaran\nRasul Yohanes nampa pamedaran sangka Gusti Yésus Kristus\n1 1Buku iki isiné pamedaran bab prekara-prekara sing bakal klakon, sing tekané sangka Gusti Yésus Kristus. Gusti Allah sing ngongkon marang Kristus, supaya nduduhké marang para peladèné Gusti Allah bab prekara-prekara kabèh sing ndang kudu klakon. Kristus ngongkon mulékat nduduhké sembarang mau marang rasul Yohanes. 2Rasul Yohanes terus ngomongké bab sembarang sing dèkné weruh, tyotyok karo sembarang sing diomong karo Gusti Allah marang Gusti Yésus Kristus. 3Beja wong-wong sing pada matyakké lan beja sing pada ngrungokké lan nglakoni tembung-tembung sing ketulis nang buku iki, awit ora suwi menèh kabèh bakal klakon.\nKabar slamet marang pasamuan pitu\n4-6Iki layang sangka nggonku, Yohanes, marang pasamuan pitu sing nang Asia Tyilik.\nGusti Allah, sing saiki ènèng lan sing mbiyèn wis ènèng lan sing bakal teka, muga-muga ngekèkana kabetyikan lan katentreman marang kowé kabèh. Semono uga roh pitu sing nang ngarepé damparé lan uga Gusti Yésus Kristus, Seksi sing kenèng dipretyaya. Dèkné sing tangi sing ndisik déwé sangka pati lan Dèkné nyekel sak ènèngé pangwasa nang bumi iki.\nGusti Yésus, sing nrésnani awaké déwé sampèk nglakoni pati kanggo mbuwang dosané awaké déwé, wis ngangkat awaké déwé dadi ratu-ratu lan imam-imam kanggo Gusti Allah Bapaké. Ya Gusti Yésus Kristus sing gedé déwé kwasané lan sing kudu dipuji slawas-lawasé. Amèn.\n7Titèni! Dèkné bakal teka nang méga lan kabèh wong bakal weruh Dèkné, uga wong sing njojoh Dèkné. Kabèh bangsa nang bumi bakal pada sambat tangisan, jalaran sangka Dèkné. Ya pantyèn ngono tenan. Amèn!\n8\"Aku iki Alfah lan Omékah\" (Wiwitané lan sing Penutupé) yakuwi tembungé Gusti, Gusti Allah sing kwasa déwé, sing saiki lan mbiyèn wis ènèng lan sing bakal teka.\nRasul Yohanes nampa pamedaran nang pula Patmos\n9Aku iki Yohanes, sedulurmu lan kantyamu ing sakjeroné kasusahan. Aku tunggalé karo kowé kabèh dadi wargané Kratoné Gusti Allah lan aku ya mantep terus enggonku pretyaya marang Gusti Yésus. Aku dibuwang nang pula Patmos, jalaran aku ngabarké pituturé Gusti Allah lan ngomongké bab Gusti Yésus. 10Ing dina minggu aku dikwasani karo Roh Sutyi. Aku terus krungu swara banter nang mburiku, kaya swarané trompèt. 11Swara kuwi uniné ngéné: \"Apa sing kowé weruh kuwi ditulis nang buku, terus dikirimké marang pasamuan pitu, yakuwi pasamuan nang Efése, Smirna, Pèrkamus, Tiatira, Sardis, Filadèlfia lan pasamuan nang Laodiséa.\"\n12-13Aku terus nolèh mburi, awit kepéngin weruh sapa sing ngomong marang aku kuwi. Aku terus weruh wadah dian pitu gawéan emas. Nang tengah-tengahé wadah dian pitu mau ènèng wong ngadek, kaya anaké manungsa. Wongé nganggo salin sing [ 414 ]dawané sampèk tekan sikilé lan dadané nganggo sabuk emas. 14Rambuté putih kaya wulu wedus, putih tenan kaya mori lan mripaté murup kaya geni. 15Sikilé semlorot kaya brons diobong sampèk ajèr kaé lan swarané banteré kaya banyu gumrojok. 16Tangané tengen nyekel lintang pitu. Sangka tyangkemé metu pedangé sing landep kiwa-tengen lan rainé semlorot kaya srengéngé ing wayah awan. 17Kadung aku weruh wongé mau, aku terus tiba kaya wong mati nang ngarepé. Nanging wongé numpangké tangané tengen ing aku karo ngomong: \"Aja wedi! Aku Wiwitané lan Penutupé. 18Aku sing urip. Aku wis mati, nanging saiki Aku urip slawasé. Aku sing ngwasani pati lan jagaté wong mati. 19Mulané, apa sing kowé weruh kuwi ditulis. Ditulis prekara-prekara sing kowé weruh saiki lan uga sing bakal klakon. 20Lintang pitu sing nang tanganku tengen lan uga wadah dian emas pitu iki ènèng tegesé, yakuwi: lintang pitu kuwi para mulékaté pasamuan pitu lan wadah dian emas pitu kuwi ya pasamuan sing pitu.\"\nTembung kanggo pasamuan Efése\n2 1\"Nulisa ngéné marang mulékaté pasamuan Efése: Wong sing nyekel lintang pitu nang tangané tengen lan sing mlaku nang tengahé wadah dian emas pitu ngomong ngéné: 2Aku ngerti sakkèhé penggawému, pelabuhmu lan katemenanmu. Aku ngerti nèk kowé ora bisa tyetyampuran karo wong sing nglakoni ala. Wong-wong sing ngakuné rasul, nanging wujuté dudu, pada mbok titipriksa. Jebulé wong sing ngapusi. 3Aku ngerti enggonmu sabar nglakoni kasangsaran nglabuhi Aku, senajan aboté kaya ngapa kowé ora semplak. 4Nanging ènèng prekara siji Aku ora seneng, yakuwi, kowé wis ora trésna menèh marang Aku kaya ndisik-ndisiké. 5Mulané kowé kudu ngrumangsani tenan sepira duwuré tibamu. Pada mbalika lan pada lakonana apa sing mbok tindakké mau-mauné. Nèk kowé ora nglakoni urip anyar, Aku bakal teka lan bakal njikuk wadah diané sangka panggonané. 6Nanging ya ènèng prekara siji sing apik, yakuwi, enggonmu pada waé karo Aku sengit marang prekara-prekara sing ditindakké karo wong-wong sing mèlu Nikolais.\n7\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan.\n\"Sapa sing menang bakal tak kèki mangan wohé wit panguripan sing nang keboné Gusti Allah.\nTembung kanggo pasamuan Smirna\n8\"Nulisa ngéné marang mulékaté pasamuan Smirna: Iki tembungé Wiwitané lan Penutupé, sing wis mati lan urip menèh: 9Aku ngerti kesusahanmu. Kowé mlarat, nanging sakjané kowé sugih. Aku ngerti nèk kowé diolok-olok karo wong-wong sing ngakuné wong Ju, sing nurut Gusti Allah, nanging wujuté ora. Wong-wong kuwi balané Sétan. 10Kowé aja wedi karo kasangsaran sing sedilut menèh bakal nekani kowé. Sétan bakal nglebokké wong siji-loro sangka pasamuanmu nang setrapan. Kuwi kanggo nyoba kowé. Kowé bakal nandang kasusahan sepuluh dina suwéné. Nanging pada mantepa terus enggonmu nurut Aku, senajan kudu labuh pati. Kowé bakal tak upahi urip sing dadi makutané kamenanganmu.\n11\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan.\n\"Sapa sing mantep terus ora bakal ngalami pati kapindo.\nTembung kanggo pasamuan Pèrkamus\n12\"Nulisa ngéné marang mulékaté pasamuan Pèrkamus: Iki tembungé sing nduwèni pedang landep kiwa-tengen: 13Aku ngerti panggonanmu. Kowé manggon nang kuta sing dikwasani karo Sétan. Kowé pada mantep enggonmu nurut Aku. Malah dongé Antipas, [ 415 ]seksiku sing mantep, dipatèni nang panggonané Sétan, kowé ora pada nyélaki pengandelmu marang Aku. 14Nanging senajan ngono, ènèng prekara siji-loro nang pasamuanmu sing ora tak senengi. Yakuwi, nang tengahmu ènèng wong siji-loro sing nurut piwulangé Biléam. Biléam kuwi ngajani Balak, supaya nibakké wong Israèl ing dosa. Dikongkon ngojok-ojoki wong Israèl supaya pada mangan sesajèné brahala lan supaya pada laku bédang. 15Nang pasamuanmu kono uga ènèng wong siji-loro sing pada nurut piwulangé murid-muridé Nikolais. 16Mulané, kowé pada ninggala dosa-dosamu lan nglakonana urip anyar! Awit nèk ora, Aku bakal ndang teka nang nggonmu lan nglawan wong-wong kuwi nganggo pedang sing metu sangka tyangkemku.\n17\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan.\n\"Sapa sing menang bakal tak kèki manah simpenan lan bakal tak kèki watu putih. Nang watu putih kuwi ketulis jeneng sing anyar, jeneng sing ora ènèng sing ngerti, kejaba namung wong sing dikèki jeneng mau.\nTembung kanggo pasamuan Tiatira\n18\"Nulisa ngéné marang mulékaté pasamuan Tiatira: Iki tembungé Anaké Gusti Allah, sing mripaté kaya urubé geni lan sikilé kaya brons murup mengangah: 19Aku ngerti penggawému kabèh, yakuwi katrésnanmu, pretyayamu, pitulunganmu lan kemantepanmu ing sakjeroné nandang sangsara. Lan Aku ngerti nèk penggawému sing kèri déwé luwih apik nèk ditimbang karo sing ndisik. 20Nanging ènèng prekara siji sing ora tak senengi, yakuwi, enggonmu ngejarké Isebèl. Wong wédok iki ngakuné nabiné Gusti Allah lan memulang lan nyasarké peladèn-peladènku, marakké pada laku bédang lan mangan sesajèné brahala. 21Aku wis ngekèki waktu marang wong mau, nanging ora gelem mandek enggoné laku bédang. 22Mulané bakal tak banting dadi lara lan bakal ngglétak nang peturon. Nang kono Isebèl lan wong-wong sing pada laku bédang karo dèkné bakal nandang kasangsaran gedé. Kuwi bakal ndang tak tindakké tenan, nèk ora pada ngendek klakuané sing ala kuwi. 23Wong-wong sing pada nurut Isebèl ya bakal tak patèni, supaya kabèh pasamuan pada ngerti nèk Aku weruh isiné atiné lan angen-angené manungsa. Lan Aku bakal mbales marang kabèh wong miturut klakuané déwé-déwé.\n24\"Nanging kanggo wong-wong liyané nang Tiatira sing ora nurut piwulangé Isebèl lan sing ora nyinau èlmu-èlmuné Sétan, Aku janji, Aku ora bakal nambahi momotan liyané marang kowé. 25Nanging apa sing mbok lakoni kuwi antepna terus nganti tekaku. 26Sapa sing mantep terus lan nglakoni tembungku tekan rampungé, bakal tak kèki pangwasa kanggo ngwasani para bangsa. 27Wong-wong kuwi bakal nglakokké pangwasa nganggo teken wesi lan bangsa-bangsa mau bakal diremuk kaya barang gawéan lempung. 28Pangwasa sing kaya ngono kuwi Aku uga wis nampa sangka Bapakku. Wong-wong mau uga bakal tak kèki lintang panjer ésuk.\n29\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan.\"\nTembung kanggo pasamuan Sardis\n3 1\"Nulisa ngéné marang mulékaté pasamuan Sardis: Iki tembungé sing nduwé Rohé Gusti Allah pitu lan sing nduwé lintang pitu: Aku ngerti sakkèhé penggawému. Kowé pada diarani urip, nanging wujuté kowé mati. 2Mulané pada tangia lan dandanana sing ijik kenèng didandani lan sing wis arep mati. Awit penggawému ora ènèng siji waé sing kaanggep sampurna karo Gusti Allahku. 3Mbok diéling-éling menèh kepriyé enggonmu pada krungu lan nampa pituturé Gusti. Kuwi mbok dipikir lan pada nglakonana urip sing [ 416 ]anyar. Nèk kowé ora tangi, Aku bakal nekani kowé kaya tyarané maling nèk teka kaé, kowé ora ngerti kapan. 4Nanging nang Sardis ènèng siji-loro sing ora ngregeti saliné. Wong-wong kuwi ènèng pantesé nganggo salin putih lan bakal mlaku bebarengan karo Aku. 5Sapa sing mantep terus bakal dienggoni salin putih lan jenengé wong kuwi mau ora bakal tak ilaki sangka buku panguripan. Aku malah bakal ngakoni marang Bapakku lan para mulékaté, nèk wong kuwi wèkku.\n6\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan.\nTembung kanggo pasamuan Filadèlfia\n7\"Nulisa marang mulékaté pasamuan Filadèlfia: Iki tembungé Sing Sutyi lan Sing Sejati, sing nyekel kuntyiné Daved. Nèk Dèkné mbukak, ora ènèng sing bisa nutup lan nèk Dèkné nutup, ora ènèng sing bisa mbukak. 8Aku ngerti sakkèhé penggawému. Aku wis mbukakké lawang kowé lan ora ènèng sing bisa nutup. Bener tyilik kekuwatanmu, nanging kowé pada netepi piwulangku lan ora mirangké Aku. 9Ngertia, wong-wong balané Sétan, sing pada goroh lan ngaku-aku jaréné wong Ju, nanging wujuté dudu, wong-wong kuwi tak telukké supaya pada sujut nang ngarepmu lan pada ngakoni nèk Aku trésna marang kowé kabèh. 10Jalaran kowé pada netepi piwulangku lan pada mantep terus, mulané Aku bakal mageri kowé ing dina kasangsaran sing bakal teka ing donya iki, kanggo njajal wong sing manggon nang bumi. 11Aku ndang teka. Apa sing mbok duwèni kuwi tyekelana sing kentyeng tenan lan aja sampèk ènèng wong sing ngrebut upahé kamenanganmu. 12Sapa sing netepi piwulangku bakal tak dadèkké tyagak omahé Gusti Allahku lan ora bakal metu menèh sangka kono. Karomenèh wong kuwi bakal tak tulisi jenengé Gusti Allahku lan jenengé kutané Gusti Allahku, yakuwi kuta Yérusalèm anyar gawéané Gusti Allah, sing medun sangka swarga, sangka Gusti Allahku. Uga bakal tak tulisi jenengku sing anyar. 13\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan.\nTembung kanggo pasamuan Laodiséa\n14\"Nulisa ngéné marang mulékaté pasamuan Laodiséa: Iki tembungé Amèn, sing kenèng dipretyaya, seksi sing temen lan sejati, wiwitané sakkèhé titahé Gusti Allah:\n15\"Aku ngerti sakkèhé penggawému. Aku ngerti nèk kowé ora adem lan ora panas. Malah apik nèk kowé adem apa panas. 16Jalaran kowé ora adem ora panas, mulané kowé bakal tak lepèh sangka tyangkemku. 17Kowé ngakuné: Aku iki sugih, aku tyukup ing sembarang lan ora kekurangan apa-apa. Nanging kowé kuwi ora ngerti nèk sakjané kowé kuwi mlarat lan kudu dimelasi tenan. Kowé kuwi wong wuda lan lamur. 18Mulané Aku ngomongi kowé: pada tukua emas nang nggonku, sing wis dietus nganggo geni, supaya dadi sugih. Pada tukua nang nggonku sandangan putih lan enggonen, kanggo nutupi enggonmu wuda lan ngisin-isini. Uga, pada tukua obat mata kanggo nambani mripatmu, supaya bisa weruh. 19Wong-wong sing tak trésnani, yakuwi sing tak welèkké lan sing tak ajar. Mulané pada ditenanké enggonmu ngabekti lan pada ninggala dosa-dosamu lan nglakonana urip anyar. 20Ngertia! Aku nang ngarep lawang lan totok-totok. Nèk ènèng wong krungu swaraku lan mbukakké lawang, Aku bakal mlebu nang omahé lan mangan bebarengan karo wong kuwi. 21Sapa sing menang bakal tak ejèk njagong nang damparku. Awit Aku uga wis menang lan saiki njagong nang damparé Bapakku.\n22\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké tembungé Roh Sutyi marang pasamuan-pasamuan.\"\nDampar nang swarga\n4 1Sakwisé iku, aku, Yohanes, terus éntuk pamedaran liyané. Aku [ 417 ]weruh lawang nang swarga menga lan ènèng swara sing mauné aku wis tau krungu lan sing uniné kaya trompèt. Swara kuwi ngomong ngéné: \"Munggaha réné. Kowé bakal tak duduhi apa sing bakal klakon mbésuk\" 2Ing waktu kuwi aku terus dikwasani karo Rohé Allah. Aku terus weruh dampar nang swarga kono. 3Sing njagong nang dampar kono rupané semlorot kaya watu yaspis lan sardis. Damparé mau diubengi kluwung sing semlorot kaya smarak. 4Nang sak ubengé dampar mau ènèng dampar-dampar liyané, patlikur okèhé. Dampar patlikur kuwi dijagongi pinituwa patlikur, sing pada nganggo salin putih lan nganggo makuta emas. 5Dampar mau ngetokké sloroté padang pating klélap, uga swara kaya gluduk. Nang ngarepé dampar ènèng obor pitu murup: kuwi Rohé Allah pitu. 6Nang ngarepé dampar uga ènèng kaya segara bening, kaya katya kristal.\nNang sak tengahé dampar lan sak ubengé ènèng kauripan papat, ngarep-mburiné kebek mata. 7Kauripan sing nomer siji rupané kaya singa, sing nomer loro kaya sapi lanang, sing nomer telu rupané kaya wong urip lan sing nomer papat rupané kaya manuk garuda mabur. 8Kauripan papat mau siji-sijiné nduwé swiwi nenem lan awaké sak kujur njaba-njero kebek mata. Kauripan papat mau awan-wengi pada memuji tanpa lèrèn, ngomong:\n\"Sutyi, sutyi, sutyi,\nGusti, Gusti Allah sing kwasa déwé,\nsing mbiyèn ènèng, saiki ènèng\nlan sing mbésuk bakal teka.\"\n9-10Lan saben-saben nèk kauripan papat mau ngetokké tembung pamuji, kahurmatan lan maturkesuwun marang sing njagong nang dampar lan sing urip langgeng slawas-lawasé, para pinituwa patlikur pada sujut nang ngarepé sing njagong nang dampar mau, nyembah sing urip langgeng slawas-lawasé. Pinituwa patlikur mau terus nyèlèhké makutané nang ngarepé dampar mau karo ngomong:\n11\"Duh Gusti, Gusti Allahé awaké déwé,\nKowé pantes nampa kaluhuran, pamuji lan pangwasa,\nawit Kowé sing nggawé sembarang.\nSangka kekarepané Gusti sembarang ènèng lan bisa urip.\"\nBuku gulungan\n5 1Aku terus weruh nèk sing njagong nang dampar mau tangané tengen nyekel buku gulungan. Buku mau njaba-njero kebek tulisan lan diségel karo ségel pitu. 2Aku uga weruh mulékat sing gedé-gagah. Mulékat iki ngomong nganggo swara banter: \"Sapa sing pantes nglèntèki ségel-ségel iki lan mbukak bukuné?\" 3Nanging ora ènèng wong nang swarga apa nang bumi apa nang sak ngisoré bumi sing bisa mbukak buku gulungan kuwi lan ndelok njeroné. 4Aku terus nangis kelara-lara, awit ora ènèng wong sing bisa mbukak buku mau lan matya isiné. 5Terus ènèng pinituwa ngomong marang aku: \"Aja nangis! Delokké, singa turunané Yudah, turunané ratu Daved, wis menangké lan bisa nglèntèk ségel pitu mau lan mbukak bukuné gulungan.\" 6Aku terus weruh Tyempé ngadek nang sak tengahé dampar lan kauripan papat lan para pinituwa. Tyempé mau kétoké kaya wis dibelèh. Tyempé mau sunguné pitu lan matané pitu, yakuwi rohé Gusti Allah pitu sing dikongkon budal nang sak lumahé bumi. 7Tyempé mau terus maju lan nampani buku gulungan mau sangka tangan-tengené sing njagong nang damparé. 8Kadung kuwi wis klakon, kauripan papat lan pinituwa patlikur terus sujut nang ngarepé Tyempéné. Saben pinituwa nyekel harep lan mangkok emas isiné menyan, yakuwi pandongané para sutyi. 9-10Terus pada singi kidung anyar, tembungé:\n[ 418 ]\n\"Kowé pantes nampa buku gulungan\nlan nglèntèk ségel-ségelé.\nAwit Kowé wis dipatèni\nlan nganggo patimu Kowé wis nebus manungsa\nsangka saben taler, saben basa,\nsaben negara lan bangsa, kanggo Gusti Allah.\nWong-wong mau mbok dadèkké turun-turunané ratu,\ndadi imam-imam sing ngladèni Gusti Allah,\nsing uga bakal nyekel pangwasa nang bumi.\"\n11Aku terus weruh lan krungu swarané mulékat sing èwon-èwon okèhé. Pada ngadek ngubengi damparé, kauripan papat lan para pinituwa. 12Para mulékat mau pada ngomong nganggo swara banter, tembungé:\n\"Tyempé sing wis dibelèh pantes nampa pangwasa,\nkasugihan, kaweruh lan kekuwatan,\nkahurmatan, kaluhuran lan pamuji.\"\n13Aku terus krungu sakkèhé kauripan sing nang swarga lan nang bumi lan uga sing nang sak ngisoré bumi lan nang segara, pantyèn sak ènèngé urip kabèh pada singi, tembungé:\n\"Kaluhuran lan pamuji\nmarang sing njagong nang dampar\nlan marang Tyempéné,\nkahurmatan lan kekuwatan slawas-lawasé.\"\n14Lah kauripan papat mau terus pada semaur: \"Amèn.\" Para pinituwa terus pada sujut lan memuji.\nSégel nenem diklèntèk\n6 1Aku terus weruh Tyempéné nglèntèk ségel siji sangka ségel sing pitu. Aku krungu tembungé kauripan papat mau sing nomer siji ngomong nganggo swara kaya gluduk: \"Réné!\" 2Aku terus ngematké lan weruh jaran putih. Sing numpak jarané nyekel panah lan dienggoni makuta kamenangan, terus maju kaya wong sing menang perang.\n3Tyempéné terus nglèntèk ségel sing nomer loro lan aku krungu kauripan sing nomer loro ngomong: \"Hayuk!\" 4Terus ènèng jaran liyané maju, rupané abang mbranang. Sing numpak jarané éntuk pangwasa mbuwang katentreman sing nang bumi, supaya wong-wong pada matèni sakpada-pada. Mulané wongé éntuk pedang gedé.\n5Tyempéné terus nglèntèk ségel sing nomer telu. Aku krungu kauripan nomer telu ngomong: \"Hayuk!\" Aku ngematké terus weruh jaran ireng, ditumpaki wong sing nyekel timbangan. 6Aku terus krungu kaya swara sangka tengah-tengahé kauripan papat mau, uniné: \"Gandum sekilo kanggo bayaran sedina lan jagung telung kilo kanggo bayaran sedina. Nanging aja ngrusak wit-wit olèf lan wit-wit dreif.\"\n7Tyempéné terus nglèntèk ségel sing nomer papat lan aku krungu kauripan sing nomer papat ngomong: \"Hayuk!\" 8Aku terus weruh ènèng jaran rupané putyet ditumpaki wong sing jenengé Pati. Wongé dietutké karo kratoné Pati. Pati lan kratoné Pati pada éntuk pangwasa matèni seprapaté bumi nganggo pedang, kurang pangan, pernyakit lan kéwan galak. 9Kadung Tyempéné nglèntèk ségel sing nomer lima, aku weruh nang ngisoré altar nyawa-nyawané wong-wong sing wis dipatèni, jalaran pada nggelarké pituturé Gusti Allah. 10Nyawa-nyawa mau pada tyeluk-tyeluk nganggo swara banter, uniné: \"Duh Kristus sing kwasa déwé, sing sutyi déwé lan sing temen déwé! Kudu ngentèni sepira menèh suwéné enggonmu ngrutu manungsa nang bumi, kanggo mbales enggoné pada matèni awaké déwé?\" 11Nyawa-nyawa mau terus dikèki salin putih siji-siji lan diomongi, supaya pada lèrèn ndisik ngentèni genepé tyatyahé wong-wong sing tunggal penggawéan karo wong-wong kuwi lan sedulur-seduluré sing uga bakal pada dipatèni kaya wong-wong mau.\n12Kadung Tyempéné nglèntèk ségel sing nomer nenem, aku terus krasa [ 419 ]ènèng lindu sing nggegirisi. Srengéngé malih ireng kaya areng lan mbulané malih abang kaya getih. 13Lintang-lintang nang langit pada rontok tiba nang bumi, kaya woh anjir sing rontok kenèng angin gedé. 14Langité terus ngluntung kaya kertas digulung lan sakkèhé gunung lan pula pada ngalih sangka panggonané. 15Para ratu nang bumi, para penggedé lan para penuntuné militèr, para wong sugih lan para pangwasa, sakkèhé slaf lan wong merdéka pada ndelik nang guwa-guwa lan nang watuné gunung-gunung. 16Wong-wong mau pada ngomong marang gunung-gunung lan watu-watu: \"Tibaa nibani awaké déwé lan aling-alingana awaké déwé, supaya awaké déwé ora kétok karo wong sing njagong nang dampar lan supaya awaké déwé ora kenèng setrapané Tyempéné. 17Awit dina pembalesané sing njagong nang dampar lan Tyempéné wis teka; lah sapa sing bisa urip?\"\nWong satus patang puluh papat èwu\n7 1Aku terus weruh mulékat papat ngadek nang pojoké bumi papat, pada nyekel angin nang bumi sangka kéblat papat. Dadiné nang daratan, nang segara lan nang wit-witan ora ènèng angin, anteng kabèh. 2Aku terus weruh ènèng mulékat liyané njedul sangka wétan, nggawa tyap-tyapané Gusti Allah sing urip. Karo swara banter mulékat mau ngomong marang mulékat papat sing dikèki pangwasa karo Gusti Allah ngrusak daratan lan segara. 3Tembungé ngéné: \"Aja ngrusak daratan lan segara apa wit-witan, sakdurungé awaké déwé ngetyap batuké para peladèné Gusti Allah.\" 4Aku terus diomongi nèk tyatyahé para peladèné Gusti Allah sing dietyapi batuké ènèng satus patang puluh papat èwu. 5-8Wong-wong kuwi tekané sangka taleré bangsa Israèl rolas, saben taler wong 12.000. Yakuwi sangka taleré Yudah, Rubèn, Gad, Aser, Naftali, Manasé, Siméon, Lévi, Isakar, Sébulon, Yosèf lan Bènyamin.\nWong okèh ora kenèng diitung\n9-10Aku terus weruh ènèng wong okèh banget, ora kenèng diitung sangking okèhé. Wong-wong kuwi tekané sangka sakkèhé bangsa, taler, negara lan basa lan pada ngadek nang ngarepé dampar lan nang ngarepé Tyempéné. Wong-wong nganggo salin putih lan nyekel pangé palem karo nyebut nganggo swara banter, uniné: \"Awaké déwé iki bisané slamet namung jalaran sangka Gusti Allahé awaké déwé sing njagong nang damparé lan jalaran sangka Tyempéné.\" 11Para mulékat pada ngadek ngubengi damparé, bareng karo para pinituwa lan kauripan papat mau. Para mulékat terus pada mengkurep sujut marang Gusti Allah nang ngarepé dampar mau. 12Pada memuji Gusti Allah tembungé: \"Amèn! Sakkèhé pamuji diaturké marang Gusti Allahé awaké déwé, uga sak ènèngé kamulyan lan kaweruh. Pantes nèk awaké déwé ngaturké panuwun lan kahurmatan. Pangwasa lan kekuwatané langgeng slawas-lawasé. Amèn!\"\n13Terus ènèng pinituwa siji takon marang aku ngéné: \"Apa kowé ngerti sapa sing nganggo salin putih kuwi lan sangka ngendi tekané?\"\n14Aku semaur: \"Bapak, aku ora ngerti. Malah Bapak sing ngerti.\"\nPinituwa mau terus ngomong marang aku: \"Kuwi wong-wong sing metu sangka kasangsaran gedé lan sing wis pada ngumbah saliné dadi putih nganggo getihé Tyempéné. 15Mulané pada ngadek nang ngarepé damparé Gusti Allah lan pada nyembah Gusti Allah awan lan wengi nang omahé. Gusti Allah sing njagong nang dampar kuwi bakal manggon nang tengahé wong-wong kuwi. 16Wong-wong kuwi ora bakal ngrasakké ngelih lan ngelak menèh lan ora bakal ngrasakké panasé srengéngé sing sumelèt. 17Awit Tyempéné sing njagong nang dampar bakal dadi pangoné lan bakal nuntun wong-wong nang etuké banyu panguripan lan Gusti Allah bakal ngusapi eluhé mripaté.\" [ 420 ]\nSégel sing nomer pitu diklèntèk\n8 1Kadung Tyempéné nglèntèk ségel sing nomer pitu, nang swarga terus sepi pet setengah jam suwéné. 2Aku terus weruh mulékat pitu ngadek nang ngarepé Gusti Allah pada dikèki trompèt pitu.\n3Mulékat liyané sing nggawa wadah menyan sing emas nyedeki altar terus ngadek nang ngarepé altar mau. Mulékat mau éntuk menyan okèh sing kudu diobong lan dipasrahké marang Gusti Allah, bareng karo pandongané para umaté Gusti Allah kabèh, nang altar emas nang ngarepé dampar. 4Kebulé menyan sing diobong tyampur karo pandongané para umaté Gusti Allah munggah sangka tangané mulékat mau marang Gusti Allah. 5Mulékaté terus nggawa wadah menyané, terus diisèni geni sangka altar, terus dibuwang nang bumi. Terus ènèng swarané gluduk gemluduk bareng karo klélapé bledèk, uga ènèng lindu.\n6Sakwisé kuwi mulékat pitu sing pada nyekel trompèt mau terus pada tata-tata arep diunèkké.\n7Kadung mulékat sing nomer siji ngunèkké trompèté, terus ènèng udan krikil ès lan geni tyampur karo getih tiba nang bumi. Sak prateluné bumi lan sak prateluné wit-witan kobong kabèh, uga sakkèhé suket.\n8Mulékat nomer loro terus ngunèkké trompèté. Terus ènèng kaya gunung gedé metu geniné diuntyalké nang segara. Sak prateluné segara terus malih dadi getih. 9Sak prateluné kauripan nang segara terus pada mati lan sak prateluné kapal-kapal kelep kabèh. 10Mulékat nomer telu terus ngunèkké trompèté, terus ènèng lintang gedé sing murup kaya obor, tiba sangka langit. Lintang murup kuwi nibani sak prateluné laut-laut lan etuk-etuké banyu. 11Lintangé jenengé Absintu, tegesé pait. Sak prateluné sakkèhé banyu terus malih pait, marakké okèh wong pada mati, jalaran ngombé banyu pait kuwi.\n12Mulékat nomer papat terus ngunèkké trompèté, terus sak prateluné srengéngé lan sak prateluné mbulan, uga sak prateluné lintang-lintang ilang sloroté, marakké sak prateluné awan lan sak prateluné wengi ilang padangé.\n13Aku terus weruh manuk garuda mabur duwur nang awang-awang. Manuk mau nyuwara banter. \"Tyilaka, tyilaka! Tyilaka nekani sakkèhé wong nang bumi, nèk mulékat telu liyané ngunèkké trompèté.\"\nTrompèt sing lima\n9 1Mulékat sing nomer lima terus ngunèkké trompèté. Aku terus weruh ènèng lintang tiba sangka langit nibani bumi. Lintang mau éntuk kuntyiné lawangé jurang. 2Kadung lawangé dibukak, terus ènèng kebul metu sangka jurang mau, kaya kebulé pawon gedé. Sloroté srengéngé lan awang-awang malih peteng, jalaran sangka kebul mau. 3Sangka kebul mau terus ènèng walang okèh pada metu lan niba nang bumi. Walang-walang mau éntuk pangwasa, malih bisa ngentup kaya kalajengking. 4Walang-walang mau pada dipenging ngrusak suket apa wit-witan lan tetukulan liya-liyané nang bumi, kejaba namung manungsa sing nang batuké ora ènèng tyapé Gusti Allah. 5Walang-walang mau ora dililani matèni manungsa, nanging namung ngajar waé nganggo rasa lara. Rasa lara mau suwéné limang sasi lan rasané kaya nèk dientup kalajengking. 6Sakjeroné limang sasi mau wong-wong njaluk mati waé sangking larané, nanging ora bisa. Pada kepéngin mati, nanging malah diedohi karo pati.\n7Rupané walang-walang mau kaya jaran sing tata-tata arep perang. Nang endasé ènèng kaya makuta emas. Rainé kaya rai manungsa. 8Wuluné kaya rambuté wong wédok lan untuné kaya untu singa. 9Dadané kaya ditutupi wesi lan swarané swiwiné gemruduk kaya swarané grobak perang ditarik karo jaran pirang-pirang. [ 421 ] 10Walang-walang mau nduwé buntut lan entup kaya entupé kalajengking. Nang buntuté ènèng kekuwatané kanggo nglarakké manungsa limang sasi suwéné. 11Walang-walang mau nduwé ratu, yakuwi mulékat penggedéné jurang peteng. Ing basa Ibrani jenengé Abadon, ing basa Grik Apolion, tegesé tukang ngrusak.\n12Kasangsaran sing sepisan wis klakon. Ijik ènèng kasangsaran loro menèh.\nTrompèt sing nenem\n13Mulékat sing nomer nenem terus ngunèkké trompèté. Aku terus krungu swara sangka altar emas sing nang ngarepé Gusti Allah. 14Sangka pojoké papat kuwi aku krungu swara ngomong ngéné marang mulékat sing nomer nenem sing nyekel trompèt mau: \"Mulékat papat sing pada kebanda nang sak tyedeké laut Efrat utyulana.\" 15Mulékat papat mau terus diutyuli. Kuwi mulékat sing wis dityawiské kanggo matèni sak prateluné manungsa sing jamé, dinané, sasiné lan tauné wis ditengeri. 16Aku krungu tyatyahé soldat sing numpak jaran, rong atus mliyun. 17Ing pamedaran kuwi aku weruh jaran-jaran lan sing pada numpaki. Sing pada numpak mau nganggo salin wesi sing rupané abang mbranang lan biru kaya hiyasin lan kuning kaya lirang. Endasé jarané kaya endas singa lan tyangkemé metu geniné, kebul lan lirang. 18Sak prateluné manungsa pada dipatèni karo memala telu, yakuwi geni, kebul lan lirang sing metu sangka tyangkemé jaran-jaran mau. 19Kekuwatané jaran-jaran kuwi nang tyangkemé lan nang buntuté, awit buntuté kaya ula ènèng endas-endasé. Jaran-jaran mau ngrusak manungsa nganggo buntut-buntuté.\n20Nanging turahané manungsa, sing ora dipatèni nganggo memala telu mau, pada ora ninggal penggawéné ala. Ora pada mari enggoné nyembah marang para demit lan brahala-brahala gawéan emas, selaka, brons, watu apa kayu sing ora bisa weruh, krungu apa mlaku. 21Uga ora pada mari enggoné pada mematèni, nglakoni èlmu pepeteng, laku bédang lan nyenyolong.\nMulékat lan buku gulungan tyilik\n10 1Aku terus weruh mulékat liyané sing gagah lan rosa medun sangka swarga. Mulékat mau kemulan méga lan nang sirahé ènèng kluwungé. Rainé semlorot kaya srengéngé lan sikilé kaya tyagak geni. 2Tangané mulékat mau nyekeli buku gulungan tyilik sing wis mbukak. Sikilé sing tengen ngadek nang segara lan sing kiwa nang daratan. 3Mulékat mau mbengok seru kaya nggerengé singa. Sakwisé iku gluduk pitu nyauri nganggo swara sing pating gluduk. 4Apa sing diomong karo gluduk pitu mau ijik arep tak tulis, nanging aku krungu swara sangka swarga ngomong: \"Apa sing diomong karo gluduk pitu iku wewadi. Aja ditulis!\"\n5-6Mulékat sing aku weruh ngadek nang segara lan nang daratan mau terus ngetungké tangané tengen nang swarga. Mulékaté terus sumpah ing jenengé sing urip langgeng slawasé, sing nggawé langit, bumi lan segara sak isiné, tembungé: \"Dinané ora bakal diundurké menèh. 7Nanging nèk mulékat sing nomer pitu ngunèkké trompèté, Gusti Allah bakal nindakké rantyamané, kaya sing wis dikabarké marang para peladèné, yakuwi para nabi.\"\n8Swara sing aku wis krungu sangka swarga mau terus ngomong menèh: \"Majua, buku gulungan sing mbukak sing nang tangané mulékat sing ngadek nang segara lan nang daratan kuwi tampanana.\"\n9Aku terus marani mulékaté lan nembung, supaya bukuné dikèkké marang aku. Mulékaté ngomong ngéné: \"Tampanana lan panganen. Nang wetengmu rasané bakal ketyut, nanging nang tyangkemmu rasané legi kaya madu.\"\n10Buku tyilik mau terus tak tampani lan tak pangan. Nang tyangkem rasané [ 422 ]kaya madu, nanging kadung wis tak elek nang weteng rasané ketyut. 11Aku terus dipréntah kongkon ngabarké pituturé Gusti Allah menèh marang para bangsa, negara-negara, basa lan para ratu.\nSeksiné Gusti Allah loro\n11 1Sakwisé kuwi aku terus dikèki kayu ukuran. Aku diomongi ngéné: \"Omahé Gusti Allah lan altaré diukur. Diitung sepira tyatyahé wong sing nyembah Gusti Allah nang kono. 2Namung latar sak njabané omahé Gusti Allah aja diukur, awit kuwi wis dipasrahké marang wong-wong sing ora kenal marang Gusti Allah, sing bakal ngidek-idek kuta sutyi kuwi patang puluh loro sasi suwéné. 3Aku bakal ngongkon seksiku loro nganggo sandangané wong kepatèn. Tak kongkon ngabarké pituturku rolas atus swidak dina suwéné.\"\n4Seksi loro mau yakuwi wit olèf loro lan wadah dian loro sing ngadek nang ngarepé Gusti Allahé jagat. 5Nèk ènèng wong sing arep nindakké ala marang seksi loro kuwi, bakal dientèkké karo geni sing metu sangka tyangkemé seksi loro mau. Mengkono kuwi kabèh wong sing arep nggawé susahé bakal dipatèni. 6Seksi loro mau dikèki pangwasa ngantying langit, supaya ora ènèng udan suwéné pada ngabarké pituturé Gusti Allah. Uga pada éntuk pangwasa ngganti sakkèhé banyu didadèkké getih. Malah uga nduwé pangwasa ngajar bumi nganggo sak wernané memala, sak wayah-wayah sing dikarepké.\n7Nèk wis rampung enggoné pada ngetokké paseksiné, kéwan sing metu sangka jurang peteng bakal nglawan, ngalahké lan matèni seksi loro mau. 8Layoné bakal gumlétak nang dalan nang kuta gedé, panggonan pentèngané Gustiné. Kuta mau dijenengké Sodom lan Egipte, kuwi tembung kanggo nggambarké. 9Wong-wong sangka sakkèhé taler, bangsa, basa lan negara bakal nonton layon mau suwéné telung dina setengah. Layon mau ora kelilan dikubur. 10Wong-wong nang bumi bakal pada bungah karo patiné seksi loro mau. Terus pada nganakké keraméan lan pada kirim-kiriman kado, awit nabi loro sing nggawé susahé wong kabèh wis mati. 11Nanging sakwisé telung dina setengah layon loro mau terus nampa ambekan sangka Gusti Allah. Terus pada tangi lan kabèh wong sing weruh pada wedi banget. 12Nabi loro kuwi terus pada krungu swara banter sangka swarga nyeluk ngéné: \"Pada munggaha réné!\" Terus pada munggah nang swarga kakemulan méga lan mungsuh-mungsuhé pada weruh kabèh. 13Terus ènèng lindu gedé ngrubuhké sak prasepuluhé kuta lan wong pitung èwu mati. Wong-wong sing ijik urip pada wedi banget, terus pada ngluhurké Gusti Allah nang swarga.\n14Kasangsaran sing pindo wis kliwat. Kasangsaran sing nomer telu ndang nusul.\nTrompèt nomer pitu diunèkké\n15Kadung mulékat nomer pitu ngunèkké trompèté, nang swarga terus ènèng swara-swara banter uniné ngéné: \"Pangwasané donya saiki dityekel karo Gustiné awaké déwé lan Kristus. Dèkné bakal dadi ratu lan nyekel pangwasa slawas-lawasé.\" 16Para pinituwa patlikur sing pada njagong nang dampar-dampar nang ngarepé Gusti Allah terus pada sujut marang Dèkné. 17Tembungé:\n[ 423 ]\n\"Duh Gusti Allah sing kwasa déwé,\nsing ènèng saiki lan mbiyèn,\nAwaké déwé maturkesuwun\nenggoné Gusti gelem nyekel pangwasané sing gedé\nlan saiki nglakokké pangwasa kuwi.\n18Wong-wong sing ora kenal marang Gusti pada ngamuk,\nawit wis tekan wantyiné\nenggoné Gusti bakal ngetokké nesuné.\nWantyiné uga wis tekan\nenggoné Gusti bakal ngrutu wong-wong sing wis mati.\nWis tekan wantyiné\nGusti bakal ngupahi para peladèné,\nyakuwi para nabi lan kabèh umaté Gusti,\nyakuwi kabèh wong sing ngabekti marang Gusti,\nsing tyilik lan sing gedé.\nSaiki wis wantyiné Gusti ngrampungké\nkabèh wong sing ngrusak bumi.\"\n19Omahé Gusti Allah sing nang swarga terus menga lan Kotak Wadah Prejanjian terus kétok nang kono. Terus ènèng klélap-klélap, swara horek lan gumluduk, uga buminé goyang-gaying lan udan ès sing deres banget.\nWong wédok lan naga\n12 1Nang langit terus kétok ènèng rerupa sing nggumunké. Enèng wong wédok nganggo salin srengéngé ngadek, mbulané nang ngisoré sikilé lan nang sirahé nganggo makuta sing ènèng lintangé rolas. 2Wong wédok mau meteng lan jalaran wis tekan wantyiné mbayi, mulané wongé nglarani karo sambat.\n3Nang langit terus ènèng rerupa anèh menèh ngétok, yakuwi ènèng naga gedé banget, rupané abang mbranang, endasé pitu lan sunguné sepuluh lan saben endas ènèng diadimé. 4Karo buntuté, naga mau nyèrèt sak prateluné lintang-lintang nang langit, dibuwang nang bumi. Naga mau mapan nang ngarepé wong wédok sing nglarani mau, arep nguntal bayiné nèk lair. 5Wong wédok mau terus nglairké anak lanang, sing bakal ngwasani para bangsa nganggo teken wesi. Nanging dadakan waé anak lanang mau karebut, terus digawa nang ngarepé damparé Gusti Allah. 6Lah wong wédoké terus mblayu nang wustèn, nang panggonan sing wis dityawiské karo Gusti Allah. Nang kono wong wédok mau diopèni rolas atus swidak dina suwéné.\nNaga dikalahké\n7Nang swarga terus ènèng peperangan. Mikaèl lan mulékat-mulékaté pada peperangan nglawan naga mau. Naga mau uga diréwangi karo para mulékaté. 8Nanging naga kalah peperangé. Mulané naga lan para mulékaté ora dililani manggon nang swarga. 9Naga gedé terus diuntyalké metu, yakuwi ula sing kuna, sing uga diarani Iblis lan Sétan, sing nyasarké sak isiné jagat. Bareng karo mulékat-mulékaté naga mau diuntyalké nang bumi.\nKidung kamenangan\n10Aku terus krungu swara banter banget nang swarga, muni ngéné: \"Saiki wis tekan waktuné Gusti Allah nylametké umaté. Saiki Gusti Allah wis nglakokké pangwasané. Pangwasané Kristus saiki wis teka. Awit sing ngelahké para seduluré awaké déwé nang ngarepé Gusti Allah, sing ngelahké awan-wengi, saiki wis diuntyalké sangka swarga. 11Para seduluré awaké déwé wis pada ngalahké naga nganggo getihé Tyempéné lan nganggo pituturé Gusti Allah sing dikabarké. Awit ora pada éman nyawané déwé, nanging pada saguh mati. 12Mulané, swarga lan sing manggon nang swarga pada bungah-bungaha! Nanging tyilaka tenan bumi lan segara. Awit Sétan wis medun nekani kowé karo nesu banget, mangertèni nèk waktuné wis garèk sedilut.\"\nNaga ngoyak wong wédok\n13Kadung naga éling nèk wis dibuwang nang bumi, terus ngoyak wong wédok sing wis nglairké anak lanang mau. 14Nanging Gusti Allah ngekèki swiwiné garuda gedé marang wong wédoké, supaya bisa mabur lunga nang panggonané nang wustèn. Nang wustèn kono wong wédoké dirumati telung taun setengah suwéné lan dipageri sangka ulané. 15Naga mau nyemburké banyu kaya laut sangka tyangkemé, supaya wong wédoké katut karo banyuné. 16Nanging bumi nulungi wong wédoké. Bumi mangapké [ 424 ]tyangkemé lan nguntal banyu sing disemburké karo naga mau. 17Naga nesu banget marang wong wédoké, terus lunga arep nglawan turun-turunané wong wédoké, yakuwi kabèh sing pada nggatèkké marang pituturé Gusti Allah lan temen nurut marang piwulangé Gusti Yésus. 18Naga terus mapan nang pinggir segara.\nKéwan sing njedul sangka segara\n13 1Aku terus weruh kéwan njedul sangka segara, sunguné sepuluh lan endasé pitu. Saben sungu ènèng makutané lan nang saben endasé ènèng tulisan sing ngolok-olok marang Gusti Allah. 2Kéwan sing aku weruh kuwi rupané kaya matyan tutul, sikilé kaya sikil bruwang lan tyangkemé kaya tyangkem singa. Kéwan mau dikèki kekuwatan karo naga, malah uga dikèki damparé lan pangwasané sing gedé. 3-4Kétoké endasé kéwan mau ènèng siji sing tatu nggegirisi, nanging tatuné wis pulih. Wong sak jagat terus pada ngetutké kéwan mau karo nggumun lan pada nyembah naga, awit naga ngekèki pangwasa marang kéwan. Wong-wong mau pada memuji marang kéwan, tembungé: \"Sapa sing bisa madani kéwan iki lan sapa sing wani perang karo dèkné?\"\n5Kéwan mau dililani karo Gusti Allah ngetokké tembung-tembung gemunggung lan tembung-tembung pengolok-olok marang Gusti Allah. Kéwan dililani uga nglakokké pangwasa, patang puluh loro sasi suwéné. 6Kéwan terus ngolok-olok marang Gusti Allah, uga ngolok-olok jenengé lan omahé Gusti Allah lan kabèh sing manggon nang swarga. 7Kéwan uga kelilan nglawan lan ngalahké kabèh sing pada nurut Gusti Allah. Malah kelilan nglakokké pangwasa marang saben taler lan negara, basa lan bangsa. 8Kabèh wong nang bumi pada nyembah marang kéwan, yakuwi kabèh wong sing kawit jagat digawé jenengé ora ketulis nang Buku Panguripané Tyempéné sing wis kabelèh.\n9\"Sapa sing nduwé kuping, dirungokké! 10Sapa wis pinesti disetrap ya bakal dilebokké setrapan. Sapa wis pinesti mati karo pedang ya bakal dipatèni karo pedang. Mulané umaté Gusti Allah kudu sabar-mantep lan pretyaya.\"\nKéwan sing metu sangka daratan\n11Aku terus weruh kéwan liyané njedul sangka daratan. Kéwan iki sunguné loro kaya sunguné tyempé lan swarané kaya swarané naga. 12Kéwan iki nglakokké sakkèhé pangwasané kéwan sing ndisik. Jagat lan wong kabèh sing manggon nang kono pada dipeksa nyembah marang kéwan sing ndisik, sing wis mari sangka tatuné sing medèni. 13Kéwan sing nomer loro nganakké mujijat-mujijat sing nggumunké. Nang ngarepé wong kabèh kéwan mau ngedunké geni sangka langit. 14Kéwan iki pantyèn kelilan nindakké mujijat-mujijat nang ngarepé kéwan sing ndisik. Wong kabèh dikongkon karo kéwan sing nomer loro supaya ngedekké retya kanggo ngurmati kéwan sing ndisik, sing wis tatu karo pedang, nanging ijik urip. 15Kéwan sing nomer loro éntuk pangwasa ngekèki nyawa marang retya mau, supaya retyané bisa ngomong lan matèni kabèh wong sing ora gelem nyembah marang dèkné. 16Wong kabèh, gedé-tyilik, sugih-mlarat, slaf lan wong merdéka, dipeksa karo kéwan sing nomer loro mau, nggawa tenger nang tangané tengen lan nang batuké. 17Dadiné ora ènèng wong siji waé sing bisa tuku apa adol, nèk ora nduwé tengeré kuwi, yakuwi jenengé kéwan apa nomeré jenengé kéwan mau.\n18Iki mbutuhké kaweruh. Wong sing nduwé kaweruh bisa ngerti tegesé nomeré kéwan kuwi, awit nomer kuwi ngomongké manungsa lan nomeré kuwi nem atus swidak nenem.\nPamujiné wong-wong sing wis nampa keslametan\n14 1Aku terus weruh Tyempéné ngadek nang gunung Sion. Karo Dèkné ènèng wong satus patang puluh papat èwu. Nang batuké wong-wong [ 425 ]mau ketulis jenengé Tyempéné lan jenengé Bapaké. 2Aku terus krungu swara sangka langit kaya swarané banyu okèh gemrojok lan kaya swarané gluduk sing medèni, uga kaya swarané tyemplung sing ditabuh karo para penabuh. 3Nang ngarepé dampar lan nang ngarepé kauripan papat, uga nang ngarepé para pinituwa sing nang sak ubengé dampar mau wong satus patang puluh papat èwu pada singi kidung anyar. Ora ènèng sing bisa blajar kidung mau, kejaba namung wong satus patang puluh papat èwu sing wis dislametké sangka bumi. 4Kuwi wong sing pada nyimpen awaké resik, jalaran ora tyetyampuran karo wong wédok. Dadiné ora nduwé bojo. Wong-wong iki pada ngetutké Tyempéné nang endi waé. Iki sing pada katebus sangka tengahé manungsa kabèh, dadi kurban sing ndisik déwé sing dipasrahké marang Gusti Allah lan marang Tyempéné. 5Wong-wong kuwi ora tau goroh lan ora ènèng regeté.\nMulékat telu\n6Aku terus weruh ènèng mulékat liyané mabur nang awang-awang, nggawa kabar kabungahan sing langgeng, dikabarké marang wong-wong sing manggon nang bumi, saben bangsa, taler, basa lan negara. 7Mulékat mau ngomongé karo swara banter: \"Pada wedia marang Gusti Allah lan pada dipuji Jenengé, awit saiki wis tekan wantyiné enggoné Dèkné bakal ngrutu manungsa. Pada sujuta marang Dèkné sing nggawé langit lan bumi, segara lan sakkèhé etuké banyu.\"\n8Mulékat sing ndisik disusul karo mulékat sing kèri sing ngomong: \"Wis rubuh! Kuta Babilon sing gedé wis rubuh! Ya kuta iki sing marakké para bangsa pada mendem ngombé ala lan laku bédang.\"\n9-11Terus ènèng mulékat nomer telu nusul, ngomong banter: \"Wong sing nyembah marang kéwan lan retyané lan sing nampa tengeré nang batuké apa tangané, wong kuwi bakal ngombé angguré nesuné Gusti Allah, sing wis dityawiské nang wadahé, tanpa dikurangi setitik-setitika. Wong kabèh bakal diajar nganggo geni lan lirang nang ngarepé para mulékaté Gusti Allah lan nang ngarepé Tyempéné. Kebulé geni sing ngajar wong-wong mau munggah slawas-lawasé. Ajaran kuwi ora bakal lèrèn awan-wengi, yakuwi wong-wong sing pada nyembah marang kéwan lan retyané lan kabèh wong sing nduwé tengeré jenengé kéwan mau.\"\n12Ing kéné umaté Gusti Allah, sing pada manut marang pituturé lan sing pada temen nurut Gusti Yésus, kudu sabar-mantep.\n13Aku terus krungu swara sangka swarga: \"Ditulis: Beja wong sing pada mati menunggal karo Gusti.\" \"Pantyèn ngono,\" tembungé Rohé Allah. \"Supaya pada lèrèn sangka penggawéané sing rekasa lan bisa ngrasakké pametuné penggawéané.\"\nBumi dienèni\n14Aku terus weruh ènèng méga putih. Nang méga kono ènèng sing njagong, kétoké kaya Gusti Yésus, Anaké Manungsa. Sirahé nganggo makuta emas lan tangané nyekel arit sing landep. 15Terus ènèng mulékat metu sangka omahé Gusti Allah. Mulékaté ngomong seru marang sing njagong nang méga mau, tembungé: \"Arit kuwi dikanggokké kanggo panèn, awit wis tekan wantyiné panèn, panènané wis tuwa.\" 16Sing njagong nang méga terus ngetungké arité nang bumi terus bumi dienèni.\n17Aku terus weruh mulékat liyané metu sangka omahé Gusti Allah nang swarga, nyekel arit sing landep.\n18Sakwisé kuwi terus mulékat sing nomer telu metu sangka altar. Mulékaté kuwi ngwasani geni. Mulékat iki terus mbengok marang mulékat sing nyekel arit landep mau, tembungé: \"Aritmu landep kuwi enggonen babat lan dompol-dompolan dreif sing nang kebon dreif nang bumi pada diunduh, awit [ 426 ]wis mateng-mateng!\" 19Mulékaté terus nyabetké arité lan ngunduhi dreif terus diuntyalké nang jeding peresan sing gedé, yakuwi panggonané nesuné Gusti Allah. 20Dreifé terus diperesi nang sak njabané kuta. Sangka peresan mau terus metu getihé, mili terus, jeruné sampèk ènèng rong mèter lan adohé telung atus kilomèter.\nPara mulékat sing nggawa memala sing kèri\n15 1Aku terus weruh rerupa sing élok lan nggumunké. Enèng mulékat pitu pada nggawa memala pitu sing kèri. Iki setrapané Gusti Allah sing kèri déwé.\n2Aku terus weruh rerupa kétoké kaya segara katya tyampur karo geni. Aku uga weruh wong-wong sing wis pada menang enggoné perang karo kéwan lan retyané lan menangké wong sing jenengé digambarké nganggo nomer. Wong-wong sing wis pada menang kuwi pada ngadek nang pinggiré segara katya mau. Pada nyekel tylempung sing dikèki Gusti Allah. 3Wong-wong pada singi kidungé nabi Moses, peladèné Gusti Allah lan kidungé Tyempéné, tembungé:\n\"Duh Gusti Allah sing kwasa déwé,\nPantyèn gedé lan nggumunké penggawéné Gusti,\nDuh Ratuné kabèh bangsa,\nTumindaké Gusti pantyèn lempeng lan bener.\n4Duh Gusti, sapa sing ora wedi marang Kowé?\nSapa sing ora ngluhurké jenengé Gusti?\nAwit namung Gusti déwé sing sutyi.\nKabèh bangsa bakal mara lan nyembah marang Gusti,\nawit kabèh wong wis ngerti nèk tandangé Gusti bener.\"\n5Sakwisé kuwi aku terus weruh omahé Gusti Allah nang swarga mbukak lan nang njeroné ènèng tarup panggonané Gusti Allah. 6Mulékat pitu sing nggawa memala pitu mau pada metu sangka omahé Gusti Allah, nganggo klambi putih sumeblak lan nang dadané nganggo sabuk emas. 7Salah-sakwijiné kauripan papat mau terus ngelungké mangkok emas marang mulékat pitu mau, mangkoké kabèh kebek karo nesuné Gusti Allah sing urip langgeng slawasé. 8Omahé Gusti Allah terus kebek karo kebul sangka kaluhurané lan pangwasané Gusti Allah. Sakdurungé memala pitu sing ditindakké karo mulékat pitu rampung, ora ènèng wong siji waé sing éntuk mlebu nang omahé Gusti Allah.\nMemala pitu\n16 1Aku terus krungu swara banter sangka omahé Gusti Allah ngomong marang mulékat pitu mau ngéné: \"Pada budala! Mangkok pitu isiné nesuné Gusti Allah pada suntaken nang bumi!\"\n2Mulékat sing nomer siji terus budal lan nyuntak mangkoké nang bumi. Wong-wong sing pada nganggo tengeré kéwané lan sing pada nyembah retyané terus pada kenèng lara wudun sing medèni lan nggilani.\n3Sakwisé kuwi mulékat sing nomer loro nyuntak mangkoké nang segara. Banyuné terus dadi kaya getihé wong mati, marakké sak ènèngé kauripan nang segara pada mati.\n4Mulékat sing nomer telu terus nyuntak mangkoké nang laut-laut lan etuk-etuké banyu, marakké banyuné dadi getih. 5Aku terus krungu mulékat sing ngwasani banyu ngomong: \"Duh Gusti Allah sing sutyi déwé! Gusti pantyèn sing bener déwé, sing ènèng saiki, uga ing jaman sing kliwat. 6Jalaran wong-wong kuwi pada ngutahké getihé para sutyi lan para nabi, mulané wong-wong kuwi pada mbok ombèni getih. Kuwi pantyèn wis sak mestiné.\" 7Aku terus krungu swara sangka altar, uniné: \"Duh Gusti, Gusti Allah sing kwasa déwé, enggonmu ngrutu kuwi pantyèn bener lan adil.\"\n8Sakwisé kuwi mulékat nomer papat nyuntak mangkoké nang srengéngé. [ 427 ]Srengéngé terus kelilan mbrongos manungsa nganggo panasé sing sumelèt. 9Manungsa terus pada gosong, jalaran sangka sumelèté panasé. Manungsa terus pada ngolok-olok Gusti Allah sing nekakké memala mau. Nanging manungsa meksa ora gelem marèni dosa-dosané lan ora gelem ngluhurké Gusti Allah.\n10Mulékat sing nomer lima terus nyuntak mangkoké nang damparé kéwané. Panggonan kono terus malih peteng kabèh lan wong-wong sampèk pada nggeget ilaté déwé sangking ngrasakké larané. 11Wong-wong mau terus pada ngolok-olok Gusti Allah sing nang swarga, awit ora betah ngrasakké larané lan jalaran sangka wudun-wuduné. Nanging wong-wong meksa ora gelem marèni klakuané sing ala.\n12Sakwisé kuwi mulékat sing nomer nenem terus nyuntak mangkoké nang laut Efrat. Lauté terus asat, sampèk kenèng dienggo liwat karo ratu-ratu sangka bawah wétanan. 13Aku terus weruh ènèng roh reget telu rupané kaya kodok. Siji metu sangka tyangkemé naga, siji metu sangka tyangkemé kéwané lan sijiné metu sangka tyangkemé nabi palsu. 14Kodok telu kuwi roh-rohé sétan sing pada nggawé mujijat-mujijat. Kodok-kodok mau terus nekani ratu-ratu sak jagat kabèh, pada dilumpukké diejèk perang ing dina gedé, dinané Gusti Allah sing kwasa déwé.\n15\"Kowé tak omongi nèk Aku bakal teka kaya tyarané maling. Beja wong sing jaga-jaga lan nganggo sandangané, supaya ora wuda lan ditonton wong.\"\n16Roh-roh mau nglumpukké para ratu nang panggonan sing ing basa Ibrani jenengé Armakédon.\n17Sakwisé kuwi, mulékat sing nomer pitu nyuntak mangkoké nang awang-awang. Sangka damparé omahé Gusti Allah nang swarga terus ènèng swara banter ngomong: \"Wis rampung!\" 18Terus ènèng klélap-klélap, gluduk lan lindu gedé sing durung tau klakon kawit bumi dienggoni manungsa. 19Kuta sing gedé petyah dadi telu. Semono uga kuta-kutané kabèh bangsa sak jagat, kabèh jugruk. Gusti Allah ora lali marang kuta gedé Babilon. Kuta iki terus diombèni anggur nesuné Gusti Allah. 20Sakkèhé pula terus pada ilang lan gunung-gunung uga wis ora kétok. 21Terus ènèng udan ès prongkolan, sak prongkolan boboté sèket kilo, pada tiba sangka langit, nibani wong-wong. Wong-wong terus pada ngolok-olok Gusti Allah, jalaran sangka memala udan ès sing nggilani kuwi.\nPutusan bab kuta Babilon\n17 1Sakwisé kuwi salah-sakwijiné mulékat pitu sing nggawa mangkok pitu mau marani aku lan ngomongi: \"Mbrénéa, tak duduhi setrapané lonté gedé, yakuwi kuta gedé sing didekné nang panggonan sing okèh banyuné. 2Para ratu pada laku bédang karo lonté gedé mau, uga wong-wong sing manggon nang bumi wis pada mendem karo angguré bédangé.\"\n3Ing pangwasané Roh Sutyi aku digawa nang wustèn karo mulékat mau. Nang kono aku weruh ènèng wong wédok numpak kéwan sing rupané abang mbranang. Kéwan mau awaké sak kujur kebek karo tulisan sing ngolok-olok marang Gusti Allah. Kéwan kuwi endasé pitu lan sunguné sepuluh. 4Wong wédoké nganggo klambi purper lan abang mateng sing ènèng emas, inten lan mutiarané. Tangané nyekel tyangkir emas sing kebek karo barang-barang reget lan jijik, éntuk-éntuké enggoné laku bédang. 5Nang batuké wong wédoké ènèng tulisané jeneng simpenan, yakuwi: \"Babilon gedé, baboné sakkèhé lonté lan sakkèhé penggawé ala nang bumi.\" 6Aku weruh wong wédok mau ijik mendem sangka getihé para wong pretyaya lan getihé wong sing wis pada janji nurut Gusti Yésus tekan pati.\nWeruh kuwi mau kabèh aku nggumun banget. 7Mulékaté terus ngomong marang aku: \"Kenèng apa kowé kok nggumun? Kowé tak omongi bab [ 428 ]wewadiné wong wédok lan wewadiné kéwan sing ditumpaki, sing endasé pitu lan sunguné sepuluh kuwi. 8Kéwan sing mbok sawang kuwi mauné ènèng, nanging saiki ora ènèng. Kéwan kuwi bakal njedul sangka jurang peteng lan bakal dirampungké. Lah para manungsa sing manggon nang bumi, sing jenengé ora ketulis nang Buku Panguripan sakdurungé jagat digawé, nèk pada weruh kéwan mau bakal pada nggumun. Awit kéwan kuwi mbiyèn ènèng, saiki ora ènèng, nanging bakal njedul menèh.\n9\"Prekara iki pantyèn mbutuhké kaweruh lan pangerti. Endas pitu kuwi nggambarké gunung pitu sing dijagongi karo wong wédok mau. 10Kuwi uga nggambarké ratu pitu: sing lima wis ambruk, sing siji ijik ngadek lan sing sijiné menèh durung teka. Nèk kuwi teka, sing ngadek ora suwi. 11Lah Kéwané, sing mauné ènèng, saiki ora ènèng, kuwi ratu sing nomer wolu. Ratu kuwi tunggalé karo ratu pitu sing bakal diambrukké mau.\n12\"Lah sungu sepuluh sing mbok sawang kuwi nggambarké ratu sepuluh sing durung molai nglakokké pangwasa. Ratu-ratu kuwi bakal pada nampani pangwasané bebarengan karo kéwané, sak jam suwéné. 13Ratu sepuluh kuwi tujuané tunggalé, yakuwi, arep masrahké pangwasané lan kekuwatané marang kéwan. 14Ratu-ratu lan kéwané bakal dadi siji perang karo Tyempéné. Nanging bakal dikalahké karo Tyempéné lan para seduluré sing wis dipanggil lan dipilih lan sing pada temen nurut marang Dèkné. Awit Dèkné kuwi Gustiné para gusti lan Ratuné para ratu.\n15\"Mulékat mau terus ngomongi aku ngéné: Banyu sing mbok sawang, sing dijagongi lonté kuwi, nggambarké negara-negara lan golongan-golongané wong, para bangsa lan basa. 16Sungu sepuluh lan kéwané kuwi bakal pada sengit marang lonténé. Sembarang nduwéné lonténé bakal direbut lan wongé bakal diudani. Dagingé bakal dipangan terus wongé diobong nang geni. 17Awit Gusti Allah wis ndèkèk ing atiné wong-wong, supaya pada nglakoni apa sing wis ditetepké karo Gusti Allah. Wong-wong terus pada masrahké pangwasané marang kéwané. Kéwan bakal nglakokké pangwasané nganti kabèh tembungé Gusti Allah keturutan.\n18\"Wong wédok sing mbok sawang kuwi nggambarké kuta gedé, sing ngwasani para ratu nang bumi.\"\nKuta Babilon rubuh\n18 1Sakwisé kuwi aku terus weruh mulékat liyané medun sangka swarga. Mulékat mau gedé pangwasané lan bumi malih padang jalaran sangka kamulyané. 2Mulékat mau ngomong nganggo swara banter: \"Wis rubuh! Babilon, kuta gedé kuwi wis rubuh. Saiki wis dienggoni roh-roh reget lan dadi panggonan delikané roh-roh ula lan sak rupané manuk sing ala lan sing disengiti wong. 3Sakkèhé para bangsa wis pada ngombé anggur dosané laku bédang. Para ratu nang bumi wis pada laku bédang karo Babilon lan para sudagar nang bumi wis pada dadi sugih sangka kasugihané Babilon sing ora ènèng entèké.\" 4Aku terus krungu swara liyané sangka swarga uniné:\n[ 429 ]\n\"Hé umatku! Metua sangka Babilon kuwi!\nSupaya kowé ora ketularan karo dosa-dosané\nlan ora mèlu kenèng setrapané.\n5Awit dosané wis tumpuk-undung sampèk sundul langit\nlan Gusti Allah ora lali\nmarang sak ènèngé ala sing ditindakké.\n6Balesana kaya sing ditindakké marang kowé,\nmalah didobelké pisan.\nTyangkiré diisèni ombèn-ombèn sing kerasé dobel\nngungkuli sing disuguhké marang kowé.\n7Ditekakké setrapan lan kasangsaran\nsing pada gedéné karo kaluhuran\nlan kasugihan sing wis dirasakké.\nAwit isiné atiné slawasé ngéné:\n'Aku iki ratu sing nindakké pangwasa.\nAku dudu randa lan ora bakal nandang sedi.'\n8Mulané bareng sedina kuwi uga,\nwong kuwi bakal katekan memala pirang-pirang: pati, sedi, ngelih.\nWong mau bakal diobong nang geni,\nawit Gusti Allah sing ngrutu kuwi kwasa déwé.\"\n9Para ratu sing pada laku bédang karo wong wédok mau lan uga dadi sugih jalaran gegandèngan karo Babilon, bakal nangisi lan sambat nèk weruh kebul munggah sangka geni sing ngobong Babilon mau. 10Para ratu sing ngadek nang kadohan, sangking wediné kenèng kasangsarané kuta mau, omongé: \"Aduh, kok tyilaka temen kowé Babilon, kuta sing kesuwur gedéné. Kowé katumpes karo setrapané Gusti Allah sakjeroné sak jam.\"\n11Para sudagar uga pada nangis lan sambat, jalaran sangka wong wédok mau, awit saiki wis ora ènèng wong sing gelem nukoni dagangané menèh. 12-13Yakuwi dagangan sing rupa emas lan selaka, watu larang lan parel, mori alus, mori purper, sutra lan mori abang, rupa-rupa dam-daman sangka kayu sing langka, sangka gading lan sangka kayu sing larang regané, sangka brons, wesi lan marmer, kanil, bumbu-bumbu, lenga-wangi, menyan, anggur lan lenga, glepung lan gandum, sapi lan wedus, jaran, kréta, slaf lan uga manungsa. 14Tembungé para sudagar: \"Sembarang sing dadi pepénginané atimu wis ilang lan sembarang kalubèran lan apik-apikan wis ora ènèng, ora bakal ketemu menèh.\" 15Para sudagar sing malih sugih jalaran pada dedagangan nang Babilon bakal pada ngadek nang kadohan, awit wedi nèk mèlu kenèng setrapané kuta mau. Wong-wong namung pada nangis lan sambat, tembungé: 16\"Aduh, kaya ngapa tyilakané kuta gedé sing kesuwur kuwi. Lumrahé nganggo mori alus, mori purper, mori abang lan nganggo emas, watu larang lan parel. 17Nanging sakjeroné sak jam waé kasugihané semono okèhé wis ilang kabèh.\"\nSakkèhé kapitèn, wong kapal layar lan matrus lan kabèh wong sing kerjanané nang segara pada ngadek nang kadohan. 18Kadung pada weruh kebul sangka geni sing ngobong kuta mau, terus pada bengok-bengok tembungé: \"Durung tau ènèng kuta sing seméné gedéné.\" 19Sirahé terus disawuri lemah ngétokké nèk susah. Terus pada nangis lan sambat: \"Aduh, tyilaka temen kuta gedé iki! Kasugihané wis nggawé sugihé sakkèhé juragan kapal. Nanging sakjeroné sak jam wis ilang kabèh.\"\n20Hé swarga, pada bungaha, awit kuta kuwi wis rusak. Hé para umaté Gusti Allah, rasul-rasul lan nabi-nabi, pada bungaha! Awit Gusti Allah wis ngedunké setrapan marang kuta kuwi kanggo apa sing wis ditindakké karo kuta mau marang kowé kabèh.\n21Sakwisé kuwi terus ènèng mulékat rosa ngangkat watu, gedéné sak gilingan lan nguntyalké watu mau nang segara, karo ngomong: \"Ya kaya ngéné iki enggoné kuta Babilon sing kesuwur bakal diuntyalké nganti ora bakal ketemu menèh. 22Swarané musiké tukang tylempung, tukang singi, tukang suling lan tukang trompèt ora bakal krungu menèh nang panggonanmu. Wis bakal ora ènèng kesenian menèh nang kono. 23Ora ènèng sloroté dian sing madangi kowé menèh. Swarané wong nduwé gawé ora bakal ènèng menèh. Para sudagarmu kuwi wong sing diajèni banget nang sak lumahé bumi. Lan nganggo èlmu-èlmu pepeteng kowé wis nyasarké sakkèhé bangsa nang bumi.\"\n24Kuta Babilon wis disetrap, awit nang kuta kono okèh getih wis wutah, yakuwi getihé para nabi, getihé umaté Gusti Allah, tyekaké rembuk: getihé kabèh wong sing dipatèni nang bumi kono. [ 430 ]\n19 1Aku terus krungu kaya swarané wong okèh banget nang swarga, uniné: \"Pujia Gusti Allah! Keslametan, kamulyan lan pangwasa ana ing tangané Gusti Allahé awaké déwé! 2Dèkné sing ngrutu bener lan nyata. Dèkné wis ngrutu lonté gedé, sing nggawé rusaké bumi nganggo laku bédangé. Dèkné wis mbales marang wong wédok kuwi, sing wis matèni para peladèné.\" 3Swara mau terus ngomong sepisan menèh: \"Pujia Gusti Allah! Kebul sing munggah sangka geni sing ngobong kuta gedé mau bakal langgeng slawasé!\" 4Para pinituwa patlikur lan kauripan papat kuwi terus pada sujut marang Gusti Allah sing njagong nang dampar terus ngomong: \"Amèn, pujia Gusti Allah!\"\n5Sangka dampar terus ènèng swara ngomong: \"Hé para peladèné Gusti Allah kabèh lan sakkèhé wong sing nyembah marang Gusti Allah, gedé-tyilik, pada memujia marang Gusti Allahé awaké déwé! 6Sakwisé kuwi aku terus krungu kaya swarané wong okèh banget. Swarané kaya swarané banyu okèh gemrojok lan swarané gluduk, tembungé: \"Pujia Gusti Allah! Awit Gusti, Gusti Allahé awaké déwé sing kwasa déwé, Dèkné Ratu. 7Hayuk pada ramé-ramé lan bungah-bungah ngluhurké kamulyané. Awit wis tekan waktuné kawiné Tyempéné. 8Mantèné wédok kelilan nganggo mori alus putih sing resik gumelap!\" Mori alus kuwi nggambarké penggawé bener sing ditindakké karo para umaté Gusti Allah.\n9Mulékaté terus ngomong ngéné marang aku: \"Ditulis iki: Beja wong-wong sing diundang kongkon mèlu pésta kawiné Tyempéné.\" Terus tembungé menèh: \"Iki tembungé Gusti Allah, tembung sing nyata!\"\n10Aku terus sujut nang ngarepé mulékaté arep nyembah, nanging mulékaté terus ngomong: \"Aja! Aja nyembah aku! Nyembaha Gusti Allah. Aku iki tunggalé karo kowé lan para sedulurmu kabèh sing pretyaya marang Gusti Yésus!\"\nAwit paseksiné Gusti Yésus kuwi sumberé tembungé para nabi.\nWong numpak jaran putih\n11Aku terus weruh swarga menga. Enèng jaran putih, ditumpaki karo sing dijenengké Setia lan Nyata. Dèkné sing ngrutu lan perang sak beneré. 12Mripaté kaya geni murup. Sirahé nganggo makuta okèh. Lah jeneng sing ketulis ing Dèkné ora ènèng sing ngerti, kejaba namung Dèkné déwé. 13Penganggoné salin kebek getih lan jenengé: Pituturé Gusti Allah. 14Para soldaté swarga pada ngetutké lakuné karo numpak jaran putih lan nganggo salin mori alus putih resik. 15Tyangkemé ngetokké pedang landep arep kanggo menangké bangsa-bangsa sing ora pretyaya. Dèkné bakal ngwasani bangsa-bangsa nganggo teken wesi lan bakal ngidek-idek bangsa-bangsa kaya nèk ngidek-idek dreif nang peresan, yakuwi nesuné Gusti Allah sing kwasa déwé, sing nggilani. 16Nang saliné lan nang pupuné ènèng jeneng ketulis, yakuwi: Ratuné para ratu lan Gustiné para gusti.\nKéwan lan nabiné dikalahké\n17Aku terus weruh mulékat ngadek nang srengéngé lan mbengok banter marang sakkèhé manuk sing mabur nang awang-awang, tembungé: \"Mbrénéa, pada nglumpuk réné ngguyupi pésta gedé, sing dianakké karo Gusti Allah. 18Pada mangana dagingé para ratu, dagingé para penggedéné perang lan para soldat, dagingé jaran-jaran lan sing pada numpaki, dagingé sakkèhé manungsa, gedé-tyilik, slaf lan wong merdéka.\"\n19Aku terus weruh kéwané lan para ratu pepak sak soldat-soldaté kabèh, pada nglumpuk arep perang karo wongé sing numpak jaran putih lan sak balané mau. 20Kéwané terus dityekel, uga nabi palsu sing wis nindakké mujijat-mujijat nang ngarepé kéwan mau. Ya nganggo mujijat-mujijat kuwi kéwan nyasarké wong-wong sing pada nampa tengeré [ 431 ]kéwan kuwi lan wong-wong sing pada sujut nyembah retyané. Kéwan lan nabi palsu terus dityemplungké urip-uripan nang segara geni lirang. 21Balané pada dipatèni nganggo pedang sing metu sangka tyangkemé wong sing numpak jaran putih mau. Manuk-manuk terus pada teka lan mangan dagingé sampèk warek.\nKraton sing sèwu taun\n20 1Aku terus weruh ènèng mulékat medun sangka swarga. Tangané nyekel kuntyiné jurang peteng lan ranté gedé. 2Mulékaté terus nyekel naga, yakuwi Iblis apa Sétan. Naga terus diranté sèwu taun suwéné. 3Dèkné diuntyalké nang jurang peteng, terus ditutup lan diségel, supaya ora nyasarké para bangsa menèh sakdurungé sèwu taun mau entèk. Sakwisé kuwi naga bakal dietyulké menèh sak untara.\n4Aku terus weruh dampar-dampar. Sing njagong nang dampar-dampar mau éntuk pangwasa ngrutu. Aku uga weruh nyawané wong-wong sing diketok guluné, jalaran pada nyeksèni Gusti Yésus lan pada ngabarké pituturé Gusti Allah. Wong-wong kuwi durung tau sembah-sujut marang kéwan lan marang retyané lan uga ora nampani tengeré kéwan nang batuké lan nang tangané. Wong-wong kuwi kabèh urip menèh lan pada mèlu dadi ratu karo Kristus sèwu taun suwéné. 5Iki petangèn sangka pati sing sepisanan. Nanging wong-wong mati liyané pada ora urip menèh sakdurungé sèwu taun mau entèk. 6Wong-wong sing pada ditangèkké ing petangèn sing sepisanan pantyèn beja lan kaberkahan tenan. Awit wong-wong kuwi ora bakal dikwasani karo pati sing kapindo, nanging bakal dadi imam-imamé Gusti Allah lan imam-imamé Kristus. Wong-wong kuwi bakal pada mèlu Kristus dadi ratu sèwu taun suwéné.\nSétan dirampungké\n7Nèk wis genep sèwu taun, Sétan bakal dietyulké menèh sangka setrapané. 8Sétan bakal metu lan nyasarké para bangsa nang sak lumahé bumi, yakuwi Gok lan Magok. Bangsa-bangsa kabèh, ora kenèng diitung okèhé, bakal dilumpukké karo Sétan, diejèk perang. 9Terus pada pentyar ngluruk perang nang sak jagat kabèh, terus pada nepung panggonané para umaté Gusti Allah lan kuta sing ditrésnani karo Gusti Allah. Nanging terus ènèng geni medun sangka langit, matèni wong-wong kuwi. 10Lah Sétan, sing nyasarké wong-wong, terus dityemplungké nang segara geni lan lirang, yakuwi panggonané kéwan lan nabi palsu. Nang kono bakal pada ngrasakké lara awan-wengi, slawas-lawasé.\nKruton ing entèk-entèkané jaman\n11Aku terus weruh dampar gedé putih lan sing njagongi dampar kuwi. Bumi lan langit pada ilang sangka ngarepé lan wis ora kétok menèh. 12Aku terus weruh wong-wong sing wis pada mati, gedé-tyilik, pada ngadek nang ngarepé damparé. Nang kono ènèng buku-buku sing wis kebukak, terus ènèng buku liyané dibukak, yakuwi Buku Panguripan. Wong-wong terus pada dikrutu miturut penggawéné kaya sing ketulis nang buku-buku mau. 13Segara masrahké wong-wong mati sing nang njeroné. Penggedéné Pati lan kratoné Pati uga pada masrahké wong-wong mati. Wong-wong mau kabèh pada dikrutu miturut penggawéné déwé-déwé. 14Sakwisé kuwi Pati lan kratoné Pati terus dityemplungké nang segara geni. Segara geni kuwi diarani pati sing kapindo. 15Sapa sing jenengé ora ketulis nang Buku Panguripan dityemplungké nang segara geni kuwi.\nLangit anyar lan bumi anyar\n21 1Aku terus weruh langit lan bumi anyar. Langit sing ndisik lan bumi sing ndisik wis ora ènèng lan segara ya wis ora ènèng. 2Aku uga weruh kuta sutyi, Yérusalèm sing anyar, medun sangka swarga, sangka nggoné [ 432 ]Gusti Allah. Kuta mau dipatyaki kaya mantèn wédok sing dipatyaki arep ditemokké karo mantèn lanang. 3Aku terus krungu swara banter sangka dampar mau, tembungé: \"Saiki Gusti Allah manggon nang tengahé manungsa! Dèkné bakal manggon dadi siji karo manungsa. Wong-wong bakal dadi umaté lan Dèkné dadi Gusti Allahé. 4Gusti Allah bakal ngusapi sakkèhé eluh sangka mripaté umaté. Pati wis bakal ora ènèng menèh. Kasusahan, tangis lan lelara uga bakal ora ènèng. Sembarang sing lawas wis ilang.\"\n5Sing njagong nang dampar terus ngomong: \"Sembarang kabèh tak dadèkké anyar!\" Terus ngomong marang aku: \"Ditulis, awit tembung iki nyata lan kenèng dipretyaya!\" 6Terus ngomong menèh: \"Sembarang kabèh wis klakon. Aku iki Alfah lan Omékah, Wiwitané lan Penutupé. Wong sing ngelak bakal tak kèki ngombé sangka etuké banyu panguripan, tanpa mbayar. 7Sapa sing mantep pengandelé bakal nampa kuwi kabèh sangka Aku lan Aku bakal dadi Gusti Allahé lan dèkné bakal dadi anakku. 8Nanging wong sing wedi, wong sing ora kenèng dijagakké, sing pada nglakoni barang sing ala, sing tukang matèni wong, sing laku bédang, sing nglakokké pangwasa pepeteng, sing nyembah brahala lan wong kabèh sing tukang ngapusi, kuwi kabèh bakal dityemplungké nang segara geni lan lirang sing murup. Kuwi pati sing kapindo.\"\nKuta Yérusalèm sing anyar\n9Salah-sakwijiné mulékat pitu sing nggawa mangkok sing kebek karo memala pitu sing kèri, teka lan ngomong marang aku: \"Mbrénéa! Réné tak duduhi mantèn wédok, bojoné Tyempéné.\" 10-11Aku terus dikwasani karo Rohé Allah, terus digawa karo mulékat mau nang putyuké gunung sing duwur banget. Aku diduduhi kuta Yérusalèm sing sutyi medun sangka swarga, sangka Gusti Allah, kebek karo kaluhuran lan sloroté kamulyané Gusti Allah. Kuta mau gilapé kaya watu larang yaspis lan bening kaya kristal. 12Témboké gedé lan duwur, gapurané rolas lan dijaga mulékat rolas. Nang gapurané ketulis jenengé taleré bangsa Israèl rolas. 13Nang sebelah wétan ènèng gapurané telu, nang lor telu, nang kidul telu lan nang kulon telu. 14Témboké kuta kuwi mubeng nganggo pondasi watu rolas. Nang watu-watu mau ketulis jeneng-jenengé rasul-rasul Tyempéné, tyatyahé rolas. 15Mulékat sing ngomong marang aku mau nggawa ukuran emas, kanggo ngukur kuta, gapura lan témboké mubeng. 16Kuta mau dawané pada karo ambané lan duwuré. Dawané kutané diukur ènèng 2.400 kilomèter. Ambané lan duwuré pada karo dawané. 17Kadung ngukur témboké mubeng duwuré ènèng 60 mèter. Mulékaté nganggokké ukurané manungsa. 18Témbok mubeng mau gawéan watu larang yaspis, kutané emas tulèn, beningé kaya katya. 19-20Pondasiné témbok mubeng dipasangi watu larang werna-werna. Pondasi sing sepisan kuwi yaspis, sing pindo safir, sing telu akat, sing papat smarak, sing lima oniks, sing nenem kornalin, sing pitu krisolit, sing wolu akwamarin, sing sanga topas, sing sepuluh krisopras, sing sewelas turkis, sing rolas ametis. 21Gapura rolas gawéané sangka parel rolas. Gapura siji kuwi wujut parel siji. Lah dalan-dalané kuta gawéan sangka emas tulèn, beningé kaya katya.\n22Nang kuta kono aku ora weruh omahé Gusti Allah, awit omahé Gusti Allah kuwi ya Gusti déwé, Gusti Allah sing kwasa déwé lan Tyempéné. 23Kuta kuwi ora mbutuhké pepadangé srengéngé apa mbulan, awit sing madangi sloroté Gusti Allah déwé lan Tyempéné sing dadi oboré. 24Para bangsa nang bumi bakal pada mlaku nang pepadangé lan para ratuné bumi bakal pada nggawa kasugihané nang kuta kono. 25Gapurané kutané bakal menga terus ing wayah awan lan ora [ 433 ]bakal ditutup menèh, awit ora bakal ènèng wengi menèh. 26Kamulyané lan kasugihané bangsa-bangsa bakal kagawa mlebu nang kuta kono. 27Nanging wong-wong sing pada nglakoni penggawé ala lan wong sing seneng ngapusi ora éntuk mlebu mbrono, tegesé sembarang sing reget blas ora kenèng digawa mlebu mbrono. Namung wong-wong sing jenengé ketulis nang Buku Panguripané Tyempéné sing bisa mlebu.\n22 1Mulékat mau uga nduduhi aku laut sing banyuné bening kaya kristal, yakuwi Banyu Panguripan. Laut mau metu sangka damparé Gusti Allah lan Tyempéné, terus mili nang sak tengahé dalan-dalan nang kuta kono. 2Nang sak kiwa-tengené lauté ènèng wit-wit kauripan sing ngetokké woh ping rolas sakjeroné setaun, sesasi sepisan. Godongé dienggo nambani para bangsa. 3Nang kuta kono ora ènèng barang sing kenèng tembung nesuné Gusti Allah.\nDamparé Gusti Allah lan Tyempéné bakal nang tengahé kuta kono. Para peladèné Gusti Allah bakal pada ngabekti marang Dèkné lan bakal pada nyawang rainé. 4Batuké bakal pada dietyap karo jenengé Gusti Allah. 5Nang kono bakal ora ènèng wayah wengi menèh, mulané wong-wong ora mbutuhké obor apa srengéngé, awit Gusti déwé sing bakal madangi. Wong-wong mau bakal dadi ratu nglakokké pangwasa langgeng slawas-lawasé.\nTekané Gusti Yésus\n6Mulékat mau terus ngomong marang aku: \"Tembung iki nyata lan kenèng dipretyaya. Gusti Allah sing wis ngekèkké Rohé marang para nabi, wis ngongkon mulékaté, supaya nduduhké marang para peladèné apa sing ndang bakal klakon.\"\n7Tembungé Gusti Yésus: \"Aku ndang teka. Beja wong sing pada nggugu marang tembung-tembung sing ketulis nang buku iki.\"\n8Aku, Yohanes, wis weruh lan krungu prekara-prekara mau kabèh. Sakwisé krungu lan weruh, aku terus arep sujut nang ngarepé mulékaté sing nduduhké kabèh mau marang aku. 9Nanging tembungé mulékaté marang aku: \"Aja! Aja nyembah aku. Nyembaha Gusti Allah. Aku ya namung peladèn kaya kowé lan kaya sedulur-sedulurmu para nabi lan kabèh wong sing pada nggugu marang tembung-tembung nang buku iki!\" 10Tembungé menèh: \"Pitutur-pitutur sing nang buku iki aja ditutup-tutupi, awit wektuné wis tyedek enggoné kuwi mau kabèh bakal klakon. 11Wong ala bèn neruské enggoné nggawé piala, sing reget bèn neruské enggoné ngregeti awaké. Sapa sing nglakoni bener bèn neruské enggoné nglakoni sing bener. Sapa sing sutyi bèn neruské enggoné nyutyèkké awaké.\"\n12Tembungé Gusti Yésus: \"Aku ndang teka. Aku nggawa sing wis tak janji. Aku bakal ngupahi saben wong miturut penggawéné. 13Aku iki Alfah lan Omékah, sing ndisik lan sing kèri, Wiwitané lan Penutupé.\"\n14Beja wong sing ngumbah sandangané sampèk resik. Kuwi sing bakal kelilan mangan wohé wit panguripan lan mlebu nang kuta, liwat gapura-gapurané. 15Nanging wong-wong sing pada nglakoni penggawé ala, sing nglakokké pangwasa pepeteng, wong sing laku bédang, tukang matèni, wong sing nyembah brahala lan wong sing seneng ngapusi nganggo tembung lan tindak, kabèh panggonané nang sak njabané kuta mau.\n16\"Aku, Yésus, wis ngongkon mulékatku, supaya ngomongké prekara mau kabèh marang pasamuan-pasamuan. Aku iki turunané ratu Daved, lintang panjer ésuk sing semlorot.\"\n17Rohé Gusti Allah lan mantèn wédok pada ngomong: \"Gusti mbok teka!\"\nLan sapa sing krungu kudu semaur: \"Mbok teka Gusti!\" [ 434 ]\nSapa sing ngelak, majua. Sapa sing kepéngin, njikuka Banyu Panguripan tanpa mbayar.\nPenutup\n18Wong sing ngrungokké tembung sing kawedar nang buku iki tak pituturi ngéné: \"Nèk ènèng wong sing nambahi apa-apa nang buku iki, Gusti Allah mesti bakal nekakké memala marang wong kuwi, pada karo sing ketulis nang buku iki. 19Nèk ènèng wong sing ngelongi tembung sing kawedar nang buku iki, Gusti Allah ya bakal njikuk pandumané berkah sangka wit panguripan lan sangka kuta sutyi kuwi, kaya sing ketulis nang buku iki.\"\n20Gusti sing ngekèki tembung mau kabèh ngomong ngéné: \"Tenan, Aku mesti ndang teka! Amèn.\"\nYa Gusti Yésus, Gusti, mbok ndang teka!\n20Muga-muga kawelasané Gusti Yésus anaa ing kowé kabèh! Amèn.","id":"<urn:uuid:969f81a2-2d37-47d4-ba0b-f20dc6df2162>","dump":"CC-MAIN-2023-23","url":"https:\/\/jv.wikisource.org\/wiki\/Kitab_Sutyi_Prejanjian_Anyar\/Pamedaran","date":"2023-06-02T12:59:31Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-23\/segments\/1685224648635.78\/warc\/CC-MAIN-20230602104352-20230602134352-00400.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9999797344,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9999797344207764}","num_words":10508,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.192,"stopwords_ratio":0.33,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"1GUSTI ngetokké tembung marang Moses: 2\"Kowé mréntaha wong Israèl lan kowé ngomonga: Kowé pada masrahna kurban marang Aku karo temen-temen lan ing waktu sing wis ditemtokké kanggo pangan-Ku rupa kurban bakaran, sing ambuné gawé senengé ati-Ku. 3Kowé ngomonga marang wong-wong kuwi: Iki rupané kurban bakaran sing kudu kok pasrahké marang GUSTI: saben dina wedus gèmbèl loro sing tanpa tyiri umur setaun, kanggo kurban obongan ajek. 4Wedus sing siji olahen ing wayah ésuk, lan sijiné olahen ing wayah soré. 5Kuwi barengana glepung gandum pilihan sak prasepuluhé éfa tyampuren lenga deplokan seprapat hin kanggo kurban panganan. 6Kuwi kurban obongan ajek sing enggoné diolah wiwitan ing gunung Sinai kanggo ambuné sing gawé senengé ati, kurban bakaran sing dipasrahké marang GUSTI. 7Nanging sing kanggo kurban ombènan kuwi anggur seprapat hin kanggo wedus siji; kowé ngesokké ombèn-ombèn sing mendemi kanggo kurban ombènan kanggo GUSTI ing omah sutyi. 8Nanging wedus sijiné kok masak ing wayah soré, enggonmu ngolah kuwi pada kaya kurban panganan ing wayah ésuk, lan kaya kurban ombènan kanggo kurban bakaran, sing ambuné gawé senengé atiné GUSTI.\"\n9\"Ing dina sabat, wedus gèmbèl loro sing umur setaun sing tanpa tyiri, dibarengi glepung gandum pilihan rong prasepuluh éfa, olahen karo lenga, kanggo kurban panganan lan dibarengné karo kurban ombènan. 10Kuwi kurban obongan sabat ing saben dina sabat, kejaba kurban obongan ajek lan kurbané ombènan.\n11Ing saben wiwitané sasi kowé pada masrahna kurban obongan marang GUSTI rupa sapi lanang nom loro, wedus gèmbèl lanang siji, lan wedus gèmbèl sing tanpa tyiri sing umur setaun pitu; 12lan uga glepung gandum pilihan telung prasepuluh éfa olahen karo lenga kanggo sapi lanang siji, kanggo kurban panganan; wedusé gèmbèl lanang siji kuwi barengana glepung gandum pilihan rong prasepuluh éfa olahen karo lenga kanggo kurban panganan; 13lan wedusé kuwi siji-sijiné barengana glepung gandum pilihan sak prasepuluhé éfa olahen karo lenga kanggo kurban panganan; kuwi dadi kurban obongan, ambuné sing gawé seneng, kurban bakaran kanggo GUSTI. 14Nanging kurban-kurbané ombènan kuwi saben sapi siji barengana anggur setengah hin, wedusé gèmbèl lanang siji angguré sak pratelon hin, nanging wedusé seprapat hin. Kuwi kurban obongan saben tanggal sepisan ing saben sasi sak njeruhné setaun. 15Uga menèh anaa wedus siji sing diolah kanggo kurban ngluwari dosa, ngadep marang GUSTI dibarengi kurban ombènan; kuwi kejaba kurban obongan ajek.\"\n16\"Ing sasi kaping pisan tanggal patbelas kuwi Paskahé GUSTI, 17lan ing tanggalé limalas sasi kuwi dina riyaya; pitung dina suwéné wong pada mangana roti tanpa ragi. 18Ing dinané sing kaping pisan kowé nganakna kumpulan sutyi, lan kowé aja nindakké penggawéan sing abot; 19lan kowé pada masrahna kurban bakaran, ya kurban obongan ngadep marang GUSTI rupa sapi lanang nom loro, wedus gèmbèl lanang siji lan wedus sing umur setaun pitu; kabèh sing tanpa tyiri. 20Kanggo kurbané panganan glepung gandum pilihan diolah karo lenga, telung prasepuluh éfa kanggo sapi siji, lan kanggo wedus lanang siji rong prasepuluh éfa; 21lan wedus sing pitu kuwi siji-sijiné sak prasepuluh éfa. 22Sak terusé wedus siji kanggo kurban ngluwari dosa, kanggo nganakké rukunan kanggo kowé. 23Kejaba kurban obongan ésuk, sing klebu kurban obongan ajek, kabèh kuwi kudu kok pasrahké. 24Kaya mengkono enggonmu saben dina pada masrahaké kurban panganan rupa kurban bakaran sing ambuné gawé senengé atiné GUSTI, nganti pitung dina suwéné; kuwi kejaba kurban obongan ajek lan kurban ombènan. 25Ing dina sing kaping pitu kowé nganakké kumpulan sutyi lan aja nindakké penggawéan sing abot.\n26Ing dina wiwitan panèn, yèn kowé pada masrahaké kurban panganan anyar marang GUSTI, ing riyaya Pungkasané Pitung Minggu kowé pada nganakna kumpulan sutyi, lan aja nindakké penggawéan sing abot. 27Ing dina kuwi kowé pada masrahna kurban obongan kanggo ambuné sing gawé senengé atiné GUSTI: sapi lanang nom loro, wedus gèmbèl lanang siji lan wedus sing umur setaun pitu. 28Karo kurbané panganan rupa glepung gandum pilihan, diolah karo lenga; saben sapi siji barengana telung prasepuluh éfa, kanggo wedusé sing lanang rong prasepuluh éfa, 29lan kanggo wedus sing pitu kuwi, saben wedus siji sak prasepuluh éfa. 30Uga menèh wedus siji digawé nganakké rukunan kanggo kowé. 31Kurban obongan ajek, lan kurban panganan uga kurban-kurbané ombènan, kuwi kudu kok pasrahké kabèh. Kowé pada miliha kéwan sing tanpa tyiri.","id":"<urn:uuid:cf008361-05b1-48b3-9732-1a2abafd66fe>","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/www.surinamebiblesoc.org\/bijbel\/KJS18\/NUM.28","date":"2023-12-02T01:58:41Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100309.57\/warc\/CC-MAIN-20231202010506-20231202040506-00540.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.8274521232,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.8274521231651306, \"jav_Latn_score\": 0.1725633442401886}","num_words":671,"character_repetition_ratio":0.107,"word_repetition_ratio":0.041,"special_characters_ratio":0.184,"stopwords_ratio":0.207,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.853,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"1Ing jaman wiwitan Gusti Allah nitahké langit lan bumi. 2Bumi kahanané ora nggenah lan suwung, segara ketutupan pepeteng, Rohé Gusti Allah ngléyang ing sak nduwuré banyu.\n3Gusti Allah terus ngetokké tembung: \"Anaa pepadang!\" Terus ana padang. 4Gusti Allah weruh pepadang mau wis apik lan Gusti Allah terus misahaké padang karo peteng. 5Sing padang diarani awan, sing peteng diarani wengi. Mengkono wis dadi wengi lan ésuk; ya kuwi dina sing kaping pisan.\n6Gusti Allah terus ngetokké tembung: \"Anaa pentèngan ing antarané banyu sing okèh lan iki sing misahaké banyu karo banyu.\" 7Gusti Allah terus nggawé pentèngan lan misahaké banyu ing sak ngisoré pentèngan karo banyu ing sak nduwuré pentèngan. Lan terus kelakon. 8Pentèngan mau diarani: langit. Mengkono wis dadi wengi lan wis dadi ésuk, dina sing kaping pindo.\n9Gusti Allah terus ngetokké tembung: \"Banyu ing sak ngisoré langit nglumpuka dadi sak enggon, supaya sing asat kétok.\" Terus ya kelakon mengkono. 10Sing asat diarani bumi lan klumpukané banyu diarani segara. Gusti Allah weruh kabèh mau wis apik.\n11Lan Gusti Allah ngetokké tembung: \"Bumi ngetokna tetukulan: tetukulan sing ana wijiné, wit-witan werna-werna sing metu wohé sing isi wiji ing bumi.\" Terus ya kelakon mengkono. 12Bumi terus ngetokké tetukulan, werna-werna tetukulan sing ana wijiné lan kabèh wit-witan sing ngetokké woh sing isi wiji. Gusti Allah weruh kuwi kabèh wis apik. 13Mengkono wis dadi wengi lan wis dadi ésuk: dina sing kaping telu.\n14Gusti Allah terus ngetokké tembung: \"Ing pentèngan langit anaa pepadang kanggo madangi awan lan wengi, lan pada dadia tengerané lan tandané mangsa sing tetep uga dina penting lan taun. 15Uga menèh pada dadia pepadang ing pentèngan langit supaya madangi bumi.\" Lan ya kelakon mengkono. 16Gusti Allah nggawé pepadang gedé loro, sing gedé déwé supaya ngwasani ing wantyi awan, lan sing rodok tyilik supaya ngwasani ing wantyi mbengi, mengkono uga lintang-lintang. 17Kuwi kabèh pada ditata karo Gusti Allah ing pentèngan supaya madangi bumi, 18lan supaya ngwasani wantyi awan lan mbengi, uga menèh kanggo misahaké padang lan peteng. Gusti Allah weruh kuwi kabèh wis apik. 19Mengkono wis dadi wengi lan ésuk, ya kuwi dina sing kaping papat.\n20Gusti Allah terus ngetokké tembung: \"Ing banyu anaa makluk urip sing pating kruwel uyel-uyelan ing banyu lan bangsa manuk mabur ing sak nduwuré bumi ngliwati langit.\" 21Gusti Allah terus nitahké kéwan-kéwan segara sing gedé-gedé lan werna-werna makluk urip sing pating krogèl ing banyu, uga werna-werna manuk sing karo sewiwi. Gusti Allah weruh kabèh mau wis apik. 22Kabèh terus pada diberkahi karo Gusti Allah, tembungé: \"Pada manak-manaka sing okèh lan tangkar-tumangkara ngebaki banyu segara, lan bangsa manuk tangkar-tumangkara ing bumi.\" 23Mengkono wis dadi wengi lan wis dadi ésuk, dina sing kaping lima.\n24Gusti Allah terus ngetokké tembung: \"Bumi iki ngetokké makluk sing urip werna-werna: kéwan-kéwan ingon-ingon, kéwan-kéwan sing mbrangkang lan nggremet lan kéwan-kéwan alasan werna-werna.\" Terus ya kelakon kaya mengkono. 25Gusti Allah nggawé kéwan-kéwan alasan werna-werna, kéwan-kéwan ingon-ingon werna-werna, kéwan-kéwan sing nggremet ing bumi werna-werna. Gusti Allah weruh kabèh mau wis apik.\n26Gusti Allah terus ngetokké tembung: \"Hayuk Kita nggawé manungsa sing pada gambar lan praupan Kita, kuwi pada nguwasanana iwak ing segara, manuk ing awang-awang lan kéwan-kéwan ingon-ingon lan bumi iki kabèh lan marang sak rupané kéwan-kéwan sing nggremet ing bumi.\" 27Gusti Allah terus nggawé manungsa miturut gambaré, enggoné nggawé pada gambaré Gusti Allah, lanang karo wadon enggoné nggawé. 28Terus pada diberkahi lan diomongi: \"Pada tambah-tambaha lan tangkar-tumangkara; ngebaki bumi lan telukna. Iwak ing segara lan manuk ing awang-awang lan sak kabèhé kéwan-kéwan sing mbrangkang ing bumi kuwi pada kwasanana.\"\n29Uga menèh Gusti Allah ngetokké tembung: \"Delengen ta kowé kuwi pada Tak wènèhi sak rupané tetukulan ing sak lumahé bumi sing karo wiji lan sak rupané wit-witan sing ngetokké woh karo wiji, kuwi dadia panganmu. 30Nanging kabèh kéwan-kéwan ing bumi lan kabèh manuk ing awang-awang lan samubarang sing mbrangkang ing bumi, kabèh sing nduwé urip kuwi, Tak wènèhi tetukulan ijuh sing dadi pangané.\" Terus ya kelakon mengkono. 31Gusti Allah terus weruh samubarang sing digawé lan kabèh wis apik banget. Mengkono wis dadi wengi lan wis dadi ésuk, dina sing kaping nem.","id":"<urn:uuid:be7d8306-91e0-426f-aaf4-17b80c603977>","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/www.surinamebiblesoc.org\/bijbel\/KJS18\/GEN.1","date":"2023-12-05T02:35:48Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100540.62\/warc\/CC-MAIN-20231205010358-20231205040358-00845.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9924991131,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9924991130828857}","num_words":664,"character_repetition_ratio":0.12,"word_repetition_ratio":0.027,"special_characters_ratio":0.197,"stopwords_ratio":0.319,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.928,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Lees verschillende vertalingenLees verschillende vertalingen\nVergelijk verschillende vertalingenVergelijk verschillende vertalingen\nMaak uw notitiesMaak uw notities\nKopieer en markeer BijbeltekstenKopieer en markeer Bijbelteksten\nUitproberen\nYéhèskièl 48\n1Iki jenengé taler-taleré mau: Sing sangka lor déwé: wiwit ing segara, terus, ngliwati Hètlon, tekan panggonan mlebuné dalan menyang Hamat, Hasar-Enan, mulané panggonané kuta Damaskus, sing tyedak karo Hamat, ing sisih loré; wiwit tapel watesé wétan nganti tekan tapel watesé kulon, kuwi bagéané Dan. 2Adu wates karo panggonané Dan, sangka tapel watesé wétan nganti tapel watesé kulon, kuwi bagéané Asyèra. 3Adu wates karo panggonané Asyèra, sangka tapel watesé wétan nganti tekan tapel watesé kulon, kuwi bagéané Naftali. 4Adu wates karo panggonané Naftali, sangka tapel watesé wétan nganti tapel watesé kulon, kuwi bagéané Manasé. 5Adu wates karo panggonané Manasé, sangka tapel watesé wétan nganti tekan tapel watesé kulon, kuwi panggonané Efraim. 6Adu wates karo panggonané Efraim, sangka tapel watesé wétan nganti tekan tapel watesé kulon, kuwi bagéané Rubèn. 7Adu wates karo panggonané Rubèn, wiwit sangka tapel watesé wétan nganti tekan tapel watesé kulon, kuwi bagéané Yéhuda.\n8Adu wates karo panggonané Yéhuda, wiwit sangka tapel watesé wétan nganti tekan tapel watesé kulon, ing kono ana pisungsung, sing kudu kok dèwèkké, ya kuwi sing ambané 25.000 éluh, lan dawané pada karo dawané sak bagéan, ya kuwi wiwit sangka tapel watesé wétan nganti tekan tapel watesé kulon, lan ing sak tengahé kono kanggo panggonan sutyi. 9Pérangan pisungsung sing kudu kok dèwèkké kanggo GUSTI kuwi dawané 25.000 éluh lan ambané 20.000 éluh.\n10Pisungsung sing sutyi kuwi kanggo para imam: ing sisih lor lan kidul dawané 25.000 éluh, nanging ambané ing sisih wétan lan kulon 10.000 éluh. Panggonan sutyi kanggo GUSTI manggon ing tengahé. 11Ya iki bagéan imam-imam sing wis disutyèkké, ya kuwi para turunané Sadok, sing nglakoni kuwajipané kanggo Aku lan sing ora mèlu nandangi nyasar ing sak jeruné durakané wong Israèl, ya kuwi para wong Lèwi. 12Iki panggonané tanah sing wis didèwèkké, sing disediakké kanggo wong-wong mau, sing adu wates karo bagéané para wong Lèwi. Iki bab sing Mahasutyi.\n13Bagéané para wong Lèwi jèjèr karo panggonané para imam, dawané 25.000 éluh lan ambané 10.000 éluh. Dadi gunggungé: dawané 25.000 éluh, ambané 20.000 éluh. 14Kuwi setitik waé ora kena didol utawa diijoli, lan panggonan kuwi panggonané sing betyik déwé ora kena dikèkké marang wong liyané, awit kuwi sutyi kanggo GUSTI.\n15Turahané ambané, ya kuwi ijik 5000 éluh, sing adu wates karo sing 25.000 éluh, kuwi ora sutyi, kuwi kanggo keperluané kuta, dienggoni lan kanggo kebon. 16Nanging ukurané mengkéné: sisih lor lan kidul 4500 éluh, sisih wétan lan kulon uga 4500 éluh. 17Ing sak ubengé kuta kuwi ana ara-arané, sisih lor lan kidul 250 éluh, lan sisih wétan lan kulon uga 250 éluh. 18Turahané dawané, sing jèjèr karo pisungsung sing sutyi kuwi, sisih wétan 10.000 éluh, sisih kulon 10.000 éluh, nanging pametuné dadi pangané para sing nyambutgawé ing kuta kono. 19Wong-wong iki, sing asal-usulé sangka taler-taleré Israèl kabèh, kuwi sing bakal nggarap lemah mau. 20Pisungsung kuwi jembaré kabèh ana 25.000 éluh kaping 25.000 éluh. Kuwi ndèwèkna sing kanggo pisungsung sing sutyi uga panggonané kuta kuwi rupa pesagi.\n21Sak luwihé mau kuwi duwèké ratu, ya kuwi ing wétané lan ing kuloné pisungsung sing sutyi lan panggonané kuta kuwi, uga adu wates karo sing 25.000 éluh kuwi, mengétan nganti tekan tapel watesé wétan lan mengulon nganti tekan tapel watesé kulon lan jèjèr karo panggonané taler-taleré liyané, kuwi kanggo ratu. Pisungsung sing sutyi lan griya sutyi manggon ing tengahé panggonan kono. 22Kejaba duwèké para wong Lèwi lan duwèké kuta kuwi - sing manggon ing tengahé panggonané ratu mau - sing diapit karo panggonané Yéhuda lan Bényamin, kuwi kanggo ratu.\n23Nanging kanggo taler-taleré liyané: wiwit ing tapel watesé wétan tekan tapel watesé kulon kuwi kanggo Bényamin. 24Adu wates karo panggonané Bényamin, wiwit ing tapel watesé wétan nganti tekan tapel watesé kulon kuwi kanggo Siméon. 25Adu wates karo panggonané Siméon wiwit ing tapel watesé wétan nganti tekan tapel watesé kulon kuwi kanggo Isakar. 26Adu wates karo panggonané Isakar, wiwit ing tapel watesé wétan tekan tapel watesé kulon, kuwi kanggo Sébulon. 27Adu wates karo panggonané Sébulon, wiwit ing tapel watesé wétan tekan tapel watesé kulon, kuwi kanggo Gad. 28Tapel watesé panggonané Gad kuwi ing sisih kidul wiwit sangka Tamar nganti tekan kali Egipte, terus tekan segara Gedé. 29Ya iki negara sing kudu kok edum-edum dadi tanah panduman ing antarané taler-taleré Israèl lan kuwi bagéan-bagéané. Mengkono tembungé Gusti GUSTI.\"\n30\"Iki lawang-lawangé metu kuta kuwi: ing sisih lor, ukurané 4500 éluh, 31ana gapurané telu, gapura Rubèn, gapura Yéhuda lan gapura Lèwi - awit gapura-gapura kuta kuwi dijenengaké miturut jeneng-jenengé taler-taleré Israèl—. 32Ing sisih wétan ukurané 4500 éluh, ana gapurané telu, kuwi gapura Yosèf, gapura Bényamin lan gapura Dan. 33Ing sisih kidul, ukurané 4500 éluh, uga ana gapurané telu, kuwi gapura Siméon, gapura Isakar lan gapura Sébulon. 34Ing sisih kulon sing ukurané 4500 éluh, uga ana gapurané telu, kuwi gapura Gad, gapura Asyèra lan gapura Naftali. 35Dadi mubengé kuta kuwi ana 18.000 éluh. Wiwit waktu kuwi jenengé kuta kuwi: GUSTI ing kono.\"","id":"<urn:uuid:34f7d333-793b-4f5d-94cf-d22ff4681563>","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/www.surinamebiblesoc.org\/bijbel\/KJS18\/EZK.48","date":"2023-12-11T06:49:53Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679103558.93\/warc\/CC-MAIN-20231211045204-20231211075204-00566.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.6537207961,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.6537207961082458, \"jav_Latn_score\": 0.3462977111339569}","num_words":793,"character_repetition_ratio":0.162,"word_repetition_ratio":0.032,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.202,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.598,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Lees verschillende vertalingenLees verschillende vertalingen\nVergelijk verschillende vertalingenVergelijk verschillende vertalingen\nMaak uw notitiesMaak uw notities\nKopieer en markeer BijbeltekstenKopieer en markeer Bijbelteksten\nUitproberen\n1 Para Ratu 16\n1Sakwisé mengkono ana tembungé GUSTI marang Yéhu anaké Hanani, sing nglawan marang Basa mengkéné: 2\"Awit kowé wis Tak junjung sangka lebu lan Tak dadèkké ratuné umat-Ku Israèl, nanging mlakumu kaya Yérobéam lan ngongkon umat-Ku Israèl supaya nglakoni dosa, terus njalari nesuné ati-Ku awit sangka dosa kuwi, 3mulané Aku bakal matèni Basa sak brayaté, uga brayatmu bakal Tak dadèkké kaya brayaté Yérobéam anaké Nébat. 4Tunggalé sanak seduluré Basa kuwi sapa sing mati ing kuta, bakal dadi pangané asu lan sing mati ing ara-ara bakal dipangan karo manuk ing awang-awang.\"\n5Sak luwihé sejarahé Basa lan apa sing ditandangi lan kekendelané kuwi wis ketulis ing kitab sejarahé para ratu ing Israèl. 6Basa terus dililani ngasuh nunggal karo para leluhuré lan dikubur ing Tirsa. Ela, anaké, terus dadi ratu nggentèni piyambaké. 7Uga lantaran Yéhu anaké Hanani tembungé GUSTI wis dikèkké, sing uniné nglawan marang Basa lan brayaté, awit sangka kabèh sing ditandangi ala ing ngarepé GUSTI, terus njalari nesuné atiné GUSTI awit sangka penggawéané tangané, mulané terus pada kaya brayaté Yérobéam, lan uga enggoné wis matèni Yérobéam.\n8Ing taun sing kaping nemlikur jamané Asa, ratu ing Yéhuda, Ela, anaké Basa, ngadek dadi ratuné Israèl ing Tirsa. Enggoné dadi ratu suwéné rong taun. 9Terus ana pegawéné, sing asma Simri, penggedéné separoné suradadu kréta, sing nganakké komplotan nglawan piyambaké. Waktu dèkné ijik ngombé ombèn nganti mendem ing Tirsa ing omahé Arsa, sing dadi penggedéné kraton ing Tirsa, 10Simri nemoni terus matèni piyambaké, ya kuwi ing waktu taun sing kaping pitu jamané Asa, ratu ing Yéhuda, terus dadi ratu nggentèni piyambaké. 11Bareng dadi ratu, sakwisé njagong ing damparé, terus gelis-gelis matèni brayaté Basa kabèh. Ora ana wong lanang siji-sijia sangka tunggalé kuwi sing ditinggal urip, dadia brayaté, dadia para kantyané. 12Kaya mengkono Simri enggoné matèni brayaté Basa kabèh, tyotyok karo tembungé GUSTI lantaran Yéhu, 13awit sangka kabèh dosa sing wis ditandangi karo Basa lan Ela, anaké, sing njalari wong Israèl terus pada nglakoni dosa uga, terus pada nggawé nesuné atiné GUSTI, Gusti Allahé Israèl karo retya-retyané sing tanpa guna.\n14Sak luwihé sejarahé Ela lan sakkèhé sing ditandangi, kuwi kabèh wis ketulis ing kitab sejarahé para ratu ing Israèl.\n15Ing taun sing kaping pitu jamané Asa, ratu ing Yéhuda, Simri dadi ratu. Enggoné dadi ratu suwéné pitung dina ing Tirsa, waktu rayat ijik manggon ngepung Gibeton sing klebu pangwasané wong Filistèn. 16Bareng rayat sing ijik manggon ing tarup kuwi krungu kabar: \"Simri wis nganakké bebarengan lan uga wis matèni ratu,\" ing dina kuwi uga, ing panggonan tarupé kuwi, wong Israèl kabèh terus ndadèkké Omri, penggedéné suradadu, dadi ratuné Israèl. 17Sakwisé mengkono Omri karo Israèl kabèh pada budal sangka Gibeton, lan terus ngepung Tirsa. 18Bareng Simri ngerti, yèn kuta kuwi wis bedah, terus gelis-gelis mlebu ing gapurané kraton lan ngobong kraton kuwi, lan piyambaké déwé ya ing kono, terus nemoni mati, 19awit sangka dosa-dosané sing wis ditandangi, ya kuwi enggoné nindakké apa sing ala ing ngarepé GUSTI lan uripé pada rupa pertingkahé Yérobéam sing njalari wong Israèl pada nglakoni dosa uga.\n20Kanggo turahé sejarahé Simri lan komplotan sing dianakké, kuwi wis ketulis kabèh ing kitab sejarahé para ratu Israèl.\n21Ing waktu semono bangsa Israèl petyah dadi rong golongan. Sak golongan ngetutké Tibni anaké Ginat, karepé bakal diangkat dadi ratu, lan sak golongan ngetutké Omri. 22Nanging rayat sing ngetutké Omri luwih kuwat tenimbangané sing ngetutké Tibni anaké Ginat. Sakwisé Tibni mati, Omri terus dadi ratu.\n23Ing taun sing kaping telung puluh siji jamané Asa, ratu ing Yéhuda, Omri ngadek dadi ratu ing Israèl lan enggoné dadi ratu lawasé rolas taun. Ing Tirsa enggoné dadi ratu enem taun. 24Piyambaké terus njupuk gunung Samaria sangka Semer rega rong talénta slaka. Terus nggawé kuta ing gunung kono sing dijenengké Samaria, miturut jenengé Semer, sing nduwé gunung kuwi. 25Omri tansah nindakké apa sing ala ing ngarepé GUSTI ngungkuli sak kabèhé sing pada ndisiki. 26Uripé pada rupa pertingkahé Yérobéam anaké Nébat lan dosané Yérobéam sing njalari wong Israèl terus pada nglakoni dosa uga, terus nggawé nesuné atiné GUSTI, Gusti Allahé Israèl karo retya-retyané sing tanpa guna.\n27Sak luwihé sejarahé Omri, apa sing ditindakké lan kekendelané, kuwi wis ketulis ing layang sejarahé para ratu ing Israèl. 28Omri terus dililani ngasuh nunggal karo para leluhuré lan terus dikubur ing Samaria. Akab, anaké terus dadi ratu nggentèni piyambaké.\n29Akab, anaké Omri, enggoné ngadek dadi ratuné Israèl ing taun sing kaping telung puluh wolu jamané Asa, ratu ing Yéhuda. Enggoné dadi ratu ing Israèl Akab anaké Omri kuwi suwéné rolikur taun ing Samaria. 30Akab anaké Omri kuwi tansah nindakké apa sing ala ing ngarepé GUSTI, ngungkuli sak kabèhé sing pada ndisiki. 31Enggoné mlaku ing sak njeruhné dosa-dosané Yérobéam anaké Nébat kuwi kaya durung tyukup, mulané terus njupuk bojoné Isebèl, anaké wadon Etbaal ratu ing Sidon, terus piyambaké ngabekti marang Baal karo disujuti lan disembah. 32Ratu terus nggawé mesbèh kanggo Baal kuwi ing panggonan omahé Baal, sing diedekaké ing Samaria. 33Sakwisé kuwi Akab terus nggawé retya Asyèra lan enggoné nandangi mengkono kuwi diterus-teruské, nganti njalari nesuné atiné GUSTI, Gusti Allahé Israèl, ngungkuli kabèh ratu ing Israèl sing ndisiki piyambaké.\n34Ing waktu jaman semono Hièl, wong Bétel, mbangun Yériko menèh. Nanging enggoné masang dasaré kuwi karo ngurbanké nyawané Abiram, anaké sing mbarep, lan enggoné masang lawangé gapurané karo ngurbanké nyawané Segub, anaké sing ragil, tyotyok karo tembungé GUSTI, sing diomongké lantaran Yosua anaké Nun.","id":"<urn:uuid:8e0c983e-577a-4a07-99ac-e8f362e8fd9e>","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/www.surinamebiblesoc.org\/bijbel\/KJS18\/1KI.16","date":"2023-12-11T06:00:28Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679103558.93\/warc\/CC-MAIN-20231211045204-20231211075204-00854.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.9311133623,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9311133623123169, \"jav_Latn_score\": 0.06890592724084854}","num_words":898,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.027,"special_characters_ratio":0.185,"stopwords_ratio":0.208,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.953,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"1\"Iki pernatan bab kurban denda. Kurban kuwi kurban sing Mahasutyi. 2Enggoné mbelèh kurban denda kuwi anaa ing panggonané mbelèh kurban obongan, lan getihé disiramké ing sak ubengé mesbèh. 3Sing dipasrahké ya kuwi: kabèh gajihé, buntuté sing ana gajihé lan gajihé sing mbuntel jeroané, 4ginjelé karo pisan sak gajihé, ing lempèng, uga gèmbèlané atiné jupukana bareng karo ginjelé. 5Kabèh mau diobongi karo imam ing mesbèh dadi kurban bakaran ngadep marang GUSTI. Kuwi kurban denda. 6Sing mangan kuwi wong lanang tunggalé para imam, dipangan ing panggonan sing sutyi, kuwi sing dadi bagèané sing Mahasutyi. 7Kurban denda kuwi dipadakaké kaya kurban ngluwari dosa; pernatan siji kanggo loro-loroné; kuwi sing dadi bagèané imam sing nganakké rukunan karo kurban mau. 8Mengkono uga imam sing masrahaké kurban obongan kanggo saben wong, ya imam kuwi sing nduwèni lulangé kurban obongan sing dipasrahké. 9Saben kurban panganan sing dipanggang ing panggangan roti, lan sak kabèhé sing diolah ing wajan lan sing dipanggang, kuwi dadia pandumané imam sing masrahaké. 10Saben kurban panganan sing diolah karo lenga utawa garingan kuwi dadi pandumané para anaké Harun, kabèh olèh panduman.\"\n11\"Iki pernatan bab kurban keslametan, sing arep dipasrahké marang GUSTI. 12Yèn sing dipasrahké kuwi kanggo kurban pamuji maturkesuwun, kurbané kuwi dibarengi roti bunder tanpa ragi, ngolahé dityampuri lenga, lan roti tipis tanpa ragi sing dioseri lenga, uga glepung gandum pilihan diulèni lenga. 13Enggoné masrahaké kuwi dibarengi roti bunder sing karo ragi, dadi siji karo kurban keslametan lan pamuji maturkesuwun. 14Terus siji-sijiné bagéan sing dipasrahké kuwi dijukukké-roti siji, dipasrahké kanggo pisungsung spésial marang GUSTI, pisungsung kuwi dadi pandumané imam sing nyiramké getihé kurban keslametan kuwi. 15Lan dagingé kurban maturkesuwun sing dadi kurban keslametan kuwi dipangan ing dina enggoné masrahaké, aja ana sing dingèngèh tekan ésuké. 16Lan yèn kurban sing dibelèh mau kanggo ngluwari janji utawa kurban kebungahan, kuwi dipangan ing dina enggoné masrahaké lan turahané kena dipangan ésuké. 17Nanging apa sing ijik turah nganti dina kaping telu kuwi kudu diobongi nganti entèk. 18Awit yèn dagingé kurban keslametan kuwi dipangan ing dina kaping telu, kuwi bakal ora ketampa, lan kurbané dianggep batal, malah dadi ngregeti, lan sapa wong sing mangan kuwi bakal nyangga kesalahané déwé. 19Daging kuwi yèn kesénggol karo barang sing najis, kuwi aja dipangan, nanging kudu diobong nganti entèk. Saben wong sing ora najis tak lilani mangan dagingé kurban kuwi. 20Nanging saben wong sing mangan daging kurban keslametan sing kanggo GUSTI, nanging wong mau kahanané najis, nyawané kudu dientèkké sangka antarané bangsané. 21Lan menèh yèn ana wong sing ndemèk sembarang sing najis, ya kuwi najisé manungsa, utawa najisé kéwan sing najis utawa kéwan nggremet sing najis, nanging terus mangan dagingé kurban keslametan sing kanggo GUSTI, wong sing mengkono kuwi dientèkké sangka antarané bangsané.\"\n22GUSTI terus ngetokké tembung marang Moses mengkéné: 23\"Kowé ngomonga marang wong Israèl: Kowé aja pada mangan gajihé sapi, gajihé wedus gèmbèl utawa gajihé wedus gèmbèl. 24Lan gajihé batang lan gajihé kéwan sing mati ketubruk kuwi kena kanggo saben kaperluan, nanging aja pisan-pisan kok pangan. 25Awit sapa wong sing mangan gajihé kéwan sing dipasrahké dadi kurban bakaran kanggo GUSTI, wong sing mengkono kuwi dientèkké sangka antarané bangsané. 26Mengkono uga ing ngendi waé panggonanmu, kowé aja mangan sembarang getih, senajan getihé manuk utawa getihé kéwan. 27Sapa wong sing mangan saben getih, kuwi nyawané dientèkké sangka antarané bangsané.\"\n28GUSTI ngetokké tembung marang Moses mengkéné: 29\"Kowé ngomonga marang umat Israèl: Sapa sing masrahaké kurban keslametan marang GUSTI, kuwi masrahna pisungsungé marang GUSTI sak bagéan kurbané keslametan mau. 30Kudu karo tangané déwé enggoné masrahaké sakkèhé kurban bakaran sing kanggo marang GUSTI kuwi. Nanging gajihé karo dadané kuwi sing dipasrahké; dadané supaya digoyangké dadi pisungsung goyangan ing ngarepé GUSTI. 31Lan gajihé terus diobongi karo imam ing mesbèh, nanging dadané mau dadi pandumané Harun lan para anaké. 32Uga sampilé sing tengen kok pasrahké marang imam dadi pisungsung sangka sakkèhé kurbanmu keslametan. 33Anaké Harun sing ngurbanké getih lan gajihé kurban keslametan, kuwi sing kudu olèh panduman sampilé tengen mau. 34Awit dadané pisungsung goyangan lan sampilé pisungsung spésial kuwi wis pada Tak jikuk sangka wong Israèl sangka sakkèhé kurbané keslametan, lan wis Tak wènèhaké marang imam Harun lan marang anak-anaké; kuwi dadia pernatan kanggo selawasé kanggo wong Israèl.\" 35Ya kuwi pandumané Harun lan pandumané anak-anaké sangka sakkèhé kurban bakaran kanggo GUSTI, waktu pada dikarepké dadi imam kanggo GUSTI; 36kuwi sing wis dipréntahké karo GUSTI supaya dipasrahké marang para imam mau sangka wong Israèl nalikané pada dijebatani, kuwi dadia pernatan kanggo selawasé turun-temurun.\n37Kuwi mau pernatan kanggo kurban obongan, kurban panganan, kurban ngluwari dosa, kurban denda, pisungsung panetepan lan kurban keslametan, 38sing dipréntahké karo GUSTI marang Moses ing gunung Sinai ing nalikané wong Israèl pada dikongkon ing ara-ara samun Sinai, supaya pada masrahaké kurbané marang GUSTI.","id":"<urn:uuid:3d055025-a500-41da-bb9e-879f7b96017e>","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/www.surinamebiblesoc.org\/bijbel\/KJS18\/LEV.7","date":"2023-12-08T19:49:02Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100769.54\/warc\/CC-MAIN-20231208180539-20231208210539-00144.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.7344487906,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.7344487905502319, \"jav_Latn_score\": 0.26557016372680664}","num_words":766,"character_repetition_ratio":0.079,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.179,"stopwords_ratio":0.274,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.76,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"1\"Wong lanang sing prisilané remuk, utawa sing kewirangané diketok, kuwi ora kena mlebu ing pasamuané GUSTI.\n2Anak haram ora kena mlebu ing pasamuané GUSTI, nganti turun sing kaping sepuluh ya ora kena mlebu ing pasamuané GUSTI.\n3Wong Amon lan Moab ora kena mlebu ing pasamuané GUSTI, malah turunané sing kaping sepuluh ya ora kena mlebu ing pasamuané GUSTI sak lawas-lawasé; 4awit pada ora mapak marang kowé karo nyuguhi roti lan banyu waktu kowé pada mlaku metu sangka negara Egipte, uga awit enggoné ngupahi Biléam anaké Béor sangka Petor ing negara Aram-Mésopotamia, supaya nglawan kowé, ya kuwi supaya nyepatani kowé. 5Nanging GUSTI ora gelem nuruti marang Biléam, malah bebenduné diwalik karo GUSTI, Gusti Allahmu, dadi berkah awit GUSTI. Gusti Allahmu, trésna marang kowé. 6Bangsa loro mau aja kok upaya tentremé lan betyiké, sak jekmu urip nganti sak lawas-lawasé.\n7Bangsa Edom kuwi aja kok anggep reget, awit kuwi sedulurmu. Wong Egipte ya aja kok anggep reget, awit kowé mbiyèn pada dadi wong mantya ing negarané. 8Botyah sing lair sangka wong-wong kuwi turunané sing kaping telu kena mlebu ing pasamuané GUSTI.\"\n9\"Yèn kowé maju karo suradadu-suradadumu ngluruk perang nglawan mungsuhmu, kowé kudu njaga awakmu, nyingkirana samubarang sing ala. 10Yèn ing tengah-tengahmu ana wong lanang sing najis awit sangka apa ing benginé, kuwi metua menyang sak njabané tarupé, aja nganti mlebu ing tarupé; 11bareng ngarepké soré adusa, lan sak mingslepé srengéngé tak lilani mlebu ing tarupé.\n12Ing sak njabané tarupé anaa panggonan, perlu kanggo mbuwang rereget. 13Ing antarané pirantimu anaa sekop kanggo gawé juglangan yèn kowé arep mbuwang rereget, lan kanggo nguruki reregetmu kuwi. 14Awit GUSTI, Gusti Allahmu, tansah mlaku ing sak tengahé tarup-tarupmu perlu ngluwari kowé lan ngekèkké mungsuhmu marang kowé; mulané tarup-tarupmu kuwi kudu sutyi, aja nganti GUSTI ngerti apa waé sing ora pantes ing tengah-tengahmu, nganti terus lunga ninggalké kowé.\"\n15\"Baturé tukon sing minggat sangka bendarané nylametké menyang ing panggonanmu, kuwi aja kok pasrahaké bali marang bendarané, 16bèn manggon tyampur kowé ing tengahmu, ing panggonan sing dipilih ing salah sakwijiné ing panggonanmu sing dikira apik; aja kok tindes.\"\n17\"Ing tengah-tengahmu para botyah wadon ing Israèl aja ana sing dadi lonté pangabekti; lan ing tengah-tengahmu wong lanang ing Israèl aja ana sing dadi lonté lanang pangabekti. 18Upahé wong nakal uga duwit upahé nglonté aja nganti kok lebokké ing omah sutyiné GUSTI, Gusti Allahmu, kanggo netepi salah sakwijiné janji; awit kuwi reget kanggo GUSTI, Gusti Allahmu.\"\n19\"Aja njaluk anakan marang pada sedulur; dadia anakané duwit utawa material pangan utawa apa waé sing kena dianakké. 20Wong bangsa liya kuwi kena kok jaluki anakan, nanging kanggo sedulurmu aja kok jaluki anakan, supaya kowé diberkahi karo GUSTI, Gusti Allahmu, kanggo sembarang apa sing kok tandangi ing negara sing kok leboni lan bakal kok enggoni.\"\n21\"Yèn kowé ngekèki janji marang GUSTI, Gusti Allahmu, enggonmu ngluwari aja kakèhan semaya, awit GUSTI, Gusti Allahmu, mesti bakal nagih marang kowé, nganti bakal dadi dosa kanggo kowé. 22Nanging yèn kowé ora ngétokké janji, kuwi kowé ora bakal nandang dosa. 23Apa sing kewetu sangka lambému, kuwi tetepana karo setia, awit karo kebungahan enggonmu ngetokké janji ing ngarepé GUSTI, Gusti Allahmu, bab sing wis omongaké karo tutukmu déwé.\"\n24\"Yèn kowé liwat ing kebon anggur duwèké sak pepadamu kowé kena mangan woh anggur sak warekmu, mung waé aja kok lebokké ing wadahmu. 25Yèn kowé ngliwati kebon gandumé sak pepadamu sing durung dipanèn, kowé kena metik wohé karo tanganmu, mung aja nganti nganggokké arit marang gandumé sak pepadamu kuwi.\"","id":"<urn:uuid:b3efa8a0-0ec7-4b39-bcc0-916977775267>","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/www.surinamebiblesoc.org\/bijbel\/KJS18\/DEU.23","date":"2023-12-05T03:08:36Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100540.62\/warc\/CC-MAIN-20231205010358-20231205040358-00517.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.8968573809,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.8968573808670044, \"jav_Latn_score\": 0.10316164791584015}","num_words":564,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.192,"stopwords_ratio":0.25,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.782,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"Lees verschillende vertalingenLees verschillende vertalingen\nVergelijk verschillende vertalingenVergelijk verschillende vertalingen\nMaak uw notitiesMaak uw notities\nKopieer en markeer BijbeltekstenKopieer en markeer Bijbelteksten\nUitproberen\nItungan 23\n1Biléam terus ngomong marang Balak: \"Sak iki ing kéné kula sampéyan nggawèké mesbèh pitu, lan kula uga sampéyan tyawiské sapi lanang nom pitu lan wedus gèmbèl lanang ya pitu.\" 2Balak terus nindakké kaya sing dadi penjaluké Biléam, lan terus pada masrahaké kurban ing saben mesbèh rupa sapi siji lan wedus siji. 3Biléam terus ngomong marang Balak: \"Sampéyan kula njaluk ngadek ing tyedaké kurban obongan sampéyan, nanging kula bakal lunga; menawa kula bakal ditemoni karo GUSTI, terus ngomongi apa sing diomongké marang kula, kuwi bakal kula omongaké marang sampéyan.\" Sakwisé mengkono Biléam terus munggah ing gunung sing gundul.\n4Gusti Allah terus nemoni Biléam; Biléam terus ngomong marang Panjenengané: \"mesbèh pitu kuwi wis kula tyawiské, lan ing saben mesbèh kula kurbané sapi lanang nom siji karo wedus gèmbèl lanang siji.\" 5GUSTI terus ngisèni tembung ing tutuké Biléam lan ngetokké tembung: \"Kowé balia menyang ngarepé Balak lan ngomonga mengkono kuwi.\" 6Sak tekané ing ngarepé Balak, ketemu ijik ngadek sandingé kurbané obongan, bebarengan karo penggedéné bangsa Moab. 7Biléam terus ngutyapké kidungé:\n\"Balak ratu ing Moab, nekaké aku sangka negara Aram,\nsangka pegunungan wétan,\ntembungé: Kowé tekaa, aku tulungana, mbendu Yakub,\nlan tekaa, sepatani Israèl.\n8Kepriyé bisané mbendu, sing ora dibendu karo Gusti Allah?\nKepriyé enggonku mbendu marang sing ora dibendu karo GUSTI?\n9Awit bangsa kuwi tak deleng sangka putyuké gunung-gunung\ntak sawang sangka pegunungan.\nKuwi bangsa sing manggon déwé,\nlan ora gelem diitung kegolong karo tunggalé bangsa liyané.\n10Sapa sing bisa ngitung lebuné Yakub,\nutawa sapa sing bisa ngitungi golongané Israèl?\nEnggonku mati supaya bisa kaya patiné wong sing jujur,\nlan pungkasané uripmu kayaa pungkasané wong kuwi!\"\n11Ing kono tembungé Balak marang Biléam: \"Kepriyé tumindakmu marang aku iki? Enggonku nekakké kowé kuwi tak kongkon mbendu mungsuhku, nanging malah kok berkahi!\" 12Tembung semauré Biléam: \"Kula kudu ngomongké apa sing diisèkké karo GUSTI ing tutuk kula!\"\n13Balak terus ngomong marang Biléam: \"Hayuk, kowé mèlua aku menyang panggonan liyané, sangka kono kowé bisa nyawang bangsa kuwi; sing kétok kuwi mung pungkasané tarupé waé, ora kétok sak kabèhé; terus aku tulungana, mbendu bangsa kuwi sangka kono.\" 14Biléam terus digawa menyang ing ara-ara kanggo ngindik, ing putyuké gunung-gunung Pisga; Balak terus nggawé mesbèh pitu, lan ing saben mesbèh dipasrahké sapi lanang nom siji lan wedus gèmbèl lanang siji. 15Biléam terus ngomong marang Balak: \"Sampéyan kula jaluk ngadek ing tyedaké kurban obongan, nanging kula bakal lunga mrana, nemoni ing ngarepé GUSTI!\" 16GUSTI terus nemoni Biléam, lan tutuké diisèni tembung, lan diomongi: \"Kowé balia menyang ngarepé Balak, lan ngomonga kaya mengkono kuwi.\" 17Sak tekané ing ngarepé Balak, ijik ngadek ing sandingé kurbané obongan, bebarengan karo para penggedéné bangsa Moab. Balak terus ngomong marang Biléam: \"Tembungé GUSTI kepriyé?\" 18Biléam terus nggelarké kidung, semauré:\n\"Duh Balak, ing waktu kula omongi ngadek\nkula gelem ngrungokké; duh anaké Sipor,\nsaiki kula njaluk ngrungokké marang tembung kula.\n19Gusti Allah kuwi duduk manungsa, kok nganti goroh,\nya duduk anaké manungsa, kok nganti getun.\nApa sing Panjenengané ngetokké tembung terus ora ditindakké,\nutawa ngetokké tembung terus ora dileksanani?\n20Mangertènana, kula nampa tembung supaya mberkahi,\nnanging yèn Panjenengané mberkahi, kula mesti ora bisa malik.\n21Wong ora ngerti marang kasangsarané turunané Yakub,\nlan ora bisa weruh kasusahané wong Israèl,\nawit dadi siji karo GUSTI Allahé,\npada surak-surak, awit Ratu ing sak tengahé.\n22Gusti Allah sing ngentasaké sangka negara Egipte,\nkuwi kanggo wong-wong mau kaya sungu kekuwatané sapi alasan.\n23Awit ora ana jopa-japu sing bisa mempan marang Yakub,\nutawa tenung sing bisa mempan marang Israèl.\nTeka ing waktuné, Yakub bakal dityritakké,\nmengkono uga marang Israèl, mujijat sing ditindakké karo Gusti Allah.\n24Salah sijiné bangsa sing ngadek kaya singa wédok,\nsing ngadek jejek kaya singa lanang,\nsing ora gelem njerum, sak durungé mangan memangsané\nlan ngombé getihé sing dipatèni.\"\n25Ing kono Balak terus ngomong marang Biléam: \"Yèn kowé blas ora gelem mbendu, ya aja pisan-pisan mberkahi.\" 26Tembung semauré Biléam marang Balak: \"Kula apa ora wis ngomong marang sampéyan, yèn sing bakal kula omongaké ya apa kabèh préntahé GUSTI, lan ya kuwi sing kula lakoni.\"\n27Sakwisé mengkono Balak terus ngomong marang Biléam: \"Hayuk, kowé arep tak gawa menyang liya panggonan, menawa Gusti Allah nglilani bangsa kuwi kok bendu sangka kono.\" 28Biléam terus digawa menyang ing putyuké gunung Péor, sing ngadep menyang ara-ara samun. 29Tembungé Biléam marang Balak: \"Hayuk kula sampéyan nggawèké mesbèh pitu ing kéné, lan kula sampéyan tyawiské sapi lanang nom pitu lan wedus gèmbèl lanang pitu.\" 30Balak terus ya nindakké apa sing dadi tembungé Biléam, lan terus ngurbanké sapi siji lan wedus siji ing saben mesbèh.","id":"<urn:uuid:8f6917b3-b6e9-4def-a3ab-171aeaa3aefc>","dump":"CC-MAIN-2023-50","url":"https:\/\/www.surinamebiblesoc.org\/bijbel\/KJS18\/NUM.23","date":"2023-12-05T01:48:39Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2023-50\/segments\/1700679100540.62\/warc\/CC-MAIN-20231205010358-20231205040358-00535.warc.gz","language":"jvn","language_score":0.947456181,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 0.9474561810493469, \"jav_Latn_score\": 0.052562057971954346}","num_words":759,"character_repetition_ratio":0.074,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.188,"stopwords_ratio":0.244,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.681,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"text":"[ 400 ]\nLayang nomer siji\n1 1Layang sangka Yohanes. Para sedulur, aku kepéngin ngomongké bab Kristus, sing dadi Tembung sing ngekèki urip. Dèkné wis ènèng sakdurungé jagat digawé. Nanging saiki awaké déwé wis nyawang lan ndemèk Dèkné. 2Tembung sing ngekèki urip iki medun ing donya rupa manungsa lan awaké déwé sing dadi rasul wis pada weruh Dèkné lan ngomongké bab Dèkné sak beneré. Mulané awaké déwé ya ngabarké bab Dèkné, sing ngekèki urip langgeng marang manungsa. Mauné Dèkné nang nggoné Gusti Allah Bapaké awaké déwé, nanging saiki Dèkné wis dikétokké marang awaké déwé sing dadi rasul. 3Aku mau wis ngomong nèk awaké déwé sing dadi rasul wis weruh lan krungu Kristus, ya Dèkné sing dikabarké karo awaké déwé marang kowé kabèh, supaya kowé uga bisa bareng karo awaké déwé dadi siji karo Gusti Allah Bapaké awaké déwé lan dadi siji karo Gusti Yésus Kristus, Anaké Gusti Allah. 4Mulané aku nulis layang iki marang kowé kabèh, supaya kowé bisa mèlu bungah karo awaké déwé. Iku sing marakké kabungahané awaké déwé sampurna.\n5Para sedulur, kabar sing diwulangké marang awaké déwé karo Kristus lan sing uga diwulangké karo awaké déwé marang kowé uniné ngéné: \"Gusti Allah iku pepadang lan ora ènèng pepetengé blas.\" 6Dadiné, nèk awaké déwé ngakuné wis dadi siji karo Kristus, nanging wujuté ijik urip ing dosa, awaké déwé goroh lan ora urip nurut sing bener. 7Nanging nèk awaké déwé pada mlaku ing pepadang, awit Gusti Allah kuwi pepadang, awaké déwé bisa bebarengan sing sak mestiné. Tegesé, nèk awaké déwé pada nglakoni sing bener, awaké déwé niru Gusti Allah. Awit patiné Gusti Yésus, Anaké Gusti Allah, ngresiki sakkèhé dosané awaké déwé.\n8Nèk awaké déwé nganggep ora nduwé dosa, awaké déwé ya ngapusi awaké déwé lan ora nurut sak beneré. 9Nanging nèk awaké déwé ngakoni salahé marang Gusti Allah, Dèkné mesti bakal ngapura lan ngresiki awaké déwé sangka sak ènèngé dosa. Awit para sedulur, Gusti Allah kenèng dipretyaya lan Dèkné mesti bakal nindakké sing bener. 10Malah nèk awaké déwé ngakuné ora nglakoni dosa, awaké déwé sakjané ngomong nèk Gusti Allah goroh. Tibaké awaké déwé ya ora nurut piwulangé Gusti Yésus Kristus.\n2 1Para sedulurku sing tak aku anak, aku nulis layang iki marang kowé, supaya kowé ora urip ing dosa. Nanging nèk ènèng sedulur sing nggawé dosa, ngertia nèk Gusti Allah bisa ngapura kowé, awit ènèng wong sing nggawèkké dalan awaké déwé nang nggoné Gusti Allah Bapaké awaké déwé. Wong iki Gusti Yésus Kristus, sing gedé kabenerané. 2Ya [ 401 ]Dèkné sing mati nyangga setrapané awaké déwé, supaya awaké déwé bisa nampa pangapura. Patiné Gusti Yésus ora dadi pangapurané dosané awaké déwé waé, ora, nanging uga dosané wong kabèh.\n3Kepriyé awaké déwé bisané ngerti nèk awaké déwé kenal marang Gusti Allah? Bisané ngerti, nèk awaké déwé pada manut marang pituturé Gusti Allah. 4Wong sing ngomong nèk kenal marang Gusti Allah, nanging ora manut pituturé, wong kuwi goroh lan ora ngerti pitutur sing bener. 5Nanging wong sing manut marang pituturé Gusti Allah, wong kuwi ngerti nèk wis dadi siji karo Gusti Allah. 6Sapa sing ngaku nèk uripé wis dadi siji karo Gusti Allah, uripé ya kudu kaya Kristus.\n7Para sedulur sing tak trésnani, sing tak omong nang layang iki ora prekara sing anyar, ora, iki angger-angger sing lawas; kowé wis ngerti bab iki kawit kowé molai nurut Gusti Yésus Kristus, awit ya pitutur iki sing diwulangké. 8Nanging senajana lawas, angger-angger iki ènèng anyaré, awit kétok anyar ing uripé Kristus lan uga ing uripmu. Wujuté, ala sing kaya pepeteng wis lunga sangka uripmu lan pituturé Gusti Allah sing bener wis teka, semlorot kaya pepadang.\n9Dadiné, sapa sing ngakuné mlaku ing pepadang, nanging sengit marang seduluré, wong kuwi sak beneré ijik mlaku ing pepeteng tekan sepréné. 10Wong sing nrésnani seduluré, kuwi sing mlaku ing pepadang lan ora ènèng prekara sing bakal nibakké dèkné. 11Nanging wong sing sengit marang seduluré, wong kuwi uripé ing pepeteng lan ya mlaku ing pepeteng. Wongé ora ngerti nang endi parané, awit pepeteng kuwi marakké wongé ora weruh dalan.\n12Para sedulur sing tak aku anak-anakku, aku nulis layang iki marang kowé, awit Gusti Allah wis ngapura dosamu, jalaran Kristus wis nglakoni pati nglabuhi kowé. 13Para bapa, aku nulis layang iki marang kowé, awit kowé wis kenal marang Kristus, sing wis ènèng sakdurungé jagat digawé. Para sedulur sing enom, aku nulis layang iki marang kowé, awit kowé wis menangké Sétan.\n14Para sedulur sing tak aku anak-anakku, sepisan menèh aku ngomong marang kowé: kowé ngerti Gusti Allah Bapaké awaké déwé. Lan kowé para sedulur sing tuwa, sing kenèng diarani bapak, tak balèni sepisan menèh, kowé wis pada kenal marang Kristus sing wis ènèng sakdurungé jagat digawé. Lan kowé sing enom, aku nulis layang iki marang kowé, awit kowé pada kuwat. Pituturé Gusti Allah pantyèn wis manggon ing atimu tenan lan kowé ya wis ngalahké Sétan.\n15Aja pada trésna marang kadonyaan lan sembarang ing donya. Awit sapa sing trésna marang ala ing donya iki ora bisa trésna marang Gusti Allah Bapaké awaké déwé. 16Sembarang ing donya kéné sing disenengi karo wong dosa, sembarang sing dikepéngini karo mripat lan sing dienggo pamèran, kuwi kabèh tekané ora sangka Gusti Allah Bapaké awaké déwé, ora, nanging sangka kadonyaan. 17Ngertia para sedulur, donya lan kesenengané kabèh bakal ilang. Nanging sapa sing manut marang pituturé Gusti Allah bakal urip slawas-lawasé.\n18Para sedulur sing tak aku anak-anakku, entèk-entèkané jaman iki wis tyedek. Lan kaya sing wis diwulangké marang kowé, Anti-Kristus bakal teka. Saiki waé wong-wong sing kaya Anti-Kristus, sing pada nglawan Kristus, ya wis pada njedul. Iki tandané nèk entèk-entèkané jaman wis tyedek tenan. 19Para Anti-Kristus kuwi mauné bebarengan karo awaké déwé, nanging terus pada lunga. Senajan mauné [ 402 ]bebarengan karo awaké déwé, nanging wujuté ora tunggalé karo awaké déwé. Semunggoné tunggalé karo awaké déwé ngono, mesti ya ijik bebarengan karo awaké déwé. Nanging wong-wong kuwi pada ninggal awaké déwé, supaya ketara nèk siji waé ora tunggalé awaké déwé.\n20Nanging kowé ora ngono para sedulur. Kowé kabèh wis nampa Roh Sutyi pawèhé Kristus. Mulané kowé ya pada ngerti marang pitutur sing bener. 21Aku nulis layang iki ora jalaran aku mikir nèk kowé ora ngerti marang pitutur sing bener, ora. Aku nulisi kowé, awit kowé ngerti marang pitutur sing bener. Kowé uga ngerti nèk barang goroh kuwi tekané ora sangka Gusti Allah.\n22Sapa ta sing tukang goroh kuwi? Kuwi wong sing ngomong nèk Gusti Yésus dudu Kristus, sing dikongkon karo Gusti Allah nulungi manungsa sing dosa. Wong kaya ngono kuwi sing diarani Anti-Kristus, sing nampik Gusti Allah Bapaké awaké déwé lan Gusti Yésus, Anaké. 23Sapa sing nampik Gusti Yésus, Anaké Gusti Allah, ora bisa dadi siji karo Gusti Allah Bapaké awaké déwé. Nanging sapa sing nampa Gusti Yésus, wong kuwi dadi siji uga karo Gusti Allah Bapaké awaké déwé.\n24Mulané para sedulur, pituturé Gusti Allah sing wis mbok tampa kawit wiwitané kudu mbok simpen ing atimu. Nèk pitutur kuwi mbok simpen tenan ing atimu, kowé bakal kentyeng terus dadi siji karo Gusti Yésus Kristus, Anaké Gusti Allah lan uga karo Gusti Allah, Bapaké awaké déwé. 25Mengkono kuwi prejanjiané Kristus bisa keturutan, yakuwi, urip langgeng kanggo awaké déwé.\n26Para sedulur, aku nulis layang iki, supaya kowé pada ati-ati tenan karo wong-wong sing arep nyasarké kowé karo piwulangé. 27Nanging kowé wis ngerti nèk Kristus wis ngedunké Roh Sutyi marang kowé lan ya Roh Sutyi iki sing manggon ing atimu. Dadiné kowé ora mbutuhké wong-wong kuwi, awit Roh Sutyi déwé sing mulangi kowé bab apa waé. Piwulangé Roh Sutyi nyata, ora goroh, mulané, pada mantepa terus enggonmu dadi siji karo Kristus, kaya sing wis diwulangké marang kowé.\n28Anak-anakku sing tak trésnani, pada dadia siji terus karo Kristus. Dadiné mbésuk, nèk Dèkné teka, awaké déwé wani mara tanpa wedi, ora isin metuki Dèkné. 29Kowé ngerti nèk Kristus nuruti kekarepané Gusti Allah sak kabèhé, dadiné kowé uga ngerti nèk wong sing nglakoni kekarepané Gusti Allah kenèng diarani anaké Gusti Allah.\n3 1Para sedulur, dipikir déwé! Pantyèn gedé tenan katrésnané Gusti Allah Bapaké awaké déwé marang awaké déwé, lah awaké déwé kok diarani anaké Gusti Allah. Awaké déwé ya pantyèn anaké Gusti Allah tenan. Nanging wong jagat ora pretyaya marang Gusti Allah Bapaké awaké déwé, mulané ya ora dunung nèk awaké déwé iki anaké Gusti Allah. 2Para sedulurku sing tak trésnani, awaké déwé pada ngerti nèk awaké déwé iki anaké Gusti Allah. Mbésuk awaké déwé iki embuh kaya ngapa, awaké déwé durung ngerti. Awaké déwé namung ngerti nèk awaké déwé bakal weruh Kristus, mbésuk nèk Dèkné teka lan awaké déwé bakal dadi kaya Dèkné. 3Mulané para sedulur, nèk kowé nduwé pengarep-arep iki, kowé ya kudu urip sing resik sangka dosa, awit Kristus déwé ya resik.\n4Wong sing nggawé dosa kuwi nerak wèté Gusti Allah, awit dosa kuwi paneraké wèté Gusti Allah. 5Para sedulur, kowé pada ngerti nèk tekané Kristus ing donya kéné tujuané mbuwang dosané awaké déwé lan kowé uga ngerti nèk Dèkné déwé ora tau nggawé dosa. 6Mulané ya tyeta banget kanggo awaké déwé nèk wong sing wis dadi siji karo Kristus ora kenèng urip ing dosa. Dadiné, wong sing urip ing dosa kuwi ora dunung Kristus kuwi sapa. [ 403 ]Sak beneré wong kuwi ora kenal blas marang Kristus.\n7Anak-anakku, pada sing ati-ati, aja sampèk kenèng disasarké karo sapa waé. Wong sing nuruti kekarepané Gusti Allah, ya wong kuwi sing dianggep bener karo Gusti Allah, kayadéné Gusti Yésus sing nuruti kekarepané Gusti Allah. 8Nanging wong sing urip ing dosa kuwi anaké Sétan, awit Sétan kuwi kawit wiwitané nggawé dosa terus. Mulané awaké déwé kudu ngerti iki: Gusti Yésus Kristus, Anaké Gusti Allah, tekané nang jagat tujuané ngrusak penggawéné Sétan.\n9Sapa waé sing wis dadi anaké Gusti Allah ora kenèng urip ing dosa terus, awit wongé kanggonan uripé Gusti Allah. Wong kuwi ora bisa urip ing dosa terus, awit wis dadi anaké Gusti Allah. 10Apa bédané anaké Gusti Allah karo anaké Sétan? Wong sing ora nuruti kekarepané Gusti Allah lan ora nrésnani seduluré, wong kuwi dudu anaké Gusti Allah.\n11Para sedulur, kawit wiwitané kowé wis diwulangi nèk kowé kudu trésna marang sakpada-pada. 12Awaké déwé aja kaya Kain, anaké Bapa Adam. Dèkné nuruti kekarepané Sétan lan matèni adiké. Kenèng apa Kain kok matèni adiké? Awit dèkné sengit marang adiké, jalaran adiké nuruti kekarepané Gusti Allah. Nanging Kain déwé nindakké sing ala.\n13Mulané para sedulur, aja pada kagèt nèk wong jagat sengit marang kowé. 14Sing penting, awaké déwé iki ngerti nèk awaké déwé wis nduwé urip langgeng, awit awaké déwé wis diboyong sangka pangwasané pati. Wujuté awaké déwé trésna marang sakpada-pada. Wong sing ora trésna marang seduluré kuwi ijik dikwasani karo pati. 15Sapa sengit marang seduluré, kanggo Gusti Allah wong kuwi tunggalé waé karo wong sing tukang matèni wong. Lan kowé ngerti déwé para sedulur, wong tukang matèni wong kuwi ora nduwèni urip langgeng. Dadiné nèk ènèng sedulur sengit marang tunggal seduluré, kanggo Gusti Allah wong kuwi ya matèni seduluré lan wongé ora nduwèni urip langgeng.\n16Para sedulur, bisané awaké déwé ngerti nèk Kristus trésna marang awaké déwé yakuwi, Dèkné wis masrahké uripé kanggo nglabuhi awaké déwé. Mulané awaké déwé ya nduwé kuwajiban iki uga, tegesé, awaké déwé kudu saguh masrahké uripé kanggo nglabuhi sedulur-seduluré awaké déwé. 17Nèk ènèng sedulur sing sampé ing sandang-pangan lan weruh sedulur liyané kekurangan, nanging ora gelem nulungi, kepriyé sedulur kuwi bisa ngomong nèk dèkné trésna marang Gusti Allah. 18Anak-anakku, hayuk awaké déwé aja namung trésna nganggo tembung, nanging hayuk katrésnan dikétokké lantaran tulung-tinulung.\n19Nèk awaké déwé trésna marang sakpada-pada nganggo tyara sing kaya ngono kuwi, awaké déwé ngekèki tanda nèk awaké déwé nurut pitutur sing bener. Dadiné atiné awaké déwé ya krasa tentrem nèk awaké déwé mara nang ngarepé Gusti Allah. 20Nanging senajan ing ati rasané ora kepénak jalaran rumangsa nduwé salah, awaké déwé tansah tentrem atiné, awit awaké déwé ngerti nèk Gusti Allah ngerti rasané atiné lan angen-angené awaké déwé sak kabèhé, malah ngungkul-ungkuli awaké déwé. 21Para sedulurku sing tak trésnani, nèk atiné awaké déwé ora rumangsa nduwé salah apa-apa, awaké déwé ya ora usah wedi mara nang nggoné Gusti Allah ing sakjeroné pandonga. 22Apa penjalukané awaké déwé mesti bakal keturutan, awit awaké déwé nuruti kekarepané Gusti Allah lan nindakké apa sing disenengi karo Dèkné. 23Apa ta kekarepané Gusti Allah kuwi? Angger-anggeré Gusti Allah ya iki: awaké déwé kudu pretyaya marang Gusti Yésus Kristus, Anaké Gusti Allah lan awaké déwé kudu trésna marang [ 404 ]sakpada-pada, awit Kristus déwé wis mréntah awaké déwé ngono. 24Wong sing nglakoni angger-anggeré Gusti Allah, wong kuwi pantyèn nyata dadi siji karo Gusti Allah. Lah kepriyé awaké déwé bisané ngerti nèk Gusti Allah dadi siji karo awaké déwé? Awit Gusti Allah wis ngekèki Roh Sutyi marang awaké déwé lan Roh Sutyi saiki manggon ing uripé awaké déwé.\n4 1Para sedulur sing tak trésnani, aja gampang pretyaya saben wong sing ngakuné nduwé tembung sangka Roh Sutyi. Dititèni sing apik ndisik wong kuwi nduwé Rohé Gusti Allah tenan apa ora. Kenèng apa aku kok ngomongi kowé ngono? Awit ènèng wong ngapusi okèh pada ndlajahi jagat, ngakuné nabi-nabi kongkonané Gusti Allah. 2Lah kepriyé bisané ngerti sapa sing nduwèni Rohé Gusti Allah? Iku ngéné: Sapa sing ngakoni nèk Gusti Yésus Kristus iku teka nang jagat wujut manungsa, wong kuwi pantyèn nduwèni Rohé Gusti Allah. 3Nanging sapa sing ora gelem ngakoni kuwi ora nduwé Rohé Gusti Allah. Wong kuwi malah dikwasani karo rohé Anti-Kristus, mungsuhé Kristus. Kowé wis krungu nèk roh kuwi bakal teka; pantyèn ya wis teka tenan nang jagat kéné.\n4Nanging kowé ora usah wedi anak-anakku! Kowé kuwi wis dadi siji karo Gusti Allah lan kowé ora bakal dikalahké karo wong-wong kuwi, awit Roh sing manggon ing uripmu kuwi gedé kwasané, ngungkuli roh sing ing atiné wong-wong jagat kuwi. 5Nabi-nabi palsu kuwi tukulé sangka jagat, mulané tembungé ya namung prekara-prekara kadonyaan. Mulané wong jagat seneng ngrungokké tembung-tembungé. 6Nanging awaké déwé iki anaké Gusti Allah. Dadiné wong sing ngrungokké awaké déwé iki ya wong sing ngerti marang Gusti Allah. Wong sing dudu anaké Gusti Allah ora bakal ngrungokké tembungé awaké déwé. Mengkono kuwi awaké déwé bisa nitèni sapa sing nduwèni Rohé Gusti Allah, sing nggawa pitutur sing bener lan sapa sing dikwasani karo roh sing ngapusi.\n7Para sedulur sing tak trésnani, hayuk trésna terus marang sakpada-pada, awit katrésnan kuwi tekané sangka Gusti Allah. Dadiné, sedulur sing trésna marang liyané kuwi ngekèki tanda nèk dèkné anaké Gusti Allah lan dèkné ngerti Gusti Allah. 8Nanging sedulur sing ora trésna marang liyané kuwi ora ngerti Gusti Allah, awit Gusti Allah kuwi wujut katrésnan. 9Kepriyé awaké déwé bisané ngerti nèk Gusti Allah trésna marang awaké déwé. Tandané katrésnané Gusti Allah iki: Dèkné ngongkon Anaké sing ora ènèng tunggalé, yakuwi Gusti Yésus Kristus, teka nang jagat kéné, supaya awaké déwé bisa nampa urip langgeng, nèk gelem pretyaya marang Dèkné. 10Apa ta sing diarani katrésnan kuwi? Ora kaya tyarané enggoné awaké déwé nrésnani Gusti Allah, ora, nanging kaya enggoné Gusti Allah nrésnani awaké déwé lan ngongkon Anaké, yakuwi Gusti Yésus Kristus, teka nang jagat dadi kurbané dosané awaké déwé, supaya awaké déwé bisa nampa pangapura.\n11Para sedulur sing tak trésnani, awaké déwé wis ngerti semono gedéné katrésnané Gusti Allah marang awaké déwé, mulané awaké déwé ya kudu trésna marang sakpada-pada. 12(Aja pada nggugu, nèk ènèng wong ngomong jaréné bisa weruh Gusti Allah.) Ora tau ènèng wong weruh Gusti Allah, nanging Gusti Allah manggon nang tengahé awaké déwé. Mulané nèk awaké déwé nrésnani sakpada-pada, katrésnané Gusti Allah bisa kétok sak kabèhé. (Lah mengkono kuwi Gusti Allah bisa kétok ing uripé awaké déwé.)\n13Kepriyé awaké déwé bisané ngerti nèk awaké déwé wis dadi siji karo Gusti Allah lan Dèkné manggon nang tengahé [ 405 ]awaké déwé? Awaké déwé ngerti kuwi, awit Gusti Allah wis ngekèki Roh Sutyi sing manggon ing atiné awaké déwé. 14Aku déwé wis weruh Anaké Gusti Allah lan saiki aku ngabarké marang wong liya nèk Gusti Allah Bapaké awaké déwé sing ngongkon Gusti Yésus Kristus, Anaké, dadi Juru Slameté manungsa. 15Sapa sing ngakoni nèk Gusti Yésus Kristus kuwi Anaké Gusti Allah, wong kuwi pantyèn kanggonan Gusti Allah lan wong kuwi pantyèn dadi siji karo Gusti Allah. 16Awaké d��wé ngerti nèk Gusti Allah trésna tenan marang awaké déwé lan awaké déwé njagakké kuwi.\nPara sedulur, Gusti Allah kuwi wujut katrésnan. Dadiné sedulur sing nrésnani liyané kuwi ya pantyèn wis dadi siji karo Gusti Allah lan Gusti Allah pantyèn ya manggon ing uripé sedulur kuwi. 17Nèk awaké déwé nindakké katrésnané Gusti Allah kaya sak mestiné, awaké déwé uripé nang jagat kéné bisa kaya Gusti Yésus Kristus. Dadiné mbésuk ing dina kruton awaké déwé ya ora nduwé wedi mara nang ngarepé Gusti Allah. 18Wong sing trésna marang Gusti Allah kuwi ora wedi, awit katrésnan sing sak mestiné kuwi ngilangké rasa wedi. Wong sing ijik nduwé rasa wedi kuwi durung ngrasakké katrésnané Gusti Allah kaya sak mestiné, awit dèkné ijik nduwé wedi nèk bakal nampa setrapan.\n19Awaké déwé bisa trésna marang Gusti Allah lan wong liyané, jalaran Gusti Allah nrésnani awaké déwé ndisik. 20Nèk ènèng wong ngakuné trésna marang Gusti Allah, nanging sengit marang seduluré, wong kuwi tibaké goroh. Lah nèk wongé ora bisa trésna marang seduluré sing dèkné bisa weruh, gèk kepriyé wong kuwi bisa trésna marang Gusti Allah sing dèkné ora bisa weruh. 21Angger-anggeré Gusti Allah kanggo awaké déwé uniné ngéné para sedulur: \"Sapa sing trésna marang Gusti Allah kudu trésna marang seduluré.\"\n5 1Para sedulur, wong sing ngaku nèk Gusti Yésus kuwi Kristus, kongkonané Gusti Allah, wong kuwi pantyèn anaké Gusti Allah tenan. Wong sing trésna marang Gusti Allah Bapaké, mesti ya trésna marang anak-anaké. 2Mulané, bisané awaké déwé ngerti, nèk awaké déwé trésna marang para anaké Gusti Allah yakuwi, nèk awaké déwé trésna marang Gusti Allah lan netepi angger-anggeré. 3Nèk awaké déwé ngakuné trésna marang Gusti Allah, awaké déwé ya kudu netepi angger-anggeré. Angger-anggeré Gusti Allah ora abot kanggo awaké déwé. 4Kenèng apa aku kok ngomong ngono, para sedulur? Awit saben wong sing wis dadi anaké Gusti Allah nduwèni kekuwatan menangké donya. Awaké déwé bisané menangké donya lantaran pengandelé awaké déwé marang Gusti Yésus. 5Awit, sapa ta sing bisa menangké pangwasané ala nang jagat kejaba wong sing pretyaya nèk Gusti Yésus Kristus kuwi Anaké Gusti Allah. 6Pantyèn ya Gusti Yésus Kristus sing teka nang jagat terus dibaptis karo banyu lan getihé tumètès dongé Dèkné dipatèni. Dèkné ora namung dibaptis ing banyu, ora, nanging Dèkné uga dipatèni. Lan Roh Sutyi déwé sing dadi seksi nèk kuwi klakon tenan, awit Roh Sutyi ora goroh.\n7-8Dadiné ènèng tanda telung werna sing dikanggokké karo Gusti Allah kanggo netepké nèk Gusti Yésus Kristus kuwi Anaké, yakuwi: dongé Roh Sutyi medun rupa manuk dara, dongé Gusti Yésus dibaptis ing banyu lan dongé Dèkné dipatèni lan getihé tumètès. Tanda kabèh telu iki ya pantyèn tyotyok tenan. 9Mulané para sedulur, nèk tembungé manungsa waé awaké déwé ngandel, lah tanda sangka Gusti Allah menèh awaké déwé ora kudu ngandel? Yakuwi tanda sangka Gusti Allah nèk Gusti Yésus Kristus kuwi Anaké. 10Wong sing pretyaya marang Anaké Gusti Allah, wong kuwi wis ngerti uga ing atiné nèk iki tenan. Wong sing ora pretyaya marang Gusti Allah malah ndadèkké Gusti Allah dadi wong goroh, awit wongé ora pretyaya marang tembungé [ 406 ]Gusti Allah bab Anaké. 11Tembungé Gusti Allah bab Anaké kuwi tyekaké ngéné: Gusti Allah wis ngekèki urip langgeng marang awaké déwé lan urip langgeng kuwi awaké déwé bisané nampa nèk awaké déwé pretyaya marang Gusti Yésus Kristus, Anaké Gusti Allah. 12Tegesé, wong sing wis dadi siji karo Gusti Yésus, wong kuwi wis nduwèni urip langgeng. Wong sing ora dadi siji karo Gusti Yésus, Anaké Gusti Allah, wong kuwi ora nduwé urip langgeng.\n13Para sedulur, aku nulis layang iki marang kowé, supaya kowé sing pretyaya marang Gusti Yésus, Anaké Gusti Allah, pada ngerti kabèh nèk kowé wis nduwé urip langgeng. 14Dadiné awaké déwé ya wani mara nang nggoné Gusti Allah karo kendel, awit awaké déwé ngerti nèk Gusti Allah bakal ngrungokké pandongané awaké déwé, janji penjalukané awaké déwé tyotyok karo kekarepané. 15Lah nèk awaké déwé ngerti nèk Gusti Allah ngrungokké marang penjalukané awaké déwé apa waé, dadiné awaké déwé ya ngerti nèk awaké déwé nampa apa sing dijaluk karo awaké déwé.\n16Mulané, nèk kowé weruh sedulurmu nggawé dosa, nanging dudu dosa pati, sedulur kuwi didongakké lan Gusti Allah mesti bakal ngekèki urip marang sedulur mau. Kuwi kanggo sedulur kabèh sing nggawé dosa, nanging dudu dosa pati. Awit uga ènèng dosa pati. Wong sing nglakoni dosa kuwi wis ora usah mbok dongaké. 17Bener, kabèh ala ya dosa, nanging ora kabèh dosa kuwi dosa pati.\n18Para sedulur, awaké déwé ngerti nèk wong sing wis dadi anaké Gusti Allah kuwi ora urip ing dosa, awit Gusti Yésus Kristus, Anaké Gusti Allah, mageri wong kuwi. Sétan ora bisa ngwasani dèkné.\n19Awaké déwé ngerti nèk awaké déwé wis dadi anaké Gusti Allah, senajan jagat sak kabèhé wis dikwasani Sétan.\n20Para sedulur, awaké déwé ngerti nèk Anaké Gusti Allah wis teka nang jagat lan wis ngekèki kaweruh marang awaké déwé, supaya awaké déwé kenal marang Gusti Allah sing sejati. Uripé awaké déwé iki wis dadi siji karo Gusti Allah sing sejati, jalaran awaké déwé wis dadi siji karo Anaké, yakuwi Gusti Yésus Kristus. Dèkné Gusti Allah sing sejati lan Dèkné sing ngekèki urip langgeng.\n21Anak-anakku, pada sing ati-ati lan pada ngedohi sak wernané brahala.\nYohanes.","id":"<urn:uuid:36939d52-6b10-470d-a1d4-0d1f22e9c3fa>","dump":"CC-MAIN-2024-18","url":"https:\/\/jv.wikisource.org\/wiki\/Kitab_Sutyi_Prejanjian_Anyar\/1_Yohanes","date":"2024-04-23T15:23:29Z","file_path":"s3:\/\/commoncrawl\/crawl-data\/CC-MAIN-2024-18\/segments\/1712296818711.23\/warc\/CC-MAIN-20240423130552-20240423160552-00574.warc.gz","language":"jvn","language_score":1.0000060797,"language_script":"Latn","minhash_cluster_size":1,"top_langs":"{\"jvn_Latn_score\": 1.000006079673767}","num_words":3465,"character_repetition_ratio":0.146,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.194,"stopwords_ratio":0.492,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}