diff --git "a/dsb_Latn/mala_000002_remove.jsonl" "b/dsb_Latn/mala_000002_remove.jsonl" new file mode 100644--- /dev/null +++ "b/dsb_Latn/mala_000002_remove.jsonl" @@ -0,0 +1,244 @@ +{"url":"https:\/\/www.domowina-verlag.de\/kinderbuecher\/redne-zowco.html","collection":"culturax","source":"OSCAR-2109","original_code":"dsb","text":"Rědne źowćo se wót swójeje pśirodneje mamy zastarcyjo. Toś musytej wóno a jeje bratš wjele pśenjasć, nježli se bajka glucnje skóńcyjo.","num_words":28,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.172,"stopwords_ratio":0.071,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":34006.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"","collection":"culturax","source":"OSCAR-2019","original_code":"dsb","text":"W našom rěźe wó starjejšych, kótarež powědaju wěcej ako jadnu rěc ze swójimi źiśimi, pśedstajijomy źinsa Gregora Kliema. Z nim jo powědała Stefanie Krawcojc.","num_words":32,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.172,"stopwords_ratio":0.062,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":56352.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Argentinska","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Argentinska jo kraj w Pódpołdnjowej Americe.\n\nGeografija \n\nArgentinska granicujo z Chilskeju, Boliwiskeju, Paraguayom, Uruguayom a Brazilskeju. Nejwuše městno jo góra Aconcagua (6 962 m nad normalneju nulu), a nejniše : Laguna del Carbón ( 105 m pod normalneju nulu).\n\nMěsta \n\nNejwětše města su :\n\n Buenos Aires - 11 655 100 wobydlarjow\t\n Cordoba - 1 460 200 wobydlarjow\n Rosario - 1 243 400 wobydlarjow\t\n Mendoza - 977 500 wobydlarjow\t\n La Plata - 833 100 wobydlarjow\t\t\t\n Tucuman - 791 200 wobydlarjow\n Mar del Plata - 679 000 wobydlarjow\t\n Salta - 519 900 wobydlarjow\n\nStawizny\n\nWótkaz \n\n \nStat w Pódpołdnjowej Americe","num_words":125,"character_repetition_ratio":0.137,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.33,"stopwords_ratio":0.016,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":99573.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Arno%C5%A1t%20Muka","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Prof. dr. Arnošt Muka, nimski Ernst Mucke (* 10. měrca 1854 we Wjelikem Wósyku; † 10. oktobra 1932 w Budyšynje) jo był serbski spisowaśel, gymnazialny profesor, rěcywědnik, ludowědnik, organizator serbskego narodnego kulturnego žywjenja a załožaŕ serbskego muzeuma. Wón jo dobył sorabistice internacionalne pśipóznaśe.\n\nŽywjenje \nArnošt Muka jo se naroźił na 10.03.1854 w Górnej Łužycy we jsy Wjeliki Wósyk pśi Biskupicach. Wón jo był syn Jurija Muki (1824-1875) a maśerje Marije Muki (1832-1894). Wót 1866 do 1874 jo wuknuł na gymnaziumje w Budyšynje. 1869 jo zastupił do serbskego gymnazialnego towaristwa Societas Slavica Budissinensis. Tam jo organizěrował wulět do Błotow. Z tym Muka jo se z Dolneju Łužycu wopóznał. How wón jo słyšał k prědnemu razoju dolnoserbsku rěc a dolnoserbske spiwy. Jo wiźeł teke drastwy Dolnych Serbow a płonu pěskowatu krajinu. Jo se zmakał z pśijaznymi luźami w Dolnej Łužycy. Na to wón jo nawuknuł rěc Dolnych Serbow. W lěśe 1874 jo kóńcył gymnazialne kubłanje.\n\nWót 1874 do 1879 jo studěrował teologiju, filologiju a slawistiku w Lipsku. 1875 jo załožył z Jakubom Bartom-Ćišinskim serbske studentske zmakanje \"Schadźowanka\" a literarne - kulturne zmakanje młodych Serbow Lipa Serbska. Wónej stej wjadłej \"Młodoserbske gibanje\". Wónej stej paliłej teke narodne wědobnje Serbow pśez srědki wuměłstwa, kultury, literatury a wědomnosći. Mimo togo Muka jo zběrał dolnoserbske słowa, ludowe pěsni, pśisłowa a powěsći. Pśisamem wšykne wjelike prozniny jo pśedrogował serbske strony. Nazgromaźony material jo se głownje w serbskem wědomnostnem casopisu Časopis Maćicy Serbskeje wózjawił. Wót lěta 1878 jo Muka jadno lěto ako pomocny ceptaŕ na gymnaziumje w Žytawje źěłał. 1879 jo złožył wuše wucabnikojske pśespytowanje. Muka jo był aktiwny w serbskem lajskem źiwadłowem gibanju a stwóriśel edicije Prěnja serbska dźiwadłowa zběrka, kenž jo wót 1880 do 1923 wudawał. Wót lěta 1879 jo źěłał ako wušy gymnazialny wucabnik na Budyšyńskem gymnaziumje. Rownocasnje Muka jo pśistupił zjadnośeństwoju Budyska bjesada, w kótaremž jo serbske – patriotiske zaměry slěźił. 1883 Muka jo do Chemnitza pśesajźił. Tam jo pśebył až do 1887 a pótom wón jo wucył na gymnaziumje Albertinum w Freibergu. Zaprědka jo źěłał ako wucabnik a pótom jo był wót 1911 konrektor a wót 1913 studijny raźc. W lěśe 1916 jo šeł na wuměńk a lěto pózdźej jo se wrośił do Budyšyna. Muka jo póznał Minu Witkojc (1893-1975). Wón jo był wjelgin zajmowany na Minu Witkojc. Pśez wšake pósrědnjenja pśez politikaŕja Arnošta Barta (1870-1956) jo była Mina Witkojc 1922 priwatna wuknica a jo wuknuła serbsku rěc cytaś a pisaś. Wóna jo była wjelika dolnoserbska spisowaśelka a to jo była wjelicka zasłužba Muki. Arnošt Muka jo zemrěł na 10.10.1932 w Budyšynje\n\nStatkowanje \nArnošt Muka jo nejwuznamnjejšy sorabist staršeje generacije a jo był wjelebocny spěchowaŕ serbstwa. Dłujke lěta jo był funkcionaŕ Maćice Serbskeje, wót 1904 cesny cłonk a wót 1922 jeje cesny pśedsedaŕ. Wót 1880 jo był teke cłonk Maśice Serbskeje. W lětach wót 1882 do 1907 jo źěłał ako redaktor Łužice a wót 1894 do 1932 ako redaktor Časopisa Maćicy Serbskeje. Pó smjerśi Smolerja a Hórnika jo Muka był nacolna wósobina narodnego gibanja a jo zastupował pozicije antiimperialistiskeje demokratije. \n\nPśez cełe žywjenje jo wón we wukraju pjenjeze zběrał za zaměry Serbow. Głownje źěkowane jogo pomocy jo se Serbski dom natwarił a 1904 wótewrěł. Dalšny statk Muki jo zarědowanje serbskeje etnografiskeje wustajeńce w Drježdźanach (1896), ako jo zjawnje dokumentěrowała eksistencu Serbow a jo wugranjała wólu Serbow swóju kulturu a rěc zdźaržaś w casu antiserbskeje šćuwańce w imperialistiskej Nimskej. \n\nPrědny wětšy rezultat Mukowego zběrańskego a slěźeńskego źěła jo było wózjawjenje Statistki Serbow z nadrobneju etnografiskeju kórtu w lětach 1884-1886 w Časopisu Maćicy Serbskeje. W toś tej statistice jo Muka wšykne serbske wósady Dolneje a Górneje Łužyce dokradnje wopisał, ale teke stawizny namócneje germanizacije a woboranja serbstwa w jadnotliwych jsach. Toś tym antiimperialistiskim wótmyslenjam su teke słužyli jogo onomastiske slěźenja, wjele studijow wó městnostnych, stroninych a wósobowych mjenjach w serbskich stronach abo w južo germanizěrowanych, něga serbskich, regionach. Wažne źěła togo wobłuka su: Serbske městnostne mjena a jich wuznam (Slavia Occidentalis 1923-26); Bausteine zur Heimatkunde des Kreises Luckau (Luckau 1918); Serbske ležownostne mjena a jich woznam (Slavia Occidentalis 1927, 1929); Přinoški k stawiznam přeněmčenych stron Delnjeje Łužicy (ČMS 1911). Ako jo w lěśe 1886 \"Towaristwo wjercha Jabłonowskego\" w Lipsku wupisało wuběźowanje wó spisanje dolnoserbskeje gramatiki w pśirownowanju z górnoserbskeju, stej Mjertyn Moń, kenž jo póchadał z Turnowa a jo tencas był wucabnik na realnem gymnaziumje w Eislebenje, a Arnošt Muka swójo źěło wó toś tej temje zapódałej. Wót Muki pśedpołožone źěło jo se dnja 4. apryla 1887 z mytom wuznamjeniło. Styri lěta pózdźej jo pón samske towaristwo źěło ako dolnoserbsku gramatiku pód nadpismom Historische und vergleichende Laut- und Formenlehre der niedersorbischen (niederlausitzisch-wendischen) Sprache wudało (616 bokow). Gramatika Muki glěda na tegdejšy nałog rěcy a jo historiske orientěrowana. Togodla jo měła teke wjelicki wliw na pisanu dolnoserbsku rěc. Pak gramatika njejo měła jano wliw na górnoserbsku rěc, ale teke a druge słowjańske rěcy. \n\nWjerašk wědomnostnego źěła Arnošta Muki jo pak był wjeliki tśizwězkowy Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow, kótaryž jo wujšeł w lětach 1911 do 1928. W njom jo bogaty a wobšyrny słowoskład zdźaržany, syntaksa a frazeologija stej wobjadnanej a hyšći k tomu jo w njom wjelika encyklopedija Dolnych Serbow. Muka jo teke był etnograf a folklorist, jo wudawał ludowe pěsnje a pśisłowa, jo pśedstajał socialne struktury wobydlaŕstwa jadnotliwych jsow a jo pódał wuznamne fakty za ludowědne slěźenja. Wón jo wózjawił cełu mań studijow wó staršych rěcnych pomnikach a jo edicije takich pomnikow pśigótował. Wón jo napisał nastawki wó jadnotliwych zjawjenjach tegdejšeje serbšćiny a tež wobšyrne studije wó drjewjanopołobšćinje a klasiskich rěcach. Za jogo statkowanja su Muku wšakorake akademije a wědomnostne towaristwa ako cłonka pśiwzeli a su jomu rědy a myta pósćili.\n\nWuznamjenjenja \nArnošt Muka jo dostał rěd Swětego Save (1893), ruski rěd Sankt-Stanislaus (1900), rěd Danila (1906), ruski rěd St.-Annenine (1914) a saksojski Albrechtowy rěd (1916). W Chóśebuzu jo droga \"Ernst-Mucke-Straße\" pó njom se pomjenjowała a w Budyšynje jo droga \"Doktor-Ernst-Mucke-Straße\" pó Muce se pomjenjowała.\n\nTwórby \n De dialectis Stesichori, Ibyci, Simonidis, Bacchylidis aliorumque poetarum choricorum cum Pindarica comparatis. disertacija, uniwersita Lipsk, 1879\n Statistika łužiskich Serbow. sebjenakładnistwo, Budyšin 1884–1886; 5. nakładow mjazy nadpismom Serbski zemjepisny słowničk. Budyšinje 1927; nowy śišć: Domowina-nakładnistwo, Budyšyn 1979\n Historische und vergleichende Laut- und Formenlehre der niedersorbischen (niederlausitzisch-wendischen) Sprache. Mit besonderer Berücksichtigung der Grenzdialecte und des Obersorbischen. Hirzel, Lipsk 1891; zasejwuśišć: centralny antikwariat nimskeje demokratiskeje republiki, Lipsk 1965\n Wörterbuch der nieder-wendischen Sprache und ihrer Dialekte. \n\n zwězk 1: A–N. nakładnistwo ruškeje a češkeje akademije wědomnosćow, St. Petersburg 1911–1915, Prag 1926; nowy śišć: Domowina-nakładnistwo, Budyšyn 2008, ISBN 978-3-7420-2091-8\n zwězk 2: O–Ź. nakładnistwo českeje akademije za wědomnosću a wuměłstwo, Prag 1928; nowy śišć: Domowina-nakładnistwo, Budyšyn 2008, ISBN 978-3-7420-2092-5\n zwězk 3: Familiennamen, Ortsnamen, Flurnamen, Nachträge. nakładnistwo českeje akademije za wědomnosću a wuměłstwo, Prag 1928; nowy śišć: Domowina-nakładnistwo, Budyšyn 2008, ISBN 978-3-7420-2093-2\n\n Bausteine zur Heimatkunde des Luckauer Kreises. wokrejsne wuzamknjenje, Łukow 1918\n Sérbsko-němski a němsko-serbski Přiručny-Słownik. Schmaler, Budyšyn 1920\n Ernst Eichler (wudawaŕ): Abhandlungen und Beiträge zur sorbischen Namenkunde (1881–1929) (=slawistiske slěźenja, zwězk 45). Böhlau, Köln und Wien 1984, ISBN 3-412-08483-2\n\nŽrědła \n https:\/\/web.archive.org\/web\/20071008062008\/http:\/\/www.museum.sorben.com\/muka\/\n http:\/\/books.google.de\/books?id=LpXAkq3-_ucC&dq=Arnost+Muka&printsec=frontcover&source=bl&ots=D8Gu8zSzes&sig=4q_mVTyj6-73WJDGrhqNvXsLNQs&hl=de&ei=t69ESqDQDJK1sgbjl9gZ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6\n http:\/\/www.lr-online.de\/regionen\/Cottbus;art1049,1801415\n\nWótkaze \n\n Digitalizat Statistiki Łužyskich Serbow\n\nSerb\nRěcywědnik\nSpisowaśel\nLudowědnik\nSorabist\nWucabnik\nRoź. 1854\nWum. 1932\nMuž","num_words":1801,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.04,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":17918.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Baden-W%C3%BCrttembergska","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Baden-Württembergska (nim. Baden-Württemberg) jo zwězkowy kraj Zwězkoweje republiki Nimska. Stolica jo Stuttgart.\n\nGeografija \nBaden-Württembergska granicujo:\n\n z Bayerskeju na pódzajtšu,\n z Hesseńskeju a Rheinland-Pfalcojskeju na dłujkem wjacorje.\n\nEkonomija\n\nStawizny\n\nNejwětše města \n\n Stuttgart\n Mannheim\n Karlsruhe \n Heidelberg\n Heilbronn\n Ulm\n Pforzheim\n\nWokrejse \n\nWokrejse Baden-Württembergskeje:\n\nEksterne wótkaze \n\n Internetowe boki Baden-Württembergskeje \n\nNimska","num_words":97,"character_repetition_ratio":0.144,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.185,"stopwords_ratio":0.072,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":19669.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/B%C5%82ota","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Błota ( Spreewald) - su lěsowata krajina w Dolnej Łužycy kołowokoło Sprjewinych tšugow.\n\nWažnosći \nBłota su ako wjelike strony nižynow tak teke historiska a kulturska krajina na krotkem zajtšu \nBramborska. Wažne su how tšugi a grobli, kotare su wuzrědłe z Sprjewje pśi Brjazynje a se zjadnośiju w Starem Škodowje. Serby, kotarež bydle w Błotach, su twarili kanaly, Błota su něnto wětše ako něga. Mjazy kanalemi jo bagnišćo. Błota su wjelgin wažne a zajmne za pśijaśelow pśirody, ornitologow a teke za turistow.\n\nGeografija \nBłota su we wokrejsach Sprjewja-Nysa, Górne Błota-Łužyca a Dubja-Błota, wobstoje z Dolnych a Górnych Błotow. Pódpołdnjowa granica Górnych Błotow jo łužyski granicny nasyp. Na pódpołnocy jo góla wokoło Luboraza. Na pódzajtšu a na pódwjacorje jo granica Górnych Błotow njejasna. Wót Lubina gronimy wó Dolnych Błotach. W Lubinje eksistěrujo jano jadna rěcyna wótnoga Sprjewi. Akle pód Lubinom eksistěruju tšugi grobli a koncujoty pśi Nowsańskem jazorje.\nBłota su we wokrejsach Sprewja-Nysa, Górne Błota-Łužyca a Dubja-Błota, wobstoje z Dolnych a Górnych Błotow. Pódpołdnjowa granica Górnych Błotow jo łužyski granicny nasyp. Na pódpołnocy jo góla wokoło Luboraza. Na pódzajtšu a na pódwjacorje jo granica Górnych Błotow njejasna. Wót Lubina gronimy wó Dolnych Błotach. W Lubinje eksistěrujo jano jadna rěcyna wótnoga Sprjewi. Akle pód Lubinom eksistěruju tšugi grobli a koncujoty pśi Nowsańskem jazorje. Tšugi a grobli su 970 km dłujke.\nZa regionalna gospodaŕstwo jo se załožyło “Wirtschaftsraum Spreewald” ako zjadnośeństwo. Wikowarje su pśedali gorki, kśen a druge regionalne produkty. W EU ma mě “Błota” šćit za “Wirtschaftsraum”, kotary jo wetšy ako pśirodne Błota.\n\nBłota su 3.173 km² wjelike a maju 285.000 wobydlarjow. Wažne městna su Tšupc, Lubin, Lubnjow, Lědy, Wětošow, Borkowy.\n\nStawizny \nW powěsći jo gronił, až cart jo worał swojo polo. Woł stoj a cart chyśi šapku za nim. Woł jo se zapłošył a źo do wšykny směry a wora Błota. \n\nZ to powesću Serby su wopytali nastanje Błośe wusjasniś.\n\nAle wědomnistniki maju teke pśirodne wujasnjenje za nastanje:\nW lodowje dobje Sprewja jo bežoś mjazy tšugi lodojce wodu. Błota su nastali. \nW Błotach njedaju gory wo sto metrow.\n\nWjedro \nWjedro jo dobre za wšykny turistow w nalěšu, lešu a nazymje. Temperatury su mjazy 5° C a 30 °C w tom casu. Ale w zymje mjazy –10 °C a 0 °C. Spadki su dłymoki 550 mm\/m² w leše.\n\nPśiroda \nW Błotach eksistěrujo 18.000 družynow zwěrjetow a rostlinow.\n1991 dostali Błota wót UNESCO titel \"biosferowy rezerwat\".\n\nŽywjenje \nDomy w Błotach su na wjelike źěl z drjewa, bolane domy a wobwězbowy domy. Typiske su teke kšywa, kotarež su z słoma abo sćiny. Pokońce stej pyšniś z głowu wužowego krala. Za Serbow to jo symbol gluki. Take pyšnjenje na domach su znamje Błotow.\nGłowny wobchad Błotow jo na woźe ze cołnami. W cełych Błotach su cołny z motorom zakazane. Wuwześe wobstoje na dłymokich tšugach a za bury. Na drogach a sćažkach možoš derje kolasowaś, dokulaž w Błotach jo mało gorkow a žedne gory.\nWjele městow možośo z awtom dośěgnuś, ale młoge městna jano z cołnom.\nCołny goni z wjasłom. To jo žerź (4m) kotara štapi do wody (woda njejo dłymoki, cesto jano 20 cm -200 cm)\na pon wotstarcyś se dalej. Na Lědach jěźo apryla až do oktobra postowy cołn. To jo jadnoraznje w Nimskej.\n\nZa turistow \nTuristy mógu tam same padlowaś abo w kupce cołnowaś, kólasowaś a se pśechójźowaś.\nPśiroda jo wjelgin rědna a jadnorazna w Nimskej.\n\nGlědaj teke \n http:\/\/www.spreewald.de\n http:\/\/www.spreewald-info.com\n\nŽrědła \nMeine Lausitz\/ Moja Łužica, Christian Schneider, Ludowe nakładnistwo Domowina, 2000, Bautzen\n\nŁužyca\nGeografija","num_words":761,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.191,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.003,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":48382.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jurij%20Br%C4%9Bzan","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jurij Brězan (*roź. 9. junija 1916 we Worklecach, wum. 12. měrca 2006 w Kamjeńcu) jo był górnoserbski spisowaśel, awtor młogich knigłow, nejwažnjejšej stej trilogija \"Feliks Hanuš\" a roman \"Krabat\". \n\nAž do swójeje smjerśi jo bydlił w Hornem Hajnku blisko Worklec.\n\nTwórby (wuběrk)\n1950: Do noweho časa (zběrka basnjow)\n1952: Stara Jančowa\n1953: Mjez Čornobohom a Błótami\n1958: Madlena a druhe powědančka a skicy\n1958: Feliks Hanuš, zw. 1. Šuler\n1959: Trix a woł Jonas\n1960: Feliks Hanuš, zw. 2. Wučbne lěta\n1961: Robert a Sabina\n1964: Feliks Hanuš, zw. 3. Zrałe lěta\n1966: Nawrót do Krakowa\n1968: Čorny młyn\n1975: Łužiske impresije\n1976: Krabat\n1982: Stary nan\n1992: Moja archa Horni Hajnk\n1993: Rifko – z dźenika dakla\n1994: Krabat, druha kniha\n1994: Braškowe powědanja\n1997: Salowčenjo\n1997: Naš wuj z Ameriki\n1998: Rozmyslenja a domyslenja\n2000: Štwórtk, tři běrtlki na štyri\n2001: Ze studnje lět\n2004: Habakuk\n\nW pśełožku do dolnoserbšćiny\n1958: Stara Janšowa\n1978: Krawcojce (wulicowańko), w: Mrokawa běłych pjerkow. Zběrka wulicowańkow, z górnoserbšćiny pśestajił Erwin Hanuš\n\nŽrědła \n Hubert Žur, Komuž muza pjero wodźi, LND, Budyšyn 1977, b. 26-49.\n Helmut Kaltšmit, Leksikon awtorow serbskich knihow 1945-1978, Budyšyn 1979, b. 15-19.\n\nWótkaze \n\nInternetowy bok Jurija Brězana w górnoserbšćinje a nimšćinje \n\nSerbski spisowaśel\nSerb\nRoź. 1916\nWum. 2006\nMuž","num_words":279,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.331,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.598,"perplexity_score":46778.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jurij%20Koch","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jurij Koch (roź. 15. septembra 1936 w Hórkach) jo serbski spisowaśel, žurnalist, dramatikaŕ a pśełožowaŕ.\n\nŽywjenje\nJurij Koch jo se naroźił 15. septembra 1936 w Hórkach, wokrejs Kamjenc, ako syn skałarja. Wót 1942 do 47 jo chójźił na ludowu šulu, wót 1947 do 49 na serbski gymnazij we Warnoćicach (Varnsdorf), wót 1950 do 52 na Serbsku wušu šulu w Budyšynje a wót 1952 do 54 na Serbsku wušu šulu w Chóśebuzu. Tam jo teke złožył maturu. Pótom jo šeł styri lěta (1956 do 60) na studij žurnalistiki na Uniwersiśe Karla Marxa w Lipsku a jo wótzamknuł ako diplomowy žurnalist. 1965 jo hyšći dalšny diplomowy studij, dalokostudij, wótzamknuł pśi Źiwadłowej wusokej šuli w Lipsku. W běgu žywjenja jo statkował ako žurnalist a rozgłosowy redaktor a dalej statkujo ako lichotny spisowaśel a žurnalist. Tśi raze jo dostał Literarne myto Domowiny (1964, 1969 a 1973) a dwa raza Myto Ćišinskego (1968 w kolektiwje a 1974). Źinsa wón bydli w chóśebuskem měsćańskem źělu Žylowje.\n\nTwórby \nJogo spisowaśelske statkowanje jo kradu wobšyrne. \n\n Lyrika \n1965: Nadróžny koncert, LND \n1967: Spěw přećelstwa (sobuawtor), LND \n1969: Tam dźe Šprjewja šumic (sobuawtor), Wydawjectwa Bjelarus, Minsk 1969\n1971: Poezija Łužickich Serbiw (sobuawtor), Wydawnictwo chudožnoj literatury Dnipro, Kiew\n1972: Homiu zelenoj Lužyci (sobuawtor), Kamjenjar, Lwow\n\n Proza\n1958: Prědne kłoski (sobuawtor), VWV, Barliń \n1963: Židowka Hana, LND\n1968: Mjez sydom mostami, LND\n1969: Pućowanje k ranju, LND \n1969: Manuskripte - Almanach neuer Prosa und Lyrik (sobuawtor), Mitteldeutscher Verlag, Halle\/Saale\n1970: Wo swojim tworjenju (sobuawtor), LND\n1972: Jadna z nich jo šołtowka (sobuawtor), LND \n1972: Nowe powědki wo nas (sobuawtor), LND\n1972: Takawa oris - Razkazi ot Lužica (sobuawtor), Izdatelstwo Christo G. Danow, Plowdiw \n1974: Leseprobe - Schriftsteller des Bezirkes Dresden (sobuawtor), Drježdźany \n1975: Róžamarja abo Rozžohnowanje we nas, LND 1975; \n1975: Rosamarja, Mitteldeutscher Verlag, Halle\/Saale\n1975: Pohladnjenja (sobuawtor), LND \n1975: Sachsen - ein Reiseverführer (sobuawtor), Greifenverlag, Rudolstadt\n1976: Wotydźenja doma, LND \n1976: Rožamarja, LND \n1976: Moja Łužiska turneja (sobuawtor), LND \n1976: Meine Lausitztournee (sobuawtor), LND \n1978: Wosamoćeny Nepomuk, LND \n\n Dramatika\n\n1965: Jurk dźe rumpodicha pytać - słuchograśe\n1966: Bězmanec Jan - słuchograśe\n1968: Der rote Rechtsanwalt - słuchograśe \n1969: Mjazy sedym móstami - słuchograśe\n1970: Mjez sydom mostami, NSLDź, Budyšyn 1970 (manuskript)\n1972: Poslednje pruwowanje NSLDź, Budyšyn 1972 (manuskript)\n1973: Die letzte Prüfung, Pr 1973, KW Henschelverlag, Berlin 1972; \n1974: Poslední zkouška, KW Dilia, Praga \n1975: Legenda - słuchograśe \n1976: Die letzte Prüfung - słuchograśe\n1977: Landvermesser, Theater der Zeit, 12\/1977\n1977: Šwickojc pytaju źowku - Adapcija graśa Marjany Domaškojc, Pr 1977, NSLDź, Budyšyn 1977 (manuskript)\n1978: Mój wuměrjeny kraj, NSLDź, Budyšyn 1978 (manuskript)\n1978: Jan Bösmann oder Die Kutsche auf dem Dach - słuchograśe\n1978: Fryco a Majka - Adapcija graśa Marjany Domaškojc, NSLDź, Budyšyn (manuskript) \n\n Wědomnosć\/popularnowědomnosć\n1975: Pětr Malink: Wotmołwa (dosłowo), LND\n\n Film\n1968: Die Enkel der Lusizer, \n1972: Die Enkel des Arnošt Bart\n\nW pśełožku do dolnoserbšćiny\n1966: Žydowka Ana, LND, z górnoserbšćiny pśestajił Wylem Bjero\n1969: Mjazy sedym móstami, LND\n1978: Mjazy nima jano rěka (wulicowańko), w: Mrokawa běłych pjerkow. Zběrka wulicowańkow, z górnoserbšćiny pśestajił Erwin Hanuš\n\nPśełožki \n Anton Čechow: Na žeńtwje \/ Mjadwjeź (z górnoserbšćiny), Sekretariat Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny, Budyšyn 1954; Anton Čechow: Styri humoreski (z górnoserbšćiny), Sekretariat Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny, Budyšyn 1954\n Ben Budar: Rebel Jan Čuška (z górnoserbšćiny), Nakład Domowiny, Budyšyn 1956\n Wucbnica matematiki - Za 11.lětnik (z nimšćiny), VWV, Barliń 1957; Bruno Apitz: Nazy mjez wjelkami (z nimšćiny), Nowa doba, Budyšyn 1963\n Boris Polewoj: Naš Lenin (z rušćiny), Nowa doba Budyšyn 1967\n\nŽrědła \n Hubert Žur, Komuž muza pjero wodźi, LND, Budyšyn 1977, b. 88-99.\n Helmut Kaltšmit, Leksikon awtorow serbskich knihow 1945-1978, Budyšyn 1979, b. 50-51.\n\nWótkaze \n Jurij Koch\n\nSerbski spisowaśel\nSerb\nRoź. 1936\nPśełožowaŕ\nŽurnalist\nMuž","num_words":990,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.037,"special_characters_ratio":0.293,"stopwords_ratio":0.022,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.947,"perplexity_score":22044.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Kito%20Fryco%20Stempel","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Kito Fryco Stempel jo był serbski duchowny, spisowaśel a pśełožowaŕ.\n\nWón jo se naroźił 29. nowembera 1787 w Parcowje. Wót 1802-1807 jo chójźił na gymnazium w Budyšynje, źož jo se zeznał teke z Bjedrichom Wylemom Mičku. W lětach 1807-1810 jo studěrował teologiju na uniwersiśe w Lipsku. Ned pó prědnem studijnem lěśe jo załožył sobu tak pómjenjony Korps Lusatia. 1809 jo zastupił do Serbskego prjatkarskego towaristwa, pśedchadnego zjadnośeństwa źinsajšneje Sorabije Lipsk.\n\nW lětach 1810-1813 jo był domacny ceptaŕ, nježlic až njejo był powołany 1813 za fararja w Malinje. W toś tej wósaźe jo statkował źaseś lět, nježlic až njejo se stał 1823 wušy faraŕ w Lubnjowje. Wjelicku wósadu jo zastarował někotare lětźasetki, nježlic až njejo se pódał 1863 na wuměńk. Pó nim njejo se wěcej žeden serbski faraŕ w Lubnjowje pśistajił, což jo na kuždy pad malsnjejšu asimilaciju Serbojstwa w toś tych stronach pódpěrało.\n\nStempel jo wumrěł 2. februara 1867 w Lubnjowje.\n\nW běgu mnogich lět swójogo statkowanja za swóje wósadne, jo napisał Stempel teke ceły rěd originalnych basni, mj. dr. epos Te tśi rychłe tšubały - nejdlěšu znatu serbsku baseń. W njezwuconem sylabiskem systemje komponěrowany epos jo płaśił něźi 80 lět ako zgubjony. Ota Wićaz jo jen 1950 zasej namakał. Rudolf Jenč jo jen zjawnosći spśistupnił w rěźe Pomniki serbskego pismojstwa ako diplomatiske wudaśe. Dalšny epos, Pytanje za starym mjasecom abo łužyskich Serbow pótłocenje njejo se bóžko wěcej namakał a płaśi dalej ako zgubjony.\n\nMimo swójogo basnjenja jo wustupował Stempel teke ako pśestajaŕ antikskich basnikarjow. To pótrjefijo wósebnje Fedrusowe fabule (z łatyńskeje rěcy a Theokritowe idyle.\n\nLiteratura \n Stempel, K. Fr., Te tśi rychłe tšubały a druge pěsni. Zezběrał, za śišć pśigotował a zawod napisał Rudolf Jenč (= Pomniki serbskeho pismowstwa čo. 1). Budyšyn, 1963 [diplomatiske wudaśe].\n Stempel, K. Fr., Theokritowe pastyrske pěsni. Phaedrusowe fable. Za śišć pśigótował, pśedgrono a komentar napisał Rudolf Jenč (= Pomniki serbskeho pismowstwa čo. 4). Budyšyn, 1963.\n Kaufürst, F., Studije k rěcy Kita Fryca Stempla, Budyšyn, 2005.\n\nSpisowaśel\nPismojstwo\nPśełožowaŕ\nSerb\nRoź. 1787\nWum. 1867\nWucabnik\nMuž","num_words":436,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.033,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":53758.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Korla%20Awgust%20Kocor","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Korla Awgust Kocor (* 3. decembera 1822 w Zahorju, † 19. maja 1904 w Ketlicach), nimske mě Karl August Katzer, jo był serbski komponist, wucabnik, dirigent a patriot.\n\nŹěła\n\nOratorije \n Serbski kwas (Die sorbische Hochzeit), 1849\/50\n Žně (Die Ernte), 1849\/83\n Nalěćo (\"Der Frühling), 1860\n Israelowa zrudoba a tróšt (Israels Trauer und Trost), 1861\n Podlěćo (Der Sommer\"), 1883\n Nazyma (Der Herbst), 1886\n Zyma (Der Winter\"), 1889\n So zwoni měr (Friedensglocken), 1891\n Serbski rekwiem (Sorbisches Requiem), 1894\n Wěnc hórskich spěwow (Zyklus der Berglieder), 1860\n\n Opera \n Jakub a Kata (Jakob und Käthe), 1871\n\n Spiwograśe \n Wodźan (Der Wassermann''), 1896\n\nInstrumentalna muzika \n Tśi sonatiny za husle a klawěr, 1850\n Klawěrne trio, 1873\n Smyckowy kwartet, 1879\n Tśi serbske narodne reje za klawěr, 1879\n Serenada za gusle, braču a wioloncello, 1889\n\nŽrědła \n\nKomponist\nSerb\nWucabnik\nRoź. 1822\nWum. 1904\nMuž","num_words":206,"character_repetition_ratio":0.009,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.348,"stopwords_ratio":0.005,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.77,"perplexity_score":30159.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Lublin","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Lublin jo město w Pólskej. W lěśe 2014 jo how bydliło 343 144 luźi.\n\nMěsćańske źěle \nAbramowice\nBronowice\nCzechów Południowy\nCzechów Północny\nCzuby Południowe\nCzuby Północne\nDziesiąta\nFelin\nGłusk\nHajdów-Zadębie\nKalinowszczyzna\nKonstantynów\nKośminek\nPonikwoda\nRury\nSławin\nSławinek\nStare Miasto\nSzerokie\nŚródmieście\nTatary\nWęglin Południowy\nWęglin Północny\nWieniawa\nWrotków\nZa Cukrownią\nZemborzyce\n\nWobydlaŕstwo\n\nSportowy \nKMŻ Lublin - speedway\nKS Lublinianka - kopańca\nMotor Lublin - kopańca\nStart Lublin - basketball\n\nGalerija \n\nSedlišćo w Pólskej","num_words":145,"character_repetition_ratio":0.045,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.177,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.726,"perplexity_score":13679.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Malz","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Malz jo mała wjas z 700 luźimi w Bramborskej. Malz jo měsćański źěl Oranienburga.\n\nSedlišćo w Bramborskej","num_words":24,"character_repetition_ratio":0.104,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.083,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":61692.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Mina%20Witkojc","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Mina Witkojc ( Wilhelmine Wittka; * 28. maja 1893 w Bórkowach, † 11. nowembra 1975 w Popojcach) jo była dolnoserbska spisowaśelka, casnikaŕka, pśełožowaŕka a patriotka, nejsławnjejša spisowaśelka, kótaraž jo pisała w dolnoserbskej rěcy.\n\nŽywjenje až do 1942 \nWóna jo była starša źowka gósćeńcarja Fryco Poleńca (Fritz Polenz) a źowka Marjany Witkojc (Marianne Wittka). Maś jo njemanźelske źowćo póroźiła w maju 1893.\n\nMój nan jo 2 młodyma źowćoma, kótarejž stej byłej jadno za drugim w jogo słužbje, manźelstwo lubił. Mej smej 2 źowći a mój nan teke ma gólca. Wón jo był 1 lěto młodšy ako ja. We wobej poměroma jo se dała 3. njewjesta a wóna jo měła 100 tolaŕ pódomka. Rozsud wót nana njejo był wjelgin śěžki. Na prědnem městnje su byli pjenjeze, pśekupowanje, góspodaŕstwo a twarjenje, kótarež su byli chałupe. Mója maś jo była 21 lět stara, ale jeje młodosći a žywjenja stej byłej brojtej.\n\nMarjana Witkojc jo była rěšaŕka w Barlinju. Mina jo pśi staryma starjejšyma wótrosła. Wóna jo žywa była w chudej wobstojnosći. Wóna jo póznała samobyśe.\n\nBujka abo wóz njamam.\n\nMina jo lubiła staru mamu a jo pomjeniła ju mama. Wóna jo žywiła teke jadno lěto pśi nanje.\n\nDom wót nana jo był gósćeńc… wokoło poł góźiny wót Lipje daloki. Cesto som sejźiła śicha na wokno wótpołdnja a som glědała góźiny dłujko, lěc gósć se zabłuźijo w samotnosći. Pótom ja som buźiła nana ze spanja.\n\nStyri lět stare źowćo (1897) njejo se cuło doma.\n\nPśebywanje pśi nanje jo było wjelike pśewobrośenje we mójom žywjenju. Tam wóni su powědali jano nimski a we prědnem casu ja som njejo rozměła. Jano stara mama, mama wót nana, kótaraž jo była serbski drastwiś, powěda zazdaśim serbski.\n\nWóna jo sejźiła pśecej myslata na kamjenju w zagrodce.\n\n...ja som była sobu stergnuła wót doma a wjele tšugow, groblow a łukow su źělili mě wót (pśi)swójźbnej a bliskej luźu... Pśiźo źeń pśiźo maś wopšawdny... a wóna jo sobu wzejo mě doma... pśi starej mamje... skóro som se rozměła serbsku rěc zasej. Pśiźo źeń se wusunuś słowa: \"Dort liegt eine Nadel\" und ich dachte: \"Na, jetzt kann ich es ja wieder“.\n\nMina jo woglědała až do 1907 šulu w Bórkowach.\n\nMy smy wuknuli wjelgin derje gódła w šuli... jo było pśirownowanje \"woł\" małe, pótom kněz wucabnik jo wupytał pómjenjenja wót wšakich cuzabnikojskich styrinogacow a my smy byli kopylce, dromedary, zwětšego abo rhinozerose. Jo škóda, až njejsmy njazgónili wěcej wót śeśkach. Naš wucabnik kněz Brodak jo był howacej dobry luź. Na wukazanje wót šulskego zastojnstwa wón jo musał se rozgranjaś nimski z nami, rownož my źiśi njejsmy njerozměli nic abo mało. Dla togo prědne šulske lěta su w kurjawje zawobalili, ja wěm jano pitśitśku.\n\nMina jo wuknuła dwójorěcnosć. Ale wóna móžo jano na nimski cytaś a pisaś. W lěśe 1907 wóna pisała prědne basni. Až 1910 jo 22 rukopisnych basnjow na nimski zdźaržane. Basnikaŕka jo cytała rada Goethe a Heine. Wóna jo dostała pakety z knigłami wót pśijaśelki a wótkubłaŕki, Valeski Raedsch. W basni wót zběranjo źěkowanje An Frau R.. \n\nPó šulskem casu, wot 1907 wóna jo źěłała w Barlinju ako słužabna, rěšaŕka a wězaŕka kwětkow. Wob cas prědneje swětoweje wójny (1914-1916) Mina jo źěłała teke w wojnskej industriji. Něźi w lěśe 1916 wóna jo se wrośiła do rodneje jsy Bórkowy. Až do 1921 wóna jo była najamnica a rolnikaŕska źěłaśeŕka w Bórkowach. \n\nW septemberje 1921 wóna jo zmakała dr. Arnošta Muku (Ernst Mucke, 1854-1932). Pód jogo wliwom w februarje 1922 Mina Witkojc jo se pśesedliła do Budyšyna. Tam wóna jo była wuknica na priwatnej šuli a wuknuła cytanje a pisanje na serbski. Pod nawjedowanim A. Muki wóna jo se teke z serbskeju literaturu a stawiznami wopóznawała. W tom casu wóna sebje wuwědobnijo serbsku narodnosć. Teke wažny luź jo był za nju Jan Cyž. \n\nW Budyšynje Mina Witkojc jo źěłała pśi Serbskem Casniku. Witkojc jo pisała komentary ako Mysli wó wójnje (1924, Gedanken über Krieg) a Serbska žeńska-rowryjaŕka swojogo narodna (1930, Die wendische Frau- eine Totengräberin des Volkes), rozpšawu Drogowanje pó Českosłowaskej (1925\/26, Reise durch die Tschechoslowakei), poetisku prozu Nalětna noc w Błotach (1932, Frühlingsnacht im Spreewald), ironiski - sarkastiska glosa Něco wót wuzwolowanja kralowkow rědnošći (1930, Etwas über Schönheitswettbewerbe).\n \nMina Witkojc jo se wopóznała sotšy Lizu a Marjanu Domaškojc we jsy Cazow (Zahsow). W tom casu jo nastało wjele basnjow. Wót 1924 až do 1928 basnikaŕka jo źěłała pśi wudaśu wót lětnego kalendaŕja Pratyja. Ale Mina Witkojc jo organizěrowała lubjej serbske nocy a jo naceriła muster za drastwy. Wóna jo pisała basni, dokulaž wóna móžo cuśe šyroku drogu daś a wóna jo zasłužyła mału pśizasłužbu. Mina jo pisała wjelgin njeorganizěrowanje a wóna jo měła wjele cwiblowanjow. Wóna jo rozpšawiła Otu Wićaz, a dokulaž wón jo skoboźił basnikaŕku.\n\nNěnto mam taki njepórěd w mójej smužce, až njewěm, kak wjele pópšawem jo a źo wóni su. Za knigły to njejo dosć. Njamam wjele měra za to.\n\nMina Witkojc jo pisała z brjucha. W lěśe 1924 wóna jo pisała wulicowańko Wětš (Der Wind). Wulicowańko ma 10 bokow, ale wóna njoco twórbu wózjawiś.\n\n…twórba jo se pokazała ku mnjo njemóžna, dokulaž wóno jo wósobinska a njama pšawu formu a pšawy zwisk… zachopjeńk jo: Zgubiłej stej sebe dušcycce dwě\/ gromaźe k Božźemu raju leśeś.\n\nTo njejo něco wót poměrja wót Miny znate, ale basni wót Miny powědaju wót zgubjoneje lubosći. 1925 jo wózjawił prědny zwězk Dolnoserbske Basńe. Tam jo 34 basni a 8 pśestajenja. Zwězk jo měł wjeliku rezonancu w zjawnosći. \n\n1926 Mina Witkojc jo se wobźěliła ako serbska delegatka na kongresu Europskich narodnych mjeńšynow w Genfu a 1930 na allslawischen Sokol-Treffen w Jugosłowjańskej. Mina jo pśestajiła druge słowjańske awtory w serbšćinje, ako Božena Němcová a Petr Bezruč. Basnikaŕka jo wuźaržowała dalšne kontakty z Matom Kosykom (1853-1940) a Frycom Rochu (1863-1942). \n\nMina jo pódprěła emancipaciju žeńskich, ale někotare luźe su měli mjenjenje, až to źo pśedaloko. Na pśikład Kito Lorenc a druge serbske fararje a wucabniki a Maćica Serbska (zał. 1847). \n\nW aprilu 1933 jo była diktatura wót nacijow w serbskem duchnem žywjenju. Mina Witkojc jo była z redakcije wótwónoźeła a dostała zakaz pisanja. Witkojc jo se wrośiła do domownje w Błotach. Basnikaŕka jo stojała pód policajskim wobglědowanim a wóna jo źěłała w rolnikaŕstwje. Až 1937 wóna jo wudawała rědko serbske knigły a casniki pód pseudonymom. \n\n1934 jo wudała 2. zwězk Wěnašk błośańkich kwětkow (Spreewälder Blütenkranz). Nowy Kontakt jo był Jurij Chěžka (1917-1944). Wón jo płaśeł ako załožaŕ moderneje serbskeje lyriki. Mina Witkojc jo měła we tom casu teke kontakt w Pólski z Wilhelmom Szewczykom (1916-1991), Jozefom Gołabekom (1889-1939) a Josefom Pátu (1886-1942). Wóna jo zdźaržała dopisowanje. Intensiwny kontakt jo zapušćak za wugnaśe z domownje. 1941 wóna měła zakaz za pśebywanje w Drježdźanach a Budyšynje. 1942 Mina jo dostała teke zakaz za wobcerk Frankfurt\/Oder. Mina Witkojc jo musała Łužycu spušćiś.\n\nTo jo zachopjeńk 42. Som dostała kórtu, až som źom k Gestapo… Mam tšach… a pótom powěwobinuś se da luź, až som se wobinujom někotare jsy a města… pótom wón jo dopowědał: Bórkowy! Som powědała: Tam som roźona, tam jo mója domownja!- Ty musyš se wobinuś. …som pšosyła, až som mogu wóstaś… wóni grónje: gaž ty se njeminuš, ty pśidu na městno, kótaryž njespódobaš… wóni su měnili koncentraciske lěgwo.\n\nŽywjenje Miny Witkojc wót 1942 až do 1975 \nNa zachopjeńku lěta 1942 gestapo jo grozyła Minje Witkojc. Wóna jo dejała spušćiś swóju rodnu wjas Borkowy. Togodla Mina Witkojc jo bydliła wót 1942 až do 1945 w Erfurśe. Tam wóna jo nosyła serbsku drastwu dalej. W tom casu wóna jo pisała znatu twórbu Erfurtske spomnjejśa. W tej twórbje wóna śěgnjo bilancu swójogo žywjenja a pišo wó kóńcu wójny ze zamaršěrowanim Amerikanarjow. \n\nErfurtske spomnjeśa jo ako jaden dnjownik wót Miny Witkojc w eksilu a ma 53 štuckow.\n\nW Erfurśe Mina Witkojc jo źěłała ako pśistajona w jadnej zagrodnikarni. W eksilu wóna jo woplěwała dwa kontakta wjelgin intensiwnje. Jaden jo był dolnoserbski faraŕ Bogumił Šwjela a drugi jo był mólaŕ Fryco Latk. Wón jo był teke wjegin znaty a jo bydlił we Weimarju. \n\nPó kóńcu wójny Mina Witkojc jo se wrośiła do swójeje domownje. W lěśe 1946 Mina Witkojc jo była sobuźěłaśeŕka w Budyšynje pla Domowiny. W samskem lěśe nimska policija jo popajźiła Minu Witkojc, dokulaž wóna jo pśilipnuła serbske wólbne plakaty. To jo było pózdatny česka propaganda. Popajźeństwo jo trało južo małe dny. \n\nPótom Mina Witkojc jo była na kurje w Českej a njejo se wrośiła. Tam wóna jo pśestajiła Erfurtske spomnjeśa a śěgnuła k swójej sotšy do Chřibskeje. Pózdźej wóna jo śěgnuła do Pragi a jo bydliła tam blisko Karlowego mósta.\n\nW lěśe 1948 šef wót Domowiny Pawoł Nedo jo kšěł wrośenje Miny Witkojc. Z pomocu wšakorakich kontaktow wóna jo dostała 1954 nowy pas a jo se wrośiła do domownje (ako prědny Bad Schandau, pózdźej Borkowy).\n\nW Bórkowach wóna jo namakała swóju staru drastwu a knigły. Ale wšykne woblacenja a pisma su byli dokusow. Mina Witkojc jo pśeśěgnuła do nowego domu. Ten domcyk jo znaty ako domcyk pód kastaniju. \n\nW lěśe 1955 wóna jo zasej wózjawiła někotare basni K swětłu a słyńcu. Pótom Mina Witkojc jo wjelgin wuznamna za drugich wuměłcow we Łužycy. Na pśikład Jurij Koch a Jan Cyž stej pósćiłej wjele basni Miny Witkojc. \n\nW lěśe 1969 Mina Witkojc jo była 76 lět stara a wóna jo pśeśěgnuła do starcownje w Popojcach, dokulaž wóna njejo měła familiju. Tam wóna jo pisała jano mało pśinoskow za Nowy Casnik. Mina Witkojc jo bydliła w stawnej tešnicy a njejo namakała pokoj. Jaden źeń wóna jo groniła sobuwobydlarjam w starcownji: Mě wjerch na dušu tłocy.\n\nW nowembrje lěta 1975 wóna jo wumrěła w Popojcach.\n\nWuznam Miny Witkojc \nMina Witkojc ma wjeliki wuznam w dolnoserbskej lyrice. Jeje basnje wusku zwězanosć k serbskemu ludoju, domownju a Błota wugronju. Wóna jo pódpěrała ze swojim źěłom ako redaktorka za dolnoserbski casnik Serbski Casnik a za serbski kalendaŕ Pratyja, sebjerozmeśe wót Serbow. Charakteristiski za jeje basnistwo jo ceste wužywanje wót pśirodowego wobraza, na pśikład słyńco, mjasec, mórjo, w nastupanju na stawk serbskeje ludnosći.\n\nMina Witkojc jo była nosaŕka Myta Čišinskego.\n\nW serbskem casniku \nMina Witkojc jo była kšuty angažěrowana, 1923 wóna jo pśewzeła Serbski Casnik wót Bogumiła Šwjele. Mina Witkojc jo powušyła licbu cytarjow wót 200 do 1200. 1931 wóna z redakcije pušćiła dla demokratiskego zasadnego nastajenja.\n\nTwórby \n1925 - Dolnoserbske basni, Budyšyn \n1934 - Wěnašk błośańskich kwětkow, Budyšyn \n1955 - K swětłu a słyńcu, Barliń \n1958 - Prědne kłoski, Barliń \n1964 - Po drogach casnikarki, Budyšyn \n\nMina Witkojc ma teke wjele bajkow, na pśikład jaden znatu błośańsku bajku Nykus a źowćo (1923) ( Der Nix und das Mädchen).\n\nWóno wopśimjejo źowćo, kenž jo štapało pó Błotach. Nykos jo wiźeł źowćo, kenž jomu jo se spódobało a jo śěgnuł ju do w swojogo wodnego swěta. Ten swět jo był rědnučki, ale źowćo domowinu niźi jo njebyło. Na to nykus jo pušćił to, pód wuměnjenim, až wono žednje se njewrośišło. Wjasele źowćo jo se domoj wrośilo. Tam wóno jo padnuło drogotne kamuški a palary ze swojich włosow. Jogo familija jo se gorjela dla pokład a jo nuzkala źowćo ten droga pokazaś. Wono njejo kśeło dla wuměnjenja nyka a tak woni su hyšli k městnoju. Napśiski źowćo jo minuło, dokulaž nykos na pśecej jo měł a jo było jogo žeński.\n\nŽrědła\n\nLiteratura\n Christiane Piniek, Mina Witkojc, Echo aus dem Spreewald, Domowina-Verlag, Bautzen 2001.\n A. Karichowa:, Wona jo „swoje“ Błota lubowala w: Płomje, 2003\/05, b. 20.\n Gespräch mit Frau Golzbuder (Sorbischlehrerin der Grundschule Krieschow) + zusätzlichen Material\n Mina Witkojc, Poezija w rěźe Serbska poezija I, 4. rozšyrjony a porěźony nakład, zestajał Kito Lorenc, Ludowe Nakładnistwo Domowina, Budyšyn 1973.\n Pawoł Nowotny, Dolnoserbske pismojstwo 1918-1945, Budyšyn 1983, b. 18-47.\n\nGlej teke\n Myto Miny Witkojc\n\nWótkaze \n Literaturport\n Christiana Piniekowa cyta basni Miny Witkojc z knigłow Nimjernosći brjogi\n\nCasnikaŕ\nNosaŕ Myta Ćišinskego\nPśełožowaŕ\nSpisowaśel\nSerb\nRoź. 1893\nWum. 1975\nŽona","num_words":2794,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":38718.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Pchjongjang","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Pchjongjang(kor. 평양직할시(平壤直轄市)) jo nejwětše město a stolica Pódpołnocneje Koreje.\n\n1. oktobera 1993 jo how bydliło 2 741 260 luźi.\n\nHistoria\n\nRozdźělenje města \n Chung-guyŏk (중구역; 中區域)\n P'yŏngch'ŏn-guyŏk (평천구역; 平川區域)\n Pot'onggang-guyŏk (보통강구역; 普通江區域)\n Moranbong-guyŏk (모란봉구역; 牡丹峰區域)\n Sŏsŏng-guyŏk (서성구역; 西城區域)\n Sŏn'gyo-guyŏk (선교구역; 船橋區域)\n Tongdaewŏn-guyŏk (동대원구역; 東大院區域)\n Taedonggang-guyŏk (대동강구역; 大同江區域)\n Sadong-guyŏk (사동구역; 寺洞區域)\n Taesŏng-guyŏk (대성구역; 大城區域)\n Man'gyŏngdae-guyŏk (만경대구역; 萬景台區域)\n Hyŏngjesan-guyŏk (형제산구역; 兄弟山區域)\n Ryongsŏng-guyŏk (룡성구역; 龍城區域)\n Samsŏk-guyŏk (삼석구역; 三石區域)\n Sŭngho-guyŏk (승호구역; 勝湖區域)\n Ryŏkp'o-guyŏk (력포구역; 力浦區域)\n Rakrang-guyŏk (락랑구역; 樂浪區域)\n Sunan-guyŏk (순안구역; 順安區域)\n Ŭnjŏng-guyŏk (은정구역; 恩情區域)\n Kangnam-gun (강남군; 江南郡)\n Chunghwa-gun (중화군; 中和郡)\n Sangwŏn-gun (상원군; 祥原郡)\n Kangdong-gun (강동군; 江東郡)\n\nEksterny wótkaz","num_words":264,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.285,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.674,"perplexity_score":1415.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Saarlandska","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Saarlandska (teke Pósaarska; nim. Saarland) jo zwězkowy kraj Zwězkoweje republiki Nimska.\n\nGeografija\n\nKrajina \n\n Bliesgau\n Köllertal\n Ostertal\n Saargau\n Saarkohlenwald\n Schwarzwälder Hochwald\n Sankt Ingbert-Kirkeler Waldgebiet\n Sankt Ingberter Senke\n Sankt Wendeler Land\n Warndt\n\nRozwiśe wobydlaŕstwa\n\nWólby do krajnego sejma\n\nMinisterprezidenta \n\n lěto 1945–1946: Hans Neureuter, francojski kněžaŕstwowy prezident\n lěto 1946–1947: Erwin Müller\n lěto 1947–1955: Johannes Hoffmann, CVP\n lěto 1955–1956: Heinrich Welsch, partajski njewězany\n lěto 1956–1957: Hubert Ney, CDU\n lěto 1957–1959: Egon Reinert, CDU\n lěto 1959–1979: Franz-Josef Röder, CDU\n lěto 1979 (26. junij–5. julija): Werner Klumpp, FDP, komisariski\n lěto 1979–1985: Werner Zeyer, CDU\n lěto 1985–1998: Oskar Lafontaine, SPD\n lěto 1998–1999: Reinhard Klimmt, SPD\n wót lěto 1999: Peter Müller, CDU\n\nZastojanje rozrědowanja\n\nWokrejsy\n\nWokrejsne gmejnka a města\n\nWjelikogmejnka a města\n\nwobchad\n\nAktiwny zeleznicowna\n\nZwězkowa- a awtowa drozna\n\nLiteratura \n Paul Burgard,, Ludwig Linsmayer: Der Saarstaat – Bilder einer vergangenen Welt. [L'Etat Sarrois – Images d'un monde passé]. Texte in deutscher und französischer Sprache. Selbstverlag des Landesarchivs, Saarbrücken 2005, ISBN 3-9808556-2-7 (Echolot. Historische Beiträge des Landesarchivs Saarbrücken; Bd. 2)\n Joachim Conrad, Stefan Flesch (Hrsg.): Burgen und Schlösser an der Saar. 3. Auflage. Minerva, Saarbrücken 1995\n Dörrenbächer, H.P., Kühne, O., Wagner, J.M. (Hrsg.): 50 Jahre Saarland im Wandel. Saarbrücken, 2007 (Veröffentlichungen des Instituts für Landeskunde im Saarland, Bd. 44) ISBN 978-3-923877-44-7\n Jürgen Hartmann (Hrsg.): Handbuch der deutschen Bundesländer. Bundeszentrale für Politische Bildung, Bonn 1997, ISBN 3-89331-083-5\n Martin Klewitz: Saarland (Deutsche Lande - Deutsche Kunst). 3., veränderte und erweiterte Auflage, München\/Berlin 1982\n Ludwig Linsmayer (Hrsg.): Der 13. Januar. Die Saar im Brennpunkt der Geschichte. Selbstverlag des Landesarchivs, Saarbrücken 2005, ISBN 3-938415-00-2 (Echolot. Historische Beiträge des Landesarchivs Saarbrücken; Bd. 1)\n Ludwig Linsmayer (Hrsg.): Die Geburt des Saarlandes. Zur Dramaturgie eines Sonderweges. Selbstverlag des Landesarchivs, Saarbrücken 2007, ISBN 3-9808556-3-5 (Echolot. Historische Beiträge des Landesarchivs Saarbrücken; Bd. 3)\n Dietrich Soyez (Hrsg.): Beharrung und Wandel in einem peripheren Grenzraum. Geographisches Institut, Saarbrücken 1989, ISBN 3-924525-36-6 (Das Saarland. Band 1)\n Dietrich Soyez (Hrsg.): Die Saar – eine Flusslandschaft verändert ihr Gesicht. Geographisches Institut, Saarbrücken 1989, ISBN 3-924525-37-4 (Das Saarland. Band 2)\n Dieter Staerk (Hrsg.): Das Saarlandbuch. Minerva, Saarbrücken 1981, ISBN 3-477-00066-8\n\n Saarländische Bibliographie\n\nEkonomija\n\nStawizny\n\nŽrědła\n\nWótkaze \n\n Internetowe boki Saarlandskeje \n\nNimska","num_words":656,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.138,"special_characters_ratio":0.288,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.741,"perplexity_score":35832.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Sahra%20Wagenknecht","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Sahra Wagenknecht (* 16. julija 1969, Jena) jo nimska a europska lěwicarska politikaŕka. Wóna jo cłonk strony Die Linke, awtorka a powědaŕka komunistiskeje platformy.\n\nBibliografija \n Antisozialistische Strategien im Zeitalter der Systemauseinandersetzung, Pahl-Rugenstein-Verlag Bonn 1994, ISBN 389144205X\n Zu jung, um wahr zu sein? - Gespräche mit Sahra Wagenknecht, Interview-Band von Hans-Dieter Schütt, Dietz-Verlag Berlin 1995, ISBN 3320018744\n Vorwärts und vergessen? Ein Streit um Marx, Lenin, Ulbricht und die verzweifelte Aktualität des Kommunismus, konkret texte 10 - kontroverse, 144 Seiten, konkret-Verlag Hamburg 1996, ISBN 3-930786-06-0\n Vom Kopf auf die Füße? Zur Hegelrezeption des jungen Marx, oder: Das Problem einer dialektisch- materialistischen Wissenschaftsmethode, Pahl-Rugenstein-Verlag Bonn 1997, ISBN 3891442319\n Die grundsätzliche Differenz, Dingsda-Verlag Querfurt, 1999, ISBN 392849872X\n Kapital, Crash, Krise... Kein Ausweg in Sicht? Fragen an Sahra Wagenknecht, Interview von Pierre Curieux; 2. Auflage 1999, Pahl-Rugenstein-Verlag Bonn ISBN 3891442505\n Die Mythen der Modernisierer, Dingsda-Verlag Querfurt, September 2001, ISBN 3928498843\n Kapitalismus im Koma. Eine sozialistische Diagnose, Edition Ost, Berlin, August 2003, ISBN 3360010507\n Aló Presidente. Hugo Chavez und Venezuelas Zukunft, Verlag Edition Ost 2004. ISBN 3360010558\n Armut und Reichtum heute, Verlag Edition Ost 2007. ISBN 3360010841\n\nLinki \n\n Die Linke\n Sahra Wagenknecht\n\nCłonk Lěwicy\nWótpósłańc zwězkowego sejma\nRoź. 1969","num_words":336,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.018,"special_characters_ratio":0.285,"stopwords_ratio":0.006,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.151,"perplexity_score":27411.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Sorabija","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Sorabija jo studentske towaristwo w Lipsku z dłujkeju tradiciju. Załožyło jo se na 10. Zymskem w lěśe 1716 ako prjatkarske towaristwo.\n\nStawizny Sorabije \nHistoria societatis studentum Soraborum Lipsiensis, quae \"Sorabija\" dicitur - Stawizny Sorabije\n\nPrědne 50 lět\nDwa lětstotka po reformaciji: Lutherowe pominanje, ewangelij cełemu ludoju w maminej rěcy pórucyś, jo se teke w serbskej Łužycy pśesajźiło. A serbske studenty teologije na Alma Mater Lipsinensis su chłošćili za zwučowanjami w maminej rěcy, aby mógli pózdźej we Łužycy prjatkowaś. Po pogónjowanju jadnotliwych profesorow su wóni serbske prjatkowanja spisali a jo sebje mjazsobnje přednjasli. Dnja 10. 12. 1716 jo šešć serbskich studentow nabožniny z dowolnosću senata Alma Mater prědne serbske towaristwo załožyło: \"Wendisches Predigerkolloquium\". Zakład ako tež postrowjenje stej byłej: \"Soraborum saluti!\"\n\nDekanat teologiskeje fakulty jo pśizwólił towaristwoju \"Wendisches Predigerkolloquium\" sobotu wót 13.00 až do 14.00 góźin w cerkwi swětego Pawoła prjatkowanje zwucowaś. W slědujucych lětach pak jo towaristwowe žywjenje skóro dospołnje wusnuło; euforija zachopjeńka jo se zgubiła. Nowe impulsy 1728: W Budyšynje jo wujšła prědna dospołna śišćana biblija. Na to jo se wjele serbskich młoźeńcow za studij teologije rozsuźiło. Towaristwowe žywjenje jo se zasej zbuźiło a se stawnje dalej wjadło - wósebnje serbske prjatkowańske zwucowanja.\n\nZ lěta 1755 su se teke serbsky studenty drugich fakultow a zajimowane nimske studenty ako pśicłonki do towaristwa pśiwzeli. Skóro jo se teke wutwariło statkowanje towaristwa: Njejsu jano prjatkowanje zwucowali, ale mimo togo teksty pśestajali a to wósebnje z nimšćiny do serbšćiny. Toś te teksty su pón pśednjasli na mjasecnych zmakanjach a su wó nich diskutěrowali. Dalej su se po pśikłaźe lichych murjarjow stwórili slěbornu trianglu z napismom \"Soraborum saluti\". Ten znak jo se směł jano internje nosyś. Take pótajmne pocynki pak njejsu se spódobali kurwjerchojskemu krajnemu kněžaŕstwoju w Drježdźanach, togodla jo rektor Dr. Plaz na pśikaz w lěśe 1765 wšykne znaki wótwezeł.\n\nDalšnych 50 lět\nW jubilejnem lěśe 1766 jo dało towaristwo \"Wendisches Predigerkolloquium\" krotke stawizny swójogo mjaztym 50-lětnego wobstaśa śišćaś. Źeń załoženja jo se swěśił z božeju mšu w Pawołej cerkwi; pśizamknyła jo se swěźeńska rěc a jěza. Mjaztym jo dostało prjatkarske towaristwo tež pódpěru z Łužyce: někotare serbske duchowne, mjazy nimi wjele něgajšnych sobustawow kaž Jurij Mjeń z Njeswačidła, su pisali list na prědnego profesora teologiskeje fakulty, wěstego Christiana Augusta Crusiusa, w kotremž su jogo pšosyli pśedsedaŕstwo prjatkarskego towaristwa pśewześ. Crusius jo pšosbu pśiwzeł. Wótněnta jo měło prjatkarske towaristwo stawnje profesora za prezesa, kótaryž njejo jano zwucowanja nawjedował, ale jo se teke powšyknje wó pšawidła a pórěd towaristwowego statkowanja starał a pśez swóju reputaciju njemało prestiž pówušył.\n\nAle w swěźeńskim pismje k 150. jubilejoju towaristwa pišo Korla Awgust Jenč, až w slědowacem casu liwkosć a njeporěd stej pśiběrałej. A ako 1773 nejwětšy źěl sobustawow towaristwa Lipsk jo wopušćił, jo musało se prjatkarske towaristwo sam rozpušćiś. Akle w lěśe 1778 jo swóju źěłabnosć zasej wožywiło. Prědne zjawne serbske prjatkowańske zwucowanje jo se wótměło zasej w Pawołej cerkwi, kaž jo to južo z lěta 1716 z wašnju było. Pó tom jo se pśizamknuł swěźeń z wjacerju, muziku, piwom a tobakom, ako Jenč jo wopisujo.\n\nAž do zachopjeńka 19. lětstotka jo se prjatkarske towaristwo z měnjaceju angažowanosću dalej wjadło a jo wuwijało žywe wědomnostne źěło. Pód wjednistwom profesora Carusa jo se towaristwo w lěśe 1807 rozšyriło, což jo se wjelgin wustatkowało na pśichod: k prědnemu jo se pórucyło nimskim studentam, kotarež su było až doněnta jano pśicłonki, móžnosć, k połnogódnym sobustawam póstupiś. K drugemu jo pśemjenował Carus \"Wendische Predigergesellschaft\" - prawźepódobnje pód wliwom Zgorjelskego towaristwa \"Oberlausitzer Gesellschaft der Wissenschaften\" - do \"Lausitzer Predigergesellschaft\" a jo dał k tśěśemu dwěju staršeju (seniora) wuzwóliś: jadnogo za serbske, tamnego za nimske nastupnosći. To jo trěbne było, dokulaž njejo wěcej teliko serbskich studentow do Lipska pśišło, ako hyšći pśed lětami; w lěśe 1809 na pśikład njejo był daniž jaden Serb sobustaw towaristwa.\n\nZamólenja napoleońskich wójnow su źěłabnosć towaristwa wótnowotki wochromili.\n\nNajpłódniši čas\nZ čim wjetšim entuziazmom bu \"Lausitzer Predigergesellschaft\" w lěće 1814 wožiwjena. Najprjedy poča so natwarić zamóženje towarstwa, kotrež so tež w dalšim času rozmnoži. Zo by so zaměrnišo a efektiwnišo wědomostnje dźěłać mohło, załožichu so dale, mnohe podtowartswa, kotrymž tak mjenowani subseniorojo předstejachu: tak eksistowaše na přikład eksegetiske, homilitiske, psychlogiske, philologiske a katechetiske towarstwo. Wosebje intensiwnu dźěławosć wuwi serbske towarstwo SORABICUM respektiwnje SORABIJA. Tak započa so pod seniorom Lubjeńskim serbsko-němski słownik zestajeć. W dwacetych lětach, jako Handrij Zejler w Lipsku studowaše, zesylni \"Sorabija\" swoju aktiwitu: serbske ludowe spěwy, přisłowa a bajki so hromadźachu, sobustawojo komponowachu, basnjachu, spisachu serbske pojednanja a wudachu mjez 1826 a 1828 rukopisnu tydźensku nowinu \"Serbska Nowina\".\n\nW slědowacym času pak zhubi so serbskosć stajnje a bóle z towarstwa \"Lausitzer Predigergesellschaft\". Z jedneho boka studowachu zasej měnje Serbow w Lipsku, a z tamneho wěnowaše so prědarske towarstwo we wjetšej měrje teologiskim a druhim wědomostnym dźěłam w swojich němskich towarstwach, tak bóle a bóle wudokonjene seminarne dźěło wupłodźi, kaž pisa cyrkwinski stawiznar Gerhard Graf.\n\nPřez dalše wotewrjenje smědźachu z lěta 1844 tež mužojo, kotřiž njeběchu z Łužicy do towarstwa zastupić. Tući dóstachu wot 1851 samo połne prawa.\n\nBijaca korporacija\nAle kak jara smědźeše so nowym prudam, w kotrychž so stajnje bóle zwjazkownosć manifestěrowa, wotewrić? Wotmołwa na prašenje bu čim nuzniša ćim bóle w druhej połojcy 19. lětstotka zwjazki rozkřěwachu. Woni skoro wšitke druhe studentske zjednoćenstwa wustorčichu. Prědarske towarstwo procowaše so spadowaceje ličby sobustawow dla atraktiwnosć zwyšić, ale problematiske zwosta, hač hodźeše so zwjazkowe wašnje žiwjenja tak lochce na prědarske towarstwo přenjesć.\n\nNaposledk so towarstwo módźe podwoli. \"Lausitzer Predigergesellschaft\" bu bijaca korporacija - 1899 wotmě so prěnje tesakowanje. W samym času załoži so, kaž bě to za tajke zwjazki z wašnjom: \"Altherrenverband\", kotryž polěpši financielnu situaciju towarstwa. Tak zamóh zwjazk 1908 do swójskeho domu zaćahnyć. Hladajo na 500 lětny jubilej uniwerzity da sej towarstwo 1909 nowe mjeno: z toho časa mjenowaše so wóno jenož hišće \"Sorabija\". Mjeno měješe bóle krajerski charakter wuzběhnyć, hač zo woprawdźity poćah k serbskemu zwurazni. Z tutym noworjadowanjom pak so wědomostne a wobsahowe dźěło pomjeńši, doniž so spočatk 20. lětstotka cyle njezhubi. Jako mały zwjazk měješe pak sebi \"Sorabija\" w sćěhowacych lětach jara ćežko, dokelž dyrbješe so napřećo druhim zjednoćenstwam přesadźić.\n\nZo njeby so \"Sorabija\" wot NS-zarjadnišćow zakazała, přizamkny so wona w lěće 1934 k \"Deutsche Landsmannschaft\", kotraž pak so dwě lěće pozdźišo pod ćišćom NS-hamtow rozpušći. Tak žiworješe \"Sorabija\" jenož hišće w swojim zwjazku starcow (Altherrenverband). Ale tež tutón bu 1942 do \"NS Altherrenverband\" zarjadowany a tohodla 1945 zakazany. Suspektny a njepřewidny wotrězk towarstwowych stawiznow so z tym skónči.\n\nNowy zachopjeńk w socialistiskej Nimskej\nW lěśe 1951 su se serbske studenty wótnowotki pód mjenim Sorabija w Lipsku zgromaźili, k prědnemu razoju w swójskem serbskem internaśe. A to ako lokalna kupka Domowiny. Z tym jo nastała intensiwna a derje organizowana źěłabnosć: Kuždy mjasec su se zarědowanja wótměwali, na pśikład cytanja abo pśednoski. Teke Sorabija jo musała plan pó socialistiskej wašni społniś a centralnemu komitejoju Domowiny pšawidłownje rozpšawjowaś. Pśeśiwo procowanjam SNM, Sorabiju pód swójsku kontrolu dostaś, su se studenty z wuspěchom wobórali. W sedymźasetych lětach jo Sorabija wušej 100 cłonkow měła. Ze změnu 1989 a z tym zwězanym pśestrukturěrowanim Domowiny jo se lokalna kupka w Lipsku rozpušćiła.\n\nPó změnje\nZ lěta 1991 eksistujo Sorabija ako zapisane towaristwo nic jano serbskich studentow. Teke 282 lět pó załoženju jo głowny nadawk woplěwanje serbskeje rěcy a serbskich nałogow. Kužde lěto swěśi se na pśikład kjarmuša, chódotypalenje, chytanje maje abo druge serbske nałogi. Casy pśepšosujo Sorabija teke znate serbske spisowaśele na literarne wjacorki.\n\nŹinsa ma Sorabija 26 aktiwnych cłonkow a jadnogo cesnego cłonka.\n\nWótkaze \nInternetowy bok Sorabije\n\nserbske towaristwa\nserbske studentstwo\nLipsk","num_words":2049,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.183,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":20077.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Worms","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Worms jo město w Nimskej.\n\nW lěśe 2004 jo w měsće bydliło 81.250 luźi.\n\nEksterne wótkaze \n http:\/\/www.worms.de\/\n\nSedlišćo w Nimskej","num_words":30,"character_repetition_ratio":0.033,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.321,"stopwords_ratio":0.067,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":5800.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Astronomija","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Astronomija (ze starogrichiskeje ἀστρονομία, astronomía, „wobglědowanje gwězdow“, nastało ze starogrichiskego ἄστρον [ástron], „gwězda, njebjaske śěleso“, a νόμος [nómos], „nałog, kazń“) jo wědomnosć wó njebjaskich śěłach. Wóna pśepytujo z pśirodowědomnostnymi srědkami kakosći objektow we uniwersumje, pótakem njebjaskich śěłow (planety, mjasec, gwězdy inkluziwnje słyńca, gwězdowe gromady, galaksije a galaksijowe gromady), interstelarneje materije a we swětnišću wustupujucego promjenjenja. Mimo togo pyta wóna za rozměśim uniwersuma ako cełka, jogo nastaśa a jogo natwari.\n\nLěcrownož se jano na mało šulach wuwucujo, wubuźujo astronomija a jeje slěźeńske wuslědki wjeliki zajm w zjawnosći a jo daloko rozpśestrěty hobby (glej amaterowa astronomija). To zwisujo na jadnom boce z \"pózwigujucym\" zaśišćom, ako gótujo gwězdne njebjo teke gaž jano z wócyma glědaš, na drugem boce pak teke z jeje tematiskeju bogatosću, dotyknjenim filozofiskich pšašanjow a zwiskom z kosmonawtiku.\n\nAstronomija njedej se z astrologiju zaměniś (grich. ἀστρολογία, astrología, „wěda wó gwězdach“), ako jo měła w Antice samski wóznam ako astronomija.\n\nStawizny astronomije \n\nAstronomija płaśi ako jadna z nejstaršych wědomnosćow. Zachopjeńki astronomije laže wěrjepódobnje w kultiskem cesćenju njebjaskich śělesow. W lěttysacy trajucem procesu su se źělili nejpjerwjej astronomija a pśirodowa religija, pózdźej astronomija, meteorologija a kalendarjowe licenje, w pózdnem srjejźowěku potom astronomija a astrologija. Bytostne mrocniki za našu wědu wó swětnišću su byli wunamakanje teleskopa pśed něźi 400 lětami, kenž jo Kopernikowy pśewrot dokóńcył, ako teke pózdźej w 19. stolěśu wunamakanje fotografije a spektroskopije. Wót srjejźi 20. stolěśa mógu astronomy z bźezwobsadkoweju a wobsadkoweju kosmonawtiku zemsku atmosferu pśewinuś a bźez jeje wobgranicowanjow wobglědowaś, to groni we wšyknych wobłukach elektromagnetiskego spektruma. K tomu pśiźo hyšći móžnosć, pśespytowanym objektam direktnje woglědaś a tam dalšne, nic jano wobglědujuce měrjenja gótowaś. Paralelnje se twarje pśecej wětše teleskopy za wobglědowanje ze zemje.\n\nFachowe wobłuki astronomije \n\nAstronomiska wědomnosć se źěli powšyknje pó pśepytowanych objektach, a pó tom, lěc jo slěźenje teoretiskego abo wobglědujucego razu. Wažne zakładne wobłuki su astrofyzika, astrometrija a njebjaska mechanika, nejwažnjejše póla su fyzika słyńcnego systema, wósebnje planetologija, galaktiska astronomija, kótaraž pśeslěźujo ptaškowu drogu a jeje centrum, ekstragalaktiska astronomija, kótaraž pśepytujo natwaŕ drugich galaksijow a jich aktiwne jědra, abo błyski gammapromjenjow ako nejwěcej bogate na energiju procese uniwersuma, ako teke relatiwistiska astrofyzika, kenž se na pśikład z carnymi źěrami zaběra. Stelarna astronomija pśepytujo naroźenje, wuwiśe a smjerś gwězdow. Kosmologija se zaběra ze stawiznami a nastaśim uniwersuma, a kosmogonija wopisujo stawizny našogo słyńcnego systema. Dla integracije wjelich metodow se źěli wobglědujuca astronomija pśecej mjenjej pó wužywanych wobłukach žwałowych dłujkosćow (radijowa astronomija, infracerwjena astronomija, wizuelna astronomija, ultrawioletna astronomija, roentgenowa astronomija a gammapromjenjowa astronomija), dokulaž slěźeńske kupki a (w idealnem paźe) teke jadnotliwe wědomnostniki mógu wužywaś informacije ze wšyknych tych žrědłow. Tencasnje nejnowšy wobłuk jo eksoplanetologija.\n\nWusčejše metody klasiskeje astronomije su ako poziciska astronomija z pomocu astrometrije a njebjaskeje mechaniki njebjaske śělesa katalogizěrowaś (gwězdowy katalog, efemeridy), a w astrofyzice fyziku swětnišća a we njom zdźaržanych objektow pśeslěźowaś. Pódla togo se móžo kosmonawtika ako eksperimentelna astronomija wobglědowaś, a kosmologija ako teoretiska disciplina.\n\nAstronomija a druge wědomnosći \n\nWusko z astronomiju zwězanej stej fyzika a matematika, tej fachowej wobłuka stej se cesto mjazsobnje wopłoźowałej a wobglědujotej se teke w studiumje astronomije ako cełk. Uniwersum se wopokažo we wjele padach ako laboratorium fyziki, wjele jeje teorijow se móžo jano w jogo dalokosćach a na górucych, na energiju bogatych objektach pśepytowaś. Mimo togo su byli wobšyrne wobliceńske nadawki astronomije nastark až do numeriskeje matematiki a pśeźěłanja datow.\n\nPó tradiciji źěła astronomija gromaźe z geodeziju (astrogeodezija, zwěsćenje městna a zwěsćenje casa, póśěgowańske systemy, nawigacija), z licenim casa a kalendarjowym licenim (astronomiska chronologija) ako teke z optiku (wuwijanje astronomiskich instrumentow a sensorow). Dla instrumentow a metodow jo teke wjele paralelow k technice, kosmonawtice a matematice (měrjeńske srědki, satelitowa technika, modelěrowanje drogow njebjaskich śělesow). Geodetiske metody se wužywaju teke za zwěsćenje grawitaciskego póla a figurow drugich njebjaskich śělesow.\n\nW slědnych lětźasetkach jo nabyło na wažnosći zgromadne źěło astronomije z moderneju geologiju a geofyziku, pśeto se kšyjo źěłowe pólo geowědomnosćow ze źělami planetologije. Mineralogija analyzěrujo kamizny zemje z pódobnymi metodami ako te drugich njebjaskich śělesow. Kosmochemija ako źěl chemije pśepytujo nastaśe a rozdźělenje chemiskich elementow a zwězanjow w uniwersumje a chemisku ewoluciju, eksobiologija pak wobstojnosći nastaśa a eksistence žywjenja zwenka zemje.\n\nDalej pśiběra mjazydisciplinowe slěźenje z něga skerjej duchownowědomnostnje wusměrjonymi wědomnostnymi disciplinami:\n\nAstronomiske stawizny ako źěl stawiznowědomnosćow pśepytuju stawizny astronomije. Twarjenja a namakanki z pśedstawiznoweje a jěsnostawiznoweje doby se gódnośe źeń a wěcej w astronomiskem zwisku (archeoastronomija). Dokulaž astronomija se zaběra mimo togo we wobłuku kosmologije z pšašanjami za nastaśim, wuwiśim a kóńcom uniwersuma, su teke zr��zki z teologiju a filozofiju.\n\nGlej teke \n\n lisćina znatych astronomow\n gwězdarnja\n amaterowa astronomija\n\nLiteratura\n\nJadnotliwe twórby \n Albrecht Unsöld, Bodo Baschek: Der neue Kosmos. ISBN 3-540-42177-7 (standardna wucbnica za studium)\n Meyers Handbuch Weltall, Wegweiser durch die Welt der Astronomie. 1994 (7. pśeźěł. nakład), ISBN 3-411-07757-3\n P. Murdin (Hrsg.): Encyclopedia of Astronomy & Astrophysics. 2001, ISBN 0-333-75088-8 – http:\/\/eaa.iop.org\/\n Der Brockhaus Astronomie: Planeten, Sterne, Galaxien. F. A. Brockhaus, Mannheim – Lipsk 2006, ISBN 3-7653-1231-2\n Kurt Hopf: Von der Erde ins All – Das Weltall in Beispielen – didaktiska zběrka meterialow na CD-ROM za źiśownje, šule, gwězdarnje a planetariumy, COTEC-Verlag Rosenheim\n Harry Nussbaumer: Das Weltbild der Astronomie. 2007, ISBN 978-3-7281-3106-5, 2. rozšyr. a aktual. nakład. vdf Hochschulverlag.\n\nPeriodikumy \n Sterne und Weltraum, mjasecnik za astronomiju\n Astronomie Heute, popularny magacin za astronomiju a kosmonawtiku, 10 wudaśow wob lěto, nimske wudaśe wót Sky & Telescope (eng. wikipedija)\n Sternenbote, awstriski mjasecnik za astronomiju\n Interstellarum, dwójo-mjasecnik za praktisku astronomiju\n Astronomie + Raumfahrt, dwójo-mjasecnik za wucbu, dalejkubłanje, lichy cas ISSN|0004-6310\n Regiomontanusbote, kwartalne wudaśe Nürnbergskego astronomiskego towaristwa a Nürnbergskego astronomiskego źěłowego zjadnośeństwa ISSN|0938-0205\n\nEksterne wótkaze \n Cogodla astronomija? W: Max-Planck-Institut für Astronomie\n ceste pšašanja w nimskej astronomijowej diskusijnej kupce de.sci.astronomie\n NASA: Astronomy Picture of the Day – wšednje nowy astronomiski wobraz z rozjasnjenim (engelski)\n NASA ADS – datowa banka astronomiskeje slěźeńskeje literatury (eng.)\n njebjaske fota – digitalna astrofotografija\n astronomiske powěsći w 11 rěcach \n nimskorěcne boki wó astronomiji \n pódłymjone artikle k wobłukam astronomije a astrofyziki \n Astronomy – A History – G. Forbes – 1909 (eLibrary Project – eLib Text)\n\nWideo \nZ telewizije Alpha Centauri (glej teke: archiw wusćełanja. W: https:\/\/web.archive.org\/web\/20071107044740\/http:\/\/www.br-online.de\/alpha\/):\n Harald Lesch. Cogodla astronomija? (RealPlayer-format)\n Harald Lesch. Quo vadis astronomija? (RealPlayer-format)\n\nAstronomija","num_words":1642,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.182,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":17061.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Dialektologija","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Dialektologija jo źělny wobłuk rěcywědy, kótaryž zaběra se z rěcnymi warietami w geografiskem rumje. Jogo pśedmjat su dialekty. Za pśeglědnu prezentaciju wužywaju se cesto rěcne atlasy, w kótarychž zarysujo se wustupowanje dialektalnych leksemow, fonetiskich resp. fonologiskich kaž teke morfologiskich a syntaktiskich zjawow do geografiskich kartow.\n\nZnate serbske dialektologi su (byli):\nArnošt Muka •\nFrido Michałk •\nHelmut Faska •\nHelmut Jenč •\nPawoł Wirt •\n\nDotychměst nejwuznamnjejše serbske dialektologiske źěło jo Serbski rěcny atlas, w kótaregož prědnych źaseś zwězkach pśedstaja se dialektalna leksika. Zwězkoma 11 a 12 wobjadnawatej morfologiju, 13 a 14 fonetiku\/fonologiju a 15. zwězk syntaksu serbskich dialektow.\n\nLiteratura \n Serbski rěcny atlas = Sorbischer Sprachatlas (zwj. 1-15, wobdźěłali H. Faska, H. Jentsch a F. Michałk) Budyšyn: LND, 1965-1996.\n Sorbische Dialekttexte (zwj. 1-10, wobdźěłałoj H. Faska a F. Michałk), Budyšyn: LND, 1963-1972.\n Faßke, H., Die Vetschauer Mundart (= Spisy Instituta za serbski ludospyt 19). Budyšyn: LND, 1964\n Jentsch, H., Die sorbische Mundart von Rodewitz\/Spree (= Spisy Instituta za serbski ludospyt 47). Budyšyn: LND, 1980.\n Michalk, S., Der obersorbische Dialekt von Neustadt (= Spisy Instituta za serbski ludospyt 15). Budyšyn: LND, 1962.\n\nRěcywěda\ndialektologija","num_words":256,"character_repetition_ratio":0.09,"word_repetition_ratio":0.065,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":35652.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Serbisko-chorwatska%20r%C4%9Bc","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Serbisko-Chorwatska rěc abo chorwatsko-serbiska rěc słuša do kupki pódpołdnjowosłowjańskich rěcow.\n\nSerbisko-chorwatska rěc jo była oficielna rěc Jugosłowjańskeje gromaźe z makedońskeju a słowjeńskeju rěcu. Prědny raz jo se zapśimjeśe serbisko-chorwatska rěc naspomniło w lisće słowjeńskego rěcywědnika Jerneja Kopitara. Oficielnje jo se zachopiło wužywaś wót 1921 do lěta 1993 ako termin, kótaryž wopisujo dialekty powědane w Serbiskej, Chorwatskej, Carnej Górje a w Bosniskej a Hercegowinje. Zakład toś teje rěcy jo štokawski dialekt ale su teke ekawske, jekawske a ikawske wugranjanja dopušćone.\n\nGaž jo se Jugosłowjańska rozpadnuła, su dostali serbiska, chorwatska, bosniska a na kóncu carnogórska rěc status samostatneje rěcy. Źinsa jo słowo serbisko-chorwatska rěc kontrowersne pšašanje dla stawiznow, politiki a měnjatego wóznama słowa rěc. Někotare mysle až jo to jadna rěc, druge až stej to rozdźělnej samostatnej rěcy. Mjazy sobu rozmějobne formy toś teje rěcy wužywaju se z drugimi mjenjami w źinsajšnej Serbiskej, Carnej Górje, Chorwatskej a Bosniskej a Hercegowinje a teke se derje rozměju w Makedońskej a w Słowjeńskej.\n\nStawizny \n\nW drugej połojcy 19 stolěśa, serbiske spisowaśele na cole z Wuk Stefanowićom Karadźićom a chorwatske spisowaśele na cole z Ljudewitom Gajom a Dźurom Danićićom, su se rozsuźili wužywaś štokawski nejwěcej rozšyrjony dialekt ako zakład standardneje formy serbisko-chorwatskeje rěcy. Wuk jo reforměrował serbiski cyriliski alfabet a Gaj a Danićić łatyński chorwatski alfabet.\n\nZ pódpisanim wienskego dogrona w lěśe 1850, mjazy serbiskimi a chorwatskimi spisowaśelami a rěcywědnikami, jo se stwóriła jadna rěc na zakłaźe dialektow: serbisko-chorwatska abo chorwatsko-serbiska rěc. To jo była kumštnje zjadnośona rěc.\n\nW Kralojstwje Serbow, Chorwatow a Słowjeńcow jo jugosłowjańšćina była oficielna rěc. W drugej komunistiskej Jugosłowjańskej stej Matica srpska a Matica hrvatska pódpisałej Novosadske dogrono z prědnym artiklom:\n\nNarodna rěc Serbow, Chorwatow a Carnogórjańcow jo jadna rěc. Literarna rěc wuwita na zakłaźe dweju zakładneju centrowu Beograd a Zagreb jo togodla zjadnośona, z dwěma wugranjanjoma, jekawskim a ekawskim.\n\nNowosadske dogrono jo było zakład rěcneje politiki w Jugosłowjańskej. Howacej su Chorwaty byli pśeśiwo tomu dogronoju, dokulaž su wobglědowali ako wopyt serbizacije chorwatskego idioma. Po napnětosćach w lěśe 1970 a pó rozpaźe Jugosłowjańskeje wětšyna powědajucych pomjenjujo swóju rěc serbiska, pak chorwatska, pak bosniska, pak carnogórska rěc.\n\nNarěcy \n\nSerbisko-Chorwatska rěc ma cełu mań narěcow, kótarychž granice njemakaju sez granicami krajow.\nSu tśi głowne narěcy:\n\n štokawska (Serbiska, Bosniska, Carnogórska a Chorwatska) - město co se groni što , a kótaraž ma tśi wersije:\n ekawska (Serbiska a pódzajtšna Chorwatska) - město starosłowjanskego *ě (jać) se groni e\n jekawska (Chorwatska, Bosniska, Carnogórska) - město starosłowjanskego *ě (jać) se groni je abo ije\n ikawska (Chorwatska, Bosniska) - město starosłowjanskego *ě (jać) groni se i\n kajkawska (pódpołnocna Chorwatska) - město co se groni kaj a město starosłowjanskego *ě (jać) se groni e\n čakawska (pódwjacorna Chorwatska) - město co se groni ča, hejnak štokawski ma teke wersije: ekawsku, jekawsku a ikawsku.\n\nSerbisko-chorwatski alfabet \n\nW serbisko-chorwatskej rěcy w Bosniskej-Hercegowinje, Carnogórskej a Serbiskej stej wužywane łatyńske pismiki a cirylica. W Chorwatskej jano łatyńske.\n\nPśikład \n\nZastojnstwowy komunikat z Bosniskeje-Hercegowiny:\n\n bosniski: SAOPŠTENJE ZA JAVNOST: Bosna i Hercegovina očekuje povećanje kreditnog rejtinga. U martu 2004. godine, Agencija Moody's dodijelila je Bosni i Hercegovini prvi suvereni kreditni rejting, B3 sa pozitivnim izgledima. U svjetlu značajnog napretka u izgradnji države od dodjele prvog kreditnog rejtinga, Moody's razmatra moguće povećanje rejtinga Bosne i Hercegovine.\n chorwatski: PRIOPĆENJE ZA JAVNOST: Bosna i Hercegovina očekuje povećanje kreditnog rejtinga. U ožujku 2004. godine, Agencija Moody's je dodijelila Bosni i Hercegovini prvi suvereni kreditni rejting, B3 sa pozitivnim izgledima. U svjetlu značajnog napretka u izgradnji države od dodjele prvog kreditnog rejtinga, Moody's razmatra moguće povećanje rejtinga Bosne i Hercegovine.\n serbiski (łatyński): SAOPŠTENJE ZA JAVNOST: Bosna i Hercegovina očekuje povećanje kreditnog rejtinga. U martu 2004. godine, Agencija Moody's dodelila je Bosni i Hercegovini prvi suvereni kreditni rejting, B3 sa pozitivnim izgledima. U svetlu značajnog napretka u izgradnji države od dodele prvog kreditnog rejtinga, Moody's razmatra moguće povećanje rejtinga Bosne i Hercegovine.\n serbiski (cyrylica): САОПШТЕЊЕ ЗА ЈАВНОСТ: Босна и Херцеговина очекује повећање кредитног рејтинга. У марту 2004. године, Агенција Moody's доделила је Босни и Херцеговини први суверени кредитни рејтинг, Б3 са позитивним изгледима. У светлу значајног напретка у изградњи државе од доделе првог кредитног рејтинга, Moody's разматра могуће повећање рејтинга Босне и Херцеговине.\n\nRozdźěle \n\nSłowjany\nSerbisko-chorwatska rěc","num_words":1341,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.246,"special_characters_ratio":0.18,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":6888.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Sonet","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Sonet (z łatyńšćiny: sonare= \"zněś, klincaś\") jo forma basni. Jeje mě groni \"mały tonowy kus\".\n\nNatwaŕ a warianty \n\nSonety maju 14 metriski rědowanych smužkow, kenž su w originalnej italskej formje do styrich štuckow rozrědowane: dwa kwarteta ze styrimi smužkami a dwa se pśizamkujucej terceta ze tśimi smužkami. \n\nJadnotliwe smužki italskego soneta maju jadnasćo złožkow, zwětšego ze žeńskeju kadencu (Voi | ch’as | col |tat |e in | ri | me | spar | se il | suo | no). Tomu wótpowědujo w nimskej rěcy jambiski pentameter, kótaregož kadenca móžo pak žeńska (11 złožkow) pak muska (10 złožkow) byś (In | Spie | gel | bil |dern | wie | von | Fra | go | nard\/ist | doch | von | ih | rem | Weiß | und | ih |rer | Rö | te). \n\nDo špańskeje a portugalskeje lyriki jo se sonet ceło po italskej wašni pśewzeł. \n\nW francojskej klasice a w prědnej recepciskej faźe w Nimskej w baroku jo było pśedewšym wužywany metrum tak pomjenjony Alexandriner, ze šesćimi akcentami a z cezuru w srjejźi.\n\nDo engelskeje literatury jo se sonet dostał w šesnastem stolěśu. Malsnje jo se forma změniła: Tśi kwartety wjedu do coupleta z dwěma smužkoma. Metrum jo był jambiski pentameter ze žeńskeju abo muskeju kadencu (A | migh | ty | wo | man | with | a | torch, | whose | flame). Engelski sonet jo teke znaty ako Sharespeare-sonet.\n\nTeke w Nimskej płaśi wót casa A. W. Schlegela jambiski pentameter z muskeju (tupeju) abo žeńskeju (znějuceju) kadencu a z rymoweju šemu\n\n abba - abba - cdc -dcd\n\nabo\n\n abba cddc - eef - ggf\n\nW tercetoma pak jo wjele wšakorakich wariantow:\n\n abba - abba - ccd - eed\n abba - abba - cde - cde\n abba - abba - ccd - dee\n\nEngelski sonet ma šemu:\n\n abab - cdcd - efef - gg (William Shakespeare)\n abab - bcbc - cdcd - ee (Edmund Spenser)\n abba - cddc - effe - gg (Richard Barnfield)\n aba - bcb - cdc - ded ee (Percy Bysshe Shelley)\n\nSonetowe cykluse \n\nCesto se zestajiju někotare sonety do wětšych cyklusow:\n\nTencone: waźenje dwěju basnikowu, w kšutej formje se wobjadnawaju rymowe kóńcowki pśedchadajucego soneta.\n\nSonetowy wěnc: ma 14 + 1 jadnotliwych sonetow, kuždy sonet pśewzejo slědnu smužku pśedchadajucego, z tych 14 kóńcnych smužkow wujźo w njezměnjonem pórěźe 15., tak pomjenjony mejstarski sonet.\n\nSonetowa seś: Pśez Tomasa Krügera dalej wuwita forma sonetowego wěnca. 14 bazowych sonetow njejsu tak zwězane ako we wěncowej formje, ale jich paralelne smužki daju seś, z kótarejež nastanjo 14 nowych sonetow.\n\nPoetiske wopśimjeśe \n\nIdealne wopśimjeśowe struktury su:\n\nW italskem soneśe:\nTeza w prědnem kwarteśe\nAntiteza w drugem kwarteśe\nSynteza w tercetoma\n\nabo\n\nTeza w kwartetoma\nAntiteza w tercetoma\n\nW engelskem soneśe:\nTeza w prědnyma kwartetoma\nAntiteza w tśeśem kwarteśe\nAforistiska synteza w coupleśe\n\nStawizny\n\nZachopjeńk w Italskej 13. stolěśa \n\nSpócetk soneta lažy w Italskej prědneje połojce 13. stolěśa. Zazdaśim jo se pśi apulisko-siciliskem dwórje kejžora Friedricha II. pśed 1250 wuwiło. Tam jo była dwórska Siciliska šula za basnikow, ako jo pisała Minnelyriku w siciliskej rěcy lingua volgare. Giacomo de Lentini, kenž jo měł nacolne městno na šuli, by mógał byś prědny wužywaŕ teje formy a stakim wunamakaŕ soneta.\n\nBasnje z prědneje połojce 13. stolěśa maju wšykne samski muster, kenž su pózdźej pśewzeli mejstarje sonetow, Petrarca a jogo naslědniki: Te sonety maju 14 smužkow z jadnasćo złožkami, ako su do oktawy a seksteta rozdźělone.\n\nOktawa ma dwójosmužkowu strukturu z alterněrujucym rymom (abababab). Wobej kwarteta (abo oktet) a slědujucej terceta (abo sekstet) źěli nowy retoriski zachopk. Rymowa šema tercetowu jo rozdźělny, zwětšego pak cde cde.\n\nTa kupka nejstaršych znatych sonetow wopśimjejo 19 basnjow. 15 wót Giacomo'a da Lentini'a, jaden wót Jacopo'a Mostacci'a a Pier'a della Vigna (teke Pietro de Vinea) a dwa dalšnej wót abta kloštarja Tivoli. Dokradne datěrowanje zdźaržanych tekstow basnikojskego krejza wokoło Friedricha II. (teke wón jo basnił, ale žedne sonety) njejo móžne.\n\nZnaty jo sonetowa forma dla Francesca Petrarca (1304 - 1374). Jogo basniska zběrka, Canzoniere, jo nastała w prědnej połojcy 14. stolěśa a jo 1470 wujšła ako śišćane knigły. Ta twórba, zachopjeńk drugego wjelikego erotiskego lyriskego systema pódwjacornych literarnych stawiznow pódla Minnesanga, tak pomjenjony dolce stil nuovo, wobstoj z wětšego źěla ze sonetow za basnikowu \"Madonnu angelicatu\", za Lauru. Stakim jo dobry zakład a pśikład za wjele drugich basnikow až do zachopjeńka 17. stolěśa: tak pomjenjony petrarkizm.\n\nPetrarkowy rownik Antonio da Tempo jo wopisował w swójich knigłach \"Summa artis rithmici\" šesnasćo wšakich rymowych wariantow soneta. Styri z nich licymy do wušego sonetowego basnistwa, te styri, ako jo Petrarca w swójom Canzoniere wužywał: wobejmujucy rym (abba - abba), alterněrujucy rym za oktawu, tśirymowu formu (cde - cde) a alterněrujucu formu (cdc - dcd) za sekstet.\n\nRozpśestrěwanje pó Europje až do nimskego baroka \n\nPó prědnem kwiśenju pla Petrarci a Dante'a - pózdźej teke pla Michelangela (1475 - 1564) - jo se sonet rozpśestrěwał w cełem romaniskem kulturnem rumje, w šestnastem stolěśu teke w Engelskej a Nimskej, tšochu pózdźej w Nižozemskej a Skandinawiskej. Nejstaršy nimski sonetowy cyklus jo wót Johanna Fischarta. W romantice jo sebje sonet teke w słowjańskich krajach popularnosć wudobył.\n\nWokoło 1450 jo se dostał petrarkiski sonet do Špańskeje (Íñigo López de Mendoza), w srjejźi 16. stolěśa do Portugalskeje (Francisco de Sá de Miranda, Luíz Vaz de Camoes) a do Francojskeje (Joaquim du Bellay, Clément Marot, Pierre de Ronsard) a na kóńcu stolěśa teke do Nižozemskeje a Nimskeje.\n\nW Francojskej, ako pózdźej w Nimskej, jo se rěcny rytmus kradu změnił. W Italskej wužywany jadnasćozłožkowy metrum (endecasiilabo) njejo měł w francojšćinje wótpowědnika. Francojske basniki su togodla wužywali Alexandriner, což su teke nimske basniki baroka pśewzeli.\n\nW Engelskej jo było wuznamna sonetowa kultura w elizabetańskej dobje (Thomas Wyatt, Henry Howard, earl of Surrey, Sir Philip Sidney, Edmund Spenser, Michael Drayton, Samuel Daniel, John Donne). Wósebnje William Shakespeare (1564 - 1616) jo dał wósebnej formje engelskego petrarkiskego soneta 1609 slědne kwiśenje.\n\nWuznamnej za zawjeźenje soneta w Nimskej stej byłej Georg Rudolf Weckherlin a Martin Opitz. Ako samostatna forma jo pak był akle wuznamny pla Andreasa Gryphiusa, lěcrownož w francojskej alexandrinskej formje. Petrarkizm pak jo pla Gryphiusa južo dawno swój wuznam zgubił. Wón jo zjadnośił sonet ze zaměrami religioznego basnistwa a jo wobjadnawał w soneśe tšašydła Tśiźasćalětneje wójny.\n\nWósebnosć w spócetnem kraju soneta su byli \"sonetti romaneschi\" romskego ludowego basnika Giuseppe'a Gioacchino'a Belli'a (1791 - 1863). Belli jo wužywał sonet w starej formje, aby na mejstarsku wašnju we wěcej ako 2000 sonetach realistiski wó swójej romskej wokolnosći rozpšawjał.\n\nSonet w Nimskej wót póznego 18. stolěśa \n\nPó toś tom wjelikem casu jo slědowała doba, w kótarejž basniki su se wobinuli teje pśeliš cesto wužywaneje formy abo su wědobnje łamali jeje pšawidła. Akle we 18. stolěśu jo se póněcom zasej namakała.\n\nWopšawdny wóznam jo sonet zasej dostał ze zběrku Gottfrieda Augusta Bürgera 1789. Bürger jo wužywał za swóje sonety jambiski pentameter.\n\nJogo wuknik August Wilhelm Schlegel jo ze swójeju poetiku a basnjami wuzwignuł sonet ako wósebnu paradigmu nimskeje romantiki. Temy soneta su se wobrośili na wuměłsku filozofiju. Su nastali sonety na mólby abo muzikowe kuse.\n\nAko do togo pak jo wuwołała ta naglědna forma stawny směch. Lubowarje a pśeśiwniki sonetow su wjadli pśisamem wójnu. Pód tymi wuměnjenjami jo teke Johann Wolfgang von Goethe kradu wuspěšne sonety pisał. W casu antinapoleońskich wulichowańskich wójowanjow jo nastał politiski sonet (Friedrich Rückert \"Geharnischte Sonette\" 1814).\n\nMłoda Nimska a Pśedměrc stej wucyniłej sonet na nejcesćej wužywanu lyrisku formu teje doby.\n\nW dobje symbolizma su Stefan George, Hugo von Hofmannsthal a Rainer Maria Rilke (\"Sonette an Orpheus\" 1923) sonet dalej wuwijali. Teke w lyrice ekspresionizma namakajomy sonety, tam jo dejał zginjenje starych gódnotow abo grotesknosć a źiwnosć wótbłyšćowaś.\n\nReinhold Schneider jo złosniskej namócy nacionalsocialistiskego stata napśeśiwo stajał kśesćijańske zmyslenje w kšutem pórěźe rěcy jogo sonetow. Tegdy su se ze samisdatom, njeoficialnym casnikom, rozšyrjali a su akle pó wójnje do śišća pśišli. We a pó Drugej swětowej wójnje su se pśeslědowane a zawrjone luźe (Albrecht Haushofer \"Moabiter Sonette\" 1946), emigranty a znanki wójny źaržali kšuteje formy soneta. Wopšawdnu złotu dobu pak njejo sonet wěcej dojśpił. Robert Gernhardt jo jen teke wusměšował. W NDR jo měł sonet hyšći krotke rozkwiśenje, ale w pódwjacorje jo se zwětšego zgubił.\n\nW serbskem pismojstwje\nSonet jo był teke znaty w twórjenju serbskich awtorow. Górnoserbski spisowaśel Jakub Bart-Ćišinski jo był z mejstarjom serbskego soneta. Wón jo 1884 r. wudał Knigły sonetow (gsb. Kniha sonetow). Sonetu su teke pisali mj. dr. Handrij Dučman, Handrij Zejler, Jan Skala, Korla Awgust Fiedler a w dolnoserbšćinje - Mato Kósyk a Juro Surowin.\n\nNóžki\n\nLiteratura\n Josef Brukner, Jiří Filip, Poetický slovník, Mladá fronta, Praha 1997.\n Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Kraków 2003.\n Joseph Berg Esenwein, Mary Eleanor Roberts, The art of versification, The Home Correspondence School, Springfield, 1920.\n Roy Lewis, On reading French verse. A study of poetic form, Oxford 1982.\n Lucylla Pszczołowska, Wiersz polski. Zarys historyczny, Fundacja nauki polskiej, Wrocław 1997.\n Słowiańska metryka porównawcza V. Sonet, red. L. Pszczołowska, D. Urbańska, Warszawa 1993.\n\nEksterne wótkaze\n Sonety serbskich awtorow na boce Sonett-Archiv\n Shakespeares's sonnets\n\nLiteratura","num_words":2465,"character_repetition_ratio":0.031,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":20381.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/W%C3%B3%C5%9Bcenas","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wóścenas abo módlitwa knězowa jo drje nejwěcej znate kśesćijańske bjatowanje.\n\nPó Nowem Testamenśe jo zdźělił Jezus Krystus sam toś tu módlitwu swójim wuknikam, ako su jogo pšašali, kak dejali bjatowaś (pśir. Mat 6,9-13 a Luk 11,2-4).\n\nTekst módlitwy \ndolnoserbski\n\n Wóśce nas, kenž sy na njebju,\n wuswěśone buź Twójo mě;\n pśiź k nam Twójo kralejstwo;\n Twója wóla se stań\n ako na njebju, tak teke na zemi.\n Wšedny klěb naš daj nam źinsa,\n a wódaj nam naše winy,\n ako my wódawamy swójim winikam.\n A njewjeź nas do spytowanja\n ale wumóž nas wót togo złego,\n Pśeto Twójo jo to kralejstwo a ta móc a ta cesć\n do nimjernosći. Amen.\n\ngórnoserbski (katolska wersija)\n\n Wótče naš, kiž sy w njebjesach.\n Swjeć so Twoje mjeno.\n Přińdź Twoje kralestwo.\n Stań so Twoja wola,\n kaž na njebju, tak na zemi.\n Wšědny chlěb naš daj nam dźens.\n Wodaj nam naše winy,\n jako my tež wodawamy swojim winikam.\n A njewjedź nas do spytowanja,\n ale wumóž nas wot złeho. Amen.\n\ngórnoserbski (ewangelska wersija)\n\n Wótče naš, kiž sy w njebjesach.\n Swjećene budź twoje mjeno.\n Přińdź k nam twoje kralestwo.\n Twoja wola so stań\n kaž na njebju, tak tež na zemi.\n Naš wšědny chlěb daj nam dźensa.\n A wodaj nam naše winy,\n jako my wodawamy našim winikam.\n A njewjedź nas do spytowanja,\n ale wumóž nas wot złeho.\n Přetož twoje je kralestwo a móc\n a česć hač do wěčnosće.\n Hamjeń.\n\nWótkaze \n Nowy Casnik, Ines Neumannojc, „Wóścenas“ abo „Wóścenaš“ abo woboje?, 17.03.2015\n Wuswěśenje pomnika na rowje fararja Herberta Nowaka (film, Wóścenas wót 8:15 až do 8:59)\n\nReligija","num_words":313,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.006,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.77,"perplexity_score":48684.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Uniwersum","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Uniwersum (z łat. universus \"ceły\", z unus a versus \"do jadnogo pśewobrośone\") jo powšykne zapśimjeśe za cełk wšyknych wěcow a objektow. We wósebnem měnimy z tym swětnišćo abo Kosmos z grich. κόσμος kósmos \"(swětowy) pórěd\", \"pyšnotki\", \"pśistojnosć\"; napśeśiwo chaosoju) a pomjenjujomy z nim swět, to groni swětnišćo ako widobny uniwersum, ale teke ako rědowany, harmoniski cełk.\n\nAko swětnišćo pomjenjujomy cesto jano rum zwenka zemskeje atmosfery. Pśeto pśechod mjazy atmosferu a swětnišćom jo běžny, eksistěruju někotare wustajony granice. Mjazynarodnje pśipóznata jo definicija Fédération Aéronautique Internationale, pó kótarejž swětnišćo se zachopijo we wusokosći 100 kilometerow. Pó definiciji NASA a US air force se wono zachopijo južo we wusokosći něźi 80 kilometerow (50 milow) nad zemju.\n\nPowšykne informacije \n\nŹinsa jo powšykna relatiwiska teorija Alberta Einsteina powšyknje pśipóznata za wjelikorumowu strukturu uniwersuma. Teke kwantowa fyzika jo wažne dopóznaśa pśinosowała za rozměśe jěsnego uniwersuma, w kótaremž stej byłej gustota a temperatura wjelgin wusokej a wjele procesow jo na rowninje elementarnych źělkow wótběžało (fyzika astronomiskich źělkow). Wěrjepódobnje jo, až buźo akle rozšyrjone rozměśe uniwersuma móžne, gaž fyzika jo wuwiła teoriju, ako zjadnośijo powšyknu relatiwisku teoriju z kwantoweju fyziku. Jej se groni engelski Theory of Everything abo teke swětowa formula. W tej teoriji kwantoweje grawitacije deje byś jadnotnje rozjasnjone wšykne styri zakładne mócy fyziki (elektromagnetiska móc, grawitacija, mócna a słaba jědrowa móc). Někotare fyzikarje gódaju, až snaź samo hyšći pěta móc eksistěrujo. To by mógło snaź rozjasniś, cogodla se fyzikarjam njeraźi, powšyknu relatiwisku teoriju z kwantoweju fyziku do jadnogo spóraś. Južo Albert Einstein jo se bźez wuspěcha wjele lět wó taku wšowobejmujucu teoriju procował. K tomu njejstej byłej w jogo koncepśe zdźaržanej mócne a słabe mjazsobne wobwliwowanje. Togodla su se jogo procowanja dla njedopołnych zakładow južo wót zachopjeńka musali rozbiś. Akle w šesćźasetych lětach su byli wuměnjenja za wuwijanje cełkowneje teorije dane. Z tym jo zachopiło wuběźowanje fyzikarjow na cełem swěśe za tym wjelikim, jadnotnym pśedstajenim swěta.\n\nKosmologija, źěl fyziki a źinsajšneje filozofije pśirodowědomnosćow, zaběra se ze studiumom uniwersuma a wopytajo na pšašanja ako na pśikład za dokradnosću pśirodnych konstantow.\n\nStarstwo a wobstatki \n\nKlasiska, źinsa powšyknje daloko pśipóznata teorija prabucha wuchada z togo, až uniwersum jo nastał we wěstem wokognuśu, prabuchu (eng. big bang), z jadneje singularity a wót togo casa se rozpśestrěwa. W tom modelu ale wóstanjo njejasne, co jo było do prabucha a co jo jen zawinowało. Cas, rum a materija su pó tej teoriji akle z prabuchom nastali. Z tym wótpadnjo zakład za pšašanje, co było do togo, pśeto njejo był - pó definiciji - žeden rum, w kótaremž by mógło se něco tšojś. K tomu pśiźo, až njejo móžno wěsty casowy dypk do prabucha fyzikaliski definěrowaś. Dokulaž njejsu znate pśirodowědomnostne kazni za ekstremne wuměnjenja w prědnych něźi 10−43 sekundach (Planckowy cas) pó prabuchu, njewopisujo ta teorija pópšawem zewšym to tšojenje same. Akle pó tom Planckowem casu jo móžno fyzikaliske wótběgi slědowaś. Na pśikład móžomy jěsnemu uniwersumoju pśirědowaś temperaturu 1,4 · 1032 K (Planckowa temperatura).\n\nStarstwo uniwersuma móžomy na zakłaźe nejdokradnjejšych měrjenjow satelita WMAP na 13,7 miliardow lět kradu dokradnje licyś. To starstwo dajo se teke zwěsćiś z ekstrapolaciju wót tencasneje spěšnosći ekspansije uniwersuma na cas, w kótaremž uniwersum jo był w jadnom dypku. To woblicenje pak wótwisujo mócnje wót wobstatkow a zestajenja uniwersuma, pśeto materija a energija pśez grawitaciju toś tu ekspansiju późaržujotej. Až doněnta jano indirektnje dopokazana śamna energija móžo tu ekspansiju teke póspěšyś. Tak mógu wšakorake měnjenja wó zestajenju uniwersuma teke k wšakorakim wuliconym starstwam wjasć. Z pomocu starstwa nejstaršych gwězdow móžomy dolnu granicu starstwa póstajiś. W tencasnem standardowem modelu se wobej metoźe derje makatej.\n\nWšykne woblicenja za starstwa uniwersuma wuchadaju z togo, až jo prabuch napšawdu zachopjeńk uniwersuma, což pak dla njewěźenja wó pśirodnych kaznjach w stawje krotko pó prabuchu njejo wobwěsćone. Móžomy źe wuzamknuś statiski uniwersum, ako jo njeskóńcnje stary a wjeliki, nic pak dynamiski njeskóńcne swětnišćo. To se pśedewšym z wobglědowaneju mócneju ekspansiju swětnišća wobtwarźijo. Mimo togo jo južo astronom Heinrich Wilhem Olbers na to pokazał, až w njeskóńcnem uniwersumje z njeskóńcnem starstwom my by musali měś swětłe nocne njebjo (Olberowy paradokson), pśeto w kuždem směrje awtomatiski něźi by musała byś gwězda. Gaby uniwersum ale był njeskóńcny wjeliki a měł skóńcne starstwo, njejo nas swětło zdalonych gwězdow hyšći dojśpiło.\n\nW mjazygalaktiskem rumje (glědaj teke galaksija) jo gustosć něźi jaden wóźikowy atom na kubikny meter, w galaksijach pak jo wó wjele wuša. Pó rumje rozdźělone su póla a promjenjenje. Temperatura slězynowego promjenjenja jo 2,7 Kelvin (pótakem něźi -270 °C). Wóna jo nastała 380.000 lět pó prabuchu a groni se jej teke prědny wukśik pó naroźenju uniwersuma. Wóno wobstoj jano w małem źělu z materije a energije (4%), wót ceje zasej jano późěl 10% swětło wusćeła a stakim widobny jo. Nejwětšy źěl wugótujo z wjele wobglědowanjami indirektnje dopokazana, ale dalej njerozjasnjona \"śamna materija\" (23%) a \"śamna energija\" (73%), ako jo za póspěšonu ekspansiju zagronita. Na śamnu energiju pokazuju daty dalokich supernowow, jeje eksistenca se wobkšuśijo z pomocu satelitow ako COBE a WMAP, balonowych eksperimentow ako BOOMERANG, a teke efektow grawitaciskich linsow a rozdźělenja galaksijow w uniwersumje. Cełkowna masa uniwersuma lažy mjazy 8,5 · 1052 a 1053 kg. Arthur Eddington jo južo 1938 gódał, až jo kradnje 136 · 2256, abo něźi 1,57 · 1079 protonow a elektronow, z masu 2,64 · 1052 kg. K tej masy pśiźo hyšći masa neutronow. Wuchadamy z togo, až jo pśidatnje hyšći śamna energija, ako teke ma wěstu masu. W teoriji wóna ma wósebne antigrawitaciske statkowanje. Z nim wopytajo se rozkłasć, cogodla njedojźo ku grawitaciskemu kolapsoju (big crunch). Z wótpowědnje wusokeju temperaturu na zachopjeńku a niskeju gustotu by teke móžno było, až uniwersum dojśpijo kritisku spěšnosć ekspansije (wuběgańska spěšnosć), tak až by móžna była njeskóńcna ekspansija pśeśiwo grawitaciji.\n\nForma a wolumen \nZ prabuchoweje teorije by mógało slědowaś, až ma uniwersum formu kule, to pak jo jano jadna z wjele móžnosćow. Naraźiło jo se pódla płonego uniwersuma wjele drugich formow, na pśikład hypertorusowu formu abo teke w popularnowědomnostnych publikacijach znatej formje bala a trompety.\n\nStandardowy CDM-model (z eng. cold dark matter, \"zymna śamna materija\") ako teke aktualnjejšy standardowy Lambda-CDM-model, ako wobglědujo měrjone póspěšenje ekspansije uniwersuma, wuchadajotej z euklidiskeje geometrije (płonego uniwersuma) a njeskóńcnego wolumena. Njeskóńcny wolumen njejo do kóńca wobkšuśony, pśeto jo źinsa jano móžno, dolnu granicu rozpśestrěśa swětnišća póstajiś. Wobglědowańske daty satelita WMAP wuzamkuju pó Neilu Cornishu wětšynu wopisowańskich modelow uniwersuma, ako maju mjeńšy radius ako 78 milionow swětłowych lět. Dokulaž měrjona geometrija njedajo se wót euklidiskeje rozeznawaś, wobglědujomy standardowy Lambda-CMD-model ako nejjadnorjejšy, ako móžomy na wobglědowańske daty pśipódobniś.\n\nWažny jo rozdźěl mjazy njeskóńcnosću a njewobgranicowanosću: Teke gaby uniwersum njeskóńcny wolumen měł, by był weto wobgranicowany. To dajo se lažko na modelu pokazaś: Pówjerch kule (sfera) jo kóńcny, njama pak žedno srjejźišćo a jo njewobgranicowany (móžomy se na njom pógibowaś, bźez togo až gdy kšomy dojśpijomy). Tak ako dwójodimensionalny pówjerch wobdajo kulu, móžomy se pśedstajiś tśidimensionalny rum ako kšomu wušejdimensionalnego ruma, jolic uniwersum njejo płony ale zekśiwjony.\n\nKosmologija","num_words":1707,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.182,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":27004.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Ron%20Paul","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Ronald Ernest Paul (* 20. awgusta 1935, Pittsburgh) jo amerikański politikaŕ.\n\nWótkaze \n\n Ron Paul\n\nPaul, Ron\nPaul, Ron\nPaul, Ron","num_words":35,"character_repetition_ratio":0.175,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.302,"stopwords_ratio":0.029,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.946,"perplexity_score":20301.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Frankfurt%20nad%20Mainom","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Frankfurt nad Mainom jo město w Nimskej w zwězkowem kraju Hesseńska.\n\nW lěśe 2009 jo how bydliło 671.927 luźi.\n\nWótkaze \n\n www.frankfurt.de\n\nSedlišćo w Hesseńskej","num_words":34,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.272,"stopwords_ratio":0.118,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":24904.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Pat%20Buchanan","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Patrick Joseph Buchanan (* 2. nowembra 1938, Washington, D.C.) jo amerikański politikaŕ, publicist a spisowaśel.\n\nWótkaze \n\n http:\/\/buchanan.org\/\n https:\/\/archive.is\/20130205142050\/www.vdare.com\/buchanan\/index.htm\n https:\/\/web.archive.org\/web\/20180603184204\/http:\/\/www.theamericancause.org\/patarchives.htm\n\nAmeriski politikaŕ\nPublicist\nSpisowaśel\nRoź. 1938","num_words":62,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.309,"stopwords_ratio":0.032,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.725,"perplexity_score":866.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Anna-Maria%20Ravnopolska-Dean","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Anna-Maria Ravnopołska-Dean jo bulgaŕska komponistka a harfistka. Jo w Rumuńskej a pótom w Zjadnośonych statach Ameriki studowała.\n\nŹěła\n\nInstrumentalna muzika \n Improvizacija (Harfa)-2003\n Zamek Želve (Harfa)-2003\n 4 Haiku-kompozicij (Harfa)-2003\n Walc a Berceuse (Klawir)-2003\n Rap-Tango (Harfa)-2003\n Traviata-Fantasija (Harfa)-2005\n 2 Haiku-kompoziciji (Harfa)-2006\n Mistićni Trompetar (Harfa)-2006\n 5 Haiku-kompoziciji (Harfa)-2006\n\nDiskografija \n Bulgarian Harp Favorites, Arpa d’oro, CD 2003 \n Legende: French Music for Harp, Gega compact disc, 1999 \n Harpist at the Opera (honoring the Donizetti bicentennial), Arpa d'oro CD, 1997 \n Harps of the Americas (Paraguayan and pedal harps), Arpa d'oro CD, 1996 \n Erich Schubert Pop Harp Festival, Gega CD, 1994 \n A Harpist's Invitation to the Dance, Gega CD, 1992\n\nEksterne wótkaze \n http:\/\/home.aubg.bg\/faculty\/amrdean\/\n\nKomponist\nBulgaŕ \nRoź. 1960","num_words":230,"character_repetition_ratio":0.101,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.302,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.121,"perplexity_score":13281.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Luk%C3%A1%C5%A1%20Krivo%C5%A1%C3%ADk","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Lukáš Krivošík (* 1983, Bojnice) jo słowakski publicist.\n\nEksterne wótkaze \n Lukáš Krivošík\n Lukáš Krivošík: Ľavicový liberalizmus je cestou do pekla\n Ondřej Šlechta: Rozhovor s šéfredaktorem Pravého spektra\n\nMuž\nPublicist\nSłowak\nRoź. 1983","num_words":67,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.546,"perplexity_score":15019.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Vietnam","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Vietnam jo kraj w pódzajtšnej Aziji.\n\nGeografija \nVietnam granicujo z Kambodžu, Laosom a Chinskeju. Nejwuše městno jo góra Fan Si Pan (3 144 m nad normalneju nulu).\n\nMěsta \n\nNejwětše města su:\n\n Ho Chi Minh City - 7 178 500 wobydlarjow\t\n Hanoi - 6 372 800 wobydlarjow\t\n Haiphong - 1 872 100 wobydlarjow\n Danang - 846 000 wobydlarjow\n Bien Hoa - 365 500 wobydlarjow\n Hue - 266 800 wobydlarjow\t\n Nha Trang - 265 300 wobydlarjow\t\n Can Tho - 1 248 300 wobydlarjow\n\nWótkaz \n\n \nStat w Aziji","num_words":113,"character_repetition_ratio":0.158,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.368,"stopwords_ratio":0.018,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":102464.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/%C5%A0tefan%20Hr%C3%ADb","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Štefan Hríb (* 9. januara 1965, Bratislava) jo słowakski publicist.\n\nEksterne wótkaze \n http:\/\/www.osobnosti.sk\/index.php?os=zivotopis&ID=1858\n\nPublicist\nSłowak\nRoź. 1965","num_words":35,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.3,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.898,"perplexity_score":1575.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Serbski%20rozg%C5%82os","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Serbski rozgłos jo mě za wšykne serbske radijowe wusćełanja, kótarež wusćełaju se pó žwałach zjawnopšawniskeju stacijowu MDR (za górnoserbšćinu) a RBB (za dolnoserbšćinu). Pśi tom wusćełaju se wuźěła MDR teke pó frekwency RBB a nawopacnje.\nGórnoserbska redakcija sejźi w Budyšynje, dolnoserbska w Chóśebuzu.\n\nGórnoserbske wusćełanja: \n wót pónjeźelego do pětka wót 5.00 góź. do 9.00 góź.\n sobotu wót 6.00 góź. do 10.00 góź.\n njeźelu wót 11.00 góź do 12.30 góź.\n\n pónjeźele 20.00 do 22.00 góź. \"Radio Satkula\" - wusćełanje za młoźinu\n\nDolnoserbske wusćełanja:\n wót pónjeźelego do pětka wót 12.00 góź. do 13.00 góź.\n njeźelu wót 12.30 góź. do 14.00 góź.\n\n młoźinske wusćełanje Bubak\n\nEksterne wótkaze \n''\"Słyšćo našo wusćełanje w maminej rěcy!\" Dopomnjeńki serbskeje žurnalistki, rbb-online.de\nwótkaz na dolnoserbske radijo\nwótkaz na górnoserbske radijo\n\nŁužyca\nSerbske medije","num_words":155,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.096,"special_characters_ratio":0.261,"stopwords_ratio":0.006,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":35599.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Honduras","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Honduras jo kraj w Srjejźnej Americe.\n\nGeografija \nHonduras lažy w Srjejźnej Americe. Nejwuše městno jo Cerro Las Minas (2 870 m nad normalneju nulu).\n\nStawizny \n\n \nStat w Srjejźnej Americe","num_words":39,"character_repetition_ratio":0.194,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":104031.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Nikaragua","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Nikaragua jo kraj w Srjejźnej Americe.\n\nGeografija \nNikaragua lažy w Srjejźnej Americe a granicujo z Kosta Riku a Hondurasom. Nejwuše městno jo Mogotón (2 438 m nad normalneju nulu).\n\nStawizny \n\n \nStat w Srjejźnej Americe","num_words":45,"character_repetition_ratio":0.165,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":117166.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Thomas%20Schmitz","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Thomas Schmitz (* 1960) jo nimski jurist a profesor.\n\nEksterne wótkaze \n Thomas Schmitz, Latvijas Universitāte\n Thomas Schmitz, Georg-August-Universität Göttingen\n\nSchmitz, Thomas\nSchmitz, Thomas","num_words":49,"character_repetition_ratio":0.156,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.304,"perplexity_score":12339.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/%C5%A0ach","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Šach jo klasiske delkowe graśe za dwa grajarja. Grajo se na šachowej delce (šachownica), kótaraž se do 8 × 8 běłych a carnych pólow źěli. Wobej grajarja (běły a carny) matej na zachopjeńku 16 figurow - dwa torma, dwa kónika, dwa běgarja, jadnu damu, jadnogo krala a wósymjo burikow.\n\nPšawidła graśa\n\nFigury\n\nKral \n\nKral jo nejwažniša figura, bźez njej njejźo graś.\n\nDama \n\nDama jo druga nejwažniša figura. Wóna jo za 10 burikow.\n\nTorm \n\nTorm jo tśeša nejwažniša figura. Wón jo za 5 burikow.\n\nBěgaŕ \n\nBěgaŕ jo za tśi buriky. Běgaŕ jo lěpšy we wótewrěnych pozicijach.\n\nKónik \n\nKónik jo za tśi buriky. Kónik jo lěpšy we zacynjonych pozicijach.\n\nBurik \n\nNa zachopjeńku źo burik wo jadno abo dwě poli. Pón jano wo jadno polo. Burik bjerjo diagonalnje jano wo jadno polo. Gaž pśijźo na kóńc šachownice, wón se móžo wuměniś za damu, torm, běgarja abo kónika.\n\nNotacija \n\n Dolnoserbski: K = Kral, D = Dama, T = Torm, B = Běgaŕ, S = Kónik(Skokaŕ), Burik njama pismik.\n Górnoserbski: K = Kral, D = Dama, W = Wěža, B = Běhar, S = Konik(Skakar), Burik.\n Nimski: K = König, D = Dame, T = Turm, L = Läufer, S = Springer\n Mjazynarodnje: K = Kral (King), Q = Dama (Queen), R = Torm (Rook), B = Běgaŕ (Bishop), N =Kónik (Knight). \n Rusojski: Кр(Kr) = король (♔),Ф(F) = ферзь (♕),Л(L) = две ладьи (♖),С(S) = два слона (♗),К = два коня (♘) и восемь пешек (♙)\n\n Normalny śěg:„−“\n Gaž figura bjerjo:„x“\n Šach:„+“\n Dwojošach:„++“\n Mat:„+++“, \"‡\" abo „#“\n Mała rošada:„0–0“\n Wjelika rošada:„0-0-0“\n\nDłujka \nPśikłady:\n Kf1-f2\n Dd8-a5+\n Te1xe8+\n Td8-d1+++\n Ta1-d1\n Bf1-c4\n Sb8-d7\n e2-e4\n e7-e8D\n a4xb5\n 0–0\n 0-0-0\n\nKrotka \nPśikłady:\n K-f2\n D-a5+\n Txe8+\n T-d1+++\n Ta-d1 (pśikład gaž mógu dwě figurje na samske městno,napśikład buźo drugi torm na f1)\n B-c4\n Sb-d7 (pśikład gaž mógu dwě figurje na samske městno,napśikład buźo drugi kónik-skokaŕ na f6 )\n e4\n e8D\n axb5\n 0–0\n 0-0-0\n\nMat \n\nMat jo, gaž pśeśiwnik ma šach a daniž njamóžo daś pśed krala žednu figuru daniž graś z kralom. To jo kóńc partyje. Chto jo dał mat, ten jo dobył. Kóńc partyje móžo byś teke remiza. Gaž nichten njejo dobył.\n\nŽrědła \n Nimska wikipedija\n Česka wikipedija\n Grajom šach za klub 30 lět\n\nGraśe","num_words":479,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.017,"special_characters_ratio":0.324,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":21928.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Kassel","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Kassel jo město w Nimskeje w zwězkowem kraju Hesseńska.\n\nW lěśe 2007 jo how bydliło 192.121 luźi.\n\nEksterne wótkaze \n\n http:\/\/www.kassel.de\/\n\nSedlišćo w Nimskej","num_words":33,"character_repetition_ratio":0.026,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.294,"stopwords_ratio":0.061,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":9224.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Stawizny%20Serbow","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Prědne znate wobydlarje źinsajšneje Łužyce su byli keltiske ludy. Pón, wokoło lěta 100. pśed Kristusom, toś ta zemja jo była wobsedlona pśez germaniski lud Semnonow. Jich městno w běgu śěganja ludow su wobsajźili słowjańske ludy. Jich pótomniki su źinsajšne Serby.\n\nRane stawizny (srjejźowěk) \nW lětach 623-658 Łužyca jo słušała do wjerchojstwa Sama, prědnego znatego kraja pódwjacornych Słowjanow. Wót 7. do 8. stolěśa su w Łužycy byli rodowe wjerchojstwa wjeźone pśez serbskich wjerchow. Jaden z nich - Miliduch, \"kral\" serbskich rodow - jo se bił w lěśe 806 z Frankami. W 9. stolěśu su słušali do Wjelikeje Morawskeje. Tak jo było do lěta 907. W lěśe 963 su se dobyli pśez Gera, markgrobu sakskeje Pódzajtšneje marki. W lěśe 1002 Bolesław Chrobły jo pśirědował Łužycu k Pólskej, což jo se pśipóznało w Budyšyńskem měrje (1018). Pózdźej zasej w nimskich nabrankach (1031) ako źěł Mišnjańskej marki, českich Luksemburgow pód nimskim kejžorom Karlom IV.\n\nIntensiwnjejše nimske wobsedlenje serbskich stronow namakajomy w stawiznach Serbow prědny raz pód Heinrichom I. Za tym až ten běšo wujadnał we wójnje pśeśiwo Hungorskej w lěśe 926 tuchylny pśiměr, jo měł zaměr swójo mócnaŕstwo na pódzajtšu rozšyriś. Z tym jo kśěł na jadnom boce zajźowaś, až słowjańske rody by mógli pódpěraś hungorsku armeju w dalšej wójnje pśeśiwo Hungorskej. Na drugem boce jo kśěł kolonizěrowaś strony, aby wót nich wótedankow pominał. Togodla jo zadobył se 927 do strony słowjańskich rodow pódzajtšny Łobja. W kšutej zymje 928\/929 jo dobył pśez wugłodnjenje, wótpalenje a militarnu móc Branibor, kótaryž jo był centrum Stodorjanow, tak teke pó dwaźasćich dnjach woblěgowanja grod Gana, kenž jo był głowna twardnica Głomacanow (Dalamintow). Pśipódla Heinrich jo dał dorosćonych wusmjerśiś, źiśi znjewólniś a swójich wójnarjow grod rubiś. Aby šćitał pódzajtšne granice, jo dał natwariś twardnice, mjazy nimi grod Mišnjo.\n\nAle Serby su derili slědk, z tym až su pśeprěkowali Łobjo a nadpadnuli grod Walsleben, su wópalili jo a su wusmjerśili kuždych wobydlarjow. Togodla Heinrich a jogo wójaki su maršěrowali w wjelikej licbje pśeśiwo grodoju Lunkini. To jo źinsajšne město Lenzen a jo było tencas zazdaśim nejwažnjejša twardnica Słowjanow. Na 1. september su wobstupili Lunkini a wetom až styridnjowske woblěgowanje su pśišli druge serbske rody, aby pomogali. Dnja pětego septembra jo se stała wjelika bitwa mjazy Saksojskimi a Serbami. Chtož jo mógał wuběgnuś wójowanišćoju, jo wumrěł zwětšego we wokolnych bagnach. Chronisty su myslili, až 120'000 až do 200'000 su pśisajźili swóje žywjenja. Źinsa se wuchada wót togo, až take licby su spśegnawane, ale to pokaza, kaki wuznam bitwa jo měła. Na 6. september Serby su se powdali. Muže su musali wótedaś broni a su se wótkatowali, žeński a źiśi su se łapili.\n\nTak wšykne serbske sedlarske strony su słušali k mócnaŕstwoju Heinricha I., zawěsće teke źinsajšna Dolna a Górna Łužyca. Pó smjerśi Heinricha jo pśewzeł tron jogo syn Otto I. w lěśe 936. Ten jo zasajźił Gera ako markgroba Saksojskeje Pódzajtšneje Marki. Ta strona se wupśestrěła mjazy Łobjom, Habolu a Solawu. Gero jo pókšacował pódtłocowanje Serbow. W lěśe 939 wón jo pśepšosył 30 serbskich wjerchow ku gósćinje a ako su byli bźez bronjow, su se mordowali.\nBiskupstwo Branibor a biskupstwo Havelberg stej se załožyłej 948 a stej se pódstajiłej arcybiskupstwoju Magdeburga. Stej dejałej se staraś wó christianizaciju wobsajźonych stronow.\n\nJo slědowało zběžk Serbow, ale pó někotare bitwy, Gero jo dobył 965 nad Milcanami, Łužycanami a Luticami a tak jo rozšyrił kněstwo až do Odry.\n\nWe wjelikem zběžku wót 983 pak su se zwignuli słowjańske rody pśeśiwo kněstwoju Pódzajtšnych Frankow. Pód wjednistwom Luticow jo se raźiło jomu se wulichowaś za 150 lětow a swóju samostatnosć slědk dobyś. Zběžk jo wujšeł wót Retri a jo zachopił na 29. junij 983 z nadpadom na biskupstwo Havelberg, pśi comž biskup Dudo jo se wusmjerśił. Jo slědowało znicenje groda a biskupskego sedła Branibora a Stareje Marki, w kótarejž su wurubili kloštaŕ Kalbe.Wšykne nimske politiske a cerkwine zastupniki su se wugnali. Teke Obodrity su se pśizamknuł a su kóncowali biskupstwo Oldenburg, kenž jo lažało w njom stronje. Pón su nadpadnuli Hamburg, ale Nimske su mógali zaźaržaś nad wjednistwom biskupa Giselhera wobsajźenja na pódwjacor Łobja. \nSerby nad sakskim a durinskim kněstwo njejsu wobźělili na zběžku.\n\nZběžk jo był kóńc prědneje faze nimskego pódzajtšnego sedlišća, pśeto lěcrownož wót lěta 985 nimske wjerchy su wójowali gromaźe z pólskim wjerchom Mieszkom I. a pózdźej z Bolesławom I. kužde lěto pśeśiwo Słowjanam, njejo se raźiło jomu stronu zasej pódejśpiś.\n\nAkle w lěśe 1134 jo była zasej dobyś pśez Albrechta Mjadwjeźa.\nKněstwo Nimcow jo było pśetergnuś teke w lěśe 1002, dokulaž něgajšny zwězkaŕ Boleław I. Chrobry jo wobsajźił strony Łužycanow a Milcanow. Togodla Heinrich II. jo změnił swóju politiku a jo se zwězał z Luticami w lěśe 1003. Wót 1004 su wójowali pśeśiwo Pólskej. Jo slědowało wjele biśow z rozdźělnymi wukóńcami někotare pśiměry. Ale akle w Budyšyńskem měrje su se dojadnali, až Bolesław jo wobchował strony. Su wóstali w pólskem swójstwje až do lěta 1131.\n\nChristianizacija jo zachopiła w źasetem stolěśu. Pśi tom jo mogało pśez natwarjenje biskupstwow nic jano misionarizěrowanje se pógóniś, ale teke granicne strony se šćitaś. Serby, Milcany a Luticy su musali wótedaś źasetkowy dank na biskupa Mišnja.\nTeke za šćitanje granicnych stronow markgroby su natwarili Burgwarden. Tak Słowjany su musali płaśiś wótedanki na lenowego kněza. W tom casu jo dało hyšći, a teke pózdźej, słowjańske Župane. To su byli sudniki, kótarež su suźili pó starem słowjańskem pšawje w wót Nimcow wobsajźonych stronach.\n\nBogi \n Swantowit\n Krodo\n Ljuba\n Flyns\n Rugewit\n Źiwa\n Prowe\n Porewit\n\nStawizny Serbow wót 1600 až do 1900 \nW lětach 1635-1815 su byli źěl Sakskeje, pózdźej jo słušało teke źěl k Pšuskej (połnocny źěl pó rozdźělenju Sakskeje w 1815). Wót 12. stolěśa intensiwne nimske wusedlowanje - głownje w górach, městach a luźi bźeze zemje - jo wugbało, až Słowjany su bywali wót 13. stolěśa mjeńšynu w tom regionje.\n\nW lěśe 1815 pśi administratiwnej reformje Pšuskeje su pśirědowali pódpołnocnu Łužycu do noweje prowincy Šlazyńskeje. Wót 1871 ceła Łužyca słuša k zjadnośonej Nimskej. W lěśe 1919 delegacija Serbow jo se wobźěliła na Versailleskej konferency, źož su pominali pógromadny kraj z Českeju. Ale njejsu jim k słowoju pśiś dali.\n\nStawizny Serbow wót 1900 až do k��ńca drugeje swětoweje wójny\n\nZachopjeńki 20. stolěśa (1900-1918) \n\nNa zachopjeńku 20. stolěśa młoźinske gibanje jo dojśpiło wutwórjenje někotarych towaristwa we jsach w bogatej licbje.\nW tom casu teke dolnoserbske pismojstwo jo měło wjerašk ze zastupowarjom ako Juro Surowin, Mato Kosyk, Wylem Nowy a Bogumił Šwjela, to su byli teke nejwuznamnjejše zastupniki togo casa. Pśez Maśicu Serbsku te zastupniki su mógali serbsku kulturu towarišnostnje a wědomnostnje wobwliwowaś, k cesću tomu 1905 Chóśebuz jo swěśił 25. wrośenica wobstojanja Maśice Serbskeje. \n1912 Šwjela jo był sobuzałožowaŕ Domowiny. Domowina jo wědomnostne towaristwo, kótarež jo zajmy Serbow pódprěło a spěchowało. W tom casu jo było prědny raz, až dolno- a górnoserbski lud stej zgromadnje pśeśiwo germanizaciji a šowinizmoju wójowali.\n\nWeimarska republika (1918-1933) \nPśez załoženje Domowiny 13. oktobera 1912 we Wórjejcach jo nastał žywy zajm za narodne a kulturelne žywjenje we jsach. Załožarje Domowiny, Jakub Bart, Bogumił Šwjela, Jan Dwórnik, Handrij Króna a wucabniki Jurij Słodeńk, Franc Kral a Michał Nawka, su zjadnośili 31 towaristwow z dogromady 2 890 cłonkow. Prědny pśedsedaŕ jo był Arnošt Bart a jogo pomogaŕ jo był faraŕ Bogumił Šwjela. To jo zachopjeńk rozmacha za Serbow, wósebnje w serbskem kulturelnem žywjenju. Prědna swětowa wójna jo pśetergnuła statkownosć w towaristwach, teke młode Serby su śěgnuli do wójny a su wumrěli za bźezmyslnu wójnu.\n\nPó wójaŕskem póbiśu jo Bart wójował za Łužycu ako swójski a lichotny stat, ale wón jo se raźił, dokulaž dobywarske mócy su měli druge plany z Nimskej. Skóńcnje Bart pśez Wajmarsku justiciju jo był popajźony a wón jo musał wuznaś, až jogo pśedewześe, njeglědajucy na pódpěra słowjańskich ludow, njejo k dostaśoju było. \n\nZ rozdźělnym srědkom a metodom stat a cerkwja stej pónižyłej Serbow a jich duchne wjednistwo, aby wuwijanje Serbow a jich narodne sebjewědobnje su wobgranicowali se. 1920 jo był samo wótźěl za Serbow, za wobglědowanje Serbow. Ale serbske spisowaśele, komponisty, wuměłce, duchowne a wucabniki su wopytowali serbskemu ludoju narodnu identitu zapósrědniś a se załožyli wšake towaristwa. Diskriminacija w nimskej pśiběrała, wósebnje pśi mjeńšynach, kaž Pólaki, Serby, Frize a Dany wóźiła k tomu, až 1924 towaristwo \n„Towaristwo narodnych mjeńšynow w nimskej“ se załožyła. Wóni su měli casopis Kulturnawóla, serbski žurnalist Jan Skala jo pśewzeł casopis 1925 ako redaktor .\n\nPó inflaciju a dopołne wochudnjenje źěłaśerjow, burow a stawow góspodaŕstwo jo mógło zmógnuś se. 1929 góspodaŕska kriza jo teke dośěgnuła nimsku, ako wuslědk kriza swětowego gospodarstwa.\n\nNacionalsocializm (1933-1945) \nZ pśenjasenje mócy nimskego prezidenta Paula von Hindenburga na Nacionalsocialisty na 30. januarje 1933 jo se zachopił śamny wótrězk za nimski a serbski lud.\nAko wšuźi w nimskej teke we Łužycy su byli popajźenja, kaž na pśikład dr. Jan Cyž, Martin Noack, Gustav Jannack, Arnošt Bart, Kurt Krjeńc, Pawoł Njek atd.\nW aprylu 1933 serbski Sokoł a burski zwězk su se musałej samej rozpušćiś. W nalěśu 1933 casopis Serbske Nowiny jo był wót nacijow zakazany, pón teke druge serbske casopise jo były likwiděrowane, ako na pś. Sokołske Listy, Serbski Hospodar Serbski Casnik. Rownocasna serbska rěc w šulach jo była zakazana. \n\nW Českej, Pólskej, Belgiskej, Francojskej, Kanadiskej, Ameriki a Jugosłowjańskej su byli protesty pśeśiwo antisłowjańskemu póstupowanjeju. Ako nimski - tak teke serbski lud se naźejał se, až pśez nacionalsocialisty katastrofalna situacija se pólěpšyjo, togodla wjele Serbow su byli cłonki NSDAP.\n\nNa 27. decembrje 1933 nowy pśedsedaŕ jo był wucabnik Pawoł Nedo a jogo zastupnik jo był faraŕ Johannes Wenke. Njeglědajucy na śěžki wobstojnosći Domowina organizěrowała wót 1934 až do 1936 žywe kulturne žywjenje. Na pśikład serbski spiwański swěźeń we Wórjejcach abo prapremjera dramy „Paliwaka“ w kopicy. Jurij Wjela jo pisał wjele powěsći a jo kritizěrował z tym nacionalsocialistow. \n\nZakazoju Domowiny 1937 su slědowali dalšne zakaze, tak teke nałožowanja serbskeje rěcy w šulach, zakaza casnikarstwa, nakładnistwa a serbske śišćarnje su musali zacyniś, Serbski dom, biblioteka a archiw su byli konfiscěrowane. Serbske wucabniki a duchowny su byli w nimskich wobcerkach pśestajiś. Chto jo protestěrował pśeśiwo nacionalsocialistam jo zasuźił popajźeństwa, abo teke w tom casu su byli deportacije do koncentraciskich lěgwow. Na pśikład dr. Marja Grólmusec a Alojs Andricki su wumrěli w koncentraciskich lěgwach.\n\n1940 Himmler jo planěrował wusedlenje Serbow ako „lud mimo wjednika“ do pódwjacora. Druga swětowa wójna jo teke wjelgin špatna za Łužycu była a pśinjasła wjelike zgubjenja, wósebnje za dolnoserbske jsy.\n\nPówójnski cas\n\nCas pó nacionalsocializmje a NDR-cas (1945-1961) \nNa 9. maja 1945 jo był w Praze załožony serbski wuběrk. Cil wuběrka, zaprědka teke wót Domowiny, jo był pśirědowanje Łužyce na Čechosłowaksku, ale to jo było wótpokazaś južo 1946 wót sowjetskego wjednistwa. Domowina jo nowa se załožyła na 10. maja 1945 w Chrósćicach, a jeje cil jo był serbsku identitu w Dolneje Łužyce wóžywiś.\n\nPśez wuswójenje junkarjow a wójnskich złosnikow serbske mały bury a rolnikarje su dostali zemju a wuswójenje wjelikich zawodow jo wjadło k prědnym ludowym zawodam. Wukubłanje serbskich nowowucabnikow, natwarjenje serbskego šulstwa a wukubłanje serbskich gymnaziastow w Čechosłowakskej su stwórili zakład za narodnu angažěrowanu serbsku inteligencu. \n\nWobzamknjenje Kazni wó zachowanju pšawow serbskeje ludnosći na 23 měrca 1948 jo dało prědny raz w stawiznach małego luda statne garantije k šćitoju a k spěchowanjeju swojeje rěcy a kultury. To jo zakład za załoženje serbskich institucijow w pěśźasetych lětach a za spěchowanje serbskeje kultury na wjele pólow wuměłstwa a w sorabistice.\n\nZa źiwanje serbskich zajmow jo był zawjasć wótźělenje z serbske nastupnosći, na pśikład kultura a nutśikowna politika, w danej NDR- ministaŕstwje.\n\nAby šćitaś rownostajenje serbskeje ludnosći, su se wudawali wšake wustawjenja. Na pśikład stej zawjadłej serbska šulska wucba a dwójorěcne pópisanje wót zjawnych institucijow w nimskej stronje.\nWeto jo prěgowała oficielne politika napśeśiwo Serbam wót reglementacije a kontrole, rownož wěsta samostatnosć su dostali. \n\nW pśirownanju k drugim mjeńšynam stej mógałej serbska kultura a wědomnosć šyroko se rozšyriś. Weto jo wuwjadło wopadowanje wót serbskego z wšednego dnja wjelgin malsny.\nProgram kubłanja a pódpěranje dwójorěcnosći stej wopadałej.\n\nZachopjeńki gibanja serbskeje kultury pó 1945 su byli wjelgin śěžke, dokulaž pjerwjej běrokratiske zajźawy sowjetskego boka su pśiwinuli. Akle pśez pśewześe saksojšciny kazni Serbow pśez kraj Bramborska w lěśe 1950 jo se zmóžniło lěpše móžnosći za Serbow.\n\nPśez zachopjeńk mocneje industrializacije w pěśźasetych lětach Łužyca jo była centrum za energiju. Togodla jamy za brunicu su nastali, serbske jsy su se zgubili to jo póspěšyło pśiměrjenje serbskeje rěcy.\n\nZ nuzkanim kolektiwizacije rolnikaŕstwa w lěśe 1960 jo było za wjele serbskich burow tšašne tšojenje. Serbska rěc jo se śišćała pitśku wěcej do doma a žywnosći a tak rozšyrjenje jo było jano śěžko móžno.\n\nGóspodaŕstwo kraja jo měło katastrofalne slědy, dokulaž tysace staśanow su wuběgnuli wót NDR do BRD.\n\nNa 13. awgusta 1961 gibanje wuběgnjenja jo se stopowało pśez twarjenje murje w Barlinju. Wóna jo źěliła Nimsku a ludnosć za něźi 3 lětźasetki.\n\nCas wót 1989 \nPó zasejzjadnośenju Nimskeje 3. oktobra 1990 su se Serby procowali wó wutwórjenje awtonomnego stata, ale zwězkowe kněžaŕstwo w Barlinju njejo zwóliło do togo a jo rozdźěliło strony Serbow znowego mjazy Sakskej a Bramborskej. Ale Serby maju pšawa narodnych mjeńšynow - maju swóje šule a kulturne organizacije; napise na wobchodowych toflach městow a zastojnstwow su dwójorěcne.\n\nNožki\n\nLiteratura \n Klaus J. Schiller, Manfred Thirmann: Geschichte der Sorben, VEB Domowina- Verlag Bautzen 1979.\n Jan Šołta, Pśeglěd serbskich stawiznow, do dolnoserbšćiny pśestajił Erwin Hanuš, Budyšyn 1976.\n Peter Kunze, Serby w Dolnej Łužycy, do dolnoserbšćiny pśestajił Uwe Gutšmidt, Podstrupim 2001\n\n Wikipedija: Serby (nimski)\n Wikipedija: Heinrich I. (nimski)\n Wikipedija: Otto I. (nimski)\n Ronald Lötzsch: ''Die Sorben als nationale Minderheit in Deutschland (nimski)\n Serby (nimski) \n\nŁužyca\n \nStawizny Serbow","num_words":3071,"character_repetition_ratio":0.03,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.201,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":44451.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Der%20Bremer%20Schl%C3%BCssel%20%28hymna%29","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Der Bremer Schlüssel (serbski Bremenowy kluc) jo hymna města Bremen w Nimskej.\n\nTekst\n\nSeht ihr die Löwen an dem Schilde,\n\nDer einen mächt'gen Schlüssel trägt?\n\nMir wird bei diesem Wappenbilde\n\nDer Stolz erhöht, das Herz bewegt.\n\nDies' Wappen ist das stolze Zeichen\n\nDer alten treuen Hansastadt,\n\nDie über's Meer zu allen Reichen\n\nIhr Rot und Weiß getragen hat.\n\nHell glänzte in dem Hansabunde\n\nDer Brema Schlüssel alle Zeit.\n\nAuch heut' strahl' er in uns'rer Runde\n\nIn alter Macht und Herrlichkeit!\n\nDer brave Schlüssel will bezeugen,\n\nDaß gern er öffnet gastlich' Tor;\n\nDoch nimmer soll den Bart er beugen\n\nDer Willkür! Da sei Gott davor!\n\nGib gern dem Kaiser, was dem Kaiser,\n\nDu treue Stadt im deutschen Land,\n\nUnd pflück' dir neue Ehrenreiser\n\nDurch schlichter Bürger tät'ge Hand!\n\nWir aber singen dir zu Ehren:\n\n„Hell glänz' dein Schild! Und gutes Recht\n\nMög' sich in Bremas Schoß bewähren\n\nBis zu dem fernesten Geschlecht!\"\n\nGlědaj teke\n:de:Bremer Wappen#Bremer Hymne\n\nNimska","num_words":254,"character_repetition_ratio":0.016,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.016,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.55,"perplexity_score":18980.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Sl%C4%9Bpe","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Slěpe, nim. Schleife; jo wjas w Zastojnstwej zgromaźeństwje Slěpe pla Grodka w srjeźnej Łužycy. \n\nSlěpe słuša k wokrejsu Zgórjelc a lažy wokoło 10 km na dłujki wjacor wót Běłeje Wody.\n\nLiteratura \n H. Rychtaŕ (wud.): Slěpjańska cytanka. Teksty z dweju stolěćowy w Slěpjańskem serbskem dialekće a w němskej rěcy. Budyšyn: LND, 1995.\n A. Lange, E. Krawc: Historiske wuměnjenja za wuwiće Slepjanskeje ludoweje kultury. Budyšin: Dom za serbsku ludowu kulturu, 1991.\n W. Merkel, A. Lange, L. Balke: K materielnej ludowej kulturje Slepjanskich Serbow. Budyšin: Dom za serbsku ludowu kulturu, 1991.\n K. Pietsch, S. Musiat: Wašnja a nałožki Slepjanskich Serbow. Budyšin: Dom za serbsku ludowu kulturu, 1991.\n\nEksterne wótkaze \n\n Oficialny internetowy bok gmejny Slěpe\n Serbski kulturny centrum w Slěpem\n\nNoty \n\nSedlišćo w Sakskej\nWokrejs Zgórjelc","num_words":179,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.071,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.985,"perplexity_score":34481.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Cerkwinos%C5%82owja%C5%84ska%20r%C4%9Bc","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Cerkwinosłowjańska rěc jo liturgiska rěc Ortodoksneje (Prawosławneje) cerkwje, ze swójźby pódpołdnjowosłowjańskich rěcow.\n\nstarocerkwinosłowjańska rěc","num_words":23,"character_repetition_ratio":0.162,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.126,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":21856.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Mali","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Mali jo nutśikokrajny stat w pódwjacornej Africe. Jo njewótwisny wót Francojskeje wót lěta 1960, tak pomjenjonego Afrikańskego lěta. \nKrajne mě jo se pó pśikłaźe srjejźowěkowskego mócnaŕstwa Mali wóliło. \n\nPó wójaŕskem putšu w głownem měsće Bamako a jadnobocnej deklaraciji wó njewótwisnosći pódpołnocy kraja (Azawad) stoj kraj w lěśe 2013 snaź pśed šćěpjenim. 11. januara 2013 jo se Opération Serval, zasajźenje francojskich wobronjonych mócow za pódpěranje wójska Maliskego kněžaŕstwa zachopiła.\n\nGeografija\n\nPołoženje \nMali jo nutśikokrajny stat w pódwjacornej Africe z płonju 1.240.192 kwadratnych kilometrow, z kótarychž 20.002 km² pśiźo na wódy. Lažy ako we wjelikokrajinje Sudan tak teke w Sahelu a źěli se swóju 7243 kilometrow dłujku krajnu granicu ze sedym susednymi statami; na dłujkem zajtšu a na pódpołnocy z Algeriskej (1376 kilometrow dłujkosći), na dłujkem pódwjacorje z Mauretańskeju (2237 kilometrow), na pódzajtšu z Nigerom (821 km) a na krotkem zajtšu z Burkina Faso (1000 kilometrow). Z Malijom granicuju mimo togo Senegal (419 kilometrow) na pódwjacorje, Guineja (858 kilometrow) na krotkem wjacorje a Pśibrjog Słonoweje kósći (Côte d'Ivoire, 532 kilometrow) na pódpołdnju. Wušej Nigerowego wokłona lažy pusćina Sahara, kótaraž pókšywa dwě tśeśinje krajneje płoni.\n\nLudnosć \nMaliska ludnosć zestaja se z něźi 30 rozdźělnych etnikumow. Maju rozdźělne rěcy a kultury a su zgromadnje žywe do dalokeje měry měrnje. \n\nGłowny etnikum jo Bambara, kótarež twórje pśisamem tśeśinu (32 %) wobydlarjow. Politiski wjeduce su Malinke, lěcrownož twórje jano 6 procentow ludnosći. Teke trajnje zasedlone rolnikarje su Senufo z 12 procentow, Soninke z 9 procentow, Songhai z 7 procentow a Dogon. Ako nomady abo połnomay su žywe wesrjejź kraja pśedewšym Fulbe, kótarež twórja 14 procentow ludnosći kraja, mimo togo Tuareg a Mawry. Dalšne kupki su Minianka, Bozo, Khassonké, Bobo a Dioula. W něgajšnej francojskej koloniji jo žywe hyšći źinsa něźi 6000 Francozarjow.\n\nRěcy \nHyšći pśed amtskeju rěcu francojšćina, kótaraž wužywa se ako druga rěc wót něźi 10 % lludnosći, jo Bambara (40 procentow powědarjow) nejwěcej rozšyrjona rěc. Lěcrownož něźi 80 procentow wobydlarjow, inkluziwnje tych, kótarež wužywaju ako drugu rěc, wuměju Bambaru, jo francojšćina jadnucka amtska a wuwucowańska rěc. Na Bambarje krajne mě Mali wóznamjenijo „wódny kóń“. Dalšne rěcy su dogonowe rěcy, Fulfulde, Songhai-rěcy, Soninke, Senufo-rěce a Tamašek. Arabšćina ma pśedewšym w religioznem konteksće wjeliki wuznam. Wót wjele Maliarjow rozměju se někotare z toś tych rěcow.\n\nNabóžniny \n\nWobydlarje Sudanoweje cony su se wót pódpołnocnoafrikańskich muslimiskich dobywarjow zwětšego islaměrowali. Rownocasnje su pódla togo domorodne formy wěrjenja dalej wobstali. Maliski islam jo teke elementy tradicionelnych afrikańskich nabóžninow pśewzeł, pśedewšym pla narodow Malinke a Songhai.\nSunitiski islam malikitiskeje pšawniskeje šule jo z něźi 90 procentami nejwěcej rozšyrjona nabóžnina ludnosći w Maliju. Muslimy su žywe pśedewšym na pódpołnocy; sufistiske bratšojstwa wugbaju wjeliki wliw.\n\nNa pśipołdnju prakticěrujo něźi jaden procent ludnosći animistiske nabóžniny. K toś tym nabóžninam se nejwěcej pśisłušnikow narodow Bobo, Senufo a Dogon wuznawa. Katoliki a protestanty maju jano dwa procenta późěl . Něgajšna kolonialna móc Francojska jo měła katolski charakter.\n\nPolitika \n\nMali su měli až do wójerskego putša w měrcu 2012 za mjenjej abo wěcej raźony pśikład demokratizacije w Africe, jo pak jaden z nejchudšych a nejmjenjej wuwitych krajow swěta. Statna forma kraja jo semiprezidialna republika we formje semiprezidentowego kněžaŕstwowego systema. Kužde pěś lět wólona narodna zgromaźina wopśimujo 147 wótpósłancow a kněžy se z głownego města Bamako. Parlamentowy prezident jo wót lěta 2007 Dioncounda Traoré. Z wušej 100 opoziciskich stronow jo 14 w parlamenśe zastupjone.\n\nPó wójerskem putšu 2012 \n\n21. měrca 2012 jo se w Maliju wójerski putš wotměł. Powědaŕ putšistow Amadou Konaré jo wobtwarźił statny pśewrot z njezamóžnosć prezidenta, wót srjejź januara 2012 trajucy zběžk Tuareg-rebelow Narodnego gibanja za wulichowanje Azawada (MNLA) w regionje Azawada na pódpołnocy kraja pód kontrolu dostaś. Za nawjedowarja putšistow maju stotnika \nwobronjonych mocow Malija Amadou Sanogo. Pó dobywanju prezidentowego palasta w Bamaku su putšisty kněžaŕstwo za wóstarcone deklarěrowali. Wustawu su za njepłaśiwu deklarěrowali, za apryl planowanu wólbu prezidenta su šmarnuli a wšykne dotychměstne statne institucije zacynili. Někotarych ministrow su popajźili. Prezidenta Amadou Toumani Touré su za wótsajźonego deklarěrowali; jomu jo se gromaźe z lojalnymi wójakami wuběgnjenje raźiło.\n\nRada za wěstosć UN, Afrikańska unija a wenkowna społnomócnjona EU Catherine Ashton su statny pśewrot zasuźili a su wójerskej junśe sankcije nakładli; EU-komisija jo pśipowěźeła, swóju wuwiśowu pomoc za Mali nachylu wusajźiś. 1. apryla 2012 jo Sanogo pśipowěźeł, aby wustawa zasej płaśiwa była a aby se „liche, wótwórjone a demokratiske wólby“ zmóžnili. 6. apryla 2012 jo Sanogo do wobłukowego dojednanja z Pódwjacornoafrikańskim góspodaŕskim zjadnośenstwom (ECOWAS) za pśepódaśe mocy ciwilnemu kněžaŕstwoju zwólił. Maliski parlamentowy prezident Dioncounda Traoré by měł pśechadne prezidentstwo pśewześ a w běgu 40 dnjow nowe wólby organizěrowaś, ECOWAS pak kóńcy swóje sankcije. Aby toś ten kšac zmóžnił, jo teke něgajšny prezident Touré 8. apryla swój wótstup wózjawił.\n\nMjaztym su Tuareg-zběžkarje MNLA wšykne města regiona Azawad na pódpołnocy kraja wobsajźili a 6. apryla 2012 jadnobócnu njewótwisnosć Azawada deklarěrowali.\n\nLěcrownož putšisty su nadawki kněžaŕstwa pśepódali, jo jich dalšna rola njejasna. 16. apryla su wójaki něgajšnego ministaŕskego prezidenta Modibo Sidibé popajźili, 17. apryla pśedsedaŕja strony Union pour la république et la démocratie (URD) Soumaila Cissé, kandidata z dobrymi wuglědami za zastojnstwo prezidenta.\n\n17. apryla jo statna telewizija k wěsći dała, až Cheick Modibo Diarra buźo pśechadne kněžaŕstwo ako ministaŕski prezident nawjedowaś. Diarra jo až do kóńca 2011 za Microsoft ako pśedsedaŕ za pśekupowański wobcerk Afrika źěłał. Jo wótglěd měł, za wólbu prezidenta kandiděrowaś, kótaraž pópšawem jo planowany za 29. apryla 2012.\n\nMjazy januarom a julijom 2012 jo wušej 250.000 Maliarjow dla politiskeje njestabilnosći, njewěsteje situacije a špatnego pśistupa k žywidłam a woźe do susednych krajow Burkina Faso, Mauretańska a Niger wuběgnuło. Mimo togo jo było w tom samskem casu něźi 105.000 nutśikownych wuběgańcow na pódpołnocy a něźi 69.000 nutśikownych wuběgańcow na pódpołdnju Malija.\n\nZachopjeńk oktobra 2012 jo UNO něgajšnego italskego ministaŕskego prezidenta Romano Prodi za społnomócnjonego za sahel wumjeniła.\nRada za wěstosć UN jo 12. oktobra 2012 rezoluciju pśiwzeł, w kótarejž pomina zdźarženje statneje jadnoty \nMalija. Wójerske wójowanje ECOWAS jo chapjało se pokazowaś. ECOWAS jo kśěł 3.300 luźi interwenciskich jadnotkow pósłaś, Europska unija jo zasajźenje 200 wuwucowarjow planowała z wobźělenim Zwězkoweje armeje. Po popajźenju pśez militerow 10. decembra 2012 jo Modibo Diarra 11. decembra rano w pśipowěźenju w statnej telewiziji swój wótstup a wótstup swójogo cełego kabineta deklarěrował. Ten samski źeń jo prezident Traoré Django Sissoko za interimnego premierministra wumjenił. Rada za wěstosć UN jo pódprěła w swójej rezoluciji 20. decembra 2012 wójerske wójowanje susednych statow. Toś to wójowanje njejo mógło se snaź do septembra 2013 zachopiś. Mjaztym su wójska pódpołnocy k pódpołdnju póstupowali.\n\n11. januara 2013 jo se wojerska operacija maliskego wójska z mjenim Opération Serval, zachopiła, pódpěrana wót francojskich jadnotkow, pśeśiwo islamistiskim rebelam, kótarež su z pódpołnocy póstupowali.\n\nZastojnstwowe rozrědowanje \n\nStat rozrědujo se do wósym regionow a do distrikta głownego města. Toś te rozrěduju se do 49 wokrejsow a 703 gmejnow. Regiony su pó swójich \ngłownych městach pomjenjone.\n\nStawizny \n\nMali jo był wót 11. stolěśa až do wokoło 1600 islamske wjelikomócnaŕstwo, kótarež jo se pózdźej wót ludowu Mossi a Fulbe dobyło a rozdźěliło. 1893 bu z dobyśim města Timbuktu pód mjenim Francojski Sudan kolonija Francojskeje. \n4. apryla 1959 stej se Francojski Sudan a Senegal w Communauté française k Mali-federaciji zjadnośiłej, kótaraž jo 20. junija 1960 swóju njewótwisnosć wót Francojskeje dojśpił. Dla diferencow mjazy wjeducyma politikaŕjoma wobeju źělow kraja, Modibo Keïta a Léopold Sédar Senghor, jo se federacija južo 20. awgusta togo samskego lěta złamała, a 22. septembra 1960 jo něgajšna kolonija Francojski Sudan pód mjenim Republika Mali formelnje swóju samostatnosć deklarěrowała. Toś ten źeń płaśi w \nMaliju wót togo casa ako narodny swěźeń.\n\nPó njewótwisnosći jo Mali stat jadneje strony, w lěśe 1968 jo se general Moussa Traoré k mocy putšował, 1991 pśiźo pó zběžkach k demokratiskim reformam a k pśiwześeju wustawy. 1992 jo se Alpha Oumar Konaré za prezidenta wuzwólił.\n\nKraj ma wót lěta 1992 demokratisku wustawu. Głowa stata jo wót 8. junija 2002 statny prezident Amadou Toumani Touré była, ale wólbne wobźělenje jo z něźi 30 procentami wjelgin małe było. Statny prezident jo se pó wustawje nejpjerwjej na pěś lět direktnje wót luda wuzwólił a 29. apryla 2007 znowego wuzwólił. Pó wótstupje ministaŕskego prezidenta Modibo Sidibé 30. měrca 2011 jo była z stroński njewězaneju Cissé Mariam Kaïdama Sidibé prědny raz žeńska šefowka kněžaŕstwa w Maliju.\n\nNa pódpołnocy Malija jo w zachadnosći cesćej ke konfliktam z tam domorodnymi nomadami, Tuaregami pśišło, kótarež su se pó bergaŕskej wójnje w Libyskej znowego wuderili. Pó putšu w Maliju w měrcu 2012 su wobronjene jadnotki Tuaregow až do zachopjeńka apryla wšykne města w regionje Azawad dobyli a samostatny stat proklaměrowali.\n\nGóspodaŕstwo \nHyšći w lěśe 2003 jo późěl ludnosći z mjenjej ako jadnym US-dolarom nabrankow na źeń 73 procentow wucynił. Pó drugich pódaśach jo w lěśe 2005 na 36 procentow ludnosći pód granicu chudoby žywe. Korupcija jo daloko rozšyrjona.\n\nWikowańske partnarje \nNejwažnjejšej eksportowej kraja stej Chinska, kótaraž wóteběra tśeśinu eksportow Malija a Pakistan (něźi 10 procentow). Nejwažnjejšej importowej kraja stej Francojska (něźi 15 procentow) a Senegal (něźi 10 procentow). \nZemski wólij jo nejwažnjejša importowa wóra. Nejwažnjejše eksportowe wóry su produkty górnistwa (něźi 75 %), bałma (10 %) a žywe zwěrjeta (5 %).\n\nKultura \n\nWjelika mošeja w Djenné jo jadne z nejwětšych glinjanych twarjow swěta a licy k nejsławnjejšim twarjam Afriki. W lěśe 1998 jo se zgromadnje ze starym městom Djenné wót UNESCO za swětowe kulturne derbstwo deklarěrowała. pśistup jo njemuslimam zakazany. Kóńc junija 2012 su cłonki islamistiskeje kupki Ansar Dine mjazy drugim mawsoleum sufistiskego swětego Sidi Mahmud zapusćili, kótaryž słuša k swětowemu derbstwoju UNESCO. Wobronjenych konfliktow dla jo komitej swětowego derbstwa UNESCO ako pusćinowe město Timbuktu z jogo glinjanymi mošejami tak teke rowowy pomnik Askia do togo na cerwjenu lisćinu wobgrozonego swětowego derbstwa stajił.\n\nLiteratura \n Éric Milet, Jean-Luc Manaud: Mali. Olizane, Genf 2007, ISBN 978-2-88086-351-7.\n Harald Haarmann: Sprachen-Almanach – Zahlen und Fakten zu allen Sprachen der Welt. Campus-Verl., Frankfurt 2002, ISBN 3-593-36572-3, b. 160.\n\nWótkaze \n\n Krajne a drogowańske informacije nimskego Wenkownego amta\n Nadrobne krajne informacije na websedle Nimskego towaristwa za mjazynarodne zgromadne źěło\n Websedło statnego prezidenta (francojski)\n Art of Mali. W: Judy Decker: Incredible Art Education Resources. Princeton, New York Websedła k stawiznam a kulturje\n Informacije wó Maliju jogo konsulariskego zastupnistwa w Düsseldorfje\n Nastawk wót Christofa Wackernagela, kenž jo w Maliju žywy, wó politiskej situaciji.\n\nŽrědła \n\nMali\nStat w Africe\nNutśikokrajny stat","num_words":2451,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.201,"stopwords_ratio":0.005,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":33117.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Dragan%20%C4%90okanovi%C4%87","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Dragan Đokanović (serb. Драган Ђокановић ) (* 20. apryla 1958, Sarajewo) jo serbiski politikaŕ, předsyda strony Demokratska stranka federalista.\n\nEksterne wótkaze \n https:\/\/web.archive.org\/web\/20100605035220\/http:\/\/www.dragandjokanovic.com\/\n Demokratska stranka federalista, Istočno Sarajewo\n derStandard.at\n\nMuž\nSerbiski politikaŕ\nRoź. 1958","num_words":65,"character_repetition_ratio":0.102,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.261,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.652,"perplexity_score":2898.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Lew%20Rockwell","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Llewellyn H. Rockwell, Jr. (* 1. 7. 1944, Boston) jo amerikański politiski aktiwist a publicist.\n\nWótkaze \nLewRockwell.com\nLudwig von Mises Institute\n\nRockwell, Lew\nRockwell, Lew\nRockwell, Lew","num_words":47,"character_repetition_ratio":0.164,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.106,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.637,"perplexity_score":17885.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Lydnevi","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Lydnevi jo konstruowana słowjańska rěc Libora Sztemona.\n\nWóścenas \nWóścenas:\nOtec navo,\nJaš jési na nebesai,\nDa jest posvetyn tavo nam.\nDa jest prihedyn tavo kralestvo.\nDa jest stanyn tavo vilja, jako na nébe, tako y na zéma.\nAs navo bréd e keždanyn davat i nave danas.\nØ adpoštat i nave as navo dluhem \njako y me adpoštalesom i navo dluhare.\nØ nevøvedat as nave vø pokušenje, \nale nesvabodat as nave é zølyn.\nNavad tavo jest kralestvo y moc y slava navéke.\nAmén.\n\nNožki","num_words":106,"character_repetition_ratio":0.035,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.131,"perplexity_score":30679.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Leon%C5%A1%C4%87ina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Leonšćina, teke Leonska rěc (Llionés) jo romaniska rěc. Leonsku rěc powěda 25.000 luźi w Špańskej, Portugalskej.\n\nNóžki\n\nBibliografija \n Menéndez Pidal, R.: \"El dialecto Leonés\". Revista de Archivos, Bibliotecas y Museos, 14. 1906.\n García Gil, Hector (2010). «El asturiano-leonés: aspectos lingüísticos, sociolingüísticos y legislación». Working Papers Collection. Mercator Legislation, Dret i legislació lingüístics. (25). ISSN 2013-102X.\n Staff, E. : \"Étude sur l'ancien dialecte léonnais d'après les chartes du XIIIÈ siècle\", Uppsala. 1907.\n Gessner, Emil. «Das Altleonesische: Ein Beitrag zur Kenntnis des Altspanischen».\n Morala Rodríguez, Jose Ramón; González-Quevedo, Roberto; Herreras, José Carlos; Borrego, Julio; Egido, María Cristina (2009). El Leonés en el Siglo XXI (Un Romance Milenario ante el Reto de su Normalización). Instituto De La Lengua Castellano Y Leones. ISBN 978-84-936383-8-2.\n\nWótkaze \n Héctor García Gil. Asturian-leonese: Linguistic, Sociolinguistic and Legal Aspects\n Asturian Language Academy\n González i Planas, Francesc. Institutum Studiorum Romanicorum «Romania Minor». The Asturleonese Dialects.\n\nPódwjacornoromaniske rěcy","num_words":285,"character_repetition_ratio":0.017,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.248,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.687,"perplexity_score":20253.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jezus%20Kristus","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jezus z Nacareta jo se wěrjepódobnje mjazy lětoma 7 a 4 do Chr. w Betlehemje naroźił a jo wumrěł w lětach 30, 31 abo 33 pó Chr. w Jeruzalemje.\n\nNowy testament wózjawijo Jezusa ako Kristusa (Messias, Syn Bóžy). Nowy testament jo zrownju głowne žrědło za historiske informacije wó Jezusu mimo někotarych apokryfow a noticow zwenka kśesćijaństwa. Z toś tych rekonstruěrujo historiske slěźenje plawsibelne fakty jogo statkowanja. \n\nPó toś tych jo był Jezus Žyd z Galilejskej, kótaryž jo někak wót lěta 28 zjawnje wustupował ako drogowański prjatkaŕ na teritoriumje źinsajšnego Israela a pódwjacornego brjoga Jordana. Glědajucy na pśichad Bóžego kralojstwa jo wón swój lud k nawrośenju napominał. Mało lět pózdźej bu wón wót Romarjow kśicowany. \n\nJezus jo wobgranicował swójo statkowanje na Israel (Mt 10,5; 15,24), jo pak wugbał wutwórjenje noweje swětoweje nabóžniny, kśesćijaństwa. Teke zwenka kśesćijaństwa ma Jezus nabóžninski, kulturelny, politiski a wósobinski wuznam.\n\nŽrědła a jich wugódnośenje \n\nJezus njejo žedne pisne twórby zawóstajił. Skóro wšykno, což wó njom wěmy, jo z antiknych žrědłow, kótarež su se nejjěsnjej 10 lět pó jogo smjerśi napisali. Z pśepytowanim a wugódnośenim toś tych zaběra se historisko-kritiske slěźenje Nowego testamenta.\n\nNjekśesćijańske znanjenja \n\nNěkotare žydojske, romske a grichiske chronisty antiki naspomnjeju Jezusa, ale skóro jano jogo wótkatowanje a nic jogo statkowanje a jogo wucbu. K tomu pśiźo, až su toś te rědke notice pla fachnikow wobzwadne.\n\nŽydojski historikaŕ Flavius Josephus rozpšawja w swójich Antiquitates Judaicae (20,200) wó wótkatowanju Jakobusa a pomjenijo jogo ako bratša Jezusa, „kótaryž se Chrystus pomjenijo.“ \n\nNotice mamy teke wót Pliniusa młodego a z rabbinskich žrědłow zgromaźonych w Talmuźe. Awtory pak se jano na kšomje a polemiski wó kśesćijaństwje wugroniju.\n\nKśesćijańske znanjenja \n\nInformacije se dobywaju primarnje z analyze styrich ewangelijow, listow Pawoła a někotarych apokryfow. Pisma su wót kśesćijanow, kótarež su do Jezusa wěrili a kótarež njejsu kśěli biografiju napisaś, ale Jezusa ako Messiasa zapowědaś (n. pś. Mk 16,6, Apg 2,32). Historiska zwěrnosćiwosć pismow jo wót zachopjeńka slěźenja Nowego testamenta wobzwadna. \n\nListy Pawoła su mjazy lětoma 50 a 64 nastali. W nich se namakajo jano mało biografiskich datow a słowow Jezusa, citěruju pak se někotare wěrjeńske formule Jeruzalemskeje prawósady.\n\nW tśich synoptiskich ewangelijach (ewangelium Mateja, Lukasa a Marka) se namakaju pokazki na znicenje Jeruzalemskego templa (Mk 13,2; Mt 22,7; Lk 19,43). Togodla su se wěsće akle pó žydojskem zběgu (66-70) pisnje fiksěrowali. Pó źinsajšnem slěźeńskem stawje njejo słušał žeden z awtorow k prědnym wuknikam Jezusa.\n\nSpisarjoma ewangelijow pó Mateju a Lukašu jo južo pśedlažał ewangelium pó Markusu. Wót togo stej pśewzełej kompoziciju a wětšynu tekstow.\nWušej togo stej wužywałej tak pomjenjone žrědło Q (žrědło logijow), zgromaźeńka gronow a gronkow Jezusa, kótarež su se wěrjepódobnje mjazy lětoma 40 a 70 pisnje sfiksěrowali. Pódobne a druge gronka Jezusa su se teke w Syriskej gromaźili a pózdźej w ewangeliju pó Tomašu pisnje fiksěrowali. \nToś te gronka a grona su se lětźasetki wustnje dalej dawali (Lk 1,2). Nejjěsnjejše wobstatki mógu byś wót wuknikow Jezusa a mógu z tym originalne grona Jezusa wopśimjeś. \n\nAž se maju wšykne ewangelije pó zaśěgu Jezusa do Jeruzalema pó toś tom samsnem wótběgu, płaśi ako mócny indic za starobu a zwěrnosćiwosć pasiońskich rozpšawow.\n\nEwangelium pó Janje wopśimjejo pó měnjenju źinsajšnych slěźarjow njewótwisnje dalejdawane historiske maśizny, lěcrownož jo nastał akle pózdźej wokoło 100 – 130.\n\nDokulaž su ewangelisty swóje žrědła pó swójej wašni teologiski wugótowali a jo do swójich misiońskich a wuceńskich wótglědanjow zarědowali, móžo se z jich zgromadnosćow śim lěpjej na realne, historiske jědro suźiś.\n\nSlěźenje žywjenja Jezusa \n\nWót něźi 1750 jo nastało akademiske slěźenje wó žywjenju Jezusa, kótarež jo se zachopiło zdalowaś wót cerkwinskego wjeźenja. Jo se wopytowało pó wědomnostnych kriteriumach rozeznawaś historiske informacije wót teologiskich wukładowanjow Nowego testamenta. \n\nŹěkowano znajobnosćam z archeologije, socialnych stawiznow, orientalistiki a judaistiki wó palestinskem žydojstwje za cas Jezusa a stawnje dokradnjejšym historisko-kritiskim tekstowym analyzam, wuchadaju źinsa teke njekśesćijańske historikarje z togo, až jo Jezus wopšawdu žywy był a až se relatiwnje derje daju zwěsćiś wobstojnosći jogo žywjenja a smjerśi, głowne wopśimjeśa jogo zapowědanja a jogo poměr k drugim žydojskim kupkam.\n\nPóchad\n\nMěstno naroźenja, lěto naroźenja a wumrěśa \n\nHistorikarje pósuźuju tšojenja źiśetstwa Jezusa w Nowem testamenśe (Mt 1–2\/Lk 1–2) ako legendy, dokulaž feluju wóni w žrědle logiow (žrědle Q) a w nejstaršym ewangeliju a dokulaž se wóni mjazy sobu wjelgin rozeznawaju. \nTo płaśi teke za apokryfiski ewangelium wó Jezusowem źiśetstwje pó Tomašu, kótaryž powěda wó źiwach gólacka Jezusa. \n\nMt 1-2 a Lk 1-2 cotej Jezusa ako Messiasa zapowědaś a stajijotej jogo narod do ramika bibliskich wěsćenjow. Njewobwěsćone mórjenje źiśi pśez Herodesa (Mt 2,13) dopomina na mórjene źisi pśez farao pśed wuśěgom Israela z Egiptowskeje (Ex 1,22): Tak buźo Jezus ako wulichowaŕ Bóžego luda pśedstajony. Gwězda wót Betlehema, kótaraž jo wjadła orientaliskich astrologow k městnoju jogo naroda (Mt 2,2), pśipowěźejo Jezusa ako kosmiskego wumóžnika. Wobzwadne jo, lěc jo se dał wopšawdu wósebny stelarny fenomen w tom casu wobglědowaś.\n\nLěto a źeń Jezusowego naroda stej byłej južo prakśesćijanam njeznatej. Pó Mt 2,1 jo se wón pó smjerśi Herodesa Wjelikego (4 pśed Chr. ) naroźił, pó Lk 2,2 za cas jadnogo prědnego romskego ludlicenja pód Publius Sulpicius Quiriniusom. Toś ten bu pak akle 6 pó Chr. bogot Syriskeje a Judeje. Jěsnjej��e wuběranje dankow w tom regionje njejo znate, ale njedajo se teke wuzamknuś. \nKśesćijańske licenje casa, kótarež se zachopijo z narodom Jezusa, bazěrujo pótakem na liceńskej zmólce.\n\nToś te styri ewangelije rozpšawuju jano wó Jezusowych slědnych žywjeńskich lětach. Pó Lk 3,1 – jadnučkem eksaktnem lětowem pódaśu w Nowem Testamenśe – njejo Jezusowe smjertne lěto w amtskem casu Pontiusa Pilatusa ako bogota Judeje (26-36) dalejdawane. Za wětšynu historikarjow jo lěto 30 nejwěcej wěrjepódobne smjertne lěto, dokulaž jo se Pawoł z Tarsusa južo mjazy 32 a 35 wobrośił. Jezus jo pótakem nanejmjenjej 30 a maksimalnje 40 lět stary był.\n\nFamilija \n\nJezus jo był pó Mk 6,3 a Lk 1,27 prědne góle Marije. Toś tej teksta wuzwigujotej, až jo Jezus wót Swětego Ducha spłoźony. \nPó Mk 6,3 jo Jezus měł styrjoch bratšow – Jakobus, Joses (= Josef, Mt 13,55), Judas, Simon – a někotare sotšy, kótarychž licba a mjenja se njejsu dalej dawali. Dokulaž mógu z bratšami a sotšami w bibliskem wužywanju togo słowa teke bliske pśiswójźbne měnjone byś, njejo jasnje, lěc se wó rodne bratšy a sotšy jadna. \n\nStwórta ze źaseś kaznjow – cesć nana a maś (Ex 20,12) - jo se tegdy pominała, až se nejstaršy syn wó swóju familiju stara. K naslědnistwoju Jezusa jo pak słušało, až se rozpušćiju familiarne wězby. (pśirunuj Mt 10,37, Lk 14,26)\nZ jogo prjatkowanim a gójśim jo drje licba jogo pśiwisnikow stupała, ale to jo teke prowocěrowało někotare konflikty z pśiswójźbnymi. Wóni su wopytali jogo zaźaržaś a su jogo za błudnego rjaknuli (Mk 3,21).\nTo togo konteksta słušaju grona ako Mk 3,33-35:\n\nChto jo mója maś a móje bratšy? A wón glědnu wokoło sebje na te [pósli] luźi, kótarež na kolěsko wokoło njogo sejźechu a źěšo: Glědaj to jo mója maś, a móje bratšy. Pśeto chtož Bóžu wólu cyni, ten jo mój bratš a mója sotša a mója maś.\n\nZ tym njejo wón stwórtu kazń wótpórał, ale ju wukładł kontrernje k žydojskej tradiciji: Jano te su twóje pśiswójźbne, kótarež cynje wólu Bóžu. Na to jo Jezus swójo ródne město wopušćił a njejo se južo tam wrośił. Ale žony z jogo wokoliny su pśi njom wóstali, kaž teke jogo maś (Jan 19,26). \nLěcrownož se groni w Jan 7,5: Jogo bratšy njewěrjachu w njogo, su někotare z jogo pśiswójźbnych, teke jogo maś, słušali k prědnym kśesćijanam pó jatšach ( Japsk 1,14 1Kor 9,5 ). \nPawoł jo wósobinski zeznał Jakobusa (bratša Jezusa) a drugich swójźbnych Jezusa, ako jo wopytał prědny raz Jeruzalem. (Gal 1,19).\n\nRěc, wukubłanje, pówołanje \n\nAko galilejski Žyd jo Jezus powědał na wšedny źeń aramejski. To wobkšuśiju někotare aramejske citaty Jezusa w Nowem testamenśe. Lěc se mógu grichiske gronka a rěcne wobroty do aramejskego slědk pśestajiś, jo wažny kriterium pśi pytanju za „wopšawdnymi“ Jezusowymi słowami, kótarež su se zaprědka wustnje dalej dawali. Tak se wopytujo Jezusowe zapowědanje wót prakśesćijańskich wukładowanjow rozeznawaś. \n\nHebrejšćina, rěc Swětego pisma Israela, jo se w Palestinje za cas Jezusa lěbda hyšći powědała. Jezus jo pak nejskerjej hebrejsku rěc znał, dokulaž jo w synagogach Galileje cytał a wułožował.\nJezusowy stil prjatkowanja a argumentowanja jo rabbinski. Jogo gójśe na sabaśe a prědnosć lubosći k blišemu pśed wšyknymi drugimi kaznjami su pódobnje jěsnjejšym wucbam Hillela, jogo pomoc chudym a jogo gójeńske źiwy su pódobne na pózdźejše wustupowanje Chanina Ben Dosy (40-70), nejsławnjejšego zastupnika galilejskego Chassidizma. Togodla zarěduju slěźarje Jezusowe wukładowanje thory dospołnje do tegdejšego žydojstwa. Žydojske eksegety kaž Pinchas Lapide z togo slěduju, až jo wón chójźił do thora-šule.\n\nPrědne wukniki Jezusa su jomu „rabbi“ gronili (Mk 9,5; 11,21; 14,45; Joh 1,38.49; Joh 3,2; 4,31 a druge). To jo dało jomu samsku poziciju ako Farizejarjam. Rabbije njejsu žywe byli wót wucenja, ale wót wugbaśa normalnego rucnikarstwa. Ako prědny syn póbóžneje žydojskeje familije jo Jezus wuknuł pówołanje swójogo nana. (Mk 6,3; Mt 13,55 ) Józef jo był twarski rucnikaŕ (grichiski τεκτων), pótakem jo źěłał pśi twari łoźi a domow. Až jo wopšawźe ako twarc źěłał, njejo wobwěsćone.\n\nStatkowanje \n\nPó wšyknych ewangelijach jo se Jezusowe zjawne statkowanje zachopiło z dupjenim pśez pokutnego prjatkarja Jana. To wułožyju synoptikaŕje tak, až jo Bog pówołał Jezusa ako swójogo z duchom wobdarjonego „syna“ (Mk 1,11).\n\nPó Lk 1,5 jo Jan póchadał z mjeršniskeje familije a jo žywy był ako asket w njewobydlonej pusćinje. Jogo dupjenje jo pódało wódaśe grěchow, joli su luźe do togo swóje grěchy pśiznali.\nWšykne ewangelije wuzwiguju rolu Jana ako pśedchadnika Jezusa. Wiźe w njom slědnego profeta starego zwězka pśed pśichadom z duchom wobdarjonego Messiasa (n. pś. Mk 1,7; Lk 3,16; Mt 3,11; Joh 1,7f; 3,28 a druge).\n\nPó Janu 3,22 jo Jezus chylu paralelnje k Janoju dupił. Ewentualnje su někotare z Janowych wuknikow Jezusoju slědowali: Tak jo Jezus póznał bratšowu Symana Pětša a Andreasa (Jan 1,35-42).\nZ togo se slědujo bliskosć a wuměna toś teju dweju kupkowu. Su pak byli rozdźěle mjazy tyma kupkoma: Jezus jo wót Jana pśewzeł dokóńcne wołanje za wrośbu, jo pak wótpokazał spót a askezu za swóje wukniki a jo sejźeł z kupkami za blidom, kótarež su płaśeli ako „njecyste“ pó płaśiwem wukładowanju thory.\n\nMěstno statkowanja \n\nJezus jo se wiźeł jano słany k „zgubjonym wójcam doma Israela“ (Mt 10,5 Mt 15,24 ). \nPó prědnych cesćej pomjenjonych městnych mjenjach jo Jezus drogował nejpjerwjej pśi pódpołnocnem brjogu jazora Genezaretha mjazy Kafarnaumom, Magdalu, Bethsaidu a Chorazimom. Dale na pódpołdnjo ja statkował w Nacereśe, Kanje a Nainje. Statkował jo teke w źinsajšnem wjacornem jordanskem kraju a w źinsajšnem pódpołdnjowem Libanonje. Pó Nowem testamenśe njejo Jezus stupił do městow, kótarež su byli wót Romjanow a Herodianarjow natwarjone ako Sepphoris, Tiberias a Cäsarea Philippi (Mk 8, 27).\n\nNejskerjej dla togo až su póbóžne Žydy wobsejźarjow wótpokazowali a dokulaž su Herodianarje jogo pśegónjowali (Mk 3,6). To móžo wujasniś, až tegdejše žydojske a romske žrědła jogo njepóspomnjeju. \n\nW Kafarnaumje jo Jezus pó Mk 1,21 a Lk 4,23 ako njepjerwjej wustupował. Pó Mt 4,12-13 jo wón na zachopjeńku zaśěgnuł do tamnego doma Pětša (Mk 1,29) a se cesto tam wrośił. Mt 9,1 pomjenjujo městno togodla „swójo město“.\nArcheologi su namakali w zbytkach chudych domow z 1. lětstotka napise w kalku, kótarež pomjenjuju Jezusa z wšakorakimi titelami wusoknosći a Pětša, a kótarež na slědy kultiskich zgromaźenjow pokazuju.\n\nZapowědanje Bóžego kralojstwa \n\nJezusowe pósołstwo wó Bóžem mócnaŕstwje jo stojało w centrumje jogo zapowědanja (Mk 1,14-15) a jo nawězało na biblisku profetiju wósebnje Deuterojesaje a apokalypsy Daniela. \nEwangelije njewujasnjuju toś te zapśimjeśe bližej, ale ilustrěruju jo pśez konkretne wugbanja, pśirownowanja a pówuceńske rozgrona.\n\nGójśe \n\nW ewangelijach se wó wjele wšakorakich źiwach Jezusa pišo: mjazy drugimi źiwy wugójśa, darow, wumóženjow, normow a wócuśenje njabogich. \nPla Marka se namakajo wjele eksorcistiskich tekstow, z kótarychž dajo se suźiś, až jo se wó tegdy njewugójobne chóroby ako wusajź (lepra), wócny star, epilepsija, šicofrenija a głuchonimosć jadnało. \nTake chóry su płaśeli ako wót njecystych duchow wobsajźone (Mk 1,23). \nWóni su se wobijali, cesto su se teke ze sedlišćow wustarkowali a z tym jo se jich žywjenje do tšachoty spórało (Adolf Holl).\n\nNowy testament rozpšawja cesto, až jo se Jezus pśiwobrośił wuzamkowanym. Z wugójśim jo pśicynu jich wugranicowanja wótpórał. Wugójł jo jich pśez swóju bliskosć, dotykowanje, z tym, až jo ruku na nich kładł, a z pomocu slinow (Mk 7,32f Joh 9,6f). \n\nCesto su to jadnore pśikaze a gesty, kótarež wustatkuju wugójśe a demonow wugóniju. \nW ramikowych tekstach se źiwy Jezusa cesto ako pśepšosenje a napominanje k wěrje a wrośenju wukładuju. Pó cesto ako wěrnje płaśecych słowach Jezusa su to znamjenja za zachopjeńk Bóžego mócnaŕstwa a kóńc kněstwa złego (Mk 3,22). \n\nRowno gójeńske wuspěchy su Jezusoju pśinjasli zawidu, njedowěru a woboranje (Mk 3,6; Jan 11,53).\nSlěźarje wuchadaju źinsa z togo, až maju nanejmjenjej eksorcizmusowe a therapijowe teksty historiske žrědła. Wjele tekstow wó źiwach su se pak w prakśesćijaństwje pó ludowych a pójatšnych motiwach dodali. \n\nPó Gerd Theißenu njejo se pak tegdy niźi wó telicko źiwach rozpšawjało ako pla Jezusa. Jano wón jo wucynk gójśa wěrje wugójonym pśigranjał („Twója wěra jo śi wumóžyła.“: Mk 5,34; 10,52).\n\nWukładowanje thory \n\nPrjatkowanje na górje (Mt 5-7) se ako „wucba“ Jezusa zawjedujo. Jeje zachopjeńk dopomina naslědowarjow Jezusa na Israelowy nadawk, ako Bóžy lud byś „swěca ludow“ (Mt 5,14ff ;Jes 42,6 ) w tom, až Israel thoru pśikładnje dopołnijo. Mt 5,17-20 wuzwignjo, až njejo Jezus kśěł wšykne dalejdawanje kazni wótpóraś, ale jo dopołniś. Lěc jo to Jezus sam teke tak wiźeł, jo wobzwadne. Někotare kazni jo pśiwóstśił, druge wótwóstśił a zasej druge tak relatiwěrował, až su se wóni w prakśesćijaństwje wótpórali. Źinsa płaśi to ako nutśikowno-žydojske wułožowanje, a nic ako wótryśe ze žydojstwom.\n\nAko druge rabbinarje jo Jezus dał lubosći k blišemu samsku gódnotu ako bógabójaznosći a jo ju z tym wuškownym kaznjam thory nadrědował (Mk 12,28-34). Wón jo se wiźeł k toś tym pósłany, kótarež buchu dla pśestupjenja kaznjow zajśpjone (Mk 2,17):\nTe mocne njepoderbe togo gójca, ale te chore. Ja som pśišeł te grěšniki k pokuśe wołat, a nic te pšawne.\n\nMěnjone su žydojske „cłonikarje“, kótarež su za Romjanow danki wuběrali a cesto pśi tom swójich krajanow wobšuźowali. Togodla buchu wóni gramowane a wobijane. Jezus jo jo do źělenja z chudymi pśepšosył (Lk 19,8) a jo wukładł kopjenje maška ako pódłamanje prědneje kazni (Mt 6,19 – 24). Akle z tym, až kaznjow se źaržecy bogaty spušćijo swójo wobsejźenje za chudych, dopołnijo wšykne źaseś kaznjow ako trjeba, aby był lichotny za naslědnistwo (Mk 10,17-27).\n\n„Antiteze“ wukładuju wažne kazni dekaloga a zarownańsku kazń (Eks 21,23). Jezus jo wuzwignuł nutśikowne nastajenje ako pśicynu pśejźenja: zakazanje mórjenja jo južo ten złamał, kótaryž se gniwa na swójogo bliskego, jogo wuchytujo abo jogo zaklina. Togodla muse se luźe nejpjerwjej wujadnaś, nježli du do templa woprowaś (Mt 5,21-26). \n\nTen jo južo łamał manźelstwo, kenž ako zmanźelony muž drugu žonu póžeda. \n\nNaslědniki Jezusa muse se pśemócnej namócy z njewócakowanym wótrjaknjenim namócy stajaś (Mt 5,39 - 41). \n\nJa pak źeju wam, až wy se zewšym njederbiśo stawiś tomu złemu \/ ale ja źeju wam, gaž śi něchto na pšawe lico deri, tomu podaj teke to druge. A źož něchto stobu co pšawowaś a śi twoju suknju ześ, tomu wostaj tež ten wobaleńc. A źož śi něchto póra na miliu drogi, ga źi z nim dwě. \n\nNjepśijaśelow wobstarosćiś, jim dobrowólnje napśeśiwo pśiś a jo z tym pśechwataś a jo z tym „wótznjepśijaśeliś“ („wótbroniś“ - wujadnaś se z nimi). \n\nZ tym jo Jezus Israel na jogo nadawk dopomnjeł, wšykne ludy žognowaś, aby jo teke wulichował wót namócnego kněstwa.\n\nTe w tekstach se pomjenjone pśikłady wóbłyšćuju towarišnosć, kótaraž jo wobgrozona wót głodu, namócy a wuklukowanja. Za Jezusa jo mógało jano pśetergnjenje spirale namócy, wótrjaknjenje napśeśiwneje namócy kněstwo złego zakóńcyś a Bóže mócnaŕstwo pśiwołaś.\nDrugich zajśpiś a zasuźiś ma samske slědy ako wugbanje namócy (Mt 7,1-3): \n\nNjesudźćo, až wy tež suźone njebuźośo! Pśeto z kakimž sudom wy suźiśo, buźośo tež suźone, a z kakejuž měru wy měriśo, buźo wam tež měrjone. Kak wiźiš ty pak ten špjeńc w twojogo bratša woce, a njejapiš tu grědu w twojom woce?\n\nTak jo Jezus wuchował žeńsku, kótaraž jo manźelstwo łamała, pśed zakamjenjowanim, z tym až jo wuwědomił skjaržbarjam jich winu (Jan 8,7): \n\nMejstaŕ, ta žeńska jo w statku togo ebracharstwa namakana. Mójzas pak jo nam w kazni pśikazał ju kamenjowaś, co ty k tomu groniś? Take źachu pak wóni k njomu k spytowanju, aby jadnu winu k njomu měli. Ale Jesus pochili se dołoj a pisašo z palcom na zemju. Ako pak wóni njepśestachu jogo pšašaś, zwignu wón se gore a źašo k nim: Chtož mjazy wami bźez grěcha jo, ten chyś ten prědny kamjeń na nju!\n\nLěcrownož felujo toś ta sada w někotarych z nejstaršych rukopisow, płaśi wóna ako wopšawdna: detaile ako to pisanje abo kreslenje na zemi njedaju se wumysliś. Toś to wugrono maka se z wopšawdnymi Jezusowymi słowami. \nTejerownosći se to ako wótchylenje smjertneje kazni wukładujo.\n\nPśiwisniki \n\nWót zachopjeńka swójogo wustupowanja jo Jezus naslědnikow zwołał, aby wopušćili wobsejźeństwo a familiju ako wón a bźeze srědkow a bronjow śěgajucy zapowědali Bóže mócnaŕstwo (Mt 10,5-15). Wóni su zwětšego słušali ako wón k jadnoremu ludoju, kótaryž jo był wochudnjony a wót głodu wobgrozony. Wóni buchu wupósłane, aby gójili chórych, wuganjali demonow a dalej dawali Bóže žognowanje. Gaž su zastupili do jadnogo chromu, su dejali z měrowym póstrowjenim „šalom“ cełu swójźbu pód šćit Boga stajiś. Gaž njejsu byli witane, su dejali městno wopušćiś, bźez wrośenja a jo pśewóstajiś Bóžemu sudoju.\n\nŽeńske \n\nJezusowe zaźarženja napśeśiwo žeńskim jo było něco nowe a njezwucone w patriarchaliskem žydojstwje. Wón jo gójł cesto socialnje wugranicowane prostitutki, wudowy, wukrajniki abo chóre. \n\nWustrowjone žeńske su jomu wót zachopjeńka slědowali a se wó njogo a wó wuknikow starali.\nJezus jo pó Mk 10,1-12 pśiwóstśił zakaz łamanja manźelstwa a jo zakazał rozwěrowanje (Mt 5,27-32). \n\nPó Mt 19,12 njejo wón swójim wuknikam kazał, aby se wóni wóženili, ale jo dowolił, aby fryjne wóstali jich nadawka dla.\n\nManźelstwo Jezusa Nowy testament niźi njenaspómnijo; Maria Madlena jo jomu pó Janu 11 a Janu 20,16 wósebnje blisko stojała. Jano pózdźejšy apokryfny ewangelium Philippusa pomjenjujo jadnu partnarku Jezusa.\n\nŽony graju w Nowem testamenśe teke howacej wažnu rolu: Žeńska jo Jezusa pśed smjerśu žałbowała (Mk 14,3-9); manźelka Pilatusa jo napśeśiwo wótkatowanju Jezusa protestěrowała (Mt 27,19). Pó wšyknych ewangelijach su byli žeńske mjazy Jezusowymi naslědnikami slědne znanki jogo smjerśi a jogo połoženja do rowa (Mk 15, 40). Wóni su najšli jogo prozny row a su wopóznanili ako prědne jogo zrowastawanje (Lk 24,10 a Jan 20,18).\n\nFarizejarje \n\nPó Mk 2,23 su wukniki Jezusa teke na sabaśe zběrali kłose na pólach. Toś to łamanje sabatoweje kazni jo Jezus dowólił ako wuwześe pla t��achoty žywjenja. \n\nGójenja teke na sabaśe su pó Mk 3,6 wuwołali pla herodianow a farizejarjow plany za zabiśe Jezusa. Ale rowno Farizejarje z Hillelskeje šule su tegdy dowólowali wumóženje žywjenja a dobrośiwosć chudym teke na sabaśe a su wucyli z tym wěcej fleksibelne nałožowanje kaznjow thory. Wušej togo su rowno Jeruzalemske farizejarje Jezusowemu na lubosći k Bogoju a blišemu koncentěrowanemu wukładowanju thory pśigłosowali (Mk 12,32 ff), a toś to njejo w jogo procesu rolu grało.\n\nTogodla ma wětšyna eksegetow farizejarski plan wó zabiśu Jezusa za njehistoriske; nejskerjej jo ten plan dejał pokazaś na Jezusowy pasion w Jeruzalemje a z tym te tšojenja w Galileji redakcionelnje zwězaś. Jezus jo stojał rowno farizejarjam z wšyknych tegdejšych žydojskich kupkow nejbližej. Až su se wóni ke głownym njepśijaśelam stilizowali, wujasniju historikarje Nowego testamenta ze situacije pśi nastaśu ewangelijow pó znicenju templa, ako su farizejarje wjeźeńsku funkciju w žydojstwje pśewzeli a Žyźi a kśesćijany se pśiběrajucy wótgranicowali.\n\nHerodianerje a sadducejarje \n\nWětšy źěl Žydow jo kralow z dynastije Herodesa wótpokazał ako wót Roma pódpěrane „połžydojske“ cuze kněžarje. Z Idumeje (pódpołdnjowa Judeja), jěsnjejšego Edoma, póchadajucy Herodes Wjeliki jo Žydow z wusokimi wótedankami wobśěžował.\n\nJogo wót Roma zasajźony syn Herodes Antipas jo za cas Jezusa kněžył nad Galileju a Judeju. Jan dupjaŕ jo kritizěrował jogo druge manźelstwo z jadneju južo do togo wóženjeneju sotšyneju źowku a bu na jogo rozkaz popajźony a wótkatowany (Mk 6,17-29). \n\nPó Flawiusu Josephusu bu Jan wótkatowany, aby se zběg wótchylił.\n\nPśiwisniki Herodesa su byli pó Lk 13,31 teke winiki a pśegónjowarje Jezusa.\n\nJezusowe głowne njepśijaśele pak su byli Sadducejarje. Ako derbniki Lewitow su směli zaprědka tempelowy kult w Jeruzalemje pód Romskeju wobsadu dalej zastojaś. Wóni su stajali wušego mjeršnika. \nWe wobkraju jo był jich wliw wšak mjeńšy, tola z pomocu Romskeje wobsadoweje mócy su teke tam pśesajźili tempelowe danki a doźaržanje bibliskich kaznjow cystoty a woprowanja.\n\nZeloty \n\nJezus jo wustupował w kraju, źož su byli mócne politisko-religiozne napněśa. Glědajucy na jogo kśicowanje pśi nejwušem žydojskem swěźenju su politiske wucynki jogo wustupowanja wěste. \nNimske Nowotestamentlarje su wuzwignuli pjerwjejšnje njepolitiski charakter jogo wustupowanja. Jogo wótkatowanja ako kral Žydow jo płaśeło za Rudolfa Bultmana ako justicne zamólenje a „njedorozměśe jogo statkowanja ako politiske“. Martin Hengel a Oscar Cullmann pak pokazujotej parcielne pśezjadnosći Jezusa ze žydojskim woborańskim gibanim a wujasnijotej jogo kóńc ako logiski slěd jogo jadnanja.\n\nZ Galileje jo pśišło wjele generacijow žydojskich wójowarjow wó lichotu napśeśiwo cuzym mócam. Pó tem, až jo 6. pó Chr. Herodes Archelaos póbił dankowy boykott Judasa Galilejusa, su „Zeloty“ ako swójska kupka wustupowali, aby romske cuze kněstwo wótpórali. Za cas Jezusa su se wóni wobgranicowali na protesty a někotare atentaty na romske zastojniki. Romarje su zelotiske atentatniki pomjenjowali „Sikarierje“ (kótarež kałak nose) abo jadnorje „mordarje“, aby jich wopěranje kriminalizěrowali.\n\nJezus jo rozměł swójo statkowanje ako aktiwne zawinowanje Bóžego mócnaŕstwa, kótarež w konstrasće k namócnym kněžarjam bźeze namócy se rozpśestrějo. \nKaž Zeloty jo teke wón pomjenjował Herodesa Antipasa ako „lišku“ (Lk 13,32). \nGójśe wót demonow wobsejźonych z garnisońskego města Gerasy (Mk 5,1-20) ironizěrujo romske militarne kněstwo: Pśedstajony demon, z łatyńskeju póžyconku za „legion“, napadujo swinjece stadło, kótarež se pón same wót samego zalajo. Žydam ako njecyste zwěrje płaśeca swinja jo była tegdy ako romske woprowańske zwěrje a znamje legiona znata. \n\nMjazy wejsańskim wochudnjonym a wót romskego namócnego kněstwa pótrjefjonym ludom su byli messiańske wócakowanja daloko rozšyrjone. Až su słowa Jezusa a jogo statki wubuźili pla nich naźeje na jěsne změnjenje jich połoženja, wótbłyšćujo wjele tekstow z Nowego testamenta: ako chwalospiw Marije (Lk 1,46) a jusk putnikowarjow pśi Jezusowem pśichaźe do Jeruzalema (Mk 11,9). Togodla wuzwiguju wjele eksegetow indirektnu politisku dimensiju jogo statkowanja. \nZazdaśim jo to było teke za Zelotow atraktiwne: Nejmjenjej jaden z prědnych wuknikow Jezusa, Syman Zelotes, jo jěsnjej k nim słušał. \n\nWinakšy ako Zeloty jo Jezus wołał teke „njecyste“ a wogramowane cłonikarje, kótarež su źěłali z Romarjami gromaźe, do swójogo naslědnistwa a jo z nimi gromaźe jědł, se wě, aby změnili jich zaźaržowanje napśeśiwo chudym (Lk 19,1-10).\n\nNapśeśiwnje zelotiskej teologiji, kótarež su se myslili, až mógu Bóžy slědny sud na luźach drugeje wěry južo doprědka wześ, jo Jezus napominał swójich słucharjow winika lubowaś (Mt 5,38-48). Ako kritika na Zelotach płaśi teke Jezusowe słowo Mt 11,12 wót „namócnych, kótarež se Bóže kralestwo wunuzuju a se z namócu jogo zmócuju.“\n\nRomski pjenjez z głowu kněžarja jo płaśeło Zelotam ako pśejźenje napśeśiwo bibliskemu zakazu wobrazow (Ex 20,4) a z tym ako pśicyna, Romej wótedanki njepłaśiś.\nW dankowem pšašanju Jezusowych Jeruzalemskich njepśijaśelow (Mk 12,13-17) se pokazujo, až dej se Jezus ako Zelot dopokazaś. \nJezusowe wótegrono se wuwinujo paslam: \nGa dawajśo tomu Kejžorowi, což Kejžorowe jo, a Bogu což Bogowe jo!\n\nPasion \n\nZe zaśěgom Jezusa do tempelowego města krotko do Passah-swěźenja zachopiju se we wšyknych ewangelijach jogo stawizny śerpjenja. Wótběg wót popajźenja, pśesłuchowanja Jezusa w chromje wušego mjeršnika, pśepódaśe na Pilatusa, pśesłuchowanje pśez Pilatusa, šwikanje, wusměšowanje, wótkatowanje pśez romske wójaki a połoženje do rowa pśez Jozefa z Aritmeje se we wšyknych ewangelijach až na někotare detaile maka.\n\nPasionske rozpšawy su teke pśez zwenka bibliske znajobnosći pódprěte a płaśe togodla w modernem slěźenju ako historiske.\n\nZaśěg do Jeruzalema \n\nJezus jo pó Mk (11,1-13) na wósole do města jěchał, witany wót putnikarjow ze stareju Passahliturgiju.\nZ tym se zaspomnjejo na messiańsku profetiju w Sach 9,9-11: Tam jo se pśipowěźił bźezmócny Messias na wósole jěchajucy, kótaryž pśigronijo wšyknym ludam znicenje bronjow a z tym swětnych mócow.\n\nTempelowa kritika \n\nJeruzalemski tempel grajo w ewangelijach wažnu rolu. Južo ako góle jo Jezus tam dny dłujko pśebywał (Lk 2,42). Pó Mk 1,44 jo wón wugójenych pósłał k mjeršnikam, aby wóni jich wustrowjenje zwěsćili a jich zasej do towarišnosće pśiwzeli. \n\nJogo wukładowanje thory njejo wopory direktnje wótpokazało, ale jo lubosći k blišemu pódrědowało (Mt 5,23).\nZ tym až jo w templu wucył, jo toś ten ako Bóžy dom pśipóznał.\n\nKśicowanje \n\nZe zjawnym šwikowanim jo se zachopiła romska katowańska procedura (Mk 15,15-19). Toś te drěcowanje jo było pla Romarjow źěl kśicowanja a bu cesto z takeju wjelikeju brutalitu pśewjadło, až jo zasuźony južo docasnje na to wumrěł. \n\nJezusa su nuźili swóju kśicu sam k městnoju wótkatowanja pśed murjami města njasć. Pó synoptiskich ewangelijach (Mk 15,21) bu jaden Žyd, kótaryž jo był ze swójimi synami hyšći lětźasetki prakśesćijanam znaty, nuzkany, jomu śěžu wótewzaś: „Šyman z Cyrenee“ z pódpółnocneje afrikańskeje eksiloweje wósady Kyrenaika. \n\nKśicowanje jo było w romskem mócnaŕstwje nejsurowša wótkatowańska metoda, kótaraž jo se zwětšego nałožowała pśeśiwo zběžkarjam, wuběgnjonym njewólnikam a wobydlarjam bźez romskego bergaŕskego pšawa. Žydam jo wóna płaśeła ako zaklinanje pśez Bóga (Gal 3,13; Dtn 21,23). \nMrěśe na kśicy jo mógało cełe dny traś. Pśedmarkiniska pasiońska rozpšawa njepomjenijo žedne detaile a pódajo jano, až bu Jezus „wokoło tśeśeje góźiny“ kśicowany a až jo„wokoło źewjeteje góźiny“ wumrěł. \n\nPó Mt 27,46 a Mk 15,34 jo wuměrajucy Jezus wołał pó aramejsku słowa z psalma 22,2:\n\nMój Bóže, mój Bóže, cogodla sy mje spušćił?\n\nSe wóspjetujuce zaspomnjeśa na toś ten psalm, na spiw Bóžego celaźina a na psalm 35,19 staju Jezusa do rěda njepšawnje pśeslědowanych, wót namócy njepśijaśelow wobdatych a na spšawnosć Bóga apelěrujucych śerpjecych. \n\nPó tom, až jo Jezus wumrěł, jo Pilatus Žydam dowólił Jezusa zakopaś. Pó Mk 15,46 jo dał „naglědany“ farizejaŕ Jozef z Arimatheje śěło hyšći na samskem wjacorje pó žydojskej wašni balsaměrowaś a do nowego skałowego rowa połožyś. Jezusowy row bu ze śěžkim kamjenjom zacynjony, ako jo to tegdy pla fromnych Žydow z wašnju było. Jano někotare žeńske z Galileje, kótarež su Jezusa až do jogo smjerśi pśewóźowali, su byli znanki toś togo (Mk 15,47).\n\nWěra wó górjejstawanju \n\nPrakśesćijańske wěrowe wuznaśe zni (Apg 2,32): \n\nToś togo Jezusa jo Bog k žywjenju zbuźił!\n\nToś ta wěra jo žrědło a wuchadnišćo prakśesćijańskego pósołstwa wót wujadnanja Boga ze swětom. \nHistoriski pak njedajo se górjejstawanje a z tym zwězujuce nazgónjenja werificěrowaś.´\n\nŽrědła \n Nimska Wikipedija\n\nReligija\nBiblija","num_words":6860,"character_repetition_ratio":0.03,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.206,"stopwords_ratio":0.025,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":26658.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Basni%20Handrija%20Zejlera","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Handrij Zejler jo pisał wjele serbskich basnjow. How su někotare kenž su wjelgin wažne za drogu wuwiśa lyrikarja.\n\nPśeśiwnikam postupa\n\nGaśiš rěku wob źeń a tež w nocy,\n\nzdźaržaś njamogu ju žedne mocy,\n\nskoro brjogi pśemožo,\n\nskoro swoj puś poběgnjo.\n\nDlej tam rěku źaržyš zagaśonu,\n\nz wětšej' mocu pozdźej rozgorjonu\n\nwiźiš, kak kraj spowrośi,\n\npśedrě wšo a powodni.\n\nTo cas-gaśarje daś błazne wuknu,\n\nkak jich gaśenja se jěsno puknu,\n\nkenž wše mocy duchowe\n\nw pytach zdźaržaś mysle se.\n\nZlosći śamnikow a zagrimanja,\n\nstśělby, spěranja a wobaranja\n\nstajiś, wrośiś njamogu\n\nžednu mysl postupnu.\n\nCas a duch se njedatej juž' gaśiś,\n\njeju słowa, kazni deje płaśiś:\n\nSwětło, pšawda, lichotnosć-\n\ndobydnu a budu rosć!\n\nProca śamnikow a pominanje\n\nnigdy njemějaštej žognowanje:\n\nMaz to maz pśec' wostanjo,\n\nbalzam nigdy njebuźo! [1]\n\nSłyńco-lichota (1848)\n\nSłyńco, woła słynica\n\nw chłodkowatem rogu.\n\nKak mam rosć a rozkwisßc ja,\n\nkaž to kwěty mogu?\n\nPšawje maš, ow kwětulka,\n\nsy tež k tomu stworjona!\n\nA ty, ducho cłowjeski,\n\nna com lažy tebje?\n\nNjejsy kwětam k rownosći?\n\nGroń, so žycyš sebje?\n\nJa śi słyšym zašumiś\n\na mě z głosom wotgroniś:\n\nLichotu, mě lichotu\n\nměsto słyńca dajśo!\n\nPyta, komot, robotu\n\nzrazom rozłamajśo!\n\nCož jo z boga roźone,\n\nbyś dej teke lichotne! [2]\n\nLubka leluja \n\nLubka lelujo,\n\nrědnje zakwitła!\n\nŹowćo brune, brune wocko, seń se ku mnjo!\n\nMoja lubosć sy a duša we mnjo.\n\nGaž śi njewiźim,\n\nja se potužym.\n\nŹowćo brune, brune wocko, seń se ku mnjo!\n\nMoja lubosć sy a duša we mnjo.\n\nRědnym janźelam,\n\ntebje pśirownam.\n\nŹowćo brune, brune wocko, seń se ku mnjo!\n\nMoja lubosć sy a duša we mnjo.\n\nTešnosć zajšpiwam,\n\ngaž śi wopoškam.\n\nŹowćo brune, brune wocko, seń se ku mnjo!\n\nMoja lubosć sy a duša we mnjo.\n\nMojo bogatstwo\n\ntwoja lubosć jo.\n\nŹowćo brune, brune wocko, seń se ku mnjo!\n\nMoja lubosć sy a duša we mnjo.\n\nSkerjej wumrěś kśěł,\n\ngaž śi njeby měł.\n\nŹowćo brune, brune wocko, seń se ku mnjo!\n\nMoja lubosć sy a duša we mnjo. [3]\n\nNa serbsku Łužycu \n\nRědna Łužyca,\n\nspšawna, pśijazna,\n\nmojich serbskich woścow kraj,\n\nmojich glucnych myslow raj,\n\nswěte su mě twoje strony!\n\nBitwu bijachu,\n\ntwardu, zeleznu,\n\nněga wośce serbojske\n\nwojnske spěwy spěwy spěwaj'cy.\n\nChto mě zbada toś te spěwy?\n\nTužny syłojik\n\nma něnt Gromadnik,\n\nsowa suta z Orašice,\n\nma tam swoje šćerbiny.\n\nWjele pomnitej wej gorje?\n\nBoga Carnego\n\nstare kralejstwo\n\nwron něnt kradu wobsejźi;\n\nstary mech se zeleni\n\nna skale, kenž wołtaŕ běšo.\n\nLuda dobrośi\n\nnjejsu zgodali\n\ntam te stare godaki.\n\nSerbam pśichod wonaki\n\ncas něnt njepšašany wěšći.\n\nCas, ty pśiducy,\n\nzakwiś radosny,\n\naby z klina twojogo\n\nwjele mužow stanuło,\n\ngodnych nimjer wobspomnjeśa! [4]\n\nZapis žrědłow \n[1] Handrij Zejler: Spěwaś njejsom zabył, Ludowe nakładnistwo Domowina Budyšyn, 1974, S.51\n\n[2] Handrij Zejler: Spěwaś njejsom zabył, Ludowe nakładnistwo Domowina Budyšyn, 1974, S.40\n\n[3] Handrij Zejler: Spěwaś njejsom zabył, Ludowe nakładnistwo Domowina Budyšyn, 1974, S.13\n\n[4] Handrij Zejler: Spěwaś njejsom zabył, Ludowe nakładnistwo Domowina Budyšyn, 1974, S.11\/12\n\nLiteratura","num_words":652,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.16,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.02,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":16477.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Gladhouse","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Gladhouse jo kulturny centrum za młoźinu w Chóśebuzu ze 70000 woglědarjami wob lěto.\n\nPórucenje:\n\nGladhouse jo se specializěrowało na pórucenje za źiśi a młodostne. Tam dajo koncerty, filmy, źiwadłowe graśa, swěźenje, źěłarnje, wustajeńce a presentacije wuměłstwa. Móžoš jano se gniliś abo aktiwny byś a se zmakaś luźi, napisaś tšojenja, producěrowaś a pokazaś swójski film. Dajo teke pšawidłowne zarědowanja z póstajonymi temami ako Rockwettbewerb, filmowy festiwal, Rainbowparty, School’s out, Spassparty a Record Release.\n\nWobłuki:\n\nGladhouse Cottbus wobstoj ze styrich wobłukow: \nKulturna źěłarnja P12 (Kulturwerkstatt P12) jo załožk kulturnego kubłanja.\nObenkino se stara wó filmowe źěło.\nBěrow za zarědowanja jo pśisłušny za zarědowanja ako koncerty, źiwadło, a tak dalej.\nSlědny wobłuk jo kjarcma z płaśiznymi piśami.\n\nZastupne pjenjeze\n\nZastup Gladhousa jo płaśiny. Kino płaśi 3,50€; za študańcow, wuknikow a wuknjeńcow se dajo póniženje a wóni muse jano 2,40€ płaśiś. Koncerty a druge zarědowanja su teke płaśizne, ale zastupne pjenjeze wariěruju.\n\nMuzika a koncerty\n\nGladhouse jo wótcynjone za wšykne žanry, kreatiwny a eksperimenty. Lokalne, regionalne, nationalne a internationalne kupki a wuměłce mógu how wustupiś. Srjejź septembra se wotmějo „Rockwettbewerb“ - možnosći za młode muzikarje pśed wjelikim publikumom muziku prezentěrowaś a myta dobywaś.\n\nLiteratura\n\nW Gladhousu dajo wšakorake možnosći literaturu nazgóniś. Se wótmějo cytanja z młoźinorelewantymi temami, wuběźowanja literatury za źiśi a młodostne mjazy 8 a 27 lětami, kenž móžo basńi a tšojenja zapódaś, což mógu ako knigły se wudawaś. We źěłarni literatury (Literaturwerkstatt) nawuknu źiśi a młodostne, kak se pišu zajmne tšojenja.\n\nWuměłstwo a fotografija\n\nMłode wuměłce mógu źełaś we wuměłskich žanrach ako mólowanje, kreslenje, grafika a fotografija tam 6 až do 8 tyźenjow dłujko ako ´´Glad-House-Art´´ prezentěrowaś.\n\nFinancěrowanje\n\nGladhouse jo zawod města Chóśebuza a financielna pomoc dostanjo wót Ministarstwa za wědomnosć, slěźenje a kulturu kraja Bramborska, města Chóśebuza, regionalnych pśedewześow a byrgarjow.\n\nAdresa\n\nGladhouse lažy w Chóśebuzu blisko měsćańskego centruma na drogu młoźiny 16 a jo togodla derje pśistupiś z busom a eletriskeju.\n\nObenkino \n\nObenkino jo se w septembrje 1990 založyło. Program wopśimjejo dokumentarne a grajne filmy. Šula a kino zmóžnijotej pórucenja k pódpěrje cuzeje rěcy. Filmy wó pśijaśelstwje, familiji, lubošći, wobswěśe abo cuzej kulturje su se pokazali. Pó filmje stoje cesto režisery abo grajarje k dispoziciji za rozgrono. Teke zarědowanja wo źiśecej a młoźinskej kriminalnosći, znjewužywanju, pšaworadikalismje, namócy, wójnje, wuběganju, drogach, zadrogowanjach a tak dalej su pokazali. K zarědowanjam licy „filmowe jawišćo“ (Filmbühne) , „Jazz a kino“ (Jazz&Cinema) abo „Film a knigły“ (Film und Buch).\nPśidatnje se wobźělijo kino na nadregionalnych projektach, kaž „Lernort Kino“, „Cinefete“, „Filmernst – Die Schule im Kino“ a „To go to the pictures“. \n„Obenkino“ jo dostało „Kinoprogrammpreis Berlin-Brandenburg 2008“.\n\nFilmowe jawišćo\n\nFilmowe jawišćo jo zarědownje statnego źiwadła w Chóśebuzu a „Obenkina“. Wono se wótměwajo stwórtk jaden raz w mjasecu. Pón nastajiju dramaturgi a sobuźěłaśerje kina publikuma za naslědny film.\n\nJazz a kino\n\n„Jazz a kino“ wótmějo na 10 pónjeźele a openair na 1. sobotśe w lěśe.\nPón móžoš wjele koncertow a filmow wo jazzu dožywiś. \n„Jazz Open Air“ jo dwójodny swěźeń w Chóśebuzu. \n\nŠula a kino\n\nProjekty „Obenkina“ su daloko segajuce. Na pśikład se wobźělijo kina na „Lernort Kino“. Projekt jo iniciatiwa zwězkoweje centrale za politiske kubłanje. Teke „Cinefete“ jo projekt „Obenkina“. Zarědowanje jo francojski filmowy festiwal a jo nastał w zgromaduźěłanju z institutom „Francais“. „Filmernst – Die Schule im Kino“ jo zgromadna produkcija krajnego instituta za šulu a medije w Bramborskej a filmowego zwězka Bramborskeje. „To go to the pictures“ jo specielny tyźeń z aktualnymi britiskimi filmami. Filmy su w originalnej wersiji z nimskimi pódtitelami a słuže k pódpěrje cuzorěcneje wucby.\n\nPartnarje\n\nNejwažnejše partnarje „Obenkina“ su zwězk komunalnego filmowego źěła, filmowy zwězk Bramborskeje, šule a źiśownje Chóśebuza, Caritas, „Amnesty International“, kulturne institucije Chóśebuza, konserwatorium, měsćańska a regionalna knigłownja, žeńskecy centrum, zwězki za wobswět, cerkwje, towaristwo za młoźinsku pomoc w Chóśebuzu, zastojnstwa Chóśebuza a wjele drugich pomagarjow a pomagarkow a pódpěrarjow a pódpěrarkow.\n\nKulturna źěłarnja P12 \n\nKulturna źěłarnja P12 jo projekt wot Gladhouse a ma styri party. Tam jo kreatiwita wosebnje spěchujo.\n\nWobłuki su: \n literariska źěłarnja,\n medijowa źěłarnja,\n \"Glad-House-Art\" a\n wosebnje źěłarnje.\n\nŚěžyšćo wot literariskeje źěłarnje jo kreatiwne pisanje a kreatiwny wobchad z tekstami za źiśi a młodnoste z wosym lětami.Tyźeński abo kuźde dwa tyźenja dawa kupcyne źěło w źěłowych kupkach, wšakorake a induwidualne wobradowanja.\n\nŚěžyšćo wot medijoweje źěłarnje su źěłowe porucenja w wobłuku medija (telewizija, casnik, wideo a tak dalje), ned kreatiwny a zaijmny w wobłuku film a zuk.\n\n\"Glad-House-Art\" jo rěd wot zarědowanjach. Kužde 6-8 tyźenjow su wustajeńce z źełami wot młodych Chóśebuskich wuměłcow (To su molarstwa, kreslanski, fotografije a druge medije).\n\n\"Wosebnje źěłarnje\" su dermo. Wobźělniki moku w šulskych prozninach wuměłske źěłarnje woglědaju k a tam wšakorake techniki wot pśedstajecych wuměłstwow wopytaju. To jo wu młodostnych wjelgin woblubnjony. \n\nPśigranjańske partnarje su:\n\nP12: \t\t\t\t\t\tInes Goebelowa,\n\n\"Glad-House-Art\" a źěłowe gromadki: \t Mathias Koerner,\n\nmedija źełarnja a źěłowe gromadki: \t\tHeino Neumann.\n\nSlow \n\nSlow jo kjarcma wot Gladhouse a jo zmakanišćo za młoźinu a luźe z zajmom na kulturu. Jo podla koncertnego zala a ma baru, blida z stołami a pśeměrnu wuměłsku tworba po sćenje. Gosći moku tam dermo blidowy tenis graś, musika słuchaś, se rozgranjaś a piś (dajo bitowanje na wšako piśa). W lěśu dajo teke lětnu zagrodu z wjelike šachowa delka. \"Slow\" jo wjacor zwětšego wot zeger dwaźasćich wotcynjony.\n\nŽrědła \n www.gladhouse.de\n www.obenkino.de\n www.cottbus.de\n www.bilfinger.de\n www.lr-online.de\n\nChóśebuz","num_words":1378,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.197,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":12095.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Snooker","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Snooker jo billardowa sportowa družyna, kenž jo nastała w 19. stolěśu w Indiskej. Cil graśa jo z pomocu jadnogo queue (kija) a jadnogo grajnego bala 15 cerwjenych balow a šesć barwojtych balow wót snookerowego blida do kapsow zapušćiś.\n\nStawizny \nBillard jo se prědny raz grał w 16. stolěśu. W toś tom casu jo jano sport za zamóžne luźe był. Blida njejsu měli bandy a tak bala su padali, gaž njejsu korektnje do źěrow starcyli, na zemju. A teke bala su hyšći byli wót słonoweje kósći.\n\nW 19. stolěśu graśe jo zachopiło byś wjelgin popularne pśi britiskej armeji w Indiskej, kenž jo to grała w casach monsuna. Tegdy jo nastał źinsajšny English Billards, w kótaremž dajo jano tśi objektowe bala a kuždy grajaŕ ma swójske grajne balo. English Billards su se dalej wuwili do Life Pool a Pyramid Pool. W Life Pool maš někotare barwojte bala, kenž wužyjoš ako grajne a objektowe bala. Pyramid Pool grajoš z 15 cerwjenych balow, kenž su natwarjone w “pyramiźe”, a grajnym balom. Teke blida pón su byli wjele lěpše, něnto su měli bandy a pšawe kapse.\n\nStej se kombiněrowałej Life Pool a Pyramid Pool, tak až jo nastał Black Pool. Take graśe jo było ako Pyramid Pool jano z carnym (engelski “black”) balom, což jo cyniło móžne, wěcej dypkow dostaś. 1875 engelski oficěr Sir Neville Francis Fitzgerald Chamberlain jo rozsuźił, až teke druge barwojte bala deje za graśe wužyte byś. Pón jo pśisamem ako źinsajšny snooker było, jano módre a brune balo stej felowałej. Wónej stej akle 1919 oficielnje do graśa dodanej byłej.\n\nSwójo mě jo snooker dostał wót slangowego engelskego słowa za kadeta w prědnem lěśe. Groni se, až mě jo nastało, gaž jo Chamberlain něga někomu gronił, až jo špatnje, \"kaž snooker\", grał.\n\nPrědne oficialne zasady su se pisali 1882 w Ootacamunźe.\n\nJohn Roberts, britiski billardowy champion, jo 1885 w Indiskej Chamberlaina zmakał a pón snooker do Engelskeje pśinjasł.\nJo pitśku casa trało, až prědne turněry su se organizěrowali. 1916 jo było prědne amaterske swětowe mejstarstwo a Joe Davis jo pomagał zarědowaś prědne profesionelne swětowe mejstarstwo w lěśe 1927. Dobywaŕ jo teke Davis był, kenž jo myto wót 6,10 £ domoj wzeł. Niwow njejo w takich casach wjelgin wusoki był, nejwětšy break jo 60 dypkow měł. Prědny cas Joe Davis jo sport dominěrował a jo dobył wšykne swětowe mejstarstwa až do 1946. Wón jo teke prědny był, kenž dosegnuł maximum break. W pěśźasetych a šesćźasetych lětach popularnosć sporta jo spadnuła a togodla njejo dało swětowe mejstarstwa w lětach 1958 až do 1963. \n\nWumóžaŕ jo telewizija była. Ako jo barwojta telewizija jo pśišła, redaktory wót BBC su pytali nowu sportowu družynu, kenž w barwojtych wobrazach derje wuglěda, a su wzeli snooker. Za to su 1969 nowy turněr zwónoźeli z mjenim Pot Black. Pón jo popularnosć stupiła. Wažne jo teke było prědne wusćełanje swětowego mejstarstwa 1973, což jo sport hyšći popularnjejšy cyniło. Swětowa poziciska lisćina dajo wót 1976 a 1977 jo swětowe mejstarstwo prědny raz w Crucible Theatre w Sheffielźe było, źož jo hyšći źinsa kužde lěto. Nowa generacija snookerowych grajarjow, wósebnje Steve Davis, jo pomagała sportoju tak wuspěšny byś. Wjeršk popularnosći jo było finale swětowego mejstarstwa 1985 mjazy Steve Davisom a Dennis Taylerom, kenž su glědali 18,5 milionow pśiglědarjow, což jo až do źinsa nejwuša kwota sportowego wusćełanja w engelskej telewiziji.\n\nŹinsa sport jo z pomocu grajarjow ako Stephen Hendry hyšći wěcej wjelgin popularny, něnto teke w cełem swěśe, wósebnje w Chinskej, ale teke w Nimskej a we Łužycy wjele luźi lubujo snooker.\n\nGraśe \n\nSnooker jo grany na snookerowem bliźe, kenž jo 3569 mm dłujke, 1778 mm šyroke a 851 až do 876 mm wusoke. Blido ma šesć kapsow, styri w rogach a dwě w srjejźi dłujkeju bandowu. Dajo baulk linija 737 mm wót dołojcneje bandy a w srjejźi baulk linije jo “D”. Dajo spot abo carny spot za carne balo, pyramidowy spot za pinkowe balo a centralne spot za módre balo. Teke roga a srjejź wót D su spoty za brune, zelene a žołte balo. Nad pyramidowym spotom su cerwjene bala ako pyramida natwarjone.\n\nW snookerje grajotej pśecej dwa grajarja abo dwa teama jaden pśeśiwo drugemu. Jaden zachopijo ze swójom queue grajne (běłe) balo wót D graś. Ako prědny grajaŕ musy pśecej cerwjene balo wześ, gaž cerwjene balo w jadnej kapsy doskócyjo, dostanjo jaden dypk a smějo dalej cyniś. Pón musy na kuždy pad barwojte (njecerwjene) balo graś, ale barwa musy teke nominěrowana byś, to groni, až grajaŕ ma sudnikoju barwu pomjeniś pśed starkom (gaž njejo widobne). Barwy maju rozdźělne gódnoty:\n\n žołte \t\t– 2 dypka\n zelene \t\t– 3 dypki\n brune \t\t– 4 dypki\n módre \t\t– 5 dypkow\n pinkowe \t– 6 dypkow\n carne \t\t– 7 dypkow\n\nBarwy pśidu tak dłujko až hyšći cerwjene su na bliźe pśecej zasej na swóje spoty. Gaž slědna cerwjena jo źěrkowana, musy grajaŕ hyšći jadnu lichu barwu graś a pón pśiźo kóńcne graśe na barwy. Tam ma grajaŕ wšykne barwy źěrkowaś ale wót nejmjeńšeje (žołta) až do nejwětšeje (carna).\n\nGrajaŕ tak dłujko dypki zběra, kaž bala źěrkujo bźez foulow. Taka faza, kenž grajaŕ jo pśi bliźe, ma mě “break”. Nejwětšy móžny break jo 147 dypkow a znaty ako “maximum break”. To jo wjelgin rědke. Gaž break ma 100 abo wěcej dypkow, powědamy wót “century breaka” a za kuždego grajarja dajo lisćina z wšyknymi century breakami. \n\nJaden frame ma kóńc, gaž wšykne objektowe bala su w kapsach a jaden wót grajarjowu ma wěcej dypkow. Pón taki jo frame dobył. Gaž matej wobej samsku licbu dypkow (wjelgin rědke), grajotej “respotted black” (engelski za: zasej na spot scynjone carne). Pón carne balo jo zasej na spośe a grajarja zachopijotej wót D wopytaś carne balo źěrkowaś. Ten, kenž to docyni, dobywa frame. Grajaŕ ma teke móžnosć frame wóstajiś, gaž njamóžo bźez foulow pśeśiwnika dobyś. Takej situaciji se groni w snookerowem sporśe “snooker trjebaś”. Jaden snooker jo pón, gaž njedajo korektne balo, kenž móžoš połnje trjefiś, dokulaž druge balo lažy mjazy takima. Cesto jo w snookerje notne drugego snookerowaś, to groni snookery konstruěrowaś a tak fouly wunuźiś, což k tomu wjeźo, až grajaŕ ma wěcej dypkow a tak zasej móžnosć dobyś.\nJaden foul jo, gaž:\n\n grajaŕ trjefijo wopacne balo\n grajaŕ źěrkujo wopacne balo\n grajaŕ žedne balo njetrjefijo\n grajne balo pada do kapsy\n grajaŕ dotyknjo jadno balo (teke z drastwu)\n a wjele wěcej\n\nZa foul dostanjo pśeśiwnik tak wjele dypkow, kaž nejwuše balo, kenž jo inwolwěrowane było, ma, ale nanejmjenjej styri dypki.\n\n“Match” jo mě za graśe, kenž grajotej a w kótaremž zwětšego někotare frame su se wuběźowane. To licymy ako to:\n\n Best of 3\t- ten, kenž ako prědny dwa dypka ma, dobywa\n Best of 5\t- ten, kenž ako prědny tśi dypki ma, dobywa\n Best of 37\t- ten, kenž ako prědny 19 dypkow ma, dobywa a.t.d.\n\nSnooker graju normalnje w někotarych “sessionach”. Normalny session ma wósym frame a jadnu pśestawku pó stwórtem frame z mjenim “midsession interval”. Dłujke matche, ako w swětowem mejstarstwje, mógu měś tśi abo styri sessiony a traju někotare dny.\n\nDajo wjele wěcej pšawidłow, kenž how njejsu zapśimjone. Za kompletne zasady (w nimskej rěcy) pšosym glědajśo na http:\/\/www.billard-union.de\/downloads\/3.4spielregelnsnooker.pdf\n\nTurněry \nW snookerje dajo dwě formje turněrow. Turněry poziciskeje lisćiny a turněry z pśepšosenim.\nW turněrach poziciskeje lisćiny mógu grajarje dypki za pozicisku lisćinu zběraś. To su aktualnje:\n Swětowe mejstarstwo (World Championship)\n UK Championship\n World Open (něga Grand Prix)\n Welsh Open\n China Open\n Shanghai Masters\n Northern Ireland Trophy\n Wuxi Classics\n German Masters\n\nTurněry z pśepšosenim su jano za take grajarje, kenž su pśepšosone (cesto wótwisne wót městna w poziciskej lisćinje). Nejwažnjejšy pśikład jo Masters. Ale jo teke raz German Open w Fürth był.\n\nZnate grajarje \nHow jano jadna lisćina z prědnymi 16 grajarjami poziciskeje lisćiny [staw maj 2011] (take 16 njemuse se kwalificěrowaś za turněry poziciskeje lisćiny):\n Mark Williams (Waliziska)\n John Higgins (Šotiska)\n Mark Selby (Engelska)\n Ding Junhui (Chinska)\n Neil Robertson (Australiska)\n Alister Carter (Engelska)\n Shaun Murphy (Engelska)\n Stephen Maguire (Šotiska)\n Judd Trump (Engelska)\n Graeme Dott (Šotiska)\n Ronnie O’Sullivan (Engelska)\n Mark Allen (Engelska)\n Peter Ebdon (Engelska)\n Matthew Stevens (Waliziska)\n Jamie Cope (Engelska)\n Stephen Hendry (Šotiska)\n\nAktualny swětowy mejstaŕ jo John Higgins.\n\nReference\n\nEksterne wótkaze \n\n Swětowa federacija snookera\n Oficielne zasady graśa\n\nSnooker\nBillardwarianta\nSport","num_words":1950,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.006,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":28925.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Carl%20Blechen","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Carl Blechen (* 29. julija 1798 w Chóśebuzu † 23. julija 1840 w Barlinju) licy k nejwažnejšym wuměłcam 19. stolěśa. W wuměłskej źěłabnosći won jo wjeleraku twórbu stwórił, kenž jo se mjazy romantiku a realizmom wuwiła. Wón jo se do pśirody kradu zaprěł.\n\nBiografija\n\nCarl Eduard Ferdinand Heinrich Blechen jo na 29. juliju 1798 na Lukojskej gasy (źinsa barlinska droga) w Chóśebuzu se naroźonił. Jogo nan jo był zastojnik za danki a jogo maś Johanna Christiana, roz. Happatz jo była źowka serbskego šlodarja.\n \nWót 1805 až do 1815 Carl Blechen jo chójźił na lyceum na Wušej cerkwi. Tam wón jo prědne góźiny w kreslenju dostał, dokulaž mólaŕ Christian Gottlieb Lemmrich jo był wucaŕ Blechena. Dokulaž starjejšej Carla njejstej wjele pjenjezow měłej, wón jo musał wuwucenje ako bankowy pśekupc cyniś w Barlinju, kenž Blechen jo wuwuknuł 1819. Pótom wón jo dobrowólnje za wójaŕsku słužbu pśizjawił. Pó lěśe wón jo źěłał w bance. W swójom wólnem casu Blechen jo se zaběrał z mólowanim. W lěśe 1822 Blechen jo złožował pówołanje w bance a z tym wěstu eksistencu a jo zachopił z studiumom na „Akademie der Künste Berlin“.\n \n1823 wón jo drogował do Drježdźan a do saksojskeje Šwicaŕskeje. Tam Blechen jo zmakał norwegski mólaŕ Christian Clausen-Dahl. Krajinowe mólaŕstwo Nižozemskeje wot 17. stolěśu jogo dłymoko gnuło. Po swójom wrośenju Blechen jo dostał pśistajenje ako źiwadłowy mólaŕ na „Königsstädtischen Theater“ w Barlinju. \n\n1824 Blechen jo Henriette Boldt wóženił. \n\n1826 wón jo se pśiwzeł do „Berliner Künstlervereinigung“. \n\nW lěśe 1827 jo Blechen se wupowěźeł, dokulaž wón jo měł zwadu z sławneju spiwaŕku Henriette Sonntag. Wót togo casa Carl Blechen jo źěłał ako licho źěłajucy wuměłc. \n\nW lěśu 1828 wón jo drogował na Pódzajtšne mórjo. W septemberje wón jo w pśewóźowanju Leopolda Schlössera drogowanje do Italskeje cynił. Nejwažnejše města su Rom, Neapel, Florence a amalfiski pśibrjog. Blechen jo lubował krajiny a wón jo wuwił nowu mólowarsku wašnju, ale ten stil njejo był k rozměśeju za rowniki, dokulaž Blechen jo se orientěrował za realizmom a jogo twórby njewótpowěduju romantiskemu stiloju. \n\nNa 20. 11. 1829 wón jo zasej do Barlinja pśišeł. \n\n1831 Blechen jo bywał profesor za krajinowe mólaŕstwo na „Akademie der Künste“. \n\n1833 wón jo drogował do Harca a 1835 do Parisa. W tom lěśe jogo su k rědowemu cłonkoju wót „Akademie der Künste“ wumjenili. Wušej togo wón jo se chóry bywał. Dokulaž strowotniski staw tuchylu znatego krajinowego mólaŕja jo se zešpatnił a Blechen śerpjeł pód mócnymi depresijami, pśišło wuzamknjenje Blechena wót wuceńskego amta 1836. \n\n1837 jo Blechen do kliniki gójenja nerwow musał. Pó pśebywanju wón jo drogował do Drježdźan za wódychanje. Na drogowanju jo nastała slědna kreslenka.\n \n23. julija 1840 jo Carl Blechen w Barlinju w zamyslenju zemrěł.\n\nCarl Blechen a jogo cas \n\n\"Blechen jo źiwny wót poezije wupołnjony wuměłc, kaž wěmy jomu mało drugich k bokoju stajiś, a smy nejkšuśejšego pśeznanjenja, až by pózdźejšy cas hyšće wěcej ako něntejšne buźo pśipóznawaś wurědne w jogo wugbaśach\". Heinrich Kletke 1838 \n\n\"Jogo wuměłstwo njama nic wót plastiskeje kšutosći Schadowa, nic wót Krügerowego njeskóńcnego wobdarjonego profesionalizma, nic wót Menzelowego fatalizma winowatosći. Jogo wuměłstwo cyni, což w Barlinju wuměłstwo njejo cyniło pśimamem žednje: kwiśo. Jogo realizm njejo wuraznego pśeznanjenja, ale rědny instinkt; wón njestatkujo pódzajtšnje kolonialnje (lěcrownož póchada z Chóśebuza), nic markojski frugalny, nic małobergarski a nic njesebjekritiski: mjazy mužami proze jo wón temperamentny lyrikaŕ, basnikaŕ... Jogo wuměłstwo jo w swójich nejlěpšych źělach ako lubosny źiw...\". Karl Scheffler w: \"Geschichte der europäischen Malerei vom Klassizismus bis zum Impressionismus\", Berlin 1917 \n\n\"Wót kótaregožkuli boka bližy se Blechenoju, pak wót wěcej wuměłskego pak wót wěcej luźecego: pśeśiwnosći w jogo žywjenju su pśecej pśišli na swětło. Wón jo zrazom dowažny a sukotaty, wichorojty a zacowany, wupołnjony wót górucego póžedanja za wěrnosću a romantiskeju jadnorosću\". Biograf Gustav Julius Kern\n\nTen slědny citat pokazujo zboka - napśeśiwnu poziciju w našocasnem towarinosću Blechena.\nCarl Blechen pśisłušał ku starjej kupce wuměłcow, kenž maju katastrofa napoleanskego casa ako góle abo młodnosćow nazgoniś.\nDuchne žywjenje w pódzajtšnem bramborskem měsće jo było pokorne. Chóśebuz njejo měł grandiosiske twarjenje a krajna njejo była wjelgin wjeleraka. Togodla njestej se pla inteligentnego Blechena lubosć k domowni a patriotizm se wuwiłej.\n\nDokulaž Blechen njejo wažył swóju domownju, wón jo pilgerował do Italskeje aby dobył wumełske zaśišće. Blechen jo pytał pó dopokazach duchnego pozbuźenja, momentowych wobrazach gluki abo póžedanju pó gluce a wjaselu.\n\nCas, w kótaremž Blechen jo źěłał ako wuměłc jo wobpśimjeł lěbda 15 lět.\n\nNašocasna wuměłstwowa kritika jo póznała wóla Blechena ku wuměłstwowej napšadnosći a procowanje až Blechen jo něco wósebnego, su gódnośili charakter Blechena. Ale doprědkarski charakter jich wobswětow jo powšykny wótpokazał. Chudoba a tšuśe, njezgož casa a njerozměśe swójich ranikow su zanicyli jogo radosć žywjenja.\n\nNožki\n\nGalerija\n\nTwórby\nDie Waldschlucht (Berlin, Alte Nationalgalerie), 1825, Öl auf Leinwand, 98 x 127 cm \nGotische Kirchenruine (Dresden, Gemäldegalerie, Inv. Nr. 2637 A), 1826, Öl auf Leinwand, 129,5 x 96,5 cm \nDämonische Landschaft, um 1826, Museum Georg Schäfer, Schweinfurt \nGotische Kirchenruine, 1826, Schloss Pillnitz, Dresden \nBadende im Park von Terni (Stuttgart, Staatsgalerie), 1828\/29, Öl auf Papier, 36 x 26 cm \nBadende im Park von Terni (Düsseldorf, Kunstmuseum), 1829, Öl auf Leinwand, 32 x 24,5 cm \nGrotte mit zwei Mönchen am Golf von Neapel, 1829, Wallraf-Richartz-Museum, Köln \nDas Forum Romanum (Wien, Österreichische Galerie), 1829, Öl auf Karton \nNachmittag auf Capri (Wien, Österreichische Galerie), um 1829, Öl auf Leinwand \nGrotte im Park der Villa d'Este (Cottbus, Blechen-Gedenkstätte), um 1829-30, Öl auf Leinwand, 31 x 40 cm \nIm Park der Villa d`Este (Berlin, Alte Nationalgalerie), 1830, Öl auf Leinwand, 126 x 93 cm \nKloster Santa Scholastica bei Subiaco (Wuppertal, Von der Heydt-Museum, Inv. Nr. 0667), um 1830, Öl auf Leinwand, 110 x 77 cm \nIm Park der Villa Borghese (Berlin, Alte Nationalgalerie), um 1830, Öl auf Leinwand, 78 x 63 cm \nWalzwerk bei Eberswalde (Berlin, Gemäldegalerie), um 1830, Öl auf Leinwand, 23 x 32 cm \nDer gesprengte Turm des Heidelberger Schlosses (Bremen, Kunsthalle), um 1830, Öl auf Leinwand, 80,5 x 92 cm \nSüdliche Felsenschlucht mit Höhlen, nach 1830, Museum Georg Schäfer, Schweinfurt \nBau der Teufelsbrücke (München, Neue Pinakothek, Inv. Nr. L 1039), um 1830-32, Öl auf Leinwand, 77,8 x 104,5 cm \nZwei Damen im Park (München, Neue Pinakothek, Inv. Nr. 9875), um 1830-32, Öl auf Leinwand, 39,5 x 33,2 cm \nMühlental von Amalfi, 1831, Museum der bildenden Künste, Leipzig \nPalmenhaus auf der Pfaueninsel bei Potsdam (Hamburg, Kunsthalle), 1832-34, Öl auf Leinwand, 64 x 56 cm \nDie Villa d'Este in Tivoli, Nationalgalerie, Berlin, 1831\/32, Öl auf Leinwand, 127,5 x 94 cm \nBlick auf Assisi (München, Neue Pinakothek, Inv. Nr. 10338), um 1832-35, Öl auf Leinwand, 97,3 x 146,5 cm \nKlosterhof mit Kreuzgang, um 1833\/35, Museum Georg Schäfer, Schweinfurt \nIm Park von Terni badende Mädchen, 1835\/37, Museum Georg Schäfer, Schweinfurt \nBadende im Park von Terni (Hannover, Niedersächsisches Landesmuseum), 1836, Öl auf Leinwand, 101 x 56,5 cm \nAm Waldesrand (Wuppertal, Von der Heydt-Museum, Inv. Nr. 0264), Öl auf Holz, 34,5 x 53,5 cm\n\nLiteratura\nCarl Blechen 1798-1840 (Veröffentlichungen des Museums Cottbus) Heft 1\nDas Amalfi-Skizzenbuch – Carl Blechen. Akademie der Künste\nIrma Emmrich: Carl Blechen. Verlag der Kunst, Dresden 1989 \nCarl Blechen. Zwischen Romantik und Realismus. Katalog zur Ausstellung in der Berliner Nationalgalerie. Prestel, München 1989 \nCarl Blechen. Bilder aus Italien. Bezirksmuseum Cottbus Schloss Branitz, Cottbus 1990 \nBeate Schneider: Carl Blechen. Bestandskatalog Niederlausitzer Landesmuseum Cottbus. Seemann, Leipzig 1993 \nHeino R. Möller: Carl Blechen. Romantische Malerei und Ironie. VDG, Alfter 1995\n\nEksterne wótkaze\n Carl-Blechen-Gesellschaft\n Carl Blechen - pśispomnjeśe serbsko-nimskego wuměłca, rbb\n\nNimc\nWuměłc\nRoź. 1798\nWum. 1840","num_words":2071,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.065,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":19251.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Halle%20%28Solawa%29","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Halle (Solawa) jo bźezwokrejsne město w Saksko-Anhaltskej pśi rěce Solawa.\n\nPartnaŕske města \n\n Oulu ( Finska, wót lěta 1968))\n\n Coimbra ( Portugalska, wót lěta 1974))\n\n Linz ( Awstriska, wót lěta 1975))\n\n Grenoble ( Francojska, wót lěta 1976))\n\n Karlsruhe ( Baden-Würtembergska, wót lěta 1987))\n\n Hildesheim ( Dolnosakska, wót lěta 1992))\n\nUfa ( Baškirska, Rusojska, wót lěta 1997))\n\n Jiaxing ( Chinska, wót lěta 2009))\n\nWótkaz \n\nSedlišćo w Saksko-Anhaltskej","num_words":106,"character_repetition_ratio":0.173,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.348,"stopwords_ratio":0.038,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":31459.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Beyonc%C3%A9%20Knowles","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Beyoncé Giselle Knowles (roź. 4. septembera 1981) jo amerikańska spiwaŕka, grajaŕka a model.\n\nTwórby\n\nDestiny's Child - albumy \n 1998 - Destiny's Child \n 1999 - The Writing's on the Wall \n 2001 - Survivor \n 2004 - Destiny Fulfilled\n\nBeyoncé Knowles solo \n2003 - Dangerously in Love\n2006 - B’Day\n2008 - I Am... Sasha Fierce\n2011 - 4\n2013 - Beyoncé\n2016 - Lemonade\n\nGrajaŕ\nAmerikanarka\nRoź. 1981","num_words":103,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.389,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.241,"perplexity_score":27592.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Chuang%20Sienfan","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Chuang Sienfan (* 13. nowembra 1899 w Fusuej, Kuangsi; † 18. januara 1982 w Kuejlin, Kuangsi) jo był chinski historikaŕ, folklorist a jaden z nejwažnjejšych spěchowarjow chinskeje antropologije 20. lětstotka.\n\nŽywjenje \nChuang Sienfan jo se naroźił 13. nowembra 1899 w Fusuej. Wót 1908 do 1911 jo chójźił na chusi šulu, wót 1911 do 13 na chusiki gymnazij we Chujiu, wót 1913 do 21 na Chujiuki wušu šulu w Fusuej a wót 1922 do 26 na Nanningki normalnej šulu w Kuangsi. Pótom jo šeł styri lěta (1926 do 35) na studij stawiznow na Uniwersiśe normalnej w Beijing a (1935 do 37) na Uniwersiśe Tokyo w Japańska. Wót 1941 do 42 jo Chuang Sienfan profesor za stawizny na Uniwersiśe Sun Jatsen. Wót 1943 do 53 jo Chuang Sienfan profesor za stawizny na Uniwersiśe Kuangsi. Wót 1954 do 82 jo Chuang Sienfan profesor za stawizny na normalnej uniwersiśe Kuangsi.\n\nTwórby \n Chinske stawizny (Ⅰ-Ⅲ, Beijing, 1932-1934)\n Historie za Čuang(Nanning, 1957)\n\nGlědaj teke \n (Engelšćina): Bagui šulu\n (Engelšćina): Chuang šulu\n\nŽrědła\n\nEksterny wótkaz \n\n Chinska antropologija www.people.com.cn\/人民网>>中国政府新闻>>政府专题>>2008年人类学民族学世界大会\n\nRoź. 1899\nWum. 1982\nChinezaŕ\nHistorikaŕ","num_words":264,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.078,"special_characters_ratio":0.299,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":29317.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Serbske%20na%C5%82ogi","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wu Serbow wobstoje wjele wšakorakich ludowych nałogow, kótarež su za wětšy źěl tatańskego póchada.\nWoplěwanje serbskich nałogow jo na jsach we Łužycy teke hyšći źinsa kradu rozšyrjone a woblubowane.\nNa promje casa móžośo daty nałogow wiźeś.\n\nZapust \n\nTen nałog płaśi ako nejatraktiwnjejšy nałog w Dolnej Łužycy. Zapust se swěśi w ranem nalěśu a ma - tak ako teke druge nalětne nałogi – zwisk z něga daloko rozšyrjonym wugnaśim złych duchow zymy. Dokradny termin togo něźi stolětny starego nałoga móžo pśi kuždej jsy wšakoraki byś, ale jo pśecej sobota abo njeźela a se zachopijo zwětšego napoł jadnogo a kóńcy wokoło šesćich. W tyźenjach wót tśoch kralow až do zachopjeńka měrca mógu źowća a gólcy se na zgromadny pśeśěg pśigótowaś. Něga su žeńske na pśězach za pśigótowanje Zapusta zagronite byli. Źinsa pak se staraju wó pśewjeźenje Zapusta pśedewšym Domowina abo druge wejsańske towaristwa. Pśi zapustojskem pśeśěgu nose źowća narodnu swěźeńsku drastwu a gólcy du w carnych woblakach a nose zwětšego bantate kłobyki. Na młogich jsach se nose pśi pśeśěgu mimo togo teke wósebne symbole. Dłujku tradiciju ma na pśikład z bantami wupyšnjone chóžyšćo. Wobźělniki zapustojskego pśeśěga wobstoje pśi tom jano z njewóženjoneje wejsańskeje młoźiny.\n\nPalenje chódoty \n\nTen nalětny nałog póchada z Górneje Łužyce a tam teke pśedewšym se woplěwa. Na pśedwjacor prědnego maja se spi na małem šćerpowcu chódotowu pupku. Chódota płaśi pśi tom ako znamje zymy a jeje palenje dej wugnaśe złych duchow zymy zwobrazniś. Cesto rejuju źiśi wjasele z palecymi gałuzkami w rukach wokoło wognja.\n\nJatšowne rejtowanje \n\nW Górnej Łužycy jo jatšowne rejtowanje na jatšownicy daloko a šyroko znaty nabóžny nałog, kenž pśiwabi kužde lěto wjele pśiglědarjow zbliska a zdaloka.\nWuchadnišćo jo wejsańska cerkwja. Tam dostanu rejtarje wót fararja Bóžy wobraz a pón wobrejtuju na wupyšnjonych kónjach wobejsne póla.\nTen ritual dej jsy dobre žni zwěsćiś.\n\nJatšowna wóda \n\nJatšowny nałog, kenž jo był hyšći až 1960 daloko rozšyrjony, jo chód pó jatšownu wódu.\nW switanju jatšownice su źowća ze jsy z bańkami do žrědła šli, aby jatšownu wódu pócerali. Jo źowćam rozmjej pózdatnje pśerědnosć zlubowało, sebje doma z teju wódu myś.\nAle swójo wósebne gusło jo jatšowna wóda jano pón měła, gaž źowća njejsu na puśu k žrědłoju powědali. Togodla jo był za njeplecnych pachołow wjeliki žort, źowća pśi tom wobuzowaś.\n\nJatšowny wogeń \n\nJatšowny wogeń pali w połnocy pśed jatšownicu pśisamem w kuždej jsy Dolneje Łužyce.\nSe groni, šym wušej płomje se gyža, śim płodnjejša buźo zemja we wokolicy. W dnjach pśed wótpalenim zběra wejsańska młoźina wót kuždego dwóra paliwa a składa je na lichych pólach bliskeje jsy k wjelickemu šćepowcoju. Luźe muse šćěpowc š��itaś, pśeto wón smějo akle połnoc paliś, ale młoźina ze susednych jsow rad wótpali jen pśedcasnje.\nNa wjacor jatšownego wognja jo mimo togo za nałogom, až młoźina a tuchylu teke cełe familije se zgromaźiju wokoło małego wognja z muziku, piśoma žortom.\nAle hyšći něco drugego jo nałožne, rozmjej pósyny graś na drugem zajtšu, ako na pśikład zagrodkowe źurja suseda kšadnuś a na bom powjesaś abo do gata chytaś.\n\nStajanje majskego boma \n\nNa pśedwjacorje prědnego maja se staja na jsach Dolneje Łužyce majski bom – zwětšego na jsy abo na drugem lichem wejsańskem městnje. Ten 15-20m wusoki pal njesmějo žednu škóru měś, pśeto howacej by mógali złe duchy abo chórosći tam pód škóru se chowaś a luźam a zwěrjetam škóźeś. Wupyšnjony jo pal majskego boma mimo togo z pisanym bantatym wěncom, kenž jo wejsna młoźina wił, a na wjerašku stoj mała młoda brjaza, kótaraž dej jsy płodnosć za pśiduce dny pśinjasć. Majski bom dej rědny zeleny maj póstrowiś a wobsejźi pó ludowej wěrje wósebne šćitańske gusło za wjas. Młoźeńce muse majski bom zašćitowaś, pśeto jo nałog, až młoźina susedneje jsy co jen wótrěś. To by rozmjej znaniło za wjas wjeliku njegluku. K swětkam se wóttwari majski bom zasej.\n\nZabijanje kokota \n\nZabijanje kokota jo teke žnjowny serbski nałog.\nPśi tom nałogu se sedaju pśiglědarje na kólasu a wót wobźělonych młoźeńcow jo jaden za drugim na rěźe. To znani, až wón musy na kólasu z wobwězanyma wócyma a ze cepami nad ramjenim kružany gjarnyšk namakaś, pód kótaremž stoj w źěrje z pisanymi bantami a kwětkami wupyšnjony kórbik z kokotom (źinsa pak jano atrapa kokota).\nPón gólc musy cepy bricaś a tak gjarnyšk trjefiś. Za to wón ma 3 wopyty. Gaž wón dwójcy njetrjefijo, wón zejgrajo. Dobywaŕ dostanjo kokota.\n\nŁapanje kokota \n\nTen serbski žnjowny nałog se swěśi w awgusće pó žnjach a jo wóblubowany a znaty.\nPśi tom se stajaju na sćernišću z dubowym listom wupyšnjonu wrota. Njewóźenjone młoźeńce muse pśez wrota rejtowaś a wopytaś, głowu a wobej kśidle zabitego kokota wuryś, kenž górjejce na wrotach wisy. Komu se raźi głowu dostaś, jo prědny žnjowny kral a kśidle stej za drugego a tśeśego krala.\nKuždy kral a swój kóń dostanjo pón cesny žnjowny wěnc z dubownym listom, kenž su źowća někotare dny pjerwjej gótowali. Mimo togo smějo kuždy kral sebje kralowku mjazy źowćami, kótarež serbsku swěźeńsku drastwu nose, wuběraś. Wótergi z wóbwězatyma wócyma. Z njeju wón pón rejujo. Pótom se wótměwa žnjowny pśeśěg pó jsy, pśi kótaremž prězy kapała źo, pón kralowki, pón krale na kónjach a slědkoju wuzbydne rejtarje.\nTen pśeśěg zwětšego kóńcy w gósćeńcu, źož se wjasele rejujo a pijo.\nKokot płaśi pśi tom zarědowanju ako symbol płodnosći, ale pó žnjach wón jo pśesłaby a pśestary a jo pótakem zgubił swójo gusło płodnosći za pśiduce lěto. Togodla wón se zarězujo, aby nowy młody kokot mógł swójo městno wobsednuś.\n\nJanšojski bog \/ Źiśetko \n\nW Slěpjańskich stronach se nadejźo na serbskich źiśecych gódownickach město ruprajchta drugu zajmnu póstawu, rozmjej tak pomjenjone Źiśetko. To jo rědnje wupyšnjone źowćo w Slěpjańskej narodnej drastwje, kenž wobraźujo źiśi, ale teke wótergi dorosćonych.\nW Janšojskich stronach pśiźo k źiśam až do 12 lět pódobna póstawa, aby jich wobdarjowała. Jej se groni Janšojski bog. Wóna jo pśecej to źowćo, kótarež ako pśiduca se ženi a pśězu spušći. Na pśězy wóna se pśigótujo a se wobleka. Jeje woblico jo pśi tom zakšywane z gardinu a pisanymi bantami. Zwětšego wóna njamóžo za zakšywom nic njewiźeś a togodla se wjeźo wót pśewótnicowu.\nZa tym, až źowća a gólcy su Janšojskemu bogoju něco zaspiwali, pśednjasli módlitwu abo pěseń, dostanu połnu ruku słodkosćow.\n\nCamprowanje \n\nCamprowanje se wótměwa pśed zapustom.\nWejsańska młoźina śěga w pisanych kostimach pśez wjas a zastawa pśed kuždym dwórom za štucku a rejku. Za to wóni dostanu jaja, tuk a pjenjeze za wjacorne rozwjaselenje. Něga pak su jano muske směli camprowaś. Tradicionelne kostimy, kenž su wóni tegdy nosyli, su byli na pśikład bóśon, stara baba abo dwójne wóblico.\n\nPtaškowa swajźba \nGlědaj teke Ptaškowa swajźba\nLěcrownož ptaškowa swajźba jo górnoserbski nałog jo źinsa teke w Dolnej Łužycy pśedewšym pla małych źiśi wjelgin znaty a woblubowany nałog. Źeń togo swěźenja jo dnja 25. januara. Jo tak, až małe źiśi staju talarje wen pśed wokna abo źurja a pó chylki tam namakaju wšakorake słodkosći abo małe pjacywa ako tradicionelne sroki, kenž stej starjejšej za nich na talarje połožyłej. Źiśi pak sebje mysle, až su to dary ptaškow, kenž se wuźěkuju z tym za futrowanje w zymje. Pópšawna swajźba ptaškow, pśi kótarejž stej pó powěsću sroka njewjesta a wron nawóžeń, se swěśi w źiśownjach a nišych šulskich lětnikach pśisamem p�� cełej Łužycy ako mały swajźbarski pśeśěg pśez wjas. Pśi tom nosy mały swajźbarski pórik serbsku swajźbarsku drastwu a wuzbytne swajźbarstwo ma ptaškowe kostimy wóblacone. Dalšne swěźeńske programy k ptaškowej swajźbje se wótměwaju mimo togo ako koncerty abo źiwadłowe graśa, tak na pśikład kuždolětnje pśi Serbskem ludowem ansamblu.\n\nSerbstwo","num_words":1671,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.184,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":45670.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Lis%C4%87ina%20krajow","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Lisćina krajow\n\n\tAfghanistan\n\tAlbańska\n\tAlgeriska\n\tAmeriska Samoa\n\tAmerikańske kněžniske kupy\n\tAndorra\n\tAngola\n\tAnguilla\n\tAntarktika\n\tAntigua a Barbuda\n\tArgentinska\n\tArmeńska\n\tAruba\n\tAwstralska\n\tAwstriska\n\tAzerbajdžan\n\tBahamy\n\tBahrain\n\tBangladeš\n\tBarbados\n\tBelgiska\n\tBelize\n\tBěłoruska\n\tBenin\n\tBermudy\n\tBhutan\n\tBoliwiska\n\tBosniska-Hercegowina\n\tBotswana\n\tBouvet kupa\n\tBrazilska\n\tBritaniske kněžniske kupy\n\tBritiski teritorij w Indiskem oceanje\n\tBrunei\n\tBulgaŕska\n\tBurkina Faso\n\tBurundi\n\tCarnogórska\n\tCaymanowe kupy\n\tCentralnoafrikańska Republika\n\tChilska\n\tChinska\n\tChorwatska\n\tCookowe kupy\n\tCypern\n\tČeska\n\tDańska\n\tDominika\n\tDominikana\n\tDźibouti\n\tEgyptojska\n\tEkuador\n\tEkwatorialna Gineja\n\tEritreja\n\tEstniska\n\tEthiopiska\n\tFalklandy\n\tFäröske kupy\n\tFidźi\n\tFinska\n\tFrancojska Guyana\n\tFrancojska Polyneziska\n\tFrancojska\n\tFrancojske pódpołdnjowe teritorije\n\tGabun\n\tGambija\n\tGeorgiska\n\tGhana\n\tGibraltar\n\tGineja\n\tGineja-Bissau\n\tGódowne kupy\n\tGrenada\n\tGrichiska\n\tGrönlandska\n\tGuadelupa\n\tGuam\n\tGuatemala\n\tGuernsey\n\tGuyana\n\tHaiti\n\tHeardowe a McDonaldowe kupy\n\tHonduras\n\tHong Kong\n\tHungorska\n\tIndiska\n\tIndoneziska\n\tIrak\n\tIran\n\tIrska\n\tIslandska\n\tIsle of Man\n\tIsrael\n\tItalska\n\tJamaika\n\tJapan\n\tJemen\n\tJersey\n\tJordańska\n\tKambodźa\n\tKamerun\n\tKanada\n\tKap Verde\n\tKazachstan\n\tKenija\n\tKirgizistan\n\tKiribati\n\tKokosowe (Keelingowe) kupy\n\tKolumbiska\n\tKomory\n\tKongo\n\tKosowo\n\tKosta Rika\n\tKuba\n\tKuwait\n\tLaos\n\tLesotho\n\tLetiska\n\tLibanon\n\tLiberija\n\tLibyska\n\tLiechtensteinska\n\tLitawska\n\tLuxemburgska\n\tMacao\n\tMadagaskar\n\tMalawi\n\tMalayzija\n\tMalediwy\n\tMali\n\tMalta\n\tMarokko\n\tMarshallowe kupy\n\tMartinique\n\tMauretańska\n\tMauritius\n\tMayotte\n\tMexiko\n\tMikroneziska\n\tMoldawiska\n\tMonaco\n\tMongoliska\n\tMontserrat\n\tMozambique\n\tMyanmar (Burma)\n\tNamibija\n\tNauru\n\tNepal\n\tNicaragua\n\tNiger\n\tNigerija\n\tNimska\n\tNiue\n\tNižozemska\n\tNižozemske Antile\n\tNorfolkowa kupa\n\tNorwegska\n\tNowa Kaledoniska\n\tNowoseelandska\n\tOman\n\tPakistan\n\tPalau\n\tPanama\n\tPapua Nowa Gineja\n\tParaguay\n\tPeru\n\tPhilippiny\n\tPitcairn kupy\n\tPódpołdnjowa Afrika\n\tPódpołdnjowa Georgiska a kupy Pódpołdnjowy Sandwich\n\tPódpołdnjowa Korea\n\tPódpołdnjowe Marianine kupy\n\tPódpołnocna Korea\n Pódpołnocna Makedońska\n\tPódwjacorna Sahara\n\tPódwjacorna Samoa\n\tPódzajtšny Timor\n\tPólska\n\tPortugalska\n\tPśimórjo słonoweje kosći\n\tPuerto Rico\n\tQatar\n\tRéunion\n\tRumuńska\n\tRusojska\n\tRwanda\n\tSalomonowe kupy\n\tSalwador\n\tSan Marino\n\tSao Tome a Principe\n\tSaudi Arabska\n\tSenegal\n\tSerbiska\n\tSeychele\n\tSierra Leone\n\tSingapur\n\tSłowakska\n\tSłowjeńska\n\tSomalija\n\tSri Lanka\n\tSudan\n\tSurinam\n\tSvalbard (Svalbard a Jan Mayen)\n\tSw. Helena\n\tSw. Kitts a Nevis\n\tSw. Lucija\n\tSw. Pierre a Miquelon\n\tSw. Vincent a Grenadiny\n\tSwaziland\n\tSyriska\n\tŠpańska\n\tŠwedojska\n\tŠwicaŕska\n\tTadźikistan\n\tTaiwan\n\tTanzanija\n\tThailandska\n\tTibet\n\tTogo\n\tTokelau\n\tTonga\n\tTrinidad a Tobago\n\tTšad\n\tTuneziska\n\tTurkmeńska\n\tTurkojska\n\tTurks a Caicos kupy\n\tTuwalu\n\tUganda\n\tUkraina\n\tUruguay\n\tUS mjeńše wubocne kupy\n\tUsbekistan\n\tWallis a Futuna\n\tWanuatu\n\tWatikan\n\tVenezuela\n\tVietnam\n\tWjelika Britaniska\n\tZaire\n\tZambija\n\tSimbabwe\n\tZjadnośone Arabske Emiraty\n\tZjadnośone staty Ameriki\n\nGeografija\n\nnds:Land#Länner\nsv:Världsgeografi#Lista över länder","num_words":728,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.199,"stopwords_ratio":0.019,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.908,"perplexity_score":10693.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/ISO%203166-1","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Lisćina krajow ISO 3166-1\n\n AD Andorra\n AE Zjadnośone Arabske Emiraty\n AF Afghanistan\n AG Antigua a Barbuda\n AI Anguilla\n AL Albańska\n AM Armeńska\n AN Nižozemske Antile\n AO Angola\n AQ Antarktika\n AR Argentinska\n AS Ameriska Samoa\n AT Awstriska\n AU Awstralska\n AW Aruba\n AZ Azerbajdźan\n BA Bosniska-Hercegowina\n BB Barbados\n BD Bangladeš\n BE Belgiska\n BF Burkina Faso\n BG Bulgaŕska\n BH Bahrain\n BI Burundi\n BJ Benin\n BM Bermuda\n BN Brunei\n BO Boliwiska\n BR Brazilska\n BS Bahamy\n BT Bhutan\n BV Bouvet kupa\n BW Botswana\n BY Běłoruska\n BZ Belize\n CA Kanada\n CC Kokosowe (Keelingowe) kupy\n CD Demokratiska republika Kongo\n CF Centralnoafrikańska Republika\n CG Kongo\n CI Pśimórjo słonoweje kosći\n CK Cookowe kupy\n CL Chile\n CM Kamerun\n CN Chinska\n CO Kolumbiska\n CR Kosta Rika\n CU Kuba\n CV Kap Verde\n CX Gódowne kupy\n CY Cypern\n CZ Česka\n DE Nimska\n DJ Dźibouti\n DK Dańska\n DM Dominika\n DO Dominikańska republika\n DZ Algeriska\n EC Ekuador\n EE Estniska\n EG Egyptojska\n EH Pódwjacorna Sahara\n ER Eritreja\n ES Špańska\n ET Ethiopiska\n FI Finska\n FJ Fidźi\n FK Falklandske kupy (Malwiny)\n FM Mikroneziska\n FO Faröske kupy\n FR Francojska\n GA Gabun\n GB Wjelika Britaniska\n GD Grenada\n GE Georgiska\n GF Francojska Guyana\n GG Guernsey\n GH Ghana\n GI Gibraltar\n GL Grönlandska\n GM Gambija\n GN Gineja\n GP Guadeloupe\n GQ Ekwatorialna Gineja\n GR Grichiska\n GS Pódpołdnjowa Georgija a Pódpołdnjowe Sandwichowe kupy\n GT Guatemala\n GU Guam\n GW Gineja-Bissau\n GY Guyana\n HK Hong Kong\n HM Heardowe a McDonaldowe kupy\n HN Honduras\n HR Chorwatska\n HT Haiti\n HU Hungorska\n CH Šwicaŕska\n ID Indoneziska\n IE Irska\n IL Israel\n IM Isle of Man\n IN Indiska\n IO Britiski teritorij w Indiskem oceanje\n IQ Irak\n IR Iran\n IS Islandska\n IT Italska\n JE Jersey\n JM Jamaika\n JO Jordańska\n JP Japan\n KE Kenija\n KG Kirgizistan\n KH Kambodźa\n KI Kiribati\n KM Komory\n KN Sw. Kitts a Nevis\n KO Kosowo\n KP Pódpołnocna Korea\n KR Pódpołdnjowa Korea\n KW Kuwait\n KY Caymanowe kupy\n KZ Kazachstan\n LA Laos\n LB Libanon\n LC Sw. Lucija\n LI Liechtensteinska\n LK Sri Lanka\n LR Liberija\n LS Lesotho\n LT Litawska\n LU Luxemburgska\n LV Letiska\n LY Libyska\n MA Marokko\n MC Monaco\n MD Moldawiska\n ME Carnogórska\n MG Madagaskar\n MH Marshallowe kupy\n MK Pódpołnocna Makedońska\n ML Mali\n MM Myanmar (Burma)\n MN Mongoliska\n MO Macao\n MP Pódpołdnjowe Marianine kupy\n MQ Martinique\n MR Mauretańska\n MS Montserrat\n MT Malta\n MU Mauritius\n MV Malediwy\n MW Malawi\n MX Mexiko\n MY Malayzija\n MZ Mozambique\n NA Namibija\n NC Nowa Kaledoniska\n NE Niger\n NF Norfolkowa kupa\n NG Nigerija\n NI Nicaragua\n NL Nižozemska\n NO Norwegska\n NP Nepal\n NR Nauru\n NU Niue\n NZ Nowoseelandska\n OM Oman\n PA Panama\n PE Peru\n PF Francojska Polyneziska\n PG Papua Nowa Gineja\n PH Philippiny\n PK Pakistan\n PL Pólska\n PM Sw. Pierre a Miquelon\n PN Pitcairn kupy\n PR Puerto Rico\n PT Portugal\n PW Palau\n PY Paraguay\n QA Qatar\n RE Réunion\n RO Rumuńska\n RS Serbiska\n RU Rusojska\n RW Rwanda\n SA Saudi Arabska\n SB Salomonowe kupy\n SC Seychele\n SD Sudan\n SE Šwedojska\n SG Singapur\n SH Sw. Helena\n SI Słowjeńska\n SJ Svalbard (Svalbard a Jan Mayen)\n SK Słowakska\n SL Sierra Leone\n SM San Marino\n SN Senegal\n SO Somalija\n SR Surinam\n SS Pódpołdnjowy Sudan\n ST Sao Tome a Principe\n SV Salwador\n SY Syriska\n SZ Swaziland\n TC Turks a Caicos kupy\n TD Čad\n TF Francojske pódpołdnjowe teritorije\n TG Togo\n TH Thailandska\n TJ Tadźikistan\n TK Tokelau\n TL Pódzajtšny Timor\n TM Turkmenistan\n TN Tuneziska\n TO Tonga\n TR Turkojska\n TT Trinidad a Tobago\n TV Tuwalu\n TW Taiwan\n TZ Tanzanija\n UA Ukraina\n UG Uganda\n UM US mjeńše wubocne kupy\n US USA (Zjadnośone Staty Ameriki)\n UY Uruguay\n UZ Uzbekistan\n VA Watikan\n VC Sw. Vincent a Grenadiny\n VE Wenezuela\n VG Britiske kněžniske kupy\n VI Ameriske kněžniske kupy\n VN Wietnam\n VU Wanuatu\n WF Wallis a Futuna\n WS Pódwjacorna Samoa\n YE Jemen\n YT Mayotte\n ZA Pódpołdnjowa Afrika\n ZM Zambija\n ZR Zaire\n ZW Simbabwe\n\n TB Tibet\n\nGeografija","num_words":1028,"character_repetition_ratio":0.033,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.019,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.847,"perplexity_score":128871.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Illimani","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Illimani jo zgasnjony wulkan na boliwiskich Kordiljerach. Wón ma wusokosć wót 6.439m.\n\nWulkany","num_words":24,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.042,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.912,"perplexity_score":13053.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Rostliny","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Rostliny (Plantae) twórje swójski swět znutśika domena žywych byśow ze celowym jědrom a celoweju membranu (Eukaryoty). Pó źinsajšnych pówoblicenjach eksistěrujo něźi 500.000 rostlinskich družynow. Z nimi se zaběra wědomnostnje disciplina botaniki.\n\nHistoriski se jo definicija zapśimjeśa rostlina pśeměniła. W tu wužywanej systematice pó Adl et al. se rostliny z kontinentalnymi rostlinami (embryophyta) na jadnu rowninu saźe. K rostlinam se licy mechy a žyłowe rostliny.\n\nPśiznamjenja \nRostliny se pśez změnu generacijow wuzběguju, pśi kótarejž se haploida seksuelna a diploida wegetatiwna generacija wótměnjujo (heterofaziska změna generacijow). Pśi recentnych rostlinach su wobej generaciji kuždy raz rozdźělnje formowane (heteromorfiski změna generacijow). Pśi mechach dominěrujo haploidy gametofyt, mjaztym až pśi žyłowych rostlinach diploida sporofyt dominěrujo.\n\nSeksuelna generacija, gametofyty, wutwóri specielne, wěcejcelowe seksualne organy, kótarež wót wšakich sterilnymi celami su wobdane. Muske organy su anteridije a žeńske archegonije. Jajowe cele zawóstawaju w archegonijach a se tu wopłoźuju. Pśi pókšytych semjenjakach su gametofyty a z tym teke anteridije a archegonije ekstremnje reducěrowane.\n\nSporofyt se nejpjerwjej ako wěcejcelowy embryo załožyjo, kótaryž na maśerskej rostlinje zawóstawa a se wót teje zežywjujo. Cesto pśedstaja měrny stadium. Sporofyt jo pśecej wjelecelowy. \n\nRostliny su kaž wše zastupnicy Chloroplastida, ku kótarym słuša, pśisamem bźez wuwześa fotoawtotrofne: To groni, sam zgótuju k rosćenju a žywjenju notne organiske maśizny z pomocu słyńcnego swětła pśez fotosyntezu (fototrofija). Pśi tom wužywaju ako žrědło za wuglik bźez wuwześa Wuglikowy dioksid (awtotrofija). Njeawtotrofiske zastupnicy su pśecej wótwóźone formy. To su někotare mykotrofne rostliny, kótarež heterotrofnje wót gribow su žywe (na pś. někotare orchideje, Corsiaceae, Burmanniaceae) kótarež su w běgu ewolucije jich chlorofyl zgubili, a někotare heterotrofne połne parazity na drugich rostlinach (na pś. Rafflesiaceae, někotare Orobanchaceae a Convolvulaceae).\n\nBazalne śělesa marskacow wobsejźe charakteristisku wjelewarstwowu strukturu z mikrotubulijow ale teke zakokulenje w cytoskeleśe. Mitoza jo wótwórjona, za cas źělenja celow se fragmoplast twóri. Pyrenoidy zwětšego feluju. \n\nDalšne znamjenja, kótarež teke wjele drugich zastupjarjow nadrědowanych taksonow charofyta abo chloroplastida wobsejźe, su chloroplasty z chlorophyll a a b ako fotosynteizskej pigmenta a karotinoidy ako akcesoriske pigmenty, škrob ako rezerwny polysaccharid a celowe sćěny ze celulozy. Sporowa sćěna wopśimjejo sporopolenin, sporofyty twórje kutikulu.\n\nMimo togo mógu rostliny gromadu ale we wobłuku korjenjow teke z gribami, bakterijami a drugimi mikroorganizmami komunicěrowaś. Komunikaciske procese zawěsćuju disponujobnosć pśigódnych wutkow ale teke krotkocasnu, srjejźnocasnu a dłujkodobnu koordinaciju a organizaciju wót rosćeńskich a wuwiwańskich procesow we wšych jich detailnych kšacach.\n\nSystematika \n\nPó aktualnej systematice eukaryotow wót Adl a.d. (2005) njesłušaju zastupjarje zelenych algow a teke cerwjenych algow, kótarež buchu dłujko k rostlinam licone, wěcej k plantae. Pótakem wótpowěduju plantae embryofytam, wopśimjeju toś mechy a žyłowe rostliny.\n\nZwenkowna systematika \nPśiswójźbnosć rostlinow ze zelenymi algami jo se dla zgromadnych fotosyntezowych pigmentow a polysacharidow dłujko měniła. Někotare zelene algi kaž swěcnikowe algi twórje teke jich jajowym celam wobalujucu celinu seś. Pśirownanja sekwencow DNA su pokazowali pó tom teke, až Characeae su nejžbliše žywe pśiswójźbne rostlinow. Kladogram wuglěda na slědujuce wašnje:\n\n ┌──── Rostliny\n ┌───┤ \n ────┤ └──── Swěcnikowe algi (Charales)\n │ \n └──────── Coleochaetales\n\nWótergi zastupowany naglěd, by wšake póchadowe linije rostlinow z algow eksistěrowali, bu južo pśez morfologiske studiumje ako njewěrjepódobny spóznaty, a se źinsa lěbda wěcej zastupujo a se teke pśez molekularnobiologiske studiumje njepódprějo.\n\nNutśikowna systematika \nRecentne (njewótemrěte) zastupnicy rostlinow twórje styri jasnje mjaz sobu rozdźělone kupki. Toś te su pó morfologiskich ale teke pó molekularbiologiskich studiumach monofyletisce: jětšowe mechy, listowe mechy, rogowe mechy a žyłkowe rostliny. Pozicija toś tych styrjoch kupkow mjaz sobu hyšći njejo doskóńcnje wujasnjona. W zajźonosći su byli wšake naraźenja (pśir. Systematik der Moose), tola slědujucy kladogram ako wěrjepódobne poměry pśiswójźbnosći se pokazujo:\n\n ┌──── žyłkowe rostliny \n ┌───┤ \n ┌────┤ └──── rogowe mechy\n │ │ \n ──────┤ └──────── listowe mechy\n │ \n └───────────── jětšowe mechy\n\nRogowe mechy by pótakem sotšojska kupka žyłkowych rostlinow byli. Mimo molekularbiologiskich studiumach pokazuju teke wšake rogowym mecham w pśirownanju ku drugim mecham charakteristiske pśiznamjenja na blisku pśiswójźbnosć k žyłkowym rostlinam: sporofyty rogowych mechow su relatiwnje wjelike, dłujko žywe a fotosyntetiski aktiwne, tós relatiwnje samostatne. Z tom maju srjejźnu poziciju mjaz drugim mecham z jich wót gametofyta wótwisnymi sporofytami a žyłkowymi rostlinami z jich dopołnje njewótwisnymi sporofytami.\n\nZa wěcej detailny pśeglěd wó rostlinstwje, glědaj :de:Systematik des Pflanzenreichs.\n\nSystematika fosilnych zastupjarjow \n\nPśi zapśimjeśu fosilnych rostlinow, kótarež na bazy žyłkowych rostlinow stoje, bywa górjejce wopisowane zwobrazowanje pitśku wěcej komplikowane. Drje njejsu fosilne mechy z ranych casow rostlinow znate, pśeśiwo tomu někotare zastupjarje ranych žyłkowych rostlinow su znate. Toś te bu w ranem 20. lětstotku pód zapśimjeśim Psilophyta zjadnośone. Toś ta kupka jo wopokazowała se pak juž skóro ako wjelgin heterogena. Banks jo toś tu kupku do tśich kupkow Rhyniophyta, Trimerophytophyta a Zosterophyllophyta rozšćěpił. Kenrick a Crane stej pak w lěśe 1997 pokazali, až nejmjeńša wobej prědnej kupce stej kumštnej. Zastupjarje wobeju slědneju kupkowu słušaju k Eutracheophytam, mjaztym až zastupjarje Rhyniophyta wjelgin bazalnje stoje. Kenrick a Crane stej slědujucy kladogram nastajiłej:\n\n ┌───────────────── Pšawe Žyłkowe rostliny (Eutracheophyta)\n 2 │\n ┌─┤ ┌── Stockmansella ┐\n │ │ ┌─┤ │\n │ └────────────┤ └── Rhynia │ Rhyniopsida\n ┌─┤ │ │\n │ │ └──── Huvenia ┘\n │ │ \n 1 │ └─────────────────── Aglaophyton\n ────┤\n │ ┌── Caia ┐\n │ ┌─┤ │\n └────────────────┤ └── Horneophyton │ Horneophytopsida\n │ │\n └──── Tortilicaulis ┘\n\nMjaz mechami (njejsu wopisowane) a žyłkowymi rostlinami (klada 2) su toś hyšći někotare kupki wótemrětych rostlinow.\n\nPolysporangiofyty \nPolysporangiofyty (1) wopśimjeju cełkowna górjejce wopisanu kladu a wopśimjeju wše kontinentalne rostliny, kótarež se k jadnej kupce mechow njelice. Jich zgromadne wótwóźone pśiznamjenja (synapomorfije) su: roznogaśujuce sporofyty z wšakich sporangijami; sporofyt jo njewótwisny gametofytow. Archegonije su do gametofytow zapusćone, to pak teke rogowe mechy pótrjefijo.\n\nK zastupjarjam polysporangiofytow słušaju ako nejwěcej bazalna kupka Horneophytopsida z Horneophyton. Jadna izolěrowana stojeca družyna jo Aglaophyton major. Wuškowne zastupjarje (klada 2) słušaju k žyłkowym rostlinam (Tracheobionta), kótarež bazalna kupka Rhyniopsida su.\n\nBotaniske stawizny \nRostliny su byli za dłujki cas pódla zwěrjetow a mineralow jaden tśich pśirodnych swětow. Hyšći Carl von Linné jo rozrědował swój Systema naturae wótpowědnje tomu. Teke Ernst Haeckel jo inkluděrował do swójich Plantae griby, lišawy, cyanobakterije, ale teke rozdźělne kupki algow. Mjaztym až botanika se dalej z wšymi toś tymi kupkami zaběra, bu definicija rostlinow pózdźej na te kontinentalne rostliny a zelene algi wobgranicowana, kótarež se pśez chlorofyle a a b, škrob ako rezerwne polysaccharidy a celulozu w celowej sćěnje wuznamjenjuju. Źinsa se rostliny wšako definěruju: wótere systemy zapśimuju zelene algi do rostlinow, druge systemy, tak how wužywany, zjadnośuju žywe byśa z górjejce pódanymi pśiznamjenjami w Chloroplastida a wobgranicuju rostliny na kontinentalne rostliny.\n\nWuznam za luda \n\nWužyśe rostlinow jo zachopiło w ranych casach luda ze zběranim. Źinsa se rostliny za luźece wužyśe pśewažnje ako kulturne rostliny kublu (rolnikaŕstwo). Granicny pad jo wužyśe drjewa z lěsow.\n\n Rostliny ako caroba \n\nZežywjenje luda bazěrujo praktiski dopołnje na rostlinach, pak pśez direktnu konsumciju, pak indirektnje pśez konsumciju rostliny žerjecych zwěrjetow abo zwěrjecych produktow. Nejwětšy wuznam swětodaloko ako wužytne rostliny maja pšenica, rajs, majs a kulki. Wót wjelikeje tšochy kultiwěrowanych wužytnych rostlinow njaso jano małka tšocha głownu śěžu luźecego zežywjenja (zakładne zežywidła).\n\n Rostliny ako maśizna\n\nTradicionelnje se rostliny k rozdźělnym zaměram za luźece wužywanje pśeźěłaju. Rostliny su nejwažnjejšy zakładny material k zgótowanju drastwy. Wóni se k wjeleserakim źěłowym rědam pśeźěłaju. Rostliny, wósebnje drjewo, su njewuzbytny twarski material.\n\nLiteratura \n\n P. Sitte, E. W. Weiler, J. W. Kadereit, A. Bresinsky, C. Körner: Strasburger – Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg 2002, ISBN 3-8274-1010-X\n Peter Raven, Ray Evert, Susan Eichhorn: Biologie der Pflanzen. de Gruyter, 2006. ISBN 978-3-11-018531-7\n\nNožki\n\nEksterne wotkazy \n\n!","num_words":2099,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.006,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":13302.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Baltikum","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"State a regiony do baltisku stronu\n\nBaltiske staty \n\n Estniska republika (estniski Eesti Vabariik) jo njewótwisnje wóte lěta 1920 a 1991, wokoło 1 332 893 wobydlarja, 45 226 km². \n Letiska republika (letiski Latvijas Republika) jo njewótwisnje wóte lěta 1920 a 1991, wokoło 2 290 237 wobydlarja, 64 589 km². \n Litawska republika (litawski Lietuvos Respublika) jo njewótwisnje wóte lěta 1920 a 1990, wokoło 3 596 617 wobydlarja, 65 200 km².\n\nRegiji a rěcne stronje do baltisku stronu\n\nBaltiske rěcy\n\nStawizny\n\nNoty \n\nEuropa\nBaltikum\nStawizny","num_words":107,"character_repetition_ratio":0.111,"word_repetition_ratio":0.184,"special_characters_ratio":0.332,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":69479.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Skandinawiska","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Geografija\n\nStaty w Skandinawiskej uniji \n\n Kralojstwo Dańskeje (dański Kongeriget Danmark; \"grönlandski Kunngeqarfik Danmarki\"), wokoło 5 432 335 wobydlarjow w lěśe 2006, 43 094 km². \n Republika Finska (finski Suomen tasavalta; šwedojski Republiken Finland), wokoło 5 326 314 wobydlarjow w lěśe 2008, 338 424 km². \n Grönlandska (grönlandski Kalaallit Nunaat; dański Grønland) jo awtonomny teritorij Dańskeje, wokoło 56 462 wobydlarjow w lěśe 2008, 2 166 086 km². \n Republika Islandska (islandski Lýðveldið Ísland), wokoło 319 326 wobydlarjow w lěśe 2009, 103 125 km². \n Kralojstwo Norwegskej (norwegojski Kongeriket Norge; bokmalnorwegojski Kongeriket Noreg; dawisamski Norgga gonagasriika; julewsamski Vuona gånågisrijkka; arjelsamski Nøørjen gånkarijhke), wokoło 4 825 500 wobydlarjow w lěśe 2009, 385 199km². \n Svalbard (norwegojski Svalbard; nimski Spitzbergen) jo kupje rěda wóte Norwegskeje, wokoło 2 140 wobydlarjow w lěśe 2009, 61 022 km². \n Kralojstwo Šwedska (šwedojski Konungariket Sverige), wokoło 9 269 986 wobydlarjow w lěśe 2009, 450 295 km².\n\nDalšne kupy a sedlišćowe strony a regiony Skandinawiskeje \n\n Aland (šwedojski Åland; finski Ahvenanmaa) jo autonomny finski kupny teritorij, wokoło 26 530 wobydlarjow w lěśe 2004, 1 554,1 km². \n Ærø (dański Ærø; nimski Arrö) jo dańska kupna gmejna, w kótarejž jo bydliło wokoło 6 712 wobydlarjow w lěśe 2008, 88 km². \n Bornholm (dański Bornholm) jo dański kupny teritorij, w kótarejž jo bydliło wokoło 42 563 wobydlarjow w lěśe 2009, 588,26 km². \n Gotland (engelski-šwedojski Gotland; starodański Gulland) jo šwedojska kupa we Baltiskem mórju pśi kupje Ólandskej, na kótarejž jo bydliło wokoło 57 004 wobydlarjow w lěśe 2008, 3 184 km². \n Ingrija (šwedojski Ingermanland; finski Inkeri, Inkerinmaa; estniski Ingeri, Ingerimaa; rušojski Ижорская земля, Ижора, Ингерманландия) jo historiske prowincij, w rušojski kraja Sankt Petersburgowje . \n Laplandska (laplandski-samiski Sámpi, Sámeednam, Same, Ätnam; norwegski Lappland; finski Lappi; šwedojski Lappland; rušojski Лапландия) jo laplandskego-samiskego sedlišćowem stronem w Norwegskej, Šwedskej, Finskej a Rusojskeje, 388 350 km², wokoło 2 wobydlarjow\/km². \n Mainland (šotiski Mainland (Orkney Islands); staronordišćina Meginlant, Hrossey; šwedojski Mainland (Orkneyöarna); nižozemska Pomona) jo kupa w šotiskem kupnem teritoriju Mailandsko-Orkneje, w kótaremž jo bydliło wokoło 15 315 wobydlarjow w lěśe 2001, 523,25 km². \n Orkney (šotiski Orkney; šwedojski Orkneyöarna, Orkney; geliski Àrcaibh) jo kupa do šotiski kupny teritorij Mainlandskej, wokoło 19 590 wobydlarjow w lěśe 2005, 990 km². \n Öland (šwedojski Öland) jo šwedojski kupa we Baltiskem mórju jo prowincy źěl w Kalmarskejem kraju, wokoło 24 592 wobydlarjow w lěśe 2008, 1 355 km². \n Skanja, Skonja (dańsko-šwedojski Skåne) jo historiske šwedojski prowincij, wokoło 1 212 517 wobydlarjow w lěśe 2008, 11 368 km². \n Shetland (šotiski Ȝetland, Zetland; staronordišćina Hjaltland; faeroaeski Hetland; gójdelsko-staroirski Cait, Chait; geliski Sealtainn; engelski a nimski Shetland) jo šotiski kupny teritorij we Pódpołnocnem mórju pśi Norwegskej a kupach Färöskeje a Orkneje, źož jo bydliło wokoło 22 000 wobydlarjow w lěśe 2001, 1 466 km². \n Färöje , Faeroae (faeroaeski Føroyar, dański Færøerne a nimski Färöer) jo samostatny dański kupny teritorij, wokoło 48 345 wobydlarjow w lěśe 2007, 1 395,74 km². \n\na žedne drugich:\n\nStawizna\n\nSkandinawiska za cas doby wikingow\n\nSkandinawiske mócnarstwa\n\nŽrědła \n\nEuropa\nGeografija\nSkandinawiska","num_words":716,"character_repetition_ratio":0.126,"word_repetition_ratio":0.052,"special_characters_ratio":0.286,"stopwords_ratio":0.001,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":45069.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jab%C5%82u%C5%A1cyna","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jabłušcyna (teke jabłukowy bom, Malus) jo rod ze swójźby rožow. Rod wopśimjejo něźi 40 až do 55 družynow listochytacych bomow a kerkow z lěsow a gusćinow pódpołnocneje měrneje cony w Europje, Aziji a pódpołnocnej Americe, z kótarychž teke wjelika licba jo na cesto śěžko se rozeznawacych hybridow nastawała.\n\nNejwažnjejše družyny:\n źiwa jabłušcyna (Malus sylvestris)\n zagrodna jabłušcyna (Malus x domestica)\n\nSwětodaloko z wótstawkom nejznaśejše a góspodaŕski wjelgin wuznamna družyna jo kultiwěrowana jabłušcyna (Malus × domestica). Mimo togo bu někotare z pódzajtšneje Azije pochadźane družyny z jano něźi wišničkowjelikimi płodami, kaž na pśi. Japańska jabłušcyna (Malus floribunda), wišnjojta jabłušcyna (Malus baccata) a Malus × zumi w měrnych klimowych regionach kaž pyšne kerki a štomy nasajźane. Nic zaměnjowaś z jabłušcynami su nic bliže pśiswójźbne granatowe jabłuka (Punica granatum).\n\nSystematika \n\nRod Malus słuša k subtribusoju Pyrinae tribusa Pyreae w pódswójźbje Spiraeoideae znutśika swójźby Rosaceae. Mě roda Malus bu w lěśe 1754 wót Philip Miller w Gard. Dict. Abr., 4. nakład, S. 835, nejpjerwjej wózjawjone. Synonymy za Malus Mill. su Docyniopsis (C.K.Schneid.) Koidz., Eriolobus (DC.) M.Roem.\n\nEksistěrujo něźi 42 až 55 Malus-družynow; tu listowanje z informacijami wó domownje. W Chinskej se góźe něźi 25 družynow namakaś z kótarychž 15 jano tam. Rod Malus se do (šesć hač) wósym sekcijow (2006 a 2008 dwa k tomu pśišłej) rozrědujo:\n Sekcija Chloromeles: Z jano hyšći tśimi płaśiwymi družynami jano w Pódpołnocnej Americe:\n Südlicher Wildapfel (Malus angustifolia (Aiton) Michx.): Domownja jo USA. \n Süßer Wildapfel (Malus coronaria (L.) Mill., Syn.: Malus bracteata Rehder, Malus coronaria var. dasycalyx Rehder, Malus fragrans Rehder, Malus glabrata Rehder, Malus glaucescens Rehder, Malus lancifolia Rehder, Pyrus coronaria L.): Domownja jo pódzajtšna Pódpołnocna Amerika.\n Savannen- oder Prärie-Wildapfel Malus ioensis (Alph.Wood) Britton: Domownja jo pódwjacorna Pódpołnocna Amerika.\t \t \t\n Sekcija Docyniopsis: Z jano styri družynami w Aziji:\n Malus doumeri (Bois) A.Chev. (Syn.: Malus formosana Kawak. & Koidz., Malus laosensis (Cardot) A.Chev., Pyrus doumeri Bois): Domownja jo Chinska, Tajwan, Laos a Vietnam.\n Malus leiocalyca S.Z.Huang: Domownja jo Chinska. \n Malus melliana (Hand.-Mazz.) Rehder: Domownja jo Chinska. \n Wollapfel (Malus tschonoskii (Maxim.) C.K.Schneid.): Domownja jo Japańska. \t\t\t\n Sekcija Eriolobus (Seringe) C.K.Schneid.: Z jadnučkej družynu:\n Malus trilobata (Poir.) C.K.Schneid.: Domownja jo Mała Azija: Grichiska, Syriska, Libanon, Israel.\t\n Sekcija Florentinae Cheng et al.:\n Malus florentina (Zuccagni) C.K.Schneid. (Syn.: Malus crataegifolia (Savi) Koehne) \t\t\n Sekcija Gymnomeles: Z něźi šesć družynami:\n Kirschapfel, auch Sibirischer Wildapfel oder Beerenapfel genannt (Malus baccata (L.) Borkh. (Syn: Malus pallasiana Juz., Malus sibirica (Maxim.) Kom., Malus daochengensis C.L.Li, Malus rockii Rehder, Malus jinxianensis J.Q.Deng & J.Y.Hong, Malus xiaojinensis M.H.Cheng & N.G.Jiang): Domownja jo Pódzajtšna Azija. \n Halls Apfel (Malus halliana Koehne): Domownja jo Japańska a Chinska.\n Teeapfel oder Chinesischer Wildapfel (Malus hupehensis (Pamp.) Rehder: Domownja jo Chinska.\n Malus mandshurica (Maxim.) Kom. ex Skvortsov (Syn: Malus cerasifera Spach, Malus sachalinensis Juz., Pyrus baccata var. mandshurica Maxim., Malus baccata ssp. mandshurica (Komarov) Likhonos, M. baccata var. mandshurica (Maxim.) C.K.Schneider): Domownja jo Pódzajtšna Azija.\n Malus sikkimensis (Wenz.) Koehne ex C.K.Schneid.: Domownja jo Himalaja.\n Malus spontanea (Makino) Makino \t\t\t\n Sekcija Malus: Z něźi jadnasćo družynami a někotarymi hybridami:\n Malus chitralensis Vassilcz. \n Japańska źiwa jabłucyna (Malus floribunda Sieb. ex Van Houtte): Domownja jo Japańska.\n Malus muliensis T.C.Ku \n Kawkazowa jabłušcyna (Malus orientalis Uglitzk.), górske góle a kšomy góle pódpołdnjowego Kawkaza - Mimo M. sieversii drugi nejwažnjejšy prědownik kulturneje jabłucyny\n Malus prunifolia (Willd.) Borkh.: Domownja jo Chinska.\n Malus pumila Mill. (Syn.: Malus communis Poiret, M. dasyphylla Borkhausen, M. dasyphylla var. domestica Koidzumi, M. domestica Borkhausen, M. domestica subsp. pumila (Mill.) Likhonos, M. pumila var. domestica C.K.Schneider, Niedzwetzki-Apfel M. niedzwetzkyana Dieck ex Koehne, M. sylvestris ssp. mitis Mansfeld, Pyrus malus L., P. malus var. pumila Henry), (zapadna Azija, Centralna Azija a Wuchodna Europa) \n Aziska źiwa jabłušcyna (Malus sieversii (Ledeb.) M.Roem., Syn.: Malus kirghisorum Al.Fed. & Fed., Malus turkmenorum Juz. & Popov), górske lěse centralneje Azije wót Tadžikistana až pódwjacorneje Chinskeje – nejskerjej głowna póchadna forma kulturneje jabłušcyny.\n Chinska jabłušcyna (Malus spectabilis (Aiton) Borkh.), (Azija, najskerje Chinska)\n Źiwa jabłušcyna (Malus sylvestris (L.) Mill.), pódwjacorna Azija a Europa – pó nejnowšych pśepytowanjach nejskerjej njejo žedna póchadna forma zagrodneje jabłušcyny, ale snano jo w tej zakśicona.\n Malus zhaojiaoensis N.G.Jiang\n Malus ×adstringens Zabel (= M. baccata × M. pumila)\n Malus ×arnoldiana (Rehder) Sarg. ex Rehder (= M. baccata × M. floribunda, Syn.: Malus floribunda var. arnoldiana Rehder)\n Malus ×asiatica Nakai (Syn.: Malus ringo Sieb. ex Carrière): Heimat ist China, dort gibt es viele Sorten für den Fruchtanbau. \n Malus ×astracanica hort. ex Dum. Cours. (= M. prunifolia × M. pumila)\n Zagrodna jabłušcyna (Malus domestica Borkh.), pochad leži w Aziji. Póchadne formy su nejskerjej Aziska źiwa jabłušcyna (M. sieversii) a Kawkaziska jabłušcyna (M. orientalis). Mimo togo buchu rane kśicenja z M. dasyphylia a M. praecox měnjone.\n Malus ×hartwigii Koehne (= M. baccata × M. halliana)\n Malus ×magdeburgensis Hartwig (= M. pumila × M. spectabilis), (Nimska, Pśipadnowa namakanka w bliskosći Magdeburga)\n Malus ×micromalus Makino (= M. spectabilis × M. baccata): Wóna se w Chinskej šyroko rozšyrjona ako pyšne drjewa a dla jědnych płodow sajźa.\n Purpurowa jabłušcyna (Malus ×purpurea (A.Barbier) Rehder, = M. ×atrosanguinea × M. pumila, Syn.: Malus floribunda var. lemoinei É.Lemoine, Malus floribunda var. purpurea A.Barbier, Malus ×purpurea f. eleyi (Bean) Rehder, Malus ×purpurea f. lemoinei (É.Lemoine) Rehder, Malus ×purpurea var. aldenhamensis Rehder)\n Malus ×robusta (Carrière) Rehder (= M. baccata × M. prunifolia, Syn.: Malus microcarpa var. robusta Carrière)\n Malus ×scheideckeri Späth ex Zabel (= M. floribunda × M. prunifolia) \t\t\t\n Sekcija Sorbomalus (Zabel) C.K.Schneid.\n Malus bhutanica (W.W.Sm.) J.B.Phipps (Syn.: Malus toringoides (Rehder) Hughes) \n Oregon-Wildapfel (Malus fusca (Raf.) C.K.Schneid. (Syn.: Malus diversifolia (Bong.) M.Roem., Malus rivularis (Douglas) M.Roem.), (dłujkowjacorna Pódpołnocna Amerika)\n Malus kansuensis (Batalin) C.K.Schneid.: Domownja jo pódwjacorna Chinska. \n Malus komarovii (Sarg.) Rehder: Domownja jo Chinska a pódpołnocna Korejska\n Malus maerkangensis M.H.Cheng et al. \n Malus sargentii Rehder, (Japańska)\n Malus toringo (Sieb.) de Vriese (Syn.: Malus sieboldii (Regel) Rehder), (pódzajtšna Azija, Japańska) \n Malus transitoria (Batalin) C.K.Schneid. (Syn.: Malus bhutanica (W W.Sm.) J.B.Phipps), (sewjerozapadna Chinska)\n Zierapfel (Malus ×zumi (Matsum.) Rehder), žedna źiwa forma njejo znata; eksistěrujo wšake sorty, pó źělach z kšejcerwjenymi łopjenami.\n Malus ×atrosanguinea (hort. ex Späth) C.K.Schneid. (= M. halliana × M. toringo)\n Sektion Yunnanenses (Rehd.) G.Z.Qian : Z jano styri družynami, kótarež jano w Chinskej wustupuju:\n Malus honanensis Rehder: Domownja jo Chinska.\n Malus ombrophila Hand.-Mazz.: Domownja jo Chinska.\n Malus prattii (Hemsl.) C.K.Schneider (Syn.: Malus kaido Dippel): Domownja stej jano chinskej prowinca: pódwjacorny Sichuan a dłujkowjacorny Yunnan\n Malus yunnanensis (Franch.) C.K.Schneid.: Domownja jo krotkowjacorna Chinska.\n\nbźez tribusowego pśisłušnosći:\n Malus brevipes (Rehder) Rehder (jo jano z kultury znata)\n Malus ×platycarpa Rehder (USA)\n Malus ×sublobata (Dippel) Rehder (= M. prunifolia × M. toringo, Syn.: Malus ringo var. sublobata Dippel) \n Malus × soulardi\n\nEksistěrujo teke rodowe kśicenja znutśika pódtribusa Pyrinae, na pśikład Sorbus × Malus a samo trójne kśicenja: (Cydonia × Pyrus) × Malus.\n\nWó znatych sortach płody dawacych jabłušcynow glědaj zagrodna jabłušcyna a sorty jabłušcynow.\n\nNožki\n\nWótkaze \n\nSystematika roda Malus a dalše informacije wó jabłušcynach\n\nRožowe rostliny\nSad\nBomy","num_words":2046,"character_repetition_ratio":0.087,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":8104.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Wobchadniski%20zam%C4%9Browy%20zw%C4%9Bzk%20G%C3%B3rna%20%C5%81u%C5%BEyca-Dolno%C5%A1lazy%C5%84ska%20%28ZVON%29","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wobchadniski zaměrowy zwězk Górna Łužyca-Dolnošlazyńska ( Wobchadniski zaměrowy zwjazk Hornja Łužica-Delnja Šleska, Zweckverband Verkehrsverbund Oberlausitz-Niederschlesien (ZVON), Účelové sdružení Dopravní svaz Horní Lužice – Dolní Slezsko, Związek Przedsiębiorstw Komunikacyjnych Górnych Łużyc i Dolnego Śląska) jo wobchadniski zwězk w pódzajtšosakskima górnołužyskima wokrejsoma Zgórjelc a Budyšyn.\n\nWótkaze \n oficielny internetowy bok → Wobchadniski zaměrowy zwězk Górna Łužyca-Dolnošlazyńska \n oficielny internetowy bok → Wobchadniski zaměrowy zwězk Górna Łužyca-Dolnošlazyńska \n\nWobchadniski zaměrowy zwězk Górna Łužyca-Dolnošlazyńska (ZVON)","num_words":134,"character_repetition_ratio":0.161,"word_repetition_ratio":0.08,"special_characters_ratio":0.148,"stopwords_ratio":0.022,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":42021.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Wobchadniski%20zw%C4%9Bzk%20G%C3%B3rne%20%C5%81objo%20%28VVO%29","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wobchadniski zwězk Górne Łobjo ( Wobchadniski zwjazk Hornje Łobjo, Verkehrsverbund Oberelbe (VVO), Dopravní svaz Horní Labe) jo wobchadniski zwězk w měsće Drježdźanach, we wórjejskem a kamjeńskem regionje a we wokrejsoma Mišnjo a Sakske Šwicaŕsko-Pódzajtšne Rudne Góry.\n\nWótkaze \n oficielny internetowy bok → Wobchadniski zwězk Górne Łobjo \n oficielny internetowy bok → Dopravní svaz Horní Labe \n\nWobchadniski zwězk Górne Łobjo (VVO)","num_words":91,"character_repetition_ratio":0.162,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.182,"stopwords_ratio":0.055,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":63814.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Nowa%20Wjas%20p%C5%9Bi%20r%C4%9Bce%20%28sedli%C5%A1%C4%87a%29","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Nowa Wjas pśi rěce-Stoki (LDS) (Rietzneuendorf-Staakow)\n Nowa Wjas pśi rěce (LOS) (Rietz-Neuendorf)","num_words":27,"character_repetition_ratio":0.2,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":5382.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jan%C5%A1ojce","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Janšojce ( Jänschwalde) su dwójorěcna gmejna w zwězkowem kraju Bramborska na pódzajtšu Nimskeje. Laže we wokrejsu Sprjewja – Nysa a słušaju k amtoju Picnjo. Gmejna jo wjeligin znata za milinaŕnju Janšojce a brunicownju Janšojce \n\nW Janšojcach jo se naroźił Benjamin Běgaŕ, dolnoserbski faraŕ, spisowaśel a kulturny procowaŕ (1873–1945).\n\nStawizny \nPó kóńcu lodoweje doby pśed 10.000 lětami ako jo było zasej śoplejše a jo dało někotare zwěrjeta a rostliny, su pśišli nomadizěrujuce góńtwarje a zběrarje pśez źinsajšne Janšojce. Ale wobstawne wobsedlenje pśez luźi njejo dało. W 3. lěttysacu pśed naroźenim Kristusa jo tam móžno było na roli źěłaś a dobytk kubłaś, dokulaž klimatiske wobstojnosći su se pólěpšyli. Luźe w młodokamjeńtnej dobje su wužywali južo źěłowe rědy z kamjenjow a sudobja z paloneje běłeje gliny, ale nic tak wjele pśedmjatow z togo casa su se namakali. Akle z bronzoweje doby dajo źinsa wjele namakankow (na pśikład keramik, broni, pyšnjeńki a źěłowe rědy). W maju 1937 jo na pśikład źěłaśeŕ pśi zeleznicy Richard Schwella z Janšojc – Pipanojce 10 pjeršćenjow za spódnu ruku z bronze wukopał. Se góda, až su se importěrowali z Durinskeje. Weto slěźarje se mysle, až njejo dało w tom casu wobstawne wobsedlenje. Wóni měnje, až luźe su strony źinsajšnych Janšojc jano pśeprěkowali na běgu wót Chóśebuza do Gubina. W prědnych lětach pó naroźenju Kristusa su Germany w stronach Janšojc žywe byli (Burgundarje, Semnony). Pla śěganja ludow su Germany spušćili Dolnu Łužycu a Serby su pśišli z pódzajtšneje Europy do pódzajtšneje Nimskeje. Wóni njejsu byli jadnotna etniska kupka, ale su se zestajili z někotarych rodow. Do Dolneje Łužyce su pśišli z tym gibanim roda „Lunsici“. Mě “Łužyca” źo slědk na toś ten rod. W lěśe 1346 su Janšojce se prědny raz ako cerkwina wjas naspomnjeli (su musali pón 3 kroše na biskupstwo płaśiś) Ale z togo wuchada, až jo dało wjas južo w 13.\/14. stolěśu a až jo se wužywała ako droga wót Chóśebuza do Gubina (luźe su cesto wubrali drogu pśez „gólu Jänschensa“). Janšojce laže na kupje z pěska, ale dla bagnišćow we wokolinje, jo dało teke cesto pólaśa tam. Togodla domy su se twarili na wjelikich zanjasonych kamjenjach a dwóry su se flastrowali z bolami. Stare domy su pak bolane chromy pak domy z gliny byli, a su měli słomjane kšywa abo sćinjane kšywa. W amtskich knigłach Picnja wót 1554 stoj, až w cěłej Małksej – Sprjewi- nižynje bagnowy lěs w tom casu jo był. Ale južo tam jo se zachopiło rodowanje. Dokulaž wjele gólow a nic tak wjele pólow jo dało, pólne źěło njejo grało wjeliku rolu w Janšojcach. Ale weto sy namakał łuku za byki a łuku za swinje. Mimo togo su se domy za pastyrjow a za słomu , šaparja a wudwór se twarili. Ale južo na 30.03.1784 jo było rozpušćenje wudwóra, kótarež jo było slěd wót wusušenja, dokulaž to jo pótrjefiło nejlěpše roly wudwóra. W tom casu su pśišli někotare kolonisty do Janšojc a su twórili sedlišćo. Wót 13 kolonistow w lěśe 1777 jo było 11 najamnikow a 2 šejca.
 1789\/1790 jo teke ceły bagnowy lěs se rodował. Pśi tom jo nastała wjelika płonina za nowe rolnikaŕstwo a za wobsedlenje. Kolonisty w Janšojcach su bydlili ako pódpołdnjowe tak teke pódpołnocne šaparje, což jo było zwenka jsy. Nowy wejsny źěl jo se pomjenił ako Janšojce – Pipanojce a słuša až do źinsa pšawniski k Janšojcam – Wjas. Kolonisty tam su cesto źěłali ako rucnikaŕ, šapaŕ, gólny źěłaśeŕ abo ako najamnik we wudwórje (až do rozpušćenja) abo pla bura. Z twarjenim zeleznice a zeleznicowego zastanišća su namakali teke wjele kolonistow tam źěło, na pśikład ako budkaŕ.
Pśez parcelěrowanje někotarych žywnosćow wót burow a „Friedrichshof“ a pśez pśenajmjeśe wót zemje fary a wušeje gólnikaŕnje, su měli mjeńše zawody móžnosć se pówětšyli. Dla togo gólne źěłaśerje a zeleznicarje su pachane domy twarili a burske syny su se sedlili w Janšojcach – Pipanojce. Z tym jo sedlišćo se wjelgin pówětšyło wokoło šaparnje a Janšojce – Pipanojce su měli pón južo wěcej ako 80 byśow. W lěśe 1842 jo wětšnik na droze do Drjejc se twarił, což jo było notne, dokulaž w drugem paźe luźe w Janšojcach luźe su musali wjelgin dłujku drogu k dalšnemu wětšnikoju jěś.
1845 jo dało wjeliki wogeń we jsy, pśi comž 10 dwórow jo se wótpaliło. Teke w 19.stolěśu drogi wót jsy do Janšojc – Pipanojce a do Drjejc su se pówušyli a se flastrowali, a na kóncu (1897) jo dało wusoku wódu, kótaraž jo měła ako slěd njeraźone žni. Wót lěta 1875 su byli amtska wjas.
W slědujucych lětach luźe su dostali nowe dopóznaśa wó rostlinach a wó zasajźenju gnojidłow. Z tym jo zasej móžno było wunoski pówušyś.
Wót 1900 jo se zachopiła mechanizacija rolnikaŕstwa. Pón luźe su źěłali z secnicu město kóse, z secomłośenicu město cepa a młośenice, z mašinu za kulkikopanje město kulkikopawy a kopawki, a wóni su měli wódowód město śěgateje studnje a awta a traktory město mócy luźi a zwěrjetow.
W lětach 1926, 1927, 1930 a 1958 jo dało zasej wusoke wódy, kótarež wjelgin špatnje za góspodaŕstwo su byli. Teke pla swětoweju wójnowu wjele luźi jo wumrěło.
 W 1930ych lětach lětanišćo, kenž słuša k Drjejcam, jo se natwariło. To jo pón ako militarne lětanišćo se wutwariło. W lěśe 1953 natwaŕ sedlišća w Janšojcach – Pódzajtšo jo se zachopiła. To jo źinsa wejsny źěl Janšojc. Sedlišćo tam jo někak 650 bydlenjow, kupnicu, dwa gósćenca, post, šulu, źiśownju z hortom a teke zeleznicowe zastanišćo měło.
Pó drugej swětowej wójnje žywnosći w Janšojcach su se zjadnośili do LPG. Z tym rolnikaŕstwo jo cyniło doprědkarstwa a luźe su namakali wěste źěłowe městna. Druge luźe z Janšojc su mógali we wótworjonej jamje abo w milinaŕni źěłaś a dla dobrego zeleznicowego zwiska do Chóśebuza a do Gubina su teke měli dobru móžnosć tam źěło namakaś.
Wót 1990 militarne lětadło w Drjejcach njeeksistěrujo dalej.
 Źinsa su Janšojce na centralnem wótwódowem pśewóźe a wódowóźe pśizamknjone a někotare wobydlarje teke móžnosć maju za zastarenje z zemskim płunom.
 K gmejnje Janšojce słušaju něnto 4 wejsne źěle (Janšojce – Wjas (z Janšojcami-Pipanojce) , Drjejce, Janšojce – Pódzajtšo, Grěšna).\n\nWejsne źěle \n Janšojce-Wjas (Jänschwalde-Dorf)\n Janšojce-Pódzajtšo (Jänschwalde-Ost)\n Drjejce (Drewitz)\n Grěšna (Grießen)\n\nMě jsy \n\nWobej mjeni, Jänschwalde a Janšojce, wót bibliskego mjenja Januš\/Jańš (=Johannes) stej se wótwóźiłej. Kóńcowka -ojce w serbskej rěcy pśisłušanje wósobow wujasnijo.
 Zazdaśim su se za to nimske mě rozsuźili, dokulaž snaź wobsejźaŕ góla muž z mjenim Januš jo był. Ale wěste to njejo. Wěste móžoš jano groniś, až jo to był muž z serbskimi kórjenjami, kótaryž wažnu rolu we jsy jo grał.\n\nŠołty \n\n 1998-2003: Günter Strafe\n 
2003-2014: Heinz Schwiezer \n wót 2014: Helmut Badtke\n\nKultura \nW Janšojcach dajo někotare towaristwa. Móžoš sportowe towaristwa, chorowe towaristwo, spěchowańske towaristwa a Domowniske kupki namakaś.
 Mimo togo dajo we jsy domowniski muzej, kótaryž wobstoj z tśich historiskich twarjenjow (stara šula, brožnja wót fararja, groź). W muzeju móžoš zajmne fakty wó žywjeńskich wašnjach, tradicijach a rěcy Serbow zgóniś a wjele serbskich drastwow a wěcej ako 1000 eksponatow z keramiki se woglědaś. W cerkwjach pšawidłownje namšy se wótměwaju. Dajo ewangelske cerkwje w Janšojcach – Wjas, w Drjejcach a w Grěšnje.
 Móžoš teke sport cyniś w gmejnje Janšojce. Tak drogi we wokrejsu se derje za kólasowanje abo drogowanje góźe, na droze do Janšojc– Pódzajtšo namakajoš motorsportowy centrum a w někotarych jazorach móžoš se kupaś abo wuźiś. „Dom generacijow“ w Janšojcach – Pódzajtšo dobre městno za zmakanje za wšykne luźi jo. Tam wótpołdnja za senjorow se wugótuju a biblioteku, computery a graśa dajo.
 Teke serbske nałogi, ako jatšowny wogeń, zapust, stajenje majskego boma a kokot, wobydlarje w Janšojcach swěśe. Dalšna wažna tradicija, kótaraž jano źinsa luźe z Janšojc woplěwaju, jo nałog Janšojskego boga. Janšojski bog kužde lěto na stwórtem adwenśe ku źiśam pśiźo. Nosy rědnu drastwu z běłyma rukajcoma a njamóžo nic wiźeś, dokulaž pisane banty woblico pókšyju. W jadnej ruce ma mały zwón a w drugej ruce pšut, z kótarymž źiśi hajcknujo. Spócetny nałog teke w drugich jsach w Dolnej Łužycy jo dał, ale źinsa jano w Janšojcach se woplěwali.\n\nLiteratura \n\n Amt Jänschwalde – für die deutsch-sorbischen Gemeinden Drewitz, Grießen, Horno und Jänschwalde im Landkreis Spree-Neiße. 1997, Herausgeber: Amt Jänschwalde\n\n Martin Pernack (Hrsg.): 650 Jahre Jänschwalde. 650 lět Janšojce. Domowina-Verlag, Bautzen 1996, ISBN 978-3-7420-1669-0\n\nInternetne boki \n https:\/\/www.peitz.de\/gemeinde\/jaenschwalde\n \n\nSedlišćo w Dolnej Łužycy\nGmejna w Bramborskej\nSedlišćo w serbskem sedleńskem rumje","num_words":1895,"character_repetition_ratio":0.176,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.332,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":41506.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Nathalia%20Dill","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Nathalia Goyannes Dill Orrico (* 24. měrca 1986, Rio de Janeiro, Brazilska) jo brazilska grajaŕka.\n\nTelewizne filmy a serije \n 2006: Mandrake\n 2007: Malhação\n 2007: Tropa de Elite\n 2008: Feliz Natal\n 2008: Apenas o Fim\n 2009: Paraíso\n 2009: Alguns Nomes do Impossível\n 2009: Dó Ré Mi Fábrica\n 2010: Escrito nas Estrelas\n 2011: Aline\n 2011: Cordel Encantado\n 2012: Avenida Brasil\n 2012: Paraísos Artificiais\n\nEksterne wótkaze \n Nathalia Dill IMDB\n\nBrazilianaŕ\nGrajaŕ\nRoź. 1986\nŽona","num_words":127,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.358,"stopwords_ratio":0.016,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.277,"perplexity_score":49617.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Na%C5%BEka","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Nažka jo warianta wórjechow, kótaraž wustupujo pśi zestajenkowych rostlinach (Asteraceae).\n\nPłod","num_words":15,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.156,"stopwords_ratio":0.067,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":48679.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/W%C3%B3rje%C5%A1yna","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wórješyna (Juglands) jo rod ze swójźby (Juglandaceae).\n\nSystematika \nRod se do styri sekcijow rozrědujo:\n Sekcija Cardiocaryon\n Sekcija Juglans\n Sekcija Rhysocaryon\n Sekcija Trachycaryon\n\nK rodoju wórješyny (Juglans) słuša wuše 20 družynow:\n Japańska wórješyna (Juglans ailantifolia Carr., Syn. J. sieboldiana) Domownja: (Japańska, Honshū):\n J. ailantifolia var. ailantifolia (Syn.: J. cordiformis var. ailantifolia (Carrière) Rehder, J. sieboldiana Maxim.)\n J. ailantifolia var. cordiformis (Makino) Rehder (Syn.: J. coarctata Dode, J. cordiformis Maxim., J. lavalleei Dode, J. sieboldiana var. cordiformis Makino, J. subcordiformis Dode)\n Juglans australis Griseb. (Syn.: J. brasiliensis Dode)\n Juglans ×bisbyi Rehder = J. ailantifolia × J. cinerea\n Juglans boliviana (DC.) Dode (Syn: J. nigra var. boliviana DC., J. peruviana Dode)\n Kaliforniska wórješyna (Juglans californica S.Watson, Syn.: J. californica f. quercina (Babc.) Rehder, Juglans californica var. quercina Babc.)\n Butternuss, Graunuss oder Weiße Walnuss (Juglans cinerea L.)\n Schwarze (Nord-)Kalifornische Walnuss (Juglans hindsii Jeps. ex R.E.Sm. (Syn.: J. californica var. hindsii Jeps.)\n Juglans hirsuta W.E.Manning\n Juglans hopeiensis Hu\n Juglans ×intermedia (DC.) Carrière = J. nigra × J. regia (Syn.: J. ×intermedia var. pyriformis Carrière, Juglans ×intermedia var. vilmoreana Carrière)\n Juglans jamaicensis DC. (Syn.: J. domingensis Dode, J. insularis Griseb., J. portoricensis Dode): Domownja Jamaika, Kuba, Hispaniola, Puerto Rico.\n (Schwarze) Arizona-wórješyna (Juglans major, (Torr.) A.Heller, Syn.: J. arizonica Dode, J. elaeopyren Dode, J. neomexicana Dode, J. torreyi Dode):\n J. major var. glabrata W E.Manning\n J. major var. major\n Mandźuriska wórješyna (Juglans mandshurica Maxim., Syn.: J. cathayensis Dode, J. cathayensis var. formosana (Hayata) A.M.Lu & R.H.Chang, J. collapsa Dode, J. draconis Dode, J. formosana Hayata): Domownja Mandźuriska, Amurowy region.\n Felsennuss, Kleine oder Texanische Walnuss (Juglans microcarpa Berland., Syn.: J. rupestris Engelm. ex Torr., J. subrupestris Dode): Domownja Pódpołnocna Amerika:\n J. microcarpa var. microcarpa\n J. microcarpa var. stewartii (I.M.Johnst.) W.E.Manning (Syn.: J. major var. stewartii I.M.Johnst.)\n Juglans mollis Engelm.\n Südamerikanische oder Ekuador-Walnuss (Juglans neotropica Diels, Syn.: J. columbiensis Dode, J. honorei Dode)\n Schwarznuss (J. nigra L.)\n Juglans olanchana Standl. & L.O.Williams (Syn.: J. guatemalensis W.E.Manning):\n J. olanchana var. olanchana\n J. olanchana var. standleyi W.E.Manning\n Juglans pyriformis Liebm.\n Pšawa wórješyna (Juglans regia L., Syn.: J. duclouxiana Dode, J. fallax Dode, J. kamaonica (DC.) Dode, J. orientis Dode, J. regia subsp. kamaonica (DC.) Mansf., J. regia var. orientis (Dode) Kitam., J. regia var. sinensis DC., J. sinensis (DC.) Dode)\n Juglans sigillata Dode\n Juglans soratensis W.E.Manning\n Juglans stenocarpa\n Juglans steyermarkii W.E.Manning\n Juglans venezuelensis W.E.Manning\n\nWobraze \n(Juglans cinerea): \n\nPšawa wórješyna (Juglans regia):\n\n(Juglans nigra):\n\nChorosći\n\nNožki\n\nEksterne wótkaze \n\n Systematika roda pśi GRIN. \n\nWórješynowe rostliny\nBomy","num_words":735,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.343,"perplexity_score":12606.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Larik","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Larik (Larix) jo rod ze swójźby chójcowych rostlinow (Pinaceae).\n\nWopis \nDružyny su w lěśu zelene a spěšnje rosćece bomy.\n\nDrjewo jo wjelgin twarde.\n\nJegły su w nalěśu swětłozelene a w nazymje wótpadnu.\n\nKwiśonki a šyški \nMuske kwiśonki wótwisuju, mjaztym až žeńske šyški su zrownane. W lěśu spjerchliny šyškow twardnu.\n\nPó rozsypowanju semjenjow šyški na bomje wóstanu.\n\nStojnišćo\n\nRozšyrjenje \nRostliny su w górskich regionach pódpołnocneje hemisfery domacne.\n\nWužywanje\n\nSystematika \nPó kuždem awtorje se mjaz 10 a 20 Larix-družynami rozeznawa.\nPśi tom su wósebnje rozdźělne zapśijeśa wó wjele cesto ako Larix gmelinii mjenjowane póddružyny.\n\nW Euraziji\n Europski larik (Larix decidua Mill.)\n Dahuriski larik (Larix gmelinii (Rupr.) Kuzen.):\n Larix gmelinii (Rupr.) Kuzen. var. gmelinii\n Larix gmelinii var. japonica (Regel) Pilger\n Larix gmelinii var. principis-rupprechtii (Mayr) Pilger\n Larix gmelinii var. olgensis (Henry) Ostenfeld & Syrach Larsen (Syn.: Larix olgensis Henry)\n Sikkim-larik (Larix griffithiania Hook. f.)\n Himalajaski larik (Larix himalaica W.C.Cheng & L.K.Fu)\n Japański larik (Larix kaempferi (Lambert) Carriére)\n Larix kongboensis: Domacny w Chinskej na skalnych zwisach we wusokosćach wót 3200 až 3500 metrow, w krotkozajtšnem źělu prowincy Xizang.\n Larix mastersinia Rehder & E.H.Wilson in Sargent: Domacny w Chinskej w górinach we wusokosćach wót 2300 až 3500 metrow w prowincy Sichuan.\n Larix potaninii Batalin: Domacny w Chinskej w górinach a w rěcnych dołach, we wusokosćach wót 2500 až 4300 (až 4600) metrow, w prowincach: w pódpołdnjowem źělu wót Gansu, w pódpołdnjowem źělu wót Shaanxi, w Sichuanje, w krotkozajtšnem źělu wót Xizang, w pódpołnocnem źělu wót Yunnan: Z tśi warjetetami:\n Larix potaninii var. australis A.Henry ex Hand.-Mazz. (Syn.: Larix potaninii var. macrocarpa Y.W.Law)\n Chinski larik (Larix potaninii var. chinensis L.K.Fu & Nan Li, Syn.: Larix chinensis Beissner, not Miller: Na rozdźěl wót Larix potaninii var. potaninii ma žołte dłujke wurostki a cerwjene, wótro dowjedźace kšywne spjerchliny. Wustupujo jano w pódpołdnjowem źělu wót Shaanxi.\n Larix potaninii Batalin var. potaninii \n Sibirski larik (Larix sibirica Ledeb.)\n Larix speciosa: Domacny w Chinskej w górinach we wusokosćach wót 2600 až 4000 metrow w prowincoma: w krotkozajtšnej Xizang a w dłujkowjacornej Yunnan.\nW Pódpołnocnej Americe\n Pódzajtšoameriski larik (Larix laricina (DuRoi) K.Koch)\n :de:Felsengebirgslärche (Larix lyallii Parlatore)\n Pódwjacoroameriski larik (Larix occidentalis Nutt.)\n\nNožki\n\nŽrědła \n Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, bok 497\n\nEksterne wótkaze \n\nChójcowe rostliny","num_words":547,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":29172.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Bulga%C5%95ska%20jed%C5%82a","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Bulgaŕska jedła (Abies borisii-regis) jo rostlina ze swójźby chójcowych rostlinow (Pinaceae).\n\nNožki\n\nWótkaz \n\nChójcowe rostliny","num_words":22,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.188,"stopwords_ratio":0.091,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":26934.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jed%C5%82a","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jedła (Abies) jo rod ze swójźby chójcowych rostlinow.\n\nWopśimjejo slědujuce družyny:\n\n běła jedła (Abies alba)\n bulgaŕska jedła (Abies borisii-regis)\n wjelicka jedła (Abies grandis)\n nordmanowa jedła (Abies nordmanniana)\n šera jedła (Abies concolor)\n\nNožki \n\nChójcowe rostliny","num_words":50,"character_repetition_ratio":0.127,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.14,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":35559.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Nordmanowa%20jed%C5%82a","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Nordmanowa jedła (Abies nordmanniana) jo bom ze swójźby chójcowych rostlinow (Pinaceae).\n\nWopis\n\nStojnišćo\n\nRozšyrjenje\n\nWužywanje\n\nNožki\n\nŽrědła \n\n Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005. \n Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)\n Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)\n Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)\n\nEksterne wótkaze \n\nChójcowe rostliny\nBomy","num_words":130,"character_repetition_ratio":0.025,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.608,"perplexity_score":29285.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/%C5%A0era%20jed%C5%82a","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Šera jedła (Abies concolor) jo bom ze swójźby chójcowych rostlinow (Pinaceae).\n\nWopis\n\nStojnišćo\n\nRozšyrjenje\n\nWužywanje\n\nNožki\n\nŽrědła \n\n Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005. \n Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)\n Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)\n Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)\n\nEksterne wótkaze \n\nChójcowe rostliny\nBomy","num_words":130,"character_repetition_ratio":0.025,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.649,"perplexity_score":28861.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/M%C3%B3dry%20%C5%A1krjok","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Módry škrjok (Picea pungens, syn.: Picea parryana Sargent) jo bom ze swójźby chójcowych rostlinow (Pinaceae).\n\nWopis\n\nStojnišćo\n\nRozšyrjenje\n\nWužywanje\n\nNožki\n\nŽrědła \n\n Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005. \n Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)\n Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)\n Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)\n\n Chójcowe rostliny\n Bomy","num_words":131,"character_repetition_ratio":0.025,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.526,"perplexity_score":32231.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Carna%20ch%C3%B3jca","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Carna chójca (Pinus nigra) jo bom ze swójźby chójcowych rostlinow.\n\nWopis\n\nStojnišćo\n\nRozšyrjenje\n\nWužywanje\n\nNožki\n\nŽrědła \n Aichele, D., Golte-Bechtle, M.: Was blüht denn da: Wildwachsende Blütenpflanzen Mitteleuropas. Kosmos Naturführer (1997)\n Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005. \n Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)\n Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)\n Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)\n\nChójcowe rostliny\nBomy","num_words":151,"character_repetition_ratio":0.022,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.539,"perplexity_score":28531.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/G%C3%B3rska%20ch%C3%B3jca","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Górska chójca (Pinus mugo) jo małoróstny bom ze swójźby chójcowych rostlinow.\n\nWopis\n\nStojnišćo\n\nRozšyrjenje\n\nWužywanje\n\nNožki\n\nŽrědła \n Aichele, D., Golte-Bechtle, M.: Was blüht denn da: Wildwachsende Blütenpflanzen Mitteleuropas. Kosmos Naturführer (1997)\n Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005. \n Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)\n Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)\n Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)\n\nChójcowe rostliny\nBomy","num_words":153,"character_repetition_ratio":0.022,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.558,"perplexity_score":28448.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Pyskowa%20ch%C3%B3jca","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Pyskowa chójna (Pinus uncinata) jo bom ze swójźby chójcowych rostlinow (Pinaceae).\n\nWopis\n\nStojnišćo\n\nRozšyrjenje\n\nWužywanje\n\nNožki\n\nŽrědła \n Aichele, D., Golte-Bechtle, M.: Was blüht denn da: Wildwachsende Blütenpflanzen Mitteleuropas. Kosmos Naturführer (1997)\n Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005. \n Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)\n Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)\n Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)\n\n Chójcowe rostliny\n Bomy","num_words":153,"character_repetition_ratio":0.021,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.556,"perplexity_score":31328.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Indoeuropske%20r%C4%9Bcy","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Indoeuropske rěcy su kupka rěcow, kótarež se su gromaźe wuwijali we wšakorakich stronach Eurazije z konstatěrowaneje indoeuropskeje prarěcy. Ako śěžyšćo a region nastaśa prarěcy se naglědaju stepy w źinsajšnej krotkowjacornej Rusojskej a Ukrainje.\n\nW indoeuropskich rěcach powědaju wěcej ako 2,5 miliardy luźi (pśemóžeca wětšyna Europy, Azije wót pódzajtšneje Turkojskeje až do Indiskeje (mimo pódpołdnjowego źěla Indiskeje, źo dominěruju drawidiske rěcy), wětšyna luźi w Americe, Awstralskej a Pódpołdnjowoafrikańskej republice).\n\nZe studiumom indoeuropskich rěcow zaběra se indoeuropeistika, disciplina pśirownujuceje rěcywědomnosći.\n\nIndoeuropska swójźba - źělenje \n\na) pódzajtšne (satemowe)\n armeńšćina\n balto-słowjańske rěcy\n baltiske rěcy\n słowjańske rěcy\n indoirańske rěcy\n indoarijske rěcy (indiske rěcy - indoeuropske rěcy w Indiskej)\n irańske rěcy\n sarmathšćina (wumarła)\n skythšćina (wumarła)\n thrakšćina (wumarła)\n dakšćina (wumarła)\n frygšćina (wumarła)\n\nb) pódwjacorne (kentumowe)\n albanšćina\n germaniske rěcy\n grichišćina\n italske rěcy (nimski Italisch)\n romaniske rěcy\n keltiske rěcy\n anatolske rěcy (wumarłe)\n lydšćina (wumarła)\n karšćina (wumarła)\n antikna makedońšćina (wumarła)\n illyrske rěcy (wumarłe)\n venetšćina (wumarła)\n liburnšćina (wumarła)\n messapšćina (wumarła)\n paionšćina (wumarła)\n tocharske rěcy (wumarłe)\n\nc) njejasne\n liguršćina (wumarła)\n\nLiteratura \n Michael Meier-Brügger: Indogermanische Sprachwissenschaft. 8. Aufl., W. de Gruyter, Berlin 2002. \n Benjamin W. Fortson: Indo-European Language and Culture: An Introduction. 2. Auflage. Blackwell Publishing, Malden, Oxford, Victoria 2010, ISBN 978-1405188951, S. 39ff. (engl.).\n z. B. in Benjamin W. Fortson: Indo-European Language and Culture: An Introduction. Blackwell Publishing, Malden,Oxford,Victoria 2004, ISBN 978-1405103169 (engl.).\n Fortson, Benjamin W. (2004). Indo-European Language and Culture: An Introduction. Malden, Massachusetts: Blackwell. ISBN 1405103159.\n\n \n \nRěcna swójźba","num_words":357,"character_repetition_ratio":0.108,"word_repetition_ratio":0.034,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.003,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":27593.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/K%C3%B3%C5%A1owe%20kw%C4%9Btarje","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Kóšowe kwětarje (Asteraceae, ale teke Compositae) su nejwětša swójźba znutśika pókšytych semjenjakow (Magnoliopsida).\n\nWužywanje \nJadnotliwe družyny swójźby Asteraceae a wosebite jich kulturowane formy se na wšelakorem wašnju wužywaju. Tu jo njedopołne lisćina z kuždym rostlinskim źělom, kótaryž se pśewažnje wužywa. , :\nAko salat abo zeleninu:\n Cichorija, płonowe zele (Cichorium intybus var. foliosum): łopjeno\n Endiwijowy salat (Cichorium endivia): łopjeno \n Cardy oder Gemüse-Artischocke (Cynara cardunculus): kwiśonkowy stołk\n Artišoka (Cynara scolymus): kwiśonkowy stołk\n Topinambur (Helianthus tuberosus): kula\n Głowkaty salat (Lactuca sativa convar. sativa): łopjeno\n Carny korjeń (Scorzonera hispanica): korjeń\n Mexikanische Tarragon (Tagetes lucida)\n Mlac (Taraxacum officinale): korjeń , łopjeno\n :de:Haferwurzel (Tragopon porrifolium): korjeń\n\nAko gójeńsku a korjeninsku rostlinu:\n Arnika (Arnica montana): łopjeno \n Połyn (Artemisia absinthicum): łopjeno\n :de:Eberraute (Artemisia abrotanum): łopjeno\n Estragon (Artemisia dracunculus): łopjeno\n Bylica , pósuš (Artemisia vulgaris): kwiśonka\n knochac, knochanka (Calendula officinalis): kwiśonka\n :de:Bitterdistel (Cnicus benedictus): łopjeno\n :de:Sonnenhut (Echinacea purpurea)\n :de:Alant (Inula helenium): korjeń\n Rumańk (Matricaria chamomilla, Syn.:Matricaria recutita): kwiśonka\n\nK zgótowanjeju rostlinskich wólejow:\n :de:Ramtillkraut (Guizotia abyssinica)\n :de:Saflor (Carthamus tinctorius): kwiśonka, semje\n Słyńca (Helianthus annuus), semje\n\nDalšne:\n :de:Stevia rebaudiana\n Wšedna změrniwka (Cichorium intybus): korjeń\n :de:Färberscharte (Serratula tinctoria): łopjeno\n :de:Dalmatinische Insektenblume (Tanacetum cinerariifolium, Syn.: Pyrethrum cinerariifolium, Chrysanthemum cinerariifolium): kćenje\n :de:Persische Insektenblume (Chrysanthemum coccineum, Syn.: Pyrethrum roseum): kćenje\n\nPyšne rostliny:\nWjelike młogosć na družynach a jich sortow se ako pyšne rostliny we wšych źělach swěta wužywaju. Wóni se do parkow a zagrodow sajźiju abo słuže ako rězne a suche kwiśonki.\n\nSystematika \nSwójźba Asteraceae wopśimjejo něźi 1.600 až 1.700 rodow z něźi 24.000 družynow.\n\nKužda fylogenetiska analyza swójźby Asteraceae jo pokazowała, až wóna monofyletiska jo (na pś. Small 1919, Bremer 1987, Jansen and Palmer 1987, Hansen 1991, Michaels et al.1993, Lundberg & Bremer 2003).\n\nPó nowych fylogenetiskich dopóznaśach buchu něnto dwanasćo pódswójźbow zawjedowane, kótarež dogromady něźi 43 tribusow\nwopśimjeju. Za pśisłušece rody glědaj jadnotliwe pódswójźby a tribusy:\n Asteroideae Lindl.: Wóna jo z něźi 65 % družynow wětša pódswójźba. Z 20 tribusami, 1.135 rodami a 16.200 družynami, ze swětodalokim rozšyrjenim. Mimo rołowych kwiśonkow eksistěruju cesto na kšomje kwisonkowego stołka jězykowe kwiśonki. Jězykowe kwiśonki maju tśi kronowe cypliški.\n Tribus Anthemideae Cass. \n Tribus Astereae Cass. \n Tribus Athroismeae Panero \n Tribus Bahieae B.G.Baldwin \n Tribus Calenduleae Cass. \n Tribus Chaenactideae B.G.Baldwin \n Tribus Coreopsideae Lindl.\n Tribus Eupatorieae Cass. \n Tribus Feddeeae Pruski, P.Herrera, Anderb. & Franc.-Ort. \n Tribus Gnaphalieae (Cass.) Lecoq. & Juillet \n Tribus Helenieae Lindl. \n Tribus Heliantheae Cass. \n Tribus Inuleae Cass. \n Tribus Madieae Jeps. \n Tribus Millerieae Lindl. \n Tribus Neurolaeneae Rydb. \n Tribus Perityleae B.G.Baldwin \n Tribus Polymnieae (H.Rob.) Panero \n Tribus Senecioneae Cass. \n Tribus Tageteae Cass. \n Barnadesioideae (D.Don) Bremer & Jansen: To jo bazalna kupka swójźby a sotšojska kupka k wšym drugim Asteraceae a wopśimjejo něźi 1 % družynow. Z jadnučkim tribusom:\n Barnadesieae: Z źewjeś rodami a 94 zwětšego wódrjewjacymi družynami. Z rozšyrjenim jano w pódpołdnjowej Americe, wósebne w Andach. Kronowe rorka jo dwugubkata (gubka abo jězyk) (gubka\/jězyk se ze styri kronowych łopjeńkow, druge z kronowego łopjeńka twóri.). To jo nejwěcej spócetna kupka w swójźbje.\n Arnaldoa Cabrera \n Barnadesia Mutis ex L. f. \n Chuquiraga Juss. (Syn.: Johannia Willd.) \n Dasyphyllum Kunth (Syn.: Flotovia Spreng.) \n Doniophyton Wedd. \n Duseniella K.Schum. \n Fulcaldea Poir. \n Huarpea Cabrera \n Schlechtendalia Less. (Syn.: Chamissomneia Kuntze)\n Carduoideae Sweet: Z tśi tribusami, 83 rodami a wěcej ako 2.700 družynami, ze swětodalokim rozšyrjenim, pśi comž nejwětše družyny su na pódpołnocnej połkuli. Eksistěruju jano rorkowe kwiśonki.\n Tribus Cardueae Cass.\n Tribus Dicomeae Panero & V.A.Funk \n Tribus Oldenburgieae S.Ortiz \n Tribus Tarchonantheae Kostel. \n Cichorioideae Chev.: Z něźi 35 % družynow. Z něźi sedym tribusami, 224 rodami a 3.600 družynami, ze swětodalokim rozšyrjenim. Kwiśonkowe stołki wobstoje jano z jězykowych kwiśonkow. Jězyk se z pěś kronowych cypliškow twóri.\n Tribus Arctotideae Cass.\n Tribus Cichorieae Lam. & DC. \n Tribus Eremothamneae H.Rob. & Brettell \n Tribus Liabeae (Cass. ex Dum.) Rydb. \n Tribus Moquinieae H.Rob. \n Tribus Platycarpheae V.A.Funk & H.Rob. \n Tribus Vernonieae Cass. \n Corymbioideae Panero & Funk: Z jadnučkim tribusom:\n Corymbieae: Z jano jadnym rodom a sedym družynami, w pódpołdnjowej Africe.\n Gochnatioideae Panero & Funk: Z jadnučkim tribusom:\n Gochnatieae: Ze styri až pěś rodami a 90 družynami. Papus wobstoj ze seršćikow.\n Cnicothamnus Griseb. \n Cyclolepis Gillies ex D.Don \n Gochnatia Kunth (Syn.: Pentaphorus D.Don) \n Leucomeris D.Don \n Richterago Kuntze\n Gymnarrhenoideae Panero & V.A.Funk: Z jadnučkim tribusom:\n Gymnarrheneae: Z jano jadnym rodom:\n Gymnarrhena a jadnym až šesć družynami, z rozšyrjenim wót pódpołnocneje Afriki až do Bliskego pódzajtša.\n Hecastocleioideae Panero & Funk: Z jadnučkim tribusom:\n Hecastocleideae: Z jano jadnym rodom (monogenerisckim taksonom):\n Hecastocleis: Z jano jadneju družynu, w krotkowjacornych USA:\n Hecastocleis shockleyi A.Gray: kwiśonkowy kóšyk wopśimjejo jano jadne kwiśonka a papus wobstoj ze spjerchlinow.\n Mutisioideae Lindl.: Z 44 rodami a 630 družynami, pśedewšym w pódpołdnjowej Americe, ale teke w Africe, Aziji a Awstraliji. Kronowa rorka jo dwugubkata (gubka abo jězyk) (gubka\/jězyk se z dweju, druge z tśoch kronowych łopjeńkow twóri.)\n Tribus Mutisieae Cass. \n Tribus Onoserideae (Bentham) Panero & V.A.Funk\n Tribus Nassauvieae Cass. \n Pertyoideae Panero & Funk: Z jadnučkim tribusom:\n Pertyeae: Z pěś až šesć rodami a 70 družynami wót Afghanistana až do pódzajtšneje Azije. Kronowa rorka jo dłymoka, njejanak źělona.\n Stifftioideae Panero: Z jadnučkim tribusom:\n Tribus Stifftieae D.Don: Z něźi źaseś rodami a 40 družynami w Andach a w dłujkozajtšnej pódpołdnjowej Americe.\n Achnopogon Maguire et al. \n Dinoseris Griseb. \n Duidaea S.F.Blake \n Eurydochus Maguire & Wurdack \n Glossarion Maguire & Wurdack (Syn.: Guaicaia Maguire)\n Gongylolepis R.H.Schomb. (Syn.: Cardonaea Aristeg. et al.) \n Hyaloseris Griseb. \n Neblinaea Maguire & Wurdack \n Quelchia N.E.Br. \n Salcedoa Jiménez Rodr. & Katinas \n Stifftia J.C.Mikan \n Wunderlichioideae Panero & Funk: Z dwěma tribusoma a něźi wósym rodami a 24 družynami w pódzajtšnej pódpołdnjowej Americe a krotkowjacornej Chinje.\n Tribus Hyalideae Panero: Z něźi tśich rodami:\n Hyalis D.Don ex Hook. & Arn. \n Ianthopappus Rogue & D.J.N.Hind \n Nouelia Franch.\n Tribus Wunderlichieae Panero & V.A.Funk: Z něźi styri rodami: \n Chimantaea Maguire et al. \n Stenopadus S.F.Blake \n Stomatochaeta (S.F.Blake) Maguire & Wurdack \n Wunderlichia Riedel ex Benth. & Hook. f.\n\nRodopis pó Panero & Funk 2008 :\n\nNožki\n\nWótkaze\n\nEinzelnachweise \n\nKóšowe kwětarje","num_words":1849,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.016,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":6412.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Plural","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Plural, teke mnogota jo numerusowa kategorija, kótaraž wóznamjenijo wěcej ako dwa elementa a w rěcach bźez duala samo wěcej ako jaden element. Móžo wustupowaś pśi substantiwach, adjektiwach, pronomenach a werbach.\n\nPlural w serbšćinje \nPśi substantiwach a adjektiwach kóńcowki za plural su z kóńcowkami za pad zjadnośone, mjaztym až pśi werbach kóńcowki za plural su z kóńcowkami za wósobu, cas a modus zjadnośone. Pśi pronomenach samo cesto zdonk měna.\n\nPśi substantiwach\n\nNěkotare substantiwy jano w pluralu wustupuju, kaž na pś. źurja, wrota, luźe, gódy, nožyce. Někotare městnostne mjenja jano w pluralu eksistěruju, pśedewšym z kóńcowku -ce, kaž na pś. Chrósćicy, Ralbicy.\n\nPlural w drugich rěcach\n\nTurkojske rěcy\n\nBaškiršćina \nPśi substantiwach a pó źělach pśi pronomenach\nW Baškiršćinje kóńcowka za plural stoj pśed kóńcowku za pad. Wariěrujo jano pó wokalnej harmonije a konsonantowej harmoniji.\n\nPśi werbach\nKóńcowki za plural se wót kóńcowkow za singular rozeznawaju, pśi comž rozdźělne kupki kóńcowkow eksistěruju.\n\nTurkojšćina \nW Turkojšćinje kóńcowka za plural stoj pśed kóńcowku za pad. Wariěrujo jano pó wokalnej harmonije a konsonantowej harmoniji.\n\nŽrědło \nPowšitkowne\n \nZa jadnotliwe rěcy\n \n \n\nNumerus","num_words":194,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.076,"special_characters_ratio":0.185,"stopwords_ratio":0.005,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":58720.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Bislam%C5%A1%C4%87ina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Bislamšćina, teke Bislama, jo jadna amtskich rěcow republiki Vanuatu a zrownju Lingua franca pód 108 rozdźělnych rěcow (wobej rěcy »Aore« a »Ifo« se wěcej njepowědatej), kótarež se w Vanuatu powědaju; 90 % Ni-Vanuatu (tak mjenjeju se wobydlarje Vanuatua) wužywa Bislama ako drugu rěc, 10 % – nejmjeńša młoda generacija z wobeju městow Port Vila a Santo – ako prědnu rěc; mimo togo se wót wěcej 1.200 luźi w Nowej Kaledoniskej powěda. Wóna licy k pacifiskim na engelšćinje bazěrowanym kreolskim rěcam. Dla stawiznow Vanuatua ma wjele požčonkow z Francojšćiny a z melanesiskich rěcow. Syntaksa jo mócnje melanesiski charakterizěrowana. Pó źělach jo Pijinoju (Salomony), Tokpisinšćinje (Papua-Neuguinea) a Broken of the Torres Strait (Queensland, Awstralska) pódobna.\n\nStawizny \nKupy źinsajšnego Vanuatua buchu pśed někotarymi tysac lětami wót Melanezičanow wusedlowane, kótarež su rozdźělne oceaniske rěcy na kupy pśinjasli. Wjele jsow su měli lěbda kontakt jaden k drugemu, tak až se wjelika wjelerakosć na rěcach wuwiwašo (Vanuatu ma nejwětšu rěcnu gustosć). Europejarje su pśišli akle w srjejźišću 19. lětstotka na kupy – nejmjeńša Brity a Francozarje, kótarež tam :de:Sandelholz su nadejšli a sajźili. Wóne su rekrutěrowali wjele Ni-Vanuatuow k źěłu na plantažach cukorinow w Queensland. Za cas Drugeje Swětoweje wójny su musali wjele Ni-Vanuatuow na ameriskich wójaŕskich bazach źěłaś. Z wjelerěcneje situacije nastawašo nejpjerwjej engelski pidgin, kótaryž bu wót generacije ku generaciji dalej daty a k źinsajšnej kreolskej rěcy Bislama bywašo.\nMě se góźi wót Beach-la-Mar wótwóźiś, kótarež sam z Francojskego biche de mer (mórski górki, nimski: Seegurke) póchada. W 19. lětstotku buchu mórske górki na kupach we wjelikem měrje žněte a sušone. Wót źěłaśerjow tegdy powědany pidgin bu z toś tom cynom asociěrowany, tak až se jo mě rěcy etablěrowało.\n\nSituacija \nVanuatu jo (mimo na pś. Haitija) jaden mało statow, w kótarychž se jo kreolska rěc k amtskej rěcy cyniła. Pśicyna jo była wěsće, až su komunalne politikaŕje problem z engelšćinu abo francojšćinu njepowědajucym wobydlaŕstwom měli. Parlament, rozgłosowe wusćełanja, nowiny wužywaju pśedewšym Bislamšćinu.\nAkle něnto se w zakładnych šulach kraja zachopijo, teke Bislamšćinu wucyś.\n\nFonetika \nBislamšćina ma pěś wokalow, a to a, e, i, o, u. Mimo togo diftongi ae, oe a ao wustupuju.\n\nFonetiska wariacija\nWótwisnje wót regionalnych rěcow fonetiska wariacija wustupujo.\n\n mjaz spiwnymi a njespiwnymi konsonantami, na pś.d a t, dok, tok (: dog) \"pjas\", tok (: talk)\n rozeznawanje mjaz f a v, na př. Vanuatu, Fanuatu\n kombinacije z eksploziwnego zuka a nazala, na pś. stampa, stamba (: stump) \"pjeńk\"\n rozeznawanje mjaz p a f, na př. pig, fig (: pig) \"swinja\", faea, paea (: fire) \"wogeń\"\n wuwóstajanje h, na pś. biaen, bihaen (: behind) \"pó\", harem, arem (: hear) \"słyšaś, cuś, ...\", pśidaśe h, na pś. ae, hae (: eye) \"woko\"\n\nGramatika \nBislamšćina ma pódobne pronomeny kaž Tokpisinšćina.\n\nLeksika \nBislama jo jadnora a harmoniska rěc z něźi 2.800 słowami.\nGłowny źěl leksika póchada z Engelšćiny 19. lětstotka, a to něźi 90 %. Zbytk póchada z lokalnych rěcow (něźi 3,75 %; na pś. nawita \"tintowa ryba\"), z francojšćiny (mjaz 6 a 12 %; na pś. pamplimus \"pampelmuza\") a drugich rěcow (něźi 0,25; z portugišćiny jo pikinini \"źiśe\"). \n\nPśikłady: \n\nDla wliwa oceaniskich rěcow se jo změnjał teke cesto wóznam z Engelšćiny póchadajucych słowow.\n\nPśikłady:\n\nNic snadna licba leksiki póchada teke z Francojšćiny.\n\nPśikłady:\n\nPśikłady melanesiskego wliwa:\nNambawan - ekscelentny\nkakae - caroby, jěza, jěsć\npikinini - góle, źiśe\n\nDla snadnego słowoskłada se cesto wjeglin wobrazne pśepisowanja wužywa.\n mama loa \"wustawa\" (pó słowje \"maśerska kazń\", : mother law)\n blufis \"?\" (pó słowje \"carna ryba\", : blue fish)\n hanbom \"granata (pó słowje \"rucna bomba\", : hand\/arm bomb)\n\nPśikładowy tekst \nTekst z Bible :Tufala i stap yet long Betlehem, nao i kam kasem stret taem blong Meri i bonem pikinini. Nao hem i bonem fasbon pikinin blong hem we hem i boe. Hem i kavremapgud long kaliko, nao i putum hem i slip long wan bokis we oltaim ol man oli stap putum gras long hem, blong ol anamol oli kakae. Tufala i mekem olsem, from we long hotel, i no gat ples blong tufala i stap.''\n\n(2. Kapitel: Die Geburt Jesu - Während sie dort waren, geschah es, daß sich die Tage erfüllten, da sie gebären sollte, und sie gebar ihren erstgeborenen Sohn, hüllte ihn in Windeln und legte ihn in eine Krippe, weil nicht Platz für sie war in der Herberge).\n\nNožki\n\nŽrědła \n Norbert Boretzky, Werner Enninger, Thomas Stolz, Akten des 2. Essener Kolloquiums über \"Kreolsprachen und Sprachkontakte\", Studienverlag Dr. N. Brockmeyer, Bochum 1986, ISBN=3-88339-476-9\n\nWótkaze \n\n Bibliografija \n Ethnologue \n Małki słownik rědowany pó Bislamšćinje (wótwołany 29. oktobra 2011)\n Małki słownik rědowany pó Engelšćinje (wótwołany 29. oktobra 2011)\n Pśeglěd wó Bislamšćinje (wótwołany 29. oktobra 2011) \n Nastawk wó Bislamšćinje (wótwołany 29. oktobra 2011) \n Pśeglěd wó Bislamšćinje (wótwołany 29. oktobra 2011) \n\nJadnotliwa rěc\nVanuatu\nKreolske rěcy","num_words":1209,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.012,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":20650.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jerje%C5%82","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jerjeł (Aquila) jo rod z rubjažnych ptaškow, kótarež k swójźbje (Accipitridae) słuša. K toś tomu rodoju słuša 11 družynow, kótarež su we wšych klimatowych conach rozšyrjone. Jano holarktiski rozšyrjony skalny jerjeł wustupujo teke w Americe.\n\nDružyny \n\n :de:Molukkenadler (A. gurneyi)\n :de:Keilschwanzadler (A. audax)\n Skalny jerjeł (A. chrysaetos)\n :de:Kaffernadler (A. verreauxii)\n :de:Östlicher Kaiseradler (A. heliaca)\n :de:Spanischer Kaiseradler (A. adalberti)\n :de:Raubadler (A. rapax)\n :de:Steppenadler (A. nipalensis)\n :de:Wahlbergsadler (A. wahlbergi)\n :de:Schelladler (A. clanga)\n :de:Schreiadler (A. pomarina)\n\nSystematika \nPó nejnowšych molekulargenetiskich pśepytowanjach rod njejo žeden monofylum. Wón se togodla w nowšej literaturje zwětšego z rodom Hieraaetus zjadnośujo, pśi comž teke to hyšći nic dopołnje wuslědkam molekulargenetiskich pśepytowanjow wótpowědujo (pśirownuj Aquilinae).\n\nŽrědło\n\nNožki\n\nLiteratura \nJ. Ferguson-Lees, D. A. Christie: Raptors of the World. Christopher Helm, London 2001. ISBN 0-7136-8026-1.\n\nJerjeł","num_words":230,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.057,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":7146.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Turkoj%C5%A1%C4%87ina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Turkojšćina (Tur. Türkçe) słuša k turkojskej kupce altajskich rěcow. Ju powěda 51–73 milionow luźi.\n\nGramatika \nTurkojšćina ma dwa numerusa a 7 padow. Njama žeden genus.\n\nWokalna harmonija \nMimo togo ma wokalnu harmoniju, kótaraž se we dwěma warianśe wužywa, a to ako tak mjenjowana małka wokalna harmonija ze změnjenju wót wokalow \"a\" a \"e\" a tak mjenjowana wjelika wokalna harmonija ze změnjenju wót wokalow \"i\", \"ı\", \"u\" a \"ü\". Wužywana warianta wótwisujo wót daneje kóńcowki. Na pś. lokatiw ma warianśe -\"da\" a \"-de\", mjaztym až akuzatiw ma warianty \"-(y)ı\", \"-(y)a\", \"-(y)u\" a \"-(y)ü\".\n\nAsimilacija \nMimo wokalneje harmonija teke jo tak mjenjowana asimilacija, kótaraž se pśi konsonantach stanjo. Togodla kóńcowka lokatiwa ma warianty \"-da\", \"-de\", -\"ta\", \"-te\", z kótarychž -\"da\" a \"-de\" slědujotej pó spiwnych konsonantach (b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z), mjaztym až -\"ta\" a \"te\" slědujotej pó njespiwnych konsonantach (ç, f, h, k, p, s, ‌ş, t).\n\nLiteratura \n\n Geoffrey Lewis: The Turkish Language Reform. A Catastrophic Success. Oxford University Press, Oxford 2002, ISBN 978-0-19-925669-3.\n\nWucbnice \n\n Margarete Ersen-Rasch: Türkisch Lehrbuch für Anfänger und Fortgeschrittene. Harrassowitz, Wiesbaden 2007, ISBN 978-3-447-05507-9.\n Nuran Tezcan: Elementarwortschatz Türkisch-Deutsch. Harrassowitz, Wiesbaden 1988, ISBN 3-447-02782-7.\n Alev Tekinay: Günaydin. Einführung in die moderne türkische Sprache. Teil 1. Reichert, Wiesbaden 2002, ISBN 3-89500-275-5.\n Alev Tekinay: Günaydin. Einführung in die moderne türkische Sprache. Teil 2. Türkisch für Fortgeschrittene. Reichert, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89500-445-6.\n Moser-Weithmann, Brigitte: Türkische Grammatik. Hamburg 2001, ISBN 978-3-87548-241-6.\n HRISTOVA, Radka. Stručná mluvnice tureckého jazyka. 1. vyd. Praha : Karolinum, 1999. 147 s. ISBN 80-7184-736-4\n\nNožki \n\nOghuzske rěcy","num_words":385,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.096,"special_characters_ratio":0.314,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.983,"perplexity_score":23144.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Cordula%20Stratmann","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Cordula Stratmann (* 1963, Düsseldorf) jo nimska komediantka.\n\nMyto \n2005\nDeutscher Comedypreis \nBeste Komikerin\nBeste Impro-Comedy\nDeutscher Fernsehpreis\nBeste Comedy\n2007\nGoldene Kamera Kategorija Comedy\nBayerischer Fernsehpreis Kategorija Comedy\n\nEksterne wótkaze \n cordula-stratmann.de\n\nGrajaŕ\nNimc\nRoź. 1963\nŽona‎","num_words":71,"character_repetition_ratio":0.104,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.228,"perplexity_score":10737.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Masiela%20Lusha","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Masiela Lusha (* 23. oktobra 1985 w Tiranje, Albańska) jo US-ameriska grajarka a spisowaśelka. Mimo togo wóna jo Young Artist Award-nosarka.\n\nFilmografija \n\n2000: Father's Love, Lisa \n2001: Summoning, Grace\n2001: Lizzie McGuire, Model\n2002: George Lopez, Carmen Lopez (101 episodes)\n2003: Clifford's Puppy Days, Nina (46 episodes) \n2004: Cherry Bomb, Kim\n2005: Unscripted\n2006: Law and Order: Criminal Intent, Mira\n2007: Time of the Comet, Agnes\n2008: Blood: The Last Vampire, Sharon\n2009: Ballad of Broken Angels: Harmony, Harmony \n2009: Lopez Tonight\n2010: Kill Katie Malone, Ginger\n2010: Of Silence, Annabelle\n2010: Signed in Blood, Nina \n2011: Under the Boardwalk: The Monopoly Story\n2011: Tough Business, Grace\n2011: Science of Cool\n\nŽona\nAmerikanarka\nSpisowaśelka\nGrajaŕ\nRoź. 1985","num_words":190,"character_repetition_ratio":0.01,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.335,"stopwords_ratio":0.021,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.189,"perplexity_score":30901.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Wolfgang%20Amadeus%20Mozart","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wolfgang Amadeus Mozart (* 27. januara 1756 w Salzburgu; † 5. decembra 1791 we Wienu) jo był awstriski komponist.\n\nW lětach 1781-1791 jo wón źěłał we Wienu.\n\nAwstrijaŕ\nMuzikaŕ\nRoź. 1756\nWum. 1791","num_words":46,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.374,"stopwords_ratio":0.065,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":31840.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Cerwjeny%20buk","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Cerwjeny buk (Fagus sylvatica) jo bom z roda bukow (Fagus) znutśika swójźby bukowych rostlinow (Fagaceae).\n\nWopisanje \nCerwjeny buk jo lětozeleny bom, kótaryž móžo starstwo wót něźi 300 lět dośěgnuś, pśi składnosći tež wěcej.\n\nHabitus \nAko pó jadnom stojecy bom soliter w pśerězku dośěgnjo wusokosć wót 25-30 m a twóri šyroko se wupinacu owalnu kronu z 20 až 30 m pśeměrom, kótarejež dolne gałuzy pśisamem až k zemi dosegaju. Stare mócne gałuzy su pśisamem wódorownje wustupujuce a wót pšawidłownego schódnego rozrědowanja.\n\nW gustem lěsu cerwjeny buk dośěgnjo wusokosć wót až do 40 m a twóri wušćurnjejšu kronu, kótarejež nasajźonk akle w něźi 10-20 m wusokosć lažy. \n\nWósebne rosćeńske formy cerwjenego buka su w casach intensiwnego wobgóspodarjenja nastawane promjeńske a nagłowne buki.\n\nŠkóra cerwjenego buka jo śańka, gładka a šera. Drjewo ma lažko cerwjenojte barwjenje, což jo k nimskej pomjenjowanju Rotbuche wjadło.\n\nŁopjena \nSchódnje zarědowane jadnore listowe łopjena su jajowate z lažko žwałkatej abo słabje zubatej kšomu. Jich dłujkosć dośěgnjo 5-10 cm, šyrokosć 3-7 cm, dłujkosć wogonka 0,3-1,5 cm.\n\nList se wubarwi w nazymje jaskrawje okerowožołte a se pótom wótchytaju.\n\nKwiśonki \nW starstwje wót něźi 30 až 200 lět kwiśo a płoźi cerwjeny buk; pśi dobrych wuměnjenjach móžo južo z 15-20 lětami zamóžnosć ku kwiśenju dośěgnjo. Cas kwiśenja jo wót apryla až maja.\n\nCerwjeny buk jo jadnodomny kuždy za se rodny (monözisch), toś twóri žeńske ale teke muske kwiśonki na tej samskej rostlinje. Toś te se jawje w rozdźělonych, skerje njenadpadnych kwiśonkowych stołkach z łopjenami na młodych wurostkach, muske kwiśonki w gustych, wisecych promjenjach, žeńske kwiśonki zrownane p�� 2 (rědko 3) w jadnej styri-zapadakowej wobalce, kótaraž se z drjewowatym płodowym gjarnyškom (cupula) nastanjo. \n\nWoprošenje se pśewjaźo powšyknje pśez wětš (anemofilija).\n\nPłody \nAko płody se něźi 2 cm dłujke wórjechy twórje, kótarež bukowicki. Toś te zezdrjaju w septembrje až oktobrje. Sejźe zwětšego pó dwěma w płodowym gjarnyšku gromaźe, pśez což typiska tśigranjata forma nastanjo. Płody se wót zwěrjetow rozšyrjuju (coochorija).\n\nRozšyrjenje \nKónčiny rozšyrjenja segaju wót pódpołdnjoweje skandinawiskeje na pódpołnocy pśez pódpołdnjowu Engelsku, Francojsku a cełu srjejźnu Europu až k Pólskej, k pódwjacornej Ukrainje a Krimje, na pódpołdnju wót centralneje Špańskeje pśez Korsiku a Italsku až k Balkańskej połkupje.\n\nStojnišćo \nCerwjeny buk preferujo włožno-śopłi (atlantiski) klima z relatiwnje miłymi zymami a wusokimi spadkami a jo pśedewšym ako młody bom pśeśiwo mócnym zymskim mrozam, pózdnim mrozami, horcoće a suchoće čućiwy. Nejlěpše rosćenje pokazujo cerwjeny buk na derje z wódu zastaranych ale njehaćenskomokrotowych stojnišćach z wutkatymi zemjami; rosćo wót płonego kraja až k wusokosći wót 1200 m, pó źělach 1600 m (Alpy), źož se pśedewšym w górskem měšanym lěsu w zgromadnosću wót šmrěka a jědli namaka. W pódpołdnjowych kóncynach rozšyrjenja cerwjeny buk rosćo jano we wusokich połoženjach górow. Tam twóri we wusokosći wót 1800 m gromaźe z carnej chójcu gólnu granicu.\n\nWužywanje \n\nDla jogo wusokosći, symetrije a swětło okerbarwnego nazymskego barwjenja cerwjeny buk jo woblubowany parkowy bom; z jeje młogolicbnymi formami a sortami jo nejcesćej w parkach a zelenišćach sajźona družyna bukow. \n\nW Eifel słuže žywe płoty z cerwjenych bukow k wobgranicowanje pólow abo ako pó źělach domowusoki šćit pśeśiwo wětšej wjele domow. \n\nDrjewo cerwjenego buka se w twarjenje meblow a nutśikownem wutwarje (parket, schody) wužywa.\n\nMimo togo jo wusokogódnotne palne drjewo z wusokej topjeńskej gódnotu, dłujkim měrnym palenim a mócnym twórjenim žaglow.\n\nWariacije \nWót cerwjenego buka eksistěrujo młogolicbne parkowe a zagrodowe formy, kótarež se w barwjenju lista, formje łopjenow abo rosće mjaz sobu rozeznawaju. Někotare wariacije:\n\nWótchylenja w habitusu: \n\n Słupowy abo wuski kjaglojty rost (nim. Säulen-Buche):\n 'Dawyck' (zeleny list)\n 'Dawyck Gold' (žołty list)\n 'Dawyck Purple' (purpurbarwny list)\n 'Rohan Obelisk' (purpurbarwny list)\n Wisecy rost (nim. Trauer- abo Hänge-Buche):\n 'Pendula' (zeleny list)\n 'Aurea Pendula' (žołty list)\n 'Purple Pendula', 'Purple Fountain', 'Rohan Weeping' (purpurbarwny list)\n\n Njepšawidłowny rost: \ngałuzy zhibkoróstne abo hadojće wjene \n 'Tortuosa'; zeleny list, (nim. Süntel-Buche)\n 'Tortuosa Purpurea'; purpurbarwny list\n\nWótchylenja w lisćenju: \n 'Latifolia'; łopjena su zelene, wětše ako normalne\n 'Rotundifolia'; łopjena su zelene, małke, kruhojte\n 'Asplenifolia'; łopjena su zelene, paprośojte (nim. Farnblättrige Buche)\n 'Laciniata'; łopjena su zelene, (nim. Schlitzblättrige Rotbuche)\n 'Rohanii'; łopjena su purpurbrune, zarěznjone a lapite\n 'Rohanii Gold'; łopjena su žołtojte, zarěznjone a lapite\n 'Purpurea'; łopjena su purpurne, (nim. Blutbuche) \n 'Purpurea Latifolia', 'Atropunica', 'Riversii', 'Spaethiana', Swat Margret'; list jo jadnobarwnje bruncerwjeny až carnocerwjeny\n 'Zlatia'; (nim. Gold-Buche) łopjena su na zachopjeńku žołte, póněcom se zelenjece\n 'Quercifolia' łopjena su śamnozelene, w formje na lisće dubow dopominajucy\n 'Albomarginata'; łopjena su běle kšomate\n 'Argenteomarmorata'; łopjena su běle marmorowane\n 'Purpurea Tricolor'; list jo purpurbarwny z njepšawidłownym rožobarwnymi kšomami\n\nNožki\n\nLiteratura \n Botanica - Das Abc der Pflanzen. 10000 Arten in Text und Bild; Tandem Verlag (2003). ISBN 3-8331-1600-5 \n Ulrich Hecker: BLV Bestimmungsbuch Bäume und Sträucher. 3. Auflage; BLV München (1995) ISBN 3-405-13737-3\n\nŽrědła \n Roloff\/Bärtels: Flora der Gehölze. Bestimmung, Eigenschaften, Verwendung. 3. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2008). ISBN 978-3-8001-5614-6 \n Phillips, R. Der große Kosmos-Naturführer Bäume. 7. Auflage; Franckh-Kosmos-Verlag, Stuttgart (2004) ISBN 3-440-09720-X \n Erhardt, Götz, Bödeker, Seybold: Zander - Handwörterbuch der Pflanzennamen. 17. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2002). ISBN 3-8001-3573-6\n\nWótkaze \n\n Kórta rozšyrjenja družyny cerwjeny buk\n Cerwjeny buk (Fagus sylvatica) pśi Baumkunde.de \n Fagus sylvatica 'Pendula' \n Fagus sylvatica 'Asplenifolia' \n Fagus sylvatica 'Felderbach' \n Fagus sylvatica 'Suentalensis' \n\n Cerwjeny buk pśi www.wald.de \n Dossier wó cerwjenem buku: Ekologija, gólny twaŕ a gólny šćit \n\nBukowe rostliny\nBomy","num_words":1307,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":18411.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Buk","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Buk (Fagus) jo rod z pódswójźby Fagoideae ze swójźby bukowych rostlinow (Fagaceae). Bukowy lěs se teke mjenjujo bukowina abo bukowy lěs.\n\nDružyny \nEksistěrujo něźi wósym až jadnasćo družynow.\n (Fagus asplenifolia)\n (Fagus crenata) (syn. F. sieboldii)\n (Fagus engleriana)\n Ameriski buk (Fagus grandifolia) (syn. Fagus americana, Fagus ferruginea)\n (Fagus hayatae)\n (Fagus japonica)\n (Fagus longipetiolata)\n (Fagus lucida)\n (Fagus mexicana)\n (Fagus moesiaca)\n (Fagus orientalis)\n Cerwjeny buk (Fagus sylvatica)\n\nNožki\n\nLiteratura \n Phillips, R. Der große Kosmos-Naturführer Bäume. 7. Auflage; Franckh-Kosmos-Verlag, Stuttgart (2004) ISBN 3-440-09720-X\n Roloff\/Bärtels: Flora der Gehölze. Bestimmung, Eigenschaften, Verwendung. 3. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2008). ISBN 978-3-8001-5614-6\n Botanica - Das Abc der Pflanzen. 10000 Arten in Text und Bild; Tandem Verlag (2003). ISBN 3-8331-1600-5\n\nŽrědła \n Erhardt, Götz, Bödeker, Seybold: Zander - Handwörterbuch der Pflanzennamen. 17. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2002). ISBN 3-8001-3573-6\n\nEksterne wótkaze \n\n GRIN: Buk \n\nBukowe rostliny","num_words":239,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.043,"special_characters_ratio":0.296,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.988,"perplexity_score":24086.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Bukowe%20rostliny","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Bukowe rostliny (Fagaceae) su swójźba semjenjowych rostlinow.\n\nWopis \nWše bukowe rostliny su pśecej zelene abo list wótchytujuce bomy, rědko teke kerki z zelišćowym abo kóžojtym listom.\nWogonkate listowe łopjena su srěnjowulke, schódne a spiralisce zarědowane.\n\nPśisamem wše družyny su jadnodomne kuždy za se rodne (monözisch), toś twórje na tej samskej rostlinje žeńske ale teke muske kwiśonki, zwětšego micka. Woprošenje se zwětšego pśez wětš (anemofilija) stanjo, rědko teke pśez insekty (entemofilija).\n\nPłody \nAko płody se wórjechy twórje, kótarež pó kuždem roźe pó jadnom až pó tśoch w płodowem gjarnyšku (cupula) sejźe. Płody se wót zwěrjetow rozšyrjuju (coochorija).\n\nRozšyrjenje \nRostu swětadaloko wót conow trajucego mroza až subtropow, ale nic w tropach a Pódpołdnjowej Africe.\n\nWužywanje \nPłody někotarych družyny su jědne kaž jědna kastanija a bukowicki abo se ako skótnu picu góźe, na pś. pśedewšym něga ku kjarmjenju swinjow wužywane žołźe. \n\nPłodowe pyšnotki a list rozdźělnych družynow se pśedewšym w nazymje fryšnje ale teke wusušone ako dekoraciske material wužywaju, mjaz tym teke we floristice.\n\nZe škóry někotarych dubow se kork za propy, sćěnowe a špundowańske wobkłady (korkowy dub) wóttwarjujo. Druge wopśimjeju chemiske substancy, wósebnje třěski, kótarež se su pó źělach južo w prjedawšich casach medicinski abo ludowohojersce ale teke ku kóžowni kóža wužywali.\n\nWjele družynow dawaju gódnotne drjewo za meblowe domowe abo łoźny twaŕ abo dobre palne drjewo.\n\nDrjewiny toś teje swójźby se cesto ako parkowe bomy wusajźuju a gas a gas teke ako bonsai wusajźuju.\n\nSystematika \nSwójźba wobstoj z 2 pódswójźbow z 7 až 12 rodami a 670 až 900 družynami.\nWopśimjejo slědujuce rody:\n Podswójźba Fagoideae wobstoj z jadnego roda z něźi 10 družynami.\n buk (Fagus)\n (Fagus asplenifolia)\n (Fagus crenata) (syn. F. sieboldii)\n (Fagus engleriana)\n ameriski buk (Fagus grandifolia) (syn. F. americana, F. ferruginea)\n (Fagus hayatae)\n (Fagus japonica)\n (Fagus longipetiolata)\n (Fagus lucida)\n (Fagus mexicana)\n (Fagus orientalis)\n cerwjeny buk (Fagus sylvatica) \n Podswójźba Quercoideae wobstoj z něźi sedym rodow z něźi 640 družynami.\n kastanija (Castanea) z něźi 10 družynami.\n Castanea crenata\n Castanea dentata\n Castanea henryi\n Castanea mollissima\n Castanea ozarkensis\n Castanea pumila\n pšawa kastanija (Castanea sativa)\n Castanea seguinii\n Castanopsis z něźi 130 družynami\n (Castanopsis cuspidata)\n (Castanopsis hystrix)\n (Castanopsis acuminatissima )\n (Castanopsis argentea)\n (Castanopsis carlesii)\n (Castanopsis concinna )\n (Castanopsis cuspidata)\n (Castanopsis delavayi)\n (Castanopsis diversifolia)\n (Castanopsis eyrei )\n (Castanopsis fabri)\n (Castanopsis fargesii)\n (Castanopsis indica)\n (Castanopsis inermis)\n (Castanopsis javanica)\n (Castanopsis kawakamii)\n (Castanopsis lanceifolia)\n (Castanopsis philipensis )\n (Castanopsis purpurella)\n (Castanopsis sclerophylla)\n (Castanopsis sieboldii)\n (Castanopsis tessellata)\n (Castanopsis tibetana)\n (Castanopsis tribuloides )\n (Castanopsis tungurrut)\n Chrysolepis z 2 družynami\n (Chrysolepis chrysophylla )\n (Chrysolepis sempervirens)\n Lithocarpus z něźi 120 družynami\n (Lithocarpus bennettii)\n (Lithocarpus blumeanus)\n (Lithocarpus brevicaudatus)\n (Lithocarpus cleistocarpus)\n (Lithocarpus collettii)\n (Lithocarpus corneus)\n (Lithocarpus costatus)\n (Lithocarpus densiflorus)\n (Lithocarpus edulis)\n (Lithocarpus fenestratus)\n (Lithocarpus glaber)\n (Lithocarpus hancei)\n (Lithocarpus henryi)\n (Lithocarpus indutus)\n (Lithocarpus konishii)\n (Lithocarpus korthalsii)\n (Lithocarpus lepidocarpus)\n (Lithocarpus lindleyanus)\n (Lithocarpus polystachyus)\n (Lithocarpus pseudomoluccus)\n (Lithocarpus pseudoreinwardtii)\n (Lithocarpus sootepensis)\n (Lithocarpus sundaicus )\n (Lithocarpus thomsonii)\n (Lithocarpus truncatus )\n dub (Quercus) z něźi 530 družynami\n (Quercus acrodonta)\n (Quercus acuta)\n (Quercus acutissima)\n (Quercus agrifolia)\n (Quercus alba)\n (Quercus alnifolia)\n (Quercus arizonica)\n (Quercus baloot)\n (Quercus bicolor)\n (Quercus brantii)\n (Quercus canariensis)\n (Quercus castaneifolia)\n (Quercus chenii)\n (Quercus chrysolepis)\n :hsb:burgundski dub (Quercus cerris)\n :hsb:čórlatowc (Quercus coccifera)\n (Quercus coccinea)\n (Quercus corrugata)\n (Quercus dentata)\n (Quercus douglasii)\n (Quercus dumosa)\n (Quercus durandii)\n (Quercus ellipsoidalis)\n (Quercus emoryi)\n (Quercus fabri)\n (Quercus faginea)\n (Quercus falcata)\n (Quercus fangshanensis)\n (Quercus floribunda)\n (Quercus frainetto)\n (Quercus fusiformis)\n (Quercus gambelii)\n (Quercus garryana)\n (Quercus gilva)\n (Quercus glauca)\n (Quercus grisea)\n (Quercus hartwissiana)\n (Quercus havardii)\n (Quercus hinckleyi)\n (Quercus ilex)\n (Quercus ilicifolia)\n (Quercus imbricaria)\n (Quercus infectoria)\n (Quercus insignis)\n (Quercus ithaburensis)\n (Quercus kelloggii)\n (Quercus kerrii)\n (Quercus laevis)\n (Quercus lamellosa)\n (Quercus lanata)\n (Quercus laurifolia)\n (Quercus leucotrichophora)\n (Quercus libani)\n (Quercus lineata)\n (Quercus lobata)\n (Quercus longinux)\n (Quercus lusitanica)\n (Quercus lyrata)\n (Quercus macranthera)\n (Quercus macrocarpa)\n (Quercus margarettae)\n (Quercus marilandica)\n (Quercus michauxii)\n (Quercus minima)\n (Quercus miyagii)\n (Quercus mongolica)\n (Quercus montana)\n (Quercus muehlenbergii)\n (Quercus myrtifolia)\n (Quercus nigra)\n (Quercus oxyodon)\n (Quercus pachyloma)\n (Quercus pagoda)\n bagnowy dub (Quercus palustris)\n :hsb:čećikaty dub (Quercus petraea)\n (Quercus phellos)\n (Quercus phillyraeoides)\n (Quercus pontica)\n (Quercus prinoides)\n :hsb:mjechki dub (Quercus pubescens)\n (Quercus pumila)\n (Quercus pyrenaica)\n (Quercus rex)\n :hsb:šiškaty dub (Quercus robur)\n cerwjeny dub (Quercus rubra)\n (Quercus salicina)\n (Quercus semecarpifolia)\n (Quercus sessilifolia)\n (Quercus serrata)\n (Quercus shumardii)\n (Quercus skinneri)\n (Quercus spinosa)\n (Quercus stellata)\n (Quercus strombocarpa)\n korkowy dub (Quercus suber)\n (Quercus texana)\n (Quercus trojana)\n (Quercus turbinella)\n (Quercus ×turneri) \n (Quercus undulata)\n (Quercus vacciniifolia)\n (Quercus variabilis)\n (Quercus velutina)\n (Quercus virginiana)\n (Quercus wislizeni)\n (Quercus wutaishanica)\n Trigonobalanus z jadnej družynu\n (Trigonobalanus verticillata)\n\nNožki\n\nŽrědła \n Erhardt, Götz, Bödeker, Seybold: Zander - Handwörterbuch der Pflanzennamen. 17. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2002). ISBN 3-8001-3573-6 \n Haeupler, Muer: Bildatlas der Farn- und Blütenpflanzen Deutschlands. 2. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2007). ISBN 978-3-8001-4990-2 \n Beschreibung der Familie\n\nEksterne wótkaze \n\n GRIN: Swójźba bukowe rostliny \n Wopis swójźby pśi APWebsite \n Swójźba Fagaceae při DELTA wot L.Watson & M.J.Dallwitz. \n Wopis swójźby w Flora of China. \n Wopis swójźby w Flora of North America. \n\n!Bukowe rostliny","num_words":1775,"character_repetition_ratio":0.168,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.002,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":9043.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Tokpisin%C5%A1%C4%87ina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Tokpisinšćina (swójske mě Tok Pisin) jo kreolska rěc w Papua-Neuguinea. Wót lěta 1975 wóna jo jadna z tśich narodnych rěcow w Papua-Neuguinea. Dwě dalšnej stej engelšćina a hirimotuwa rěc. \n\nMimo togo jo drugim kreolskim rěcam pódobna, kaž na pś. Bislamje na Vanuatu, Pijinje na Salomonach a Torres Creole na Torres Strait (Awstralska), kótarež su z melaneziskego pidgina nastali.\n\nMě rěcy \nSłowo Tok-Pisin póchada wót tok a pisin. Pśi tom tok póchada z engelskego talk, wobznamjenjece \"rozgrono\", ale teke \"słowo\", zdźělenje\" a \"rěc\". Pisin wóznamjenja \"pidgin\" a originalnje póchada wót engelskego business. Na rozdźěl wót sugestije mjenja Tok-Pisin njejo pidgin, ale kreolska rěc.\n\nNěga rěc jo měła druge mjenja, a to Melanesiski Pidgin (engelski Melanesian Pidgin), Neo-Melanesišćina (engelski Neo-Melanesian), Pidginowa Engelšćina (engelski Pidgin English) a 'Tok Boi'. Ale něnto 'Tok Pisin' jo akceptěrowane mě rěcy.\n\nOficialnosć a pśiswójźbne rěcy \nWóna jo jadna z oficialnych rěcow Papua-Neuguinea, z engelšćinu a hirimotuwej rěcu), a nejcesćej powědana rěc w městnje. Wužywaju ju w medijach a kněženju Papua-Neuguinea, lěcrownož mjeńše ako engelšćinu. Někotare bazowe šule wuwucuju w Tokpisinšćinje.\n\nNjewužywaj Bislamšćinu ako mě za Tokpisinšćinu. Wónej stej dwě rozdźělnej rěcy, kótarejž pak stej blisko pśiswójźbnej.\n\nPowšykne \nRěc słužy pśedewšym komunikaciji mjaz pśisłušnikami rozdźělnych rěcnych zgromaźeństwow, ma pak - winacej ako nejwětše Pidgin-rěcy - teke se powyšowacu licbu maminorěcnych rěcnikow.\n\n85% słowoskłada bazěrujo na engelskej rěcy, mjaztym zbytk wobstoj z melaneziskich słowow, ale samo słowa z nimšćiny eksistěruju. Rěc ma wjele narěcow, kaž na pś. mócnje wót engelšćiny wobwliwowany Waigani-Pidgin wokoło Port Moresby. Tokpisinšćina se jo z pidginoweje rěcy wuwiła, pśi tom toś te wuwiśe hyšći trajo, dokulaž maminorěcne wót wšych rěcnikow hyšći su mjeńšyna. Ale toś ta kupka wjelgin rosćo, pśi comž wjele rěcow z jano małkimi licbami rěcnikow wótemrěju.\n\nPśikłady:\n\n apinun \"wótpołdnjo; wjacor; dobre wótpołdnjo\"\n misis \"běła žona; manźelska\"\n sik \"chóry; chórosć; chóry byś\"\n haus sik \"chórownja\"\n gude \"dobry źeń\"\n kaikai \"jěź; jěsć\"\n bulut, blut \"kšej\" (z nimskego Blut)\n tenkyu \"źěkujom se\"\n\nFonetika \nFonetika Tokpisinšćiny jo jadnorjejša ako ta engelšćiny. Eksistěrujo jano 16 konsonantow a 5 wokalow.\n\nKonsonanty \n\n Źož se dwa symbola jawitej, lěwy reprezentěrujo njespiwny konsonant.\n \/\/, \/\/, a \/\/ mógu pak dentalne pak alweolarne konsonanty byś, mjaztym \/\/ jo jano alweolarny.\n \/\/, \/\/, a \/\/ mógu w někotarych narěcach pśenazalne byś: \/\/, \/\/ a \/\/.\n \/\/ su wót staršych rěcnikow bilabialnje wugronjone: \/\/, ale \/\/ se cesto wót \/\/ njerozeznawa.\n W nejwětšych narěcach Tokpisinšćiny, \/\/ jo podótk (engelski tap) abo klepk (engelski flap).\n\nWěcej engelski \nWe wugronjenju, kótarež jo wěcej pódobne engelšćinje, eksistěruju dalšne fonemy, a to pśedewšym: \/\/, \/\/, \/\/, \/\/, \/\/, \/\/ a \/\/.\n\nWokale \n\nTok Pisin ma pěś wokalow, kótarež su wokalam w Špańšćinje, Japańšćinje a dalšym pěśwokalnym rěcam pódobne:\n\nMimo togo eksistěruju tśi diftongi, a to ai, au a oi.\nkaikai \"jěź; jěsć\"\nhaus \"dom, huta\"\nboi \"słužabnik; gólc\"\n\nWósebnosći pśirownane z Engelšćinu \nNa kóńcach słowow njejsu spiwne konsonanty, tak ze z konsonantow b\/v, d, g, dž\/dz nastanu konsonanty p, t, k, s. Jano słowo god se zda byś wuwześe, ale se wugroni z kóńcnym t.\n\nKonsonantowe slědy na kóńcach słowow se teke zgubuju. Tu stej dwě warianśe móžnej: \nwótpadnjenje \nzasunjenje wokala.\n\nGramatika \nKaž druge kreolske rěcy tokpisinšćina ma relatiwnje jadnoru gramatiku. Njeeksistěrujo konjugacija daniž deklinacija.\n\nWerby \nW tokpisinšćinje eksistěruju tśi werbowe klasy.\n Werby ze sufiksom (-im, z engelskego him), kótaryž su transitiwne, kaž na pś. giv \"daś\", givim \"(co\/kogo) daś\".\n Ale někotare werby mógu bźez sufiksa transitiwne byś, kaž na pś. gat \"měś\", kaikai \"jěsć\" (Werb kaikaim ma drugi wóznam, a to \"kusyś, kusnuś\").\n Wjele werbow pśecej musy kóńcowku -im wužywaś, kaž na pś. abusim \"měšaś\", ainim \"głaźiś\", askim \"pšašaś se; pšašanje\", baim \"kupiś\", bihainim \"slědowaś\", harim \"słyšaś\", larim \"dowóliś\"\n Někotare werby mógu z kóńcowku ale teke bźez kóńcowki transitiwne byś, kaž na pś. bilip, bilipim \"wěriś\", dring, dringim \"piś\", lain, lainim \"wuknuś\". Formy bźez kóńcowki -im pominaju prepoziciju long.\n Někotare werby su z kóńcowku -im transitiwne, ale bźez kóńcowki su njetransitiwne, kaž na pś. boil \"wariś se\", boilim \"wariś\"; op \"wótcyniś se\", opim \"wótcyniś\", pait, paitim \"biś\".\n Werby w póchadnej formje, toś bźez -im, kótarež su intransitiwne.\n Někotare werby jano bźez kóńcowki wustupuju, kaž na pś. beten \"bjatowaś\", dai \"mrěś\", go \"hyś\", kam \"pśiś\", krai \"drěś se; kśikaś; blariś se\", ran \"gnaś\" (Transitiwny werb ranim ma drugi wóznam, a to \"góńtwowaś; pśegónjowaś\").\n Wjele werbow móžo teke z kóńcowku -im wustupowaś a su pótom transitiwne, kaž na pś. bruk \"łamaś se\", brukim \"łamaś\"; hait \"chowaś se\", haitim \"chowaś\".\n Pomocne werby.\n\nPśi někotarych werbach intransitiwna forma złožku pódwójujo, mjaztym až se toś te pódwójenje pśi wótwóźonej formje na -im njestawa. Na pś.\n lukluk \"kukaś, glědaś\"; lukim \"wiźeś\",\n toktok \"powědaś z někim\"; tokim \"powědaś kogo wó com\".\n\nWjele werbowych zdonkow góźi se ze sufiksom abo bźez sufiksa wužywaś.\n\nWjele werbow ma jano transitiwnu formu z kóńcowku -im.\n\nNěkotare transitiwne werby na -im bazěruju na drugich słownych družynach, kaž na pś. substantiw, adwerb, adjektiw.\n\nWótergi zmóžnja kóńcowka -im mjaz słowami rozeznawaś, kótarež by howacej homonymy byli.\n\nPartikla i \nPó pronomeny za 3. wósobu w singularje, wše wósoby w pluralu a pó substantiwje ako subjekt musy partikla i staś. W prědnej a drugej wósobje singulara se nigdy njewužywa. W Engelšćinje se predicate marker mjenjujo.\n\nPó slědujucych słowach se partikla i móžo wuwóstajaś: mipela, yupela, ken, laik. Partikla pśed partiklu no stoj, kótaraž markěrujo negaciju.\n\nWótergi se partikla i ako formu werba \"byś\" pśełožyś.\n\nPartikle za casy \nDokulaž konjugacija felujo, za casy se partikle wužywaju. Pozicija partikle i wótwisujo wót wužywaneje partikle za cas. Stoj toś pśed bin, ale pó bai.\n\nBai (abo dłujka warianta baimbai) cesto samo stoj pśed subjektom, kaž na pś.\nBai mi save. \"(Ja) budu wěźeś.\"\nBaimbai em i kaikai kek. \"Wón\/wóna buźo tykańc jěsć.\"\n\nPśeběgowa forma \nZa pśeběgowu formu prezensa su styri móžnosći:\n z postponowanym słowom i stap.\n Pikinini i kaikai i stap. \"Źiśe rowno jě.\"\n ze zachopjonym słowom stap.\n Mi stap kaikai kek. \"Rowno jěm tykańc.\"\n Pikinini i stap kaikai kiau. \"Źiśe rowno jě jajko.\"\n ze slědujucym nau. \n Papa i slip nau. \"Nan něnto spi.\"\n ze zachopjonym wok long\n Mi wok long drilim hul bilong skru i go insait bihain. \"Wjerśim rowno źěru za šrubu zasajźony pó tym.\" \n\nSamo jo móžno kombinacija, kaž na pś. z i stap a nau.\n Jon i wok i stap nau. \"Jon rowno źěła.\" (Tu stap slědujo głownemu werboju.)\n\nPostponowane i stap se móžo z wurazom zachadnosći kombiněrowaś. \n Asde pikinini i rait i stap. \"Cora jo źiśe pisał.\"\n Mi bin slip i stap. \"Som rowno spał.\"\n\nModalne werby \nTokpisinšćina ma někotare modalne werby.\n\n1 Stoj snaź fonologiskeje formy dla (i + inap > inap) bźez partikle i. Ale pśi negaciji se partikla i wužywa.\n\nKopula \nEksistěruju tśi móžnosći werb byś do tokpisinšćiny pśełožyś.\nGa by se měł substantiw bliže póstajiś, se partikla i wužywa. Na pś. Ol pik i enimal. \"Swinje su zwěrjeta.\"\nJolic wó tuchylny staw źo, to se słowo stap wužywa. Na pś. Mi stap we? \"Źo som?\", Yu stap long haus. \"Sy w domje.\", Mi stap gut. \"Wjedu derje.\"\nJolic wó pśitomnosć abo eksistencu wót něcogo źo (nimski da ist; es gibt), to se werb gat wužywa. Na pś. I gat wanpela pukpuk long riva. \"Eksistěrujo krokodil w rěce.\"\n\nAdwerbowe sufikse \nNěkotare werbowe afikse se mógu wužywaś, aby dalše werby twóriś.\n an ( on), na pś. goan \"pókšacowaś; dalej hyś\"\n ap ( up), na př. kamap \"pśiś; schadaś (słyńco); zachopiś; se jawiś; rosć\"; goap \"lězć\"\n aut ( out), na př. kamaut \"wen pśiś, wujś\"\n daun ( down), na př. sindaun \"sejźeś; wóstaś; bydliś; tudy\/tam byś\"\n awe, ewe, owe ( away), na př. tekewe \"pšec wześ; wótwónoźeś\"; ranawe, ranowe, ronowe \"wuběgnuś, wuběgaś; \"\n\nNěkotare werby ze sufiksom -ap, -aut abo -ewe mógu tež -im wopśimjeś.\n\nNěkotare werby wopśimjeju dwójce sufiks -im.\n litimapim ( to lift) \"zwigaś, zwignuś\"\n pulimapim \"laś\"\n\nWětšyna werbow z takim sufiksom jano raz kóńcowku -im wužywa.\n bagarapim \"nicyś, kóńcowaś\"\n goapim \"lězć\"\n pulapim \"połniś\"\n\nPronomeny \nWósobowe pronomeny \nTokpisinšćina ma tśi wósoby, kótarež genuse njerozeznaju.\n\nGramatiska wósebnosć tokpisinšćiny stej dwě formje pśi wósobowem pronomenje 1. wósoby w dualu a pluralu, a to ekskluziwna a inkluziwna forma. \n ekskluziwna forma: Mipela i save (Znajomy. - Ale jano kupka, za kótaruž rěcnik powěda, to znajo.)\n inkluziwna forma: Yumi save (Znajomy. - A kupka, za kótaruž rěcnik powěda, a teke ta, ku kótarejž wón powěda, to znajo.)\n\nParadigma wariěrujo we wótwisnosći wót lokalnych rěcow; dual jo wšedny, trial wšak mjenjej. Nejwětšy inwentar pronomenow tokpisinšćiny jo:\n\nPosesiwne pronomeny\nPosesiwne pronomeny se wugronje z doprědka stajonym słowom bilong na slědujucem wašnju:\nhaus bilong mi \"mój dom\"\ndok bilong em \"jogo pjas\"\n\nDemonstratiwne pronomeny To a tamne\nAko demonstratiwne pronomeny se slědujuce słowa wužywaju, jolic wó bliskosć źo:\n hia \"toś ten, toś ta, toś to\"\n Pukpuk hia i gat bikpela tit. \"Toś ten krokodil ma wjelike zuby.\"\n em hia \"toś ten, toś ta, toś to\"\n em pusi hia i gat pikinini. \"toś ta kócka ma młode.\"\n dispela \"toś ten, toś ta, toś to\"\n dispela dok i gat longpela ia. \"toś ten pjas ma dłujkej wušy.\" \n\nPśi dalokosći se wužywa:\n em ... long hap \"wóny, tamny\"\n Em pusi long hap kaikai liklik rat. \"Tamna kócka žerjo myš.\"\n\nJolic dalokosć njejo wažna, pótom se wužywa:\n em \"to\" \"(toś) to\"\n\nW pluralu wšak se slědujuce formy wužywaju:\nol ... hia \"te\"\n Ol dok hia i kraim, ol dok long hap i slip. \"Toś te psy łaju, tamne psy spě.\"\nol ... long hap \"wóne, tamne\"\n em ol \"toś te\"\n\nMimo togo eksistěrujotej slědujucej pronomena:\n em tasol \"\"\n diskain, dispela kain \"taki\"\n\n Refleksiwny pronomen \nNjejo wopšawdny refleksiwny pronomen. Město togo se yet pó wósobowem pronomenje wužywa.\n mi yet, yu yet atd.\n Yu mas lukautim em olsem yu save lukautim yu yet. \"Musyš na nim glědaś, tak glědam na sebi.\"\n\nPśi někotarych werbach se reduplikacija wužywa.\n Ol i mas waswas gut wantaim wara na sop. \"Wóni se muse derje z wódu a mydłom myś.\"\n\nW někotarych regionach se wužywa bilong z personalnym pronomenom.\n Mi no katim yu, bilong yu katim yu. \"Ja njejsom tebje rězał, sy sebje rězał.\"\n\n Reciprokny pronomen \nW Tokpisinšćinje su rozdźělne móžnosći pśełožyś \"jaden drugego\/drugemu\/na drugego\/na drugem\".\n\nJadna warianta jo reduplikacija werba.\n Tupela i paitim-paitim. \"Wónej bitej.\"\n\nDruga warianta su kombinacije wósobowego pronomena ze słowom \"yet\".\n tupela yet\n yumi yet\n mi(tu)pela yet\nNa pś. mitupela i lukim mitupela yet \"(mój) wiźimej jaden drugego\"\n\n Pšašajuce słowa \nW Tokpisinšćinje su jano někotare pšašajuce słowa, z kótarychž někotare su pronomeny, někotare su adjektiwy abo adwerby.\n husat; wanem man \"chto, kogo\"\n husat man \"chto\"\n husat ol man \"chto (pl.)\"\n bilong husat \"ceji\"\n wanem \"co; kótary ...\"\n wanem samting \"co\"\n wanem kain \"kaki\"\n bilong wanem, watpo, wai, hausat \"cogodla\"\n long wanem hap \"źo\"\n long wanem as \"z kótareje pśicyny\"\n olsem wanem, hau \"kak\"\n wataim, wanem taim \"ga, gdy\"\n long wanem taim \"ku kótaremu casoju?\"\n we \"źo\"\n hamas, haumas, hamani \"(kak) wjele\"\n hamas taim \"kak cesto\"\n\n Substantiwy \nSubstantiwy pady a genusy njamaju. Za plural słowo ol pśed tym stoj, jolic tam numeral njestoj.\n\nJolic coš substantiw pó roźe rozeznawaś, móžoš za muske stwórjeńko słowo man a za žeńske stwórjeńko słowo meri wužywaś. Wobej słowje pśecej slědujotej a twóritej nominalnu frazu.Pukpuk meri i kaikai wanpela dok man. \"Žeński krokodil jo žrał muskego psa.\"pikinini man \"syn\"pikinini meri \"źowka\"paul man \"kokot\"paul meri \"kokoš, kura\"\n\n Zestajenje \nEksistěrujotej dwa typa zestajanych substantiwow.\nRozdźělone pisane su\nPó Mihalic wóni njejsu wopšawdne zestajanki, ale nominalne frazy.\n\nGromadu pisane su\nPó Mihalic jano wóni su wopšawdne zestajanki. Drugi źěl pótom jo substantiw, mjaztym až prědny móžo k rozdźělnych słownej družynje słušaś.\n\nWótergi rezultěrujuce słowo samo substantiw wěcej njejo.\n\n Adjektiwy \nAdjektiwy cesto maju sufiks -pela (z engelšćiny \"fellow\"), gaž substantiwy modificěruju; wuwześe jo liklik \"małki\". Liklik da se teke ako adwerb z wóznamom \"pitśku\" wužywaś, kaž na pś. dispela bikpela liklik ston, \"toś ten pitśku wjeliki kamjeń\".\n\nAdjektiwy z jadnozłožkowym zdonkom, kaž na pś. gut, bik, nais, se zwětšego z kóńcowku -pela jawje a stoje pśed substantiwom, kótaryž maju wopisowaś. bikpela haus \"wjeliki dom\" (ale bikpela bilong haus \"wjelikosć doma\")naispela meri \"dušna\/šikwana žona\"strongpela man \"mócny muž\"\nJolic se ako predikat wužywaju, pótom formy ze sufiksu abo bźez sufiksa -pela su móžne.Dispela rot i sot. \"Toś ta droga jo krotka.\"Dispela rot i sotpela.Jano někotare njepšawidłowne jadnozłožkowe adjektiwy se bźez kóńcowki -pela wužywaju. Źaseś z tych se ako participy zachadnosći pśełožuju, mjaztym až 17 jo wšedne adjektiwy. Jolic se ako atributy wužywaju, pótom wóni slěduju pótrjefjony substantiw.ples hait \"schowane městno\"han kais \"lěwa ruka\"\n\nAdjektiwy z wěcejzłožkowym zdonkom, kaž na pś. nogut \"špatny\", redi \"gótowy\", se pśecej bźez kóńcowki -pela jawje a normalnje stoje pó substantiwje, kótaryž maju wopisowaś.taim nogut \"špatne wjedro\"skulboi orait \"spokojny wuknik\"\n\nJano někotare adjektiwy, kaž na pś. liklik \"małki\" stoj pśed substantiwom. liklik haus \"mały dom\"lapun papa \"póstaršy muž\"\n\nStopnjowanje\nZa stopnjowanje se słowje moa (za komparatiw) a long ol (za superlatiw) wužywatej, kótarejž adjektiwoju slědujotej.liklik \"mały\"liklik moa \"mjeńšy\"liklik long ol \"nejmjeńšy\"\n\nAle eksistěrujotej dwě wuwześi, a to słowje planti \"wjele\" a hanggre \"głodny\", kótarejž se za superlatiw słowo tumas wužywatej (wóno howacej wóznamjenja \"wjelgin\", kaž na pś. liklik tumas \"wjelgin mały\"). hanggre \"głodny\"hanggre moa \"głodnjejšy\"hanggre tumas \"nejgłodnjejšy\"\n\nPśirownanje\nZa pśirownanje se słowo olsem wužywa.\nPles hia na ples long hap olsem i nogut. \"Toś ta wjas a tamna wjas stej jadnak špatnej.\"\nMi gat bigpela moa pik olsem yu gat. \"Mam wětšu swinju ako ty (maš).\"\n\nAdwerby \nAdwerby se wót adjektiwow pśez to rozeznawaju, až kóńcowka -pela felujo. Mimo togo stoje pó werbje.\nEm i strongpela man, em i wok strong. \"Wón jo mócny muž, wón mócnje źěła.\"\nGutpela buk hia. Em i peim gut. \"To jo dobre knigły. Pśedawa se derje.\"\n\nPrepozicije \nEksistěrujotej jano dwě wopšawdnej prepoziciji: bilong (z \"belong\"), kótaraž wóznamjenja \"wót\" abo \"za\" (toś pśiswójźbnosć, wobsejźeństwo, swójstwo), a long, kótaraž wóznamjenja wšo wuškowne. Někotare frazy se ako prepozicije wužywaju, kaž na pś. long namel (bilong), \"srjejź, wósrjejź\".\n\nlong\n\nMóžo se teke ze substantiwami kombiněrujaś.\n\nbilong\n\n1 To jo ekwiwalent serbskego posesiwnego pronomena.\n\nKonjunkcije \nEksistěruju konjunkcije na \"a\", o \"abo\", sapos \"jolic\" a tasol \"ale; jano; jolic\".\n\nna\nwanpela meri na tupela pikinini \"jadna žona a dwě góleśi\"\n\no\ntupela man o tripela man \"dwa muža abo tśo muže\"\n\nsapos\nSapos mi hanggre, mi mas kaikai. \"Jolic som głodny, musym jěsć.\"\n\ntasol\nJolic stoj na zachopjeńku sady, to wóznamjenja \"ale; jolic\", mjaztym až na kóńcu sady abo pó někakem słowje tasol \"jano\" wóznamjenja.\nTasol tupela pikinin i no laik kaikai. \"Ale dwě góleśi njocotej jěsć.\"\nMi save tok Pisin liklik tasol. \"Móžom jano mało Pidgin powědaś.\"\n\nPśirownaj teke\nMipela tasol i kaikai mango. \"Jano my jěmy mango.\"\nMipela i kaikai mango tasol. \"Jěmy jano mango.\"\n\nNumerale \nTokpisinšćina ma numerale z engelšćiny, ale cesto wužywa kóńcowku -pela.\n\nDalšne licbniki su: tausen \"tysac\" (na pś. tu tausen \"2 tysac\", tu tausen wanpela ten wan \"2011\") a milien \"milion\" (na pś. tu milien \"2 miliona\").\n\nDalšne pśiznamjenja \nReduplikacija jo wjelgin běžna w tokpisinšćinje, mjaztym až móžo rozdźělne funkcije měś. Pó Nose, Masahiko wóna jano rědko pokazujo plural a wariaciju. Rozdźělne werby mógu reduplikowaś aby wugroniś wóspjetowanje, pókšacowanje abo něco pódobne, ale nic wše. \n\n wobija se homonymiju kaž na pśikład:\n\n Změna słowneje družyny\n\nNěkotare z toś tych pśiznamjenjow póchadaju wót zgromadnych gramatiskich normow Awstroneziskich rěcow - lěcrownož zwětšego w zjadnorjonej formje. Druge pśiznamjenja wšak, kaž ako słowoslěd, su engelšćinje wěcej pódobne.\n\nSłowoskład \nSłowoskład wopśimjejo słowa rozdźělnego póchada, a to pó něźi 85 % z engelšćiny, a zbytk z melanesiskich rěcow, malajišćiny, portugišćiny a nimšćiny.\n\n# Tam se jano zakładna forma mjenjujo, dokulaž by howacej tam njepśeglědny było.\n\nKompozicija \nWjele słowow se pśez kompoziciju twóri, pśi comž někotare słowa zwětšego jano w kompozicijach wustupuju. Pśi tom su někotare warianty. A to: gromaźe pisane a rozdźělone pisane kompozicije.\n\nGromaźe pisane\nPó Krifka to su kompozicije z modifikatorami (nimski Kompositionen mit Modifikatoren), mjaztym až Mihalic pomjenjujo to kompozicije (engelski Compounding).\n ara- (z jendźelskeho other. Jenož so w kompozicijach abo ze sufiksom -pela wužiwa.)\n arakain \"rozdźělny\"\n arasait \"na druhim boku\"\n bik- (Z engelskego big. Zwětšego se w kompozicijach wužywa.)\n bikbel \"buwoł; tucny muž\" (drugi źěl jo bel)\n bikbrata \"staršy bratš\" (drugi źěl jo brata)\n bikbus \"źiwi lěs\" (drugi źěl jo bus)\n bikman \"nawóda; wjednik\" (drugi źěl jo man)\n bikmaus \"wótśe drěś se\" (drugi źěl jo maus)\n biknait \"połnoc\" (drugi źěl jo nait \"noc\")\n biknem \"mě, reputacija; sławny\" (drugi źěl jo nem \"mě\")\n biksan \"połdnjo\" (drugi źěl jo san \"słyńco\")\n mausgras \"broda\" (ze słowow maus \"guba\", gras \"tšawa; włosy, kósmy; wałma\")\n wan- (Z engelskego one. Zwětšego se w kompozicijach wužywa.)\n wanbel \"pśigłosowanje; měr\" (drugi źěl jo bel)\n wanblut \"pó kšwě pśiswójźbny\" (drugi źěl jo blut)\n wande \"jaden raz; něga (raz); (něźi) raz\" (drugi źěl jo de)\n wanhaus \"luźe, kótarež bydle w samskim domje\" (drugi źěl jo haus)\n wanpela \"jaden; sam, samlutki\" (drugi źěl jo sufiks -pela)\n wanples \"wósoba samskego jsy\" (drugi źěl jo ples)\n wanskul \"sobuwuknik\" (drugi źěl jo skul)\n wantok \"wósoba, kótaraž samsku rěc powěda abo samskej etniskej kupce słuša; pśijaśel\" (drugi źěl jo tok)\n wanwok \"kolega\" (drugi źěl jo wok)\n\nRozdźělone pisane\nTokpisinšćina cesto wužywa kompozicije rozdźělnych słowow, mjaztym až engelšćina wužywa wósebne korjenje słowow. Tudejšej tabeli wopśimjejotej formy ze słowom \"bilong\" a bźez toś togo słowa. Pó Krifka warianta bźez \"bilong\" jo kompozicija z nomenami (nimski Kompositionen mit Nomina), mjaztym až Mihalic pomjenjujo to nominalne fraze (engelski noun phrases).\n\nMimo togo su wopišuce warianty:\n pikinini i dring susu yet \"baby\" (pó słowach \"źiśe, kótarež hyšći mloko pijo\")\n\nAfikse \nTokpisinšćina ma jano mało afiksow, kótarež samo jano su sufikse.\n-pela - wón se pśi adjektiwach, někotarych pronomenach a licbnikach wužywa.\n bikpela \"wjeliki; wažny\"\n dispela \"toś ten\"\n tripela \"tśi, tśo\"\n-im - wón transitiwne werby wutwóri z rozdźělnych słownych družynow. Někotare werby eksistěruju samo jano z toś tym sufiksom.\n ritim (z rit) \"cytaś\"\n raitim (z rait) \"pisaś\"\n helpim \"pomagaś\" (Njejo forma bźez sufiksa.)\n bihaimim \"slědowaś; (pó)słuchaś na kogo; kopěrowaś\" (z bihain \"pó (+LOK); za (+INSTR)\")\n\nWarianty we pšawopisu \nPśi někotarych słowach pšawopis móžo wótwisnje wót narěcy abo žrědła wariěrowaś.\n aitingk, aiting, ating \"myslu, wěrim, měnim; nejskerjej; snaź\"\n bilong, bolong, blong, blo \"wot, z (+ genitiw)\"\n bilong wanem, bolong wonem \"cogodla?\"\n dispela, disla \"toś ten, toś ta, toś te\"\n em, en (cesto pó słowoma bilong a long, toś: bilong en, long en) \"wón, wóna, wóno\"\n halivim, halvim, helvim, helpim \"pomagaś\"\n long, lo \"na, pśi, ...\"\n -pela, -pla sufiks pśi numeralach, adjektiwach a pronomenach\n popaia, popai \"sfelowaś, pśepasć; wobsunuś se, wusunuś se\"\n sisa, susa \"sotša; (w někotarych arealach) bratš abo sotša abo bliski pśijaśel drugego roda\"\n wanem, wonem \"co\"\n\nRozdźěle we woznamje \nNa rozdźěl wót engelskich etymonow słowa cesto rozdźělne wóznamy maju.\n\nHomonymija \nDokulaž Tokpisinšćina ma mjenjej zukow ako Engelšćina, cesto eksistěruju homonymy, kótarež rozdźělne etymony maju.\n\nCesto se pśidatne elementy abo alternatiwne formy wužywaju, aby homonymy wobejšli.\n\nAle teke reduplikacija se móžo za to wužywaś. \n\nKaž na pś. z engelskeju słowow ship a sheep stej słowje sip „łoź“ a sipsip „wójca“ nastałej.\n\nNožki\n\nŽrědła \n Bildatlas der Sprachen, ISBN 978-3-937872-84-1, boki 107, 147-153 (wó tokpisinšćinje); boki 107-109 (wó hirimotuwej rěcy) \n Francis Mihalic: The Jacaranda Dictionary and Grammar of Melanesian Pidgin, ISBN 0-7016-8224-8 \n Kauderwelsch Band 18, Pidgin-Englisch für Papua-Neuguinea, 3. nakład 2001, ISBN 3-89416-517-0 \n Papua New Guinea TOK PISIN ENGLISH Dictionary, The perfect dictionary for learners of English and Tok Pisin, Oxford University Press 2008, 1. nakład, ISBN 978-0-19-555112-9\n\nEksterne wótkaze \n\n Program w Tokpisinšćinje wót Radio Australia \n Gramatika wót Tok Pisin \n Seminarski material wót prof. dr. Krifka \n Daty wo Tokpisinšćinje w Ethnologue z wjelgin wjele literaturu \nPśełožk (Engelsko-Tok-Pisinski) \nBok wó rěcnych warjetetach \nUnilang-wiki wó Tokpisinšćinje \nNastawk wó pšašanju \"Tokpisinšćina jo zjadnorjona engelšćina?\" \nSłownik wót projekta \"Mihalic Project\" \n\nKreolske rěcy\nRěcy Papua-Neuguinea","num_words":5026,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":15987.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Rubja%C5%BEne%20zw%C4%9Brjeta","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Rubjažne zwěrjeta (Carnivora) su pórěd cycakow z wokoło 260 družynow.\n\nŹělenje \n\n Psykojte (Canoidea)\n Psy (Canidae)\n Kuny (Mustelidae)\n Skunki (Mephitidae)\n Małke mjadwjeźe (Procyonidae)\n Mjadwjeźe (Ursidae)\n Wuchowe roby (Otariidae)\n Mórže (Odobenidae)\n Psowe roby (Phocidae)\n Kóckojte (Feloidea)\n Kócki (Felidae)\n Hyeny (Hyaenidae)\n Cybetki (Viverridae))\n Mangusty (Herpestidae)\n\nNožki \n\nRubjažne zwěrjeta","num_words":101,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.765,"perplexity_score":9535.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Psy","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Psy (Canidae) su swójźba znutśika nadswójźby (Canoidea).\n\nKlasifikacija \n Tribus Vulpini\n Rod Vulpes\n bengalska liška (Vulpes bengalensis)\n afghaniska liška (Vulpes cana)\n kapowa liška (Vulpes chama)\n korsak (Vulpes corsac)\n tibetiska liška (Vulpes ferrilata)\n blěda liška (Vulpes pallida)\n pěskowa liška (Vulpes rueppelli)\n šerobruna liška (Vulpes velox)\n wšedna liška (Vulpes vulpes)\n fenek (Vulpes zerda)\n Rod Alopex\n polarna liška (Alopex lagopus)\n Rod Urocyon\n šera liška (Urocyon cinereoargenteus)\n kupowa liška (Urocyon littoralis)\n Rod Otocyon\n :de:Löffelhund (Otocyon megalotis)\n Tribus Canini\n Rod Atelocynus\n :de:Kurzohrfuchs (Atelocynus microtis)\n Rod Canis\n smugaty šakal (Canis adustus)\n złoty šakal (Canis aureus)\n kojota (Canis latrans)\n wjelk (Canis lupus), inkluziwnje domacny pjas a dingo\n šabrakowy šakal (Canis mesomelas)\n cerwjeny wjelk (Canis rufus)\n etiopiski wjelk (Canis simensis)\n Rod Cerdocyon\n maikong (Cerdocyon thous)\n Rod Chrysocyon\n :de:Mähnenwolf (Chrysocyon brachyurus)\n Rod Cuon\n :de:Rothund (Cuon alpinus)\n Rod Dusicyon \n :de:Falklandfuchs (Dusicyon australis) †\n Rod Lycaon\n :de:Afrikanischer Wildhund (Lycaon pictus)\n Rod Nyctereutes\n kuniny pjas :de:Marderhund (Nyctereutes procyonoides)\n Rod Lycalopex (syn. Pseudalopex)\n andski šakal (Lycalopex culpaeus)\n liška Darwina (Lycalopex fulvipes)\n argentinska liška (Lycalopex griseus)\n pampowa liška (Lycalopex gymnocercus)\n sechuranowa liška (Lycalopex sechurae)\n brazilska liška (Lycalopex vetulus)\n Rod Speothos\n pralěsny pjas (Speothos venaticus)\n\nNožki\n\nŽrědła\n\nEksterne wótkaze \n\nPsy","num_words":367,"character_repetition_ratio":0.103,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.003,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.736,"perplexity_score":26183.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/W%C5%A1edny%20p%C5%82onjak","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wšedny płonjak (Thymus pulegioides) jo rostlina ze swójźby gubkatych kwitarjow (Lamiaceae).\n\nWopis \nWšedny płonjak jo kerk, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 5 až 40 cm. Rostlina ma wjele póddružynow, kótarež aromatiski abo pó citronje wónjaju.\n\nKijašk jo krotko lězecy, wustupujucy, roznogaśowany a pód kwiśonkowym stołkom wótšo styrikšomaty. Wón jo na granje kósmaty a na spódku zdrjewjony.\n\nŁopjena \nŁopjena su pśeśiwo stojece a dośěgnu dłujkosć wót 20 mm a šyrokosć wót 11 mm.\n\nKwiśonki \nKwiśo wót junija až do oktobra. Purpuroworožojte kwiśonki dośěgnu dłujkosć wót něźi 6 mm a stoje w gustych, cylindriskich głowkach, pśi comž dalše mutwje pód tym stoje. Wóni aromatiski wónjaju.\n\nPłody \nPłody njasu jědne wólejowe śělesa a se wót mrojow do jich jamow wlaku.\n\nStojnišćo \nRosćo na suchych błomjenjach a pastwach, nakłonjach, skałach a mrojowišćach. Ma lěpjej śoplejše, słyńcne stojnišća.\n\nRozšyrjenje\n\nWužywanje\n\nSystematika \nWšedny płonjak wopśimjejo pěś póddružynow a jaden fertilny bastard, kótaryž se pśedewšym w pśiznamjenjach łopjenow a w jich wupominanjach na stojnišćach rozeznawaju:\n\n Thymus pulegioides subsp. chamaedrys (Fr.) Gusul. in T.Savulescu, Fl. Republ. Popul. Roman. 8: 319 (1961). \n Thymus pulegioides subsp. effusus (Host) Ronniger, Repert. Spec. Nov. Regni Veg. Beih. 30(2): 373 (1936). \n Thymus pulegioides subsp. montanus (Benth.) Ronniger, Repert. Spec. Nov. Regni Veg. Beih. 30(2): 371 (1930). \n Thymus pulegioides subsp. pannonicus (All.) Kerguélen, Coll. Patrim. Nat. 8: xvi (1993). \n Thymus pulegioides subsp. pulegioides\n Thymus pulegioides nothosubsp. pilistensis (Borbás) ined. (T. pulegioides subsp. chamaedrys × T. pulegioides subsp. pannonicus)\n\nNožki\n\nŽrědła \n Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, bok 96 \n\n Gubkate kwitarje","num_words":336,"character_repetition_ratio":0.107,"word_repetition_ratio":0.073,"special_characters_ratio":0.249,"stopwords_ratio":0.006,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":29829.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Fin%C5%A1%C4%87ina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Finšćina słuša k finougriskim rěcam, kótarež su swójźba znutśika uralskich rěcow. W toś tej swójźbje twóri kupku baltofinskich rěcow z gromadu z blisko pśiswójźbnymi rěcami: Estnišćina, Karelšćina a dalšne małke rěcy.\n\nFinski powěda 6 mil. luźi, z togo we Finskej wušej ako 5 mil, toś něźi 92 % wobydlarjow. Něźi 6% wobydlarjow powěda Šwedšćinu ako maśeršćinu.\n\nFinski se teke powěda we Šwedskej, Norwegskej a Rusojskej a drugich krajach.\n\nFinšćina jo aglutinowanska rěc a se bejnje wót susednych indoeuropskich rěcow rozeznawa, lěcrownož bu wót lěttysacow wót tych wobwliwowana. Togodla finšćina ma mnogolicbne póžyconki z rozdźělnych indoeuropskich rěcow, pśedewšym germaniskich, baltiskich a słowjańskich rěcow.\n\nPśiswójźbnosć \nFinšćina słuša k finougriskim rěcam, kótarež se w dłujkozajtšnej Europje a dłujkowjacornej Azija powěda. Jano Hungoršćina se w srjejźnej Europje powěda. Finšćina jo pśisamem blisko pśiswójźbna z Estnišćinu, Karelšćinu, Wepsišćinu, Wotišćinu a Liwišćinu, mjaztym až pśiswójźbnosć z Hungoršćinu jo něźi tak mało kaž ta mjaz Nimšćinu a Persišćinu. Baltofinskim rěcam su lappske rěcy pódobne, mjaztym až se druge rěcne kupki mócnjej rozeznawaju.\n\nAlfabet a wugronjenje \nWe Finšćinje se łatyński alfabet z tśimi pśidatnymi pismikami wužywa, a to ä, ö, å (jano za šwedske mjenja). Wóni w alfabetiskem pórěźe pó pismiku z slěduju, tak až ä a ö njestojtej pśi a a o kaž w Nimšćinje. Stawiznow dla finski alfabet faktiski jo identiski ze šwedskim alfabetom.\n\nAle jano slědujuce pismiki we wopšawdnych finskich słowach wustupuju:\n\nSlědujuce pismiki se jano w cuzych słowach wužywaju:\n\n b, c, f, q, w, x, z, å\n\nPśi tom wugronjenje jo wěcej pšawidłowna ako we wjele drugich rěcach. Mimo togo dłujkosć wokalow a konsonantow jo wažna. Na pś. tuli \"wogeń\", tulli \"cło\", tuuli \"wětš\". Konsonanty b, d a g se pitśku měkše ako w Nimšćinje wugranjaju, mjaztym až p, t a k pśecej su njeaspirěrowane.\n\nPismik n wótwisujo we wugronjenju wót slědujucego konsonanta. T.g. gromadu z pismikom k, toś ako nk se kaž \/\/ wugranja, mjaztym až gromadu z pismikom g, toś ako ng samo k \/\/ zjadnośujo. Pśed pismikom p wón se kaž m wugranja, na pś. kunpa (kaž kumpa).\n\nPśizukowanje lažy w Finšćinje pśecej na prědnej złožce. Wót wěcej ako tśoch złožkow wustupujo teke pódlańske pśizukowanje na kuždej drugej złožce. Ale slědna złožka wóstanjo njepśizukowana.\n\nPśi zestajanych słowach kuždy wobstatk wobchowa swóje pśizukowanje.\n\nFonologija\n\nFonemy \nFinšćina ma wósym wokalow, 18 diftongow a 14 konsonantow, pśi comž pśidatne konsonanty jano w cuzych słowach wustupuju.\n\nWokale \nFinšćina ma wósym wokalow, pśi comž wše wokale mógu krotke abo dłujke byś. Krotke wokale se jaden raz pišu, mjaztym až dłujke wokale se dwójce pišu. Transkripcija pó IPA se w slědujucej tabeli mjaz pórom \/ jawi.\n\nMimo togo jo w Finšćinje wótwisnje wót wašnja licenja 16 až 18 rozdźělnych diftongow, kótarež se ako fonemy gódnośe: ai [], au [], ei [], eu [], ey [], ie [], iu [], iy [], oi [], ou [], ui [], uo [], yi [], yö [], äi [], äy [], öi [] a öy []. Status diftongow wót ey a iy njejo jadnomyslny. Powšyknje se by mjaz diftongami a dwójozłožkowymi wokalowymi wězbami rozeznawaś musało, pśi comž se pśecej njegóźi granica jasnje śěgnuś. Tak jo au w kaula [] (šyja) diftong, ale w kulaus [] (lunk) wokalowa wězba.\n\nKonsonanty \nFinšćina ma jano 14 samostatnych konsonantiskich fonemow. Wóna togodla słuša k chudym na konsonantach rěcam. Dalšne styri konsonanty, kótarež tu w spinkoma stoje, jano w póžyconkach wustupuju.\n\nZuk ʔ jano se pśi substantiwach na krotkem -e a pśi někotarych werbowych formach jawi, kaž na pś. Tule tänne! \"Pśiź sem!\". Pśi tom bywa ako wuslědk nazukowego konsonanta slědujucego słowa słyšabny.\n\nWokalna harmonija \n\nMimo togo Finšćina ma wokalnu harmoniju. Slězne wokale a, o a u njamógu w samskem słowje z prědnymi wokalami ä, e, a y wustupowaś. Kóńcowki a sufikse se wótpowědujucy pó wokalami w zdonku pśiměrjuju.\n\n talo (dom) – talossa (w domje)\n metsä (lěs, góla) – metsässä (w lěsu, w góli)\n\nWokala e a i stej neutralnej. Togodla wónej móžotej z wokalami wobeju kupkowu wustupowaś. Jolic słowo jano wopśimjejo neutralne wokale, pótom se za kóńcowki prědne wokale wužywaju.\n\n meri (morjo) – meressä (w morju)\n\nW zestajanych słowach wokalna harmonija płaśi za kuždy źěl. Wokale kóńcowki se pó wokalach slědnego źěla zrěduju.\n\n Pohjanmeri (Pódpołnocne mórjo) – Pohjanmeressä (w Pódpołnocnem mórju)\n\nCuze słowa wótergi wopśimjeju wokale wobeju kupkowu. Ale pśi njepórědnem wugronjenju se wokale pśipódobnjuju, kaž na pś. Olympia se ako Olumpia wugranja.\n\nStopnjowa změna \n\nKonsonanty k, p a t pódlaže w deklinaciji kaž w konjugaciji finskich słowow stopnjowej změnje. Wustupuju w „mócnem“ a „słabem“ stopjenju. Mócny stopjeń stoj we wótwórjonych, toś na wokalu kóńcecych, złožkach (na pś. katu „droga“) kaž teke pśed dłujkimi wokalami a diftongami (na pś. katuun „do drogi“). Howacej stoj słaby stopjeń (na pś. kadun „drogi“).\n\nPśi wětšynje słowow stoj zakładna forma (nominatiw pśi nomenach, infinitiw pśi werbach) w mócnem stopjenju. Někotare słowa pódlaže nawopacnej stopnjowej změnje, pśi kótarejž zakładna forma w słabem stopjenju stoj a flektěrowane formy pśewažnje mócny stopjeń pśiwzeju (na pś. tuote „produkt“ – tuotteen „produkta“).\n\nRozeznawa se mjaz kwantitatiwnej a kwalitatiwnej stopnjowej změnu. Pśi kwantitatiwnej stopnjowej změnje se dwójne konsonanty w słabym stopjenju do jadnorych reducěrujo:\n\n kk → k: pankki (banka) – pankin (banki)\n pp → p: oppia (wuknuś) – opin (ja wuknu)\n tt → t: katto (kšywo) – katot (kšywa)\n\nWót kwalitatiwneje stopnjoweje změny su jadnotliwe konsonanty k, p a t kaž teke mnogolicbne konsonantowe wězby pótrjefjone. Toś te wašnje stopnjoweje změny njejo wěcej produktiwna, t. r., nowše słowa njejsu wěcej wót togo pótrjefjone (pśir. katu „droga“ – kadun „drogi“, ale auto „awto“ – auton „awta“).\n\n k → ∅: lukea (cytaś) – luen (cytam)\n p → v: rapu (rak) – ravun (raka)\n t → d: katu (droga) – kadulla (na droge)\n nk → ng: Helsinki – Helsingissä (w Helsinki)\n mp → mm: kampa (cesak) – kammat (cesaki)\n lt → ll: valta (móc) – vallan (mócy)\n nt → nn: antaa (daś) – annan (dam)\n rt → rr: parta (broda) – parran (brody)\n\nWósebne pady:\n hke → hje: rohkenen (zwěrijom se) – rohjeta (zwěriś se)\n lke → lje: hylkeen (roba) – hylje (roby)\n rke → rje: särkeä (rozłamaś) – särjen (rozłamjom)\n uku → uvu: luku (licba) – luvun (licby)\n yky → yvy: kyky (zamóžnosć) – kyvyn (zamóžnosći)\n\nGramatika \nFinšćina jo aglutinowana rěč, kótaraž ma 15 padow. Genusy a nominalne klasy feluju.\n\nWerby \nFinšćina ma konjugacije. W slědujucej tabeli su někotare pśikłady za pśitomnostne formy werbow, pśi comž mjenjowany werb olla jo pitśku njepšawidłowne.\n\n! colspan=\"2\" | Wósoba || Pronomen || Olla (byś) || Puhua (powědaś) || Etsiä (pytaś)\n|-\n| rowspan=\"3\" | Jadnota || 1. || minä || olen || puhun || etsin\n|-\n| 2. || sinä || olet || puhut || etsit\n|-\n| 3. || hän, se¹ || on || puhuu || etsii\n|-\n| rowspan=\"3\" | Mnogota || 1. || me || olemme || puhumme || etsimme\n|-\n| 2. || te || olette || puhutte || etsitte\n|-\n| 3. || he, ne² || ovat || puhuvat || etsivät\n|}\n\n¹ Hän wóznamjenja “wón\/wóna”, a se wóznamjenja “wóno”.\n² He jo pluraliski hän, ne jo pluraliski se.\n\nPronomeny tśeśeje wósoby su notne, ale móžno wuwóstajaś pronomeny prědneje a drugeje wósoby.\n\nNegěrujucy werb \nAž cynił negěrujucu sadu, finšćina wužywa negěrujuce pomocny werb. Pó nim wužywaju werb, kótarež se negěrujo: namakaš formu werba jolic bjerjoš formu prědneje wósoby a wótwónoźeś kóńcny N. Na pś., “ja njepowědam” jo: “minä en puhu”. Konjugacija werbow jo tak slědujo.\n\n! colspan=\"2\" | Wósoba || Pronomen || Werb\n|-\n| rowspan=\"3\" | Jadnota || 1. || minä || en\n|-\n| 2. || sinä || et\n|-\n| 3. || he, se || ei\n|-\n| rowspan=\"3\" | Mnogota || 1. || me || emme\n|-\n| 2. || te || ette\n|-\n| 3. || he, ne || eivät\n|}\n\nPšašanja \nZa pšašanja bźez wopšawdnego pšašajucego pronomena se sufiks -ko\/-kö wužywa. Pśi tom se słowo ze sufiksom do zachopjeńka sady sejźi. Na pś.:\n Hän osti sen eilen. Wón (abo wóna) jo kupował(a) jo cora.\n Ostiko hän sen eilen? Kupował jo wón jo cora?\n Hänkö osti sen eilen? Wón jo kupował jo cora? (W pšašanju źo wó “njogo”.)\n Senkö hän osti eilen? Jo wón jo kupował cora?\n Eilenkö hän osti sen? Cora jo wón jo kupował?\n\nNožki\n\nŽórła\n\nEksterne wótkaze \n\nFinska\nBaltofinske rěcy","num_words":1921,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.012,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":23869.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Germaniske%20r%C4%9Bcy","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Germaniske rěcy słušaju do kupki indoeuropskich rěcow. Powěda w nich 450 milionow luźi.\n\nRozdźělenje \n\n pódwjacornogermaniske rěcy\n górnonimske rěcy\n nimšćina\n srjejźonimšćina\n pódwjacorna srjejźonimšćina\n luxemburšćina\n pensylwanska nimšćina\n pódzajtšna srjejźonimšćina\n górnjonimšćina\n alemanšćina\n awstrisko-baworšćina\n jidišćina\n wilamowšćina\n dolnonimsko-dolnofrancke rěcy\n dolnofrancke rěcy\n nižozemšćina\n afrikaanšćina\n dolnonimšćina\n engelskofriske rěcy\n engelske rěcy\n engelšćina\n skotšćina\n yolšćina\n frizišćina\n pódpołnocnogermaniske rěcy (skandinawiske rěcy)\n pódzajtšne pódpołnocnogermaniske rěcy\n šwedšćina\n dańšćina\n starogotlandšćina\n pódwjacorne pódpołnocnogermaniske rěcy\n norwegšćina\n färöšćina\n islandšćina\n nornšćina - wumarła rěc\n pódzajtšnogermaniske rěcy - wumarłe rěcy\n burgundšćina \n gotšćina\n krymska gotšćina\n wandalšćina\n\nGermaniske rěcy","num_words":108,"character_repetition_ratio":0.134,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.154,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":97858.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Toki%20Pona","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Toki Pona („dobra rěc“) jo planowa rěc. Jeje mě źo wót pidginskego słowa toki (wót engelskego „powědaś“) a esperantorěcnego adjektiwa („dobry“).\n\nToś tu planowu rěc jo Kanadijaŕka Sonja Lang wuźěłała. Toki Pona jo była wót njeje w lěśe 2001 prědny raz online wózjawjona. Pó jeje woblicenju jo tuchylu swětodaloko nanejmjenjej 100 běžnych rěcnikow.\n\nLicby w Toki Pona su ekstremowy dopokaz za minimalistiski koncept toś teje planoweje rěcy. Howacej ako se by snaź wócakowaś mógł, njeeksistěruju žedne licbniki wót jadnogo až źaseś, na kótarychž pótom ceły licbnikowy system natwari. Jo se wědobnje togo wóstajał, aby wužyśe wětšych licbnikow póśěžyło, aby we mysli taoizma k jadnoremu wašnju myslenja se wrośał. Nagromadu eksistěruju - jolic se teke nulu źiwa – jano styri licbniki: 0, 1, 2 a 5.\n\nWětše licbniki su hyšći komplikowano twarjobne, tak až se za cas rozgronje rady togo wóstaju. Na pś. licbnik 17 se groni „luka luka luka tu“ (= pěś pěś pěś dwa). „luka“ jo pśipódla gronjone teke słowo za ruku.\n\nNatwar rěcy\n\nAlfabet \nLang oficialnje wužywa pismiki łatyńskego alfabeta aby rěc reprezentěrowała, z gódnosćami kótarež se reprezentěruju w IPA: p, t, k, s, m, n, l, j, w, a, e, i, o, a u. (To groni, j klincy ako engelski y, a wokale su ako w Špańšćinje.) \n\nWjelike pismiki se jano wužywaju za wósobowe a městne mjenja (glědaj dołojce), nic za prědne słowo sady. To groni, wóni markěruju cuze słowa, nigdy 120 Toki Pona korjenjow.\n\nMałko entuziastow su druge pisma za wužyśe w Toki Pona adaptěrowali: Korejański hangul, Tengwar, a sajźbu logogramow wzatu z Unicode, a originalna abugida.\n\nFonetika \nAlfabet wót Toki Pona jo na 14 pismikow wobgranicowany. Eksistěrujo pěś wokalow a, e, i, o a u a źewjeś konsonantow j, k, l, m, n, p, s, t a w. Prědna złožka słowa se pśizukujo; nazukowym wokalom se móžo opcionalnje glotalny kluzil zachopinaś. Njeeksistěruju diftongi abo dłujke wokale, daniž konsonantowe kupki, daniž ton.\n\nPódla wugronjenja pismikow resp. słowow jo jadnore pšawidło:\n Wše wokale se pśecej dłujko wugranjaju (kaž pśi nimskem słowje Hase, Mond abo Hut)\n Wše konsonanty se pó zukach dokładnje wugranjaju a wóstanu z tym zukowje njepśeměnjone (na rozdźěl wót nimšćiny abo engelšćiny)\n\nFormowanje złožkow wót Tokipona jo pódobne japańšćinje. Złožki se zestaja pśecej z jadnym konsonantom a jadnym wokalom, z wuwześim prědneje złožki słowa, kótaraž móžo teke jano z jadnogo wokala zestajiś, a slědneje, na kótaryž se pśidatnje n powjesyś móžo. Pśikład: „o“ (ho), „ala“ (nic, nje-), „ken“ (móc), „kule“ (barwa). Tu wše móžne złožki:\n\nCestosć fonemow \n\nAnalyza tekstow z 10.000 pismikami w Toki Pona slědujuce proporcije za fonemy wót Toki Pona pśinjaso:\n\n 0.172 a\n 0.148 i\n 0.116 n\n 0.102 l\n 0.077 o\n 0.074 e\n 0.051 k\n 0.046 t\n 0.044 m\n 0.041 s\n 0.037 p\n 0.032 u\n 0.030 j\n 0.028 w\n\nAlofonija \nNazal na kóńcu złožki se móžo ako někaki nazalny konsonant wugranja, lěcrownož jo normalnje, asimilěrowaś na slědujucy konsonant. To groni, typiski se stanjo ako pśed \/t\/ abo \/s\/, ako pśed \/p\/, ako pśed \/k\/, a ako pśed \/j\/. \n\nJeje małkego fonemowego inwentara dla - Toki Pona dowóli wjele alofoniskich wariacijow. Na pś., \/p t k\/ se móžo wugranjaś ako ale teke ako , \/s\/ ako abo ale teke ako , \/l\/ ako ale teke ako , a wokale mógu byś pak dłujke abo krotke. \nPak jeje zukowy inwentar pak phonotactics (patterns móžnych zukowych kombinacijow) se mógu namakaś w majoriśe cłowjekowych rěcow. Na pś., *\/ji, wu, wo\/ teke su njemóžne w Korejańšćinje, kótarež jo pśigódne jolic se pišo Toki Pona w Hangulu, kótaryž njebu žedne wašnje měł, pisaś take złožki (glědaj dołojce).\n\nGramatiska struktura a słowoskład \nTypologiski Tokipona jo izolěrujuca rěc (pó jadnom morfemje w jadnom słowje). Jeje stawny słowoslěd jo subjekt-werb-objekt. Role wšakich słowow w saźe se rozeznawa pśez sadowóźělowy źělak „la“ (kótaryž kóńcy adwerbowy komplement), „li“ (źěla subjekt wót werba), a „e“ (akuzatiwna prepozicija). Modificěrujucy (adwerby a adjektiwy) slěduju modificěrowanemu słowu, mimo adwerbialnych pódsadow, kótarež stoje pśed modificěrowaneju głowneju sadu, rozdźělone wót jeje pśez „la“.\n\nNejmjeńše słowa se wužywaju we wšakich rolach, kaž werb, substantiw, adjektiw. Samo prepozicija ma teke werbowe a\/abo substantiwowe wužyśa, na pś. „tawa“ = „k“ abo „hyś“.\n\nPronomeny \nBazowe jadnotne pronomeny su „mi, sina, ona, ni“ = „ja, ty, wón\/wóna\/wóno, ten\/to“. Druge pronomeny se formuju pśez pśidaśe wót „mute“ (= „wjele“), toś „mi mute“ = „my“, „sina mute“ = „wy“, atd. Słowo „jan“ (= „cłowjek, wósoba“) teke móžo rolu měś kaž njedefiněrowany pronomen kaž esperantorěcne słowo „oni“, a „ijo“ („wěc“) kaž esperantorěcne słowo „io“ (serbski „něco“).\n\nJolic se pronomen „mi“ abo „sina“ ako subjekt sady wužywa, pótom se partikla „li“ njewužywa, aby subjekt wót predikata źělił.\n\nSłowoskład \n\nToki Pona wujźo z zakładnym słowoskładom wót jano 123 słowow. Toś te słowa su mimo togo hyšći zwětšego wjelgin krotke źaržane, a póchadaju pśedewšym ze slědujucych rěcow:\n Engelšćina\n Tokpisinšćina\n Finšćina\n Georgišćina\n Nižozemšćina\n Akadiska francojšćina\n Esperanto\n Chorwatšćina\n Chinšćina (Normowa chinšćina a Kantonesišćina)\n\nW Toki Pona se wjele zestajanych syntagmow wužywaju, dokulaž wopšawdna kompozicija njeeksistěrujo.\n „kili suwi jelo“ = „banana“ (pó słowje: płod słodki žołty, toś „žołty słodki płod“, yellow fruit)\n „pan pi sike mama waso“ = „wafla“ (pó słowje: trajdowy produkt, wót, koło, maśerne, ptaška; toś „jajowy mlinc“, cereal-grain-product of bird maternal round-things).\n\nŹěle śěła \n\nSłowa za źěle śěła su (Glědaj, až słowa bźez nožki stoje we wšych žrědłach.):\n lawa (głowa)\n anpa lawa (šyja)\n linja (włosy), teke linja lawa\n nena (nos), teke nena kon, nena lawa\n uta (guba)\n ijo uta walo (zuby), teke walo uta \n palisa uta (jězyk)\n oko (woko)\n linja lili oko (wobwóco, mykawki)\n kute (wucho), teke nena kute, lupa kute\n anpa pi sinpin lawa (pódguba, broda)\n luka (ruka)\n palisa luka (palc)\n insa (brjuch)\n noka (noga)\n palisa lili noka (nozyny palc)\n poka (kłud)\n sinpin (gruź, žywot, brjuch, woblico)\n linja sinpin (broda)\n nena sike meli (nadra)\n monsi (slědk)\n selo (kóža)\n\nDobru lisćinu móžoš w nimskorěcnem kursu namakaś. Jolic maš lubjej informacije z wobrazom, glědaj do zwobrazowanego kursa w engelšćinje.\n\nBarwy \n\nRěc rozeznawa z pomocu bazowych słowow jano 5 barwow: „walo“ (běły), „pimeja“ (carny), „loje“ (cerwjeny), „laso“ (módry), „jelo“ (žołty). Druge barwy se mógu zwuraznjowaś pśez zestajane syntagmy (njeeksistěruju zestajane słowa), na pś. „laso jelo“ = „žołtomódry, zeleny“.\n\nAby dwójobarwnu wěc pomjenjował, pótrjebujomy słowje „en“ a „pi“.\n „len pi loje en laso“ = „drastwa w cerwjenej a módrej“ („loje laso“ wóznamjenja „lila“!)\n\nLicbniki \nToki Pona ma jano pěś bazowych licbnikow, kótarež pśecej pó pótrjefjonem substantiwje stoje. A to:\n „ala“ = „nul, nje-“\n „wan“ = „jaden“\n „tu“ = „dwa“\n „sike tu“ = „dwě bali“\n „mute“ = „někotare, wjele“\n „mi mute“ = „my, nas“\n „ale“ = „wšo, wše“\n\nCłowjeki, kótarež se kśě pitśku dokładnjej zwuraznjaś, mógu teke dalše słowa, kaž na pś. „luka“ = „ruka“ ako licbniki wužywaś. Mimo togo se mógu zestajane syntagmy za to wužywaś, na pś.\n „tu tu“ = „styri“\n „luka wan“ = „šesć“\n „luka tu“ = „sedym“\n „luka luka“ = „źaseś“\n „luka luka wan“ = „jadnasćo“.\nMimo togo w toś tej šemje „mute“ wóznamjenja 20 a „ale“ 100. Na pś.\n „mute mute luka“ = „45“\n „ale ale wan“ = „201“.\n\nZa twórjenje ordinalnych licbnikow se słowo „nanpa“ wužywa.\n „jan pi nanpa wan“ = „prědna wósoba“.\n „meli mi pi nanpa wan li jo e luka suli.“ = „mója prědna pśijaśelka jo měła wjelikej ruce.“\n\nNowe słowa \nNowe słowa su hyšći małke: „pan“ = „trajdowy produkt (pšenica, rajs, rožka)“ ( cereal-grain product (wheat, rice, corn)). Za „wiki“ něnto se móžo „esun“ wužywaś, kótarež póchada z Akanšćiny, wót słowa „edwamu“ [] = „na wikach“, z „dwa“ [] = „wiki“.\n\nZestarjone słowa \nNěkotare słowa, kótarež se w starych tekstach jawje, su něnto zestarjone. Słowo „iki“ (něnto „ona“ = „wón, wóna, wóno, wóni“) jo było drugemu słowu pśeliš pódobne, a to „ike“ = „zły“.\n\nTśi słowa „leko“ („blok, schód“), „kan“ („z“, něnto „poka“), a „pata“ („bratš, sotša“, něnto „jan sama“) buchu bźez nowych narownanjow wótwónoźone.\n\nSwójske mjenja a cuzorěcne póžyconki \nSwójske mjenja a druge cuzorěcne póžyconki pśecej su adjektiwy, nic samostatne słowa. Na pś. „jan Sonja“: pó słowje, „cłowjek Sonja“, (esperantorěcnje) „ulo Sonja“.\n\nPšawopis \n\nWše słowa se konsekwentnje małko pišu, samo jolic wóni na zachopjeńku sady stoje. Jano pśi „njeoficielnych słowach“, kótarež słowoskładoju wót Toki Pona njewuskócyju, toś swójske mjenja wósobow, ale teke geografiske a cuzorěcne wóznamjenjenja, jo wjelike pisanje dowólone.\n\nTwaŕ sadow \nW Toki Pona eksistěruju kaž w dolnoserbšćinje słowne družyny substantiw, werb, adjektiw, adwerb, konjunkcija a prepozicija. Aby słowoskład pak weto małko źaržaś, se w Toki Pona slědujuce zrědowanje nałožuju:\n\n Kužde słowo wobsejźi młogolicbne denotacije. Tak wóznamjenja słowo „suli“ nic jano „wjeliki“ abo „dłujki“, ale teke „wažny“. Słowna abo pozicija sadowych cłonkow jo pśez to cesto rozsudna za korektne wóznam wěstego słowa.\n Pśez kombinacije wšakich słowow bywaju pśidatne wóznamjenjenja zbytne. Tak se wugranja zapśimjeśe „wopor“, pśez to až se słowje „jan“ („cłowjek“) a „pakala“ („zranjony“) k „jan pakala“ zwězujo. Licba słownych kombinacijow jo tak zawěsće njewobgranicowana.\n Njeeksistěrujo žeden genus, kazus abo numerus (kaž pó zwuconej wašni w izolěrowanych rěcach)\n Tež njeeksistěrujo žedna konjugacija abo deklinacija\n Wótpowědnik za słowo „byś“ kompletnje felujo, a pśez to teke wšykne casowe formy. Sada móžo togodla pśitomnosć, zajźonosć abo pśichod wopisowaś (glědaj tabelu)\n\nJadnora sada se zestaj ze jadnogo subjekta a jadnogo werba abo adjektiwa, toś na pś. „mi awen.“ = „Ja cakam.“, ale teke „My cakamy.“ Aby pak teke wěcej komplikowane a kompleksowe sady za pśisłucharja abo cytarja rozymliwe był, buchu styri „pomocne słowa“ do sadow zawězowali. Pśez to jo móžno, subjekty, objekty, rozdźělne werby ale teke adjektiwy a adwerby mjaz sobu rozeznawaś:\n\n Wěcej direktnych objektow: „mi moku e kili e telo.“ = „ja jěm płody a piju wódu“ Słowko „e“ tu pokazujo, až „kili“ a „telo“ direktnej objekta stej a k werboju „moku“ słušatej\n Wěcej werbow: „waso li lukin li moku.“ = „Ptašk glěda a jě.“ Słowko „li“ pśi tom wujasnjujo, až se wobej werba „lukin“ a „moku“ na samski subjekt „waso“ póśegujotej\n Kombinacije wót substantiwow a adjektiwow: „jan pi pona lukin.“ = „Derje wuglědajucy cłowjek.“ Bźez słowka „pi“, by sada „Kukajucy pśijaśel.“ wóznamjenjował, dokulaž „jan pona“ wóznamjenja „pśijaśel“ a „lukin“ ako adjektiw slědujo.\n Adwerbialny kontekst: „tenpo ni la mi lape“ „něnto spim“. Na kóńcu adwerbialnego konteksta musy partikla „la“ stojaś. Mimo togo cełk stoj pśed subjektom sady. Gromadu ze słowom „ken“ ma wóznam „snaź“, na pś. „ken la jan Lisa li moku e suwi.“ = „snaź Lisa jo jěła słodkosć.“ Pśed partiklu la teke móžo ceła sada stojaś. Pótom ma wóznam „jolic“, na pś. „mi lape la ali li pona.“ = „jolic spim, wšo jo dobre.“\n Teke w pšašanju pó starstwje se partikla „la“ jawi: „tenpo pi mute seme la sina sike e suno?“ = (pó słowje: „Kak cesto sy słyńco wobkružył?“) „Kak sy stary?“ Wótegrono se pó slědujucej šemje twóri: „tenpo mute wan la mi sike e suno.“ = (pó słowje: „20+1=jadenadwaźasća razow som słyńco wobkružył.“) „Som jadenadwaźasća lět stary.“\n\nSłowka „e“, „la“, „li“ a „pi“ žeden swójski wóznam njamaju. Wóni maju jano zajźowaś, až pśi kompleksowych sadach se njedorozměśa pódawaju. Dokulaž to jo njewšedne znamje planoweje rěcy Toki Pona, wužyśe toś tych styri „pomocnych słowow“ na zachopjeńku zawěsće pitśku zwucenja pótrěbne.\n\nZa negaciju se partikla „ala“ wužywa.\n Normalnje partikla „ala“ slědujo pó werbje. „mi lape ala.“ = , „njespim.“\n Pśi modalnem werbje wóna jomu slědujo. „mi wile ala lape.“ = „ja njok spaś.“\n Ale se móžo teke ako subjekt abo objekt wužywaś. Pótom ma wóznam „nic“, na pś. „ala li jaki“ „nic jo njerěšne.“ Glědaj, až se njamóžo ze słowom „ijo“ kombiněrowaś.\n Partikla „ala“ se teke za wariantu pšašanja wužywa. „sina jo ala jo e tomo?“ = „maš dom?“ Pśi tom se werb pódwójujo. W pozitiwnem wótegronje se jano werb wóspjetujo: „jo“, mjaztym až w negatiwnem wótegronje werb z partiklu „ala“ se jawi: „jo ala“.\n\nZa pšašanja z wopšawdnym pšašańskim słowom se „seme“ wužywa. Wóno móžo „chto“ abo „co“ wóznamjenjowaś.\n Wóno ako subjekt na zachopjeńku sady stoj. „seme li moku e kili mi?“ = „chto jo jěł mój płod?“\n Wóno ako objekt pó partikli „e“ abo pó werbje stoj. „sina lukin e seme?„ = „co glědaš?“\n Pó słowje „lon“ ma wóznam „źo?“. „pipi lon seme?“ = „źo jo bruk?“\n Pó słowje „tan“ ma wóznam „wótkul?“ abo „cogodla?“. „sina moku e suwi tan seme?„ = „cogodla sy jěł słodkosć?“\n Aby pó wósobje pšašało, słowo „jan“ pśed „seme“ stoj. Cełk ako subjekt prědku stoj. „jan seme moku e suwi?“ = „chto jě słodkosć?“ Cełk ako objekt pó werbje stoj. „sina lukin e jan seme?“ = „kogo wiźiš?“\n Pó drugich substantiwach ma wóznam „kótary?“. „ma seme li pona tawa sina?“ = „kótare kraje maš rad?“ „sina kama tan ma seme?“ = „z kótarego kraja pśiźoš?“\n\nTekstowe pśikłady\n\nWóścenas \nAko tekstowy pśikład se tu Wóścenas w Toki Pona pokaza:\n\nLěpšyny a njelěpšyny \n\nWětša lěpšyna wót Toki Pona jo krotki cas za wuknjenje. Pśez pšawidłowne zwucowanje jo móžno, Toki Pona južo pó jadnom mjasecu z jogo 118 zakładnymi wokablami a jogo gramatiskimi pšawidłami wobkněžyś.\n\nNjelěpšyna jo, až słowoskład wót Toki Pona źe za wšedne rozgrona zwětšego dosega, se za fachowe rozgrona pak skerjej mjenjej góźe, dokulaž se 118 zakładnych słowow pśi tom wjelgin spěšnje k dłujkim a pó źělach lubowólnym słownym kombinacijam nakopiju, kótarež se dla jich wěcejwoznamowosća lěbda k tomu wužywaś mógu, fachowje wutrjefnje a njemokato wopisowaś (mysl na zapśimjeśa kaž „dichtunga cylindrojskeje głowy“ a „nacionalny socializm“). Teke ceste, eksaktne wužyśe wót licbnikow wušej 20 se góźi z Toki Pona jano relatiwnje śěžko zwopšawdnjowaś, natśěgatego twórjenja dla. Pśi wužyśa toś teje planoweje rěcy se wobgranicujo pśi wjelikich licbach pak wědobnje a zekšěto na pśepisowanje „wjele“.\n\nGlědaj teke \n Planowa rěc\n Sona, Tokpisinšćina\n\nNožki\n\nWótkaze \n\n Wikia li toki pona — se we Wikia wudaśe lichotneje encyklopedija w rěcy Tokipona wuwijo.\n Oficielne websedło z wokablowymi lisćinami\n Nimske websedło wó Toki Pona\n Wiki-encyklopedija w Toki Pona (prjedawša Wikipedija)\n Nastawk wó Toki Pona w The Globe and Mail, Kanady nejwětšy nacionalny źenik\n Rusojski Fernsehshow wó planowych rěcach (Toki Pona bu wót 9:22 až 13:41 wobjadnowana).\n Toki-Pona-nastawk w serbiskem casopisu\n Nastawk wó spěšnem myslenju w znatym rusojskem casopisu Computerra z wjacorymi wótrězkami wó Toki Pona\n Lisćina sadow\n\nJadnotliwa rěc","num_words":3478,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.023,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":22238.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/G%C3%B3rkacowe%20rostliny","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Górkacowe rostliny (Ranunculaceae) su swójźba semjenjowych rostlinow (Spermatophytina).\n\nWopis \nGórkacowe rostliny su pśedewšym zelišćowe rostliny, zwětšego wěcejlětne.\n\nRozšyrjenje \nWóni su swětadaloko rozšyrjone, wósebnje w měrnych conach pódpołnocneje połkule zemje. \nJano wobej pódswójźbje isopyroideae + ranunculoideae wopśimjejotej teke w srjejźnej Europje wustupujuce taksony.\n\nSystematika \n5 pódswójźby: \nCoptidoideae\nGlaucidioideae\nHydrastidoideae\nIsopyroideae\nRanunculoideae\n50 rody, 1700 - 2525 družyny.\n\nWuběrk:\n akelaja (Aquilegia)\n módra akelaja (Aquilegia einseleana)\n śamna akelaja (Aquilegia atrata)\n wšedna akelaja (Aquilegia vulgaris)\n bimbawka (Pulsatilla)\n alpska bimbawka (Pulsatilla alpina)\n běła bimbawka (Pulsatilla micrantha)\n gólańska bimbawka (Pulsatilla patens)\n lěkarska bimbawka (Pulsatilla vulgaris)\n nalětna bimbawka (Pulsatilla vernalis)\n wisata bimbawka (Pulsatilla pratensis)\n wjelika bimbawka (Pulsatilla grandis)\n kichac (Helleborus), teke kichanka \n carny kichac (Helleborus niger)\n płotny kichac (Helleborus dumetorum)\n smjerźecy kichac (Helleborus foetidus)\n zeleny kichac (Helleborus viridis)\n čornica (Actaea)\n wšedna čornica (Actaea spicata)\n :hsb:čornucha (Nigella) \n sewna čornucha (Nigella sativa)\n njewjesćinka (Nigella damascena) \n rolna čornucha (Nigella arvensis)\n :hsb:črijki (Aconitum)\n chinske črijki (Aconitum chinense)\n japanske črijki (Aconitum japonicum)\n kosmate črijki (Aconitum pilipes)\n módre črijki (Aconitum napellus)\n pisane črijki (Aconitum variegatum)\n rozlatčene črijki (Aconitum degenii)\n tauriske črijki (Aconitum tauricum)\n žołte črijki (Aconitum lycoctonum) \n adonisowa rožycka (Adonis) \n lětna adonisowa rožycka (Adonis aestivalis)\n nalětna adonisowa rožycka (Adonis vernalis)\n nazymska adonisowa rožycka (Adonis annua)\n płomjenita adonisowa rožycka (Adonis flammea)\n jětšanka (Hepatica) \n pšawa jětšanka (Hepatica nobilis) \n žołty połnik (Trollius) \n europski žołty połnik (Trollius europaeus)\n łokaśina (Caltha)\n bagnowa łokaśina (Caltha palustris)\n górkac (Ranunculus) \n alpinski górkac (Ranunculus alpestris)\n běły górkac (Ranunculus aconitifolius)\n blědy górkac (Ranunculus sardous)\n blušćojty górkac (Ranunculus hederaceus)\n brejnininski górkac (Ranunculus breyninus)\n dulkaty górkac (Ranunculus bulbosus)\n grenjerski górkac (Ranunculus villarsii)\n górski górkac (Ranunculus montanus)\n ilěrski górkac (Ranunculus illyricus)\n gadojty górkac (Ranunculus sceleratus)\n jěry górkac (Ranunculus acris) \n kašubski górkac (Ranunculus cassubicus)\n korjenity górkac (Ranunculus serpens)\n korutański górkac (Ranunculus carinthiacus)\n łazawy górkac (Ranunculus repens)\n lažecy górkac (Ranunculus reptans)\n lěsny górkac (Ranunculus nemorosus)\n lodojcowy górkac (Ranunculus glacialis)\n měki górkac (Ranunculus lanuginosus)\n niski górkac (Ranunculus ficaria) \n pśeměnjaty górkac (Ranunculus hybridus)\n rěcny górkac (Ranunculus flammula)\n rolny górkac (Ranunculus arvensis)\n šćotkowy górkac (Ranunculus penicillatus)\n sněgběły górkac (Ranunculus ololeucos)\n šepjerjaty górkac (Ranunculus circinatus)\n škitojty górkac (Ranunculus peltatus)\n tśiźělny górkac (Ranunculus tripartitus)\n śańki górkac (Ranunculus trichophyllus)\n wódny górkac (Ranunculus aquatilis)\n wodoklonowy górkac (Ranunculus platanifolius)\n wosebny górkac (Ranunculus polyanthemus)\n wutšobojty górkac (Ranunculus parnassiifolius)\n wusoki górkac (Ranunculus lingua)\n złoty górkac (Ranunculus auricomus)\n žwałaty górkac (Ranunculus fluitans) \n :hsb:myšowka (Myosurus) \n :hsb:najmjeńša myšowka (Myosurus minimus)\n anemona (Anemone) \n alpska anemona (Anemone apennina)\n běła anemona (Anemone nemorosa)\n narcisowa anemona (Anemone narcissiflora)\n japańska anemona (Anemone flaccida)\n wjelika anemona (Anemone sylvestris)\n žołta anemona (Anemone ranunculoides)\n :hsb:pryšćenc (Clematis) \n alpski pryšćenc (Clematis alpina)\n hórski pryšćenc (Clematis montana) \n zahrodny pryšćenc (Clematis x hybridus) \n lěsny pryšćenc (Clematis vitalba)\n prosty pryšćenc (Clematis recta)\n włóski pryšćenc (Clematis viticella)\n :hsb:rohohłójčka (Ceratocephala) \n :hsb:wšědna rohohłójčka (Ceratocephala falcata)\n :hsb:šćón (Cinicifuga)\n :hsb:smjerdźacy šćón (Cinicifuga foetida)\n :hsb:wotrožnik (Consolida)\n narańši wotrožnik (Consolida hispanica)\n pólny wotrožnik (Consolida regalis)\n zahrodny wotrožnik (Consolida ajacis)\n kapłank (Delphinium)\n :hsb:hniduš (Delphinium staphisagria)\n wusoki kapłank (Delphinium elatum)\n :hsb:wušnička (Isopyrum) \n wšedna wušnička (Isopyrum thalictroides)\n :hsb:zymnička (Eranthis) \n wšedna zymnička (Eranthis hyemalis) \n :hsb:žiwotnik (Thalictrum)\n bahnowy žiwotnik (Thalictrum lucidum)\n jednory žiwotnik (Thalictrum simplex)\n sydrikojty žiwotnik (Thalictrum simplex subsp. galioides)\n mały žiwotnik (Thalictrum minus)\n módrozeleny žiwotnik (Thalictrum speciosissimum)\n pyšny žiwotnik (Thalictrum aquilegiifolium)\n wysoki žiwotnik (Thalictrum morisonii)\n žołty žiwotnik (Thalictrum flavum)\n\nNožki\n\nLiteratura \n Haeupler, Muer: Bildatlas der Farn- und Blütenpflanzen Deutschlands. 2. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2007). ISBN 978-3-8001-4990-2\n Aichele, D., Golte-Bechtle, M.: Was blüht denn da? Wildwachsende Blütenpflanzen Mitteleuropas. 56. Auflage; Franckh-Kosmos-Verlag, Stuttgart (1997) ISBN 3-440-07244-4\n Botanica - Das Abc der Pflanzen. 10000 Arten in Text und Bild; Tandem Verlag (2003). ISBN 3-8331-1600-5\n\nŽrědła \n Erhardt, Götz, Bödeker, Seybold: Zander - Handwörterbuch der Pflanzennamen. 17. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2002). ISBN 3-8001-3573-6\n\nWótkaze \n\n Górkacowe rostliny (Ranunculaceae) pśi DELTA \n Górkacowe rostliny (Ranunculaceae) pśi Flora of North America. \n Górkacowe rostliny (Ranunculaceae) pśi Flora of China. \n Małki pśeglěd wažnych pśiznamjenja swójźby wót Uniwersity München. \n Łapański list wót Uni-Ulm.","num_words":1404,"character_repetition_ratio":0.151,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.978,"perplexity_score":8216.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Krjasa","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Krjasa (Lepidium) jo rod ze swójźby kśicnokwětarjowych rostlinow (Brassicaceae).\n\nSystematika \nRodowe mě Lepidium bu wót Carl von Linné w Species Plantarum, 2, 1753, S. 643-645 nejpjerwjej wótzjawjane. Ako lektotypus bu Lepidium latifolium L. (N.L. Britton & A. Brown: Ill. Fl. N. U.S., 2. Auflage, 2, 1913, S. 164) póstajany. Rodowe mě Lepidium jo wót grichiskego słowa lepidion abo lepidos za spjerchlinu wótwóźone, kótarež se póśěgujo na naglěd płoda. \n\nPśi I. A. Al-Shehbaz et al 2002 buchu družynow něgajšnych rodow Cardaria, Coronopus a Stroganowia do roda Lepidium stajone. Synonymy za Lepidium L. su: Carara Medikus, Cardaria Desvaux, Coronopus Zinn, Neolepia W.A.Weber, Physolepidion Schrenk, Senebiera DC., Sprengeria Greene, Stroganowia Karelin & Kirilow. Ród Lepidium słuša k tribusoju Lepidieae znutśika swójźby Brassicaceae.\n\nK rodoju Lepidium słuša něźi 140 až 220 družynow (wuběrk) :\n\n Lepidium acutidens (A.Gray) Howell\n Lepidium africanum (Burm. f.) DC.\n Lepidium alashanicum H.L.Yang\n Lepidium alluaudii Maire\n Lepidium alyssoides A.Gray\n Lepidium apetalum Willd. (Syn.: Lepidium micranthum Ledeb.) \n Lepidium appelianum Al-Shehbaz (Syn.: Cardaria pubescens (C.A.Mey.) Jarm,. Hymenophysa pubescens C.A.Mey.)\n Lepidium arbuscula Hillebr.\n Lepidium austrinum Small\n Lepidium barnebyanum Reveal\n Lepidium bidentatum Montin\n Lepidium bonariense L.\n Lepidium brachyotum (Karelin & Kirilov) Al-Shehbaz\n Pólna krjasa (Lepidium campestre) (L.) W.T.Aiton, Syn.: Thlaspi campestre L.) \n Lepidium capense Thunb. (Syn.: Lepidium africanum auct.) \n Lepidium capitatum J.D.Hooker & Thomson\n Lepidium cardamines L.\n Solowa krjasa :de:Salz-Kresse (Lepidium cartilagineum (J.C.Mayer) Thell., Syn.: Lepidium crassifolium Waldst. & Kit., Thlaspi cartilagineum J.C.Mayer)\n Lepidium chalepense L. (Syn.: Cardaria chalepensis (L.) Hand.-Mazz., Cardaria draba subsp. chalepensis (L.) O.E.Schulz, Cardaria draba var. repens (Schrenk) O.E.Schulz, Cardaria repens (Schrenk) Jarm., Lepidium draba subsp. chalepense (L.) Thell., Lepidium draba var. repens (Schrenk) Thell., Lepidium repens (Schrenk) Boiss., Physolepidion repens Schrenk)\n Lepidium cordatum Willdenow ex Steven\n Pšawa ronica (Lepidium coronopus (L.) Al-Shehbaz, Syn.: Cochlearia coronopus L., Coronopus squamatus (Forssk.) Asch., Lepidium squamatum Forssk.)\n Lepidium crenatum (Greene) Rydb. (Syn.: Lepidium montanum var. spathulatum (B.L.Rob.) C.L.Hitchc., Lepidium scopulorum var. spathulatum B.L.Rob., Thelypodium crenatum Greene)\n Lepidium cuneiforme C.Y.Wu\n Lepidium davisii Rollins\n Gustokwětkata krjasa (Lepidium densiflorum Schrad.): Ze pódpołnocneje Ameriki do srjejźneje Europy zanjasona.\n Lepidium dictyotum A. Gray\n Suckata ronica (Lepidium didymum L., Syn.: Coronopus didymus (L.) Sm.) \n Šypojta krjasa (Lepidium draba L., Syn.: Cardaria draba (L.) Desv., Cardaria draba subsp. draba, Lepidium draba subsp. draba)\n Lepidium eastwoodiae Wooton\n Lepidium englerianum (Muschler) Al-Shehbaz\n Lepidium ferganense Korshinsky\n Lepidium flavum Torr.\n Lepidium fremontii S.Watson\n :hsb:Banćikata krjasa (Lepidium graminifolium L., Syn: Lepidium iberis L.) \n Wšakołopjenata krjasa (Lepidium heterophyllum Benth.)\n Lepidium hirtum (L.) Sm.\n Lepidium huberi S.L.Welsh & Goodrich\n Lepidium integrifolium Nuttall\n Lepidium jaredii Brandegee\n Lepidium lacerum C.A.Meyer\n Lepidium lasiocarpum Nutt.\n Pjeprica, teke pjepjericka a šyroka krjasa (Lepidium latifolium L.)\n Lepidium latipes Hooker\n Maca abo Peruski ginseng (Lepidium meyenii Walp, Syn.: Lepidium peruvianum G.Chacón de Popovici) \n Lepidium montanum Nutt.\n Lepidium nanum S.Watson\n Njedopóznata krjasa (Lepidium neglectum Thell.): Ze Pódpołnocneje Ameriki do srjejźneje Europy zanjasona.\n Lepidium nitidum Nutt.\n Lepidium o-waihiense Cham. & Schltdl.\n Lepidium oblongum Small\n Lepidium ostleri S.L.Welsh & Goodrich\n Lepidium oxycarpum Torrey & A.Gray\n Lepidium papilliferum (L.F.Henderson) A.Nelson & J.F.Macbride\n Lepidium paysonii Rollins\n Pśerosćona krjasa (Lepidium perfoliatum L.)\n Lepidium persicum Boiss.\n Lepidium pinnatifidum Ledeb.\n Lepidium ramosissimum A.Nelson\n Smjerźeca krjasa (Lepidium ruderale L.)\n Zagrodna krjasa (Lepidium sativum) L.)\n Lepidium schinzii Thell.\n Lepidium sordidum A.Gray\n Lepidium spinosum Ard.\n Lepidium strictum (S.Watson) Rattan ex B. L. Robinson\n Lepidium subulatum L.\n Lepidium thurberi Wooton\n Lepidium tiehmii (Rollins) Al-Shehbaz \t\n Lepidium vesicarium L.\n Lepidium villarsii Gren. & Godr.\n Wirgińska krjasa (Lepidium virginicum'' L.): Ze Pódpołnocneje Ameriki do srjejźneje Europy zanjasona.\n\nNožki\n\nŽrědła\n\nEksterne wótkaze \n\nKśicnokwětarjowe rostliny","num_words":1211,"character_repetition_ratio":0.112,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.019,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.784,"perplexity_score":6239.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/%C5%BDerlina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Žerlina (Cardamine) jo rostlinski rod ze swójźby kśicnokwětarjowych rostlinow (Brassicaceae). Dalšnej serbskej mjeni stej žerchlica a žerglica.\n\nSystematika \nRod Cardamine bu w lěśe 1753 wót Carl von Linné Species Plantarum, 2, S. 654-656 nejpjerwjej wótzjawjany. 1913 bu ako Lectotypus družyna Cardamine pratensis L. póstajona. Synonymy za Cardamine L. su: Dentaria L. (něnto rang pódroda), Dracamine Nieuwl., Heterocarpus Phil. Loxostemon Hook. f. & Thomson, Porphyrocodon Hook. f. Sphaerotorrhiza (O.E.Schulz) Khokhrjakov . \n\nRod zubica (Dentaria), kótaryž bu dłujko ako samostatnje wóźona, źinsa se ako pódrod do roda Cardamine stajony. rod Cardamine słuša k tribusoju Cardamineae w swójźbje Brassicaceae .\n\nRod wopśimjejo (něga něźi 150 družynow) něźi 200 družynow . \n\nW srjejźnej Europje wustupujuce družyny su :\n\n Pódrod Zahnwurz (Subgenus Dentaria)\n Zwiebel-Zahnwurz (Cardamine bulbifera (L.) Cr.)\n Quirlblättrige Zahnwurz (Cardamine enneaphyllos (L.) Cr.)\n Ausläufer-Zahnwurz (Cardamine glanduligera O. Schwarz)\n Fieder-Zahnwurz (Cardamine heptaphylla (Vill.) O. E. Schulz)\n Vielblättrige Zahnwurz (Cardamine kitaibelii Becherer)\n Finger-Zahnwurz (Cardamine pentaphyllos (L.) Cr.)\n Save-Zahnwurz (Cardamine waldsteinii Dyer)\n\n Pódrod žerlina (Subgenus Cardamine):\n Alpska žerlina (Cardamine alpina Willd.)\n Górka žerlina (Cardamine amara L.)\n Neuseeländisches Schaumkraut (Cardamine corymbosa Hoof. f.)\n Sumpf-Schaumkraut (Cardamine dentata Schult.) \n Lěsna žerlina (Cardamine flexuosa With.)\n kósmata žerlina (Cardamine hirsuta L.)\n Pryskata žerlina (Cardamine impatiens L.)\n Májovský-Wiesen-Schaumkraut (Cardamine majovskii Marhold & Záborský)\n Weißes Wiesen-Schaumkraut (Cardamine matthioli Moretti)\n Kwěćikata žerlina (Cardamine parviflora L.)\n Łucna žerlina, tež žerlina, žerchlica a žerglica (Cardamine pratensis L.) \n Rezedowa žerlina (Cardamine resedifolia L.)\n Gebirgs-Wiesen-Schaumkraut (Cardamine „rivularis“, subalpin w pódzajtšnych Alpach, njeidentiski z Cardamine rivularis w Karpatach)\n Tśiłopjenkata žerlina (Cardamine trifolia L.)\n Morast-Wiesen-Schaumkraut (Cardamine „udicola“), diploidna, lěbda wót polyploidnych populacijow wót Cardamine pratensis wótgranicobna.\n\nW Europje a regionje Srjejźnego mórja wustupuju slědujuce družyny :\n Cardamine acris Griseb.\n Cardamine alpina Willd.\n Cardamine amara L.\n Cardamine amporitana (Cadevall) Sennen & Pau\n Cardamine apennina Lihová, Tribsch & Marhold\n Cardamine asarifolia L.\n Cardamine barbaraeoides Halácsy\n Cardamine battagliae Cesca & Peruzzi\n Cardamine bellidifolia L.\n Cardamine bipinnata (C.A.Mey.) O.E.Schulz\n Cardamine bulbifera (L.) Crantz\n Cardamine caldeiranum Guthnick\n Cardamine carnosa Waldst. & Kit.\n Cardamine castellana Lihová & Marhold\n Cardamine chelidonia L.\n Cardamine corymbosa Hook. f.\n Cardamine crassifolia Pourr.\n Cardamine dentata Schult.\n Cardamine dubia Nicotra\n Cardamine enneaphyllos (L.) Crantz\n Cardamine ferrarii Burnat\n Cardamine flexuosa With.\n Cardamine gallaecica (M.Laínz) Rivas-Mart. & Izco\n Cardamine glanduligera O.Schwarz\n Cardamine glauca DC.\n Cardamine graeca L.\n Cardamine granulosa (Arcang.) All.\n Cardamine heptaphylla (Vill.) O.E.Schulz\n Cardamine hirsuta L.\n Cardamine impatiens L.\n Cardamine kitaibelii Bech.\n Cardamine macrophylla Willd.: Wustupujo w šyrokich źělach europskeje Rusojskeje ale teke w aziskej Rusojskej.\n Cardamine majovskii Marhold & Záborský\n Cardamine maritima DC.\n Cardamine matthioli Moretti\n Cardamine microphylla (Willd.) O.E.Schulz\n Cardamine monteluccii Brilli-Catt. & Gubellini\n Cardamine nymanii Gand.\n Cardamine opizii J.Presl & C.Presl\n Cardamine pancicii Hayek\n Cardamine parviflora L.\n Cardamine pectinata DC.\n Cardamine pentaphyllos (L.) Crantz\n Cardamine penzesii Ančev & Marhold\n Cardamine plumierii Vill.\n Cardamine pratensis L.\n Cardamine quinquefolia (M.Bieb.) Schmalh.\n Cardamine raphanifolia Pourr.\n Cardamine resedifolia L.\n Cardamine rivularis Schur\n Cardamine schulzii Urbanska-Worytkiewicz\n Cardamine seidlitziana Albov\n Cardamine silana Marhold & Perný\n Cardamine tenera C.A.Mey.\n Cardamine trifida (Poir.) B.M.G.Jones\n Cardamine trifolia L.\n Cardamine uliginosa M.Bieb.\n Cardamine waldsteinii Dyer\n Cardamine wiedemanniana Boiss.\n\n Družyny zwonka Europy a regiona Srjejźnego mórja (wuběrk):\n Cardamine africana L.\n Cardamine bonariensis Pers.\n Cardamine bulbosa (Schreb. ex Muhl.) Britton et al. (Syn.: Cardamine rhomboidea (Pers.) DC.) \n Cardamine concatenata (Michx.) O.Schwarz (Syn.: Dentaria concatenata Michx., Dentaria laciniata Muhl. ex Willd. )\n Cardamine cordifolia A.Gray (Syn.: Cardamine cordifolia var. lyallii (S.Watson) A.Nelson & J.F.Macbr., Cardamine lyallii S.Watson)\n Cardamine diphylla (Michx.) Alph.Wood\n Cardamine douglassii Britton\n Cardamine loxostemonoides O.E.Schulz\n Cardamine lyrata Bunge\n Cardamine macrophylla Willd.: Wustupujo w šyrokich źělach europskeje Rusojskeje ale teke w aziskej Rusojskej.\n Cardamine maxima (Nutt.) Alph.Wood (Syn.: Dentaria maxima Nutt.) \n Cardamine micranthera Rollins\n Cardamine nuttallii Greene (Syn.: Cardamine nuttallii var. pulcherrima (Greene) Roy L. Taylor & MacBryde, Cardamine pulcherrima Greene, Cardamine pulcherrima var. tenella (Pursh) Cronquist, Dentaria tenella Pursh)\n Cardamine trichocarpa Hochst. ex A.Rich.\n\nMě roda Cardamine sega slědk na pśedlinneiske awtory a źo slědk wót grichiskego słowa za zagrodnu krjasu.\n\nWopis\n\nStojnišćo\n\nRozšyrjenje\n\nWužywanje\n\nNožki\n\nŽrědła \n Fischer, M. A., Adler, W. & Oswald K.: Exkursionsflora für Österreich, Liechtenstein und Südtirol, Linz, 2005, ISBN 3-85474-140-5\n\nEksterne wótkaze \n\nKśicnokwětarjowe rostliny","num_words":1549,"character_repetition_ratio":0.134,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.023,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.909,"perplexity_score":5780.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Apioideae","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Apioideae su pódswójźba znutśika swójźby wokołkowych rostlinow (Apiaceae abo Umbelliferae). Z wěcej 400 rodami a 3500 družynami su na formach nejwěcej bogata pódswójźba.\n\nWopis\n\nSystematika \nKladogram wót Apiaceae z Apioideae a drugimi pódswójźbami wokołkowych rostlinow (Apiaceae):\n\nW pódswójźbje Apioideae jo wěcej 400 rodow a něźi 3500 družynow. Moderne pśepytowanja z gentechniskimi metodami pokazuju, až starodawna na morfologiji płodow bazěrujuca klasifikacija znutśika pódswójźby w šyrokich źělach njetrjefaca byś musy a jo k wjele njemonofyletiskim (pśir. kladistika) kupkam wjadła. Rozdźělenje pódswójźby do tribusow a rodow je togodla w běgu a aktualnje pśedmjat intensiwnego botaniskego slěźenja. Z Anthony R. Magee u. a. 2010 słušaju teke rody něgajšnych Saniculoideae ako dwa tribusa Steganotaenieae a Saniculeae sem.\n\nPódswójźba Apioideae se tuchylu do 21 tribusow rozrědujo a někotare rody hyšći njejsu do žednego tribusa zarědowane (pó Steven R. Downie u. a. 2001, F.-J. Sun u. a. 2004, A. R. Magee u. a. 2009), pśidatne informacije su „Germplasm Resources Information Network“ , „The Plant List - A working list of all plant species“a „The Euro+Med Plantbase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity“ wuwzate) (wuběrk na rody):\n\nTribus Aciphylleae M.F.Watson & S.R.Downie:\n Aciphylla J.R.Forst. & & G.Forst. (Syn.: Coxella Cheeseman & Hemsl.): Něźi 40 družynow jo pśedewšym w Nowoseelandskej rozšyrjone; něźi dwě družynje stej w Awstraliji domacnej.\n Anisotome Hook.f.: Domownja něźi 16 družynow je pśedewšym Nowoseelandska.\n Gingidia J.W.Dawson (Syn.: Gingidium J.R.Forst. & G.Forst.): Něźi sedym družynow se namaka z pěś družynami w Nowoseelandskej a dwěma družynoma w Awstraliji.\n Lignocarpa J.W.Dawson: Něźi dwě družynje stej w Nowoseelandskej domacnej.\n Scandia J.W.Dawson: Domownja něźi dweju družynowu je Nowoseelandska.\nTribus Annesorhizeae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z něźi šesć rodami w Europje a Africe:\n Annesorhiza Cham. & Schltdl.: Něźi 14 družynow jo w pódpołdnjowej Africe rozšyrjone.\n Astydamia DC.: Z jadnučkeju družynu:\n Nymphendolde (Astydamia latifolia (L.f.) Baill.): Rozšyrjeński teritorij jo na dłujkowjacornu Afriku a Kanariske kupki wobgranicowany.\n Chamarea Eckl. & Zeyh. (Syn.: Schlechterosciadium H.Wolff): Něźi pěś družynow jo w pódpołdnjowej Africe rozšyrjone.\n Ezosciadium B.L.Burtt: Z jadnučkeju družynu:\n Ezosciadium capense (Eckl. & Zeyh.) B.L.Burtt: Toś ta wobgrozona družyna jo jadnolětna rostlina a endemit Pódzajtšnego kapa.\n Itasina Raf. (Syn.: Thunbergiella H.Wolff): Z jadnučkeju družynu:\n Itasina filifolia (Thunb.) Raf.: Toś ta wobgrozona družyna jo endemit Pódwjacornego kapa.\n Molopospermum W.D.J.Koch: Jadna až tśi družyny wustupuju w Europje, na pś.:\n Peloponnesische Schirmdolde, Striemendolde, Striemensame (Molopospermum peloponnesiacum (L.) W.D.J.Koch)\n\nTribus Apieae Takht. ex V.M.Vinogr.:\n Knorpelmöhren (Ammi L., Syn.: Visnaga Gaertn.): Něźi šesć družynow jo w regionje Srjejźnego mórja domacne; na pś.:\n Ammi majus L.\n Dyla (rod) (Anethum L.: Z jadnučkeju družynu):\n Dyla (Anethum graveolens L.): Spócetny rozšyrjeński teritorij źinsa swětodaloko sajźoneje wěrcowego zelka jo była Krotkozajtšna Azija.\n Měrik (Apium L., Syn.: Panulia (Baill.) Koso-Pol.): Něźi 20 družynow jo w měrnych šyrinach swětodaloko rozšyrjone.\n Billburttia Magee & B.-E.van Wyk: Dwě družynje stej na Madagaskarje endemiskej.\n Deverra DC. (Syn.: Pituranthos Viv.)\n Foeniculum Mill: Z jadnučkeju družynu:\n Kopśica (Foeniculum vulgare L.): Spócetny rozšyrjeński teritorij źinsa swětodaloko sajźaneje rostliny jo był region Srjejźnego mórja.\n Naufraga Constance & Cannon: Z jadnjučkeju družynu:\n Naufraga balearica Constance & Cannon: Domownja lažy na špańskej kupce Mallorca.\n Peterzilija (rod) (Petroselinum Hill): Z dwěma družynoma, mjaz tym znata kulturna rostlina peterzilija (Petroselinum crispum (Mill.) Nyman & A.W.Hill); spócetnje domacna w Europje a zazdaśim Pódwjacorna Azija.\n Ridolfia Moris: Z jadnučkeju družynu:\n Ridolfia segetum (Guss.) Moris w regionje Srjejźnego mórja.\n\nTribus Arracacia:\n Arracacia Bancr.: Z jano jadneju družynu:\n Arakacha (Arracacia xanthorrhiza): Domownja jo Peru a Kolumbiska.\n Coaxana J.M.Coult. & Rose\n Coulterophytum B.L.Rob.\n Dahliaphyllum Constance & Breedlove: Z jano jadneju družynu:\n Dahliaphyllum almedae Constance & Breedlove\n Donnellsmithia J.M.Coult. & Rose\n Enantiophylla J.M.Coult. & Rose: Z jano jadneju družynu:\n Enantiophylla heydeana J.M.Coult. & Rose\n Mathiasella Constance & C.Hitchc.: Z jano jadneju družynu:\n Mathiasella bupleuroides Constance & C.L.Hitchc.\n Myrrhidendron J.M.Coult. & Rose\n Prionosciadium S.Watson\n Rhodosciadium S.Watson\nTribus Bupleureae Spreng. (snaź swójska pódswójźba Bupleuroideae S.L.Pan.): Z jadnučkim rodom:\n Hasenohren (Bupleurum L.): Z 180 až 190 družynami spócetnje w měrnych conach pódpołnocneje połkule rozšyrjone.\n\nTribus Careae Baill.:\nAegokeras Raf.\n Gusyne stopki (Aegopodium): Z pěś až sedym družynami a rozšyrjenim w Europje a Aziji.\n Garba (rod) (Carum L., Syn.: Selinopsis Coss. & Durieu): 20 až 30 družynow jo w Europje, pódpołnocnej Africe a Aziji rozšyrjone. Na pś.:\n Wšedna garba (Carum carvi) L.: Domownja lažy w krajach Srjejźnego mórja a w Krotkozajtšneje Azije.\n Carum multiflorum (Sm.) Boiss.: Domownja jo pódzajtšny region Srjejźnego mórja.\n Cyclospermum Lag.\n Sichelmöhren (Falcaria Fabr.): Na pś. Gemeinen Sichelmöhre.\n Fuernrohria K.Koch\n Grammosciadium DC.\n Rhabdosciadium Boiss.\nTribus Choritaenieae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jadnučkim rodom:\n Choritaenia Benth.: Z jadnučkeju družynu:\n Choritaenia capensis Burtt Davy: Wustupujo w pódpołdnjowej Africe.\nTribus Echinophoreae Benth.:\n Anisosciadium DC.: Domownja něźi tśich družynow lažy w Bliskem Pódzajtšu.\n Dicyclophora Boiss.: Z jadnučkeju družynu:\n Dicyclophora persica Boiss.: Domownja lažy w Iranje.\n Echinophora L.: Něźi źaseś družynow jo wót region Srjejźnego mórja pśez Balkansku połkupu a Ukrainu ale teke pśez pódwjacornu Aziju až do regiona Kawkaza rozšyrjone. Jadna družyna toś togo roda jo Echinophora spinosa.\n Ergocarpon C.C.Towns.: Z jadnučkeju družynu:\n Ergocarpon cryptanthum (Rech.f.) C.C.Towns.: Domownja jo Iran.\n Pycnocycla Lindl.: Domownja jadneje až někotarych družynow lažy w regionje Bliskego Pódzajtša.\nTribus Eriginieae Rydb.:\n Hansenia Turcz.\n Komarovia Korovin\n Parasilaus Leute\n Physospermopsis H.Wolff\nTribus Heracleum:\n Wjelkowa stopa (Heracleum L.)\n Malabaila Hoffm.\n Pastinaka (Pastinaca) L.\n Tetrataenium (DC.) Manden\n Tordylium Tourn. ex L.: Z něźi dwěma družynoma; na pś.:\n Apulischer Zirmet (Tordylium apulum L.)\n Zosima Hoffm.\nTribus Heteromorpheae M.F.Watson & S.R.Downie:\n Anginon Raf.\n Dracosciadium Hilliard & B.L.Burtt\n Glia Sond.\n Heteromorpha Cham. & Schltdl.\n Polemannia Eckl. & Zeyh.\n Pseudocarum C.Norman\n\nTribus Lichtensteinieae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jadnučkim rodom:\n Lichtensteinia Cham. & Schltdl.: Z rozšyrjenim w Pódpołdnjoweje Afriki.\nTribus Marlothielleae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jano jadnym rodom:\n Marlothiella H.Wolff: Z rozšyrjenim w pódpołdnjoafrikańskej Namibiji.\n\nTribus Oenantheae Dum.:\n Berle (Berula W.D.J.Koch)\n Wasserschierlinge (Cicuta L.): Z tśimi až wósym družynami w pódpołnocnych měrnych conach.\n Cryptotaenia DC.\n Cynosciadium DC.\n Helosciadium W.D.Koch\n Lilaeopsis Greene\n Limnosciadium Mathias & Constance\n Neogoezia Hemsl.\n Wasserfenchel (Oenanthe L.): Z něźi jadnasćo družynami; na pś.:\n Großer Wasserfenchel (Oenanthe aquatica (L.) Poir.)\n Oxypolis Raf.\n Perideridia Rchb.\n Ptilimnium Raf.\n Merk (Sium L.): Z něźi źaseś až 15 družynami z rozšyrjenim w Africe, Euraziji a pódpołnocnej Americe.\nTribus Phlyctidocarpeae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jano jadnym rodom:\n Phlyctidocarpa Cannon & Theobald: Wustupujo w pódpołdnjoafrikańskej Namibiji.\n\nTribus Pimpinelleae Spreng.:\n Aphanopleura Boiss.\n Arafoe Pimenov & Lavrova\n Bubon L.\n Bibernellen (Pimpinella L.): Z něźi 150 družynami, z kótarychž 16 z europskim wustupjenim.\n Psammogeton Edgew.\n Registaniella Rech.f.\nTribus Pleurospermeae M.F.Watson & S.R.Downie:\n Aulacospermum Ledeb.\n Eleutherospermum K.Koch\n Physospermum Cuss.\n Rippendolden (Pleurospermum) Hoffm.: Na pś. Österreichischen Rippensamen (Pleurospermum austriacum (L.) Hoffm.).\nTribus Pyramidoptereae Boiss.:\n Knollenkümmel (Bunium L.)\n Crithmum L.: Mit beispielsweise:\n Meerfenchel (Crithmum maritimum L.)\n Elaeosticta Fenzl\n Lagoecia L.\n Oedibasis Koso-Pol.\n Pyramidoptera Boiss.\n Scaligeria DC.\n\nTribus Saniculeae Burnett: Z wósym rodami a něźi 333 družynami:\n Sterndolde (Astrantia L.): Z źaseś družynami a pśewažnym rozšyrjenim w Europje.\n Mannstreu (Eryngium L.): Z něźi 230 až 250 družynami we wšych měrnych a śopłych regionach, pśedewšym w Centralnej Americe a pódpołdnjowej Americe.\n Hacquetia Neck. ex DC.: Z jadnučkeju družynu:\n Schaftdolde (Hacquetia epipactis DC.): Wustupujo pśedewšym w Srjejźnej Europje.\n Sanikel (Sanicula L.): Z něźi 37 až 40 družynami a głownym rozšyrjenim w pódpołnocnej Americe a pódzajtšnej Aziji; jadna družyna wustupujo w Srjejźnej Europje.\nTribus Scandiceae Spreng.:\n\nPódtribus Daucinae Dumort.:\n Agrocharis Hochst.\n Ammodaucus Coss. & Durieu: Z jadnučkeju družynu:\n Ammodaucus leucotrichus Coss.\n Conopodium W.D.J.Koch\n Cuminum L.: Z něźi styri družynami, na pś.:\n Kreuzkümmel (Cuminum cyminum L.)\n Marchwej (Daucus L.): Na pś.: Wšedna marchwej (Daucus carota)\n Krasnovia Popov ex Schischk.\n Laser Borkh. ex G.Gaertn., B.Mey. & Scherb.: Z jadnučkeju družynu:\n Rosskümmel (Laser trilobum (L.) Borckh.)\n Laserkräuter (Laserpitium L.)\n Melanoselinum Hoffm.\n Monizia Lowe: Z jadnučkeju družynu:\n Monizia edulis Lowe\n Strahldolde (Orlaya Hoffm.): Na pś.:\n Strahlen-Breitsame (Orlaya grandiflora (L.) Hoffm.)\n Pachyctenium Maire & Pamp.: Z jadnučkeju družynu:\n Pachyctenium mirabile Maire & Pamp.\n Polylophium Boiss.\n Pseudorlaya (Murb.) Murb.\n Thapsia L.\n\n Pódtribus Scandicinae Tausch:\n Kerbjel (Anthriscus Pers.)\n Balansaea Boiss. & Reut.\n Kälberkröpfe (Chaerophyllum L., Syn.: Chrysophae Koso-Pol.; manchmal Neoconopodium (Koso-Pol.) Pimenov & Kljuykov): Něźi 40 družynow wustupujo w Euraziji a pódpołnocnej Americe.\n Conopodium W.D.J.Koch\n Geocaryum Coss.\n Kozlovia Lipsky\n Krasnovia Popov ex Schischk.: Z jadnučkeju družynu:\n Krasnovia longiloba (Kar. & Kir.) Popov ex Schischk.\n Myrrhis Mill.: Na pś.:\n Domacna paprotka (Myrrhis odorata (L.) Scop.)\n Myrrhoides Heist. ex Fabr.: Z jadnučkeju družynu:\n Myrrhoides nodosa (L.) Cannon\n Neoconopodium (Koso-Pol.) Pimenov & Kljuykov (wótergi w roźe Kälberkröpfe (Chaerophyllum))\n Osmorhiza Raf.\n Scandix L.: Na pś.:\n Venuskamm (Scandix pecten-veneris L.)\n Sphallerocarpus Besser ex DC.\n Tinguarra Parl.\n Todaroa Parl.\n\n Untertribus Torilidinae Dumort.:\n Astrodaucus Drude\n Haftdolden (Caucalis L.): Na pś.:\n Möhren-Haftdolde (Caucalis platycarpos L.)\n Chaetosciadium Boiss.: Z jadnučkeju družynu:\n Chaetosciadium trichospermum Boiss.\n Glochidotheca Fenzl: Z jadnučkeju družynu:\n Glochidotheca foeniculacea Fenzl\n Lisaea Boiss.\n Szovitsia Fisch. & C.A.Mey.: Z jadnučkeju družynu:\n Szovitsia callicarpa Fisch. & C.A.Mey.\n Borstendolden oder Klettenkerbel (Torilis Adans.): Z něźi 20 družynami.\n Klettendolde (Turgenia Hoffm.)\n Yabea Koso-Pol.: Z jadnučkeju družynu:\n Yabea microcarpa Koso-Pol.\n\nTribus Selineae Spreng.:\n Aethusa L.: Z jadnučkeju družynu:\n Hundspetersilie (Aethusa cynapium) L.: Rozšyrjeński teritorij dosega wót Europy až do Pódzajtšneje Azije.\n Aletes J.M.Coult. & Rose\n Angelika (Angelica L.): Z 100 až 200 družynami pśedewšym w Africe a Euraziji, ale teke něźi 24 družynami w pódpołnocnej Americe.\n Carlesia Dunn.: Z jadnučkeju družynu:\n Carlesia sinensis Dunn\n Chamaele Miq.\n Chymsydia Albov\n Cnidiocarpa Pimenov\n Coelopleurum Ledeb. (se wót někotarych žrědłow ako synonym wot Angelica wjeźo)\n Cortia DC.\n Cymopterus Raf.\n Dystaenia Kitag.\n Endressia J.Gay\n Exoacantha Labill.\n Glehnia F.Schmidt ex Miq.\n Grafia Rchb.\n Harbouria J.M.Coult. & Rose: Z jadnučkeju družynu:\n Harbouria trachypleura J.M.Coult. & Rose\n Imperatoria L.\n Johrenia DC.\n Karativia Pimenov &Lavrova\n Libanotis Haller ex Zinn\n Lomatium Raf.\n Meum Mill.: Z jadnučkeju družynu:\n Bärwurz (Meum athamanticum (L.) H.Karst.)\n Musineon Raf.\n Neoparrya Mathias\n Notopterygium H.Boissieu\n Oreonana Jeps.\n Oreoxis Raf.\n Orogenia S.Watson\n Paraligusticum V.N.Tikhom.\n Haarstrang (Peucedanum L.): Z 100 až 200 družynami w Euraziji a Africe.\n Phlojodicarpus Turcz. ex Ledeb.\n Podistera S.Watson\n Polytaenia DC.\n Pseudocynopterus J.M.Coult. & Rose\n Pteryxia Nutt. ex Torr. & A.Gray\n Silge (Selinum L.): Beispielsweise mit:\n Kümmelblättrige Silge (Selinum carvifolia)\n Bergfenchel (Seseli L.):\n Shoshonea Evert & Constance: Z jadnučkeju družynu:\n Shoshonea pulvinata Evert & Constance\n Spermolepis Raf.\n Sphenosciadium A.Gray (se teke wótergi w Angelica wjeźo): Z jadnučkeju družynu:\n Sphenosciadium capitellatum A.Gray\n Taenidia (Torr. & A.Gray) Drude\n Tauschia Schltdl.\n Thaspium Nutt.\n Tommasinia Bertol.\n Xanthogalum Lallem.\n Zizia W.D.J.Koch\n\nTribus Smyrnieae Spreng.:\n Lecokia DC.: Z jadnučkeju družynu:\n Lecokia cretica DC.\n Gelbdolde (Smyrnium L.)\nTribus Steganotaenieae C.I.Calviño & S.R.Downie: Z dwěma rodoma a jano dwěma až tśimi družynami:\n Steganotaenia Hochst.\nTribus Tordylieae W.D.J.Koch:\n Cymbocarpum DC. ex C. A.Mey.\n\nNjezarědowane do tribusa su (incertae sedis):\n Ammoselinum Torr. & A.Gray\n Augenwurzen (Athamanta L.): Z něźi jadnasćo družynami; na pś.:\n Alpen-Augenwurz (Athamanta cretensis).\n Hohlsamen (Bifora Hoffm.): Z něźi tśimi družynami; na pś.:\n Strahliger Hohlsame (Bifora radians)\n Cenolophium W.D.J.Koch\n Brenndolden (Cnidium Cusson)\n Bołgłowa (Conium L.): Na pś.:\n Gefleckter Schierling (Conium maculatum)\n Schierlingssilge (Conioselinum Hoffm.)\n Koriander (Coriandrum L.): Z dwěma družynoma.\n Diplolophium Turcz.\n Erigenia Nutt.\n Erigenia bulbosa Nutt.\n Steckenkräuter (Ferula L.): Na pś.:\n Asant (Ferula assa-foetida)\n Ferulago W.D.J.Koch: Na pś.:\n Ferulago nodosa\n Ferulago thyrsiflora\n Krubera Hoffm.\n Libštok (Levisticum Hill (Syn.: Hipposelinum Britton & Rose)): Něźi tśi družyny su w Afghanistanje, krotkowjacornej Aziji, Europje a pódpołnocnej Americe rozšyrjone; na pś.\n Liebstöckel (Levisticum officinale W.D.J.Koch): Spócetna domownja lažy w pódwjacornej Aziji.\n Mutterwurzen (Ligusticum L.): Z něźi 48 družynami, na pś.:\n Alpen-Mutterwurz (Ligusticum mutellina (L.) Crantz)\n Lithosciadium Turcz.\n Opopanax W.D.J.Koch: Na pś.:\n Opopanax hispidus\n Prangos Lindl.\n Wiesensilgen (Silaum Mill.): Na pś.:\n Gewöhnliche Wiesensilge (Silaum silaus)\n Smyrniopsis Boiss.\n Sphaenolobium Pimenov\n Thecocarpus Boiss.: Z jadnučkeju družynu:\n Thecocarpus carvifolius (Boiss. & Balansa) Hedge & Lamond: Domownja jo Turkojska.\n Thysselinum Adans.\n Trachyspermum Link: Z něźi pěś družynami, na p̣ś.:\n Ajowan (Trachyspermum ammi (L.) Sprague)\n Radhuni (Trachyspermum roxburghianum (DC.) H.Wolff)\n Faserschirme (Trinia Hoffm.): Z něźi šesć družynami; na pś.:\n Blaugrüner Faserschirm (Trinia glauca)\n\nNožki\n\nŽrědła\n\nEksterne wótkaze \n\nWokołkowe rostliny","num_words":4111,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.033,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":4282.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Janowy%20krick","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Janowy krick (Ribes) jo jadnučki rod ze swójźby hendryškowych rostlinow (Grossulariaceae). Jogo płod jo janowka a hendryška (jano pśi družynje hendryškowy keŕ (Ribes urva-crispa)).\n\nWopis \nK rodoju janowy krick słuša něźi 150 pó źělach w lěśe zelenych, pó źělach pśecej zelenych kerkow. Wóni dośěgnu wusokosć wót až do 3 m.\n\nWurostki su dłujke, pśegibnjone, pó źělach śernojte. Gałuzy cesto su cerwjenojśe pśeběžane.\n\nŁopjena \nLapate łopjena su pó źělach zubate, na dolnem boku cesto meškowje kósmate.\n\nPśed wótpadom se do cerwjenego abo oranžowego pśebarwiju.\n\nKwiśonki \nKwiśo w póznej zymje abo na zachopjeńku nalěśa. Kwiśonki su zelenojte, žołte, cerwjene abo rožojte.\n\nPłody \nPód źělach seršćate běłe, šarlachcerwjene, wioletne, zelene abo carne jagody su zwětšego jědne.\n\nSystematika a rozšyrjenje \nSwójźba Grossulariaceae bu lěśe 1805 wót Augustin-Pyrame de Candolle w Flore Française, Troisième Édition, 4(2), S. 405 nastajona. Typusowy rod Grossularia Mill. bu w lěśe 1754 wót Philip Miller w The Gardeners Dictionary ... Abridged ..., 4. nakład z typusowej družynu Grossularia hirsuta Mill. wózjawjany. Někotare hyšći pśi A. Cronquist 1981 do Grossulariaceae zarědowanych rodow z kapslowymi płodami źinsa su swójske swójźby: Itea ako Iteaceae a Escallonia Mutis ex L. f. ako Escalloniaceae.\n\nMě roda Ribes bu w lěśe 1753 wót Carl von Linné w Species Plantarum, 1, S. 200–202 prědny raz wózjawjane. Typusowa družyna jo Ribes rubrum L.. synonymy za Ribes L. su: Botrycarpum A. Rich., Botryocarpium Spach, Calobotrya Spach, Cerophyllum Spach, Chrysobotrya Spach, Coreosma Spach, Grossularia Mill., Liebichia Opiz, Rebis Spach, Ribesium Medik., Rolsonia Rchb.. \n\nRod Ribes se do pódrodow a sekcijow rědujo, tu kuždy pad z wuběrkom na družynach :\n Pódrod Berisia: \t \t \t \t\n Sekcija Berisia:\n Ribes affine Kunth \n Górski janowy krick (Ribes alpinum L., Syn.: Ribes dioicum Moench) \n Ribes armenum Pojark. \n Ribes brachybotrys (Wedd.) Jancz. \n Ribes cuneifolium Ruiz & Pav. \n Ribes fontaneum Bochkarn. \n Ribes glaciale Wall. \n Ribes heterotrichum C.A.Mey. \n Ribes komarovii Pojark. \n Ribes laciniatum Hook. f. & Thomson (Syn.: Ribes tenue Jancz.) \n Ribes luridum Hook. f. & Thomson \n Ribes maximowiczianum Kom. \n Ribes maximowiczii Batalin \n Ribes orientale Desf. \n Ribes vilmorinii Jancz. \t\t\t\n Sekcija Davidia:\n Ribes henryi Franch. \n Ribes laurifolium Jancz. \t\t\t\n Sekcija Diacantha:\n Ribes diacanthum Pall. \n Ribes pulchellum Turcz. \n Ribes saxatile Pall. \t\t\t\n Sekcija Hemibotrya:\n Ribes fasciculatum Siebold & Zucc. \t\t\t\n Pódrod Grossularia (Mill.) Pers. (hendryškowe kerje): \t\t\t\t\n Sekcija Grossularia (Mill.) Nutt.:\n Ribes aciculare Sm. \n Ribes alpestre Wall. ex Decne. \n Ribes binominatum A.Heller \n Ribes burejense F.Schmidt \n Ribes curvatum Small \n Ribes cynosbati L. (Syn.: Ribes gracile Michx. )\n Ribes divaricatum Douglas \n Ribes formosanum Hayata \n Ribes hirtellum Michx. \n Ribes inerme Rydb. \n Ribes leptanthum A.Gray \n Ribes missouriense Nutt. \n Ribes niveum Lindl. \n Ribes oxyacanthoides L. \n Ribes pinetorum Greene \n Ribes quercetorum Greene \n Ribes rotundifolium Michx. \n Ribes sinanense F.Maek. (Syn.: Ribes grossularioides Maxim.) \n Ribes stenocarpum Maxim. \n Hendryškowy keŕ (Ribes urva-crispa L., Syn.: Grossularia reclinata (L.) Mill., Ribes grossularia L., Ribes reclinatum L.)\n Ribes velutinum Greene \n Ribes watsonianum Koehne \t\t\t\n Sekcija Robsonia:\n Ribes amarum McClatchie \n Ribes californicum Hook. & Arn.\n Ribes echinellum (Coville) Rehder \n Ribes lobbii A.Gray \n Ribes menziesii Pursh \n Ribes roezlii Regel \n Ribes speciosum Pursh \n Ribes thacherianum (Jeps.) Munz \t\t\t\n Pódrod Grossularioides:\n Ribes horridum Rupr. \n Ribes lacustre (Pers.) Poir. (Syn.: Ribes grossularioides Michx. ex Steud., Ribes oxyacanthoides var. lacustre Pers.)\n Ribes montigenum McClatchie \t\t\t\t\n Pódrod Parilla: \t\t\t\t\n Sekcija Andina:\n Ribes bolivianum Jancz. \n Ribes cucullatum Hook. & Arn.\n Ribes gayanum (Spach) Steud. (Syn.: Rebis gayanum Spach, Ribes villosum Gay )\n Ribes incarnatum Wedd. \n Ribes lehmannii Jancz. \n Ribes pentlandii Britton \n Ribes trilobum Meyen \t\t\t\n Sekcija Parilla:\n Ribes magellanicum Poir. \n Ribes punctatum Ruiz & Pav. \n Ribes valdivianum Phil. \t\t\t\n Pódrod Ribes \t\t\t\t\n Sekcija Botrycarpum:\n Ribes americanum Mill. \n Ribes bracteosum Douglas \n Ribes dikuscha Fisch. ex Turcz. (Syn.: Ribes appendiculatum Krylov)\n Ribes fragrans Pall. (Syn.: Ribes graveolens Bunge)\n Ribes ×fuscescens (Jancz.) Jancz. (= R. bracteosum × R. nigrum, Syn.: Ribes bracteosum var. fuscescens Jancz.)\n Ribes hudsonianum Richardson \n Ribes janczewskii Pojark. \n Ribes japonicum Maxim. \n Carny janowy krick (Ribes nigrum L.) \n Ribes pauciflorum Turcz. ex Pojark. \n Ribes procumbens Pall. \n Ribes turbinatum Pojark. \n Ribes ussuriense Jancz. \n Ribes viburnifolium A.Gray \t\t\t\n Sekcija Calobotrya:\n Ribes ×bethmontii Jancz. (= R. malvaceum × R. sanguineum)\n Ribes ciliatum Humb. & Bonpl. ex Schult. \n Ribes howellii Greene \n Ribes malvaceum Sm. \n Ribes neglectum Rose \n Ribes nevadense Kellogg \n Kšejcerwjeny janowy krick (Ribes sanguineum Pursh): Domownja jo Pódpołnocna Amerika. \n Ribes viscosissimum Pursh (Syn.: Ribes hallii Jancz.)\n Ribes wolfii Rothr. (Syn.: Ribes mogollonicum Greene) \t\t\t\n Sekcija Cerophyllum:\n Ribes cereum Douglas \n Ribes mescalerium Coville \t\t\t\n Sekcija Fargesia \t\t\t\n Sekcija Heritiera:\n Ribes erythrocarpum Coville & Leiberg \n Ribes glandulosum Grauer (Syn.: Ribes prostratum L'Hér.) \n Ribes laxiflorum Pursh (Syn.: Ribes affine Douglas ex Bong., Ribes coloradense Coville) \n Ribes sachalinense (F.Schmidt) Nakai \t\t\t\n Sekcija Microsperma:\n Ribes ambiguum Maxim. \t\t\t\n Sekcija Ribes:\n Ribes altissimum Turcz. ex Pojark. \n Ribes ×futurum Jancz. (= R. rubrum × R. warszewiczii)\n Ribes griffithii Hook. f. & Thomson \n Ribes himalense Royle ex Decne.\n Ribes ×holosericeum Otto & A.Dietr. (= R. petraeum × R. spicatum)\n Ribes ×koehneanum Jancz. (= R. multiflorum × R. rubrum) \n Ribes latifolium Jancz. \n Ribes longeracemosum Franch. \n Ribes mandshuricum (Maxim.) Kom. \n Ribes meyeri Maxim. \n Ribes moupinense Franch.\n Ribes multiflorum Kit. ex Schult.\n Ribes palczewskii (Jancz.) Pojark. \n Ribes pallidiflorum Pojark. \n Skalny janowy krick (Ribes petraeum Wulfen: Domownja jo pódpołdnjowa a pódzajtšna Europa, Azija, pódpołnocna Afrika. \n Cerwjeny janowy krick (Ribes rubrum) L.: Domownja jo Europa.\n Kłoskaty janowy krick (Ribes spicatum) E.Robson\n Ribes triste Pall.\n Ribes warszewiczii Jancz. \t\t\t\n Sekcija Symphocalyx:\n złoty janowy krick (Ribes aureum Pursh, Syn.: Ribes odoratum H.L.Wendl. = Derje wónjecy janowy krick): Domownja jo pódpołnocna Amerika. \n\nSwětodaloko rod wopśimjejo něźi 140 až do 160 družynow. Głowny rozšyrjeński teritorij jo měrnych klimatowe regiony pódpołnocneje połkule, ale teke w Andach eksistěruju někotare družyny. W Chinskej wustupujo 59 družynow, z kótarychž 25 jano tam. 53 družynow wustupujo w pódpołnocnej Americe. Pśeśiwo tomu su jano mało družynow w pódpołdnjowej Americe domacne.\n\nZagrodniske wuplahowanki: \n :de:Jostabeere, abo nimski Jochelbeere (Ribes ×nidigrolaria Rud.Bauer & A.Bauer): Jo zagrodniske kśicenje (hybrida) z R. nigrum × R. divaricatum × a R. uva-crispa.\n Kulturne hendryškowe kerje su z wobeju družynowu Ribes uva-crispa a Ribes hirtellum nastali.\n\nStojnišćo\n\nRozšyrjenje \nRostliny su w chłodno-měrnych regionach pódpołnocneje hemisfery rozšyrjone.\n\nWužywanje\n\nNožki\n\nŽrědła \n Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, bok 775\n\nEksterne wótkaze \n\nHendryškowe rostliny\nSad","num_words":1846,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.005,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.981,"perplexity_score":13305.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Sl%C4%9Bpja%C5%84ska%20nar%C4%9Bc","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Slěpjańska narěc jo serbska pśechodna narěc w regionje na pódpołnocnopódzajtšnej periferiji Sakskeje. Slěpjański region z relatiwnej rěcnej a kulturnej samostatnosću jo źinsa źěl Wokrejsa Zgórjelc Lichotnego stata Sakskeje, granicujo z Bramborskeju. K Slěpjańskej wosaźe słuša sedym dwójorěcnych jsow: Slepo (dolnoserbski Slěpe), Dźěwin, Brězowka, Trjebin, Miłoraz, Rowno a Mułkecy. K wosaźe słuša togodla něnt nimskorěcny Lěsk, kótatyž lažy južo w Bramborskej.\n\nRěcnej pśikłada ze staršego a nowšego casa \n\nA tak jo mój nan póten to Słabcyc pół žywnosći krynuł, a na tej su byli wěkšy dźěl lute lěda a mało role; a wónej stej byłej jeno dwě peršonje na cyłej žywnosći a njejstej mogłej hobstać a doprjodka pćić a stej lědym tu półowicu hobdźěłałej. A ten wuj jo był mójeje maćerje bratr a mój kmótr, a ta ćota jo była mójeje maćerje sostra, a tak su byli bratry a sostry wše wót jeneje maćerje. A tak stej póten mój nan a mać to pół žywnosći měłej a te lěda stej hukopowałej a tež huworowałej. A ja som z nima raz sobu jěł na to huworowanje na Doły na te dlejke góry hot Syjańskeje drogi. To stej tam huworowałej, a ja som chójdźił za nanom pó tej brozdźe a pak som chójdźił pći tom pługu, a som glědał, kak to se wórjo. A mać jo póganjała a za wócku pomagała ćěnuć, a nan jo tež pomagał ten pług ćišćać. A dyž stej ten pěty raz hokoło jěłej a zasej k tej droze stej jěłej a mały kusk stej do kóńca k droze měłej, da jo ten kóń se zwalał. Da stej póten jogo zwigałej, mać za głowu a nan za hopyš, a to jima njechał nedy stanuć; da ten nan jo póten jogo jare bił a tergał górjej. Da jo ten wół – aby jo była krowa? to ja prawje njewěm, Bog wě lěpjej hako ja, co jo było, krowa aby wół – da to jo se bójało, njechało změrom stojać, dyž jo nan na togo kónja harował, bił a tergał. A ja som se tež bójał teje hary a bića, kak to budźo. A tak jogo póten šak někak górjej krynuštej, da stej póten pomałem jěłej do kóńca pó tu drogu a stej se roćiłej zasej a na kóńcu filku zastałej a wótpocynułej stej. A póten stej zasej pomałem jěłej hokoło, da ja som póten zasej lubjej šeł domoj a tež njejsom wěcej z nima sobu šeł nidźon. A tedym ja som jěšći mały gólc był. Ja som był jakle (w) štwórtem lěće, jako som z nima sobu był na tom huworowanju. A to běšo jěšće někotere lěta pjerjej togo drogego lěta… \nHanzo Njepila, ČMS 1899, str. 110\n\nWe Derbnje pći Beršću jo bydlił raz jeden kněz, a ten jo měł jenogo kucharja. Ten kuchaŕ jo musał tomu knězoju wjele raz šwony pjec. Ten kuchaŕ měł jenu lubku, a tej był wón cujare dobry. A ta jo ćěła rada tež raz pjeconeg šwonu měć a jěsć. Toć ten kuchaŕ jo wótrězał jenu nogu wót tog šwonu a ju hopjekł swójej lubce. Hako jěnter ten kněz měł tog pjeconeg šwonu na blidźe, jo wón prašał togo kucharja, dlacogo da ma ten šwon blows jenu nogu. Da jo ten kuchaŕ prajił, až wšycke šwony blows jenu nogu maje. Jěnter stej šłej wen tej běžni hoglědać, jo-lik to wěrno. A glědaj, wšycke šwony su stojali na tej kupje ho tej běžni na jenej noze. Ten kněz jo wółał \"ša-ša\" a šakał a te šwony hušakał, až su hulećeli, a naraz su měli dwě noze. Da jo prajił ten kuchaŕ tomu knězoju, dyby tej pjeceni wółał \"ša-ša\", da by wóna tež krydła dwě noze.\nběžnja = wjesny hat\n\n(po Jan Hantšo-Hanje zasopowědane wot Magdaleny Jakubikoweje ze Slepoho)\n\nDalša literatura \n\n Arnošt Muka: Historische und vergleichende Laut- und Formenlehre der niedersorbischen (niederlausitzisch wendischen) Sprache. Mit besonderer Berücksichtigung der Grenzdialekte und des Obersorbischen., Lipsk 1891\n Arnulf Schroeder: Die Laute des wendischen (sorbischen) Dialekts von Schleife in der Oberlausitz, Lautbeschreibung, Tübingen 1958\n Helmut Faska, Helmut Jenč, Siegfried Michałk: Serbski rěčny atlas, zwj. 1–15 Budyšin, LND 1965–1996\n Helmut Faska: Der Schleifer Dialekt – eine lebendige Existenzform der sorbischen Sprache w: Die Folklore der Schleifer Region, Zur Wortfolklore, Heft 4, Bautzen 1990\n Hélène Brijnen: Die Sprache des Hanso Nepila, Der niedersorbische Dialekt von Schleife in einer Handschrift aus der ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts, Budyšin, LND 2004, ISBN 9783742019417\n Hanzo Njepila: Šycko som how napisał – Cytanka, zestajał a za ćišć pćigotował Fabian Kaulfürst, Budyšyn 2006, ISBN 9783742020437\n Hinc Rychtaŕ: Slěpjańska cytanka – teksty z dweju stolěćowy w Slěpjańskem dialekće a w němskej rěcy, Budyšyn, LND 1996, ISBN 9783742016010\nDaj mi jeno jajko, how maš hobej dwě. Slěpjański spiwnik, zestajili a wobźěłali su jen: Dytaŕ Redo‎, Hartmut Hantšo a Juliana Kaulfürstowa, wudane wót towaristwa Kólesko z. t. 2013, ISBN 3-930625-54-7\n\nWótkaze \n \"Smy slěpjańske serske ludźe\" (film; pójedałej: Erika Pětrikowa a Emma Kralowa, nagrał: Jindřich Vacek)\n \"Serska rěc a nowe casy\" (film; pójedał: Dieter Reddo, nagrał: Jindřich Vacek)\n \"Wójna - 1945\" (film; pójedał: Dieter Reddo, nagrał: Jindřich Vacek)\n\nSerbšćina","num_words":1303,"character_repetition_ratio":0.038,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.006,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.965,"perplexity_score":32023.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/P%C5%9Begl%C4%9Bd%20r%C4%9Bcnych%20sw%C3%B3j%C5%BAbow","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Někótare wětše rěcne swójźby\n\n Afroaziske rěcy (kontrowersne)\n Altajske rěcy (kontrowersne)\n Austroaziatiske rěcy\n Austroneske rěcy\n Drawidske rěcy\n Eskimo-Aleutske rěcy\n Indoeuropske rěcy\n Khojsanske rěcy (kontrowersne)\n Na-Dene rěcy\n Nigerokongoske rěcy\n Nilosaharske rěcy \n Pamanyunganske rěcy\n Tibeto-chinske rěcy\n Tai-Kadai\n Uralske rěcy\n\nNejwětše swójźby \nPó Ethnologue nejwětše rěcne swójźby pó licbje rěcow su:\n\n Nigerokongoske rěcy (1,514 rěcow)\n Awstroneziske rěcy (1,268 rěcow)\n Trans-New Guinea (564 rěcow) (diskutěrowana)\n Indoeuropske rěcy (449 rěcow)\n Sino-Tibetske rěcy (403 rěcow)\n Afroaziske rěcy (375 rěcow) (diskutěrowana)\n Nilosaharaske rěcy (204 rěcow)\n Pamanyunganske rěcy (178 rěcow)\n Oto-Mangueske rěcy (174 rěcow) (licba diskutěrujo se; pla Lyle Campbella jo jano 27)\n Awstroaziske rěcy (169 rěcow)\n Sepik-Ramu rěcy (100 rěcow) (diskutěrowana)\n Tai-Kadai (76 rěcow)\n Tupiske rěcy (76 rěcow)\n Drawidske rěcy (73 rěcow)\n Mayaske rěcy (69 rěcow)\n\nAfrika a krotkowjacorna Azija \n\n Afroaziske rěcy (něga hamito-semitiske, zwětšego diskutěrowane, kótarež wobstoje z njediskutěrowanych semitiskich, berberskich, čadskich, kušitiskich a omotoskich rěcnych swójźbow a koptiskeje rěcy)\n Nigerokongoske rěcy (howacej Niger-kordofaniske)\n Nilosaharaske rěcy\n Khoeske rěcy (źěl naraźenja khoisanskich rěcow)\n Tuu rěcy (źěl khoisanskich rěcow)\n\nEuropa a pódpołnocna, pódwjacorna a pódpołdnjowa Azija \n Indoeuropske rěcy\n Drawidske rěcy\n Dłujkowjacorne kawkaziske rěcy (cesto do pódpołnocnych kawkaziskich pśidate)\n Dłujkozajtšne kawkaziske rěcy (cesto do pódpołnocnych kawkaziskich rěcow pśidate)\n Hurro-Urartiske rěcy (wumarłe, snano maju póśěg k dłujkozajtšnym kawkaziskim rěcam)\n Pódpołdnjowokawkaziske rěcy \n Altajske rěcy (cesto diskutěrowane; zwětšego se k nim turkojske, mongolske a tunguziske rěcy pśilicuju, wótergi se teke korejańšćina, japańšćina, Ainu a Niwch do te grupy zapśimuju)\n Uralske rěcy\n Jukagirske rěcy\n Čukotko-Kamčatkaske rěcy\n Jenisejske rěcy\n Andamanske rěcy (snano dwě swójźbje)\n Egejske rěcy (wumarła rěcna swójźba, kótaraž wopśimjejo etrušćinu, lemnišćinu a helwetišćinu)\n\nPódzajtšna Azija, Krotkozajtšna Azija, a Pacifik \n Awstroaziske rěcy\n Awstroneziske rěcy\n Bujeoske rěcy (teke Puyŏ, Fuyu, wotemrěte, snaź jo póśěg k Japańskej měli)\n Hmong-Mien rěcy\n Japanske rěcy\n Sino-Tibetske rěcy\n Tai-Kadaiske rěcy\n\nPapuanske rěcy \n Baining rěcy\n Border rěcy\n Central Solomons rěcy\n East Bird's Head-Sentani rěcy\n Eastern Trans-Fly rěcy (one in Australia)\n East Geelvink Bay rěcy\n Lakes Plain rěcy (upper Mamberamo River)\n Left May-Kwomtari rěcy\n Mairasi rěcy\n Nimboran rěcy\n North Bougainville rěcy\n Piawi rěcy\n Ramu-Lower Sepik rěcy\n Senagi rěcy\n Sepik rěcy\n Skou rěcy\n South Bougainville rěcy\n South-Central Papuan rěcy\n Tor-Kwerba rěcy\n Torricelli rěcy\n West Papuan rěcy\n Yuat rěcy\n\nAwstralske aboridžinske rěcy \n Bunaban rěcy\n Daly rěcy\n Limilngan rěcy\n Djeragan rěcy\n Nyulnyulan rěcy\n Wororan rěcy\n Mindi rěcy\n Arnhem Land rěcy (3 swójźby a 2 izolowanej)\n Gunwinyguan rěcy\n Pama-Nyungan rěcy\n\nPódpołnocna Amerika \n\n Algic rěcy (incl. Algonquian rěcy) (29)\n Alsean rěcy (2)\n Caddoan rěcy (5)\n Chimakuan rěcy (2)\n Chinookan rěcy (3)\n Chumashan rěcy (6)\n Comecrudan rěcy (3)\n Coosan rěcy (2)\n Eskimo-Aleut rěcy (7)\n Guacurian rěcy (a.k.a. Waikurian) (8)\n Iroquoian rěcy (11)\n Kalapuyan rěcy (3)\n Kiowa-Tanoan rěcy (7)\n Maiduan rěcy (4)\n Mayan rěcy (Pódpołnocna Amerika & Srjejźna Amerika) (31)\n Mixe-Zoquean rěcy (Pódpołnocna Amerika) (19)\n Muskogean rěcy (6)\n Na-Dené rěcy (40)\n Oto-Manguean rěcy (Pódpołnocna Amerika & Srjejźna Amerika) (27)\n Palaihnihan rěcy (2)\n Plateau Penutian rěcy (a.k.a. Shahapwailutan) (4)\n Pomoan rěcy (7)\n Salishan rěcy (23)\n Shastan rěcy (4)\n Siouan rěcy (16)\n Tequistlatecan rěcy (3)\n Totonacan rěcy (2)\n Tsimshian rěcy (2)\n Utian rěcy (12)\n Uto-Aztecan rěcy (31)\n Wakashan rěcy (6)\n Wintuan rěcy (4)\n Yokutsan rěcy (3)\n Yukian rěcy (2)\n Yuman-Cochimí rěcy (11)\n\nSrjejźna Amerika a Pódpołdnjowa Amerika \n\n Alacalufan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (2)\n Algic rěcy (Pódpołnocna Amerikan & Srjejźna Amerika) (29)\n Arauan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (8)\n Araucanian rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (2)\n Arawakan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika, Caribbean) (73)\n Arutani-Sape rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (2)\n Aymaran rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (3)\n Barbacoan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (7)\n Cahuapanan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (2)\n Carib rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (29)\n Chapacura-Wanham rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (5)\n Chibchan rěcy (Srjejźna Amerika & Pódpołdnjowa Amerika) (22)\n Choco rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (10)\n Chon rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (2)\n Comecrudan rěcy (Pódpołnocna Amerika & Srjejźna Amerika) (3)\n Guacurian rěcy (a.k.a. Waikurian) (8)\n Harakmbet rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (2)\n Ge rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (13)\n Jicaquean rěcy (Srjejźna Amerika)\n Jivaroan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (4)\n Katukinan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (3)\n Lencan rěcy (Srjejźna Amerika)\n Lule-Vilela rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (1)\n Macro-Ge rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (32)\n Maku rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (6)\n Mascoian rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (5)\n Mashakalian rěcy (Pódpołdnjowa Amerika)\n Mataco-Guaicuru rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (11)\n Mayan rěcy (Pódpołnocna a Srjejźna Amerika) (31)\n Misumalpan rěcy (Srjejźna Amerika) (9)\n Mosetenan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (1)\n Mura rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (1)\n Na-Dené rěcy (Pódpołnocna Amerika & Srjejźna Amerika) (40)\n Nambiquaran rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (5)\n Oto-Manguean rěcy (Pódpołnocna Amerika & Srjejźna Amerika) (27)\n Paezan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (1)\n Panoan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (30)\n Peba-Yaguan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (2)\n Quechuan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (46)\n Salivan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (2)\n Tacanan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (6)\n Tequistlatecan rěcy (Srjejźna Amerika) (3)\n Tucanoan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (25)\n Tupi rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (70)\n Uru-Chipaya rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (2)\n Uto-Aztecan rěcy (Pódpołnocna Amerika & Srjejźna Amerika) (31)\n Witotoan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (6)\n Xincan rěcy (Srjejźna Amerika)\n Yanomam rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (4)\n Yuman-Cochimi rěcy (Pódpołnocna Amerika & Srjejźna Amerika) (11)\n Zamucoan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (2)\n Zaparoan rěcy (Pódpołdnjowa Amerika) (7)\n\nIzolowane rěcy\n\nCentralna & Pódpołdnjowa Amerika \n Aikaná (Brazilska: Rondônia)\n Andoque (Colombia, Peru) Aymara (Boliviska) Betoi (Colombia) Camsá (Colombia) Canichana (Boliviska) Cayubaba (Boliviska) Cofán (Colombia, Ekuador) Huaorani (a.k.a. Sabela, Waorani, Waodani) (Ekuador, Peru) Irantxe (Brazilska: Mato Grosso) Itonama (Boliviska) Jotí (Venezueliska) Koayá (Brazilska: Rondônia)\n Mapudungun (Chile, Argentinska)\n Movima (Boliviska)\n Munichi (Peru)\n Nambiquaran (Brazilska: Mato Grosso)\n Omurano (Peru)\n Otí (Brazil: São Paulo) [extinct]\n Pankararú (Brazil: Pernambuco)\n Puelche (Argentina,Chile)\n Puinave (Colombia)\n Puquina (Bolivia) [extinct]\n Taushiro (Peru)\n Tequiraca (Peru)\n Ticuna (Colombia, Peru, Brazil)\n Warao (Guyana, Surinam, Venezuela)\n Yámana (a.k.a Yagan) (Chile)\n Yuracare (Bolivia)\n Yuri (Colombia, Brazil)\n Yurumanguí (Colombia)\n\nPódpołnocna Amerika \n Chimariko (US: California)\n Chitimacha (US: Lousiania)\n Coahuilteco (US: Texas, dłujkopódzajtšne Mexico)\n Cuitlatec (Mexico: Guerrero) [wumarła]\n Esselen (US: California)\n Haida (Canada: British Columbia; US: Alaska)\n Huave (Mexico: Oaxaca)\n Karankawa (US: Texas) [wumarła]\n Karok (a.k.a. Karuk) (US: California)\n Keres (US: New Mexico)\n Kootenai (Canada: British Columbia; US: Idaho, Montana)\n Natchez (US: Mississippi, Louisiana) (sometimes linked to Muskogean)\n P'urhépecha (a.k.a. Tarascan) (Mexico: Michoacán)\n Salinan (US: California)\n Seri (Mexico: Sonora)\n Siuslaw (US: Oregon)\n Takelma (US: Oregon)\n Timucua (US: Florida, Georgia)\n Tonkawa (US: Texas) [extinct]\n Tunica (US: Mississippi, Louisiana, Arkansas)\n Washo (US: California, Nevada)\n Yana (US: California)\n Yuchi (US: Georgia, Oklahoma)\n Zuni (a.k.a. Shiwi) (US: New Mexico)\n\nAwstralia \n Enindhilyagwa (AKA Andilyaugwa, Anindilyakwa)\n Laragiya\n Minkin [wumarła; perhaps a member of Yiwaidjan or Tankic]\n Ngurmbur (perhaps a member of Macro-Pama-Nyungan)\n Tiwi (Melville and Bathurst Islands)\n\nNowa Guinea \n Abinomn (Baso, Foia) (sewjerny Irian)\n Anêm (New Britain)\n Ata (Pele-Ata, Wasi) (New Britain)\n Busa (Sandaun)\n Isirawa (sewjerny Irian)\n Kol (New Britain)\n Kuot (Panaras) (New Ireland)\n Massep\n Kwotari-Baibai (a.k.a. Pyu)\n Sulka (New Britain)\n Taiap (Gapun) (Sepik)\n Yalë (Nagatman) (Sandaun)\n Yawa (Geelvink Bay)\n Yélî Dnye (Yele) (Rennell Island) Yuri (Karkar) (Sandaun) Azija \n Ainu (rěč) or languages (Japan, Russia) (like Arabic or Japanese, the diversity within Ainu is large enough that some consider it to be perhaps up to a dozen languages while others consider it a single language with high dialectal diversity)\n Nivkh or Gilyak (Russia) (sometimes linked to Chukchi-Kamchatkan)\n Korean (North & South Korea, China, USA) (sometimes linked to Altaic; its dialect Jeju is often considered a different language)\n Kusunda (Nepal) (sometimes linked to Nihali or Indo-Pacific)\n Kalto or Nihali (India) (sometimes linked to Munda, Kusunda or Ainu)\n Burushaski (Pakistan, India) (sometimes linked to Yeniseian)\n Elamite (Iran) [extinct] (sometimes linked to Dravidian)\n Sumerian (Iraq) [extinct]\n Hattic (Turkey) [extinct] (sometimes linked to Northwest Caucasian)\n\n Afrika \n Hadza (Tanzania) Sandawe (Tanzania) Juu (Angola, Botswana, Namibia) Qhôã (Botswana) (may be related to Juu)\n(all sometimes included under Khoisan)\n\n Europa \n Baskišćina (Špańska, Francojska) (pśiswóźbna k wumarłej Aquitanišćinje)\n Etrusšćina (Italska) (wumarła; źěł of the poorly attested Tyrrheniskeje swójźby)\n\n Njeklasifikowane rěcy \nLanguages are considered unclassified either because, for one reason or another, little effort has been made to compare them with other languages, or, more commonly, because they are too poorly documented to permit reliable classification. Most such languages are wotemrěta and most likely will never be known well enough to classify. \n\n Europa \n Iberian (Špańska) [wumarła]\n Tartessian (Špańska, Portugalska) [wumarła]\n\n Afrika \n Shabo\n Meroitic [wumarła]\n Azija \n Quti [wumarła]\n Kaskian [wumarła]\n Cimmerian [wumarła]\n Awstralia \n Tasmanian languages [wumarła]\n Pódpołdnjowa Amerika \n Baenan (Brazilska) [wumarła]\n Culle (Peru) [wumarła]\n Cunza (Chile, Boliwiska, Argentinska) [wumarła]\n Gamela (Brazilska: Maranhão) [wumarła]\n Gorgotoqui (Boliwiska) [wumarła]\n Huamoé (Brazilska: Pernambuco) [wumarła]\n Kukurá (Brazilska: Mato Grosso) [wumarła]\n Natú (Brazilska: Pernambuco) [wumarła]\n Tarairiú (Brazilska: Rio Grande do Norte) Tuxá (Brazilska: Bahia, Pernambuco) [wumarła]\n Xokó (Brazilska: Alagoas, Pernambuco) [wumarła]\n Xukurú (Brazilska: Pernambuco, Paraíba) [wumarła]\n Yurumanguí (Kolumbiska) [wumarła]\n\n Pódpołnocna Amerika \n Adai (US: Louisiana, Texas) [wumarła]\n Alagüilac (Guatemala) Aranama-Tamique (US: Texas) [wumarła]\n Atakapa (US: Louisiana, Texas) [wumarła]\n Beothuk (Kanada: Newfoundland) [wumarła]\n Calusa (US: Florida) [wumarła]\n Cayuse (US: Oregon, Washington) [wumarła]\n Cotoname (sewjerowuchodni Mexico; US: Texas) [wumarła]\n Maratino (sewjerowuchodni Mexico) [wumarła]\n Naolan (Mexico: Tamaulipas) [wumarła]\n Quinigua (sewjerowuchodni Mexico) [wumarła]\n Solano (sewjerowuchodni Mexico; US: Texas)'' [wumarła]\n\nKreolske rěcy, pidginy, mixed rěcy, and trade rěcy \n American Indian Pidgin English\n Basque-Algonquian Pidgin (a.k.a. Micmac-Basque Pidgin, Souriquois)\n Bislamic languages\n Australian Creole (a.k.a. Kriol)\n Bislama\n Pijin\n Tok Pisin\n Torres Strait Creole (a.k.a. Broken, Cape York Creole, Lockhart Creole)\n Broken Oghibbeway (a.k.a. Broken Ojibwa)\n Broken Slavey (a.k.a. Slavey Jargon, Broken Slavé)\n Callahuaya (a.k.a. Machaj-Juyai, Kallawaya)\n Carib Pidgin (a.k.a. Ndjuka-Amerindian Pidgin, Ndjuka-Trio)\n Carib Pidgin-Arawak Mixed Language\n Catalangu\n Chabacano - A Spanish creole spoken in mostly in southern Philippines.\n Chinook Jargon\n Creole (a.k.a. Capeverdian Creole, Crioulo, Kriol, Caboverdiano, Kabuverdianu)\n Delaware Jargon (a.k.a. Pidgin Delaware)\n Englog & Taglish - English creoles spoken in the Philippines.\n Eskimo Trade Jargon (a.k.a. Herschel Island Eskimo Pidgin, Ship's Jargon)\n Greenlandic Eskimo Pidgin\n Guajiro-Spanish\n Güegüence-Nicarao\n Haida Jargon\n Haitian creole\n Hawaiian Creole English\n Hiri Motu\n Hudson Strait Pidgin\n International Sign or Gestuno - constructed language\n Inuktitut-English Pidgin\n Jargonized Powhatan\n Kutenai Jargon\n Labrador Eskimo Pidgin (a.k.a. Labrador Inuit Pidgin)\n Lingua Franca Apalachee\n Lingua Franca Creek\n Lingua franca\n Língua Geral do Norte (a.k.a. Old Tupi, Língua Geral Amazônica, Língua Boa, Língua Brasílica), and its modern descendent, Nheengatu\n Lingua Geral do Sul (a.k.a. Língua Geral Paulista, Tupi Austral)\n Loucheux Jargon (a.k.a. Jargon Loucheux)\n Media Lengua\n Mednyj Aleut (a.k.a. Copper Island Aleut, Medniy Aleut, CIA)\n Michif (a.k.a. French Cree, Métis, Metchif, Mitchif, Métchif)\n Mobilian Jargon (a.k.a. Mobilian Trade Jargon, Chickasaw-Chocaw Trade Language, Yamá\n Montagnais Pidgin Basque (a.k.a. Pidgin Basque-Montagnais)\n Norfuk\n Nootka Jargon\n Ocaneechi\n Papiamento\n Pitkern\n Pidgin Massachusett\n Rusnorsk\n Sango\n\nNožki \n\nRěcna swójźba","num_words":3755,"character_repetition_ratio":0.14,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.026,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":5160.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Afroaziske%20r%C4%9Bcy","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Afroaziske rěcy (něgajšne hamito-semitiske rěcy) jo rěcna swójźba z něźi 375 rěcami (SIL estimate) a wěcej ako 300 mil. luźi w Pódpołnocnej Africe, Pódzajtšnej Africe, Sahelu, a Krotkowjacornej Aziji (gromaźe z 200 mil. luźimi, kótarež powědaju arabski). \n\nAfroaziske rěcy su jaden z styrjoch wjelikich fylumow afriskich rěcow, kótarež Joseph Greenberg jo we swójich źělach wót 1949 do 1963 etablěrował a kótarež źinsa bazu wšych linguistiskich klasifikacijow w Africe twórje.\n\nKupki \nTuta swójźba ma toś te pódswójźby:\n Afroaziske: > 354 rěcow, z togo 43 wumarłych, 347 Mio rěcnikow: Pódpołnocna Afrika, Bliske pódzajtšo\n Berberske rěcy > 24 rěcow, z togo 5 wumarłych, 13,5 Mio rěcnikow: Krotkowjacorne Afrika\n Čadske rěcy > 193 rěcow, z togo 7 wumarłych, 31 Mio rěcow: Krotkowjacorny Čad, Pódpołdnjowy Niger, Pódpołnocna Nigerija\n Egyptojska rěc (rěcy) † > 1 rěc, wumarła: Egyptojska\n Semitiske rěcy > 62 rěcow, z togo 28 wumarłych, 261 Mio rěcnikow: Pódpołnocna Afrika, Bliske pódzajtšo, Arabska, Malta, Etiopiska\n Kušitske rěcy > 47 rěcow, z togo 2 wumarłych, 38 Mio rěcnikow: Dłujkozajtšna Afrika\n Beja(rěc) (něga źěl Kušitskich rěcow)\n Omotiske rěcy > 27 rěcow, 4 Mio rěcow: Etiopiska, Sudan\n\nAfroaziske rěcy\nRěcna swójźba","num_words":234,"character_repetition_ratio":0.105,"word_repetition_ratio":0.084,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":37619.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Semitiske%20r%C4%9Bcy","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Semitiske rěcy su rěcy w Prědnej Aziji a pódpołnocnej Africe.\n\nŹělenje \nZwětšego se źěli na tśi pódkupki:\n\n pódzajtšnosemitiske rěcy\n akkadšćina – wumarła\n babylonšćina\n asyršćina\n eblaitšćina – wumarła\n pódwjacornosemitiske rěcy (srjejźnosemitske rěcy)\n dłujkowjacorne semitiske rěcy\n amuritšćina – wumarła\n ugaritšćina – wumarła\n kenaanske rěče\n feničćina – wumarła\n punšćina – wumarła\n amonitšćina – wumarła\n moabšćina – wumarła\n edomitšćina – wumarła\n hebrejšćina\n aramejšćina\n pódwjacorna aramejšćina\n nabatejšćina – wumarła\n srjejźnopódwjacorna aramejšćina\n žydojska srjejźnopalestinska aramejšćina – wumarła\n samaritánšćina – wumarła\n kśesćianska palestinska aramejšćina – wumarła\n pódwjacorna nowoaramejšćina\n pódzajtšna aramejšćina\n bibliska aramejšćina – wumarła\n hatranska aramejšćina – wumarła\n syršćina\n žydojska srjejźnobabylonska aramejšćina – wumarła\n chaldejska nowoaramejšćina\n asyrska nowoaramejšćina\n senajšćina\n koy sanjaq surat\n hertevinšćina\n turojšćina\n mlahsö – wumarła\n mandejšćina\n judeo-aramejšćina\n arabšćina\n fusha – standartna rěc\n klasicka arabšćina – wumarła\n srjejźna arabšćina – njewužiwana\n moderna standardna arabšćina\n dialekty modernej arabšćiny\n pódzajtšne arabske dialekty\n dialekty Arabskej połkupy\n dhofarska arabšćina – Oman, Jemen\n hadramska arabšćina – Jemen\n hijazijska arabšćina – Saudi-Arabska\n najdijska arabšćina – Saudi-Arabska\n omanska arabšćina\n san'anska arabšćina – Jemen\n ta'izzijsko-adenska arabšćina – Jemen\n judeo-jemenska arabšćina\n beduinske dialekty\n pódzajtšnoegyptowska beduinska arabšćina\n połkupna beduinska arabšćina – Arabska połkupa\n srjejźnoazijske dialekty\n tajikijska arabšćina\n uzbecka arabšćina\n egypojske dialekty – Kahira a delta Nilu\n saidska arabšćina – górna Egyptojska\n dialekty Perskeho zaliwa\n bahrainska arabšćina – Bahrain\n arabšćina perskeho zaliwa\n shihhijska arabšćina – SAE\n levantanske dialekty\n cypernska arabšćina (cypernsko-maronitska arabšćina)\n pódpołnocnolewantanska arabšćina – Libanon, Syriska\n libanonska arabšćina\n pódpołdnjowolewantanska arabšćina – Jordaniska, Palestina, Israel\n palestinska arabšćina\n iracka arabšćina – Irak\n pódpołnocnomezopotamska arabšćina – pódpołdnjowy Irak, Syriska\n judeo-iracka arabšćina\n sudanska arabšćina\n maghrebske arabske dialekty (pódwjacorna arabšćina)\n algeriska arabšćina\n saharska arabšćina\n shuwanska arabšćina – Čad\n hasanijska arabšćina – Mauritanija a Sahara\n libyjska arabšćina\n judeo-tripolijska arabšćina – žydojski dialekt v Libyji\n andaluska arabšćina – wumarła, něgajšna rěc Pyrenejskej połkupy\n sicilska arabšćina – wumarła\n maltezišćina – samostatna rěc\n marocka arabšćina\n judeo-marocka arabšćina\n tuniska arabšćina\n judeo-tuniska arabšćina\n judeo-arabšćina – souhrné označení židovskich dialektow arabšćiny\n pódpołdnjowosemitiske rěcy\n krotkopódwjacorne semitiske rěcy\n stare pódpołdnjowoarabske rěcy – wumarłe\n sabejšćina – wumarła\n minejšćina – wumarła\n qatabanšćina – wumarła\n hadhramautšćina – wumarła\n etiopiske rěcy\n pódpołnocnoetiopiske rěcy\n ge'ez – wumarła, ale stawnje wužywany pśi nabóžnych ritusach\n tigriňňa\n tigre\n dahlik\n pódpołdnjowoetiopiske rěcy\n amharsko-argobbske rěcy\n amharšćina – etiopiska narodna rěc\n argobbšćina\n harari-wuchodna gurage\n harari\n pódzajtšna gurage\n seltšćina\n zwayšćina\n ulbaršćina\n wolanšćina\n inneqoršćina\n skupina n\n gafatšćina – wumarła\n soddšćina\n goggotšćina\n skupina tt\n mesmešćina – wumarła\n muheršćina\n pódwjacorna gurage\n masqanšćina (CPWG)\n wnutřna zapadna gurage\n ezha\n chaha\n gura\n gumer\n wnějši zapadna gurage\n gyeto\n ennemor\n endegen\n krotkopódzajtšne semitiske rěcy\n batharšćina\n harsušćina\n hobyotšćina\n džibbalšćina\n mehri\n suqutri\n\nSemitiske rěcy","num_words":629,"character_repetition_ratio":0.193,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.172,"stopwords_ratio":0.011,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.886,"perplexity_score":53559.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Anastacia","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Anastacia Lyn Newkirk [] (Chikago, 17. septembra 1968) jo amerikańska spiwaŕka, pěsnjaŕka a stilistka.\n\nAlbumy \n 2000 - Not That Kind \n 2001 - Freak of Nature\n 2004 - Anastacia \n 2005 - Pieces of a Dream \n 2008 - Heavy Rotation\n 2012 - It's A Man's World\n 2014 - Resurrection\n 2015 - Ultimate Collection\n\nSpiwaŕ\nAmerikanarka\nRoź. 1968\nŽona","num_words":86,"character_repetition_ratio":0.006,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.385,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.683,"perplexity_score":44079.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Mamutowe%20bomy","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Mamutowe bomy (Sequoioideae) su pódswójźba ze swójźby cypresowych rostlinow (Cupressaceae).\n\nPó někotarych žrědłach se do swójźby bagnocypresowych rostlinow (Taxodiaceae) pśirědujo.\n\nWopśimjejo slědujuce družyny w monotypiskich rodach:\n\n Wjelicki mamutowy bom (Sequoiadendron giganteum) \n Pśimórski mamutowy bom (Sequoia sempervirens)\n Chinski praswětowy mamutowy bom (Metasequoia glyptostroboides)\n\nŽrědła \nPódswójźba znutśika swójźby pśi conifers.org \n\n Cypresowe rostliny\nBomy","num_words":82,"character_repetition_ratio":0.098,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.163,"stopwords_ratio":0.061,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":32260.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Evangeliom%20sw%C4%9Btego%20Matthejusa","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Evangeliom swětego Matthejusa (skrotconka Mt) jo prědny ewangeliom z Nowego testamenta.\nNa grichiskem euangelion kata Matthaion (εὐαγγέλιον κατὰ Ματθαῖον, se zestaja z eu εὖ ‚dobry‘, hē angelia ἡ ἀγγελία ‚nowosć‘ a kata κατὰ ‚pó‘).\nEwangelist Matthejus (~60\/80) powěda to žywjenje a statkowanje Jezu.\n\nPokazka \n\n5. Staw.\nKriſtusowe pŕatkowańe na goŕe wot teje ſbožnoſći tych kśěſćijanow.\n1. Gaž pak Jeſus ten lud hupyta, źěśo won na goru, a gaž se sednuł běśo, pśiſtupichu jogo hukniki k ńomu.\n2. A won wotwori swoje huſta, hucašo jich, a źašo:\n3. Sbožne su te chude we duchu, pśeto jich jo to ńebjaſke kralejſtwo.\n4. Sbožne su te, kenž žałuju, pśeto woni budu troštowane.\n5. Sbožne su te miloſćiwe, pśeto woni budu tu ſemju hobderbnuś.\n6. Sbožne su te głodne a łacne ſa teju pšawdoſću, pśeto woni budu naseśone.\n7. Sbožne su te ſmilne, pśeto woni budu ſmilnoſć doſtaś.\n8. Sbožne su, kenž cyſteje hutšoby su, pśeto woni budu Boga wiźeś.\n9. Sbožne su te měrcyńaŕe, pśeto jim budu Bože źiśi groniś.\n10. Sbožne su te gońone teje pšawdoſći dla, pśeto jich jo to ńebjaſke kralejſtwo.\n11. Sbožne ſćo wy, gaž was cłoẃeki mojogo dla sromośe a gońe, a grońe šake ſłe pśeśiwo wam, gaž na tom łdžu.\n12. Radujśo a wjaselśo se, pśeto wašogo myta jo ẃele na ńebju; pśeto tak su woni se gonili ſ tymi profetami, kenž pŕedk was byli su.\n13. Wy ſćo ta sol teje ſemje; gaž pak ta sol se ſkaſy, ſ cymga se buźo soliś? K nicomu se wěcej ńegoźi, něžli aby wona chyśona a wot luźi ſteptana hordowała.\n14. Wy ſćo to swětło togo swěta. Měſto, na goŕe lažece, ńamožo byś ſatawjone.\n15. Daniž swěcka se ńeſaswěśijo, a se ńeſtawijo ſpod korc, ale na swěcnik, ga wona swěśi šym, kenž we tom doḿe su.\n16. Tak dajśo wašomu swětłu se swěśiś pśed tymi luźimi, aby waše dobre ſtatki wiźeli, a ceſćili wašogo Wošca na ńebju.\n17. Ńeměńśo, až ja som pśišeł, tu kaſń abo te profety roswěſowat; ja ńejsom pśišeł roswěſowat, ale dopołnit.\n18. Pśeto ſawěſće ja źeju wam, až ńebjo a ſemja ſajźotej, ńebuźo ſajś žedna buchſtoba daniž pisḿetko wot teje kaſni, až se šykno ſtańo.\n19. Chtož něto jadnu tych nejḿenšych pśikaſńow buźo roswěſaś, a te luźe tak hucyś, ten buźo nejḿenšy we ńebjaſkem kralejſtwu poměńony; chtož je pak buźo cyniś a hucyś, ten buźo ẃeliki poměńony we ńebjaſkem kralejſtwu.\n20. Pśeto ja źeju wam: ńebuźoli waša pšawdoſć lěpša, něžli tych pismahuconych a Fariſejaŕow, ga wy ńebuźośo do togo ńebjaſkego kralejſtwa nutś hyś.\n21. Wy ſćo słyšali, až ſtarym jo grońone: ty ńederbiš husḿerśiś, chtož pak husḿerśijo, buźo togo sudu winowaty.\n22. Ja pak źeju wam, až kuždy, kenž ſe swojim bratšom podermo se gniwa, togo sudu winowaty jo; chtož pak k swojomu bratšoju źejo: racha! ten jo teje rady winowaty; chtož pak źejo: ty blaſan! ten jo togo helſkego hogńa winowaty.\n23. Togodla, gaž ty swoj dar na hołtaŕ hoprujoš, a tam se dopomńejoš, až twoj bratš něſto pśeśiwo tebe ma:\n24. Ga woſtawj tam pśed hołtaŕom swoj dar, a źij ṕerwej, ſjadnaj se ſe swojim bratšom, a potom pśiź a hopruj swoj dar.\n25. Jěsno byź gotowy swojomu napśeśiwnikoju, dokulaž ty hyśći\nſ nim na droſe sy, aby śi niźi ten napśeśiwnik ńepowdał tomu sudnikoju, a ten sudnik śi ńepowdał tomu słužabnikoju, a ńehordował do popajźeńſtwa chyśony.\n26. Sawěſće, ja źeju tebe, ty ńebuźoš ſ ńogo wen pśiś, až ty tež ten slědny peńešk ſapłaśijoš.\n27. Wy ſćo słyšali, až ſtarym grońone jo: ty ńedejš mańźelſtwo łamaś.\n28. Ja pak źeju wam, až kuždy, kotaryž na žeńſku glěda, aby jeje požedał, južo ſ ńeju mańźelſtwo łamał jo we swojej hutšobe.\n29. Pogoršujoli śi pak twojo pšawe woko, hutergń jo, a chyś jo wot se; pśeto wono tebe hužytńej jo, aby jaden twojich cłonkow se ſkaſył, něžli aby ten ceły žywot do hele chyśony hordował.\n30. Pogoršujoli śi pak twoja pšawa ruka, ga wotrub ju, a chyś ju wot se; pśeto wono tebe hužytńej jo, aby jaden twojich cłonkow se ſkaſył, a ten ceły žywot do hele chyśony ńehordował.\n31. Wono jo tež grońone: chtož swoju žonu ſajśpijo, ten derbi jej daś liſt togo ſajśpeńa.\n32. Ja pak źeju wam: chtož swoju žonu buźo ſajśpiś, ńejoli togo ſhureńa dla, ten cyni, až wona to mańźelſtwo łamjo, a gaž něcht ſ takeju ſajśpjoneju se ženi, ten łamjo to mańźelſtwo.\n33. Wy ſćo dalej słyšali, až ſtarym grońone jo: ty ńederbiš ńepšaẃe pśisegaś, ale tomu Kněſu swoje pśisegi ſapłaśiś.\n34. Ja pak źeju wam, až wy ſewšym ńederbiśo pśisegaś; daniž pśi tom ńebju, pśeto wono jo Božy ſtoł;\n35. Daniž pśi tej ſemi, pśeto wona jo jogo nogowu podławk; daniž pśi Jeruſaleḿe, pśeto wono jo togo ẃelikego krala měſto.\n36. Ty ńederbiš tež pśisegaś pśi swojej głoẃe, dokulaž ty. žeden łos daniž běły daniž carny hucyniś ńamožoš.\n37. Waša rěc pak buźi: jo, jo, ně, ně; což hušej togo jo, to jo wot togo ſłego.\n38. Wy ſćo słyšali, až jo grońone: woko ſa woko, a ſub ſa ſub.\n39. Ja pak wam źeju: ńeſtawjśo se tomu ſłemu; ale buźoli śi něcht na twojo pšawe lico klasnuś, tomu tež to druge podaj.\n40. A tomu, kenž ſ tobu co pšawowaś a twoju sukńu tebe ſeś, woſtawj tež ten hobaleńc.\n41. A źo śi něcht k bonu pora na milu drogi, ga źij ſ nim dwě.\n42. Daj tomu, kenž śi pšosy, a ńehobroś se wot togo, kenž tebe wotpožycyś co.\n43. Wy ſćo słyšali, až jo grońone: ty derbiš swojogo blišego lubowaś a swojomu winikoju ſawiźeś.\n44. Ja pak źeju wam: lubujśo wašych winikow; žognujśo tych, kenž wam kleju; cyńśo dobre tym, kenž wam gramuju; pšosćo ſa tych, kenž wam kśiwdu cyńe a se ſ wami gońe:\n45. Aby wyźiśi byli wašogo ńebjaſkego Wošca; pśeto won dajo swojomu słyńcu gorej hyś nad ſłymi a dobrymi, a dawa dejść na pšawych a na ńepšawych.\n46. Gaž wy pak buźośo lubowaś tych, kenž was lubuju, kake myto ſmejośo? Ńecyńe to same tež te colnaŕe? \n47. A gaž wy buźośo poſtrowiś jano wašych bratšow, co wy wosebnego cyniśo? Toli ńecyńe tež tak te colnaŕe?\n48. Togodla derbiśo dopołńone byś, rowno ako waš ńebjaſki Wošc dopołńony jo.\n\nWótkaze \n\nDiese Textfassung wurde bereitgestellt vom\nSorbischen Institut e.V., Zweigstelle für niedersorbische Forschungen Cottbus\nWeitere Informationen unter http:\/\/www.niedersorbisch.de 􀃆 DNW 􀃆 Texte\nNeues Testament, Matthäus-Evangelium nach der Übersetzung von G. Fabricius (1709)\nTextgrundlage: Niedersorbische Bibel, gedruckt 1868 in Halle\n\nbiblija-http:\/\/www.bibleserver.com\n\n NBK česki\n\nBiblija","num_words":1765,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.022,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":12562.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Tunguzske%20r%C4%9Bcy","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Tunguzske rěcy (teke: mandžusko-tunguzske rěcy) su jadna rěcnych swójźbow z 12 relatiwnje wusko pśiswójźbnymi rěcami, z kótarymiž powěda něźi 75.000 luźi w Pódpołnocnej Chinskej, Pódzajtšnej Sibirskej teritoriuma Rusojskej a źělach Mongolskej. Wóni słušaju do Altajskich rěcow.\n\nŹělenje \n\n Tunguzske rěcy 12 rěcow, 75.000 luźi\n Pódpołnocnotunguzske rěcy\n Ewen\n Ewenišćina (Lamutšćina) (7.500, etniski 17.000)\n Ewenki\n Ewenkišćina-Solonšćina (30.000)\n Oroqenšćina (Oroqen, Orontschisch) (1.200, etniski 7.000)\n Negidal\n Negidališćina (200, etniski 500)\n Pódpołnjowotunguzske rěcy\n Krotkopódzajtšne rěcy\n Nanajšćina\n Nanajšćina (Gold, Hezhenisch) (6.000, etniski 12.000)\n Ulčšćina (Oltscha) (1.000, etniski 3.000)\n Orokšćina (Ulta) (100)\n Udihe\n Udehejšćina (Udighe, Udige, Udegen, Qiakala) (100, etniski 1.000)\n Oroč (100, etniski 1.600)\n Krotkopódwjacorne rěcy (Mandschu)\n Mandžušćina (100, etniski 10 Mio.) (Mamina rěc chinskich kejžorow Mandžu-Dynastije)\n Xibeńšćina (Sibe, Xibo, Sibo) (30.000, etniski 170.000)\n Jurcheńšćina (Juchen, Ruzhen, Nuchen, Nüzhen) †\n\nLiteratura \n\n Benzing, Johannes (1955a): Die tungusischen Sprachen: Versuch einer vergleichenden Grammatik. (Akademie der Wissenschaften und der Literatur, Abhandlungen der geistes- und sozialwissenschaftlichen Klasse, Jahrgang 1955, Nr. 11) Wiesbaden: Steiner\n Benzing, Johannes (1955b): Lamutische Grammatik mit Bibliographie, Sprachproben und Glossar. (Akademie der Wissenschaften und der Literatur, Veröffentlichungen der orientalischen Kommission, 6) Wiesbaden: Franz Steiner\n Castrén, Matthias A. (1856): Grundzüge einer tungusischen Sprachlehre. St. Petersburg [repr. Leipzig: Zentralantiquariat der DDR 1969]\n Comrie, B. (1981): The languages of the Soviet Union. Cambridge: CUP\n Doerfer, G. \/ W. Hesche \/ H. Scheinhardt (1980): Lamutisches Wörterbuch. Wiesbaden: Harrassowitz\n Hauer, Erich (1952–55): Handwörterbuch der Mandschusprache. Wiesbaden: Harrassowitz\n Malchukov, Andrei L. (1995): Even. (Languages of the World, Materials, 12) München \/ Newcastle: LINCOM Europa\n Masica, Colin P. (1976): Defining a linguistic area: South Asia. Chicago, IL \/ London: Chicago UP\n Nikolaeva, Irina & Maria Tolskaya (2001): A grammar of Udihe. (Mouton Grammar Library) Berlin \/ New York, NY: Mouton de Gruyter\n Ning, Jin (1993): Sibe-English Conversations. Wiesbaden: Harrassowitz\n Norman, Jerry (1978): A concise Manchu-English lexicon. Seattle, WA \/ London: Washington UP\n Ramsey, S. Robert (1987): The languages of China. Princeton\n Роббек, В.А. (1989): Язык эвенов березовки. Ленинград: Наука\n Schiefner: [Artikel], in: Bulletin der Petersburger Akademie. St. Petersburg 1859\n Sotavalta, Arvo A. (1978): Westlamutische Materialien. (Soumalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia, 168) Helsinki\n Stary, Giovanni (1990): Taschenwörterbuch Sibemandschurisch-Deutsch. Wiesbaden: Harrassowitz\n\nWeblinks \n Tungus\n\nAltajske rěcy\nRěcna swójźba","num_words":645,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.279,"stopwords_ratio":0.011,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.869,"perplexity_score":18561.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Dunaj","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Dunaj (nim. Donau, słow. Dunaj, hung. Duna, chorw. Dunav, serbi.\/bulg. Дунав, rum. Dunărea, ukr. Дунай) jo wažna a dłujka rěka w Europje. Jo 2 857 kilometrow dłujki a jogo rěcyna wopśimjejo 801 463 km². Wužrědli se zběžanim Brega a Brigacha w Donaueschingenje w Nimskej a běžy pśez Nimsku, Awstrisku, Słowaksku, Hungorsku, Chorwatsku, Serbisku, Rumuńsku, Bulgaŕsku, Moldawsku, Ukrainu a wulewa se do Carnego mórja. \nDunaj jo druga nejdlejša rěka w Europje.\n\nWuznamne města na Dunaju\n\nNimska \n Tuttlingen w Baden-Württembergskej\n Sigmaringen w Baden-Württembergskej\n Munderkingen w Baden-Württembergskej\n Ulm w Baden-Württembergskej\n Ingolstadt w Bayerskej\n Kelheim w Bayerskej\n Rězno w Bayerskej\n Straubing w Bayerskej\n Deggendorf w Bayerskej\n Passau w Bayerskej\n\nAwstriska \n Linz\n Krems\n Wien\n\nSłowakska \n Bratisława\n Komárno\n Štúrovo\n\nHungorska \n Győr\n Komárom\n Esztergom\n Visegrád\n Vác\n Szentendre\n Budapest\n Százhalombatta\n Ráckeve\n Dunaújváros\n Paks\n Kalocsa\n Baja\n Mohács\n\nChorwatska \n Vukovar\n Ilok\n\nSerbiska \n Apatin\n Bačka Palanka\n Novi Sad\n Běłohród\n Smederevo\n Donji Milanovac\n Kladovo\n\nRumuńska \n Moldova Nouă\n Orşova\n Drobeta-Turnu Severin\n Calafat\n Bechet\n Dăbuleni\n Corabia\n Turnu Măgurele\n Zimnicea\n Giurgiu\n Olteniţa\n Călăraşi\n Feteşti\n Cernavodă\n Hârşova\n Brăila\n Galaţi\n Isaccea\n Tulcea\n Sulina\n\nBulgaŕska\n\nWótkaz \n\nDunaj\nRěka w Baden-Württembergskej\nRěka w Bayerskej\nRěka w Awstriskej\nRěka w Słowakskej\nRěka w Hungorskej\nRěka w Chorwatskej\nRěka w Serbiskej\nRěka w Rumuńskej\nRěka w Bulgaŕskej\nRěka w Moldawskej\nRěka na Ukrainje","num_words":394,"character_repetition_ratio":0.114,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.038,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.918,"perplexity_score":32360.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Frygiska","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Frygiska jo była teritorium w Małej Aziji, źož su sedlili Frygi.\n\nLiteratura \n Christian Marek: Geschichte Kleinasiens in der Antike. C. H. Beck, München 2010, S. 144-151 (Kapitel: 3.4 Phryger (ca. 11. bis 6. Jh. v. Chr.)), 922 (Index Phryger\/Phrygien).\n\nStawizny","num_words":66,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.335,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.716,"perplexity_score":19496.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Kylie%20Minogue","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Kylie Minoque [mɪn'əʉg] (Kylie Ann Minogue, * 28. maja 1968, Melbourne) jo awstralska spiwaŕka a grajaŕka.\n\nDiskografija \n 1988 Kylie\n 1989 Enjoy Yourself\n 1990 Rhythm of the Love\n 1991 Let's Get To It\n 1992 Greatest Hits\n 1994 Kylie Minogue\n 1998 Impossible Princess\n 2000 Light Year\n 2001 Fever\n 2003 Body Language\n 2004 Ultimate Kylie\n 2007 X\n 2010 Aphrodite\n 2014 Kiss Me Once\n\nEksterne wótkaze \n kylie.de\n kylie.com\n\nGrajaŕ\nAwstralijaŕ\nRoź. 1968","num_words":112,"character_repetition_ratio":0.005,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.377,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.352,"perplexity_score":26981.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Kukel","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Kukel (Agrostemma) jo rod ze swójźby nalchenowych rostlinow (Caryophyllaceae).\n\nWopśimjejo slědujuce družyny:\n\n wšedny kukel (Agrostemma githago)\n\nNožki \n\nNalchenowe rostliny","num_words":32,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.184,"stopwords_ratio":0.094,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":22053.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Mje%C5%84%C5%A1a%20rogo%C5%BE","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Mjeńša rogož (Typha angustifolia) jo rostlina ze swójźby rogožowych rostlinow (Typhaceae).\n\nWopis \nŁopjena su na dolnem boku zwětšego wjelbowane a dośěgnu šyrokosć wót 3 až do 10 mm. Žeńske a muske bažuli ma wótstawk wót něźi 3 až do 5 (2-8) cm.\n\nStojnišćo \nRosćo na brjogach a w groblach.\n\nRozšyrjenje\n\nWužywanje\n\nNožki\n\nŽrědła \n Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, bok 340, pód lema Breitblättiger Rohrkolben (Typha latifolia) ako pódobna družyna Schmalblättriger Rohrkolben (Typha angustifolia) \n Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, bok 362, pód lema Breitblättriger Rohrkolben (Typha latifolia) ako pódobna družyna Schmalblättriger Rohrkolben (Typha angustifolia)\n\nEksterne wótkaze \n\n Rogožowe rostliny","num_words":163,"character_repetition_ratio":0.112,"word_repetition_ratio":0.117,"special_characters_ratio":0.264,"stopwords_ratio":0.006,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":53313.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Fran%C3%A7ois%20Hollande","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"François Hollande (* 12. awgusta 1954 w Rouenje, Francojska) jo francojski politikaŕ socialistiskeje strony a jo był od 15. maja 2012 do 14. maja 2017 prezident Francojskeje.\n\nMandaty \n 2012: Prezident francojskeje republiki\n 1988–1993 a wot 1997: zapósłańc w francojskej narodnej zgromaźinje\n wót 2008: prezident generalneje rady departementa Corrèze\n 1999: cłonk Europskego parlamenta\n 1992, 1998–2001: cłonk regionalneje rady Limousina\n 2001–2008: šołta wót Tulle (Corrèze)\n 1989–1995: zastupujucy šołta wót Tulle (Corrèze)\n 1989–2008: cłonk gmejnskeje rady wót Tulle (Corrèze)\n 1983–1989: cłonk gmejnskeje rady wót Ussel (Corrèze)\n\nWótkaze \n\n Oficialne webstrony\n\nMuž\nFrancojski politikaŕ\nRoź. 1954","num_words":117,"character_repetition_ratio":0.098,"word_repetition_ratio":0.037,"special_characters_ratio":0.326,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":65108.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Groch","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Groch (Pisum) jo rod ze swójźby łušćinowych rostlinow (Fabaceae).\n\nSystematika \nRod Pisum słuša k tribusoju Fabeae (syn.: Vicieae) w pódswójźbje Faboideae znutśika swójźby Fabaceae . \n\nMě roda Pisum bu w lěśe 1753 wót Carl von Linné w Species Plantarum, 2, S. 727 nejpjerwjej wózjawjone. Typusowa družyna jo Pisum sativum L..\nK rodoju Pisum aktualnje słušatej jano dwě (abo tśi) družynje , :\n\n (Pisum fulvum) Sm.\n Zagrodny groch (Pisum sativum)\n Pisum sativum subsp. abyssinicum (A.Braun) Govorov \n Pisum sativum subsp. asiaticum Govorov\n Pisum sativum subsp. elatius (Steven ex M. Bieb.) Asch. & Graebn.: Mit drei Varietäten:\n Pisum sativum subsp. elatius var. brevipedunculatum P.H.Davis & Meikle\n Pisum sativum subsp. elatius (Steven ex M. Bieb.) Asch. & Graebn. var. elatius \n Pisum sativum subsp. elatius var. pumilio Meikle\n Pisum sativum L. subsp. sativum: Z tři warietetami:\n Rolny groch Pisum sativum subsp. sativum var. arvense (L.) Poir.\n Pisum sativum subsp. sativum var. macrocarpon Ser.\n Pisum sativum subsp. sativum L. var. sativum \n Pisum sativum subsp. transcaucasicum Govorov\n\nWše družyny, póddružyny a warjetety wobsejźe chromozomowu sadu wót 2n = 14 a se dopołnje płodne mjaz sobu skśicyś daju.\n\nNožki \n\nŁušćinowe rostliny","num_words":259,"character_repetition_ratio":0.18,"word_repetition_ratio":0.064,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":35281.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Zagrodny%20groch","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Zagrodny groch (Pisum sativum) jo rostlina ze swójźby łušćinowych rostlinow (Fabaceae).\n\nWopis \nZagrodny groch jo jadnolětna družyna, kótaraž z łopjenowymi wobwitkami łazy.\n\nKwiśonki su běłe a pó jadnom stoje.\n\nPłody a semjenja \nPłody su łušćiny, kótarež dośěgnu dłujkosć wót 6 až do 10 cm. Jich bělizna jo gropna. Semjenja su kulowate, gładke a nazeleń žołte, śamnožołte kaž cenk abo zelene.\n\nPóddružyny a warjetety \nZagrodny groch ma rozdźělne kulturne formy. \n Rolny groch (Pisum sativum subsp. sativum convar. speciosum) jo kulturna forma zagrodnego grocha, kótaryž se za zelenu a suchu picu wužywa. Jogo semjenja su pitśku rožkate, šerozelene a brunje dypkate. Mimo togo chórgojcka kwiśonki jo blěda. Kśiłka su śamnowioletne.\n Zmaršćony groch (nimski Markerbse, Runzelerbse, Pisum sativum convar. medullare) ma styrirožkate, suche semjenja, kótarež se njezdrjałe ako zeleninu jěźe. \n Cukorowy groch (Pisum sativum convar. axiphium) ma łušćiny a semjenja, kótarež njezdrjale su słodke a se ako zeleninu jěźe.\n\nWobraze\n\nNožki\n\nŽrědła \n Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 1. zwězk, ISBN 3-411-12013-4, bok 252, pód lema Gartenerbse (Pisum sativum) \n Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 3. zwězk, ISBN 3-411-12033-9, strona 42, pód lema Saaterbse (Pisum sativum)\n\nEksterne wótkaze \n\nŁušćinowe rostliny","num_words":246,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.068,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":40709.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Konwerb","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Konwerb (nimski Konverb, engelski converb) jo specialna adwerbialna werbowa forma. Wón njejo finitny daniž nominalny, dokulaž njewustupujo ako głowny werb sada daniž ako werbalny substantiw abo atribut. Konwerb definěrujo cyn, kótaryž se z głownym cynom rownocasnje abo pśedcasnje wótměwa abo toś ten bližej póstajijo. Wón wugroni rozdźělne semantiske póśěgi k wopśimjeśeju głowneje sady.\n\nKonwerby w rozdźělnych rěcnych swójźbach, pśedewšym w mongolskich, turkojskich a tunguskich rěcach wustupuju, ale teke w etiosemitiskich, omotiskich a kušitskich rěcach Afriki.\n\nNěkotare konwerby se njegóźe morfologiski analyzěrowaś, mjaztym až se druge wót werbalnych substantiwow wótwóźuju.\n\nPśikłady \nW mongolšćinje\nW mongolšćinje wustupuju slědujuce konwerby.\n Kóńcowku -ж \/-dž\/ (-ч \/-č\/) ma konwerb, kótaryž wugroni rownocasnosć, wustupujo wšak teke w kombinacijach z drugimi werbami abo pomocnymi a modalnymi werbami.\n Цас орж хүйтэн боллоо. \/Cas ordž chüjten bolloo\/ \"Gaž jo sněgowało zymne bywało.\"\n Би цай ууж сонин уншдаг. \/Bi caj uudž sonin unšdag.\/ \"Čaj pijucy nowiny cytam.\" abo \"Piju čaj a nowiny cytam.\"\n үнтаж хэвтэх \/untadž chewtech\/ \"spaś (spicy lažaś)\"\n Би сууж байна. \/Bi suudž bajna.\/ \"Rownycko sejźim.\" (Pó słowje: \"Ja sejźecy som\".)\n Kóńcowku -аад \/-aad\/ ma konwerb, kótaryž wugroni pśedcasnosć.\n Би Бэрлин хотод ирээд зочид буудалд суусан. \/Bi Berlin chotod ireed dzočid buudald suusan.\/ \"K městoju Berlin pśišedši w hotelu som bydlił.\"\n Kóńcowku -вал \/-val\/ ma konwerb, kótaryž wugroni wobstojnosć.\n Чи завтай байвал ир. \/či dzawtaj bajwal ir.\/ \"Jolic maš cas, pśiź.\"\n Kóńcowku -тал \/-tal\/ ma konwerb, kótaryž wugroni až se pódlański cyn až do zachopjeńka głownego cyna wótměwa.\n\n Kóńcowku -вч \/-wč\/ ma konwerb, kótaryž wugroni až se cyn njeglědajucy drugego cyna wótměwa.\n Тэнгэр сайхан байгаа боловч гадаа дулаан биш. \/Tenger sajchan bajgaa bolowč gadaa dulaan biš.\/ \"Lěcrownož wjedro jo dobre, zwenka njejo śopłe.\"\n Kóńcowku -саар \/-saar\/ ma konwerb, kótaryž wugroni trajucy staw abo cyn.\n Kóńcowku -магц \/-magc\/ ma konwerb, kótaryž wugroni až se głowny cyn njepósrědnje pó kóńcu pódlańskego cyna wótměwa.\n Би гэртээ ирмэгц цай уусаг. \/Bi gertee irmegc caj uusag.\/ \"Gaž doma pśidu piju čaj (ned).\"\n\nW Baškiršćinje\nW Baškiršćinje wustupuju slědujuce konwerby.\n Kóńcowku -п \/-p\/ abo -еп \/-ɨp\/ ma konwerb, kótaryž se cesto wužywa, ale se njamóžo negěrowaś.\n Сәй эсеп, ял итәм. \/Säj esep, jal itäm.\/ \"Čaj pijo wótpócywaju.\" abo \"Piju čaj a wótpócywaju.\"\n Kóńcowku -ғас \/-ɣɑs\/ ma konwerb, kótaryž wugroni wobstojnosć.\n Өйгә ҡайтҡас сәй эсем. \/Öjgä khajtkhas säj esem.\/ \"Gaž domoj pśidu, čaj piju.\"\n Kóńcowku -май \/-mɑj\/ ma konwerb, kótaryž wugroni negaciju ku konwerbam na -п \/-p\/ abo -еп \/-ep\/.\n Мине курмәй үткәнһең. \"Sy mimo mnjo šeł, bźez togo až mnjo sy wiźeł.\"\n Kóńcowku -ай \/-ɑj\/ ma konwerb, kótaryž wugroni wóspjetowanje.\n Уны ҡарай-ҡарай үтеп киттем. \"Ja som stawnje glědajucy mimo njogo šeł.\"\n\nW Turkojšćinje\nW Turkojšćinje wustupuju slědujuce konwerby.\n Kóńcowku -(y)ip ma konwerb, kótaryž wugroni pśedcasnosć.\n Ekmek yiyip çay içiyorum. \"Klěb jěm a pótom piju čaj.\"\n Kóńcowku -(y)erek ma konwerb, kótaryž wugroni rownocasnosć.\n Kitap okuyarak dinleniyorum. \"Knigły cytajucy wótpócywaju.\"\n Kóńcowku -(y)e ma konwerb, kótaryž wugroni wóspjetowanje. Mimo togo se kóńcowka w słowje diye wužywa, aby direktnu rěc markěrował abo \"dokulaž; až\" pśełožył.\n Hasan yürüye yürüye girdi \"Hasan pěšy (maršěrujo) nutś pśiźo.\"\n Hasan \"Nerede oturuyorsun?\" diye sordu. \"Hasan jo pšašał, źo bydliš.\"\n Kóńcowku -(y)ince ma konwerb, kótaryž wugroni wobstojnosć.\n Eve gelince çay içtim. \"Gaž som domoj pśišeł, čaj som pił.\"\n Kóńcowku -dikçe ma konwerb, kótaryž wugroni \"tak dłujko ako\".\n Vakit buldukça mektup yazıyorum. \"Tak dłujko ako mam cas, pišom list.\"\n Kóńcowku -(y)eli ma konwerb, kótaryž wugroni \"wót togo až, wót togo casa až\".\n Çalışalı param var. \"Wót togo až źěłu, mam pjenjeze.\"\n\nPóchad terminusa \nZapśimjeśe konwerb póchada z mongolistiki a bu z teje na turkske rěcy pśenjasone. Wóno bu nejpjerwjej wót Ramstedta wužywane.\n\nNožki\n\nŽrědła \nPowšykne informacije\n Helmut Glück (Hrsg.): Metzler Lexikon Sprache. Metzler, Stuttgart u. Weimar 1993. ISBN 3-476-00937-8, bok 335 \n Lars Johanson, Éva Á. Csató: The turkic languages, strona 47 \n \nWó jadnotliwych rěcach\n Hasan Çakır: Grammatik kurz & bündig Türkisch, ISBN 978-3-12-561667-7, boki 86-88 \n Hans-Peter Vietze: Lehrbuch der mongolischen Sprache, VEB Verlag Enzyklopädie Leipzig, 1988, ISBN 3-324-00242-7, boki 71-74 (-ж \/-dź\/ a -аад \/-aad\/), 91-92 (-вал \/-val\/), 130-131 (-тал \/-tal\/), 134-135 (-вч \/-wč\/), 140 (-саар \/-saar\/), 144-145 (-магц \/-magc\/) \n Kauderwelsch Band 68, Mongolisch Wort für Wort, ISBN 3-89416-258-9, boki 45-47 (-ж \/-dź\/ a -аад \/-aad\/), 64-66 (-вал \/-val\/, -вч \/-wč\/ a -магц \/-magc\/) \n Margarete I. Ersen-Rasch: Baschkirisch, Lehrbuch für Anfänger und Fortgeschrittene, Harrassowitz, 2099, ISBN 978-3-447-05730-1, boki 56 (-п \/-p\/ abo -еп \/-ep\/), 113 (-ғас \/-ghas\/), 119\/152 (-май \/-maj\/), 158 (-ай \/-aj\/)\n\nEksterne wótkaze \nWopis konwerba z kóńcowku -ж \n Wopis pśeběgowańskeje formy -ж байна \n\nRěcywědna morfologija\nSyntaksa","num_words":1420,"character_repetition_ratio":0.107,"word_repetition_ratio":0.021,"special_characters_ratio":0.269,"stopwords_ratio":0.016,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":8358.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Wjeliki%20krejz","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wjeliki krejz jo tak wjeliki ako móžno krejz na kulowem powjerchu. Jogo srjejźišćo padnjo pśecej ze srjejźišćom kule na jadno a rěz na wjelikem krejzu źěli kulu na kuždy pad do dweju („jadnak wjelikeju“) połojcowu. Dokulaž jo pśewšo wjele móžnosćow, kulu tak rozrězaś, aby rězna płonina srjejźišćo kule trjefiła, jo teke pśewšo wjele wjelikich krejzow. Wósebny pad wjelikich krejzow su meridiany, kótarež su poł wjelikego krejza, kótarež wupśestrěwaju se wót pódpołnocnego do pódpołdnjowego pola.\n\nW geografiskem koordinatowem systemje zemje su ekwator (módry) kaž teke kuždy por jadnogo drugemu „napśeśiwo lažecych“ stopnjow dlininy wósebnje lažece wjelike krejze (stopnje dlininy = meridiany, how žołte), na pś. nulowy meridian (0°) a meridian 180°. Šyrinowy krejze pak (smužkowane linije) z wuwześim ekwatora njejsu wjelike krejze, ale mjeńše ako maksimalna wobměra kule. Gronje se togodla póbocne abo małe krejze.\n\nNa wjelikich krejzach zemje wótpowědujo jadna wobłukowa minuta jadnej mórskej mili, skrotconej sm (eng. nautical mile, nm abo NM). Dajo se (pótakem ako „dlininowa minuta“ resp. ako „šyrinowa minuta na ekwatorje“) z 1.852 metrami pśi gódanej zemskej wobměrje 40.000 km woblicyś. Pśerězny zemski radius jo 6.371 km. \n\nNejkrotšy zwisk mjazy dwěma dypkoma na kulowem powjerchu – tak pomjenjona ortodroma – jo pśecej źěl wjelikego krejza (tak pomjenjony głowny wobłuk). Togodla du ruty łoźnistwa a pśedewšym ruty leśenja zwětšego spóromje wjelikich krejzow. Wobjězdźowanje zemskeje \nkule na ortodromach groni se płachtowanje na wjelikich krejzach; „kurse wjelikich krejzow“ dojśpěwaju pitśku wětše šyriny ako wótpowědujucy startowy a celowy dypk (na pś. München–Peking pśez Sibirsku).\n\nNa zemskem elipsoiźe a drugich płoninach groni se ortodroma geodetiska linija. Wóna jo kśiwanka wětšego rěda (wótchylenje wót wjelikego krejza kule wó někotare promile) a wótpowědujo pśeběgoju wjelgin wupněteje niśi bźez šurowanja.\n\nZwobraznjenje na kórtach \n\nDokulaž se wjele kórtow (na pś. pśi merkatorowej kórśe) tak zwobraznja, až pokazuju se šyrinowe krejze ako rowne, wodorowne linije, statkuju ruty leśenja njeglědajucy na swóju krotkosć skśiwjone a du dalej k poloju (glej teke loksodroma). Aby zjadnoriło kreslenje, su specialne kórty wjelikich krejzow (glej gnomonisku projekciju), na kótarychž pokazuju se wšykne wjelike krejze ako rowna cera, wokolina pak jo pitśku spryšćona.\n\nNa mórskich kórtach jo na pšawej a lěwej kšomje geografiska šyrina pódana, t. g. wótpowědujucy wurězk wótpowědnego wjelikego krejza dlininy. How móžo nawtikaŕ ze zaštapnym kružydłom distancu pśepśimaś (1 wobłukowa minuta = 1 mórska mila) a za zakreslenje kursa do kórty pśenjasć.\n\nWoblicenje \nKut mjazy dypkoma A a B z koordinatami šyriny a koordinatami dlininy na wjelikem krejzu woblicujo se tak:\n\nJolic pódawa se we wobłukowej měrje, dajo se zdalonosć wjelikego krejza d mjazy wobyma dypkoma ze zemskego radiusa rE woblicyś:\n\nZdalonosć wjelikego krejza jo maksimalnje poł zemskeje wobměry.\n\nRězny kut wjelikego krejza wót A a B z meridianom w dypku A groni se kursowy kut . Woblicujo se pśez:\n\nZa pódzajtšne kurse (λB > λA) lažy kursowy kut mjazy 0° a 180°, za pódwjacorne kurse (λB < λA) lažy kursowy kut mjazy 180° a 360°. Na rozdźěl wót rowneje geometrije njerozeznawaju se kursowe kuty wót A do B a wót B do A wó 180°. W ekstremnem paźe, gaž wjeliki krejz źo pśez pola, móžotej wobej kursowej kuta samo jadnak byś.\n\nEksterne wótkaze \n Zběrka formulow k nawigaciji na wjelikich krejzach (nimski)\n Great Circle Mapper - Great Circle mapper including ETOPS ranges (engelski)\n Woblicadło wjelikich krejzow (nimski)\n\nAstronomiski koordinatowy system\nMatematiska geografija\nNawigacija leśenja","num_words":655,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.015,"special_characters_ratio":0.196,"stopwords_ratio":0.018,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":65782.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Carnicy","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Carnicy (Vaccinium) su rod ze swójźby wrjosowych rostlinow (Ericaceae).\n\nTaksonomija \nRod słuša k swójźbje wrjosowych rostlinow (Ericaceae), znutśika kótarychž se pódswójźbje Vaccinioideae pśilicyjo. Skóńcone taksonomiske wobźělenje roda dotychměst njewobstoj. Wón wopśimjejo pó kuždem naglěźe rozdźělnych wobźěłarjow mjaz něźi 100 a 450 družynami. \n\nPó Germplasm Resources Information Network GRIN słušeja k rodoju Vaccinium slědujuce družyny:\n\nSubgenus Oxycoccus\n Sect. Oxycoccoides\n Vaccinium erythrocarpum Michx. \n Sect. Oxycoccus \n Wjelikopłodowa žorawina (Vaccinium macrocarpon Aiton)\n Wšedna žorawina (Vaccinium oxycoccos L.)\n\nSubgenus Vaccinium \n Sect. Batodendron\n Vaccinium arboreum Marshall \n Sect. Brachyceratium\n Vaccinium dependens (G. Don) Sleumer \n Sect. Bracteata\n Vaccinium acrobracteatum K. Schum. \n Vaccinium barandanum S. Vidal \n Vaccinium bracteatum Thunb. \n Vaccinium coriaceum Hook. f. \n Vaccinium cornigerum Sleumer \n Vaccinium cruentum Sleumer \n Vaccinium hooglandii Sleumer \n Vaccinium horizontale Sleumer \n Vaccinium laurifolium (Blume) Miq. \n Vaccinium lucidum (Blume) Miq. \n Vaccinium myrtoides (Blume) Miq. \n Vaccinium phillyreoides Sleumer \n Vaccinium reticulatovenosum Sleumer \n Vaccinium sparsum Sleumer \n Vaccinium varingifolium (Blume) Miq. \n Sect. Calcicolus\n Vaccinium chunii Merr. ex Sleumer \n Vaccinium dunalianum Wight \n Vaccinium glaucoalbum Hook. f. ex C. B. Clarke \n Vaccinium urceolatum Hemsl. \n Sect. Ciliata\n Vaccinium ciliatum Thunb. \n Vaccinium oldhamii Miq. \n Sect. Cinctosandra\n Vaccinium exul Bolus \n Sect. Conchophyllum\n Vaccinium corymbodendron Dunal \n Vaccinium delavayi Franch. \n Vaccinium emarginatum Hayata \n Vaccinium griffithianum Wight \n Vaccinium meridionale Sw. \n Vaccinium moupinense Franch. \n Vaccinium neilgherrense Wight \n Vaccinium nummularia Hook. f. & Thomson ex C. B. Clarke \n Vaccinium retusum (Griff.) Hook. f. ex C. B. Clarke \n Sect. Cyanococcus \n Vaccinium angustifolium Aiton \n Vaccinium boreale I. V. Hall & Aalders \n Vaccinium caesariense Mack. \n Amerikanische Heidelbeere (Vaccinium corymbosum L.)\n Vaccinium darrowii Camp \n Vaccinium elliottii Chapm. \n Vaccinium formosum Andrews \n Vaccinium fuscatum Aiton \n Vaccinium hirsutum Buckley \n Vaccinium koreanum Nakai \n Vaccinium myrsinite Lam. \n Kanadische Blaubeere (Vaccinium myrtilloides Michx.) \n Vaccinium pallidum Aiton \n Vaccinium simulatum Small \n Vaccinium tenellum Aiton \n Vaccinium virgatum Aiton \n Sect. Eococcus\n Vaccinium fragile Franch. \n Sect. Epigynium\n Vaccinium vacciniaceum (Roxb.) Sleumer \n Sect. Hemimyrtillus\n Vaccinium arctostaphylos L. \n Vaccinium cylindraceum Sm. \n Vaccinium hirtum Thunb. \n Vaccinium padifolium Sm. \n Vaccinium smallii A. Gray \n Sect. Herpothamnus\n Vaccinium crassifolium Andrews \n Sect. Myrtillus\n Vaccinium calycinum Sm. \n Vaccinium cespitosum Michx. \n Vaccinium deliciosum Piper \n Vaccinium dentatum Sm. \n Vaccinium membranaceum Douglas ex Torr. \n Carnica, carna jagoda(Vaccinium myrtillus L.)\n Vaccinium ovalifolium Sm. \n Vaccinium parvifolium Sm. \n Vaccinium praestans Lamb. \n Vaccinium reticulatum Sm. \n Vaccinium scoparium Leiberg \n Sect. Neurodesia\n Vaccinium crenatum (G. Don) Sleumer \n Sect. Oarianthe\n Vaccinium ambyandrum F. Muell. \n Vaccinium cyclopense J. J. Sm. \n Sect. Pachyanthum\n Vaccinium fissiflorum Sleumer \n Sect. Polycodium\n Vaccinium stamineum L. \n Sect. Pyxothamnus\n Vaccinium consanguineum Klotzsch \n Vaccinium floribundum Kunth \n Vaccinium ovatum Pursh \n Sect. Vaccinium\n Wopowańska jagoda (Vaccinium uliginosum L.)\n Sect. Vitis-Idaea\n Pogjarzlina (Vaccinium vitis-idaea L.)\n\nNožki\n\nEksterne wótkaze \n\nWrjosowe rostliny","num_words":809,"character_repetition_ratio":0.165,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.204,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.586,"perplexity_score":29230.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/%C5%9Aerlica","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Śerlica (Galium) jo rod ze swójźby čerwjenkowych rostlinow (Rubiaceae). W srjejźnej Europje mjaz drugim žołta śerlica (Galium verum) a lěpjaca śerlica (Galium aparine) wustupujotej. Teke wónjata śerlica (Galium odoratum) jo tu znaty.\n\nWopis \nRod wopśimjejo něźi 300 družynow, z kótarychž w srjejźnej Europje 25 družynow wustupujo.\n\nSystematika \nRod Galium L. stoj w subtribusu Rubiinae tribusa Rubieae pódswójźby Rubioideae Verdc. ze swójźby čerwjenkowych rostlinow (Rubiaceae). Wón bu do sekcijow rozrědujo (wuběrk):\nGalium sekcija Aparinoides\nGalium sekcija Baccogalium\nGalium sekcija Bataprine\nGalium sekcija Depauperata\nGalium sekcija Galium\nGalium sekcija Hylaea\nGalium sekcija Jubogalium\nGalium sekcija Kolgyda\nGalium sekcija Leiogalium\nGalium sekcija Leptogalium\nGalium sekcija Lophogalium\nGalium sekcija Miscellaneous\nGalium sekcija Orientigalium\nGalium sekcija Platygalium\nGalium sekcija Relbunium\nGalium sekcija Trachygalium\n\nDružyny \nW Europje su slědujuce družyny w roźe śerlicow (Galium):\nGalium abaujense\nGalium abaujense × album\nGalium aetnicum\n Wjelika śerlica (Galium album):\nGalium album subsp. album\nGalium album subsp. prusense\nGalium album subsp. pycnotrichum\nGalium album × polonicum\nGalium amorginum\n Alpska śerlica (Galium anisophyllon)\n Lěpjaca śerlica (Galium aparine)\nGalium arenarium\n Kochćikata śerlica (Galium aristatum)\nGalium asparagifolium\nGalium asturiocantabricum\nGalium asturiocantabricum × marchandii\n Awstriska śerlica (Galium austriacum)\nGalium baeticum\nGalium baillonii\nGalium baldense\nGalium balearicum\nGalium bernardii\nGalium biebersteinii\nGalium boissieranum\n Pódpołnocna śerlica (Galium boreale)\nGalium brevipes\nGalium brockmannii\nGalium broterianum\nGalium bulgaricum\nGalium canum:\nGalium canum subsp. canum\nGalium canum subsp. ovatum\nGalium capitatum\nGalium cespitosum\nGalium cespitosum × pyrenaicum\nGalium cinereum\nGalium citraceum\nGalium cometerhizon\nGalium debile\n Sparriges Labkraut (Galium divaricatum)\n Hohes Labkraut (G. elongatum)\nGalium extensum\nGalium fruticosum\n Módrozelena śerlica (Galium glaucum)\nGalium graecum\nGalium heldreichii\nGalium incanum\nGalium incanum subsp. creticum\nGalium incrassatum\nGalium incurvum\n Swětła śerlica (Galium lucidum)\nGalium maritimum × verum\n Šwicarska śerlica (Galium megalospermum)\n Łucna śerlica (Galium mollugo)\nGalium monachinii\nGalium murale\n Noriska śerlica (Galium noricum)\n Wónjata śerlica (Galium odoratum)\n Bagnowa śerlica (Galium palustre)\n Francojska śerlica (Galium parisiense)\nGalium peloponnesiacum\n Žołtoběła śerlica (Galium × pomeranicum = Galium album × G. verum)\n Sucha śerlica (Galium pumilum)\n Lesna śerlica (Galium rotundifolium)\nGalium ruthenicum\nGalium samothracicum\n Smolinowa śerlica (G. saxatile, Syn.: G. harcynicum)\n Gładka śerlica (Galium schultesii)\nGalium setaceum\n Njeprawa śerlica (Galium spurium)\n Sternerowa śerlica (Galium sterneri)\n Šwedska śerlica (Galium suecicum)\n Lěsna śerlica (Galium sylvaticum)\n Róžčičkata śerlica (Galium tricornutum)\n Dreiblütiges Labkraut (G. triflorum)\n Truniska śerlica (Galium truniacum)\n Tymjenjowa śerlica (Galium uliginosum)\n Morawska śerlica (Galium valdepilosum)\n Posypana śerlica (Galium verrucosum)\nGalium verticillatum\n Žołta śerlica (Galium verum):\nGalium verum subsp. verum\nGalium verum subsp. wirtgenii\n Wirtgen-Labkraut (G. wirtgenii)\n\nGalium-družyny z drugich źělow swěta:\nGalium andrewsii\nGalium angulosum\nGalium angustifolium\nGalium arkansanum\nGalium asprellum\nGalium australe\nGalium azuayicum\nGalium bifolium\nGalium bolanderi\nGalium buxifolium\nGalium californicum\nGalium clementis\nGalium ciliare\nGalium circaezans\nGalium concinnum\nGalium constrictum\nGalium corrudaefolium\nGalium ecuadoricum\nGalium firmum\nGalium flaccidum\nGalium fleurotii\nGalium fosbergii\nGalium gaudichaudii\nGalium grande\nGalium grayanum\nGalium hypocarpium\nGalium kamtschaticum\nGalium labradoricum\nGalium lanceolatum\nGalium longifolium\nGalium matthewsii\nGalium mexicanum\nGalium migrans\nGalium nigroramosum\nGalium normanii\nGalium obliquum\nGalium obtusum\nGalium oelandicum\nGalium olympicum\nGalium pilosum\nGalium porrigens\nGalium ruwenzoriense\nGalium rubioides\nGalium rubrum\nGalium tinctorium\n Dreispaltiges Labkraut (Galium trifidum)\n\n górska śerlica (Galium hercynicum)\n sudetska śerlica (Galium sudeticum)\n\nNožki\n\nŽrědło \n Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 2. zwězk, ISBN 3-411-12023-1, bok 116\n\nEksterne wótkaze \n\nRostliny","num_words":1148,"character_repetition_ratio":0.179,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.166,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.966,"perplexity_score":3116.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Kastanija","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Kastanija (Castanea) jo rod ze swójźby bukowych rostlinow (Fagaceae).\n\nSystematika \nPó kuždem awtorje se 8-12 družynow rozeznawaju.\n\nWuběrk družynow \n Castanea crenata w Japańskej\n Castanea dentata w Pódpołnocnej Americe\n Pšawa kastanija (Castanea sativa) w Europje\n Castanea mollissima w Chinskej\n Castanea pumila w Pódpołnocnej Americe\n Castanea seguinii w Chinskej\n\nWobrazowa galerija\n\nNožki\n\nŽrědła \n Erhardt, Götz, Bödeker, Seybold: Zander - Handwörterbuch der Pflanzennamen. 17. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2002). ISBN 3-8001-3573-6 \n Roloff\/Bärtels: Flora der Gehölze. Bestimmung, Eigenschaften, Verwendung. 3. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2008). ISBN 978-3-8001-5614-6\n\nEksterne wótkaze \n\nBukowe rostliny","num_words":152,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.07,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":38048.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/P%C5%A1awa%20kastanija","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Pšawa kastanija (Castanea sativa) jo bom ze roda kastanija (Castanea) znutśika swójźby bukowych rostlinow (Fagaceae). Dalšnej serbskej mjeni stej jěźna kastanija a jědna kastanija.\n\nWopis \nPšawa kastanija jo za cas lěta zeleny bom, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 20 až do 30 m a ma wusoko wugjarbjanu, šyroko wusegujucu kronu a śamnozeleny list.\n\nPłody \nWorjechowe płody su jědne.\n\nStojnišćo\n\nRozšyrjenje\n\nWužywanje \nPšawa kastanija se ako parkowy bom a dodawaŕ drjewa nasajźi. Ale teke se dekoratiwne kałate płodowe pyšnotki w nazymje wužywaju ale teke se jědne płody sam wužywaju.\n\nWobrazowa galerija\n\nNožki\n\nŽrědła \n Erhardt, Götz, Bödeker, Seybold: Zander - Handwörterbuch der Pflanzennamen. 17. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2002). ISBN 3-8001-3573-6 \n Haeupler, Muer: Bildatlas der Farn- und Blütenpflanzen Deutschlands. 2. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2007). ISBN 978-3-8001-4990-2\n\nLiteratura \n Roloff\/Bärtels: Flora der Gehölze. Bestimmung, Eigenschaften, Verwendung. 3. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2008). ISBN 978-3-8001-5614-6\n\nEksterne wótkaze \n\nBukowe rostliny\nBomy","num_words":221,"character_repetition_ratio":0.093,"word_repetition_ratio":0.071,"special_characters_ratio":0.256,"stopwords_ratio":0.005,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":34163.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Europeada","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Europeada jo europske mejstarstwo w kopańcy rěcnych (awtochtonych) mjeńšynow, kótarež organizěrujo se wót Federalistiskeje unije europskich narodnych kupkow (FUEN) w zgromadnem źěle z gósćinarskeju mjeńšynu wótpowědnego turněra. Prědna Europeada jo se pśed europskim kopańcowym mejstarstwom 2008 pla Retoromanow w kantonje Graubünden w Šwicaŕskej wótměła. Tegdejše finale su Pópołdnjowe Tirolarje pśeśiwo chorwatskej mjeńšynje w Serbiskej z 1:0 dobyli.\n\nPśiduca Europeada wótmějo se wót 16. do 24. junija 2012 paralelnje k Europskemu kopańcowemu mejstarstwoju 2012 w Pólskej a Ukrainje. Zarědowarje su w lěśe 2012 Łužyske Serby w Górnej Łužycy.\n\nEuropeada 2012\nEuropeada 2012 wótmějo se wót 16. do 24. junija 2012 pód patronatom ministaŕskego prezidenta Sakskeje Stanisława Tilicha w Górnej Łužycy. Wugótowaŕ jo Domowina, kšywowy zwězk serbskich towaristwow a organizacijow we Łužycy. Wulosowanje kupkow jadnotliwych mustwow jo se 1. decembra 2011 w sakskem krajnem zastupnistwje w Barlinje wótměło. Dogromady 20 mustwow buźo w 5 kupkach jadno na druge trjefiś. Partnery a sponsory Europeady 2012 su mjazy drugimi Lichotny stat Sakska, Zwězkowe ministaŕstwo nutśikownego a energijowy koncern Vattenfall. Medijowy partner jo Srjejźonimski rozgłos.\n\nMěstna pśewjeźenja\n\nMěstna pśewjeźenja drugeje Europeady su Chrósćicy, Njebjelčicy, Njeswačidło, Pančicy-Kukow, Radwor, Ralbicy a Kulow. Finale wótmějo se na Budyšyńskej Młynkec łuce.\n\nKupki\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n|+ Kupka A\n|-\n| A1\n| Łužyske Serby\n|-\n| A2\n| Nimska mjeńšyna z Pólskeje\n|-\n| A3\n| Korutańske Słowjeńce\n|-\n| A4\n| Mjeńšynowa wubrane mustwo z Estniskeje\n|-\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n|+ Kupka B\n|-\n| B1\n| Roma z Hungorskeje\n|-\n| B2\n| Rusojske Nimce\n|-\n| B3\n| Retoromany\n|-\n| B4\n| Słowakska mjeńšyna z Hungorskeje\n|-\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n|+ Kupka C\n|-\n| C1\n| Chorwatska mjeńšyna w Serbiskej\n|-\n| C2\n| Pódwjacornotrakiske Turki\n|-\n| C3\n| Ladinarje\n|-\n| C4\n| Pódpołnocne Frizy\n|-\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n|+ Kupka D\n|-\n| D1\n| Nimskorěcna mjeńšyna z Pódpołdnjowego Tirola\n|-\n| D2\n| Hungorske Nimce\n|-\n| D3\n| Karačajarje\n|-\n| D4\n| Nimska mjeńšyna z Danskeje (jo wótgroniła)\n|-\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n|+ Kupka E\n|-\n| E1\n| Danska mjeńšyna z Nimskeje\n|-\n| E2\n| Cimbry\n|-\n| E3\n| Walizarje\n|-\n| E4\n| Okcitany\n|-\n|}\n\nGrajny plan\n\nPśedrunda\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"600\"\n|+ njeźela, 17. junija 2012\n| width=\"60\"|A1 – A2\n| 15:00 Njebjelčicy\n| width=\"350\"|Łužyske Serby – Nimska mjeńšyna w Pólskej\n| width=\"50\" style=\"text-align:center\"| 4:3\n|-\n| A3 – A4\n| 10:30 Njebjelčicy\n| Korutańske Słowjeńce ��� Mjeńšynowa wubrane mustwo z Estniskeje\n| style=\"text-align:center\"| 7:0\n|-\n| B1 – B2\n| 10:30 Njeswačidło\n| Roma z Hungorskeje – Rusojske Nimce\n| style=\"text-align:center\"| 1:1\n|-\n| B3 – B4\n| 15:00 Kulow\n| Retoromany – Słowakska mjeńšyna z Hungorskeje\n| style=\"text-align:center\"| 0:2\n|-\n| C1 – C2\n| 10:30 Pančicy-Kukow \n| Chorwatska mjeńšyna w Serbiskej – Pódwjacornotrakiske Turki\n| style=\"text-align:center\"| 6:2\n|-\n| C3 – C4\n| 15:00 Njeswačidło \n| Ladinarje – Pódpołdnocne Frizy\n| style=\"text-align:center\"| 2:0\n|-\n| D1 – D2\n| 19:00 Radwor\n| Nimskorěcna mjeńšyna z Pódpołdnjowego Tirola – Hungorske Nimce\n| style=\"text-align:center\"| 8:0\n|-\n| D3 – D4\n| 17:00 Radwor\n| Karačajarje – Nimska mjeńšyna z Danskeje (Nimska mjeńšyna z Danskeje jo wótgroniła)\n| \n|-\n| E1 – E2\n| 17:00 Chrósćicy\n| Danska mjeńšyna z Nimskeje – Cimbry\n| style=\"text-align:center\"| 4:1\n|-\n| E3 – E4\n| 19:00 Chrósćicy\n| Walizarje – Okcitany\n| style=\"text-align:center\"| 2:5\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"600\"\n|+ pónjeźele, 18. junija 2012\n| width=\"60\"|A1 – A3\n| 17:00 Ralbicy\n| width=\"350\"|Łužyske Serby – Korutańske Słowjeńce\n| width=\"50\" style=\"text-align:center\"| 0:1\n|-\n| A2 – A4\n| 19:00 Ralbicy\n| Nimska mjeńšyna z Pólskeje – Mjeńšynowe wubrane mustwo z Estniskeje\n| style=\"text-align:center\"| 3:0\n|-\n| B1 – B3\n| 17:00 Njebjelčicy\n| Roma z Hungorskeje – Retoromany\n| style=\"text-align:center\"| 9:0\n|-\n| B2 – B4\n| 19:00 Njebjelčicy\n| Rusojske Nimce – Słowakska mjeńšyna z Hungorskeje\n| style=\"text-align:center\"| 6:1\n|-\n| C1 – C3\n| 17:00 Kulow \n| Chorwatska mjeńšyna w Serbiskej – Ladinarje\n| style=\"text-align:center\"| 6:0\n|-\n| C2 – C4\n| 19:00 Kulow\n| Pódwjacornotrakiske Turki – Pódpołnocne Frizy\n| style=\"text-align:center\"| 2:5\n|-\n| D1 – D3\n| 17:00 Pančicy-Kukow\n| Nimskorěcna mjeńšyna z Pódpołdnjowego Tirola – Karačajarje\n| style=\"text-align:center\"| 3:0\n|-\n| D2 – D4\n| 19:00 Pančicy-Kukow\n| Hungorske Nimce – Nimska mjeńšyna z Danskeje (Nimska mjeńšyna z Danskeje jo wótgroniła)\n| \n|-\n| E1 – E3\n| 17:00 Radwor\n| Danska mjeńšyna z Nimskeje – Walizarje\n| style=\"text-align:center\"| 5:3\n|-\n| E2 – E4\n| 19:00 Radwor\n| Cimbry – Okcitany\n| style=\"text-align:center\"| 0:5\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"600\"\n|+ wutora, 19. junija 2012\n| width=\"60\"|A1 – A4\n| 17:00 Chrósćicy\n| width=\"350\"|Łužyske Serby – Mjeńšynowa wubrane mustwo z Estniskeje\n| width=\"50\" style=\"text-align:center\"| 8:0\n|-\n| A2 – A3\n| 19:00 Chrósćicy\n| Nimska mjeńšyna z Pólskeje – Korutańske Słowjeńce\n| style=\"text-align:center\"| 1:1\n|-\n| B1 – B4\n| 17:00 Ralbicy\n| Roma z Hungorskeje – Słowakska mjeńšyna z Hungorskeje\n| style=\"text-align:center\"| 3:0\n|-\n| B2 – B3\n| 17:00 Chrósćicy\n| Rusojske Nimce – Retoromany\n| style=\"text-align:center\"| 6:0\n|-\n| C1 – C4\n| 17:00 Pančicy-Kukow \n| Chorwatska mjeńšyna w Serbiskej – Pódpołnocne Frizy\n| style=\"text-align:center\"| 5:0\n|-\n| C2 – C3\n| 17:00 Kulow\n| Pódwjacornotrakiske Turki – Ladinarje\n| style=\"text-align:center\"| 1:1\n|-\n| D1 – D4\n| 19:00 Pančicy-Kukow\n| Nimskorěcna mjeńšyna z Pódpołdnjowego Tirola – Nimska mjeńšyna z Danskeje (Nimska mjeńšyna z Danskeje jo wótgroniła)\n| \n|-\n| D2 – D3\n| 19:00 Kulow\n| Hungorske Nimce – Karačajarje\n| style=\"text-align:center\"| 0:2\n|-\n| E1 – E4\n| 17:00 Radwor\n| Danska mjeńšyna z Nimskeje – Okcitany\n| style=\"text-align:center\"| 0:1\n|-\n| E2 – E3\n| 19:00 Radwor\n| Cimbry – Walizarje\n| style=\"text-align:center\"| 3:2\n|}\n\nKóńcne stawy pó pśedrunźe \n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n|+ Kupka A\n! width=\"200\"|Mustwo\n! width=\"40\"|Wrota\n! width=\"20\"|Dypki\n! width=\"20\"|Difer.\n|-\n| Korutańske Słowjeńce\n| 9:1\n| 7\n| +8\n|-\n| Łužyske Serby\n| 12:4\n| 6\n| +8\n|-\n| Nimska mjeńšyna z Pólskeje\n| 7:5\n| 4\n| +2\n|-\n| Mjeńšynowe wubrane mustwo z Estniskeje\n| 0:18\n| 0\n| −18\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n|+ Kupka B\n! width=\"200\"|Mustwo\n! width=\"40\"|Wrota\n! width=\"20\"|Dypki\n! width=\"20\"|Difer.\n|-\n| Roma z Hungorskeje\n| 13:1\n| 7\n| +12\n|-\n| Rusojske Nimce\n| 13:2\n| 7\n| +11\n|-\n| Słowakska mjeńšyna z Hungorskeje\n| 3:9\n| 3\n| -6\n|-\n| Retoromany\n| 0:17\n| 0\n| −17\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n|+ Kupka C\n! width=\"200\"|Mustwo\n! width=\"40\"|Wrota\n! width=\"20\"|Dypki\n! width=\"20\"|Difer.\n|-\n| Chorwatska mjeńšyna ze Serbiskeje\n| 17:3\n| 9\n| +14\n|-\n| Ladinarje\n| 3:7\n| 4\n| -4\n|-\n| Pódpołnocne Frizy\n| 5:9\n| 3\n| -4\n|-\n| Pódwjacornotrakiske Turki\n| 6:12\n| 1\n| −6\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n|+ Kupka D\n! width=\"200\"|Mustwo\n! width=\"40\"|Wrota\n! width=\"20\"|Dypki\n! width=\"20\"|Difer.\n|-\n| Nimskorěcna mjeńšyna z Pódpołdnjowego Tirola\n| 11:0\n| 6\n| +11\n|-\n| Karačajarje\n| 2:3\n| 3\n| -1\n|-\n| Hungorske Nimce\n| 0:10\n| 0\n| -10\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n|+ Kupka E\n! width=\"200\"|Mustwo\n! width=\"40\"|Wrota\n! width=\"20\"|Dypki\n! width=\"20\"|Difer.\n|-\n| Okcitany\n| 11:2\n| 9\n| +9\n|-\n| Danska mjeńšyna z Nimskeje\n| 9:5\n| 6\n| +4\n|-\n| Cimbry\n| 4:11\n| 3\n| -7\n|-\n| Walizarje\n| 2:13\n| 0\n| −11\n|}\n\nFinalna runda\n\nKóńc Europeady \nNowy a stary europski mejstaŕ Europeady jo Nimskorěcna mjeńšyna z Pódpołdnjowego Tirola, kótaraž jo finalne graśe 3:1 pśeśiwo Roma z Hungorskeje dobyła. W małem finale − graśe wó městno 3 − su Korutańske Słowjeńce pśeśiwo Chorwatskej mjeńšynje ze Serbiskeje z 0:1 zejgrali.\n\nBóžko jo serbske mustwo tenraz w běrtylfinale wupadnuło. Ale naźija wóstawa, až změju za pśiducu Europeadu 2016 wěcej wuspěcha.\n\nSerbske narodne mustwo \nZa serbske narodne mustwo graju pla drugeje Europeady: \nKřesćan Bejmak, Jeremias Bětka, Bosćij Böhm, Bosćij Cyž, Tadej Cyž, Pětr Domaška, Florian Dórnik, Christoph Dubaw, Christoph Gloxyn, Bjarnat Korch, Denny Kral, Tobias Kubaš, Robert Lehnert, Willi Paška, Feliks Rehor, Daniel Ričl, Stanij Smoła, Robert Statnik, Frank Šewc, Antonius Škoda, Tobias Škoda, Dirk Šołta a Paul Zimmermann. Trenaŕ jo znowego Frank Ričl.\n\nEuropeada 2008\nPrědna Europeada w lěśe 2008 jo nastała z wuběźowanja marketingowego \npśedewześa Schweiz \nTourismus (ST), kótarež jo dobyłej Sedrun Disentis Tourismus (SDT) a \nInternationale Cultur Forum Disentis (ICF) z ideju europskego \nmejstarstwa rěcnych mjeńšynow. Pótom stej se teke retoromaniska \nkulturna organizacija Lia Rumantscha (LR) kaž teke kšywowy zwězk \neuropskich mjeńšynow FUEN na projekśe wobźěliłej.\n\nOrganizacija \nCel zarědowanja jo był, na rěcne mjeńšyny w Europje dopomnjeś a jim \nmóžnosć k zwězanjeju do seśi daś. Mimo togo by \nměła se Surselva, w Graubündskej wusocynje, turistiski \nprezentěrowaś. Zarědowanje jo stojał pód patronatom Graubündenskego \nkněžaŕstwa, wóna \njo se wót prominentow ze sporta a z politiki kaž teke wót něgajšnego \nzwězkowego rady Adolf Ogi a wót Ralpha \nZloczowera, prezidenta Šwicaŕskego \nkopańcowego zwězka pódprěła. Budget za europske mejstarstwo rěcnych \nmjeńšynow \njo 230.000 frankow był.\n\nGraśa su se pó FIFA-pšawidłach pśewjadli, ale grajny plan jo w \npśirownowanju z UEFA-wuběźowanim wjele wusčejšy – mustwa su dejali až k \nšesć graśam na tyźeń absolwěrowaś. Su mimo mužow teke A- a B-juniory a \nžony pśizwólone byli.\n\nMěstna pśewjeźenja jo sedym sedlišćow we wobcerku Surselva (Sedrun, Disentis\/Mustér, Trun, Danis-Tavanasa, Ilanz, Schluein, Laax a \nVella) było, mimo togo Trin a Domat\/Ems we \nwobcerku Imboden kaž teke Chur we wobcerku \nPlessur. We wobłukowem programje jo mimo togo \ndnjowe zarědowanje z muziku a folkloru wótměło, kótarež ma kulturelnej \nwuměnje narodow słužyś.\n\nJadnasćogłowaty crew šwicaŕskeje armeje jo wšykne \ntransportowe słužby mjazy grajnymi městnami organizěrował.\n\nGrajny plan\n\nPśedrunda \n\nKupki su se 13. februara 2008 w Zürichiskem hotelu w pśitomnosći \nprezidenta stawowego rady Christoffel Brändli wulosowali.\n\nSpócetnje jo było pěś pśedrundowych kupkow pśedwiźone, kótarychž prědne \nmustwa a teke tśi nejlěpše druge mustwa by měli do běrtylfinale \nzaśěgnuś. Pśez copanje Słowjeńcow z Italskeje, Łemkow a \nAromunow z Makedońskeje (Aromuny njejsu Šengenske \nwizumy scasom dostali) stej se kupce B a C ku kupce B\/C zjadnośiłej. W \ntoś tej specialnej kupce B\/C jo 5 mustwow było. Dokulaž wšak casowego \nplana dla jano 3 graśa na mustwo su \nmóžno byli, jo se wulosowało, chto by dejał pśeśiwo komu graś. Pśi \njadnakej licbje dypkow njejo pótom w toś tej specialnej kupce poměr wrotow \nabo direktny duel rozsuźił, ale gódnośenje fairplay (licba \ncerwjenych\/žołtych kórtow). Z něnto styrich kupkow su prědne a druge kupkow \ndo běrtyłfinale zaśěgnuli.\n\nKupka A \n Za Walizarjow jo se klub Clwb Cymric wobźělił, pśi kótaremž bźez wuwześa waliziski powědajuce kopańcarje graju.\n Po ludlicenju z lěta 2002 ma nimska mjeńšyna w Pólskej něźi 150.000 luźi, nimske wjelikopósłaństwo we Waršawje wšak wuchada wót něźi 300.000 luźi, kótarež su pśedewšym we wójewódstwoma Opole a Šlazyńska žywe. Wót lěta 1991 zastupuju se zajmy Nimcow w Pólskej pśez Zwězk nimskich socialno-kulturelnych towaristwow.\n Retoromany su w kantonje Graubünden w Šwicaŕskej žywe. Dogromady powěda se retoromanšćina resp. Graubündenska romanšćina hyšći wót něźi 60.000 wobydlarjow.\n Něga jo skóro jaden milion Nimcow w Hungorskej žywy był, wjele z nich su pó Drugej swětowej wójnje do Nimskeje abo Sowjetskego zwězka zawlacone. Źinsa jo jano hyšći něźi 70.000 Nimce w Hungorskej.\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"450\"\n| width=\"350\"|Retoromany – Nimce w Hungorskej\n| width=\"50\"|5:1\n|-\n| Walizarje – Nimce w Pólskej\n| 0:2\n|-\n| Walizarje – Retoromany\n| 0:4\n|-\n| Nimce w Pólskej – Nimce w Hungorskej\n| 4:0\n|-\n| Walizarje – Nimce w Hungorskej\n| 3:3\n|-\n| Nimce w Pólskej – Retoromany\n| 3:1\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n! width=\"200\"|Mustwo\n! width=\"20\"|Dypki\n! width=\"40\"|Wrota\n! width=\"20\"|Difer.\n|-\n| Nimce w Pólskej\n| 9\n| 9:1\n| +8\n|-\n| Retoromany\n| 6\n| 10:4\n| +6\n|-\n| Walizarje\n| 1\n| 3:9\n| −6\n|-\n| Nimce w Hungorskej\n| 1\n| 4:12\n| −8\n|}\n\nKupka B\/C \n W Kataloniskej, kótaraž ma 7,5 milionow wobydlarjow jo katalańšćina pśed špańšćinu amtska rěc a pódpěra se na šulach a uniwersitach, dogromady powěda pěś milionow luźi katalańšćinu ako maminu rěc (mjazy drugim hyšći w regionje Valencia a na Balearach). Mustwo Katalanow póchada z Girony.\n Za dansku mjeńšynu w Nimskej z pódpołdnjowego Šleswiga, kótaraž wobstoj z něźi 50.000 luźi, jo se wubrane mustwo Danskich młoźinskich organizacijow w pódpołdnjowem Šleswigu (SdU) wobźěliło.\n W Rumuńskej jo źinsa pó pódaśach kněžaŕstwa 26.500 Aromunow žywe, mjazy drugim w regionach Constanța, Tulcea a Călărași. Aromunske mustwo wobstoj z grajaŕjow rozdźělnych starstwowych kupkow a dej tak dynamiku aromunskego naroda reprezentěrowaś. Docasne wupadnjenje mustwa, kótarež jo něgajšny grajaŕ swětoweje klasy Gheorghe Hagi financielnje pódprěł, jo njewózdaśe za mustwo było.\n Něźi 200.000 Karačajarjow jo w Ruskej w regionje Karačajsko-Čerkeskej žywe. Pla Europady jo jich mustwo „Elbrusoid“ zastupowało.\n Mustwo z Pódpołdnjowego Tirola wobstoj wětšy źěl z grajaŕjow towaristwow wušeje ligi Obermais, St. Pauls, St. Georgen a Stegen (Eccelenza, 6. italska liga) a zmócnja se pśez tśoch profijow ze serije Serie C2 (4. italska liga). W pódpołdnjowem Tirolu jo turněr wjeliku zagórjetosć wubuźił, politikaŕje powědaju južo wó móžnem pśewjeźenju w pódpołdnjowem Tirolu za styri lěta. W pódpołdnjowotirolskem mustwje su nimskorěcne a teke ladinskorěcne grajaŕje byli.\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"450\"\n| width=\"350\"|Pódpołdnjowe Tirolarje – Aromuny w Rumuńskej\n| width=\"50\"|3:0\n|-\n| Dany w Nimskej – Katalany\n| 15:1\n|-\n| Dany w Nimskej – Pódpołdnjowe Tirolarje\n| 0:3\n|-\n| Aromuny w Rumuńskej – Karačajarje\n| 6:1\n|-\n| Katalany – Aromuny w Rumuńskej\n| 0:19\n|-\n| Karačajarje – Pódpołdnjowe Tirolarje\n| 1:7\n|-\n| Dany w Nimskej – Karačajarje\n| 6:1\n|-\n| Katalany – Retoromany 1\n| 0:5\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n! width=\"200\"|Mustwo\n! width=\"20\"|Dypki\n! width=\"40\"|Wrota\n! width=\"20\"|Difer.\n|-\n| Pódpołdnjowe Tirolarje\n| 9\n| 13:1\n| +12\n|-\n| Dany w Nimskej 2\n| 6\n| 21:5\n| +16\n|-\n| Aromuny w Rumuńskej\n| 6\n| 25:4\n| +21\n|-\n| Karačajarje\n| 0\n| 3:19\n| −16\n|-\n| Katalany\n| 0\n| 1:39\n| −38\n|}\n\n1 Aby teke Katalany tśi graśa na swójom konśe měli, \nsu musyli Retoromany z kupki A ako tśeśi pśeśiwnik zaskócyś. Za \nRetoromanow njejo se toś to graśe pogódnośiło.\n2 Dany su bonus Fairplay dostali a su togodla pśed \nAromunami ranžěrowali.\n\nKupka D \n Chorwatska mjeńšyna jo w regionje Wójwodina pśipóznata narodna mjeńšyna a wobstoj z něźi 74.000 luźi.\n Za nimsku mjeńšynu w Pódpołnocnem Šleswigu jo wubrane mustwo Nimskego młoźinskego zwězka za Pódpołnocny Šleswig grało.\n Mustwo ze Šleswig-Holsteinskeje póchadajucych 50.000 Pódpołnocnych Frizow jo se wót Friisk Foriining stajiło. Wóno jo ako jadnucke wobźělujuce se mustwo z lutnym žeńskecym mustwom nastupiło.\n Spócetnje z Indiskeje póchadajuce Roma twórje w Hungorskej z 400.000 do 600.000 luźi nejwětšu mjeńšynu kraja.\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"450\"\n| width=\"350\"|Nimce w Danskej – Pódpołnocne Frizy\n| width=\"50\"|19:4\n|-\n| Chorwaty w Serbiskej – Roma w Hungorskej\n| 0:2\n|-\n| Chorwaty w Serbiskej – Nimce w Danskej\n| 12:1\n|-\n| Roma w Hungorskej – Pódpołnocne Frizy\n| 46:1\n|-\n| Chorwaty w Serbiskej – Pódpołnocne Frizy\n| 21:2\n|-\n| Roma w Hungorskej – Nimce w Danskej\n| 3:0\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n! width=\"200\"|Mustwo\n! width=\"20\"|Dypki\n! width=\"40\"|Wrota\n! width=\"20\"|Difer.\n|-\n| Roma w Hungorskej\n| 9\n| 51:1\n| +50\n|-\n| Chorwaty w Serbiskej\n| 6\n| 33:5\n| +28\n|-\n| Nimce w Danskej\n| 3\n| 20:19\n| +1\n|-\n| Pódpołnocne Frizy\n| 0\n| 7:86\n| −79\n|}\n\nKupka E \n Z něźi 1000 powědarjami su Cimbry z Italskeje nejmjeńša wobźělujucych se mjeńšynow – wšykne grajaŕje póchadaju z gmejny Lusern w Trentinje, kótaraž jo měła w lěśe 2006 303 wobydlarjow.\n Okcitańska (pódpołdnjowa okcitański powědajuca tśeśina Francojskeje) wšak ma samo swójske narodne mustwo, kótarež wšak njejo cłonk UEFA abo FIFA a móžo se togodla jano na pśijaśelskich graśach wobźěliś. Dogromady jo mustwo dotychměst sedym graśow absolwěrowało, mjazy nimi jadne za Viva World Cup 2006, źož wóno wšak jo pśeśiwo póznjejšemu dobywarjeju Sápmi (Lappland) 0:7 zejgrało. Nejwuše dobyśe jo se mógło septembra 2005 z 15:0 pśeśiwo Čečeńskej wudobyś.\n Něźi 60.000 Serbow z Łužycy jo w Nimskej pśipóznata narodna mjeńšyna a pódpěrajo se wót Załožby za serbski lud zwězka a zwězkoweju krajowu Bramborska a Sakska. Za Serbow su pśedewšym młode grajaŕje pód 20 lět nastupili.\n Jano něźi 7000 Chorwatow jo źinsa na pódwjacor wót Rumuńskeje we wokrejsu Caraş-Severin žywe.\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"450\"\n| width=\"350\"|Okcitany – Cimbry\n| width=\"50\"|2:1\n|-\n| Łužyske Serby – Chorwaty w Rumuńskej\n| 4:1\n|-\n| Okcitany – Łužykse Serby\n| 1:2\n|-\n| Cimbry – Chorwaty w Rumuńskej\n| 0:0\n|-\n| Okcitany – Chorwaty w Rumuńskej\n| 5:0\n|-\n| Cimbry – Łužyske Serby\n| 0:0\n|}\n\n{| class=\"prettytable\" width=\"350\"\n! width=\"200\"|Mustwo\n! width=\"20\"|Dypki\n! width=\"40\"|Wrota\n! width=\"20\"|Difer.\n|-\n| Łužyske Serby\n| 7\n| 6:2\n| +4\n|-\n| Okcitany\n| 6\n| 8:3\n| +5\n|-\n| Cimbry\n| 2\n| 1:2\n| −1\n|-\n| Chorwaty w Rumuńskej\n| 1\n| 1:9\n| −8\n|}\n\nBěrtylfinale \n{| class=\"prettytable\" width=\"450\"\n| width=\"350\"| Nimce w Pólskej – Chorwaty w Serbiskej\n| width=\"50\"| 0:2\n|-\n| Roma w Hungorskej – Retoromany\n| 5:1\n|-\n| Łužyske Serby – Dany w Nimskej\n| 1:3\n|-\n| Pódpołdnjowe Tirolarje – Okcitany\n| 2:0\n|}\n\nPołfinale \n{| class=\"prettytable\" width=\"500\"\n| width=\"350\"| Chorwaty w Serbiskej – Dany w Nimskej\n| width=\"50\"| 5:1\n|-\n| Roma w Hungorskej – Pódpołdnjowe Tirolarje\n| 0:4\n|}\n\nGraśe wó městno 3 \n{| class=\"prettytable\" width=\"450\"\n| width=\"350\"| Dany w Nimskej – Roma w Hungorskej\n| width=\"50\"|0:9\n|}\n\nFinale \n{| class=\"prettytable\" width=\"500\"\n| width=\"350\"| Chorwaty w Serbiskej – Pódpołdnjowe Tirolarje\n| width=\"50\"|0:1\n|}\n\nReakcije \nDogromady jo wušej 5000 pśiglědowarjow pśi pó źělach wjelgin špatnem wjedrje za jadnotliwe graśa źiwało. Lěcrownož toś ta licba jo wóstała pód wócakowanjami zarědowarjow, jo se toś to europske mejstarstwo ako wjeliki wuspěch pogódnośiło. Dokulaž jo se ideja europskego mejstarstwa rěcnych mjeńšynow pozitiwnje zapśimjeła a šyroki medialny wótgłos we wjele krajach namakała, ma take europske mejstarstwo kšute zarědowanje byś.\n\nWótkaze \n Oficielny bok wó Europeaźe 2012 pla Serbow we Łužycy\/Nimska\n Oficielny bok wó Europeaźe 2008 pla Retoromanow w Graubündenje\/Šwicaŕska\n\nEuropske mejstarstwo w kopańcy\nKopańca 2012\nKopańca 2008","num_words":3978,"character_repetition_ratio":0.118,"word_repetition_ratio":0.125,"special_characters_ratio":0.317,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":6292.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Limes%20Saxoniae","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Limes Saxoniae jo była jadna njeskšuśona granica, kótaraž jo wót něźi 810 teritorium Połobskich Słowjanow (Obodritow) wót teritoriuma Saksow w źinsajšnej Šleswig-Holštejnskej źěliła. Pózdźej z Frankojskim mócnarstwom.\n\nŽrědła \n Quellen des 9. und 11. Jahrhunderts zur Geschichte der Hamburgischen Kirche und des Reiches. Übersetzt v. Werner Trillmich, Darmstadt, 1973, FvS Bd. IX\n\nLiteratura \n Matthias Hardt: Linien und Säume, Zonen und Räume an der Ostgrenze des Reiches im frühen und hohen Mittelalter. In: Walter Pohl\/Helmut Reimitz (Hrsg.): Grenze und Differenz im frühen Mittelalter. Österreichische Akademie der Wissenschaften, phil.-hist. Kl. Denkschriften 287. Forschungen zur Geschichte des Mittelalters 1. Wien 2000, S. 39–56, ISBN 3-70012-896-7. \n Matthias Hardt: Hesse, Elbe, Saale and the Frontiers of the Carolingian Empire. In: Walther Pool\/Ian N. Wood \/Helmut Reimitz (Hrsg.): The Transformation of Frontiers. From Antiquity to the Carolingians. The Transformation of the Roman World 10. Leiden-Boston-Köln 2001, S. 219–232, ISBN 9-00411-115-8. \n Matthias Hardt: Limes Saxoniae. In: Reallexikon der Germanischen Altertumskunde, Bd. 18, Landschaftsrecht – Loxstedt. Berlin-New York 2001, S. 442–446, ISBN 3-11016-950-9.\n Günther Bock: „Böhmische Dörfer“ in Stormarn? – Verlauf und Bedeutung des Limes Saxoniae zwischen Bille und Trave. In: Ders.: Studien zur Geschichte Stormarns im Mittelalter. Neumünster 1996 (Stormarner Hefte 19), S. 25–70 (mit Karten), ISBN 978-3-529-07124-9.\n Walther Lammers: Germanen und Slawen in Nordalbingien, in: ZSHG 79 (1955), S. 17 bis 80.\n\nGlědaj teke \n\nLimes Sorabicus\n\nStawizny Nimskeje\nSłowjany","num_words":394,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.279,"stopwords_ratio":0.005,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.167,"perplexity_score":32447.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Limes%20Romanus","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Limes Romanus abo jano limes jo była wobtwarźona granica Romskego imperiuma. Wóna jo była dłujka pśez 5.000 km.\n\nLiteratura\n\nRomski Limes dogromady \n Grenzen des Römischen Imperiums. Zabern, Mainz 2006, ISBN 3-8053-3429-X.\n Margot Klee: Grenzen des Imperiums. Leben am römischen Limes. Theiss, Stuttgart 2006.\n Dieter Planck, Andreas Thiel: Das Limes-Lexikon. Roms Grenzen von A bis Z. Beck, München 2009, ISBN 978-3-406-56816-9.\n Egon Schallmayer: Der Limes: Geschichte einer Grenze, 3. Auflage, C.H.Beck Verlag, München 2011, ISBN 978-3-406-48018-8.\n\nStawizny Europy","num_words":132,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.319,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.504,"perplexity_score":26930.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Awary","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Awary (teke Avary) su byli nomadiski lud wěrjepódobnje turkskego nastaśa. Wóni su pśišli z Centralnej Aziji. Su měnjenja, až wóni su rod Žu-žuan, kótaryž jo był zbity w bitwje z Chinskim mócnarstwom w lěśe 555 pó Kristusu. Wón jo był wugnany na pódwjacor a jo był pód śišćom drugich nomadiskich rodow.\n\nPśichad Awarow do Europy \n\nDo Europy su pśišli Awary w lěśe 558.\n\nKóńc Awarow \nW lěśe 791 Karl Wjeliki jo wjadł gromaźe z panonskim wjerchom Wojnomirom pśeśiwo Awaram wójnske śěgnuśe. Slědna powěsć wó Awarach jo z lěta 822.\n\nLiteratura \n\n Lovorka Bara u.a.: Y chromosomal heritage of Croatian population and its island isolates. In: European Journal of Human Genetics (2003) 11, 535–542. (Medizinische Studie zu Genvergleichen.)\n Eric Breuer: Byzanz an der Donau. Eine Einführung in Chronologie und Fundmaterial zur Archäologie im Frühmittelalter im mittleren Donau Raum. Tettnang 2005, ISBN 3-88812-198-1. (Neue Standardchronologie zur awarischen Archäologie.)\n Falko Daim (Hrsg.): Die Awaren am Rand der byzantinischen Welt. Studien zu Diplomatie, Handel und Technologietransfer im Frühmittelalter. Innsbruck 2000, ISBN 3-7030-0349-9. (Sammelband mit kurzen Aufsätzen verschiedener Autoren zu geographisch, formenkundlichen Zusammenhängen, insbesondere byzantinischem Einfluss.) \n Falko Daim (Hrsg.): Reitervölker aus dem Osten. Hunnen + Awaren. Burgenländische Landesausstellung 1996, Schloß Halbturn. Eisenstadt 1996. (Ausstellungskatalog, behandelt alle archäologischen Themenbereiche, besonders für Laien als Einstieg geeignet.)\n Falko Daim: Studien zur Archäologie der Awaren. 1984 ff.\n Josef Deér: Karl der Große und der Untergang der Awaren. In: Karl der Große. Persönlichkeit und Geschichte. Hrsg. v. Helmut Beumann. Düsseldorf 1965, S. 719–791.\n Wilfried Menghin, Tobias Springer, Egon Wamers (Hrsg.): Germanen, Hunnen und Awaren. Schätze der Völkerwanderungszeit. Ausstellungskatalog. Nürnberg\/Frankfurt a. M. 1987.\n Walter Pohl: Die Awaren, Ein Steppenvolk in Mitteleuropa 567–822 n. Chr. 2 Aufl. München 2002, ISBN 3-406-48969-9. (Standardwerk zu den frühmittelalterlichen Awaren aus der Sicht eines der angesehensten Historiker auf diesem Gebiet.)\n Denis Sinor: The Cambridge History of Early Inner Asia. Cambridge 1990. (Publikation zu reiternomadischen Völkern in Mittel-und Innerasien.)\n József Szentpéteri (Hrsg.): Archäologische Denkmäler der Awarenzeit in Mitteleuropa. Varia archaeologica Hungarica 13. Budapest 2002, ISBN 963-7391-78-9, ISBN 963-7391-79-7. (Lexikonartige, kurze Zusammenstellung tausender archäologischer awarenzeitlicher frühmittelalterlicher Fundorte, meist Gräberfelder, wichtig als Literaturnachweis.) \n Herwig Wolfram: Die Geburt Mitteleuropas. Geschichte Österreichs vor seiner Entstehung 378–907. Wien 1987\n Michael Wendel: Der Kriegszug der Awaren im Jahr 586\/87 n. Chr. durch Nordthrakien. In: Pontos Euxeinos. Beiträge zur Archäologie und Geschichte des antiken Schwarzmeer- und Balkanraumes, ZAKSSchriften 10, Verlag Beier & Beran, Langenweissbach 2006, S. 447-461\n\nHistoriska etnija","num_words":692,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.452,"perplexity_score":34851.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Novak%20Djokovi%C4%87","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Novak Djoković (22. maja 1987. w Běłogrod) jo serbiski tenisowy grajaŕ.\n\nEksterne wótkaze \n\nhttp:\/\/www.novak-djokovic.com\/\n\nPódpołdnjowy Serb‎\nRoź. 1987\nMuž","num_words":34,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.288,"stopwords_ratio":0.059,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":2727.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Ferrowy%20meridian","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Ferrowy meridian, pómjenjony pó Ferro, jadnej z Kanariskich kupow, jo w Europje nejdalej rozšyrjony nulowy meridian wót starowěka był, napóslědku k Pariskemu meridianoju skoplowany a – dla pśewažeceje wužywanja Greenwichskego meridiana na mórskich kórtach – na geografiskich kórtach wobgranicowany był. Pó Ferrowem meridianje su koordinaty wjele nawigaciskich a geografiskich kórtow pśedewšym wót 16. do 19. stolěśa wusměrjone.\n\nStawizny \nPrědny raz wokoło 100 jo Marinos z Tyrosa insulae fortunatae (łatyński za glucne kupy), Kanariske kupy, pódjwacorny kóńc tegdy znatego swěta, ako referencny dypk póstajił. Toś to póstajenje wšak jo se jano pśesajźiło, dokulaž wuznamny astronom Klawdius Ptolemeus jo jo w lěśe 150 pśewzeł. Wóno jo pak skerjej teoretiskego wuznama było, dokulaž Ptolemeus jo se pśi swójom źěle na swóje rodne město Aleksandrija póségnuł, kótaregož połoženje jo na 60,5° póstajił, což scełego njewótpowědujo pšawemu połoženjeju Kanariskich kupow. Ze srjejźowěkom a jogo kólasowymi kórtami su meridiany bźez wuznama byli, Kanariske kupy su se ze znatego swěta Europy zgubili. Teke póznjejše portolanowe kórty njejsu geografiske koordinaty pśedstajili.\n\nZe znowegonadejźenim Kanariskich kupow w 14. stolěśu a pó tom zachopinajuceju se renesancu su zasej na Ptolemejske pśedstajenja nawězali a nejwěcej pódwjacorna kupa Ferro (źinsa El Hierro) jo se ako nulowy meridian póstajiła. W zwisku z nadejźeńskimi drogowanjami a natwarjenim gwězdarnjow w Europje, na zachopjeńku hyšći bźez linsowych instrumentow, jo licba konkurěrujucych nulowych meridianow wót 16. stolěśa rosła. Ale nejwěcej z nich jo jano lokalny abo narodny wuznam dojśpiło. Pódpěrajuce za wobchowanje Ferrowego meridiana jo teke statkowało, až meridian magnetowego pola, kótaryž zda se nejpjerwjej ako pśirodna definicija nulowego meridiana, jo widobnje jano mało na pódwjacor lažył. Dalšna lěpšyna tos togo licenja dlininy su pozitiwne gódnoty za wšu Europu byli. W aprylu 1634 jo se wót kongresa wuconow wšych łoźujucych narodow Ferrowy nulowy meridian wobkšuśił a rownocasnje hyšći raz dokradnjej na Punta Orchilla, pódowjacornu špicu kupy, póstajił. \n\nZmólka pśi póstajenju dlininy jo do togo pśi něźi stopnjow była: Ptolemeus jo rozćěgnjenje pó dłujkosći Srjejźnego mórja pśi 62° pódał, Mercator w lěśe 1554 z 52°, napšawdu lažy pśi 42°. Teleskop, kótaryž jo był znaty wót wokoło 1610, jo zmóžnił pśez wobglědowanje astronomiskich tšojenjow, pśedewšym woběgow Jupiterowych mjasecow, za kótarež wót lěta 1668 tabele su eksistěrowali, pomjeńšenje zmólki na 10 do 12 minutow, pśi rownocasnem wobglědowanju na póśěgowem městnje na 2 do 3 minuty. Z tym jo se zachopił wuznam derje wutwarjonych gwězdarnjow dalej rosć. Pśedchadnik jo Brahowy Uranienburg był, mjazynarodny wuznam stej wósebnje Pariski obserwatorium wót lěta 1666 a Royal Greenwich Observatory wót lěta 1676 dojśpiłej, kótarež su wšykne južo z praktiskich pśicynow k nowym meridianowym systemam wjadli. Na kupje Ferro njejo natwarjenje wjelikeje gwězdarnje móžne było. Dokulaž Ferrowy meridian weto njejo dejał se spušćiść, jo pó póstajenju dlininoweje diference k Pariskemu obserwatoriumoju wót 1724 pśez Louis Feuillée na mjazy 19°52' a 20°06' Ferrowe póstajenje na eksaktne 20° na pódjwacor wót Pariskeho obserwatoriuma konsens było. Z tym jo Ferrowy nulowy meridian zakšyty Pariski nulowy meridian był. Do togo jo se z dlininowej diferencu 22,5° Paris–Ferro kalkulěrowało. \n\nPó tom jo se wjele nulowych meridanow pśez Ferrowy meridian wuměniło abo wótwóźijo se wót Ferrowego meridiana, tak až wót srjejź 18. stolěśa jano Ferro a Paris na jadnom boku a, nejpjerwjej mało Greenwich na drugem boku, su wětšy wuznam měli. Krotko pó tom, wót slědneje tśeśiny, jo teke na mórju spušćobne póstajenje dlininy móžno było, pśez zwěsćowanje dosegajucy dokradnych mjasecnych distancow w mjasecnych tabelach a pśez dosegajucy dokradne chronometry. Z tym su teke dokradne pódaśa dlininy na mórskich kórtach trjebne byli. Dokulaž mórska móc Wjelika Britaniska jo how wjeduca była, jo se na mórskich kórtach Greenwichski nulowy meridian pśesajźił. Akle wót lěta 1884 jo se na zakłaźe togo Greenwich ako póśěgowy dypk mjazynarodnje ako dopórucenje dojadnał a jo se teke wjelgin malsnje pśesajźił. Zawězujucy jo wón wót mjazynarodneje konference swětowych kórtow w lěśe 1913 był.\n\nTeke pó pśestajenju kórtow jo se Ferrowy nulowy meridian w rozměrjeńskich zastojnstwach zwětšego hyšći dalej wužywał. W Nimskej jo se Ferrowy nulowy meridian we wobłuku pśigótowanjow k pśechadoju \nrozměrjenja kraja na koordinaty Gauß-Krüger w lěśe 1923 pśez Greenwichski wuměnił. Za to jo se wót doněntnych gódnotow dlininy narownana gódnota 17° 40' wótśěgnuła, aby se doněntny łopjenowy pśirěz topografiskich kórtow wobchował. Awstriske rozměrjenje kraja bazěrujo do źinsa na Ferrowem nulowem meridianje. Pśelicenje do Greenwichskich dlininow stawa se z mjazynarodnje normowaneju gódnotu 17° 40' 00\" (glědaj teke Hermannskogel a Rauenberg), mjaztym až jo starša gódnota 17° 39' 46,02\" z europskego wurownanja dlininow Theodora Albrechta (wokoło 1890) wušła. Dla absolutnego lotowego wótchylenja 13–14\" pla Wiena a pla Barlinja jo se naposlědku kulowata gódnota dojadnała.\n\nLiteratura \n\n Gustav Forstner: Längenfehler und Ausgangsmeridiane in alten Landkarten und Positionstabellen. Dissertation, Universität der Bundeswehr München, Fakultät für Bauingenieur- und Vermessungswesen, Studiengang Geodäsie und Geoinformation, Neubiberg 2005. (= Schriftenreihe \/ Studiengang Geodäsie und Geoinformation, Universität der Bundeswehr München, Heft 80. Teke online ako pdf, ub.unibw-muenchen.de).\n\nEksterne wótkaze \n Heinrich Busch: Nulowy meridian. seefunknetz.de, 2000 (z kórtami, nimski)\n\nMatematiska geografija\nEl Hierro\nStawizny geografije","num_words":1232,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.188,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":29530.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Miriam%20Makeba","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Miriam Makeba (* 4. měrca 1932 w townshipu Prospect, blisko Johannesburga, Pódpołdnjowa Afrika; † 10. nowembra 2008 w Castel Volturnoje, Italska; dopołne mě Zenzile Makeba Qgwashu Nguvama Yiketheli Nxgowa Bantana Balomzi Xa Ufun Ubajabulisa Ubaphekeli Mbiza Yotshwala Sithi Xa Saku Qgiba Ukutja Sithathe Izitsha Sizi Khabe Singama Lawu Singama Qgwashu Singama Nqamla Nqgithi, teke ako Mama Afrika) jo była pódpołdnjoafrikańska spiwarka a reprezentantka swětowej muzice. Zasajźiła jo pśeśiwo apartheit w Pódpołdnjowej Africe a angažěrowała se politiski a humanitarnje.\n\nDiskografija\n\nSoloalbumy \n\n Miriam Makeba, 1960\n The World of Miriam Makeba, 1962\n Makeba, 1963\n The Voice of Africa, 1964\n Makeba Sings, 1965\n An Evening With Belafonte\/Makeba (z Harry Belafonte), 1965\n The Click Song, 1965\n All About Makeba, 1966\n Malaisha, 1966\n Pata Pata, 1967\n The Promise, 1974\n Country Girl, 1975\n Sangoma, 1988\n Welela, 1989\n Eyes on Tomorrow, 1991\n Sing Me a Song, 1993\n A Promise, 1994\n Live From Paris & Conakry, 1998\n Homeland, 2000\n Keep Me In Mind, 2002\n Reflections, 2004\n\nKompilacije \n\n Africa 1960–65 recordings, 1991\n The Best Of Miriam Makeba & The Skylarks 1956–59 recordings, 1998\n Mama Africa: The Very Best of Miriam Makeba, 2000\n The Guinea Years, 2001\n The Definitive Collection, 2002\n The Best of the Early Years, 2003\n\nEksterne wótkaze \n oficielny bok\n\nRoź. 1932\nWum. 2008\nŽona\nSpiwaŕ\nPódpołdnjowy Afrikanaŕ","num_words":357,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.307,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.562,"perplexity_score":39397.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Karol%20Ducho%C5%88","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Karol Duchoň (* 21. apryla 1950, Galanta - † 5. nowembra 1985, Bratislava) jo był słowakski spiwaŕ.\n\nŽywjenjoběg \nMaś Karola Duchoňa, Oľga, póchadała z Báčskeho Petrovca, nan jo był direktor strojotwarstwowego kubłanišća w Galanśe. Na zakładnej šule w Galante jo był jogo sobuwuknica (něnto znata słowakska spiwarka) Eva Máziková. Pó skóńcenju zakładneje šule, Karol Duchoň jo studěrował na techniskej wusokej šuli w Partizánskom, kótaruž njeskóńcył. Wěcej se jo zaběrał muzice, spiwoju a graśu na gitaru. Studij pśetergnuł za cas dowole staršowu w Jugosłowjańskej, gdy wótejšeł wustupowaś z orchestrom Jaroslava Mikulu do wukraja.\n\nW lěśu 1968 se spóznał z Robom Kazíkom, kótaryž měł tegdy bitowu kupku The Ice Boys (Lodowe mužy). Sobu zachopili zagraś na rozdźělnych zarědowanjach, mimo togo teke na tejowych wjacerjach w klubje w Zlatých Moravciach. W lěśu 1969 Karol Duchoň zachopił spiwaś z Evu Mázikovu w kupce Braňa Hronca. W telewiziji wustupił ze swojej prědnu pěsnju w programje Malá televízna hitparáda. Pěseń se wołała „Uber pary“ (jo był to coververzia hita „Sugar, sugar“ wót kupki The Archies ze słowakskim tekstom Alexandra Karšaya). Duchoňow spiwarki debit wězał zjawnosć a za Karola se zachopili zajmaś słowakske profesionalne muzikowe komponisty a tekstarje. Mimo orchestra Braňa Hronca pózdźej sobu źěłał teke z orchestrom Juraja Velčovskégo.\n\nW lěśu 1970 Karol Duchoň spiwał prědny raz na Bratislavskej lýre. Wustupił z kompoziciju – „Kto má ťa rád“ z muziku awtora - Pavla Zelenaya a tekstom Milana Lasicu. Teke gaž toś ta pěseń se njewudobyła žedne myto, toto wustupjenje jo był zachopjeńk jogo profesionalneje kariery. Karol Duchoň zachopił sobu źěłaś z spiwarku Evu Kostolányiovu, sobu z kótaruž w lěśu 1973 se wudobyli Striebornú Bratislavskú lýru za interpretaciju pěsnje „Chvála humoru“ (muzika: Igor Bázlik, tekst: Tomáš Janovic). W lěśu 1974 Karol Duchoň se wudobył za interpretaciju pěsnje „Zem pamätá“ wót awtorowu Pavla Zelenaya a Tibora Grűnnera) ocenenie Zlatá Bratislavská lýra a w mjazynarodnym wuběźowanju Bronzovú Bratislavskú lýru za tu wěstu pěseń. W toś tem lěśu załožył swóju kapału z mjenim Prognóza.\n\nW lěśu 1975 se Karol Duchoň pśedstajił w Tokiu, źož spiwał pěseń „Čardáš dvoch sŕdc“ z muziku Petra Hanzelyho a tekstom Ľuboša Zemana. Ľuboš Zeman jogo na wustupjenje do Tokia tež pśewózył. Pěseń se publikumoju wjelgin spódobała. Lěcrownož tekst njerozměli, muzikalne zajmała. W toś tej dobu Karol zwěsćował wuspěchy w rozgłosu, telewiziji tež na koncertach. \n\nW lěśu 1976 nagrał Karol Duchoň w Nimskej swój prědny album pśi towaristwje RCA. Nimska kritika reagěrowała pozitiwne na jogo spiw a pomjenjowali jogo „Slovenský Tom Jones“. W Nimskej naspiwał wšake pěsnje w nimšćinje napś. „Edelttraut“, „O Maria“, „Las uns ein Nacht lang tanzen“, „Sonnenblumen blühen“,… W lěśu 1977 zachopił wustupowaś ze kupku Ľuba Beláka.\n\nW 80. lětach 20 lětstotka zachopił Karol Duchoň sobu źěłaś z orchestrom - VV-Systém Vlada Valoviča a pózdźej wót lěta 1982 ze kupku Za-ja-ce kapałnika Pavla Zajáčka.\n\nKarol Duchoň naspiwał někotare duety ze znatymi spiwarjami ako su na pśikład Marcela Laiferová („Kamenný kvietok“), Dušan Grúň („Elena, ty si život môj“, „Vonia kakao“), Jana Kociánová a druge. Wjele koncentěrował teke we wukraju - w Nimskej, Sowjetskem zwězku, Šwicarskej, Francojskej, Pólskej, Hungorskej, Bulgaŕskej, na Kubje, abo w Somaliskej.\n\nPśirownanje „Slovenský Tom Jones“, kótarež sy wusłužył wót nimskich kritikow se až do źinsajšnego pśiwzało teke na Słowakskej. Swóje wobźiwowanje pśirodnemu talentoju toś togo spiwarka pó jadnom wustupjenju w Banskej Bystrici na wuběźowanju Bystrické zvony wugronił teke čes(kosłowaks)ki syłojik Karel Gott.\n\nPriwatnje \nW lěśu 1973 se ženił z Elenu Šurákovu, pótom se jim naroźiła źowka Danka. Pózdźej se sobu rozwěrował. W lěśu 1985 se ženił drugi raz - z muzikoweju režiserku Alenu Čermákovu.\n\nKarol Duchoň jo był cłowjek ze zmysłom za humorom, kótaryž rad rozwjaselił drugich, jo był wjelgin dobrodušny a rad hynakšym pomogał. Žywy jo był spěšnje, njekśěł nic skomuźiś abo njedožywiś. Měł złu wašnju žywjenja a to se pódpisało na jogo pjerwjejšnem wótchaźe. Zemrěł 5. nowembra 1985 w Bratisławje.\n\nOcenenia \n Zlatá vločka Calexu s piesňou Petra Nováka - „Náhrobní kámen“ (so skupinou The Ice Boys)\n 1970 prvá cena - hudobný festival Oravské synkopy\n 1973 Strieborná Bratislavská lýra, za prednes piesne „Chvála humoru“, interpretovanú so speváčkou Evou Kostolányiovou - (hudba:Igor Bázlik, text:Tomáš Janovic) \n 1974 Zlatá Bratislavská lýra, za interpretáciu piesne „Zem pamätá“ - (hudba:Pavol Zelenay, text:Tibor Grünner)\n 1974 Bronzová Bratislavská lýra, za interpretáciu piesne „Zem pamätá“, v medzinárodnej súťaži\n 1985 cena zo svetového festivalu pop-music Yamaha v Tokiu s piesňou „Čardáš dvoch sŕdc“ autorov Petra Hanzelyho a Ľuboša Zemana\n 2006 cena - Aurel za celoživotný prínos do hudobnej kultúry Slovenskej republiky.\n\nNejznaśejše hity \n „Elena“\n „Dievča z Budmeríc“\n „Vzdialená“\n „V slovenských dolinách“ znata tež jako „V dolinách“\n „S úsmevom“\n „Čardáš dvoch sŕdc“\n „Smútok krásnych dievčat“\n\nDiskografija \n (1970) \"Nálady\"-(SP)-(Supraphon)\n (1970) \"Kto má ťa rád\"-(SP)-(Supraphon)\n (1970) \"Biela pani\"-(SP)-(Supraphon)\n (1971) \"Na srdci hraj\"-(SP)-(Opus)\n (1971) \"Jediná\/Pod modrým nebom\"-(SP)_(Opus)\n (1971) \"Vonia kakao\"-(SP)+(Dušan Grúň)-(Opus)\n (1971) \"Ľadová rozlúčka\"-(SP)-(Opus)\n (1971) \"Pieseň o decembri\"-(SP)-(Opus)\n 1972 Rapid do toho - Karol Duchoň \/ Butterfly - Dušan Grúň - SP - Opus\n (1972) \"Keď flauta začne hrať\"-(SP)-(Opus)\n (1972) \"Kto mi podá dlaň\"-(SP)-(Opus)\n (1972) \"Záhrada piesní\"-(SP)-(Opus)\n (1972) \"Sen o mieri\"-(SP)-(Opus)\n (1973) \"Kamenný kvietok\"-(SP)+Marcela Laiferová-(Opus)\n (1973) \"Láska je v nás\/Uspávanka\"-(SP)-(Opus)\n (1973) \"Jazvećík Boby\/Zvony pre šťastie\"-(SP)-(Opus)\n (1973) \"Chvála humoru\/Keby náhodou\"-(SP)+Eva Kostolányiová-(Opus)\n (1973) \"Je čierny\"-(SP)+Marcela Laiferová-(Opus)\n (1974) \"Predavač žrebov\/Pieseň tuláka\"-(SP)-(Opus)\n (1974) \"Básnik a učeň\"-(SP)-(Opus)\n (1974) \"Príboj\/Píšem ti na žlté listy\"-(SP)-(Opus)\n (1974) \"Šiel,šiel...\/S bielou hmlou\"-(SP)-(Opus) \n 1974 Karol Duchoň - LP - Opus\n 1976 Edeltraut\/Wenn die Sonnenblumen bluhen - RCA - SP - (nemecky)\n 1976 Portrait Einer Stimme - RCA - (nemecky)\n 1976 Lass Uns Eine Nacht Lang Tanzen\/O Maria - RCA-SP - (nemecky)\n (1976) \"Lass uns eine nacht lang tanzen\/O Maria\"-(SP)-(Opus)-(nemecky)\n (1976) \"Edeltraut\/Wen die sonnenblumen bluhen\"-(SP)-(Opus)-(nemecky)\n (1976) \"Mám ľudí rád\"-(SP)-(Opus)\n (1976) \"Fontána\/Hraj,hraj\"-(SP)-(Opus)\n (1976) \"Elena\/V slovenských dolinách\"-(SP)-(Opus)\n (1976) \"Ružové ráno\/Adios,láska zlá\"-(SP)-(Opus)\n (1976) \"Gitara\/Láska je halúzka čerešňová\"-(SP)-(Opus)\n (1977) \"Mám dobrú správu\/Ten druhý\"-(SP)-(Opus)\n 1977 Čardáš dvoch sŕdc - - LP\n 1978 Cítim\/Zmeškaný vlak (SP)- Opus\n (1978) \"Žiari more\/Pohľadnica\"-(SP)-(Opus)\n (1978) \"Hrám\"-(SP)-(Opus)\n (1980) \"Brat slnko,sestra zem\/Tak sa vráť\"-(SP)-(Opus)\n 1980 Karol Duchoň - Opus\n (1981) \"Dych tvoj páli\/Primášovo srdce\"-(SP)-(Opus)\n (1983) \"Smútok krásnych dievčat\/Ľubica\"-(SP)-(Opus)\n (1984) \"Volám ťa,láska\"-(SP)-(Opus)\n 1984 Vzdialená\/Sen o veľkej láske - Opus -SP\n 1985 Spomienka na Karola - Opus - CD\n 1997 Na srdci mi hraj- RB-vydavateľstvo Slovenského rozhlasu - CD\n 1997 Batoh s páperím - Opus - CD\n 2005 To najlepšie - Slovak Radio Records - CD\n 2006 20 Naj- Opus - CD\n 2008 Karol Duchoň - Čardáš dvoch sŕdc - Opus a Sme (Slovenské legendárne albumy - Sme) - reedícia LP z 1976)\n\nKompilacije \n 1976 SCHLAGER - SINGLE - RCA \n 1978 Nestarnúce melódie- Opus -LP ( na CD - 2006) „Nečakaj ma už nikdy“, „Dve oči neverné“ - Karol Duchoň\/„Rád polku mám“, „Stupavská krčma“, „V skalickom hájičku“ - Karol Duchoň a Miroslav Ličko a Dušan Grúň a Zdeno Sychra 1996 Hviezdne vianoce - Opus\n 2002 Hvězdy nad Bromem - FR centrum - 16. „Hrám“\n 2005 Retrohity - Slovak Radio Records - 11. „V dolinách“\n 2006 SK hity 3 - H.O.M.E. Productions - 18. „V slovenskských dolinách“\n 2006 Nestarnúce melódie - Opus (reedícia LP z 1978)\n 2007 Gejza Dusík – Najkrajšie piesne - Opus - 01. „Rodný môj kraj“\n 2007 Hit storočia - Opus - 02. „Rodný môj kraj“ -cd2\n 2007 !Boom! hity - H.O.M.E. - 13. „V slovenských dolinách“\n 2007 Největší slovenské hity 60. a 70. let - Popron Music - 07. „V slovenských dolinách“\n 2007 20 Naj retro vianoce - Opus - 04. „Pieseň o decembri“\/08. „Zvony pre šťastie“\n\n Filmografija \n 1980 - Toto leto doma (spev) \n 1984 - Sladké starosti Literatura \n Roman Slušný: Karol Duchoň, Muž s veľkým srdcom, Motýľ, 2005, ISBN 80-89199-25-9, (biografia, 135X205, str.190)\n\n Referencije \n\n Recitál Karola Duchoňa, archív STV, Bratislava \n Hľadanie pólu'' - hudobný dokument o Karolovi Duchoňovi, STV, Bratislava\n\nGlědaj teke \n Bratislavská lýra\n Zoznam piesní Karola Duchoňa\n\nEksterne wótkaze \n Článok o Karolovi Duchoňovi - časopis Slovenka \n Životopis - osobnosti.sk\n Singl - Edeltraut\/Wenn die \n program STV - Radosť zo života - k2studio.sk\n Texty a akordy\n\nRoź. 1950\nWum. 1985\nSłowakski spiwaŕ\nMuž","num_words":2709,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.293,"stopwords_ratio":0.016,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.951,"perplexity_score":3278.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Guarani%C5%A1%C4%87ina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Guaranišćina ( Guaraní [], swójske mě: avañe'ẽ []) jo rěc, kótaraž se w Paraguayju, w pódpołnocnej Argentinskej, źělach Boliwiskeje a w krotkowjacornej Brazilskej powěda. Słuša k tupi-guaraniskim rěcam.\n\nEksistěrujo něźi 4 až 5 milionow rěcnikow guaranišćiny. Maksimalne pówoblicenja\nwujdu wót až do 7 milionow, pśi comž se teke wósoby lice, kótarež jano snadne znajobnosći guaranišćiny maju, což se na pśikład pśi wobydlarjach městow w Paraguayju cesto stawa.\n\nW nimskej rěcy, ale teke w serbšćinje, su někotare słowa, kótarež źinsajšnemu słowu guaranišćiny wótpowěduju abo su wjelgin pódobne. Toś te słowa su pśišli pśez špańšćinu a portugišćinu do nimšćiny, a póchada pak z narěcow guaranišćiny, kótarež su se w Paraguayju, Argentinskej, Boliwiskej abo Brazilskej powědali, pak z togo wusko pśiswójźbneje tupišciny, na pśikład: kapybara, jaguar, jaguarundi, tapir, ananas, maniok, marakas, marakuja, nandu a piranja.\n\nStawizny \n\nGuaranišćina jo se južo za cas špańskeje kolonialneje doby za kśesćijańske misionarizěrowanje ako pisańska rěc wužywała. Jezuitowy stat za cas špańskeje kolonialneje doby, kótaryž jo był wósebnje źěl źinsajšnego pódzajtšnego Paraguayja a źinsajšneje argentinskeje prowincy Misiones wopśimjował, spěchował guaranišćinu, dokulaž Jezuity su byli pśisedlenje běłych sedlarjow wjelgin wobgranicowali a guaranišćinu ako ekskluziwnu rěcu wužywali. We swětnej prowincy Paraguay wokoło Asuncióna pak wóstawała guaranišćina drje dominěrujuca wobchadna rěc wobydlaŕstwa, dokulaž cysło sedlarjow špańskego póchada poměrnje małe jo była a se toś te z domorodnymi měli, amtska rěc jo była tam pak ekskluziwnje Špańšćina, kótaraž powědanu Guaranišćinu we wšakim nastupanju wobwliwowała. Z kóńcom jezuitskich redukcijow w lěśe 1767 jo guaranišćina teke tam swóju wósebnu poziciju zgubiła.\n\nTeke w njewótwisnem Paraguayju jo wóstawał špańšćina ekskluziwna amtska rěc. Měli su drje Guaranišćinu za wažne kulturelne znamje paraguayiskeje nacije wobglědowana, jeje wužywanje jo wóstawał pak na wustnem wužyśu a na literaturje pśedewšym folkloristiskego charaktera wobgranicowana.\n\nAkle w nowej dobje jo se w Paraguayju zachopiło, Guaranišćinu teke w kubłanju a ako amtsku rěcu wužywaś a rozdźělne wužywane pšawopisne systemy k do dalokeje měry fonetiskej ortografiji zjadnotnjowaś.\n\nDialekty \n\nZ wótstawkom nejdalej rozšyrjona warietetnosć guaranišćiny jo paraguayska guaranišćina [gug], kótaraž jo z rěcy nejmjeńša pó źělach špański akulturěrowanych wobydlarjow kolonialneje swětneje prowincy Paraguayja kaž teke jezuitowego stata wuchadała a togodla wšake špańske wliwy pokazujo. Ma (pó SIL) 4,6 milionow kulturelnje mesticiskich rěcnikow. Paraguayska guaranišćina jo se něga teke w argentinskich prowincoma Misiones a Corrientes a granicujucych regionach Brazilskeje powědała, jo tam pak źinsa w domorodnem wobydlaŕstwje do dalokeje měry wót špańšćiny resp. portugišćiny wutłocona. Dla pśidrogowanja z Paraguayja eksistěrujo pak teke źinsa w Argentinskej a Brazilskej wětše cysło rěcnikow paraguayskeje guaranišćiny.\n\nNjewótwisnje wót paraguayskeje guaranišćiny jo se wót indigenych kupkow, kótarež se k ludoju Guaraní lice, cysło warietetnosćow guaranišćiny powědało, kótarež se pó źělach wjelgin mjaz sobu rozeznawaju a źinsa nejcesćej jano relatiwnje małe cysło rěcnikow maju:\n Simba-Guaraní [gnw] (w Boliwiskej, 7000 rěcnikow pó SIL International)\n Chiriguano \/ Guarayo-Guaraní [gui] (50.000 rěcnikow, z tych 34.000 w Boliwiskej a zbytk w Argentinskej a Paraguayju)\n Mbyá-Guaraní [gun] (16.000 rěcnikow, z tych 8000 w Paraguayju, zbytk w Brazilskej a Argentinskej)\n\nW dalšnem zmysle su warianty guaranišćiny teke slědujuce:\n Aché abo Guayaqui [guq] (1500 w Paraguayju)\n Kaiwá [kgk] (15.000 w Brazilskej)\n Chiripá abo Ñandeva [ndh] (7000 w Paraguayju, 5000 w Brazilskej)\n Xetá [xet] (w Brazilskej, pśisamem marła)\n\nMjaztym až se w Boliwiskej, Argentinskej a Brazilskej pśeběrajuca asimilacija rěcnikow toś tych Guaraní-warietetnosćow na špańšćinu resp. portugišćinu wótměwa, se w Paraguayju w prědnem rěźe asimilacija na paraguaysku guaranišćinu wótměwa.\n\nGuaranišćina w Paraguayju \n\nGromaźe ze špańšćinu jo guaranišćina w Paraguayju amtska rěc. Wustawa z lěta 1992 jo wěsće jaden małych oficielnych teksty, kótarež bu do guaranišćiny pśełožone.\n\nOficielnje płaśi Paraguay ako \"dwójorěcny\". Realita jo wěcej komplicěrowana. Pśisamem nicht njepowěda jadnu rěcow w jeje cystej formje. Wuše kubłane, měsćańske, eurocentriske warsty powěda rioplatenisku špańšćinu z zaměšowanych Guarani-frazami, mjaztym až mjenjej kubłane, wejsańske, burske warsty guaranišćinu z wjelikimi późělami wót špańskego wokabulara powěda, kótaraž jo ako Jopara [] znata. Šulske kubłanje se w špańšćinje wótměwa, wěsće bu guaranišćina ako dalšy pśedmjat rozwucowana.\n\nPó ludlicenju z lěta 1992 su se w Paraguayju slědujuce rěcy powědali:\n Guaranišćina: 1,6 Mio (39,3%)\n Guaranišćina a špańšćina: 2 Mio (48,9%)\n Špańšćina: 260.000 (6,4%)\n\nK tomu se rěcy pśidaju, kótarež su krajodaloko lěbda rozšyrjone, kótarymž regionalnje pak wětšy wuznam pśistaji:\n\n Nimšćina (něźi 33% w Departament Boquerón w Gran Chaco)\n Portugišćina (w někotarych Departamentach na granicy k Brazilskej)\n wóstatne indigene rěcy (w Gran Chaco)\n\nPśez pówětšowanym wužyśe guaranišćiny teke w kubłanju a ako amtska rěc se jo na fakt źiwał, až wěcej ako 80 % paraguayskego wobydlaŕstwa guaranirěcne jo a njesnadny źěl ma jano rudimentarne znajobnosći špańšćiny.\n\nPismo a alfabet \n\nLěcrownož guaranišćina bu južo pśed 350 lětami za misionowe cile pisana, jano z kongresa w Montevideo w 1950 jeje alfabet bu normowany. Jeje alfabet jo warianta łatyńskego alfabeta, ale z někotarymi diakritiskimi znamješkami. Wón wobstoj z 33 pismikow, z kótarychž 12 su wokale a 21 - konsonanty. \n\nGłowne diakritiske znamješko jo tilda, kótaraž se pśi 6 nazalnych wokalach ã, ẽ, ĩ, õ, ũ, ỹ a ñ wužywa. Mimo togo wokale á, é, í, ó, ú, ý se wužywaju, jolic pśizuk słowa se na slědnej złožce njenamaka.\n\nFonologija \nGuaranišćina dowola jano złožki, kótarež se z wokala abo konsonanta plus wokal zestajaju; złožka, kótaraž se na konsonanśe abo dwa abo wěcej konsonantow gromaźe (mimo \"digrafow\") kóńcy, móžne njejsu. To šemje (C)V(V) wótpowědujo.\n\nWokale:\n\n Wokale: \/a\/, \/e\/, \/i\/, \/o\/, \/u\/ wótpowědaju mjenjej abo wěcej špańskim a IPA-ekwiwalentam, lěcrownož wótergi alofony [ɛ], [ɔ] se wužywaju cesćej; y jo zacynjony, centralny njekulowaty wokal \/ɨ\/.\n\nMimo togo eksistěruju za wše 6 wokalow teke nazalne warianty (ã, ẽ, ĩ, õ, ũ, ỹ) Nazalne wokale su jano w akcentuěrowanej złožce distinktiwne. Pśedpśizukowe wokale budu nazalne dla nazalneje asimilacije pśed slědujucymi nazalnymi wokalami abo nazalnymi konsonantami, njewugranjaju se wšak w drugich padach njenazalnje.\n\nKonsonanty:\n\nNazalny Sandhi \n\nZ eufoniskich pśicynow, se słowa do oralnych a nazalnych rěduju. Słowo jo nazalne, jolic wóno ma nejmjeńša jaden z toś tych nazalnych pismikow: ã - ẽ - ĩ - õ - ũ - ỹ - g̃ - m - mb - n - nd - ng - nt - ñ , a wše dalšne su oralne. Nazalne słowo dostawa druge typy prefiksow a postpozicijow. Na pś. postpoziciji pe, ta bywaju z me resp. nda pó nazalnych słowach.\n\nPśi tom se \/j,k,nd,mb\/ do \/ñ,ng,n,m\/ změna, na pś. nde póra „twójo šarjenje“, ne porã „Sy rědna“.\n\nPśizuk a eklipsa \nPśizuk lažy nejcesćej na slědnej złožce zdonka, mjaztym až sufiksowe gramatiske morfemy su njeakcentuěrowane (enklitiske).\n\nDalša wósebnosć jo wósebne wašnje zazukoweje mutacije, eklipsa: Wjele słowow, kótarež se z konsonantom \/t-\/ zachopi, změni toś ten zazuk, jolic wóni wót drugich słowow wótwisuju abo se z nimi zestajaju:\n\nForma tetyma se jano wužywa, jolic noga jo njewobsejźona. Jolic wobsejźaŕ jo tśeśa wósoba, njejo wažny abo jo njeznaty, pótom se forma hetyma pó pótrjefjonem słowje wužywa, mjaztym až se pśi prědnej a drugej wósobje abo pśed tom mjenjowanej wósobje forma retyma wužywa.\n\nEksistěruju někotare substantiwy, kótarež njamaju \/t-\/ w zakładnych formach, maju wšak taku změnu.\n\ni To jo tak mjenjowana inkluděrujuca forma. To groni, až pśigronjona wósoba jo inkluděrowana. (ja+ty\/wy resp. mój+twój\/waš)\n\nAle teke eksistěruju někotare njeregularne substantiwy z dwěma formoma, na pś.\n túva „nan“ -> che ru „mój nan“\n\nPśi werbach wužywana forma wótwisujo wót hirarchije wósobow (1.>2.>3.). Jolic werb jo transitiwny a agens stoj nižej w hirarchiji ako paciens, pótom se forma na r- wužywa, mjaztym až se we wšych drugich padach forma na h- wužywa. Glědaj teke w kapitelu Hierarchija wósobow a markěrowanja.\n Che ahecha ichupe. „Wiźim jogo.“\n Ha'e cherecha. „Wón wiźi mnjo.“\n\nGramatika \n\nNomina a werby se bu tak jasnje kaž w nimšćinje a serbšćinje njerozeznawaju.\n\nGuaranišćina jo mócnje aglutiněrujuca resp. polysyntetiska rěc. Toś se wjele afiksow wužywa.\n\nNomina \nAle njeeksistěruju daniž pady daniž genuse. Definitny artikel guaranišćina daniž njama. Rozdźěl mjazy singularom a pluralom da se zwurazniś, ale kóńcowka za plural se rědko wužywa. Město padow a prepozicijow w guaranišćinje se sufikse a postpozicije wužywaju.\n\nNejwažnjejše kóńcowki pśi substantiwach su slědujuce:\n -gua „z (+genitiw)“ (rumnostnje), na pś. ka'aguygua „z lěsa“\n -gui „wót (rumnostnje); dla“; na pś. Perugui „wót Pedra“. Pśi pronomenach ma formu -hegui, na pś. Nde mitãve chehegui. „Sy młodšy ako ja.“\n Ha-á ta kavaju ári gui. „Padnjom z kónja.“\n Omano ñembyahýigui. „Wón jo głoda dla wumrěł.“\n -guive ... -peve (nazalnje meve, rumnostnje a casowje), na pś. Aretéguive Peru hasymi. „Ze swěźenja Pedro jo chory.“; Jajoechapeve. „Na zasejwiźenje“\n -icha „kaž“, na pś. yvágaicha hovy „módry kaž njebje“\n -ndive „z (+instrumental)“, na pś. Perundive „z Pedrom“\n -pe (nazalnje -me, rumnostnje a casowje) „w\/na\/pśi (+ lokatiw); k (+ datiw); (datiw); (akuzatiw pśi pronomenach a wósobach)“, na pś. ógape „w domje“, che rógape „w mójom domje“\n Ame'ẽ mitãme kamby. „Dam góleśeju mloko.“\n Ahecha Perupe. „Wiźim Pedra.“\n -rehe, -re „na, z, pśez, dla“\n -rehe'ỹ „bźez“\n -rupi „pśez; dla; něźi“ (rumnostnje a casowje), na pś. Peru oguatami ka'aguýrupi „Pedro se pitśku chójźi pomałem pśez lěs.“\n\nMimo togo eksistěruju někotare postpozicije:\n aja, jave „za cas“, na pś. Arahaku aja ha'yta jepi ypápe. „Za cas lěśa plěwam cesto w jazorje.“\n ári „na (+ lokatiw)“ (rumnostnje), na pś. Kalu igústo oho kavaju ári. „Karl rad na kónje jěcha.“\n guýpe „pód (+ instrumental)“ (rumnostnje), na pś.\n jerere, jererehe „wokoło“ (rumnostnje)\n mboyve „před“ (casowje)\n ngotyo „w směrje, do, na (+ akuzatiw)“ (rumnostnje), na pś. rangue „město“\n rire „pó (+ lokatiw)“ (casowje), na př. Peru ohojevy heta ára rire. „Pó dłujkem casu jo se Pedro wrośił.“\nNormalnje postpozicije stoje direktnje pó substantiwje. Ale guarã „za (+ akuzatiw)“ se z kóńcowku -pe resp. -ve kombiněrujo, na pś. Agueru ko kamby nde mită'ipe guarã. „Pśinjasu toś te mloko za twójo źiśe.“\n\nNěkotare postpozicije faktiski su substantiwy z kóńcowku -pe abo z drugej kóńcowku, pśi comž slědujuce maju rumnostny wóznam:\n kupépe „slězy, za (+ instrumental)“\n mbytépe „srjejź“ (z mbyte „połojca; srjejnišćo“)\n rapykuéri „slězy, za (+ instrumental)“ (z tapy „srjejźne měso“)\n rendápe „pśi“ (z tenda „městno“)\n renondépe „pśed (+ instrumental)“\n ykére, yképe „pódla“ (z yke „bok“), na př. Peru oguapy che ykére. „Pedro sejźi pódla mnjo.“\nJolic se z r zachopiju, wóni su wót wěcejformowych substantiwow wótwóźone. Tam forma za tśeśu wósobu se na h zachopi, na pś. hapykuéri „za nim“.\n\nWótergi se samo kombinacija z kóńcowki a postpozicije stawa:\n -pe\/-ve ǧuarã „za“\n amba'apo ndéve ǧuarã „ja źěłam za tebje.“\n\nKóńcowka za plural jo -kuéra (nazalnje -nguéra), na pś. che vakakuéra „móje krowy“. Ale za licbnikami se wóna njewužywa, na pś. mbohapy mbarakaja „tśi kócki“. Sufiks se pó jadnom z pjerwjej mjenjowanych sufiksow jawi, na pś. ipopekuera „w jogo rukoma\/rukach“.\n\nWósebnosć guaranišćiny jo mimo togo, až substantiwy mógu zajźonosć a pśichod měś. Za pśichod se sufiks -rã wužywa, na pś. che rogarã „mój pśichodny dom“. Za zajźonosć se sufiks -kue (nazalnje -ngue) wužywa, na pś. che rogakue „mój něgajšny dom“.\n\n Adjektiwy \nAdjektiwy njamaju pady, daniž genuse. Wóni cesto se ako werby wužywaju, dokulaž wósebny werb za „byś“ njeeksistěrujo. Pótom se posesiwne pronomeny wužywaju. Na pś. Che kyra. „Som tłusty“ Kame iporã. „Karmen jo rědna.“\n\nKomparacija se z pomocu -ve „wěcej“ stawa, na pś. Nde mitãve chehegui. „Sy młodšy ako ja.“ Ale mjenjowany sufiks móžo se teke pśi werbach wužywaś, na pś. Arapoty iporãve. „Nalěśe jo rědnjejše.“\n\nNěkotare adjektiwy tśi formy maju, na pś. hasy „chory“ ma teke formje tasy a rasy. Pśi pronomenach prědneje a drugeje wósoby se warianta na r- wužywa, na pś. Che rasy. „Som chóry.“, mjaztym až pśi pronomenach tśeśeje wósoby se warianta na h- wužywa, na pś. Hasy. „Wón jo chóry.“ Peru hasy. „Pedro jo chóry.“\n\nNěkotare sufikse mógu ako adjektiw wužywaś.\n -'i: che mitã'i „mójo małke źiśe“\n -mi: nde membymi „mój małki syn“, „mója małka źowka“\n\nPśi adjektiwach mógu se někotare sufikse a partikle wužywaś.\n -mi „pitśku“: Che rasymi. „Som pitśku chóry.“\n -ete, -ite „wjelgin“: Che táva imombyryete. „Mójo město jo wjelgin daloke.“\n eterei „wjelgin“: Kame hasy eterei. „Karmen jo wjelgin chóra.“\n\n Pronomeny \n Wósobowe a posesiwne pronomeny \nPśi wósobowych pronomenach Guaranišćina rozeznawa mjazy inkluziwnymi a ekskluziwnymi pronomenami prědneje wósoby w pluralu.\n\nAby pronomeny w datiwje pśełožyło, se kóńcowka -ve (nazalnje -me) ako warianta wót -pe wužywa, na pś. chéve „mnjo, mě“, ndéve „tebje, śi“, ñandéve „nam wšym“, oréve „nam“, peẽme „wam“. Ale pśi tśeśej wósobje formje njamatej pódobnosć z prědnymi formami tabele: ichupe „jomu, njomu; jej, njej“ ale w pluralu ichupe abo ichupekuéra „jim, nim“. Formje za tśeśu wósobu se teke za akuzatiw wužywatej, na pś. Ahecha ichupe. „Wiźim jogo\/ju.“, mjaztym až akuzatiw prědnych a drugich wósobow se hynacej zwuraznjuju.\n\nAko posesiwne pronomeny listowane słowa se nic jano posesiwnje wužywaju, ale teke pśi adjektiwach a samo pśi werbach. Pśi tom forma tśeśeje wósoby wót nazuka słowa wótwisujo.\n i- se pśi konsonantach wužywaju, na pś. ikure „jogo\/jeje swinja“\n hi'- se pśi pśizukowanych wokalach wužywaju, na pś. hi'áva „jogo\/jeje włosy“\n ij- se pśi njepśizukowanych wokalach wužywaju, na pś. ijajaka „jogo\/jeje kóš“\n iñ- se pśi wokalach wužywaju, jolic słowo jo tak mjenjowane nazalne słowo, na pś. iñã „jogo\/jeje seń“\n h- se pśi tśiformowych słowach wužywaju, na pś. hãi „jogo\/jeje zub“ (zakładna forma jo tãi „zub“).\n\nSlědujucej pronomena se jano pśi transitiwnych werbach wužywatej:\n Refleksiwny pronomen ma formu: je: ahecha (\"wiźim\"), ajehecha (\"wiźim se\")\n Reciprokny pronomen ma formu: jo, nazalnje ño: Peru ha Kamen ojohecha. „Pedro a Karmen wiźitej jaden drugego.“\nMimo togo eksistěrujotej dwa tak mjenjowanej portmanteua-morfema, kótarejž góźitej se jano transitiwnje wužywaś.:\n ro- - zwuraznja prědnu wósobu ako agens a drugu wósobu ako paciens w singularje.\n Rohecha „Wiźim tebje.“\n po- - zwuraznja prědnu wósobu ako agens a drugu wósobu ako paciens w pluralu.\n Pohecha „Wiźim was.“\n\n Demonstratiwne pronomeny \nGuaranišćina ma slědujuce demonstratiwne pronomeny, pśi comž w pluralu eksistěruju wósebne słowa.Za widne abo pśibytne wěcy a wósoby se slědujuce słowa wužywaju: ko „toś ten, toś ta, toś to“\n pe „ten, ta, to“\n amo „ten, ta, to“\n ã „toś te“\n ko'ã „te“\n umi „te“Za njepśibytne abo njewidne wěcy a wósoby se slědujuce słowa wužywaju: upe „wóny“\n ku „wóny“\n aipo „wóny“\nMjenjowane formy se gromadu ze substantiwami wužywaju, toś, wóni su adjektiwy. Jolic wóni ako substantiwy se wužywaju, pótom se -va pśida.\n Mba'épa péva? „Co to jo?“\nToś, se slědujuce formy nastawaju, z kótarychž někotare maju wariantu bźez srjejźnego v:\n kóva, kóa ko'ãva\n péva, péa\n ãva\n upéva, upéa\n amóva, amóa\n umíva, umía\n aipóva, aipóa\n\nKonjugacija \nGuaranišćina ma dwa typa werbow, kótarejž matej rozdźělne prefikse za wósoby.\n\nPrědny typ (a-\/ai-werby) \nPrědny typ (areal-werby) ma prefikse a-, re-, o- (w singularje), ja- (nazalny ña-), ro-, pe-, o- (w pluralu). Pśi někotarych werbach se mjaz jadnym z mjenjowanych prefiksow a zdonkom -i- pśidawa (aireal-werb), kaž na pś. reikuaa „(sy) wěš“.\n\nWerbowy zdonk guata („špacěrowaś, drogowaś“); oralny werb.\n\nWerbowy zdonk ñe'ẽ („powědaś“); nazalny werb.\n\nPśi někotarych werbach pśidawaju -gue- mjaz prefiksom wósoby a zdonkom. Na pś.\n aguereko „(ja) mam“\n regueraha „(ty) sobu wzejoš, njasoš“\n\nMimo togo eksistěrujo mało njepšawidłownych werbow, a to ho „hyś, jěś“, ju „pśiś“, u „jěsć, piś“, y'u „piś wódu“, e „groniś“ a yta „plěwaś“.\n\nDrugi typ (che-werby) \nToś ten typ (verbos chendales) wužywa górjejce pódla pronomenow mjenjowane wósobowe prefikse.\nToś te słowa góźe se jano pó źělach ako werby mjenjowaś, dokulaž nejwětše góźe se teke ako adjektiwy abo substantiwy wužywaś.\n\nOralny werb japu „łdgaś“.\n\nHierarchija wósobow a markěrowanja \nNordhoff pomjenjujo prefikse za arealowe werby \"A-Reihe\" (a-serija) pó słowje \"aktiv\" (aktiwny)., mjaztym až wón pomjenjujo prefikse za chendalowe werby \"I-Reihe\" (i-serija) pó słowje \"inaktiv\" (njeaktiwny).\n\nPrefikse a-serije se zwězuju ze wšymi transitiwnymi reprezentantami a reprezentantami klasy wótglědanych cynow.\n che aguata „Ja ženjom\/ganjam.“\n che aikotevẽ pirapire. „Ja pótrjebuju pjenjeze.“\n\nPrefikse i-serije se zwězuju ze wšymi njetransitiwnymi semantiskimi konceptami. Pśi konkretach (Nordhoff: Konkreta) wóni wobsedstwo pokazuju, ale pśi abstraktnych konceptach wóni njeagentiwne wobźělenje pokazuju.\n che chepochy. „Ja som sćakły.“\n che chekyse. „Ja mam nož.“ \n\nPśi transitiwnych konceptach jano su móžne njeaktiwne morfemy prědneje a drugeje wósoby, mjaztym až tśeśa wósoba njejo móžna. Jolic śerpjecy (Nordhoff: undergoer) jo wušy w hierarchiji wósobow (1>2>3), pótom se markěrowanje aktera pśi werbje njepokazujo. \n Juan chejuka. „Juan wusmjerśujo mnjo.“ (pśir. Che ajuka Juan „Ja wusmjerśujom Juana.“)\n Chesu'u mbói „Wuž jo mnjo kusał.“ (pó słowje mnjo-kusa wuž, nimski MICH-beißt Schlange) (pśir. Aisu'u ichupe. „Ja kusam jogo\/ju.“, nimski ich beiße ihn\/sie)\n Chejopi eiru. „Pcołka jo mnjo štapiła.“ (pó słowje mnjo-štapa pcołka, nimski MICH-sticht Biene)\n\nTo jo samo móžne we wěcej kompleksnych sadach:\n Ikatúpa oreguerujevy pyharevove? „Móžoš zasej pó nas wjacor jěś?“ (pó słowje: \"jogo-móžno'-? nas(-)-jěś (pó)-zasej wjacor-gaž\", nimski \"SEIN-möglich-? UNS(-)-bringst-WIEDER Abend-SOBALD\")\n Ikatúpa orembohasa ambue tembe'ýpeve? „Móžoš nas na drugi brjog pśesajźiś?“ (pó słowje \"jogo-móžno-? nas(-)-pśesajźiś drugi brjog-do\", nimski \"SEIN-möglich-? UNS(-)-übersetzt anderes Ufer-BIS\")\n\nNegacija \nNegacija se pśez cirkumfiks n(d)(V)-...-(r)i w guaranišćinje pokazujo. Prewerbalny źěl cirkumfiksa jo nd- za oralne zdonki a n- za nazalne zdonki. Za 2. wósobu w singularje se epentetiski e pśed zdonkom zasuwa, za 1. wósobu w pluralu inkluziwnje se epentetiski a zasuwa. Predikat teke móžo adwerb abo serialny werb wopśimjeś.\n\nPostwerbalny źěl jo -ri za zdonki, kótarež se na -i, a -i za wše druge kóńce.\n\nNegacija da se we wšych casowych formach wužywaś, ale za futur abo njerealnu referencu normalne casowe se markěrowanje pśez mo'ã wuměnja, wuslědk jo w n(d)(V)-zdónk-mo'ã-i kaž w Ndajapomo'ãi, \"Njok jo cyniś\".\n\nDruga warianta negacije jo tak mjenjowany priwatiwny sufiks: -ỹ:\n yỹ „suchota“ (pó słowje: wóda-PRIWATIW)\n ama'ỹ „suchy, suchota“ (pó słowje: dešć-PRIWATIW)\n ... he'i'ỹre mba'evete vera. „njegronjecy nic“\n he'ỹ „bźez słoda, njesłodny, za nicym słoźecy“ (he „słodny, derje słoźecy“, hete „wjelgin słodny“)\n Che kera'ỹ. „Njamógu spaś.“ (pó słowje: mój spar-bźez; nimski mein Schlaf-OHNE)\n\nTeke negacija žyceńskeje formy se z toś tem sufiksu napóra.\n Tomongy'a'ỹ ore mba'e! „Daś naše wěce njewunjerěšyjo!“ (nimski Er soll unsere Sachen nicht schmutzig machen.)\n\nCasowe a aspektowe morfemy \n -ramo: wóznamjenijo ekstremnu bliskosć cyna, cesto pśełožony k \"rowno\": Oǧuahe ramo che míkro. „Mój bus jo rowno pśišeł.“\n -kuri: wóznamjenja bliskosć cyna. Ha'ukuri, \"Ja som rowno jědł\" (ha'u njeregularna prědna wósobowa singularna forma u, \"jěsć\"). Wón da se teke pó pronomenje wužywaś, ha che kuri, che po'a, \"a wó tom, což jo se mě stało, som był glucny\"\n -va'ekue: wugroni fakt, kótaryž jo se pśed dłujkem casu stał a twarźi, až jo realna pšawda. Okañyva'ekue, \"wón\/wóna jo se pśed dłujkem casu zgubił\"\n -ra'e: groni až rěcnik něga jo měł cwible, ale jo wěsty we wokognuśu powědanja. Nde rejoguara'e peteĩ ta'angambyry pyahu, \"sy skóńcnje nowy telewizor kupił\"\n -raka'e: wugroni njewěstosć perfektiwnego fakta. Peẽ peikoraka'e Asunción-pe, \"Myslim se, až sćo chylu w Asunciónje bydlili\". Ale źinsa jo toś ten morfem pitśku wóznama zgubił a kšyjo se z ra'e a va'ekue\n\nWerbowa forma bźez sufiksow scełego jo prezenca abo samo aorist: Upe ára resẽ reho mombyry, \"toś ten źeń ty sy wen šeł a wótejšeł\"\n\n -ta: jo futur, wón se tek ako awtoritarny imperatiw wužywa. Oujeýta ag̃aite, \"wón\/wóna se skoro wrośi\". Ajapóta „Budu cyniś“\n -ma: ma wóznam \"južo\". Ajapóma, \"Južo som cynił\". Ağuahẽma „Južo som pśišeł“\n\nToś tej dwa sufiksa góźitej se kombiněrowaś: ahátama, \"Južo du\"\n\n -va'erã: pokazujo, něco, kótarež ma se nic skóro stojaś abo něco, kótarež musy se ze socialnych abo moralnych pśicynow cyniś. W toś tom paźe wótpowědujo nimskemu modalnemu werboju sollen. Péa ojejapova'erã, \"To ma se cyniś\"\n -ne: pokazujo něco kótarež nejskerjej se stanjo abo něco, pódla kótaregož rěcnik se mysli až se by stało. Wón wótpowědujo na wěstej wašni subjunktiwej špańšćiny. Mitãnguéra ág̃a og̃uahéne hógape, \"Źisi budu nejskerjej něnto domoj pśiś\"\n -hína, ína pó nazalnych słowach: pókšacowany cyn w momenśe powědanja, prezens a pluskwamperfekt pókšacowany abo wuzwignjony. Rojatapyhína, \"my wogeń cynimy\"; che ha'ehína, \"ja to som!\"\n -vo: wón ma subtilnu diferencu k hína w kótarejž vo pokaza nic na kuždy pad kótarež se cyni w momenśe powědanja. amba'apóvo, \"źěłam (nic na kuždy pad něnto)\" Oguerekovo oipotava oho. „Gaž wón jo měł, kótaryž jo kśěł, wón jo šeł.“\n -pota: pokaza bliskosć rownu smugu pśed startom procesa. Ajukapota, \"Som blisko městna źož zachopiju móriś\". (Partikularne sandhi-pšawidło se tu wužywa: jolic werby kóńce na \"po\", sufiks změni na mbota; ajapombota, \"Budu swěru něnto cyniś\")\n -pa, nazalnje -mba: pokaza emfatiski až proces jo kompletnje skóńcył. Amboparapa pe ogyke, \"ja som sćěnu kompletnje mólował\" Hesakãmba „Wóno jo dopołnje jasne.“\n\nTós ten sufiks se móžo kombiněrowaś z ma, rezultěrujucy páma: ñande jaikuaapáma nde remimo'ã, \"něnto my kompletnje znajomy wše twóje mysle\". Tós te su njeakcentuěrowane sufikse: ta, ma, ne, vo; tak akcent stoj na slědnej złožce werba.\n\nModusowe morfemy a werby \nZa mody mógu se pó źělach sufikse a pó źělach wósebne werby wužywaś.\n\n -se „kśěś“: Akese „Com spaś.“\n -rõ: Che aguatarõ, nde repurahéine. „Jolic du, spiwaš.“\n -nga'u „(se) póžedaś za cym“: Rohechanga'u. „Póžedam se za to, śi wiźeś.“\n -gua'u „(jano) tak cyniś“: Oke gua'u. „Wón (jano) tak cyni, ako by spał.“\n -kuaa „móc“ (To jo krotka forma werby aikuaa “wěźeś“.): Opurahéikuaa. „Wón móžo spiwaś.“\n te- - zwuraznja žycenje: Tereǧuahe porãite. „Buź witany.“ abo „Witaj.“ \n Wóno se na jadnore t- reducěrujo, jolic se slědujucy morfem za wósobu z wokalom zachopina: Tou pya'e pya'e. „Daś pśiźo malsnje.“\nWerby prědnego typa, kótarež su transitiwne, mógu teke imperatiwnu formu měś. Ale prefiksa jano za drugu wósobu singulara a plurala eksistěrujotej, a to e- a ei.\n ejapo „cyń“\n eiporu „wužywaj“\nZwětšego se teke sufiks pśidawa, a to -mi, -na abo -ke, kótarež mógu se teke kombiněrowaś.\n eme'ẽmi „pšosym daj“\n eguapýkena „pšosym sedni se“\n\nMimo togo eksistěruju někotare njepšawidłowne formy, a to terehe „źi“, ere „groń“, he'u „jěź“, hey'u „pij“.\n\nAko modalne werby se slědujuce słowa wužywaju.\n ikatu „móžno byś“: Ikatúpa ha'u ko pira? „Móžno jo, jěś toś tu rybu?“\n tekotevẽ „dejaś, musyś“: Tekotevẽ aha ko'áğa. „Musym něnto hyś.“\n nakotevẽi „njedejaś, njemusyś“:\n\nParticipy \nW guaranišćinje teke eksistěruju tśi participy, a to -py, -pyre a -pyrã.\n\nKauzatiw \nPó Nordhoff kauzatiw jo wjelgin produktiwny.\n -uka (alomorfy -yka abo -ka, \"Transitiver Kausativ\") „daś + -ś“ Wón da se jano pśi transitiwnych werbow wužywaś. Kallfell pomjenjujo to kawsatiwnu abo faktitiwno-mediatiwnu diatezu.: \n Ahechauka ndéve. „Ja dam śi něco wiźeś.“ (nimski Ich lasse dich (etwas) sehen.)\n Ajapouka „Dajom cyniś.“\n Ehechaukamína chéve ... „Pšosym pokazuj mě ...“ (pó słowje !-wiźeś-daś-pitśku-! mě, nimski !-sehen-lass-BISSCHEN-! mir)\n -mbo-, nazalnje mo- (\"koaktiv\", \"Intransitiver Kausativ\") Wón da se jano pśi njetransitiwnych werbow wužywaś.: \n Che omomemby. „Ja góle naźěłam.“\n Ña Marina ombopupu la y. „Kněni Marina wari wódu.“\n Ambojahu la mitãme. „Kupjom góle.“\n Che ambopuka Isabelpe. „Spóram Isabelu k smjaśeju.“ (Pśirownuj Isabel opuka. „Isabela se smjejo.“)\n Rodolfo chembopuka. „Rodolfo spóra mnjo k smjaśeju.“\n Erika oñembopuka. „Erika bu k smjaśeju spórana.“\nPó Hammink mbo- funkcioněrujo teke ako faktitiw. Wón póchada nejskerjej z njewótwisnego werba (j)apo „cyniś“ a snaź se teke póśěgujo na substantiw po „ruka“.\n\nMimo dosć cesteju wariantowu mbo- a mo- teke eksistěruju mby- (my-) a mbu- (mu-).\n Ha amba'apo ha amokã la ry'ái. „A som źěłał a znoj sušył.“ (nimski Und ich habe gearbeitet und den Schweiß trocknen lassen.)\n\nPšašanja \nPšašanja daju se z pomocu partikle -pa abo piko napóraś.\n Ndépa aleman? „Sy Nimc?“\n Reñe'ẽkuaái piko ava ñe'eme? „Móžoš guaranišćinu powědaś?“\nMimo togo eksistěruju někotare pšašajuce pronomeny, kótarež jadnu z partiklowu wopśimjeju.\n araka'épa „ga“: Araka'épa reju? „Ga pśiźoš?“\n araka'e guive „wót ga“: Araka'e guive reiko ápe? „Wót ga bydliš how?“\n araka'e peve „až ga“: Araka'e peve remba'apo? “Až ga źěłaš?“\n maerãpa „k comu“: Maerãpa reikotevẽ ko ahoja? „K comu pótrjebujoš toś te pókšywadło?“\n mamópa „źo“: Mamópa oiko nde sy? „Źo bydli twója maś?“\n mamoguápa, mamoyguápa „wótkul“ (póchad): Mamoguápa nde irũ? „Wótkul jo twój pśijaśel?“\n mamóguipa „wótkul“: Mamóguipa ou nde irũ? „Wótkul pśiźo twój pśijaśel?“\n mávapa „chto“: Mávapa nde? „Chto sy?“\n mba'épa „co“: Mba'épa péva? „Co to jo?“\n mba'éguipa „cogodla“: Mba'éguipa nde kyra? „Cogodla sy tłosty?“\n mba'éichapa „kak“: Mba'éichapa reiko? „Kak se tebje źo?“\n mba'erãpa, mba'upépa „za co“: Mba'erãpa reju? „Za co sy pśišeł?“\n mbovýpa, mboýpa „(kak) wjele“: Mbovýpa ko pira? „Wjele płaśi toś ta ryba?“\n moõpa „źo“: Moõpa nde mbarakaja? „Źo jo twója kócka?“\n\nPitśku wó polysyntetiskich kakosćach \nSłowo móžo relatiwnje wjele informacijow wopśimjeś.\n\n ojetavy'o „wón\/wona wuknjo“ - Pó słowach: o- „wón\/wóna“, je „se“, tavy „głupy, głuposć“, -o „bźez“ (Pó Lustig to jo priwatiw.)\n ndahepyme'ẽsei „njok jogo płaśiznu daś, njok to płaśiś“ - Pó słowach. nda- -i „nje“, a „ja“, hepy (drugej formje stej tepy a repy) „płaśizna“, (a)me'ẽ „daś“, -se „kśěś“ (wolitiw)\n ajepojohéi „Myjom se ruce.“ - pó słowach: a- „ja“, je „se“, po „ruka“, johéi „myś“\n nomboguatasevéitapahina „Njebuźo wón kśěś jogo wěcej hyś daś?“ - pó morfemach n-o-mbo-guata-se-vé-i-ta-pa-hina; pó słowach: n- „nje-“ (1), o „wón“, mbo „daś + -ś“, guata „hyś“, se „kśěś“, vé „wěcej“, i „nje-“ (2), ta „buźo“, pa „?“, hina „“\n\nSyntaksa \nGuaranišćina ma jano dwě wopšawdnej konjunkciji:\n ha „a“: Aguapy ha ha'u yva. „Sejźim a jěm sad.“\n térã „abo“: Nde vare'a piko térã nde y'uhéi? „Maš głod abo lačnotu?“\n\nNadawk konjunkcijow a relatiwnych pronomenow maju sufikse.\n rire „pó tom až“: Ağuahẽ rire akarúta. „Pó tom až som pśišeł, budu jěsć.“\n -ramo „jolic“: Okýramo apytáta ógape. „Jolic dešćujo, pótom wóstanu doma.“\n hağua „aby“:\n Aguapymi apytu'u hağua. „Sednu se pitśku, aby zwótpócywał.“\n Aju Paraguáipe amba'apo hağua. „Pśidu k Paraguayoju aby źěłał.“\n -va: Péva piko míkro ohóva Paraguaýpe? „Jo to ten bus, kótaryž do Asuncióna jěźo?“\n -ha „až“: Cherayhuha aikuaáma. „Až lubujoš mnjo, južo wěm.“\n -gui „dokulaž“\n Ndokýi ojere gui yvytú. „Njejo se dešćowało\/padało, dokulaž jo se wětš změnił.“\n -hague „mogał groniś, někak“\n Ambyasy chenupahague che sy. „Som tužny někak jo mója maś mnjo biła.“\n -haguére „togodla, až“:\n Avy'a omendahatahaguére José rehe. „Som rad(a) togodla až wóna se buźo z Jozé ženiś.“\n\nLicbniki \nGuaranišćina jo měła spócetnje jano licbniki 1 až 4, a to peteĩ „1“, mokõi „2“, mbohapy „3“ a irundy „4“.\n\nZa druge licbniki buchu źěłane słowa pśed krotkim casu wutwórjone, kótarež se lěbda wužywaju. Pśi com licbnik za 5 jo po, kótaregož pópšawny wuznam jo „ruka“. Licbniki za 6 až 9 su z togo a kóńcnego źěła bazowych licbnikow wótwóźone, a to poteĩ „6“, pokõi „7“, poapy „8“ a porundy „9“.\n\nZa napóranje rědowych licbnikow se sufiks -ha wužywa, na pś. irundyha „stwórty“.\n\nMorfologija \nW guaranišćinje nowe słowne wóznamy se pśez zestajenje słowow abo słownych źělow wutwórje: na pś. słowo \"alfabet\" w guaranišćinje jo achegety - z togo a, che a ge su prědne tśi pismiki alfabeta guaranišćiny, a ty wóznamjeni kupku abo zestajanku. Dalšne pśikłady ze sufiksom -ty (nazalnje -ndy) su slědujuce słowa:\n avatity „majsowišćo“ (z avati „majs“ a -ty)\n petyndy „tubakowa plantaža“ (z petỹ „tubak“ a -ndy)\n ñe'endy „słownik“ (z ñe'ẽ „słowo; rěc“ a -ndy)\nPolysemny morfem -ha da se za napóranje tak mjenjowanych nomen agentis abo nomen loci wužywás.\n Ha'e jerokyha. „Wón jo rejowaŕ.“\nAle za nomen agentis da se teke sufiks -hára wužywaś.\n pohãnohára „gójc“ (z pohãno „gójś“)\n\nTak se teke wutwórje zestajanki z dweju słowowu, na pś. mba'e guasu wóznamjeni \"wjelgickan dobry\" (pó słowje: \"něco wjelike\"), abo tava guasu wóznamjeni \"głowne město\" abo \"stolica\" (pó słowje \"město wjelike\"). Słowo za guaranišćinu, avañe'ẽ, wóznamjeni \"cłowjeska rěc\" a słowo za špańšćinu, karaiñe'ẽ, ma wóznam \"knězowa rěc\". Jano dlijaśe něnto póněcom se zachopinaju ekwiwalenta guarani ñe'ẽ a epaña ñe'ẽ wužywaś. Guaranišćina jo spócetnje jano měła licbniki za licby jaden až styri, togodla wuškowne licby se morfologiski zestajaju, pśez pśedstajenje afiksow, pśi comž na pś. po (pěś, wopšawźe ruka) ako baza funkcioněrujo, kaž po (pěś) + mbohapy (tśi) = poapy (wósym). Mjenja mjasecow se pó samskem principje wutwórje: jasy (mjasec) + peteĩ (jaden) = jasyteĩ (januar). Ale teke mjenja wšednych dnow se pó toś tom principje wutwórje: ára (źeń, cas, wjedro) + peteĩ (jaden) = arateĩ (njeźěla).\n\nToponymy a druge mjenja \n\nW Argentinskej, Uruguayju, Paraguayju a Brazilskej eksistěruju wjele toponymow a někotare mjenja, kótarež z Guaranišćiny póchada. Toś te bu gdy pó kraju pó špańskem abo portugiziskem pšawopisu pisane a su se cesto zukowje hyšći dalšej pśeměnjowałe, w někotarych padach samo tak wjelgin, až wóni buchu wót rěcnikow Guaranišćiny wěcej njerozměte.\n\nNěkotare słowa zakładnego słowoskłada \n\nSamo špańske słowa buchu k guaranišćinje adaptěrowane:\n kavaju (caballo) „kóń“\n kavara (cabra) „kóza“\n ovecha (oveja) „wójca“\n guéi (buey) „krowa“\n Huã (Juan) „Jan“\n aramirõ (almidón) „škrob“\n kesu (queso) „twarožk“\n sevói (cebolla) „cybula“\n\nPśikładowy tekst \nNastawk 1 z Powšykne deklaracija cłowjeskich pšawow w Guaranišćinje:\n\nMayma yvypóra ou ko yvy ári iñapyty'yre ha eteĩcha tekoruvicharenda ha akatúape jeguerekópe; ha ikatu rupi oikuaa añetéva ha añete'yva, iporãva ha ivaíva, tekotevẽ pehenguéicha oiko oñondivekuéra.\n\n(Wšykne luźe su lichotne roźone a jadnake pó dostojnosći a pšawach. Wóni maju rozym a wědobnosć a maju ze sobu w duchu bratšojstwa wobchadaś.)\n\nNožki\n\nŽrědła \nWó guaranišćinje\n Sebastian Nordhoff: Nomen\/Verb-Distinktion im Guarani, , wersija w interneśe (wótwołany 17. oktobra 2012; zasej namakana 28. měrca 2016) \n Wolf Lustig: Guarani für Paraguay Wort für Wort, Kauderwelsch Band 34, 2. Auflage 2005, ISBN 3-89416-299-6 \n Silvio Liuzzi, Pablo Kirtchuk: Tiempo y aspecto en Guaraní, wersija w interneśe (wótwołany 23. septembra 2012; zasej namakana 14. februara 2015) \n Sebastian Drude: Die Personenpräfixe des Guarani und ihre lexikographische Behandlung, wersija w interneśe (wótwołany 25. oktobra 2012) \n A. Scott Britton: Hippocrene Concise Dictionary Guaraní-English, English-Guaraní, Hippocrene Books Inc., 2005, ISBN 0-7818-1066-3\nWó Jopara\n Guido Kallfell: Grammatik des Jopara, Gesprochenes Guaraní und Spanisch in Paraguay, Peter Lang GmbH, 2011, ISBN 978-3-631-61923-0\n\nWótkaze \n\n Guarani Ñanduti Rogue – Guaranirěcna kultura Paraguayja \n www.guaranirenda.com Informaciska zběrka wó guaranišćinje \n Diskurs guaranišćiny – Komentěrowana bibliografija (PDF-dataja) (Wersija 12. junija 2009 w internetowem archiwje)\n Interaktiwny słownik nimšćina-guaranišćina \n Stative Verbs and Possessions in Guaraní: — Uniwersita Köln \n Ayvu Marane’ÿ – Telewiza w guaranišćinje - klipy a linki (guaraniski a špański)\n\nGlědaj teke \n Jopará\n Tupišćina\n\nGuaranišćina\nRěcy w pódpołdnjowej Americe\nRěcy","num_words":8162,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.021,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":10769.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/QWERTZ","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"QWERTZ (wugronjony kwerts) jo mě nejcesćej wužywaneje nimskeje družyny kompjuteroweje tastatury. Mě póchada wót šesć tastow w górnem, lěwem źělu alfanumeriskeje tastatury, kótarychž pismiki su - .\n\n q w e r t z u i o p ü +\n a s d f g h j k l ö ä #\n< y x c v b n m , . -\n Q W E R T Z U I O P Ü *\n A S D F G H J K L Ö Ä '\n> Y X C V B N M ; : _\n\nTastatura QWERTZ jo nimski deriwat engelskeje QWERTY, kótaraž bu w epoše pisańskeje mašiny nacerjowała, aby se pśetergowanje dla rownocasnego wužywanja susednych tastow wótwobrośiło.\n\nW Šwicarskej se warianta wužywa, kótaraž mimo tastow za nimske pśezuki teke ma tasty za francojsku a italsku rěc.\n\nZa druge rěcy\n\nQWERTZ tastatura se móžo teke za druge rěcy wužywaś, kaž na pś. za hungoršćinu.\n\nZa pólšćinu eksistěrujo QWERTZ-tastatura pó normje PN87, na pś. we Windows XP.\n\nAlternatiwne čerjaki za Windows\nEksistěruju někotare alternatiwne čerjaki za tutu tastaturu, aby wužywaŕ na pś. teke serbski pisał mógł.\n\nNapołoženja tastatury z čerjakom Europskeje tastatury\nZ górjejce mjenjowanym napołoženju pśiźo slědujuce kombinacije.\n\nDruge warianty\nDruga warianta wót QWERTY jo AZERTY, wužywana w Francojskeje.\n\nDruga nic rědka tastatura jo Dvorakowa tastatura, wótglědana aby była efektiwnjejša za engelski tekst.\n\nNožki\n\nEksterne wótkaze\nStrona wó čerjakach za Linuks, Windows 95-ME, NT, 2000 a XP\nČerjaki za Windows 2000-XP a Vista \nInstrukcija za instalowanje čerjaka pód Windows Vista \nNapołoženje tastatury z wobrazami \nEuropska tastatura za wjele rěcow z łatyńskim alfabetom a Windows 2000, XP a Vista \n\nPisadła","num_words":328,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.169,"special_characters_ratio":0.26,"stopwords_ratio":0.012,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":70315.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Ja%C5%A0ERTZ","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"JaŠERTZ (pó nimskem mjenju JaSchERTZ) jo alternatiwna družyna kompjuteroweje tastatury za pisanje cyriliskich pismow. Mě póchada wót šesć tastow w górnem, lěwem źělu alfanumeriskeje tastatury, kótarychž pismiki su - .\n\n я ш е р т з у и о п ю щ\n а с д ф г ч й к л ь ж э\nё ы х ц в б н м , . -\n Я Ш Е Р Т З У И О П Ю Щ\n А С Д Ф Г Ч Й К Л Ь Ж Э\nЁ Ы Х Ц В Б Н М ; : ?\n @ € ћ ѕ ў і ~\n ђ ґ ѓ ј ќ љ ї џ є\n| X C њ µ < > _\n\nPśi toś tej tastaturje wše cyriliske pismiki laže na tych tastach, kótarež su ze samskimi pismikami łatyńskego alfabeta pópisane. Jolic take pismiki njejsu, pótom se pódobnje wuglědajuce pismiki wužywaju. Mimo togo někotare wósebne znamješka laže na drugich tastach ako pśi nimskej QWERTZ-tastaturje.\n\nToś, toś ta tastatura ma nimskim wužywarjam pisanje cyriliskich tekstach wólažcyś, pśi comž njerusojske (t.j. serbske, makedońske, bulgaŕske, ukrainske a běłoruske) pismiki se góźe z pomocu Altgr-tastu pisaś.\n\nMimo togo pismiki za romske licby su na slědujucych tastach:\nI = Altgr + 1\nV = Altgr + 5\nL = Altgr, Pśešaltujuca tasta + 5\nC = Altgr + c\nD = Altgr, Pśešaltujuca tasta + c\nM = Altgr, Pśešaltujuca tasta + m\n\nGlědaj teke \nJCUKEN (rusojska tastatura)\n\nEksterne wótkaze \nČerjak na stronje rěčespytnika Daniel Bunčić \n\nPisadła","num_words":321,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.192,"special_characters_ratio":0.331,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":81702.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Tupi-Guaraniske%20r%C4%9Bcy","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Tupi-Guaraniske rěcy twórje nejwažnjejšu pódkupku Tupiskich rěcow w Pódpołdnjowej Americe. Wóni wopśimjeju 53 rěcow w 11 kupkach. Nejwěcej znate zastupnicy su Guaraniska pódkupka ale teke źinsa wumrětej rěcy Tupišćina a Tupinambá.\n \nSłowje carioca a jaguar matej jeju póchad w Tupí. Mimo togo ma wjele brazilske měsćańske a městne mjena jich póchad w Tupi-Guaraniskich rěcach.\n\nKlasifikacija Tupi-Guaraniskich rěcow \n Guarani I: Pai Tavytera (Paraguay), Ñandeva (Paraguay)\n Guarayu-Siriono-Jora II: Jorá (Boliwiska), Yuqui (Boliwiska)\n Pauserna: Pauserna (Boliwiska)\n Pódkupka I: Aché (Paraguay), Guaraní Ava (Paraguay), Guaraní Eastern Bolivian (Boliwiska), Guaraní Mbyá (Brazilska), Guaraní Paraguayan (Paraguay), Guaraní Western Bolivian (Boliwiska), Kaiwá (Brazilska), Xetá (Brazilska)\n Pódkupka II: Guarayu (Boliwiska), Sirionó (Boliwiska)\n Pódkupka III: Cocama-Cocamilla (Peru), Nhengatu (Brazilska), Omagua (Peru), Potiguára (Brazilska), Tupí (Brazilska), Tupinambá (Brazilska), Tupinikin (Brazilska)\n Pódkupka IV: Asurini Tocantins (Brazilska), Avá-Canoeiro (Brazilska), Guajajára (Brazilska), Parakanã (Brazilska), Suruí do Pará (Brazilska), Tapirapé (Brazilska), Tembé (Brazilska)\n Pódkupka V: Araweté (Brazilska), Asurini of Xingu (Brazilska), Kayabí (Brazilska)\n Pódkupka VI: Amundava (Brazilska), Apiaká (Brazilska), Júma, (Brazilska), Karipúna (Brazilska), Karipuna (Brazilska), Morerebi (Brazilska), Paranawát (Brazilska), Tenharim (Brazilska), Tukumanféd (Brazilska), Uru-Eu-Wau-Wau (Brazilska), Uru-Pa-In (Brazilska), Wiraféd (Brazilska)\n Pódkupka VII: Kamayurá (Brazilska)\n Pódkupka VIII: Amanayé (Brazilska), Anambé (Brazilska), Emerillon (Französisch-Guayana), Guajá (Brazilska), Kaapor (Brazilska), Turiwára (Brazilska), Wayampi (Brazilska), Zo’é (Brazilska)\n Aurá (Brazilska)\n\nEksterne wótkaze \n Ethnologue, Languages of the World: Tupi-Guarani\n\nRěcna swójźba\n!","num_words":484,"character_repetition_ratio":0.198,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.012,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.984,"perplexity_score":12536.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Tupiske%20r%C4%9Bcy","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Tupiske rěcy su jadna z nejdalšej rozšyrjonych indigenych rěcnych swójźbow w nižynje pódzajtšneje Pódpołdnjoweje Ameriki. K jich stronam rozšyrjenja słušaju abo su słušali wjelike źěle Brazilskeje, Paraguay, pódzajtšna Boliwiska, Francojska Guyana, źěle pódpołnocneje Argentinskeje ale teke nakšomne strony w dłujkem zajtšu Peruwa a w dłujkem zajtšu Kolumbiskeje. Tupiske rěcy se tuchylu wót wjele milionow luźi powěda, pśi comž rozšyrjenje jadnotliwych gałuzow a rěcow jo pak wjelgin njestawne. Z wótstawkom nejdalšej rozšyrjony gałuz Tupiskich rěcow su Tupi-Guaraniske rěcy. Mjaztym až k toś tej gałuzy słušajuca paraguayiska Guaranišćina ma sama ca. 4 milionow rěcnikow, wucynijo licba rěcnikow wšych wuškownych rěcow gromaźe mjeńše ako 200.000, a w licbje bogate toś tych rěcow su wót wótemrěśa pógrozone.\n\nKlasifikacija \nTupiske rěcy se do źaseś gałuzow rozrěduju, z kótarychž Tupi-Guaraniske rěcy su z wótstawkom nejdalšej rozšyrjone, mjaztym až někotare druge jano jadnu abo mało rěcow wopśimjeju. Slědujuca pśeglědka pomjenjujo wše źinsa hyšći powědana abo dosegajuce dokumentěrowane wótemrěte rěcy z jich źinsajšnymi abo něgajšnymi stronami rozšyrjenja ale teke jich licbu rěcnikow.\n\n Tupiske rěcy\n Arikém-gałuz\n Karitiána (ca. 200 w Rondônia)\n Arikém (wótemrěta, něga w Rondônia)\n Awetí-gałuz\n Awetí (Aueti, Auetö) (ca. 90 w Mato Grosso)\n Juruna-gałuz\n Juruna (Yuruna, Yudya) (ca. 200 w Mato Grosso; něga w Pará)\n Xipáya (2 w Pará)\n Manitsawá (wótemrěta, něga w Mato Grosso)\n Mawé-gałuz\n Mawé (Maué, Sateré-Mawé) (6.000 w Amaconasu)\n Mondé-gałuz\n Mondé (małko rěcnikow w Rondônia)\n Aruá (małko rěcnikow w Rondônia)\n Gavião (Ikõro, Digüt) (ca. 350 w Rondônia)\n Suruí (Paitér) (ca. 450 w Rondônia a Mato Grosso)\n Cinta-larga (ca. 600 w Mato Grosso a Rondônia)\n Zoró (ca. 300 w Mato Grosso)\n Mundurukú-gałuz\n Mundurukú (ca. 7.000 w Pará a Amaconasu)\n Kuruáya (5 w Pará)\n Puruborá-gałuz\n Puruborá (Boruborá) (małke w Rondônia)\n Ramaráma-gałuz\n Káro (Arara, Urukú, Itogapúk, Ntogapíd, Ramaráma) (ca. 200 w Rondônia)\n Urumí (wótemrěta, něga w Rondônia)\n Tuparí-gałuz\n Tuparí (ca. 300 w Rondônia)\n Wayoró (Ajurú) (ca. 80 w Rondônia)\n Mekéns (ca. 150 w Rondônia)\n Makurap (nejskerjej ca. 700 w Rondônia)\n Sakirabiát (nejskerjej ca. 70 w Rondônia)\n Kepkiriwát (wótemrěta, něga w Rondônia)\n Tupi-Guaraniski gałuz\n Pódkupka 1 (Guaraniska pódkupka)\n Chiriguano-narěcny cluster (w Boliwiskej zwětšego [boliwiska] Guaranišćina) (ca. 50.000 w Boliwiskej, ca. 15.000 w Argentinskej, ca. 2.000 w Paraguayju)\n Avá (w Paraguayju Guarayu) (w Boliwiskej, Argentinskej, Paraguayju)\n Chané-narěc\n Tapieté-narěc\n Izoceño (w Boliwiskej)\n Guayakí (Aché) (ca. 850 w Paraguayju)\n [slědujuce rěcne formy twórje kupku wusko pśiswójźbnych warietetow, za kótarež njejo žedne wósebne głowne zapśimjeśe]\n Stara Guaranišćina (w 16. až 18. lětstotku w pódzajtšnem Paraguayju a źinsajšnej dłujkozajtšnej Argentinskej a Pódpołdnjowej Brazilskej; źinsa pókšacowana wót paraguayskeje Guaranišćiny)\n paraguayska Guaranišćina (ca. 4.000.000 w Paraguayju a granicujucych źělach Argentinskeje a Brazilskeje\n Kaiwá (Pãi-Tavyterã) (ca. 10.000 w Paraguayju, ca. 9.000 w Mato Grosso do Sul, ca. 500 w Argentinskej)\n Mbyá (ca. 8.000 w Paraguayju, ca. 2.300 w brazilskich zwězkowych statach Espírito Santo, Rio de Janeiro, São Paulo, Paraná, Santa Catarina a Rio Grande do Sul, ca. 1.000-2.000 w Argentinskej)\n Nhandéva (Chiripá) (ca. 4.900 w brazilskich zwězkowych statach Paraná, São Paulo a Mato Grosso do Sul)\n Xetá (pśisamem wótemrěta, w Paraná)\n Pódkupka 2\n Guarayu (ca. 5.000 w Boliwiskej)\n [slědujuce rěcne formy twórje kupku wusko pśiswójźbnych warietetow, za kótarež njejo žedne wósebne głowne zapśimjeśe]\n Sirionó (ca. 500 w Boliwiskej)\n Yuqui-Dialekt (ca. 150 w Boliwiskej)\n Jorá (Hora) (wótemrěta, něga w Boliwiskej)\n Pódkupka 3\n Tupí (wótemrěta, něga w pśibrjoznych stronach wót São Paulo)\n Tupí Austral (Língua Geral Paulista) (něga w krajnem nutśikownem wót São Paulo a wuškowneje pódpołdnjoweje Brazilskeje)\n Tupinambá (wótemrěta, něga w brazilskich pśibrjoznych stronach wót Rio de Janeiro až Pará)\n Nheengatú (Língua Geral Amazônica) (ca. 3.000 w Amaconasu; něga podłu wobchadnych puśow w cełej rumnosći Amaconasa)\n Kokáma\/Omáwa\n Kokáma (nejskerjej nejmjeńša 2.000 w Peruwje, ca. 50 w Amaconasu, ca. 20 w Kolumbiskej)\n Omáwa (wótemrěta)\n Kokamíya (małko rěcnikow w Peruwje)\n Pódkupka 4\n Avá (Canoeiro) (ca. 100 w Tocantins)\n Akwáwa-narěcny cluster\n Asuriní do Tocantins (Asuriní do Trocará) (ca. 200 w Pará)\n Suruí do Tocantins (Suruí do Pará) (ca. 150 w Pará)\n Parakanã (ca. 350 w Pará)\n Tapirapé (ca. 200-350 w Mato Grosso)\n Tenetehára-narěcny cluster\n Guajajára (ca. 10.000 w Maranhão)\n Tembé (ca. 100-200 w Maranhão a Pará)\n Pódkupka 5\n Araweté [dokóńcna klasifikacija hyšći njejo wěsta] (ca. 200 w Pará)\n Asuriní do Xingu (ca. 70 w Pará)\n Kayabí (ca. 800 w Mato Grosso a Pará)\n Pódkupka 6\n Apiaká (licba rěcnikow njejo znata, w Mato Grosso)\n Kawahíb-narěcny cluster\n Amondawa (ca. 50 w Acre a Rondônia)\n Karipuna (12-15 w Acre a Rondônia)\n Juma (9 w Amaconasu)\n Parintintín (ca. 130 w Amaconasu)\n Tenharím (ca. 260 w Amaconasu)\n Uru-eu-wau-wau (ca. 100 w Rondônia)\n Pódkupka 7\n Kamayurá (Kamaiurá) (ca. 270 w Mato Grosso)\n Pódkupka 8\n na sewjer Amaconasa\n Emerillon (ca. 200 w Francojskej Guyanje)\n Wayampi (ca. 650 w Francojskej Guyanje, ca. 500 w Amapá, ca. 10 w Pará)\n Zo'é (něga Poturu) (ca. 180 w Pará)\n na pódpołdnjo Amaconasa\n Anambé (pśisamem wótemrěta, w Pará)\n Guajá (ca. 350 w Maranhão)\n Urubú-Kaapor (ca. 500 w Maranhão)\n Takunyapé (wótemrěta, něga w Pará)\n Turiwára (nejskerjej wótemrěta, něga w Pará)\n Amanayé (nejskerjej wótemrěta, něga w Pará)\n\nNožki\n\nLiteratura \n Cheryl Jensen: Tupí-Guaraní, in: The Amazonian languages. Ed. by R. M. W. Dixon et al. - Cambridge [u.a.]: Cambridge Univ. Press, 1999. - ISBN 0-521-57021-2. - (Cambridge language surveys), S. 125-163.\n Aryon D. Rodrigues: Tupí, in: The Amazonian languages. Ed. by R. M. W. Dixon et al. - Cambridge [u.a.]: Cambridge Univ. Press, 1999. - ISBN 0-521-57021-2. - (Cambridge language surveys), S. 107-124.\n\nRěcna swójźba\n \nRěcy w pódpołdnjowej Americe","num_words":1638,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.056,"special_characters_ratio":0.273,"stopwords_ratio":0.029,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":8384.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Maniok","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Maniok (Manihot) jo ród ze swójźby wjelkomlokowych rostlinow (Euphorbiaceae). W roźe Manihot se mjaz něźi 60 do 100 družynow rozeznawa. Někotare družyny se w tropach ako škrobowe dodawarje sajźiju. Wše sajźone družyny su pó górjejce mjenjowanem mjenju, wótwisnje wót regiona, wóznamjenjone. Nejwažnjejša družyna jo pšawy maniok (Manihot esculenta). Dokulaž wopśimjejo korjeń rostliny škrob, jo jeje sajźenje šyroko rozšyrjone. Wóna póchada originalnje z regionow źinsajšneje Brazilskeje a Paraguaya a bu južo pśed wobsedlenim Ameriki pśez Europejarjow wót prawobydlarjow za zežywjenje wužywana. Mjaztym se rostlina swětodaloko we wjele źělach tropow a subtropow sajźijo.\n\nWopis \nManihot-družyny su bomy, kerki, połkerki abo zelišćowe rostliny. Wopśimjeju běły mlokowu mězgu. Někotare družyny wobsejźe korjentne kule. Schódne listowe łopjena su jadnory abo rukojśe rozdźělone. Łopjenowe šyški su dłujke. Pódlańske łopjena su małke.\n\nRostliny su zwětšego jadnodomnje rozdźělone rodne (monözisch), rědko dwójodomnje rozdźělone rodne (diözisch). Kwiśonki stoje pó wšakich w jadnorych abo zestajanych, cesto terminalnych granojtych abo njepšawowokołkojtych kwiśonkowych stołkach. Jadnorodne kwiśonki su pěślicbne. Kwiśonkowa wobalka wobstoj jano z pěś keluškowych łopjeńkow, Kronowe łopjeńka feluju. Muske kwiśonki wopśimjeju wósym až 15 lichotnych stamenow w dwěma krejzoma. Žeńske kwiśonki wopśimjeju mimo pěstki teke wótergi někotare staminodien. Twórje tśiwjechlojte kapslowe płody.\n\nSystematika \nRod Manihot bu 1754 wót engelskego botanikarja Philip Miller nastajony. Znutśika roda se źinsa něźi 60 až 100 družynow rozeznawaju, kótarež wše z Neotropis póchadaju, zwětšego z Brazilskeje.\n\nK nejwažnjejšym družynam roda słušatej:\n\n brazilski maniok (Manihot glaziovii)\n pšawy maniok (Manihot esculenta)\n\nMimo togo eksistěruju dalšne družyny.\n\n Manihot acuminatissima Müll.Arg. in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.), Fl. Bras. 11(2): 455 (1874).\n Manihot aesculifolia (Kunth) Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 55 (1827).\n Manihot alutacea D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 130 (1973).\n Manihot angustiloba (Torr.) Müll.Arg. in A.P.de Candolle, Prodr. 15(2): 1073 (1866).\n Manihot anisophylla (Griseb.) Müll.Arg., J. Bot. 12: 230 (1874).\n Manihot anomala Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 27 (1827).\n Manihot attenuata Müll.Arg. in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.), Fl. Bras. 11(2): 443 (1874).\n Manihot auriculata McVaugh, Brittonia 13: 190 (1961).\n Manihot baccata Allem, Int. J. Pl. Sci. 160: 181 (1999).\n Manihot brachyandra Pax & K.Hoffm. in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, XVI: 196 (1924).\n Manihot brachyloba Müll.Arg. in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.), Fl. Bras. 11(2): 451 (1874).\n Manihot caerulescens Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 56 (1827).\n Manihot carthaginensis (Jacq.) Müll.Arg. in A.P.de Candolle, Prodr. 15(2): 1073 (1866).\n Manihot catingae Ule, Bot. Jahrb. Syst. 42: 221 (1908).\n Manihot caudata Greenm., Proc. Amer. Acad. Arts 32: 82 (1903).\n Manihot cecropiifolia Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 49 (1827).\n Manihot chlorosticta Standl. & Goldman, Contr. U. S. Natl. Herb. 13: 375 (1911).\n Manihot compositifolia Allem, Revista Brasil. Biol. 49: 650 (1989 publ. 1990).\n Manihot condensata D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 100 (1973).\n Manihot corymbiflora Pax & K.Hoffm. in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, II: 80 (1910).\n Manihot crassisepala Pax & K.Hoffm. in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, II: 28 (1910).\n Manihot crotalariiformis Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 24 (1827).\n Manihot davisiae Croizat, J. Arnold Arbor. 23: 224 (1942).\n Manihot diamantinensis Allem, Revista Brasil. Biol. 49: 658 (1989 publ. 1990).\n Manihot dichotoma Ule, Tropenpflanzer 11: 863 (1907).\n Manihot divergens Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 41 (1827).\n Manihot epruinosa Pax & K.Hoffm. in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, XVI: 196 (1924). Syn. Manihot floribunda Pax & K. Hoffmann\n Maniok (Manihot esculenta Crantz), Inst. Rei Herb. 1: 167 (1766). Syn. Manihot edule A. Rich., Manihot loureiri Pohl, Manihot manihot (L.) Cockerell, Jatropha manihot L., Manihot melanobasis Muell. Arg.)\n Manihot falcata D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 125 (1973).\n Manihot filamentosa Pittier, J. Wash. Acad. Sci. 20: 11 (1930).\n Manihot flemingiana D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 143 (1973).\n Manihot foetida (Kunth) Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 55 (1827).\n Manihot fruticulosa (Pax) D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 149 (1973).\n Manihot gabrielensis Allem, Revista Brasil. Biol. 49: 653 (1989 publ. 1990).\n Manihot glaziovii Müll.Arg. \n Manihot gracilis Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 23 (1827).\n Manihot grahamii Hook., Hooker's Icon. Pl. 11: t. 530 (1843).\n Manihot guaranitica Chodat & Hassl., Bull. Herb. Boissier, II, 5: 671 (1905).\n Manihot handroana Cruz, Brogantia 26: 318 (1967).\n Manihot hassleriana Chodat, Bull. Herb. Boissier, II, 5: 672 (1905).\n Manihot heptaphylla Ule, Tropenpflanzer 11: 863 (1907).\n Manihot hilariana Baill., Adansonia 4: 282 (1864).\n Manihot hunzikeriana Mart.Crov., Bonplandia (Corrientes) 1: 273 (1964).\n Manihot inflata Müll.Arg. in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.), Fl. Bras. 11(2): 450 (1874). \n Manihot irwinii D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 137 (1973).\n Manihot jacobinensis Müll.Arg., Linnaea 34: 205 (1865). Syn.: Manihot occidentalis Muell. Arg., Manihot rigidifolia Pax & K. Hoffmann\n Manihot janiphoides Müll.Arg. in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.), Fl. Bras. 11(2): 480 (1874).\n Manihot jolyana Cruz, Brogantia 24: 360 (1965).\n Manihot leptophylla Pax & K.Hoffm. in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, II: 57 (1910).\n Manihot longipetiolata Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 25 (1827).\n Manihot maguireana D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 161 (1973).\n Manihot maracasensis Ule, Bot. Jahrb. Syst. 42: 221 (1908).\n Manihot marajoara Huber, Bol. Mus. Goeldi Hist. Nat. Ethnogr. 5: 120 (1908).\n Manihot mcvaughii V.W.Steinm., Contr. Univ. Michigan Herb. 24: 184 (2005).\n Manihot membranacea Pax & K.Hoffm. in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, III: 111 (1911).\n Manihot michaelis McVaugh, Brittonia 13: 190 (1961).\n Manihot mirabilis Pax in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, II: 91 (1910).\n Manihot mossamedensis Taub., Bot. Jahrb. Syst. 21: 442 (1896).\n Manihot nana Müll.Arg. in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.), Fl. Bras. 11(2): 448 (1874).\n Manihot neusana Nassar, Ci. & Cult. 38: 340 (1986).\n Manihot nogueirae Allem, Revista Brasil. Biol. 49: 656 (1989 publ. 1990).\n Manihot oaxacana D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 46 (1973).\n Manihot obovata J.Jiménez Ram., Anales Inst. Biol. Univ. Nac. Autón. México, Bot. 60: 52 (1990).\n Manihot oligantha Pax & K.Hoffm. in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, II: 53 (1910).\n Manihot orbicularis Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 20 (1827).\n Manihot palmata Müll.Arg. in A.P.de Candolle, Prodr. 15(2): 1062 (1866).\n Manihot pauciflora Brandegee, Univ. Calif. Publ. Bot. 4: 89 (1910).\n Manihot paviifolia Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 52 (1827).\n Manihot peltata Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 18 (1827).\n Manihot pentaphylla Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 53 (1827).\n Manihot peruviana Müll.Arg., Linnaea 34: 206 (1865).\n Manihot pilosa Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 55 (1827).\n Manihot pohliana Müll.Arg. in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.), Fl. Bras. 11(2): 464 (1874).\n Manihot pohlii Wawra, Flora 47: 252 (1864).\n Manihot populifolia Pax in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, II: 93 (1910).\n Manihot pringlei S.Watson, Proc. Amer. Acad. Arts 26: 148 (1891).\n Manihot procumbens Müll.Arg., Linnaea 34: 206 (1865).\n Manihot pruinosa Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 28 (1827). Syn.: Manihot pseudopruinosa Pax & K.Hoffmann., Manihot burchellii Muell., Jatropa pruinosa Steudel\n Manihot pseudoglaziovii Pax & K.Hoffm. in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, XVI: 196 (1924).\n Manihot purpureocostata Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 19 (1827).\n Manihot pusilla Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 36 (1827).\n Manihot quinquefolia Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 56 (1827). Syn.: Jatropa quinquefolia Steudel\n Manihot quinqueloba Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 21 (1827).\n Manihot quinquepartita Huber ex D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 196 (1973).\n Manihot reniformis Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 56 (1827). Syn.; Jatropa reniformis Steudel\n Manihot reptans Pax in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, II: 30 (1910).\n Manihot rhomboidea Müll.Arg., Linnaea 34: 205 (1865).\n Manihot rubricaulis I.M.Johnst., Contr. Gray Herb. 68: 90 (1923).\n Manihot sagittatopartita Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 22 (1827). Syn. Jatropha sagittato-partita Steudel\n Manihot salicifolia Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 18 (1827).\n Manihot sparsifolia Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 26 (1827).\n Manihot stipularis Pax in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, II: 50 (1910).\n Manihot stricta Baill., Adansonia 4: 282 (1864).\n Manihot subspicata D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 62 (1973).\n Manihot surinamensis D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 80 (1973).\n Manihot tenella Müll.Arg. in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.), Fl. Bras. 11(2): 484 (1874).\n Manihot tomatophylla Standl., Amer. Midl. Naturalist 36: 178 (1946).\n Manihot tomentosa Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 50 (1827).\n Manihot triloba (Sessé) McVaugh ex Miranda, Bol. Soc. Bot. México 29: 38 (1965).\n Manihot tripartita (Spreng.) Müll.Arg. in A.P.de Candolle, Prodr. 15(2): 1068 (1866). \n Manihot triphylla Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 37 (1827).\n Manihot tristis Müll.Arg. in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.), Fl. Bras. 11(2): 449 (1874).\n Manihot variifolia Pax & K.Hoffm. in H.G.A.Engler, Pflanzenr., IV, 147, II: 85 (1910).\n Manihot violacea Pohl, Pl. Bras. Icon. Descr. 1: 43 (1827).\n Manihot walkerae Croizat, Bull. Torrey Bot. Club 69: 452 (1942).\n Manihot websteri D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 72 (1973).\n Manihot weddelliana Baill., Adansonia 4: 281 (1864).\n Manihot xavantinensis D.J.Rogers & Appan, Fl. Neotrop. Monogr. 13: 124 (1973).\n Manihot zehntneri Ule, Bot. Jahrb. Syst. 50(114): 10 (1914).\n\nWužywanje \n30 až 60 cm dłujke, w promjenjach gromaźe stojece, mlokomězgowe a na škrob bogate korjenje wopśimjeju pśi někotarych družynow cyanowóźik a su togodla gadowate. Zagadowańske zjawy su ataksija, amblyopija. Pśez pśigódne wobjadnanje (mócny wogrěśe) se pak wupšažecy cyanowóźik wótpóra, a dostanu pótom dobre žywidła. Maniok ma pak drobny wutk na proteina (jano něźi 1,2 %) a jano wjelgin małke esencielne aminokisaliny. (tšach Kwashiorkor-syndroma.) Aby pśeśiwo tomu póstupował, pórucyjo se pśidatne jěźenje na proteinach bogatych Maniok-łopjenow.\n\nWužywanje kulow ako žywidła slědk źo na prawobydlarjow pódpołdnjoweje Ameriki. Maniok jo teke źinsa hyšći wažne głowne žywidła w Brazilskej, pśedewšym na pódpołnocy a dłujkem zajtšu kraja.\n\nKaž wjele tropiskich wužytne rostliny pódajo maniokowy kerk z małkim nałožowanim źěła wusoki dobytk.\n\nKule bu wobělone, rozmlate a tšugane, a pótom zamócone. Pó někotarych dnjach wutłoce masu, wumyju ju pśez tak mjenjowany tipití a wopjakuju ju w kachlach. W prasy wóstajona masa doda Maniokowu muku (farinha).\n\nManiokowa muka se móžo pódobnje kaž pšenicu muku wužywa. Luźe z alergijami pśeśiwo pšenicy a drugim trajdam wužywaju togodla cesto maniokowu muku ako narownanje.\n\nMimoprodukt zgótowanja maniokoweje muki jo škrob („polvilho“), kótaryž bu wopjacony a pótom „Tapioka“ mjenjowany.\n\nW drugich regionach dostanu pó modificěrowanym jadnanju pitśku druge produkty; teke pśigótuju z muki tykańc (na pś. Beijú), kótarež našomu klěboju mjenjej abo wěcej pódobne su, a na Antillach měšaju maniokowu muku z pšenicneju muku a pjaku z togo klěb („conaque“).\n\nFryšny korjeń wužywaju ako gójeński srědk pśi wrjodach.\n\nŁopjena manioka se ako zeleninu jěźe. Semjenja wšych tśi górjejce mjenjowanych družynow statkuju purgěrujcy a bluwanje rozbuźece.\n\nSłodnosći, kótarež w Brazilskej z manioka zgótuju, su (u. a.) Beijú, Farofa abo Tarubá. Pśedewšym w Peruwje pśewšo lubowana najěź jo „Yuca á la Huancaína“, „Yuquitas“ jo tam samo pśi wšych wjelikich fastfood-seśach ako mały pśikusk.\n\nManiok se teke w centralnej Africe (Kamerun, Gabun, Kongo atd.) intensiwnje a rad wužywa. Muka (Foufou) se cesto za družynu klejzowego śěsta wužywa. Kula se rada w parje abo we wóźe wari a nic rědko fritěrujo.\nManiokowe łopjena su teke wjelgin lubowana jěź a se z mazom zemskich wórješkow, płodami wólejowych palmow abo kokosowym mlokom pśigótujo.\nWjelgin lubowane (a za europske njebja wjelgin zwucenja pótrěbne) su do palmowych łopjenow zawite maniokowe žerdki (Bibolo). Toś te se pśez dopołne wopałkanje škroba z maniokoweje muka zgótuju a wobstoje togodla pśisamem ze cystego glutena. Toś ta twarda, gumijojta, translucidna substanca se ako pśikusk k rybje a měso zjě.\n\nNožki\n\nŽrědła \n Wopis w Flora of China.\n\nWótkaze \n\nWjelkomlokowe rostliny\nWužytna rostlina","num_words":3149,"character_repetition_ratio":0.145,"word_repetition_ratio":0.206,"special_characters_ratio":0.332,"stopwords_ratio":0.012,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.983,"perplexity_score":7428.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Micha%C5%82%20H%C3%B3rnik","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Michał Hórnik (* 1. septembra 1833 we Worklecach; † 22. februara 1894 w Budyšynje) jo był serbski duchowny a jaden z nejwažnjejšych spěchowarjow serbskego pismojstwa 19. stolěśa.\n\nŽrědła \n Ein kleines Lexikon - Sorben\/Serbja. Bautzen: Domowina-Verlag. ISBN 3-7420-0405-0\n H. Imiš, Wopomnjeńska rěč, Časopis Maćicy Serbskeje, 1894, str. 70 - 72\n Ernst Muka, Nekrolog XXXI, Časopis Maćicy Serbskeje, 1895, str. 145—157\n\nSerb\nSpisowaśel\nRoź. 1833\nWum. 1894\nMuž","num_words":95,"character_repetition_ratio":0.089,"word_repetition_ratio":0.023,"special_characters_ratio":0.335,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.888,"perplexity_score":28619.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Wows","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wows (Avena) jo rod ze swójźby słodkich tšawow (Poaceae). \n\nWopśimjejo slědujuce družyny:\n\n krotki wows (Avena nuda subsp. brevis)\n nagi wows (Avena nuda subsp. nuda)\n njerodny wows (Avena fatua)\n rolny wows (Avena sativa)\n smužkaty wows (Avena nuda subsp. strigosa)\n :hsb:zmjećeny wows (Avena planiculmis)\n\nNožki \n\nSłodke tšawy","num_words":70,"character_repetition_ratio":0.194,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.1,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":29561.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Rotwica","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Rotwica (Achillea) jo rod ze swójźby kóšowych kwětarjow (Asteraceae).\n\nWopis \nŁopjena su paproćojte, aromatiske a cesto kósmate.\n\nWětše družyny kwiśu wót póznego nalěta až do nazyma. Kwiśonkowe głowki su běłe, žołte, oranžowe, rožojte abo cerwjene.\n\nSystematika \nRozeznawa se w roźe Achillea něźi 115 až 200 družynow (wuběrk) :\n Achillea aegyptiaca L.\n :de:Silbergarbe (Achillea ageratifolia (Lindl.) Boiss.)\n :de:Leberbalsam-Schafgarbe (Achillea ageratum L.)\n Achillea alpina L.\n Achillea asiatica Serg.\n Achillea aspleniifolia Vent.\n :de:Schwarzrandige Schafgarbe (Achillea atrata)\n Achillea biebersteinii Afan.\n Achillea biserrata M.Bieb.\n Achillea cartilaginea Ledeb. ex Rchb.\n Achillea chrysocoma Friv.\n :de:Bittere Schafgarbe oder Steinraute (Achillea clavennae L.)\n :de:Clusius-Schafgarbe (Achillea clusiana Tausch)\n Achillea clypeolata Sm.\n :de:Hügel-Wiesenschafgarbe (Achillea collina (Rchb. f.) Heimerl)\n Achillea conferta DC.\n :de:Kretische Schafgarbe (Achillea cretica)\n :de:Meerfenchelblättrige Schafgarbe (Achillea crithmifolia Waldst. & Kit.)\n :de:Muskatgarbe (Achillea decolorans Schrad.)\n Achillea distans Waldst. & Kit. ex Willd.\n Achillea erba-rotta All.:\n :de:Moschus-Schafgarbe (Achillea erba-rotta subsp. moschata (Wulfen) I.Richardson; Syn.: Achillea moschata Wulfen) \n Achillea erba-rotta subsp. rupestris (Porta) I.Richardson (Syn.: Achillea rupestris Porta)\n Achillea falcata L. \n :de:Gold-Schafgarbe (Achillea filipendulina Lam., často Achillea filipendula geschrieben)\n Achillea grandifolia Friv.\n Achillea impatiens L.\n Achillea lingulata Waldst. & Kit.\n Achillea macrocephala Rupr.\n :de:Großblättrige Schafgarbe (Achillea macrophylla L.)\n Achillea magnifica Hub.-Mor.\n Wójcyna rotwica (Achillea millefolium L., Syn.: Achillea millefolium subsp. lanulosa (Nutt.) Piper, Achillea lanulosa)\n :de:Edle Schafgarbe (Achillea nobilis L.)\n Achillea odorata L.\n :de:Dolomiten-Schafgarbe (Achillea oxyloba)\n :de:Ungarische Wiesen-Schafgarbe (Achillea pannonica Scheele)\n Achillea pseudopectinata Janka\n :de:Rasige Wiesen-Schafgarbe (Achillea pratensis)\n Wjelika rotwica Sumpf- oder Bertram-Schafgarbe (Achillea ptarmica L.)\n Achillea ptarmicifolia (Willd.) Heimerl\n Achillea pyrenaica Sibth. ex Godr.\n :de:Blaßrote Wiesen-Schafgarbe (Achillea roseoalba)\n :de:Weidenblättrige Sumpf-Schafgarbe (Achillea salicifolia)\n Achillea santolina L.\n :de:Feinblättrige Schafgarbe (Achillea setacea Waldst. & Kit.)\n Achillea sibirica Ledeb.\n :de:Griechische Schafgarbe (Achillea taygetea)\n Achillea tenuifolia Lam.\n :de:Gelbe Schafgarbe (Achillea tomentosa)\n Achillea umbellata Sm.\n Achillea vermicularis Trin. \n Achillea wilhelmsii C.Koch\n\nNožki\n\nŽrědło\n\nEksterne wótkaze \n\nKóšowe kwětarje","num_words":649,"character_repetition_ratio":0.178,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.042,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.88,"perplexity_score":11652.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Swahil%C5%A1%C4%87ina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Swahilšćina (Kiswahili) jo rěc, kenž se w pódzajtšnej Africe wužywa. Wóna ma wjele narěcow. Mě rěcy póchada wót pluraliskeje formy (sawahil) arabskego słowa sahil \"pśibrjog\".\n\nRozšyrjenje \n\nWužywa se w toś tych krajach: Tanzanija, Burundi, Kenija, Mayotte, Mosambik, Somalia, Pódpołdnjowa Afrika a Uganda.\nW někotarych z nich jo samo ako amtska rěc.\n\nFraze \nJadna z nejwěcej znatych frazow we swahilšćinje jo „hakuna matata“ z trikowego filma Walta Disneyja Kral lawow. To wóznamjeni „žeden problem“ abo „njecyń se žedne starosći“. \n\nAle teke znatej mjeni Simba a Rafiki stej z toś teje rěcy, dokulaž tej słowje wóznamjenitej law resp. pśijaśel.\n\nAlfabet \nZa pisanje swahilšćiny źinsajšnego dnja se łatyński alfabet wužywa. \na, b, ch [č], d, dh (eng. th kaž we słowje that), e, f, g, gh, h, i, j [dź], k, l, m, n, ng’, ny [ń], o, p, r, s, sh [š], t, th (eng. th kaž we słowje thin), u, v (nim. v we słowje Vase), w, y [j], z\n\nGramatika\n\nFonologija\n\nWokale \nStandardowa Swahilšćina ma pěś wokalnych fonemow: \/a\/, \/e\/, \/i\/, \/o\/ a \/u\/, kaž špańšćina, japańšćina a esperanto. Wótpowěduju nimske krotke wokale a se teke w njezazukujucych złožkach nic reducěrowanje wugroniju. Pśedslědny Wokal jo dłujki, ale teke wótwórjony, dokulaž pśizuk pśecej jo na pśedslědnej złožku.\nWugronjenje:\n\n \/a\/ kaž „a“ w nimski „hat“; \n \/e\/ kaž „e“ w nimski „Fett“; \n \/i\/ kaž „i“ w nimski „in“; \n \/o\/ kaž „o“ w nimski „hoffen“; \n \/u\/ kaž „u“ w nimski „Kuss“; \nSwahlšćina njama diftongi. Słowo za „leopard“, chui, se togodla chu’i wugronje.\n\nKonsonanty \nSlědujuca tabela wopśimjejo konsonanty Swahilšćiny w formje jich pisańskeje realizacije. W rožkatych spinkach jo pśecej zuk we fonetiskej transkripciji pódawaty. Mimo mjenjowanych teke eksistěrujo pismikowa kombinacija (wugroń: []). Rozeznawa se wót pśez felowanje kluzila [ɡ]. na zachopjeńk słowa pśed konsonantom k [] nastanjo. Wósebnosć w zukowem inwentarje Swahilšćiny su implosiwy, kótarež na městno spiwnych plosiwow [], [] a [] stupaju.\n\nPśispomnjenje: Jolic dwa zuka w kašćiku, lěwy jo njespiwny a pšawy jo spiwny.\n\nNěkotare rěcnicy njespiwny wótpowědnik wót konsonanta gh [] wužywaju. To se ako kh [] pišo, kaž na pś. khabari (město habari) \"powěsć; nowinka\".\n\nKlasowy system \nSwahilšćina ma klasowy system kaž wše Bantuske rěcy. Su cełkownje wósym klasow (pó Kauderwelsch, na bokach 12-14). Někotare awtory lice singular a plural pó jadnom, tak až pó nich Swahilšćina ma samo pěśnasćo abo sedymnasćo klasow. Klasa z prefiksom ku- ma jano singular.\n\nTu slědujo pśipis pó Kauderwelsch 10, 6. nakłada wót lěta 1997.\n\nAdjektiwy a numerale maju samske prefikse kaž substantiwy, ale werby, genitiwne partikle a někotare druge słowne družyny maju pó źělach druge.\n\n1. klasa wopśimjejo słowa za žywych byśow. W singularje substantiwy zachopinaju z m abo mw, w pluralu z wa.\n\n2. klasa wopśimjejo rostliny, źěle pśirody a někotare źěle śěła. W singularje substantiwy zachopinaju z m abo mw, w pluralu z mi.\n\n3. klasa wopśimjejo słowa, kótarež daju se śěžko zarědowaś. W singularje substantiwy zachopinaju z ki abo ch, w pluralu z vi abo vy.\n\n4. klasa wopśimjejo pśedewšym płody, źěla rostlinow a wjele cuzych słowow. W singularje njama prefiks, w pluralu ma prefiks ma.\n\n5. klasa jo nejjadnorjejša klasa, kótarež wopśimjejo nejwěcej słowow. Singular a plural stej samskej.\n ngoma \"bubon, bubony\"\n baba \"nan, nany\"\n\n6. klasa wopśimjejo słowa, kótarež zachopinaju w singularje z u abo w, w pluralu z n. N jano se pokaza, jolic slědujucy konsonant jo jaden z d, g, j, ch a z. Pśed jadnom z slědujucych n, v a b nastanjo m. Pśed wokale nastanjo ny.\n\n7. pa-klasa wopśimjejo jano jadne słowo, mahali \"městno\".\n\n8. klasa wopśimjejo wše werby. Zachopina se na ku abo kw. Plural njejo.\n kucheka \"smjaś se\"\n kupika \"wariś\"\n\nZměna klasow \nZ samskeje kórjenja mógu se pśez wužywanje rozdźělnych klasowych prefiksow wótwóźenki napóraś: cłowjeske (1.) mtoto (watoto) „źiśe, źiśi“; abstraktne (6.) utoto „źiśetstwo“; pomjeńšowanje (3.) kitoto (vitoto) „embryjo“; pówětšenje (4.) toto (matoto) „wjelike źiśe\/wjelike źiśi“.\n\nTeke móžne: rostliny (2.) mti (miti) „bom(y)“; rědy (3.) kiti (viti) „blido\/blida“; powjetšenje (4.) jiti (mati) „wulki štom“; pomjeńšowanje (3.) kijiti (vijiti) „kij\/kije“; ? (6.) ujiti (njiti) „šwižny, wjeliki bom\/šwižne, wjelike bomy“.\n\nAfrika \"Afrika\"; (1.) Mwafrika \"Afrikanaŕ\", Waafrika \"Afrikanarje\"\n\nPronomeny\n\nWósobowe pronomeny \nSwahilšćina ma rozdźělne pronomeny, drje samostatne ale teke afiksowe.\n\nPśikłady: \n mimi ni mgonjwa \"(ja) som chóry\"\n wao ni tajiri \"(wóni) su bogate\"\n wewe si msafari \"(ty) njejsy turist\"\n anacheka \"(wón\/wóna) se směju\"\n mkate wako \"mój klěb\"\n Rafiki yako alituona. \"twój pśijaśel jo nas wiźeł.\"\n\nSłowoskład \nSwahilšćina wopśimjejo słowa z paralelami w drugich bantuskich rěcach, na pś. baya \"špatny\", mtoto \"źiśe\". Arabšćina jo wót 10. lětstotka Swahilšćinu wobwliwowała. Póchadaju nic jano słowa z nabóžnego wobwoda, kaž na pś. baraka \"žognowanje\", imani \"wěra\", ale teke wjele słowow maritimnego wikowanja na pś. fedha \"pjenjeze\", hesabu \"zliceńka\", z pšawnistwa na pś. kadhi \"sudnik\", sheria \"kazń\", pisańskeje kultury na pś. kitabu \"knigły\", nahau \"gramatika\" a słowa wšednego dnja na pś. sabuni \"mydło\", wakati \"cas\", mshahara \"myto\".\n\nW słowoskłaźe teke su słowa z persišćiny, na pś. bagala \"płachtata łoź\", teli \"złoty pask\". Ale teke su słowa z hindišćiny, na pś. bali \"nawušnik\".\n\nTeke kolonialne stawizny jo słowoskład wobwliwował. Z portugalšćiny Swahilšćina ma słowa kaž na pś. gereza \"twardnica\", bendere \"chórgoj\", meza \"blido\". Z nimšćiny su słowa kaž na pś. daktari \"doktor\", aparati \"aparat\" a shule \"šula\". Wjelgin wažne su słowa z engelšćiny, kaž na pś. motokaa \"awto\", eropleni \"lětadło\", kampuni \"firma\", redio \"radijo\", dansi \"europska reja\", klabu \"klub\", ale teke mjenja mjasecow: Januari, Februari, Machi.\n\nNožki\n\nŽrědła \n Brauner\/Herms: Lehrbuch des modernen Swahili, ISBN 3-324-00106-4, 4. Auflage, 1990 \n Christoph Friederich: Kauderwelsch Band 10, Kisuahili Wort für Wort, ISBN 3-89416-074-8 \n Harald Haarmann: Kleines Lexikon der Sprachen, ISBN 3-406-47558-2, boki 369-372 \n Jan Knappert: vortaro esperanto svahila, kamusi kiesperanto kiswahili, 1983, ISBN 92-9017-027-1\n\nEksterny wótkaz \n Kamusi Project Internet Living Swahili Dictionary \n Wikikniha wo Swahilšćinje \n\nRěcy","num_words":1480,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.258,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":15624.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Tauti%C5%A1ka%20giesm%C4%97","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Tautiška giesmė jo narodna hymna Litawskeje. Prědna publikacija se jo pśez Varpas, 1898, Nr. 6 stała.\n\nOriginalny tekst wót Vincas Kudirka \nTautiška giesmė\n\nLietuva, Tėvyne mūsų\nTu didvyrių žeme,\nIš praeities Tavo sūnūs\nTe stiprybę semia.\n\nTegul Tavo vaikai eina\nVien takais dorybės\nTegul dirba Tavo naudai\nIr žmonių gėrybei\n\nTegul saulė Lietuvoj\nTamsumas prašalina,\nIr šviesa, ir tiesa\nMūs žingsnius telydi.\n\nTegul meilė Lietuvos\nDega mūsų širdyse,\nVardan tos Lietuvos\nVienybė težydi\n\nNimski pśełožk \nDie litauische Nationalhymne\n \nLitauen, du Land der Väter,\nLand der Heldengrößen,\nDass aus den vergang’nen Tagen\nKraft den Söhnen sprösse.\n\nMögen deine Kinder immer\nTugendwege wandeln,\nMögen sie zu deinem Heile,\nDem des Volkes handeln.\n\nMöge die Sonne Litauens\nFinsternis verscheuchen,\nHell und klar, recht und wahr\nUnsre Schritte lenken.\n\nMöge die Liebe zu dir heiß\nUns im Herzen brennen,\nDein Bestand, Vaterland,\nEintracht allen schenken!\n\nGlědaj teke \n\nNarodna hymna\nNarodny symbol (Litawska)\nMuzika (Litawska)\nKultura (Litawska)\nLitawske stawizny","num_words":277,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.197,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.488,"perplexity_score":16952.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Kito%20Wylem%20Broni%C5%A1","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Kito Wylem Broniš (nimski Christian Wilhelm Bronisch; * 5. decembra 1788 w Pricynje, † 12. decembra 1881 w Drjowku) jo był w Dolnej Łužycy statkujucy serbski faraŕ a rěcywědnik.\n\nŽywjenje \nSyn fararja jo wopytował gymnazij we Łukowje a studěrował pó tom wót lěta 1808 až do 1811 teologiju w Lipsku. Na to jo źěłał wón ako domacny wucabnik w Lubinje a wót 1816 ako faraŕ w Změšowje. Pó źaseś lět pśiwza fararske městno w rodnej jsy Pricynje, źož statkował pótom pśisamem 50 lět. W lěśe 1874 dźěše na wuměnk, kótaryž pśežywi w Drjowku.\n\nBroniš płaśi ako jaden z nejwěcej wjelebocnych sorabistow 19. lětstotka. Jogo wózjawjenja wopśimjeju pśinoski k onomastice kaž teke k ludowěźe a stawiznam Serbow w Dolnej Łužycy. Wušej togo jo pśinosował k Smolerjowej zběrce dolnoserbskich ludowych spiwow.\n\nKito Wylem Broniš wózjawi serbski w Časopisu Maćicy Serbskeje a nimski mjaz drugim w Nowem łužyskem magacinje Górnołužyskego towaristwa wědomnosćow a w rěźe Jahrbücher für slavische Literatur, Kunst und Wissenschaft.\n\nSpise \n P. Broniš: Die slavischen Familiennamen in der Niederlausitz. Schmaler & Pech, Bautzen 1867.\n w Časopisu Maćicy Serbskeje:\n Delnjołužiske substantiva pluralia tantum, ČMS 15, 1862, s. 108–109 (Digitalizěrowana wersija).\n Delnjołužiske substantiva deminutiva, kiž wuznam primitivow přeměnjeja, ČMS 15, 1862, s. 109–111 (Digitalizěrowano).\n w Nowym łužiskim magacinje:\n Einiges über die Etymologie wendischer Ortsnamen, NŁM 17, 1839, s. 57–73 (Digitalizěrowano).\n Ueber die mannigfaltigen Formen und den sprachlichen Werth wendischer Ortsnamen, NŁM 20, 1842, s. 53–96 (Digitalizěrowano).\n Verdient die wendische Mundart in der Niederlausitz den Vorwurf des Barbarismus?, NŁM 23, 1846, s. 241–285 (Digitalizěrowano).\n Grundzüge der deutschen Mundart, welche inmitten der sorbischen Bevölkerung und Sprache in der Niederlausitz und in den nördlichen Theilen der Oberlausitz gesprochen wird, NŁM 39, 1862, s. 108–195 (Digitalizěrowano).\n w Jahrbücher für slavische Literatur, Kunst und Wissenschaft:\n Mitteilungen aus einem alten Wörterbuch der niederlausitzisch-serbischen (wendischen) Mundart, Jahrbücher NF 2, 1854, s. 331–344, 537–556\n\nŽrědła \n Anja Pohončowa, Kito Wylem Broniš (1788–1881) – pózabyty dolnoserbski rěcywědnik, [w:] Lětopis 54, 2007, s. 65–89 (How móžośo cytaś ten artikel, tam teke bibliografija wózjawjonych źěłow Broniša).\n\nSerb\nMuž\nWucabnik\nRoź. 1788\nWum. 1881\nSorabist\nFaraŕ\nAwtor\nRěcywědnik","num_words":501,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.045,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":50401.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Otfried%20Preu%C3%9Fler","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Otfried Preußler (* 20. oktobra 1923 w źinsajšnem Liberecu, něgajšnem Reichenbergu, Čechosłowakska; † 18. februara 2013 w Prien am Chiemsee) jo nimski awtor źiśecych knigłow był. Jogo nejwěcej znate źěła su Der kleine Wassermann, Der Räuber Hotzenplotz, Krabat, Das kleine Gespenst a Die kleine Hexe. Ceły nakład jogo 32 knigłow pó cełem swěśe, kótarež su se do dogromady 55 rěcow pśełožyli, lažy pla 50 milionow eksemplarow.\n\nMłodosć a šulski cas\n\nPreußlerowe prjedowniki su zwětšego głažkarje byli a daju se až do 15. stolěśa w Čechach dopokazać. Jogo starjejšej stej wucabnika byłej, nan mimo togo teke domowniskii slěźaŕ a ludowědnik. Z českeje domownje jo Preußler wjele wulicowarskich maśiznow pócerał. Wjeliki wliw na njogo jo jogo stara mama Dora měła, kótaraž jo wjeliku wědu wó ludowych powěsćach měła. Preußler jo pomjenił knigły stawiznow swójeje stareje mamy ako jadne, kótarež njejsu nigdy eksistěrowali a weto su toś te knigły nejwažnjejše jogo žywjenja byli. Teke jogo nan, z kótarymž jo ako mały gólc cesto ducy a kótaryž jo powěsći českego źěla Izerskich górow zezběrał, jo pśichylnosć Preußlera pódprěł.\n\nPreußler jo Rudolfoweje šule w Liberecu chójźił. Jogo nejlubše pśedmjaty su nimšćina a wšykne cuze rěcy byli. Jogo pówołańske žycenje jo był profesor za nimske krajne stawizny na Karlowej uniwersiśe w Praze.\n\nWójaŕska słužba a złapanje \nNed pó jogo abiturje w lěśe 1942, kótaruž jo z wuznamjenjenim wobstał, su Preußlera do wójaŕskeje słužby w drugej swětowej wójnje zwołali. Jo wójowanje na pódzajtšnem fronśe pśetrał, jo pak w lěśe 1944 ako 21-lětny oficěr do sowjetskeje wójnskeje popajźi pśišeł. Pśichodne pěś lět jo pśebył w rozdźělnych lěgwach za popajźone w Tatarskej republice, mjaz drugimi w Jelabuze. Jo śerpjeł na tyfusu, malariji a flakatej zymicy a jo až na 40 kilogramow wórynjeł.\n\nPó pušćenju z popajźi w juniju 1949 jo namakał w górnobayerskem Rosenheimje swójich z domownje wugnanych pśiswóźbnych a swóju zlubjonu z Libereca Annelies Kind zasej. Hyšći w tom samskem lěśe stej se woženiłej. Pór ma tśi źowki.\n\nStudium a źěło ako pedagog \nJogo situaciju ako pózny domojwrośaŕ pśed wócymi, jo se Preußler rozsuźił, wucabnik byś. Za swój studium jo se pśidatnje pjenjeze ako \nlokalny reporter a ako pisaŕ tšojenjow za źiśecy rozgłos zasłužył. Wót 1953 až do 1970 jo Preußler nejpjerwjej ako wucabnik ludoweje šule źěłał, pón \nako rektor (pózdźej pó njom pomjenjoneje) Otfrieda-Preußleroweje šule w Stephanskirchenje. Casy jo musył 52 źiśam źěło daś. Jogo wulicowarski a kreslarski talent jo how źiśam pomógał; nic rědko jo swójim njeměrnym wuknikam tšojeńka wulicył, kótarež jo pózdźej napisał a wózjawił.\n\nKariera ako spisowaśel \nNa zachopjeńku jo Preußler jano mimopówołański ako spisowaśel źěłał; jo pisał mjaz drugim słuchograśa za źiśecy rozgłos. Pózdźej su se prědne \nźiśece knigły a teke někotare pśełožki pśidali. W lěśe 1956 su jogo prědne knigły Der kleine Wassermann (Mały wódny muž) wujšli. Dogromady \njo napisał 32 źiśecych a młoźinskich knigłow. Jogo knigły maju nimskorěcny ceły nakład wót wěcej ako 15,2 milionow eksemplarow a pśedlaže w 55 \nrěcach a w něźi 275 pśełožkach.\n\nPreußler jo na kóńcu ako lichy spisowaśel w Haidholzenje pla Rosenheima žywy był. Za tym jo do \ndalokeje měry na wuměnk šeł, jo swóje dožywjenja w ruskich lěgwach za pópajźone zapisał. Deje se pó jogo smjerśi wózjawiś.\n\nMyta \n\n 1957: Deutscher Kinderbuchpreis, Sonderpreis für Text und Illustration für Der kleine Wassermann\n 1958: Auswahlliste Deutscher Kinderbuchpreis für Die kleine Hexe\n 1963: Auswahlliste Deutscher Kinderbuchpreis für Der Räuber Hotzenplotz\n 1967: Auswahlliste Deutscher Kinderbuchpreis für Das kleine Gespenst\n 1970: Auswahlliste Deutscher Kinderbuchpreis für Neues vom Räuber Hotzenplotz\n 1973: Bundesverdienstkreuz am Bande\n 1973: Europäischer Jugendbuchpreis für Krabat\n 1973: Notable Book of 1973 der American Library Association für Krabat\n 1972: Silberner Griffel von Rotterdam – holländischer Jugendbuchpreis für Krabat\n 1977: Jugendbuchpreis des polnischen Verlegerverbandes für Krabat\n 1979: Bayerischer Verdienstorden\n 1988: Großer Preis der Deutschen Akademie für Kinder- und Jugendliteratur e.V. Volkach für Gesamtwerk\n 1988: IBBY Honour List für die griechische Übersetzung von Das kleine Gespenst 1990: Eichendorff-Literaturpreis\n 1990: Verdienstmedaille Pro Meritis vom Bayerischen Staatsminister für Unterricht und Kultur\n 1991: Ernennung zum Titularprofessor der Republik Österreich\n 1992: Deutscher Fantasy-Preis der Stadt Passau und des EDFC e. V. für sein Gesamtwerk\n 1993: Bundesverdienstkreuz (I. Klasse)\n 1998: Wildweibchenpreis\n 2000: Konrad-Adenauer-Preis der Deutschland-Stiftung\n 2000: Großes Bundesverdienstkreuz\n 2010: Bayerischer Maximiliansorden für Wissenschaft und Kunst\n\n Twórby \n\n 1951: Das kleine Spiel vom Wettermachen 1951: Das Spiel vom lieben langen Jahr 1951: Der fahrende Schüler im Paradies 1951: Kasperl hat ein gutes Herz 1951: Frau Nachbarin, Frau Nachbarin, wo will sie mit den Blumen hin? 1951: Der Perserschah 1951: Es geistert auf der Mitteralm 1951: Lieb Nachtigall, wach auf 1951: Lustig ist die Fasenacht 1951: Dass die Lieb’ nicht vergeht, dass die Treu sich bewährt. Ein Polterabendspielchen für Kinder 1951: Das fremde Bleichgesicht 1953: Das Spiel von den sieben Gesellen 1954: Ei guten Tag, Frau Base 1956: Der kleine Wassermann 1957: Die kleine Hexe 1958: Bei uns in Schilda \n 1958: Thomas Vogelschreck \n 1962: Kater Mikesch (zasopowědanje)\n 1962: Der Räuber Hotzenplotz 1966: Das kleine Gespenst 1968: Die Abenteuer des starken Wanja 1968: Das Geheimnis der orangenfarbenen Katze 1969: Neues vom Räuber Hotzenplotz 1969: Kater Schnurr mit den blauen Augen 1971: Krabat 1972: Die dumme Augustine 1973: Hotzenplotz 3 1975: Das Märchen vom Einhorn 1978: Die Flucht nach Ägypten. Königlich böhmischer Teil 1981: Hörbe mit dem großen Hut 1981: Pumphutt und die Bettelkinder 1983: Hörbe und sein Freund Zwottel 1984: Der goldene Brunnen. Ein Märchenspiel 1985: Kindertheaterstücke 1985: Der Engel mit der Pudelmütze. Sechs Weihnachtsgeschichten 1987: Herr Klingsor konnte ein bißchen zaubern \n 1988: Zwölfe hat’s geschlagen \n 1989: Dreikönigsgeschichten. Die Krone des Mohrenkönigs \/ Das Lied der Zikade 1989: Die Glocke von grünem Erz 1990: Jahrmarkt in Rummelsbach \n 1993: Mein Rübezahlbuch \n 1993: Das Eselchen und der kleine Engel \n 1993: Brot für Myra. Eine Geschichte vom heiligen Nikolaus 1995: Die Glocke von Weihenstetten 1995: Die Zenzi mit dem Wackelzahn. Illustriert von Rolf Rettich\n 1996: Vom Drachen, der zu den Indianern wollte 1997: Der Engel mit der Pudelmütze. Sechs Weihnachtsgeschichten \n 2000: Das große Balladenbuch 2001: Dreizehn Geschichten von Hexen und Zaubermeistern \n 2001: Dreizehn Geschichten von Schätzen und ihren Hütern \n 2001: Wasserschratz und Tatzenkatze \n 2001: Wo steckt Tella? Ilustrowany wot Petra Probst \n 2002: Eins, zwei, drei im Bärenschritt \n 2002: Dreizehn Geschichten von armen Seelen und mancherlei Geisterspuk \n 2010: Ich bin ein Geschichtenerzähler, wudaty wot Susanne Preußler-Bitsch a Regine Stigloher \n 2011: Der kleine Wassermann – Frühling im Mühlenweiher, wudany wót Preußler, Daniel Napp a Regine Stigloher \n 2013: Der kleine Wassermann – Sommerfest im Mühlenweiher, wudany wót Preußler, Napp a Stigloher \n\n Ako pśełožowaŕ \n\nOtfried Preußler jo mimo togo prědne tśi zwězki pentalogije Die Chroniken von Prydain wót Lloyda Alexandra do nimšćiny pśestajił.\n\n Sfilmowanja \n\nWót knigłow Preußlera jo wjele sfilmowanjow, někotare z nich su se južo wěcej raz sfilmowali. Nejmłodšej filma stej Der Räuber Hotzenplotz (2006) a Krabat (2008).\n 1964: Kater Mikesch (telewizijna serija)\n 1967: Der Räuber Hotzenplotz (telewizijny film)\n 1968: Die Abenteuer des starken Wanja (telewizijna serija\/pupkowe graśe)\n 1974: Der Räuber Hotzenplotz\n 1977: Krabat\n 1979: Neues vom Räuber Hotzenplotz\n 1983: Die kleine Hexe\n 1985: Kater Mikesch (telewizijna serija)\n 1986: Die kleine Hexe\n 1992: Das kleine Gespenst\n 1993: Die dumme Augustine\n 2006: Der Räuber Hotzenplotz\n 2008: Krabat\n\n Literatura \n\n Dino Larese: Otfried Preußler. Anmerkungen zu Herkunft, Biographie und Werk''. Bücherei, Amriswil 1975.\n\nWótkaze \n\n \n Websedło wót Otfrieda Preußlera\n\nŽrědła \n\nNimc\nSpisowaśel\nMuž\nRoź. 1923\nWum. 2013","num_words":2039,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.033,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.003,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":24417.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Dhoti","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Dhoti (dhoṭī, hindiski: धोटी) jo tradicionelne chólowy indiskich mužow.\n\nDrastwa\nDrastwa w Indiskej\nIndiska","num_words":24,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.187,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.71,"perplexity_score":5604.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Swastika","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Swastika (svastika, sanskrit: स्वस्तिक) pópšawem jo hinduistiski a buddhistiski symbol za gluku. Nacije su swastiku znjewužywali.\n\nWobraze \n\nSymbole Buddhizma\nSymbole Hinduizma","num_words":37,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.176,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.759,"perplexity_score":9868.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jantra","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jantra ma rozdźělne wóznamy:\n\ngeografiske\n Jantra (rěka) - jo rěka w Bulgaŕskej.\n\nsymbole\n Jantra (wuchodna religija) - symbole hinduizma.","num_words":33,"character_repetition_ratio":0.031,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.542,"perplexity_score":21493.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Wladimir%20Ilji%C4%8D%20Lenin","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wladimir Iljič Uljanow (rusojski: Владимир Ильич Ульянов, wědomnostna transliteracija Vladimir Il'ič Ul'janov, mjenjowany Lenin, rusojski Ленин; * 22. apryla 1870 w Simbirsku (něnto Uljanovsk); † 21. januara 1924 w Gorkiju blisko Moskwy), jo był nawjedowaŕ oktoberskeje rewolucije 1917 w Rusojskej, pśedsedaŕ radoweje republiki, awtor a płaśi ako wažny marxist.\n\nLeninowy cil jo był proletariska swětowa rewolucija.\n\nSpise (nimski) \n Neue wirtschaftliche Vorgänge im bäuerlichen Leben 1893 \n Was sind die \"Volksfreunde\" und Wie kämpfen sie gegen die Sozialdemokraten? 1894\n Der ökonomische Inhalt der Volkstümlerrichtung und die Kritik an ihr in dem Buch des Herrn Struwe (Die Widerspiegelung des Marxismus in der bürgerlichen Literatur). 1895\n Was tun?, měrc 1902 \n Die Aufgaben der revolutionären Jugend, 1903\n Ein Schritt vorwärts, zwei Schritte zurück, 1904\n Marxismus und Revisionismus, 1908\n Materialismus und Empiriokritizismus. Kritische Bemerkungen über eine reaktionäre Philosophie, 1909\n Drei Quellen und drei Bestandteile des Marxismus, měrc 1913\n Die sozialistische Revolution und das Selbstbestimmungsrecht der Nationen, 1916\n Über die Junius-Broschüre, oktober 1916\n Der Imperialismus und die Spaltung des Sozialismus, oktober 1916\n Der Imperialismus als höchstes Stadium des Kapitalismus, 1917\n Staat und Revolution, 1917\n Eine der Kernfragen der Revolution, september 1917\n Die proletarische Revolution und der Renegat Kautsky, 1918.\n Der „Linke Radikalismus“, die Kinderkrankheit im Kommunismus, 27. apryla 1920\n\nLiteratura \n Christopher Read : Lenin, Abingdon, New York, 2005\n Robert Service: Lenin: Eine Biographie. München: Beck, 2000.\n Hermann Weber: Lenin in Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Rowohlt, Reinbek 1970, ISBN 3-499-50168-6\n Dmitri Wolkogonow: Lenin. Utopie und Terror. Econ, Düsseldorf [u.a.] 1994, ISBN 3-430-19828-3\n\nMuž\nRewolucionaŕ\nRusojski politikaŕ\nRoź. 1870\nWum. 1924","num_words":431,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.258,"stopwords_ratio":0.002,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.645,"perplexity_score":29103.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Marlene%20Dietrich","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Marlene Dietrich (* 27. decembra 1901 w Schönebergu (źinsa źěl Barlinja); † 6. maja 1992 w Parisu; pšawje Marie Magdalene Dietrich) jo była nimski roźona grajaŕka a spiwaŕka, kenž jo w lěśe 1939 amerikańske staśaństwo pśiwzeła.\n\nWóna jo jadna z njewjele nimskorěcnych wuměłcow, kótarež su teke mjazynarodnu sławu zdobyli. Typiski za nju su byli jeje dłujkej noze, jeje dłymoki, erotiski głos a woblaki ze zecami, kenž su pón w lětach 30. nastali modiske za žeńske.\n\nMarlene Dietrich jo zachopiła swóju karieru ako źiwadłownica a w nimych filmach w tak pomjenjonych złośanych dwaźastych w Barlinju. Jeje zlět k mjazynarodnej sławje jo se zachopił w 1930 z głowneju rolu w filmje Der blaue Engel režisera Josefa von Sternberga. Gromaźe z Sternbergom jo pójšła w 1930 do USA, źož su wucynili dramu Marokko z Garym Cooperom, za kótaruž jo nominaciju za Oscara dobyła. Z filmami ako Shanghai-Express (1932) a Der große Bluff (1939) wóna jo se etablěrowała ako prědna nimska filmowa gwězda w Hollywooźe.\n\nZa cas nacionalsocializma w Nimskej wóna jo se wopěrała, až by NS-Propaganźe pomagaś. Město togo wóna jo se za cas 2. swětoweje wójny angažěrowała pśi wótwardowanju amerikańskich wójskow. W lěśe 1947 jo jej prezident USA Harry Truman medalju lichoty pósćił.\n\nFilmografija \n 1922: So sind die Männer (Der kleine Napoléon)\n 1922: Tragödie der Liebe\n 1923: Der Mensch am Wege\n 1923: Der Sprung ins Leben\n 1925: Eine Dubarry von heute\n 1925: Manon Lescaut\n 1926: Der Juxbaron\n 1926: Der Tänzer meiner Frau\n 1926: Kopf hoch, Charly!\n 1926: Madame wünscht keine Kinder\n 1927: Prinzessin Olala\n 1927: Sein größter Bluff\n 1927: Café Elektric\n 1928: Ich küsse Ihre Hand, Madame\n 1929: Das Schiff der verlorenen Menschen\n 1929: Die Frau, nach der man sich sehnt\n 1930: Gefahren der Brautzeit, Fred Sauer\n 1930: Der blaue Engel\n 1930: Marokko \n 1931: X27 \n 1932: Shanghai Express\n 1932: Blonde Venus\n 1933: Das hohe Lied \n 1934: Die scharlachrote Kaiserin\n 1935: Die spanische Tänzerin \n 1936: Der Garten Allahs \n 1936: Sehnsucht\n 1937: Engel \n 1937: Tatjana\n 1939: Der große Bluff \n 1940: Das Haus der Sieben Sünden \n 1941: Die Abenteurerin \n 1941: Herzen in Flammen \n 1942: Die Freibeuterin \n 1942: Pittsburgh\n 1942: The Lady is willing\n 1944: Follow the Boys\n 1944: Kismet\n 1946: Martin Roumagnac\n 1947: Golden Earrings\n 1948: Eine auswärtige Affäre\n 1949: Jigsaw\n\n 1950: Die rote Lola\n 1951: Die Reise ins Ungewisse \n 1952: Engel der Gejagten\n 1956: In 80 Tagen um die Welt\n 1957: Die Monte Carlo Story\n 1958: Im Zeichen des Bösen\n 1958: Zeugin der Anklage\n 1961: Das Urteil von Nürnberg\n 1962: The Black Fox\n 1964: Zusammen in \n 1972: I wish you Love\n 1978: Schöner Gigolo, armer Gigolo\n 1984: Marlene\n\nŹěło (spiwy) \n Nimm dich in Acht vor blonden Frau'n\n Ich bin von Kopf bis Fuß auf Liebe eingestellt\n Wenn die beste Freundin\n Quand l'amour meurt\n Wenn ich mir was wünschen dürfte\n Die Welt war jung\n Ich hab noch einen Koffer in Berlin\n Es liegt in der Luft\n Ich bin die fesche Lola\n Give me the man\n Falling in love again\n Kinder, heut' abend, da such ich mir was aus\n Peter\n Johnny, wenn du Geburtstag hast\n Paff, der Zauberdrachen\n Leben ohne Liebe kannst du nicht\n Cherche la rose\n Sag mir, wo die Blumen sind\n Die Antwort weiß ganz allein der Wind\n Lili Marleen\n The boys in the backroom\n Awake in a dream\n Illusions\n The laziest gal in town\n I may never go home anymore\n Allein in einer großen Stadt\n Bitte geh nicht fort (Ne me quittes pas)\n Mein blondes Baby\n Blond woman\n You´ve got that look\n Peter\n Hot voodoo\n Lieber Leierkastenmann\n Untern Linden... untern Linden\n Das war in Schöneberg\n Das war sein Milljöh\n Wo hast du nur die schönen blauen Augen her\n Wenn du einmal eine Braut hast\n Du hast ja keine Ahnung wie schön du bist Berlin\n\nEksterne wótkaze \n marlene-dietrich-page\n The Legendary,Lovely Marlene\n\nNimc\nŹiwadłownik\nŽona\nRoź. 1901\nWum. 1992","num_words":925,"character_repetition_ratio":0.03,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.294,"stopwords_ratio":0.003,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.902,"perplexity_score":82109.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Euro","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Euro (EUR, €; grichiski teke ευρώ) jo wót 1999 respektiwnje 2002 ako gótowe pjenjeze płaśece zgromadne europske pjenjeze a płaśi w tak mjenjowanej eurozonje, kótaraž wobstoj tuchylu z 19 cłonkow Europskeje unije.\n\nEurozona \nK eurozonje słušaju:\n (wót 1999)\n (wót 1999)\n (wót 2023)\n (wót 2008)\n (wót 2011)\n (wót 1999)\n (wót 1999)\n (wót 2001)\n (wót 1999)\n (wót 1999)\n (wót 2014)\n (wót 2015)\n (wót 1999)\n (wót 2008)\n (wót 1999)\n (wót 1999)\n (wót 1999)\n (wót 2009)\n (wót 2007)\n (wót 1999)\n\nWótglědujucy togo jo euro jadnučke oficielne pjenjeze slědujucych tśich małostatow, kótarež njejsu ze cłonkami Europskeje unije, maju pak pšawo, swójske pjenjeze pregowaś:\n \n \n \n \n\nSlědujuce kraje wužywaju euro ako oficielne pjenjeze, njamaju pak pšawo, pjenjeze pregowaś:\n\nPjenjeze a bankowki \nJadnotliwe pjenjeze eksistěruju za gódnoty 0.01, 0.02, 0.05, 0.10, 0.20, 0.50, 1.00 a 2.00 € a maju we wšych krajach eurozony jadnake wugótowanje na prědnej stronje. Slězne strony su w kuždem kraju rozdźělnje wugótowane.\n\nBankowki eksistěruju za gódnoty 5, 10, 20, 50, 100, 200 a 500 €\n\nEksterne wótkaze \n \n\nEuropa\nPjenjeze","num_words":199,"character_repetition_ratio":0.174,"word_repetition_ratio":0.268,"special_characters_ratio":0.385,"stopwords_ratio":0.106,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":54411.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Stary%20Nowgorodski%20dialekt","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Stary Nowgorodski dialekt (rusojski: Древненовгородский диалект) mjenjujo se słowjański dialekt, kótaryž jo na rěcnych pomnikach z brjazoweje škóry wužywał, kótarež su se w Nowgorodskem regionje Rusojskeje nadejšli. Dialekt jo se až do 15. lětstotka w Nowgorodskej federalnej republice wužywał. Zapśimjeśe stwórił jo Andrej Zaliznjak. Staronowgorodski dialekt wótchyla se we wjele pozicijach wót starorušćiny. W dokumentach wužywana rěc ma wjele znamjenjow, kótarež njejsu typiske za druge pódzajtšnosłowjańske dialekty (a teke howacej za druge słowjańske rěcy).\n\nStary Nowgorodski jo se pó dobyśu Nowgoroda pśez Moskowitow w lěśe 1478 zgubił. Někotare narěcne wósebnosći pak se hyšći dłujko na Nowgorodskem teritoriju su źaržali (cokanje, pismik ять () město ы w genitiwje sg. a-zdonkow atd.).\n\n\n\nRěcne pśiznamjenja \nStaronowgorodski dialekt wuznamjenijo se mjaz drugim pśez slědujuce rěcne wósebnosći:\nModus relativus, kótaryž eksistěrujo howacej jano w krotkozajtšnej kupce pódpołdnjosłowjańskich rěcow.\n\nMorfologiske pśiznamjenja\nnominatiw singular o-zdonkow ma kóńcowku -e (město starorusojskego -ъ), na pś. brate \"bratš\" (pśir. rusojski брат (brat)), Иване (rusojski: 'Иван', pśir. starorusojski Иванъ), старе \"stary\" (rusojski: 'старый', pśirownaj starorusojski старъ), кето \"chto\" (rusojski: 'кто', pśirownaj starorusojski к-ъ-то);\ngenitiw singular а-deklinacije jo měł kóńcowku - město starorusojskego -ы (у жен město rusojskeje formy у жены \"pla žony\").\nPódawanje směra z pomocu datiwa bźez prepozicije, na pś. idi Pliskovu \"źi do Pskowa\".\n\nFonologiske pśiznamjenja\nnjepśewjeźona druga palatalizacija, kótaraž jo howacej pśiznamje wšyknych słowjańskich rěcow, (w zdonkach — кле 'ceły' (pśir. rusojski целый, starorusojski: цлъ), хде 'šery' (pśir. rusojski седой, starorusojski: сдъ), pśed kóńcowkami — na pś. datiw sg. rěkě \"(k) rěce\" (pśir. rusojski (к) реке), ног \"noze\" (pśir. rusojski ноге, starorusojski: ноз), рук \"ruce\" (pśir. rusojski руке, starorusojski: руц) atd.);\nzdźaržanje protosłowjańskego *kv, *gv (kaž w pódwjacornosłowjańskich rěcach). Toś tej kupce njejstej pótakem pśed prědnymi wokalami do cv resp. zv pśejšłej. Na pś. květ \"barwa\", гвзда [gvězda] \"gwězda\" (pśirownaj rusojski цвет [cvet], звезда [zvezda], starorusojski: звзда);\nźělne njepśewjeźenje tśeśeje palatalizacije \/x\/, na pś. vьx- \"wš-\" (w słowach kaž wšo, wšykno, wše), pśirownaj вс- w modernej rušćinje a starorusojske вьс);\nWótpóranje fonologiskego rozdźěla mjaz c a č, na pś. ноць \"noc\" (pśirownaj starorusojske ночь).\nZměna *tl a *dl na кл, гл, na pś. клещь (rusojski: 'лещ'), привегле (rusojski: 'привёл', pśirownaj starorusojski привелъ). W rušćinje stej se kupce, kaž pokazuju górne pśikłady, howacej na l zjadnoriłej. Pódobne wuwiśe kaž w Starem Nowgorodskem dialekśe eksistěrujo w dolnoserbskich dialektach: tłušty > kłusty, pśir. teke górnoserbske klama pla tlama.\n\nPśikłada\n\nKriminalny pad: Nowgorodne wopismo na brjazowej škórje, c. 109 \n\n(Mjaz kóńcom 11. lětstotka a lětom 1110, wuryte w 1954)\n\nOriginalny tekst (z pśidatnymi proznymi znamjenjami mjazy słowami)\n\nPśełožk \n\n'Pismo (wót) Žiznomira (k) Mikuli: Sy w Pskowje njewólnicu kupił, a za to jo mě Kněni (za)jała. [Nejskerjej jo była wóna njewólnicu spóznała ako jadnu, kótaraž jo była se jej kšadnuła a Žiznoměr jo někak do teje wěcy spleśony, snaź ako swójźbny Mikule abo jogo wikowański partner.] Ale pótom jo družyna (swójźba, žona) za mnjo rukowała. A něnto pósćel tomu mužoju [wót kótaregož sy njewólnicu kupił] list, až ma (dalšu) njewólnicu. [Toś ta druga njewólnica by se musała pśepódaś kněni za cas, w kótaremž by rubjona njewólnica ako \"corpus delicti\" trěbna była, tak dłujko ako njejo wujasnjone, chto jo był paduch.] A com, ako som konja kupił a kněžojskego muža na njogo sadnuł, k napśeśiwostajenju pśiś. A ty, jolic hyšći njejsy pjenjeze wzeł, njewzej nic wót njogo [wót wikowarja njewólnikow, howacej mógł se plan mimo kuliś.].'\n\nPśepšosenje: Nowgorodne wopismo na brjazowej škórje c. 497 \n\n(mjazy 1340 a 1380; wuryte w 1972)\n\nOriginalny tekst (z pśidatnymi proznymi znamjenjami mjazy słowami)\n\nPśełožk \nPóstrow wót Gawrile Posenje k mójomu swakoju, kmótšoju Grigori a k mójej sotše Ulita. Jolic wej tola k mójej radosći stej do města jěłej, a stej naše słowo (abo naše rozgrono?) njezabydnułej. Daś Bog wam radosć da. My wšykne njezabydnjomy waše słowo (abo waše rozgrono?).\n\nStawizny \n\nStary Nowgorodski dialekt wěcej jo njewužywał pó dobyśu Nowgoroda pśez Moskowitow w lěśe 1478. (Pśi tom su někotare wósebnosći južo jěsnjej zgubili. Na pśikład jo gustosć wužyśa kóńcowki -e wóteběrał, pśi nominatiwje muskego genusa.).\n\nNěkotare narěcne wósebnosći pak se hyšći dłujko w pódpołnocnej rusojskej narěcy su źaržali (cokanje, pismik ять () město ы w genitiwje atd.).\n\nZnate su pśedewšym wopisma na brjazowych škórach (rusojski: берестяные грамоты), kótarež su zwětšego w cystej narěcy napisane a jano wótergi jawi se naddialektalny wliw a wótbłyšć cerkwinosłowjańskich normow, a wopisma na drjewjanych \"cylindriskich zamkach\" měchow běricow. Někotare stare Nowgorodske dialektizmy se su teke do śišćanych rěcnych pomnikow dostali. Pomocne pśi rekonstrukciji narěcy jo był źiwanje a pśeslěźenje nacasnych pódpołnocnorusojskich narěcow k pśirownowanju.\n\nNožki\n\nŽrědła \nWědomnostna literatura wó Starem Nowgorodskem dialekśe eksistěrujo dotal jano w Rušćinje:\nА. А. Зализняк. Древненовгородский диалект. М., 1995 (2-е изд., М., 2004).\nJanin, Walentin Lawrentjevič. Я послал тебе бересту... (Ja poslal tebe berestu...) (\"Ja sym tebje wopismo na brjazowej škórje pósłał ...\") 3. nakł, z dosłowom wót A.A. Zaliznyak. Moskwa 1998.\nДревнерусские берестяные грамоты Bok wó wopismach na brjazowej škórje\n\nSłowjańske rěcy\nWumarłe rěcy\nRěcywěda","num_words":1341,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.047,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":12777.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Karl%20Liebknecht","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Karl Liebknecht (* 13. awgusta 1871 w Lipsku; † 15. januara 1919 w Barlinju) jo był prominentny internacionalny socialist a anti-militarist. \n\nWón jo až do lěta 1917 k radikalnej lěwicy w SPD pśisłušał. Wón rozsuźił až do 1914 liniju Spartakus-zwězka a jo w lěśe 1918 ze sobuzałožowarjom KPD bywał.\n\nW januarje 1919 bu Karl Liebknecht zgromadnje z Rosu Luxemburg wót pšawicarskich korpsowych jadnotkow zamordowany.\n\nŹěła \n Karl Liebknecht: Kompensationsvollzug und Compensationsvorbringen nach gemeinem Rechte. disertacija, R. Heydeck, Paderborn 1897\n Karl Liebknecht: Militarismus und Antimilitarismus. Unter besonderer Berücksichtigung der internationalen Jugendbewegung. Leipziger Buchdruckerei, Lipsk 1907\n Karl Liebknecht: Gesammelte Reden und Schriften VIII. Institut für Marxismus-Leninismus bei ZK der SED, 2. nakład, Berlin 1972\n Karl Liebknecht: Lebt wohl, Ihr lieben Kinderchen. Briefe an seine Kinder., Berlin 1992\n Karl Liebknecht zum antimilitaristischen Kampf. 1. nakład, Dortmund 1977.\n Spartacus spricht. Kampfdokumente der Spartakusgruppe aus der Zeit des ersten Weltkriegs. Berlin, 1961\n Karl Liebknecht: Gedanke und Tat; Schriften, Reden, Briefe zur Theorie und Praxis der Politik.; Berlin 1976\n Karl Liebknecht: Studien über die Bewegungsgesetze der gesellschaftlichen Entwicklung.; München 1922.\n\nLiteratura \n\nBiografija\n Annelies Laschitza: Karl Liebknecht. Eine Biographie in Dokumenten, Berlin 1987. ISBN 978-3-320-00814-7\n Annelies Laschitza: Die Liebknechts. Karl und Sophie - Politik und Familie. Berlin, Aufbau Verlag, 2007. 511 S. ISBN 978-3-351-02652-3\n Helmut Trotnow: Karl Liebknecht – eine politische Biographie, Köln 1980\n Elisabeth Hannover-Drück, Heinrich Hannover (Hrsg.): Der Mord an Rosa Luxemburg und Karl Liebknecht, Frankfurt am Main 1967\n\nPśitomnostne\n Bernt Engelmann: Wir Untertanen – ein Deutsches Anti-Geschichtsbuch a Einig gegen Recht und Freiheit, Frankfurt am Main 1976\n Sebastian Haffner: Die Revolution 1918\/19\n\nFilmy \n\n Solange Leben in mir ist (1965), Günter Reisch\n Trotz alledem! (1971), Günter Reisch\n\nNožki \n\nMuž\nRoź. 1871\nWum. 1919\nNimski politikaŕ\nRewolucionaŕ","num_words":491,"character_repetition_ratio":0.084,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.006,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.705,"perplexity_score":33048.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Madonna","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Madonna [] (*16. awgusta 1958 w Bay City, Michigan - Madonna Louise Veronica Ciccone) jo US-amerikańska spiwaŕka, źiwadłownica, grajaŕka, rejowaŕka a awtorka za źiśece knigły.\n\nDiskografija \n 1983: Madonna \n 1984: Like a Virgin\n 1986: True Blue\n 1987: Who’s That Girl (Soundtrack)\n 1987: You Can Dance\n 1989: Like a Prayer\n 1990: I’m Breathless\n 1990: The Immaculate Collection\n 1992: Erotica\n 1994: Bedtime Stories\n 1995: Something to Remember\n 1996: Evita (Soundtrack)\n 1998: Ray of Light\n 2000: Music\n 2001: GHV2\n 2003: American Life\n 2003: Remixed & Revisited\n 2005: Confessions on a Dance Floor\n 2006: I'm Going To Tell You A Secret (CD + DVD)\n 2007: The Confessions Tour (CD + DVD)\n 2008: Hard Candy\n 2009: Celebration\n 2012: MDNA\n 2012: The Complete Studio Albums (1983 - 2008)\n 2015: Rebel Heart\n 2019: Madame X\n\nEksterne wótkaze \n \n Madonna\n\nŽona\nUS-Amerikanaŕ\nGrajaŕ\nSpiwaŕ\nŹiwadłownik\nRoź. 1958","num_words":229,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.39,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.461,"perplexity_score":57831.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jidi%C5%A1%C4%87ina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jidišćina (ייִדיש) - jo germaniska rěc.\n\nJidišćinu powěda 3 mil. luźi na cełem swěśe, do holocausta jo był pśibližnje 12 mil. rěcnikow. Jidišćina jo pódwjacornogermaniska rěc, ale wóna jo blisko z nimšćinu pśiswójźbna a wopśimjejo semitiske a słowjańske elementy.\n\nPismo\n\nJiddiske wósebny znamješka (diagrafy)\n\nNumerale \n\n 1 ejnß\n 2 zwej\n 3 draj\n 4 fir\n 5 finf\n 6 sekß\n 7 sibn\n 8 acht\n 9 najn\n 10 zen\n 11 elf\n 12 zwelf\n 13 drajzn \n 14 ferzn; 15 fufzn ; 16 sechzn ; 17 sibezn\n 20 zwanzik -> -unzwanzik\n 30 drajßik -> -zik; ale 40 ferzik 50 fufzik; 70 sibezik\n\n100 hundert ; 1000 tojsnt; 1000000 milion\n\n928.834 najn hundert acht un zwanzik tojsnt acht hundert fir un drajßik\n\nPśirownanje teksta w jidišćinje a w nimšćinje \n\nGenesis 11: 4-9\n\n Jidišćina (Pśełožył Harris Engelmann)\n\nאון זיי האָבן געזאָגט׃ קומט לאָמיר אונדז בויען אַ שטאָט, און אַ טורעם מיט זיַיַו שפּיץ אין הימל, און לאָמיר אונדז מאַכן אַ נאָמען, כּדי מיר זאָלן ניט צעשפּרייט ווערן אויפֿן געזיכט פֿון דער גאַנצער ערד. \nהאָט גאָט אַראָפּגעידידערט צו זען די שטאָט און דעם טורעם, וואָס די מענטשנקינדער האָבן געבויט. \nאון גאָט האָט געזאָגט׃ זע, זיי זיַיַנען איין פֿאָלק, און איין שפּראַך איז ביַיַ זיי אַלעמען, און דאָס איז ערשט אַן אָנהיב פֿון זייער טאָן, און אַצונד וועט פֿון זיי ניט פֿאַרמיטן ווערן אַלץ וואָס זיי טראַכטן צו טאָן. \nקומט לאָמיר אַראָפּנידערן, און צעמישן דאָרטן זייער שפּראַן, אַז זיי זאָלן ניט פֿאַרשטיין איינער דעם אַנדערנס שפּראַך. \nאון גאָט האָט זיי צעשפּרייט פֿון דאָרטן אויפֿן געזיכט פֿון דער גאַנצער ערד, און זיי האָבן אויפֿגהערט בויען די שטאָט. \nדרום האָט מען גערופֿן איר נאָמען בבל, וויַיַל דאָרטן האָט גאָט צעמישט די שפּראַן פֿון דער גאַנצער ערד, און פֿון דאָרטן האָט זיי גאָט צעשפּרייט אויפֿן געזיכט פֿון דער גאַנצער ערד. \n\n Jidišćina (transkripcija)\n\n4. Un zej hobn gezogt: kumt lomir undz bojen a štot, un a turem mit zajn špic in himl, un lomir undz machn a nomen, k'dej mir zoln nit cešprejt vern afn gezicht fun der gancer erd. \n5. Hot Got aropgenidert cu zen di štot un dem turem, vos di menčnkinder hobn gebojt. \n6. Un Got hot gezogt: ze, zej zajnen ejn folk, un ejn šprach iz baj zej alemen, un dos iz eršt an onhejb fun zejer tun, un acund vet fun zej nit farmitn vern alc vos zej trachtn cu tun. \n7. Kumt lomir aropnidern, un cemišn dortn zejer šprach, az zej zoln nit farštejn ejner dem anderns šprach. \n8. Un Got hot zej cešprejt fun dortn afn gezicht fun der gancer erd, un zej hobn afgehert bojen di štot. \n9. Drum hot men gerufn ir nomen bovel, vajl dortn hot Got cemišt di šprach fun der gancer erd, un fun dortn hot zej Got cešprejt afn gezicht fun der gancer erd. \n\n Nimšćina (Schlechter 1951)\n\n4. Und sie sprachen: Wohlan, laßt uns eine Stadt und einen Turm bauen, dessen Spitze bis an den Himmel reicht, daß wir uns einen Namen machen, damit wir ja nicht über die ganze Erde zerstreuet werden! \n5.Da fuhr der HERR herab, daß er die Stadt und den Turm sähe, den die Menschenkinder bauten. \n6. Und der HERR sprach: Siehe, es ist nur ein einziges Volk, und sie sprechen alle nur eine Sprache, und dies ist der Anfang ihres Unternehmens! Nun wird es ihnen nicht unmöglich sein, alles auszuführen, was sie sich vorgenommen haben. \n7. Wohlan, laßt uns hinabfahren und daselbst ihre Sprache verwirren, daß keiner des andern Sprache verstehe! \n8. Also zerstreute sie der HERR von dannen über die ganze Erde, daß sie aufhörten die Stadt zu bauen. \n9. Daher gab man ihr den Namen Babel, weil der HERR daselbst die Sprache der ganzen Welt verwirrte und sie von dannen über die ganze Erde zerstreute.\n\nŽrědła \n\nPódwjacornogermaniske rěcy\nIsrael","num_words":1318,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.039,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.145,"perplexity_score":8406.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Eurovision%20Song%20Contest","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Eurovision Song Contest abo Concours Eurovision de la Chanson jo kuždolětne europske spiwne wuběźowanje, kótarež se stawnje w kraju dobywarki abo dobyśarja wótměła.\n\nPśeglěd zarědowanjow \n 2000 w Stockholm (Šwedska): Dobyśaŕ jo był kupka Olsen Brothers z Dańskeje\n 2001 w Kopenhagenje (Dańska): Dobyśaŕ jo był kupka Tanel Padar, Dave Benton i 2XL z Estniskeje\n 2002 w Tallinn (Estniska): Dobyśarka jo była Marie N z Letiskeje\n 2003 w Riga (Letiska): Dobyśarka jo była Sertab Erener z Turkojskeje\n 2004 w Istanbul (Turkojska): Dobyśarka jo była Ruslana z Ukrainy\n 2005 w Kijew (Ukraina): Dobyśarka jo była Elena Paparizou z Grichiskeje\n 2006 w Athenach (Grichiska): Dobyśaŕ jo był kupka Lordi z Finskeje\n 2007 w Helsinki (Finska): Dobyśarka jo była Marija Šerifović ze Serbiskeje\n 2008 w Běłogroźe (Serbiska): Dobyśaŕ jo był Dima Bilan z Rusojskeje\n 2009 w Moskwje (Rusojska): Dobyśaŕ jo był Alexander Rybak z Norwegskeje\n 2010 w Oslo (Norwegska): Dobyśarka jo była Lena Meyer-Landrut z Nimskeje\n 2011 w Düsseldorfu (Nimska): Dobyśaŕ jo był kupka Ell\/Nikki z Azerbajdžana\n 2012 w Baku (Azerbajdžan): Dobyśarka jo była Loreen ze Šwedskeje\n 2013 w Malmö (Šwedska): Dobyśarka jo była Emmelie de Forest z Dańskeje\n 2014 w Kopenhagenje (Dańska): Dobyśarka jo była Conchita Wurst z Awstriskeje\n 2015 w Wien (Awstriska): Dobyśaŕ jo był Måns Zelmerlöw z Šwedskeje\n 2016 w Stockholm (Šwedska): Dobyśarka jo była Jamala z Ukrainy\n\nEksterne wótkaze \n\n Eurovision Song Contest","num_words":366,"character_repetition_ratio":0.188,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.252,"stopwords_ratio":0.011,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":66995.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Wa%C5%82tora","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wałtora (wót starosłowjańskego Въторьникъ, drugi źeń) jo pó modernem licenju drugi źeń tyźenja, a tśeśi pó žydojsko-kśesćijańsko-muslimiskej pratyji.\n\nWótkaz \n\nPratyja","num_words":27,"character_repetition_ratio":0.013,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.174,"stopwords_ratio":0.074,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":18204.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Bayerski%20geograf","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Bayerski geograf (teke Geographus Bavarus) jo był mnich z klóštra swêtego Emmerama njedaloko Rězna, kótaryž k prědnemu razoju jo sedlišća we Łužycy w tak pomjenjowanej ludowej tofli sw. Emmerama naspomnjeł. Toś ten mnich jo wótpisał wokoło 11. do 12. lětstotka wót originala z 9. lětstotka 58 mjenjow pódpołnocnje a pódzajtšnje wót Dunaja zasedlonych słowjańskich rodow a jich zemje.\n\nTekst dokumenta z pomjenjowanjami jadnotliwych rodow \nRozdźělenje do dweju źělow slědujo ediciji Henryka Łowmiańskego:\n\nPrědny źěl \nDescriptio civitatum et regionum ad septentrionalem plagam Danubii.\n Isti sunt qui propinquiores resident finibus Danaorum (Dany), quos vocant Nortabtrezi (Obotrity), ubi regio, in qua sunt civitates LIII per duces suos partite.\n Uuilci, in qua civitates XCV et regiones IIII.\n Linaa est populus, qui habet civitates VII.\n–6. Prope illis resident, quos vocant Bethenici et Smeldingon et Morizani, qui habent civitates XI.\nIuxta illos sunt, qui vocantur Hehfeldi (Stodorjenjo), qui habent civitates VIII.\n Iuxta illos est regio, que vocatur Surbi (Serby), in qua regione plures sunt, que habent civitates L.\n Iuxta illos sunt quos vocant Talaminzi (Głomačenjo), qui habent civitates XIII.\n Beheimare (Čechy), in qua sunt civitates XV.\n Marharii (Morawjenjo) habent civitates XL.\n Uulgarii (Bulgarje) regio est inmensa et populus multus habens civitates V, eo quod mutitudo magna ex eis sit et non sit eis opus civitates habere.\n Est populus quem vocant Merehanos, ipsi habent civitates XXX.Iste sunt regiones, que terminant in finibus nostris.\n\nDrugi źěl \nIsti sunt, qui iuxta istorum fines resident.\nOsterabtrezi, in qua civitates plus quam C sunt.\n Miloxi, in qua civitates LXVII.\n Phesnuzi habent civitates LXX.\n Thadesi plus quam CC urbes habent.\n Glopeani, in qua civitates CCCC aut eo amplius.\n Zuireani habent civitates CCCXXV.\n Busani habent civitates CCXXXI.\n Sittici regio inmensa populis et urbibus munitissimis.\n Stadici, in qua civitates DXVI populousque infinitus.\n Sebbirozi habent civitates XC.\n Unlizi populus multus civitates CCCCXVIII.\n Neriuani habent civitates LXXVIII.\n Attorozi habent civitates CXLVIII, populus ferocissimus.\n Eptaradici habent civitates CCLXIII.\n Uuilerozi habent civitates CLXXX.\n Zabrozi habent civitates CCXII.\n Znetalici habent civitates LXXIIII.\n Aturezani habent civitates CIIII.\n Chozirozi habent civitates CCL.\n Lendizi habent civitates XCVIII.\n Thafnezi habent civitates CCLVII.\n Zeriuani, quod tantum est regnum, ut ex eo cuncte genetes Sclauorum exorte sint et originem, sicut affirmant, ducant.\n Prissani civitates LXX.\n Uelunzani civitates LXX.\n Bruzi plus est undique quam de Enisa ad Rhenum\n Uuizunbeire\n Caziri civitates C.\n Ruzzi\n Forsderen.\n Liudi.\n Fresiti.\n Serauici.\n Lucolane.\n Ungare (Hungorje)\n Uuislane.\n Sleenzane (Šlezičenjo) civitates XV.\n Lunsizi (Łužycanarje) civitates XXX.\n Dadosesani civitates XX.\n Milzane (Milcany) civitates XXX.\n Besunzane civitates II.\n Uerizane civitates X.\n Fraganeo civitates XL.\n Lupiglaa civitates XXX.\n Opolini civitates XX.\n Golensizi civitates V.\n\nWótkaze \n Łatyński originalny tekst w Bayerskej Statnej bibliotece\n Interpretacija\n\nStawizny\nSrjejźowěk","num_words":737,"character_repetition_ratio":0.143,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.195,"stopwords_ratio":0.005,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.909,"perplexity_score":33245.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Zw%C4%9Bzkowy%20sejm","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Zwězkowy sejm jo z lěta 1949 parlament Zwězkoweje republiki Nimskeje. Jogo sedło jo wót 1999 Barlinski reichstag. W politiskem systemje Nimskeje jo zwězkowy sejm jadnučki wustawowy organ, kótaryž bu direktnje z ludu wuzwólony. Legislaturna perioda sejma zasadnje trajo styri lět. W aktualnej 20. legislaturnej perioźe sejźi 736 zapósłańcow w sejmje, mjaz nimi 206 za SPD, 152 za CDU\/CSU, 118 za Zelenych, 92 za FDP, 83 za AfD, 39 za Lěwicu a 1 za SSW. Aktualny prezident jo Bärbel Bas (SPD).\n\nDoněntne wólby k zwězkowemu sejmoju su wótměli se w lětach 1949, 1953, 1957, 1961, 1965, 1969, 1972, 1976, 1980, 1983, 1987, 1990, 1994, 1998, 2002, 2005, 2009, 2013, 2017 a 2021.\n\nWótkaze \n\n Oficialne website zwězkowego sejma\n Parlamentowa telewizija\n\nPolitika w Nimskej\nBarliń\nParlament","num_words":152,"character_repetition_ratio":0.016,"word_repetition_ratio":0.07,"special_characters_ratio":0.351,"stopwords_ratio":0.026,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":71186.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Christlich-Soziale%20Union%20in%20Bayern","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Christlich-Soziale Union in Bayern jo kśesćijańska strona w Bayerskej, kótaraž bu dnja 8. januara 1946 załožona. Pśedsedaŕ jo Markus Söder.\n\nEksterne wótkaze \n Christlich-Soziale Union in Bayern\n\nPolitiska strona w Nimskej","num_words":50,"character_repetition_ratio":0.122,"word_repetition_ratio":0.049,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":36559.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Commonwealth","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Commonwealth abo oficielnje Commonwealth of Nations jo mjazystatny zwězk, kótaryž wobstoj pśedewšym ze Zjadnośonego kralojstwa Wjelikeje Britaniskeje a Pódpołnocneje Irskeje a jogo něgajšnych kolonijow. Załoženje a institucionalizacija toś togo zwězka zachopjeńk 20. lětstotka jo była reakcija Zjadnośonego kralojstwa na procowanja jogo teritorijow Kanada, Pódpołdnjowa Afrika, Awstralska a Nowoseelandska wó njewótwisnosć, aby toś te dalej z Britiskim mócnaŕstwom zwězała.\n\nPó pśistupach Indiskeje (1947), Ceylona (1948) a Pakistana (1949), kótarež do jich njewótwisnosći k Britiskemu mócnaŕstwu su słušali, jo nastał moderny Commonwealth (New Commonwealth). 1957 jo pśistupiła něgajšna kolonija Ghana ako prědny srjejźoafriski kraj. Commonwealth jo bywał gromaźišćo něgajšnych britiskich kolonijow; pśi tym njejo wót wuwołanja republiki južo trjebne, až pśipóznaju cłonske staty britisku kralowku teke ako swójsku statnu głowu. Dla dekolonizacije jo pśiběrała licba cłonkow wót wósym w lěśe 1955 na 20 w lěśe 1964. Z Commonwealtha jo nastała multietniska a multikulturna organizacija. 1995 jo pśistupił Mosambik ako prědny kraj, kótaryž žednje britiska kolonija njejo był; w lěśe 2009 jo slědowała Ruanda ako něgajšna belgiska kolonija.\n\nŹinsa ma Commonwealth 53 cłonskich statow, z kótarychž su 16 (tak pomjenjowane Commonwealth Realms) w personalnej uniji ze sobu zwězane. W tych krajach płaśi pśecej hyšći britiska kralowka Hilžbjeta II. ako głowa stata. Až bychu swóju njewótwisnosć wuzběgnyli, pomjenjuju ju pak w jadnotliwych krajach oficielnje ako Queen of Canada, Queen of Australia, Queen of New Zealand atd. \n\nŹinsa su pśisamem 30 % swětowego wobydlaŕstwa – cełkownje wěcej ako dwě miliardźe luźi – w statach Commonwealtha žywe.\n\nZarěd \nOficielna głowa Commonwealtha jo britiski kral abo britiska kralowka. Mimo togo eksistěrujo Commonwealth Office w Londonje, kótarež rědujo wšedne naležnosći. Šef toś togo zarěda jo generalny sekretaŕ.\n\nGeneralne sekretarje\n\npśedsedaŕje\n\nCłońske staty \n (1981)\n (1931)\n (1973)\n (1972)\n (1966)\n (1981)\n (1966)\n (1984)\n (1961)\n (1978)\n (1970) – 1987 wustupili a 1997 znowa pśistupili, 2000–01 suspenděrowane, wót septembra 2009 znowa suspenděrowane\n (1957)\n (1974)\n (1966)\n (1947)\n (1962)\n (1995) – jano mjeńša połojca jo był z britiskej koloniju\n (1931)\n (1963)\n (1979)\n (1966)\n (1964)\n (1957)\n (1982)\n (1964)\n (1968)\n (1995) – žednje njejo był britiska, ale portugiziska kolonija\n (1990) – jo był až do lěta 1919 nimska kolonija a stojał pótom pód pódpołdnjownoafriskim zarědnistwom. Jano strony wokoło Walvisbay jo byli z źělom britiskego mócnaŕstwa.\n (1999)\n (1960) – wót 1995 do 1999 suspenděrowana\n (1931) \n (1947) – 1972 wustupił, 1989 znowa pśistupił, wót 1999 do 2004 suspenděrowany, 2007–08 znowa suspenděrowany\n (1975)\n (1931) – 1961 wustupiła, 1994 znowa pśistupiła\n (2009) – žednje njejo był britiska kolonija, ale nejpjerwjej nimska a pótom belgiska\n (1978)\n (1964)\n (1970)\n (1976)\n (1961)\n (1965)\n (1948) \n (1983)\n (1979)\n (1979) \n (1968)\n (1961)\n (1970)\n (1962)\n (1978)\n (1962) \n (1980) \n (1931)\n\nNěgajšne cłońske staty \n Nowofundlandska (1931, wót 1949 źěl Kanady)\n (1931, 1949 wustupiła)\n (1957, wót 1963 źěl Malajzije)\n Sansibar (1961, wót 1964 źěl Tansanije)\n (1961, wót 1964 źěl Tansanije)\n (1980, jo wustupił 7. decembra 2003)\n (1965, jo wustupił 2. oktobra 2013)\n\nWótkaz \n\nMjazynarodna organizacija\nLondon\nCommonwealth","num_words":572,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.027,"special_characters_ratio":0.34,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":75309.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/%C3%89dith%20Piaf","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Édith Piaf (Édith Giovanna Gassion, * 19. decembra 1915 w Parisu; † 10. oktobra 1963, Plascassier) jo była francojska šansonowa spiwaŕka.\n\nDiskografija \n 1945 - La vie en rose\n 1945 - Les Trois Cloches\n 1949 - Hymne à l'amour\n 1951 - Padam… Padam…\n 1954 - Sous le ciel de Paris\n 1956 - Les amants d'un jour\n 1957 - La foule\n 1959 - Milord\n 1960 - Non, je ne regrette rien\n\nEksterne wótkaze \n fan bok\n\nŽona\nFrancozaŕ\nSpiwaŕ\nRoź. 1915\nWum. 1963","num_words":117,"character_repetition_ratio":0.005,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.398,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.286,"perplexity_score":35212.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/26.%20julija","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"26. julija jo 207. źeń gregorjaniskeje pratyje (208. w pśestupnych lětach), toś wóstawa hyšći 158 dnjow až do kóńca lěta.\n\nTšojenja \n 1945: Załoženje Zjadnośonych narodow w San Francisco\n 1963: Dla śěžkeho zemjerdžanja jo zemrěło w jugosłowjańskem Skopju něźi 1.000 luźi; wjeliki źěl města se skóńcował.\n\nNarodniny\n\nPśed 19. lětstotkom \n\n 1439: Siegmund – wójwoda Bayerskeje-Mnichowa\n 1469: Ferdinand II. – Neapelski kral\n 1575: Hana Katyrna z Bramborskeje – kralowka Dańskeje a Norwegskeje\n 1590: Johannes Crellius – nimski teologa a pedagoga\n 1591: August Erich – nimski portretowy mólaŕ, raźc a měšćanski twarski mejstaŕ\n 1622: Christian August – wittelsbachski wjerch\n 1678: Józef I. – kejžor Swjateho romskego mócnaŕstwa\n 1692: Jakub Jan Józef Wóski z Baerenstamma – serbski duchowny, administrator Mišnjanskego biskupstwa we Łužycy\n 1733: Johann Matthias Schröckh – awstriski stawiznaŕ a literarny wědomnostnik\n 1739: George Clinton – US-amerikański politikaŕ\n 1739: Karl Friedrich Senf – nimski teologa a kjarližaŕ\n 1744: Maria Elisabeth Ziesenis – nimska mólaŕka\n 1756: Maria Fitzherbert – manźelska krala Jurja IV. wót Engelskeje\n 1782: John Field – irski komponist a pianist\n 1791: Franz Xaver Wolfgang Mozart – awstriski komponist\n 1796: George Catlin – US-amerikański mólaŕ\n 1796: Aimée-Zoë de Mirbel – francojska mólaŕka\n\n19. lětstotk \n\n 1818: Jakub Kućank – serbski duchowny, kulturny procowaŕ a spisowaśel\n 1821: Jan Awgust Warko – serbski faraŕ a spisowaśel\n 1822: Jakob Dubs – šwicaŕski politikaŕ a zwězkowy raźc\n 1822: Anna Zerr – nimska spiwaŕka\n 1826: John Irvin Gregg – US-amerikański general w bergaŕskej wójnje\n 1829: Auguste Beernaert – belgiski politikaŕ a šef kněžaŕstwa\n 1833: Marie Geistinger – awstriska źiwadłownica a spiwaŕka\n 1835: Moritz Alphons Stübel – nimski pśirodoslěźaŕ\n 1840: Eduard Pechuel-Loesche – nimski geograf a slěźaŕ w Africe\n 1842: Alfred Marshall – britiski narodny góspodaŕ\n 1846: Hermann Bamberg – nimski pśekupc a politikaŕ\n 1846: Texas Jack Omohundro – US-amerikański cowboy, skawt a źiwadłownik\n 1855: Auguste Hertzer – nimska chórobna sotša\n 1855: Ferdinand Tönnies – nimski sociologa, narodny góspodaŕ a filozof\n 1856: George Bernard Shaw – irski dramatikaŕ a nosaŕ Nobelowego myta za literaturu\n 1858: Karl Tappenbeck – nimski politikaŕ\n 1861: Wascha-Pschawela – georgiski spisowaśel a pśirodny filozof\n 1862: George B. Cortelyou – US-amerikański politikaŕ\n 1865: Philipp Scheidemann – nimski socialnodemokratiski politikaŕ\n 1872: Albert Bertelin – francojski komponist\n 1872: Maria Dahl – nimska coologowka\n 1874: Sergej Kusewicki – rusojsko-US-amerikański dirigent a kontrabasist\n 1875: Antonio Machado – špański lyrikaŕ\n 1875: Carl Gustav Jung – šwicaŕski psychoanalytikaŕ\n 1881: Bernhard Bleeker – nimski tśasaŕ\n 1881: Jean Chassagne – francojski wuběźowaŕ\n 1881: Osanai Kaoru – japański dramatikaŕ, pśełožowaŕ a źiwadłowy direktor\n 1882: Dixie Bibb Graves – US-amerikańska politikaŕka\n 1883: Eberhard Arnold – nimski teologa, filozof, pedagoga a publicist\n 1889: Adolf-Friedrich Kuntzen – nimski oficěr a pancerowy general\n 1890: Itō Seiichi – japański admiral\n 1891: Dora Boerner-Patzelt – česko-awstriska uniwersitna profesorka\n 1892: Philipp Jarnach – nimski komponist a muzikowy pedagoga\n 1892: Luise Mössinger-Schiffgens – nimska politikaŕka (SPD\/SPS) a wójowaŕka za pšawa žonow\n 1893: George Grosz – nimski mólaŕ\n 1893: Margarete Seemann – awstriska awtorka źiśecych knigłow\n 1894: Aldous Huxley – britiski spisowaśel\n 1895: Gracie Allen – US-amerikańska źiwadłownica\n 1895: Alfred Wickenburg – awstriski mólaŕ a grafikaŕ\n 1897: Paul Gallico – US-amerikański awtor\n 1897: Jakob Gapp – awstriski měšnik a wopěraŕ\n 1899: Hermann Josef Wehrle – nimski katolski měšnik a wopěraŕ\n 1900: Karl Berbuer – nimski šlagrowy spiwaŕ\n\n20. lětstotk\n\n1901–1950 \n\n 1901: Umberto Caligaris – italski kopaŕ a trenaŕ\n 1902: Roger Branigin – US-amerikański politikaŕ\n 1902: Albert Forster – nimski gauleiter a nimskostatny naměstnik w Gdansku\n 1902: Hugo Schrader – nimski źiwadłownik\n 1903: Alice Brasse-Forstmann – nimska mólaŕka a grafikaŕka\n 1905: Horst Hacker – nimski jurist a politikaŕ\n 1907: André Frénaud – francojski lyrikaŕ a esejist\n 1907: Donal McLaughlin – US-amerikański grafikaŕ a architekt\n 1908: Børge Ralov – dański baletowy rejowaŕ a choreograf\n 1909: Vivian Vance – US-amerikańska źiwadłownica\n 1910: Vilma Bekendorf – nimska rejowaŕka, źiwadłownica a awtorka\n 1911: Lia Wöhr – nimska źiwadłownica a telewizijna producentka\n 1913: Karl-Heinz Möbius – nimski namórny faraŕ\n 1913: Alberta Adams – US-amerikańska bluesowa spiwaŕka\n 1917: Bertil Nordahl – šwedski kopaŕ\n 1918: Marjorie Lord – US-amerikańska źiwadłownica\n 1919: James Lovelock – britiski chemikaŕ, medicinaŕ a biofyzikaŕ\n 1919: Angelo Felici – italski kardinal\n 1919: Elinborg Lützen – prědna ferejska grafikaŕka\n 1920: Walter Laird – britiski rejowaŕ\n 1920: Bob Waterfield – US-amerikański footballowy kopaŕ\n 1921: Amedeo Amadei – italski kopaŕ a trenaŕ\n 1921: Heinrich Graf von Einsiedel – nimski politikaŕ, cłonk zwězkowego sejma\n 1922: Elfriede Datzig – awstriska filmowa grajaŕka\n 1922: Blake Edwards – US-amerikański filmowy režiser, źiwadłownik a awtor wjertnych knigłow\n 1922: Gilberto Agustoni – šwicaŕski kardinal\n 1922: Chairil Anwar – indoneski basnikaŕ\n 1922: Gérard Calvi – francojski filmowy komponist\n 1922: Andrzej Koszewski – pólski komponist, hudźbnowědnik a muzikowy pedagoga\n 1922: Jason Robards – US-amerikański źiwadłownik\n 1924: Ruth Weiss – nimsko-pódpołdnjownoafriska žurnalistka a spisowaśelka\n 1925: Hans Bergel – nimski žurnalist a spisowaśel\n 1925: Ana María Matute – špańska spisowaśelka\n 1927: Janet Leigh – US-amerikańska źiwadłownica\n 1928: Francesco Cossiga – italski politikaŕ\n 1928: Don Beauman – britiski wuběźowaŕ\n 1928: Tadeusz Baird – pólski komponist\n 1928: Stanley Kubrick – US-amerikański režiser, producent a awtor wjertnych knigłow\n 1928: Peter Lougheed – kanadiski politikaŕ\n 1928: Bernice Rubens – britiska awtorka romanow\n 1929: Měrćin Kasper – serbski stawiznaŕ\n 1929: Alexis Weissenberg – francojski pianist\n 1930: Nicolas Koob – luxemburgski wuběźowaŕ\n 1931: Tony Curiel – dominikański operowy spiwaŕ\n 1932: James Francis Stafford – US-amerikański kardinal a Denverski arcybiskup\n 1934: Anthony Gilbert – britiski komponist a muzikowy pedagoga\n 1936: Antonio Mastrogiovanni – uruguayski komponist a muzikowy pedagoga\n 1938: Joanne Brackeen – US-amerikańska pianistka a wusokošulska wucabnica\n 1938: Lothar Böhme – nimski mólaŕ\n 1939: John Howard – awstralski premierministaŕ\n 1940: Jürgen Kurbjuhn – nimski kopaŕ\n 1941: Bobby Hebb – US-amerikański spiwaŕ a spiwotwórc\n 1942: Hannelore Elsner – nimska źiwadłownica\n 1942: Vladimír Mečiar – słowakski politikaŕ\n 1943: Peter Hyams – US-amerikański filmowy režiser\n 1943: Mick Jagger – britiski muzikaŕ kupki Rolling Stones\n 1944: John Hawkins – kanadiski komponist a pianist\n 1945: Helen Mirren – britiska źiwadłownica\n 1946: Erwin Huber – nimski politikaŕ\n 1946: Wolfgang Schneiderhan – nimski generalinspektor Zwězkoweje wobory\n 1946: Christian Rudzki – argentinski kopaŕ\n 1949: Roger Taylor – britiski bubonaŕ kupki Queen\n 1949: Thaksin Shinawatra – thailandski ministaŕski prezident\n\n1951–2000 \n 1951: Sabine Leutheusser-Schnarrenberger – nimska politikaŕka a zwězkowa ministaŕka\n 1952: Heiner Brand – nimski mjetaŕ a trenaŕ\n 1952: Kay Sabban – nimski źiwadłownik\n 1953: Felix Magath – nimski kopaŕ a trenaŕ\n 1954: Mareike Carrière – nimska źiwadłownica\n 1956: Andy Goldsworthy – engelski wuměłc\n 1957: Yuen Biao – chinski źiwadłownik\n 1957: Alexander Hüther – nimski gitarist a spiwyźěłaŕ, muzikowy nakładnik a producent\n 1957: Eugen Ray – nimski lažkoatlet\n 1957: Nana Visitor – US-amerikańska źiwadłownica\n 1958: Romy Müller – nimska lažkoatletka, olympiska dobyśaŕka\n 1958: Ramona Neubert – nimska lažkoatletka\n 1959: Kevin Spacey – US-amerikański filmowy grajaŕ\n 1961: Gary Cherone – US-amerikański rockowy spiwaŕ\n 1961: Keiko Matsui – japańska keyboarderka a komponistka\n 1964: Sandra Bullock – US-amerikańska źiwadłownica\n 1964: Ralf Metzenmacher – nimski mólaŕ a designer\n 1964: Tatjana Mittermayer – nimska freestyle-sněgakowaŕka\n 1964: Anne Provoost – belgiska spisowaśelka\n 1964: Lars Söderdahl – šwedski źiwadłownik\n 1965: Heidrun Gärtner – nimska źiwadłownica\n 1966: Angelo Di Livio – italski kopaŕ\n 1967: Dietmar Koszewski – nimski lažkoatlet\n 1967: Dai Young – britiski rugbyjowc a trenaŕ\n 1969: Oliver Krischer – nimski politikaŕ\n 1971: Andrea Fortunato – italski kopaŕ\n 1973: Kate Beckinsale – britiska filmowa grajaŕka\n 1974: Daniel Negreanu – kanadiski pokerowaŕ\n 1975: Ingo Schultz – nimski lažkoatlet\n 1976: Pavel Pardo – mexiski kopaŕ\n 1976: Madeleine West – awstralska źiwadłownica\n 1977: Frank Ettwein – nimski mjetaŕ\n 1977: Tanja Szewczenko – nimska krasnosmykaŕka\n 1978: Marcus Fraser – awstralski golfowc\n 1979: Paul Freier – nimski kopaŕ\n 1979: Ronny Ziesmer – nimski wuměłstwowy ćěłozwučowaŕ\n 1985: Gaël Clichy – francojski kopaŕ\n 1985: Brice Feillu – francojski kólasowaŕ\n 1985: Marinko Kelečević – bosniski mjetaŕ\n 1986: Swann Oberson – šwicaŕska płuwaŕka\n 1987: Evelina Sašenko – pólsko-litawska jazzowa a popowa spiwaŕka\n 1988: Diego Perotti – argentinski kopaŕ\n 1989: Tomáš Zmoray – słowakski sněgakowy skakaŕ\n 1990: Jesús Herrada – špański kólasowaŕ\n 1990: Isabell Roch – nimska mjetaŕka\n 1993: Taylor Momsen – US-amerikańska źiwadłownica\n 1993: Elizabeth Gillies – US-amerikańska źiwadłownica\n\nWumrěśe\n\nPřed 19. lětstotkom \n\n 796: Offa z Mercije – anglosakski kral\n 811: Nikephoros I. – bycantiniski kejžor\n 1380: Kōmyō – japański kejžor\n 1471: Pawoł II. – bamž\n 1533: Atahualpa – slědny kněžaŕ Inkow\n 1625: Johannes Piscator – nimski profesor a reformowany teologa\n 1719: Hyacinth Petit – nimski swjećacy biskup\n 1776: Benedicta Margareta von Löwendal – nimska pšedewześaŕka\n 1778: Philipp Ernst Wegmann – nimski twarjaŕ orgelow\n\n19. lětstotk \n\n 1801: Maximilian Franz von Österreich – arcywójwoda Rakuskeje a Kölnski arcybiskup\n 1806: Karoline von Günderode – nimska basnikaŕka romantiki\n 1816: Johan Nordahl Brun – norwegski biskup a basnikaŕ\n 1855: Heinrich August Christian Ludwig Diemer – nimski prawniski wučenc\n 1863: John J. Crittenden – US-amerikański politikaŕ\n 1863: Sam Houston – US-amerikański politikaŕ a general\n 1866: Ernst Helbig – nimski krajinowy mólaŕ a dwórski mólaŕ we Wernigeroźe\n 1867: Ota I. – kral Grichiskeje\n 1872: Michele Carafa – italski operowy komponist\n 1876: Karl Uschner – nimski pśełožowaŕ antiknych basnjow\n 1881: Charles Colin – francojski oboist, grajaŕ na orgelach, muzikowy pedagoga a komponist\n 1883: William Fenwick Williams – britiski general a guwerner Gibraltara\n 1889: Hans Tappenbeck – nimski oficěr a slěźaŕ w Africe\n\n 1896: Théodore Salomé – francojski grajaŕ na orgelach a komponist\n\n20. lětstotk \n\n 1918: Fanny zu Reventlow – nimska spisowaśelka\n 1925: Antonio Ascari – italski wubědźowaŕ\n 1925: William Jennings Bryan – US-amerikański politikaŕ a pśeśiwnik darwinizma\n 1925: Gottlob Frege – nimski matematikaŕ, logikaŕ a filozof\n 1925: Bernhard Naunyn – nimski internist a rakowy slěźaŕ\n 1926: Ella Adaïewsky – rusojska pianistka a komponistka\n 1926: Robert Todd Lincoln – US-amerikański politikaŕ\n 1937: Gerda Taro – nimska fotografka\n 1940: Edmund Bursche – pólski ewangelski teologa, cerkwiński stawiznaŕ a faraŕ\n 1940: Kurt Kluge – nimski mólaŕ, tśasaŕ a basnikaŕ\n 1941: Benjamin Lee Whorf – US-amerikański rěcywědnik\n 1941: Henri Léon Lebesgue – francojski matematikaŕ\n 1941: Josephine Siebe – nimska spisowaśelka\n 1942: Roberto Arlt – argentinski powědaŕ, dramatikaŕ a casnikaŕ\n 1942: Georg Pick – awstriski matematikaŕ\n 1943: Luis Barros Borgoño – chilski politikaŕ\n 1944: Hubert Materlik – nimski wopěraŕ pśeśiwo nacionalsocializmoju a komunistiski politikaŕ\n 1944: Reza Šah Pahlavi – iranski general a politikaŕ, ministaŕ, premierministaŕ, šah Persiskeje\n 1947: Wilhelm Lobsien – nimski spisowaśel\n 1949: Otto von Mendelssohn Bartholdy – nimski bankownik a industrialnik\n 1950: Charlie McCoy – US-amerikański bluesowy gitarist, spiwaŕ a mandolinist\n 1951: Frank Ferera – hawaiiski muzikaŕ\n 1952: Eva Perón – argentinska politikaŕka\n 1955: Karl-Albrecht Tiemann – nimski rěcywědnik\n 1960: Váša Příhoda – česki fidlaŕ\n 1963: Arno Hennig – nimski politikaŕ\n 1964: Francis Curzon, 5. Earl Howe – britiski oficěr, politikaŕ a wuběźowaŕ\n 1964: William A. Seiter – US-amerikański filmowy režiser\n 1971: Diane Arbus – US-amerikańska fotografka\n 1972: Joop Boutmy – nižozemski kopaŕ\n 1978: Mary Blair – US-amerikańska wuměłcowka\n 1980: Federico Munerati – italski kopaŕ a trenaŕ\n 1983: Adolf Exeler – nimski teologa a faraŕ\n 1983: Charlie Rivel – špański keklowaŕ\n 1984: Ed Gein – US-amerikański serijowy mordaŕ a luźižrack\n 1985: Walter Richter – nimski źiwadłownik\n 1990: Hans Aebli – šwicaŕski pedagoga\n 1990: Brent Mydland – US-amerikański keyboarder a spiwaŕ\n 1990: Giorgio Scarlatti – italski wuběźowaŕ\n 1991: Maria Treben – awstriska zelerka a awtorka\n 1994: Ernst Schröder – nimski źiwadłownik\n 1994: Heinrich Drake – nimski tśasaŕ\n 1995: Boy Lornsen – nimski tśasaŕ a spisowaśel\n 1995: Heinrich Heesch – nimski matematikaŕ\n 1995: Laurindo Almeida – brazilski jazzowy muzikaŕ\n 1996: Heriberto Herrera – paraguaysko-špański kopaŕ a trenaŕ\n 1997: Kunihiko Kodaira – japański profesor matematiki\n\n21. lětstotk \n\n 2000: Günther Hennerici – nimski pśedewześaŕ\n 2001: Peter von Zahn – nimski rozgłosowy a telewizijny žurnalist\n 2002: Jutta Hecker – nimska spisowaśelka\n 2004: Peter Herzog – nimski źiwadłownik\n 2005: Mario David – italski kopaŕ a trenaŕ\n 2006: Vojtech Zamarovský – słowakski historikaŕ, spisowaśel a pśełožowaŕ\n 2009: Traugott Buhre – nimski źiwadłownik\n 2009: Merce Cunningham – US-amerikański rejowaŕ a choreograf\n 2010: Brigitte Schwaiger – awstriska spisowaśelka\n 2011: Otto Schmittner – nimski běźaŕ\n\nWótkaz \n\n0726\n26","num_words":3084,"character_repetition_ratio":0.105,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.282,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":50628.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Queen","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Queen jo była engelska rockowa muzikowa kupka z Londona, kótaraž jo mjaz 1970 a 1995 eksistěrowała.\n\nCłonki \n Freddie Mercury (1946–1991)\n Brian Harold May\n John Deacon\n Roger Meddows Taylor\n\nDiskografija \nQueen (1973)\nQueen II (1974)\nSheer Heart Attack (1974)\nA Night at the Opera (1975)\nA Day at the Races (1976)\nNews of the World (1977)\nJazz (1978)\nThe Game (1980)\nFlash Gordon (1980)\nHot Space (1982)\nThe Works (1984)\nA Kind of Magic (1986)\nThe Miracle (1989)\nInnuendo (1991)\nMade in Heaven (1995)\n\nEngelska muzikowa kupka","num_words":127,"character_repetition_ratio":0.027,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.39,"stopwords_ratio":0.024,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.925,"perplexity_score":46326.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Gustos%C4%87%20zasedlenja","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Gustosć zasedlenja (teke Gustosć wobydlenja) jo pśerězna licba wobydlarjow na wobgranicowanej pśestrěni za wěsty teritorij, na pśikład za staty, wokrejse, gmejny a pódobne. Wóna se zwětšego ako licbu wobydlarjow na kwadratnem kilometerje pódawa. Jeje pendant w zwěrinstwje jo gustosć populacije.\n\nPśerězna gustosć zasedlenja ako licba njejo pśecej wjelgin wugroniwa. Tak ma na pśikład Egyptojska pśerěznu gustosć zasedlenja wót jano 80 wobydlarjow na kwadratnem kilometerje, wšak njegóźe se wěcej ako 90 % jeje teritorija scełego wobsedliś, tak až jo we wobydlobnych stronach cesto wěcej ako 1000 wobydlarjow na kwadratnem kilometerje žywe.\n\nNimska ma ako relatiwnje gusće wobsedlony srjejźoeuropski kraj gustosć zasedlenja wót něźi 230 wobydlarjow na km². W mjenjej wobsedlonej Łužycy su to jano wokoło 100 wobydlarjow na km² (1.300.000 wobydlarjow na 13.000 km²).\n\nPśikłady \n kraje z nejwušeju gustosću zasedlenja:\n : 15.520 wob.\/km²\n : 6.750 wob.\/km²\n : 1.900 wob.\/km²\n : 1.330 wob.\/km²\n : 1.290 wob.\/km²\n : 1.090 wob.\/km²\n : 970 wob.\/km²\n : 665 wob.\/km²\n : 640 wob.\/km²\n : 635 wob.\/km²\n\n kraje z nejnišeju gustosću zasedlenja:\n : 1,8 wob.\/km²\n : 2 wob.\/km²\n : 2,6 wob.\/km²\n : 2,8 wob.\/km²\n : 3,0 wob.\/km²\n : 3,0 wob.\/km²\n : 3,1 wob.\/km²\n : 3,4 wob.\/km²\n : 3,5 wob.\/km²\n : 3,5 wob.\/km²\n\nGlědaj teke \n Lisćinu njewótwisnych statow z gustosću zasedlenja jadnotliwych statow\n\nWótkaz \n\nGeografija","num_words":240,"character_repetition_ratio":0.161,"word_repetition_ratio":0.286,"special_characters_ratio":0.315,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":35453.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/United%20Kingdom%20Independence%20Party","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"United Kingdom Independence Party jo pšawicarska strona w Zjadnośonem kralojstwje, kótarejež politiski cil jo wustup Wjelikeje Britaniskeje z Europskeje unije. Pśedsedaŕ jo Nigel Farage.\n\nWóna bu w lěśe 1993 załožona, ma wokoło 27.000 cłonkow a źewjeś zapósłańcow w europskem sejmje.\n\nWótkaz \n United Kingdom Independence Party\n\nPolitiska strona Zjadnośonego kralojstwa\nZarodk","num_words":75,"character_repetition_ratio":0.098,"word_repetition_ratio":0.03,"special_characters_ratio":0.184,"stopwords_ratio":0.027,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":60654.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Grod%20Lemberk","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Grod Lemberk stoj na wušynje nad dołom Panenskeje rěcki (česki: Panenský potok) pla jsy Lvová, njedaloko pódpołnocnočeskego města Jablonné v Podještědí (nimski: Deutsch-Gabel).\n\nStawizny\nJogo pśedchadnik jo był srjejźowěkowy grod, załožony snaź we 40. lětach 13. lětstotka ako stražna pśigranicna twardnica na pśekupnej droze z Čech do Žytawy. Mě groda, kótaregož eksistenca jo prědny raz w lěśe 1244 dokłaźona, bu wót rodowego znamjenja Markwartičanow, kótarež jo była lawica, wótwóźone. Załožaŕ groda jo był nejskerjej Havel z Lemberka, kenž k prědnym wósobinam na kralojskem dwórje Wjacława I. a Přemysła Otakara II. jo słušał a był wuznamna zepěra cerkwje w Čechach. Pśi wójnje Wjacława I. na Morawu jo zeznał swóju pśichodnu manźelsku Zdźisławu, kótarejež nan jo był morawski magnat Přibyslav z Křižanova, kněz na Veveří a Brnje. Jeje maś Sibylla, jadna z dwórjankow kralowki Kunhuty, jo załožyła kloštaŕ we Žďáru nad Sázavou. Pó ženi z Havelom pśesedliła Zdźisława na Lemberk a zgromadnje z nim wobźěliła se na natwari města Jablonné kaž teke na załoženju tamnjejšego kloštra. Wóna jo měła dwě góleśi (Havela, kótaryž skóro jo wumrěł a Margaretu) a pokazował w tej dobje njewšedne socialne zacuśe: z financielnymi srědkami a swójskim źěłom pódpěrował kloštarski hospital a chudobnicu. Pó pśeslěźenju jich śělnych zawóstankow jo starstwo 30-35 lět dośěgnuła a wumrěła pó wšym zdaśu na tuberkulozu krotko pśed lětom 1252; jeje rownišćo jo w katedrali Swj. Ławrjenca a Swj. Zdźisławy w Jablonné. Jeje dobrośelske statki su se z legendami stali a wóna bu w lěśe 1995 ako swěta narjacona.\n\nKněze z Lemberka su grod až do kóńca 14. lětstotka źaržali, gaž jogo wobsejźaŕ Hašek z Lemberka, kótaryž Korlu IV. na jogo diplomatiskich drogowanjach do cuzbnicy dopśewójźił. Za cas wobronjonych zwadow Wjacława IV. z śeśkom Joštom dojźo ku konfliktoju mjaz Hašekom a Janom z Wartenberga, pśi kótaremž bu Lemberk w lěśe 1398 woblěgowany a pó wšom zdaśu teke dobyty. Pó Hašekowej smjerśi wokoło lěta 1400 se grod do wobsednistwa Wartenbergčanow dosta. Slědny z nich, Jan Chudoba z Ralska, jo był za cas husitskich wójnow na zachopjeńku pśiwisnik Siegismunda, ale w lěśe 1428 pśejźo na stronu husitow a přija na Lemberk husitsku wobsadku. Daniž pó bitwje pla Lipan wšak njenastał pokoj w tudejšej stronje. Na někotarych grodach, na pśikład na njedalokem Starym Falkenburku, su wóstawali husitske wobsadki, kótarež rubjažne wupady do wokoliny pśewjedowali. Sami Wartenbergarje su pśewjedowali ceste wupady do Łužyce a Berkojo z Duby, kótarymž Lemberk wót 30. lět 15. lětstotka słušał, su wójowali zasej ze sakskimi wjerchami. W 70. lětach 15. lětstotka kupi Jan z Elsnic Lemberk, kenž wóttudy rubjažne wupady do Łužyce pśewjedował. Pó jogo smjerśi su se wobsejźarje cesto wótměnjali, pó zdaśu bu togodla dosć zapusćony. Gaž jo w lěśe 1518 górnołužyski bogot Wilhelm z Illburga lemberkske kněstwo kupił, su byli ze šesć jsow na kněstwje jano dwě wobsedlone. K wóžywjenju góspodarstwa a z tym teke cełego kněstwa až pó lěśe 1550, gaž jo Wilhelmowy gibaty pśichodny syn Hendrich Kurcpach z Trachenberga Lemberk zderbnuł. Ten da srjejźowěkowej twardnicy teke pśez nowe pśitwarki a pśipšawił renesansny charakter kněskego sedła a srjejźišća góspodarstwa. W lěśe 1581 su pśewzeli Berkojo z Duby znowa grod, ale pó smjerśi Hendricha Berki bu kněstwo Vratislava z Donina pśedane, kótaremuž njedaloke grabštejnske kněstwo słušał. Rod Doninow pak jo cełu stronu až do kóńca tśiźasćalětneje wójny wobkněžyli, gaž jich wobsednistwa pó konfiskaciji wót Běłeje Góry 1623 kejžorskej kronje pśipadny. Skóro pó tom jo kupił Albrecht z Waldstejna lemberkske kněstwo a pó jogo namócnej smjerśi w lěśe 1634 nabył jo Jan Rudolf Breda. Za njogo a jogo syna Christof dojźo pó lěśe 1660 k baroknemu pśetwarju groda pó planach italskego architekta Nicola Sebregondi. Srědki za te droge twarje su nabywali cesto pśez njezmilne póstupjenje napśeśiwo njewólnikam, což w lětoma 1679 a 1680 k burskim zběžkam wjeźo. Bury su wusłali nejpjerwjej pósłaństwo ku kejžoroju Leopold I., ale gaž bu na pógnuśe Christofa Bredy w Praze łapjona, wótpokazali wejsanarje robośiś. Někotary cas se drje w lěsach schowali, ale gaž su byli zasej na swóje byśa wrośili, buchu wjednicy zběžka do jastwa stysknjeni a zbytne su musali zlubjenje pósłušnosći złožyś. W lěśe 1726 jo kupił Filip Josef Gallas Lemberk, kenž tegdy južo na pódpołnocy Čech Frýdlant (Friedland), Liberec (Reichenberg) a Grabštejn (Grafenstein) wobsejźeł.\n\nAle daniž pótom na kněstwje pokoj njejo był. Za cas sedymlětneje wójny wobsajźił w lěśe 1758 pšuske wójsko Jablonné a Lemberk a w groźe bu wójskowy lacaret pśipšawjony. W lěśe 1775 bu Lemberk pśez zběžkarskich rólnikow poškodźeny a w awgusće 1813 bu zasej pśez Napoleonowe wójska wobstśělował. Clamm-Gallasojo su źaržali Lemberk až do zachopjeńka 20. lětstotka, gaž jen slědnym zemjańskim wobsejźarjam, Auersperganjam, pśedali. Te su dali w lětach 1904-10 znowa interjer pśipšawiś, kótarychž stukowe wupyšnjenje tegdy jablonski tśasaŕ a stukater Jan Dukat wuspěšnje renowěrował. Grod jo był pótom až do lěta 1941 wobydlony, gaž jo nacistiske zastojnstwo jen zabrało. Pó lěśe 1945 pśejźo Lemberk do swójstwa stata, w lěśe 1951 buchu w nim wustajenja muzeja za bydlensku kulturu 15.-19. lětstotka zaměstnjene. Lěta njezdźaržany objekt se wšak wupśestrěte pórěźenja wunuźi, tak až wót lěta 1976 bu grod zawrjeny a jo akle wót njedawnego zasej zjawnosći pśistupny. Źinsa stej na Lemberku wustajenje swětowego modernego wuměłskego škleńčerstwa a wustajenje, pósćone Swě. Zdźisławje, zaměstnjonej. Mimo wobglědanjow tu teke koncerty a źiwadłowe pśedstajenja wótměwaju.\n\nArchitektura\nSpócetnu pódobu groda z 13. lětstotka njeznajomy, dokulaž bu pśez pózdźejše pśetwari pó źělach změnjona. Na grodojskem skalnem wustupku, šćitanem ze tśich bokow pśez nagłe nakłoni, stoj źinsa styrikśidłowy dwójoetažowy twar z dwórom, pśistupny pó wuskej šyji, šćitane pśez tśi wrota z dwěma, spócetnje padajucyma mostoma. Prěnje wrota, zatwarjone do wobgroźeńskeje murje, su ze ranego baroka. Za nimi pókšacujo zastupny puś wokoło renesansneho domika wrotarnje ze 16. lětstotka k drugim, renesansnym tormowym wrotam ze šynźelowym kšywom ze cybulami a słyńcnym zegerom nad portalom. Wóttudy se pśez zasypanu groblu k tśeśim wrotam, kótarež jo w rožku grodojskego twarjenja zatwarjone a narowno na grodojski dwór wjeźo. Na lěwem boku stoj gotiski grodojski torm, kótaryž jo nejstaršy źěl groda a ze 14. lětstotka póchada. Pśi pózdźejšych pśipšawach bu pśez stołpowu chódbu zakóńcona a z blachowej helmowej cybulojtej kupolu z lěta 1754 zakšyta. Pód tormom jo na dworje barokna wikowanišćowa studnja. Źinsajšnu pódobu dosta Lemberk něgdy mjaz lětami 1560-1580, gaž bu na městnje spócetnego wobtwarźenja pódzajtšne kśidło groda wutwarjone a pśez jogo zwězanje ze pódwjacornym kśidłom jo był grodojski blok wokoło dwóra wótzamknjony.\n\nPó nastupje Bredow, kótarež pó wšom zdaśu chcychu z Lemberka rodowe sedło wutwóriś, jo był grod z interjerom baroknje pśipšawjony. Wót zachopjeńka 18. lětstotka jo był Lemberk nakrajny grod, na kótaremž se wušnosć jano pśi góźbje wobźaržował. Źěk tomu njedojźo južo w 18. a 19. lětstotkoma k wětšym twarskim zapśimnjenjam a Lemberk wobchowa se tak cełkownje swóju ranobaroknu pódobu. W pódpołnocnem kśidle groda jo nastał pśez zwězanim dweju etažowu wjelika žurla (teke Ryśarska žurla pomjenjowana) z bogatymi stukami, styrjomi wjerchowymi mólbami a 16 freskami ze scenami z tśiźasćalětneje wójny. Te wšak póchadaju ze 17. lětstotka, ale w 19. lětstotku buchu pśez pśemólowanje wótgódnośone. W susedstwje zastupneje torma jo grodojska kapałka z 2. połojcy 17. lětstotka, bogaśe wozdebjena ze ranobaroknej stukaturu a wjerchowymi mólbami. W kapałce jo tejerownosći dotychměst funkcioněrujucy orgelowy pozitiw z lěta 1723. W pódwjacornem kśidle jo rozćěgnuła renesansna jědźernja, mjenowana Bajkowa žurla pó kasetowym wjerchu, w kótaregož 77 pólach su sceny z Ezopowych bajkow mólowane, kótarež z doby wokoło lěta 1610 póchadaju. We pódzajtšnem kśidle su styri dalše rumnosći z bogatymi wjerchowymi stukaturami, wobnowjonymi w prědnem lětdźesatku 20. lětstotka. W pśizemskej etažy pód tormom jo rumnosć t. mj. carneje kuchnje z wugótowanim ze 17. lětstotka.\n\nW pśedgroźe, zwenka areala groda stoje tśi jadnoetažowe pachane domy ze 17. lětstotka pódla sebje. Dom z cysłom 5 jo spócetny gósćeńc z rumnej wjelbowej pincu z lěta 1680. Dalej do krotkowjacornego směra stoj mały jadnoetažowy ranobarokny grod Bredowskich z kamjentnym portalom (domowe cysło 11), natwarjony pó lěśe 1674. Za nim jo rozćěgnuła zagroda, do kótarejež se pśez portal ze znamjenjom Bredow zastupi. Na kšomje zagrodneje terasy su torsa mytologiskich póstawow rozdźělnego póchada a barokne plastiki pśipisowane Maćijoju B. Braunoju. W parku su teke dwě fontanje ze 17. a 18. lětstotka. Nawězujuca šćitana lipowa aleja wjeźo k wobhrodźenemu bywšemu małemu kjarchoboju z njewobchowanej Zdźisławinej kapałku z tormikom a narownikami. Dalšej dwě šćitanej aleji stej pód wušynu pla jsy Lvová. Na wušynje we wokolinje groda a pśedgroda su plastiki wót tśasarjow ze wšych kutow swěta rozchytane, kótarež se na Lemberku na wjacorych tśasarskich zmakanjach wobźěluju. Pód wušynu pśi puśu do Jablonnego jo glědane žrědło \"dobreje wódy\", pomjenjowany Zdislavina studánka (dolnoserbski: Zdźisławine žrědłyško). Wupyšnjenje jo empirowy pawiljon z wósym toskanskimi słupami, natwarjony w lěśe 1862. Wušyna pód grodom ma poměrnje bogate historiske pódzemje. W pěskowcowych skałach podłu gatow we jsy pód grodom su wšake piwnicy, z kótarychž někotare statne kubło wužywa. Pó rozćěgnjenju nejwětše su piwnicy na městnje wótterganeje kněskeje piwarnje, wótrywane w źewjeśźasetych lětach 17. lětstotka. Wósebnosć jo, až se w pódzemju teke pśewažny źěl technologije piwarnje inkluziwnje warjernje namaka. Zajmowy jo teke w skale wobtśasane wódne pódkopki ze žrědłom. Pód grodom samym lažy teke 35 m dłujke pódkopki, w kótarychž bu zelezowa ruda wudobyta. Snaź su wjedowalo rowno młogolicbne prózdnicy k nastaśu powěsćow wó tajnych chódbach a chowankach, bźez kótarychž se Lemberk južo njegóźi pśedstajiś.\n\nTekst toś togo nastawka jo pśełožk weboweje strony wó groźe Lemberk na http:\/\/www.luzicke-hory.cz z češćiny. Wobrazy tohorunja z teje eksterneje weboweje strony póchadaju. Wózjawjenje jo se z dowolnosću awtora českego originala stał.\n\nGlědaj teke\nSwěta Zdźisława\n\nEksterny wótkaz\nhttp:\/\/www.luzicke-hory.cz\n\nGrod w Českej","num_words":2456,"character_repetition_ratio":0.031,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.191,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":26115.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Awtonomna%20republika%20Krim","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Krim (oficialnje Awtonomna republika Krim; – Avtonomna Respublika Krim, – Avtonomnaja Respublika Krym, ).","num_words":26,"character_repetition_ratio":0.194,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.317,"perplexity_score":35731.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Joan%20Fuster","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Joan Fuster i Ortells (*23. nowembra 1922 w Sueca, Valenciaski kraj - † 21. junija 1992 w Sueca) jo był špański spisowaśel, kótaryž jo głownje w katalańšćinje pisał.\n\nTwórby\n\nEseje \nAntología del surrealismo español. Alacant, Verbo, 1952.\nLa poesia catalana fins a la Renaixença. Mèxic, Edicions Catalanes de Mèxic, 1954.\nPàgines escollides de sant Vicent Ferrer. Barcelona, Barcino, 1955.\nEl descrèdit de la realitat. Ciutat de Mallorca, Moll, 1955.\nAntologia de la poesia valenciana. Barcelona, Selecta, 1956.\nLa poesia catalana. Ciutat de Mallorca, Moll, 1956. 2 vol.\nLes originalitats. Barcelona, Barcino, 1956.\nEl món literari de sor Isabel de Villena. València, Lo Rat Penat, 1957.\nFigures de temps. Barcelona, Selecta, 1957.\nIndagacions possibles. Palma de Mallorca, Moll, 1958.\nRecull de contes valencians. Barcelona, Albertí, 1958.\nAusiàs March. Antologia poètica. Barcelona, Selecta, 1959.\nUn món per a infants. València, 1959.\nJudicis finals. Ciutat de Mallorca, Moll, 1960.\nJoan Serrallonga. Vida i mite del famós bandoler. Barcelona, Aedos, 1961.\nValencia. Madrid, Dirección General de Turismo, 1961.\nNosaltres, els valencians. Barcelona, Edicions 62, 1962.\nEl País Valenciano. Barcelona, Destino, 1962.\nPoetes, moriscos i capellans. València, L'Estel, 1962.\nQüestió de noms. Barcelona, Aportació Catalana, 1962.\nEl bandolerisme català II. La llegenda. Barcelona, Aymà, 1963.\nRaimon. Barcelona, Alcides, 1964.\nDiccionari per a ociosos. Barcelona, A. C., 1964.\nAlicante y la Costa Blanca. Barcelona, Planeta, 1965.\nCausar-se d'esperar. Barcelona, A. C., 1965.\nCombustible per a falles. València, Garbí, 1967.\nL'home, mesura de totes les coses. Barcelona, Edicions 62, 1967.\nConsells, proverbis i insolències. Barcelona, A. C., 1968.\nExamen de consciència. Barcelona, Edicions 62, 1968.\nHeretgies, revoltes i sermons. Barcelona, Selecta, 1968.\nObres completes I. Llengua, literatura, història. Barcelona, Edicions 62, 1968.\nAbans que el sol no creme. Barcelona, La Galera, 1969.\nObres completes II. Diari 1952-1960. Barcelona, Edicions 62, 1969.\n\"Hi ha més catalans encara\", fascicle de Dolça Catalunya. Barcelona, Mateu, 1969.\nL'Albufera de València. Barcelona, Les Edicions de la Rosa Vera, 1970.\nObres completes III. Viatge pel País Valencià. Barcelona, Edicions 62, 1971.\nBabels i babilònies. Ciutat de Mallorca, Moll, 1972.\nLiteratura catalana contemporània. Barcelona, Curial, 1972.\nRebeldes y heterodoxos. Esplugues de Llobregat, Ariel, 1972. \nContra Unamuno y los demás. Barcelona, Península, 1975.\nObres completes IV. Assaigs. Barcelona, Edicions 62, 1975.\nLa Decadència al País Valencià. Barcelona, Curial, 1976.\nUn país sense política. Barcelona, La Magrana, 1976.\nEl blau en la senyera. València, Tres i Quatre, 1977.\nContra el noucentisme. Barcelona, Crítica, 1977.\nObres completes V. Literatura i llegenda. Barcelona, Edicions 62.\nDestinat (sobretot) a valencians. València, Tres i Quatre, 1979.\nNotes d'un desficiós. València, Almudín, 1980.\nAra o mai. València, Tres i Quatre, 1981.\nIndagacions i propostes. Barcelona, Edicions 62 i la Caixa, 1981.\nPaís Valencià, per què?. València, Tres i Quatre, 1982.\nVeure el País Valencià. Barcelona, Destino, 1983.\nCultura nacional i cultures regionals dins els Països Catalans. Barcelona, Departament de Cultura de la Generalitat de Catalunya, 1983.\nSagitari. València, Diputació de València, 1984.\nPamflets polítics. Barcelona, Empúries, 1985.\nPunts de meditació (Dubtes de la \"Transición\"). València, Tres i Quatre, 1985.\nLlibres i problemes del Renaixement. Barcelona, Publicacions de l'Abadia de Montserrat, 1989.\nTextos d'exili. València, Generalitat Valenciana, 1991.\nObres completes VI. Assaigs 2. Barcelona, Edicions 62, 1991.\n\nPoezija \nSobre Narcís. València, Torre, 1948.\n3 poemes. Alacant, Verbo, 1949.\nAles o mans. València, Editorial Torre, 1949.\nVa morir tan bella. València, 1951.\nTerra en la boca. Barcelona, Barcino, 1953.\nEscrit per al silenci. València, Institució Alfons el Magnànim, 1954.\nSet llibres de versos. València, Tres i Quatre, 1987.\n\nRoź. 1922\nWum. 1992\nŠpanijaŕ\nSpisowaśel\nMuž","num_words":976,"character_repetition_ratio":0.141,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.298,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.689,"perplexity_score":11188.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/23.%20nowembra","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"23. nowembra jo 327. źeń gregorjaniskeje pratyje (328. w pśestupnych lětach), toś wóstawa hyšći 38 dnjow až do kóńca lěta.\n\nNarodniny\n\nPśed 19. lětstotkom \n\n 912: Ota I. – „Ota Wulki”, pódzajtšofrankojski kral a prědny kejžor Swětego romskego mócnaŕstwa\n 1402: Jean de Dunois – francojski zemjan, groba z Dunois, Porcéan a Mortain, wulkokomornik Francojskeje\n 1545: Heinrich Maius – nimski ewangelski teologa\n 1553: Prospero Alpini – italski gójc a botanikaŕ\n 1625: Jacob Lüdecke – nimski jurist a zastojnik\n 1632: Jean Mabillon – francojski benediktinski mnich, wucony, załožaŕ historiskich pomocnych wědomnosćow\n 1690: Ernst Johann von Biron – wójwoda Kurlandskeje\n 1754: Abraham Baldwin – US-ameriski politikaŕ\n 1758: Samuel Gottlob Auberlen – nimski muzikaŕ a komponist spiwow\n 1760: François Noël Babeuf – (Gracchus), francojski rewolucionaŕ\n 1794: Juan Cruz Varela – argentinski spisowaśel, žurnalist a politikaŕ\n\n19. lětstotk \n\n 1804: Franklin Pierce – US-ameriski statny prezident\n 1812: Johann Hermann Sanning – nimsko-US-ameriski twarski mejstaŕ\n 1814: Adolf Soetbeer – nimski nacionalnoekonom\n 1815: William Dennison junior – US-ameriski politikaŕ\n 1818: Joseph von Egle – nimski architekt a württembergski twarski zastojnik\n 1837: Johannes Diderik van der Waals – nižozemski fyzikaŕ, nosaŕ Nobelowego myta\n 1846: Ernst von Schuch – nimsko-awstriski dirigent\n 1848: Habbo Gerhard Lolling – nimski archeologa\n 1853: Leo Anton Carl de Ball – nimski astronom\n 1855: John I. Cox – US-ameriski politikaŕ\n 1859: Billy the Kid – US-ameriski bźezkazniski a mordaŕ\n 1860: Hjalmar Branting – šwedski politikaŕ a žurnalist, nosaŕ Nobelowego myta\n 1862: Alberto Williams – argentinski komponist a dirigent\n 1869: Valdemar Poulsen – dański fyzikaŕ a inženjer\n 1875: Anatoli Wassiljewitsch Lunatscharski – ukrainski kulturny politikaŕ\n 1876: Manuel de Falla – špański komponist\n 1877: Franz Bracht – nimski politikaŕ\n 1878: Ernest J. King – US-ameriski admiral\n 1879: Erich Otto Volkmann – nimski oficěr, archiwar a spisowaśel\n 1882: John Rabe – nimski pśekupc, wuchowaŕ 200.000 Chinjanow w drugej swětowej wójnje\n 1887: Boris Karloff – britiski źiwadłownik\n 1887: Henry Moseley – britiski fyzikaŕ\n 1888: Al Bernard – US-ameriski spiwaŕ\n 1888: Harpo Marx (Adolph Arthur Marx), US-ameriski komikaŕ a źiwadłownik\n 1889: Jakob Altmaier – nimski politikaŕ a wopěraŕ\n 1891: Kume Masao – japański spisowaśel\n 1896: Klement Gottwald – čechosłowakski statny prezident\n 1898: Wilhelm Schmidhuber – nimski pśekupc, oficěr a politikaŕ\n\n20. lětstotk\n\n1901–1950 \n\n 1901: Marieluise Fleißer – nimska spisowaśelka\n 1903: Juan Jover – špański wuběźowaŕ\n 1905: Erich Langer – nimski politikaŕ, cłonk zwězkowego sejma\n 1905: Koos van der Wildt – nižozemski kopaŕ\n 1906: Sait Faik – turkojski spisowaśel\n 1906: Oscar Heiler – nimski źiwadłownik a komikaŕ\n 1906: Kurt Neuwald – nimska załožeński cłonk Centralneje rady Žydow w Nimskej\n 1912: Franz Amrehn – nimski politikaŕ, cłonk krajnego a zwězkowego sejma\n 1912: Jean Hengen – luxemburgski arcybiskup\n 1915: Hartmut Erbse – nimski starofilologa\n 1915: Herbert Schneider – nimski politikaŕ, cłonk krajnego a zwězkowego sejma\n 1916: Ken Kavanaugh – US-ameriski footballowy grajaŕ a trenaŕ\n 1919: Jacques Ary – francojski boksaŕ, běźaŕ, wrestler a saksofonist, wjednik orchestra, awtor wjertnych knigłow a źiwadłownik\n 1919: Cláudio Santoro – brazilski komponist\n 1919: Fritz Straßner – nimski źiwadłownik\n 1920: Paul Celan – nimski lyrikaŕ\n 1925: Hugo Borger – nimski archeologa a załožaŕ muzeja, glědaŕ pomnikow, generalny direktor Kölnskich muzejow\n 1925: José Napoleón Duarte – salvadorski prezident\n 1925: Frederic Vester – nimski biochemikaŕ, pśirodny eksperta a awtor\n 1926: Ivano Fontana – italski boksaŕ\n 1926: Sathya Sai Baba – indiski guru\n 1927: Angelo Sodano – italski kardinal, vatikański diplomat a statny sekretaŕ\n 1929: Günter Gaus – nimski žurnalist\n 1930: Geeta Dutt – indiska spiwaŕka\n 1932: Renato Raffaele Martino – vatikański diplomat, kurijowy kardinal\n 1932: Bruno Visintin – italski boksaŕ\n 1933: Krzysztof Penderecki – pólski komponist\n 1935: Gerhard Eckle – nimski pianist, šulowy muzikaŕ a astrologa\n 1935: Mari Töröcsik – hungorska źiwadłownica\n 1936: Roswitha Trexler – nimska spiwaŕka\n 1937: Karl Mildenberger – nimski boksaŕ\n 1938: Herbert Achternbusch – nimski awtor a režiser\n 1941: Jochen Hauser – nimski spisowaśel a awtor wjertnych knigłow\n 1941: Franco Nero – italski źiwadłownik\n 1942: Jiří Stivín – česki jazzowy muzikaŕ\n 1943: Günther Beckstein – nimski politikaŕ, cłonk krajnego sejma, krajny ministaŕ, ministaŕski prezident Bayerskeje\n 1943: Eberhard Feik – nimski źiwadłownik\n 1945: Dennis Nilsen – britiski serijowy mordaŕ\n 1946: Agnes Buen Garnås – norwegska folk-spiwaŕka\n 1948: Reiner Calmund – nimski kopański manager\n 1949: Marcia Griffiths – jamaikańska spiwaŕka\n 1949: Charlotte Teske – nimska lažkoatletka\n 1950: Gregor Riegler – awstriski spisowaśel\n\n1951–2000 \n\n 1952: Corinna Werwigk-Hertneck – nimska politikaŕka, justicna ministaŕka Baden-Württembergskeje\n 1953: Francis Cabrel – francojski chansonnier a komponist\n 1953: Bernard Foccroulle – belgiski komponist, grajaŕ na orgelach a intendant\n 1954: Ross Brawn – britiski inženjer a manager\n 1954: Bruce Randall Hornsby – US-ameriski pianist a spiwaŕ-spiwotwórc\n 1955: Ludovico Einaudi – italski komponist a pianist\n 1955: Mary Landrieu – US-ameriska politikaŕka\n 1955: Mariele Millowitsch – nimska źiwadłownica\n 1956: Steven Brust – US-ameriski fantasyjowy awtor\n 1956: Shane Gould – awstralska plěwarka\n 1957: Andrew Toney – US-ameriski basketballowc\n 1958: Ronald Schill – nimski sudnik, politikaŕ a załožaŕ strony\n 1959: Maxwell Caulfield – britiski źiwadłownik\n 1959: Eduardo Risso – argentinski comicowy kreslaŕ\n 1960: Sam Ermolenko – US-ameriski speedway-jězdźer\n 1961: Nicolas Bacri – francojski komponist\n 1961: Floyd Roland – kanadiski politikaŕ\n 1962: Carlinhos Brown – brazilski muzikaŕ a spiwyźěłaŕ\n 1965: Götz Widmann – nimski spiwotwórc\n 1966: Vincent Cassel – francojski źiwadłownik a režiser, producent, awtor wjertnych knigłow a synchronorěcnik\n 1967: Salli Richardson – US-ameriska źiwadłownica\n 1968: Tomas Juška – litawski pśedewześaŕ\n 1968: Nicolas König – nimski źiwadłownik\n 1969: Olivier Beretta – monacoski wuběźowaŕ\n 1969: Byron Moreno – ekwadorski kopanski sudnik\n 1970: Oded Fehr – israelski filmowy grajaŕ a źiwadłownik\n 1970: Katja Kraus – nimska kopaŕka a kopańska funkcionarka\n 1970: Christoph Mory – nimski źiwadłownik\n 1971: Frank Giering – nimski źiwadłownik\n 1972: Kurupt – US-ameriski rapper\n 1973: Nicole Burns-Hansen – šwicaŕska rejowaŕka a rejowanska sudnica\n 1973: Evans Wise – trinidadiski kopaŕ\n 1974: Saku Koivu – finski lodohokejist\n 1978: Alison Mosshart – US-amerikańska spiwaŕka a gitaristka\n 1978: Silke Müller – nimska hokejistka\n 1978: Terrence Trammell – US-ameriski lažkoatlet\n 1979: Kelly Brook – britiski model a źiwadłownica\n 1979: Nihat Kahveci – turkojski kopaŕ\n 1979: Ivica Kostelić – chorwatski sněgakowaŕ, swětowy mejstaŕ\n 1979: Jonathan Sadowski – US-ameriski źiwadłownik\n 1981: Nicholas „Nick“ Carle – awstralski kopaŕ\n 1982: Colby Armstrong – kanadiski lodohokejist\n 1982: Asafa Powell – jamaiski sprinter, olympiski dobyśaŕ\n 1984: Lucas Grabeel – US-ameriski źiwadłownik, spiwaŕ a rejowaŕ\n 1985: Dennis Kuipers – nižozemski rallyejowy jězdźaŕ\n 1987: Nicklas Bäckström – šwedski lodohokejist\n 1991: Ruslan Mingazov – turkmenski kopaŕ\n 1991: Facu Regalia – argentinsko-špański wuběźowaŕ\n 1992: Miley Cyrus – US-amerikańska spiwaŕka a źiwadłownica\n\nWumrěśe\n\nPřed 19. lětstotkom \n\n 615: Columban von Luxeuil – irski drogowański mnich a misionar\n 1470: Gaston de Foix – navarraski zemjan\n 1499: Perkin Warbeck – pśeśiwnik Hendricha VII.\n 1534: Otto Brunfels – nimski teologa a botanikaŕ\n 1572: Agnolo Bronzino – italski mólaŕ\n 1682: Claude Lorrain – francojski mólaŕ\n 1693: Job Andrieszoon Berckheyde – nižozemski mólaŕ\n 1728: Georg Serpilius – hungorski teologa a basnikaŕ spiwow\n 1746: Georg Wilhelm Steller – nimski pśirodoslěźaŕ\n 1763: Antoine-François Prévost – francojski spisowaśel\n\n19. lětstotk \n\n 1804: Giovanni Giornovichi – chorwatsko-italski wirtuoz na guslach a komponist\n 1829: Philipp von der Leyen – prědny wjerch von der Leyen\n 1840: Louis de Bonald – francojski statnik a filozof\n 1853: Johann Christian Friedrich Schneider – nimski komponist, grajaŕ na orgelach a Anhaltski dwórny kapałnik\n 1856: Joseph Freiherr Hammer von Purgstall – awstriski diplomat a pśełožowaŕ orientalskeje literatury\n 1859: James Ward – engelski mólaŕ\n 1861: Wilhelm von Harnier – nimski drogujucy w Africe\n 1862: Friedrich Wilhelm Heise – nimski zastojniski jurist\n 1866: Paul Gavarni – francojski litograf\n 1866: Cave Johnson – US-ameriski politikaŕ\n 1890: Wylem III. – kral Nižozemskeje\n\n20. lětstotk \n\n 1915: Johannes Trojan – nimski spisowaśel\n 1916: Eduard Naprawnik – česki dirigent a komponist\n 1923: Julius Lassen – dański jurist\n 1921: John Boyd Dunlop – irski skótny gójc a wunamakaŕ\n 1927: Stanisław Przybyszewski – pólski spisowaśel\n 1929: Arvid Kleven – norwegski komponist\n 1937: Aloys Fischer – nimski pedagoga\n 1938: Eduard Engel – nimski literarny stawiznaŕ a stilist\n 1941: Horace F. Graham – US-ameriski politikaŕ\n 1943: Bruno Satori-Neumann – nimski źiwadłownik a publicist\n 1944: Erna Wazinski – nimska źěłarka w brónjenju\n 1946: Arthur Garfield Dove – US-ameriski mólaŕ\n 1946: Heinrich Triepel – nimski jurist, ludo- a statnoprawnik\n 1948: Üzeyir Hacıbäyov – azerbajdžaniski komponist\n 1949: Gustav Radbruch – nimski pšawniski wucony a -politikaŕ\n 1954: Pavel Dědeček – česki dirigent a muzikowy pedagoga\n 1955: Shemp Howard – US-ameriski komikaŕ (The Three Stooges)\n 1955: August Schmidt – nimski general\n 1956: Armin Berg – awstriski kabaretist\n 1956: Jean Alexandru Steriadi – rumuński mólaŕ a grafikaŕ\n 1961: York Bowen – britiski pianist a komponist\n 1965: Jochen Joachim Bartsch – nimski režiser, cutter a awtor wjertnych knigłow\n 1965: Hilža z Belgiskeje – belgiska kralowka\n 1966: Seán Ó Ceallaigh – irski statny prezident\n 1969: Spade Cooley – US-ameriski countryjowy muzikaŕ a bandleader\n 1973: Kiichi Aichi – japański politikaŕ\n 1973: Hans Friedrich Micheelsen – nimski cerkwinski muzikaŕ a komponist\n 1973: Constance Talmadge – US-amerikańska źiwadłownica\n 1976: André Malraux – francojski spisowaśel a politikaŕ\n 1978: Hanns Johst – nimski spisowaśel a dramatikaŕ\n 1979: Merle Oberon – britiska źiwadłownica\n 1984: Gerhard Hüsch – nimski operowy spiwaŕ\n 1986: Yasuzo Masumura – japański režiser\n 1988: Wieland Herzfelde – nimsko-šwicaŕski spisowaśel a nakładnik\n 1990: Roald Dahl – britiski spisowaśel\n 1991: Hans Bausch – nimski rozgłosowy intendant\n\n 1991: Klaus Kinski – nimski źiwadłownik\n 1992: Roy Acuff – US-ameriski Country-spiwaŕ a muzikowy nakładnik\n 1994: Tommy Boyce – US-ameriski spiwaŕ a spiwyźěłaŕ\n 1994: Irwin Kostal – US-ameriski komponist a dirigent\n 1994: Alberto Natusch Busch – boliwiski militer a statny prezident\n 1995: Jr. Walker – US-ameriski tenorsaksofonist\n 1995: Louis Malle – francojski filmowy režiser\n 1998: Ingeborg Feustel – nimska spisowaśelka\n 1999: Habib Bacha – jordaniski arcybiskup wót Beiruta a Jbeila\n\n21. lětstotk \n\n 2002: Roberto Matta – chilski mólaŕ\n 2002: Johannes Edmund Vecchi – argentinski generalny abt Salesiskego rěda Don Bosco\n 2004: Fred Vatter – nimski pśedewześaŕ\n 2006: Betty Comden – US-ameriska spiwyźěłarka, awtorka wjertnych knigłow a źiwadłownica\n 2006: Aleksander Litwinenko – rusojski spion a žurnalist\n 2006: Philippe Noiret – francojski źiwadłownik\n 2007: Wladimir Krjučkow – sowjetski diplomat a pśedsedaŕ tajneje słužby KGB\n 2008: Richard Hickox – britiski dirigent\n 2008: Erik Silvester – nimski šlagrowy spiwaŕ, komponist, tekstar a producent\n\nSwěte dny \n Swěty Klemens z Roma\n\nWótkaz \n\n1123\n23","num_words":2613,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.281,"stopwords_ratio":0.005,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.988,"perplexity_score":51727.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/J%C4%9Bwa-Marja%20%C4%8Cornakec","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jěwa-Marja Čornakec, nim. Eva-Maria Zschornack (* 8. januara 1959 we Worklecach) jo serbska spisowaśelka a dramatikaŕka Serbskego ludowego ansambla w Budyšynje.\n\nŽywjenje \nJěwa-Marja Čornakec jo se naroźiła 1959 ako źowka bura we Worklecach a jo we Wotrowje wótrosła. Pó wopyśe Wotrowskeje (1965–1967) a Pančičanskeje šule (1967–1975) wuwucyjo se wóna na Budyšyńskej Serbskej rozšyrjonej wušej šuli, źož jo 1977 maturowała. Pó studiju na Fachowej šuli za wědomnostne bibliotekarstwo w Lipsku (1977–1980) jo źěłała wóna mjaz 1980 do 1984 ako wědomnostna bibliotekaŕka na Serbskem wucabnikojskem wustawje w Budyšynje a w lětoma 1984\/85 ako wědomnostno-techniska sobuźěłaśerka w Instituśe za serbski ludospyt. Wót lěta 1985 do 1990 Jěwa-Marja Čornakec jo studěrowała na Lipsčańskej uniwersiśe kulturne wědomnosći a sorabistiku, źož jo diplomowe źěło k temje Serbske pismojstwo mjaz 1937–1945 napisała. Po studiju wóna jo se wrosiła na Institut za serbski ludospyt. Wót 1. januara 1992 wóna jo była šefredaktorka kulturnego casopisa Rozhlad w Ludowym nakładnistwje Domowina a statkujo wót 1. awgusta 2011 ako dramatikaŕka w Serbskem ludowem ansamblu w Budyšynje.\n\nJěwa-Marja Čornakec jo cłonk Maśicy Serbskeje a wót lěta 2008 zrazom cłonk pśedsedaŕstwa. Za jeje wugbanja na pólu serbskeje źiśeceje literatury a za statkowanje ako awtorka źiwadłowych graśow jo wót Załožby za serbski lud 15. oktobra 2011 Spěchowańske myto k Mytu Ćišinskego dostała.\n\nTwórby (wuběrk)\n\nŹiśece knigły \n1994: Potajnstwo zeleneho kamjenja, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-1596-9\n1996: Matej w štwórtej dimensiji, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-1657-7\n2001: Myška w mróčelach, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-1874-8\n2004: Zakuzłana sroka, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-1975-2\n2006: Kak je wroblik Frido lětać nawuknył, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-2050-5 (górnoserbski)\n2007: Kak je myška Pip-pip płuwać nawuknyła, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-2083-3 (górnoserbski)\n2008: Kak je žabka Šlapka spěšnje skakać nawuknyła, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-2103-8 (górnoserbski)\n2009: Kak je jěžik Kałačik skónčnje spać nawuknył, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-2133-5 (górnoserbski)\n2010: Zmiječk Paliwak, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-2169-4\n2011: Wroblik Frido a jeho přećeljo, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-2205-9\n2011: Kak su šwjerce kólasowaś nawuknuli, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, ISBN 978-3-7420-2204-2\n2018: Łójerjo sonow, LND, Budyšyn\n\nKnigły w dolnoserbšćinje \n2006: Kak jo wroblik Frido lětaś nawuknuł, ISBN 978-3-7420-2041-3\n2007: Kak jo myška Pip-pip plěwaś nawuknuła, LND (z górnoserbskeje rěcy pśestajił Gerat Nagora)\n2008: Kak jo žabka Šnapawka spěšnje skokaś nawuknuła (z górnoserbskeje rěcy pśestajił Gerat Nagora), LND \n2009: Kak jo ježyk Štapak skóńcnje spaś nawuknuł (z górnoserbskeje rěcy pśestajił Gerat Nagora), LND\n2010: Wroblik Frido a jogo pśijaśele (CD\/Knigły k słuchanju), LND\n2011: Kak su šwjerce kólasowaś nawuknuli, LND (z górnoserbskeje rěcy pśestajiła Christa Elina)\n2014: Kak jo žabka Šnapawka z wětšykom leśeła, LND (z górnoserbskeje rěcy pśestajiła Christa Elina)\n2016: Kak su wroblik Frido a jogo pśijaśele do Afriki leśeś kśěli, LND, Budyšyn (z górnoserbskeje rěcy pśestajiła Christa Elina)\n\nDramy \n W sćinje swěčki, prapremjera 21. měrca 2009 w Nimsko-Serbskem ludowym źiwadle Budyšyn (Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn 2009 ISBN 978-3-7420-2128-1)\n nimska wersija: Im Schatten der Kerze, premjera 18. septembra 2009 w Nimsko-Serbskem ludowem źiwadle Budyšyn.\n Za sydom durjemi, Prapremjera 17. měrca 2012 w Nimsko-Serbskem ludowem źiwadle Budyšyn.\n Chodźić po rukomaj, muzikaliske pśedstajenje (muzika: Ulrich Pogoda), prapremjera 12. apryla 2014 w Nimsko-Serbskem ludowem źiwadle Budyšyn.\n\nWulicowańka \n Hołbik čornej nóžce ma, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn 1999, ISBN 978-3-7420-1792-5\n\nWěcne knigły \n Kleine sorbische Ostereierfibel, 7. nakład, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2010, ISBN 978-3-7420-1908-0\n\nŽrědła\n\nWótkaze \n Oficialna webstrona \n Jěwa-Marja Čornakec na bokach Literarnego konopeja (Tryptichon a Hołbik čornej nóžce ma) \n Jěwa-Marja Čornakec na bokach Ludowego nakładnistwa Domowina \n \n Literatura Jěwy-Marje Čornakec w Serbskej bibliografiji \n\nRoź. 1959\nSerbski spisowaśel\nDramatikaŕ\nSerb\nŽona\nMaśicaŕ","num_words":909,"character_repetition_ratio":0.159,"word_repetition_ratio":0.062,"special_characters_ratio":0.278,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":28917.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Trojany","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Trojany jo wjas w Pólskej.\n\nW lěśe 2014 jo how bydliło 490 luźi.\n\nPólska","num_words":15,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.333,"stopwords_ratio":0.067,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":24552.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Filipiny","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Filipiny su kupowy stat w krotkozajtšnej Aziji.\n\nWótkaz \n\n!\nStat w Aziji","num_words":16,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.062,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":34095.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/U2","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"U2 jo Irska rockowa muzikowa kupka z Dublina, kótaraž eksistěrujo wót 1976.\n\nCłonki \n Bono\n The Edge\n Larry Mullen\n Adam Clayton\n\nDiskografija \n\n 1980 - Boy\n 1981 - October\n 1983 - War\n 1984 - The Unforgettable Fire\n 1987 - The Joshua Tree\n 1988 - Rattle and Hum\n 1991 - Achtung Baby\n 1993 - Zooropa\n 1997 - Pop\n 2000 - All That You Can't Leave Behind\n 2004 - How to Dismantle an Atomic Bomb\n 2009 - No Line on the Horizon\n 2014 - Songs of Innocence\n 2017 - Songs of Experience\n 2023 - Songs of Surrender\n\nEksterne wótkaze \n\nMuzikowa kupka","num_words":145,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.383,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.557,"perplexity_score":78127.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/%C5%81obez","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Łobez (, ) ( kaš. Łobéz, nim. Labes) jo město w Pólskej w pódwjacornopomorskem wójewódstwje, we wokrjesu Łobez, w gmejnje Łobez, na pódzajtšo wót rěki Rega. Prědny dokument, kótaryž wobzamjo eksistencu Łobez (Lobis), póchada z 13. stolěśa.\n\nWobydlaŕstwo\n\nWušy šołta\n\nGalerija\n\nSport \n\n MLKS „Światowid” - 5. Football League\n\nWótkaze \n www.lobez.pl\n BIP Łobez\n Łobez - You Tube\n\nSedlišćo w Pólskej","num_words":94,"character_repetition_ratio":0.01,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.252,"stopwords_ratio":0.085,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":31124.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Wylem%20Bjero","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Wylem Bjero, Wilhelm Bähro (roź. 4. septembera 1902 w Drjejcach, wum. 26. awgusta 1988 w Chóśebuzu) - dolnoserbski casnikaŕ, ceptaŕ, spisowaśel a pśełožowaŕ.\n\nŹěłał jo ako źěłaśeŕ w rězaku, pśi zeleznicy, na lětanišću, ako knigływjednik, nakupowaŕ a pśedawaŕ a ako gmejnski pśistajony. Wón jo był wušej dwaźasća lět wucabnik w šuli w Kuparskich Borkowach. \n\nWot lěta 1958 až do 1977 wón jo był ako redaktor zagronity za Serbsku Pratyju. Bjero jo pisał nastawki a wulicowańka za Nowy Casnik, Pratyju, Płomje a dolnoserbske radijo. W 1959 jo dostał cesne znamuško Domowiny. W lěśe 1977 jo wótejšeł na wuměńk. Wón jo był slědny redaktor Nowego Casnika, za kótaregož jo dolnoserbska rěc była mamina.\n\nWón jo był teke dłujkolětny (1952-1987) pśedsedaŕ Zjadnośeństwa serbskich rybarjow.\n\nPublikacije \n1958: Mjazka a druge wulicowanka z Dolneje Łužyce, Budyšyn\n1959: Wjaska pod golu. Wulicowańko z našogo casa, Budyšyn\n1973: Surowa štrofa. Humor Dolnych Serbow, zestajałej Wylem Bjero a Monika Pawlowa, Budyšyn\n1977: Na Kałpjeńcu. Wuběrk źełow, Budyšyn\n1984: Surowa štrofa. Humor Dolnych Serbow, zestajałej Wylem Bjero a Monika Pawlowa, Budyšyn (druge wudaśe)\n2002: Žaba na kokulce. Dopomnjeńki, wopiski a anekdoty, Budyšyn\n\nPśełožki do dolnoserbšćiny \n1957: Měto Nowak-Njechorński, Kołowokoło Błotow. Zběrka wubranych reportažow\n1963: Cyril Kola, Roža\n1963: Jurij Koch, Žydowka Ana\n1963: Jurij Krawža, Modre listy\n1974: Gerat Hantška, Bogumił Šwjela. Wobraz žiwjenja a skutkowanja, Budyšyn \n1977: Wilhelm Szewczyk, Wjacor z Minu Witkojc\n1978: Mrokawa běłych pjerkow. Zběrka wulicowańkow (Wylem Bjero gromaźe z Erwinom Hanušom) \n1978: Měto Nowak-Njechorński, Mejstaŕ Krabat dušny serbski guslowaŕ. Wulicowańko\n1981: Pawoł Nedo, Mocny knecht\n1982: Kito Lorenc, Wjelk a liška pśijaśela\n1983: Angela Stachowa, Gole a wužowy kral. Serbska bajka\n1983: Jurij Koch, Rědne źowćo\n1984: Jurij Krawža, Peter z łucywowego grodu. Serbska bajka\n1985: Gerat Hantška, Naše korjenje. K stawiznam a kulturje Dolneje Łužyce. Publicistika 1954-1983\n1985: Jurij Koch, Jagaŕ Bagola\n1986: Jurij Koch, Dwanasćo bratšow\n1986: Hańža Bjeńšowa, Brodak Kosmodej\n1988: Kito Lorenc, Złośane jabłuko\n1989: Beno Budar, Rědne a grozne źowćo\n\nŽrědła\n\nLiteratura \nFryco Libo, Dosłowo, (in:) Wylem Bjero, Na Kałpjeńcu. Wuběrk źełow, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn 1977, 167-176.\n\nWótkaze \n (nim.) Wilhelm Bähro\n\nSpisowaśel\nPśełožowaŕ\nCasnikaŕ\nWucabnik\nSerb\nRoź. 1902\nWum. 1988\nMuž","num_words":489,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.067,"special_characters_ratio":0.266,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":45127.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Sardi%C5%A1%C4%87ina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Sardišćina (sardiski sardu, limba sarda) jo pódpołdnjoworomaniska rěc, kótaruž nałožuju někak 1.200.000 rěcnikow na kupje Sardiniska. Tśi nejwažnjejše sardiske narěcy su logudorska, nugorska a campidanska; sassariska a gallurska narěcy licytej se skerjej ku korsiskim narěcam, w měsće Alghero powěda se katalański. Wót lěta 2006 amty awtonomneje Sardiniskeje (Regione Autònoma de sa Sardigna) nałožuju tak pomjenjonu Limba Sarda Comuna (LSC), kótaraž wužywa se w oficielnych dokumentach. LSC jo kompromis mjaz wšakimi narěcami a jeje nałožowanje ma akle eksperimentalny charakter.\n\nWósebnosći sardišćiny \nSardišćina jo se wuwiwała na kupje ako relatiwnje izolěrowana rěc. W pśirownanju z drugimi romaniskimi rěcami jo sardišćina wjelgin konserwatiwna, wótergi jo wóna bliša ludowej łatyńšćinje ako modernym romaniskim rěcam. Za cas fašistiskego režima su musali duchowne wěriwym wujasnjowaś, až łatyńšćina, kótaruž w cerkwi słyše, sardišćina njejo. \n\nNěkotare źinsajšne sardiske gramatiske formy su bliše klasiskej łatyńšćinje ako łatyńšćina napismow, kótarež su se w Pompejach wobchowali. Na pśikład klasiske łatyńske amat jo se wugroniło w Pompejach južo ama (kaž w źinsajšnej italšćinje), w sardišćinje až do źinsajšnego jo se zdźaržała forma amat (sam werb amare pak jo w sardišćinje italskego póchada).\n\nPrědne sardiske teksty póchadaju z 13. lětstotka, ale wětšyna sardiniskich spisowaśelow jo twóriła wósebnje we łatyńšćinje a špańšćinje, wótergi, ale jano rědko, w katalańšćinje, pózdźej w italšćinje. Literatura w sardišćinje jo se zachopiła wuwiwaś akle w 19. lětstotku. Ako prědny jo wopytał jadnotnu spisownu rěc wutwóriś Giovanni Spanu (1803-1878) na zakłaźe logudorskeje narěcy. W lěśe 1940 jo wudał Pietro Casu di Barchidda (1878-1954) swój pśełožk Dantoweje Bóžeje komedije. Cełu Bibliju pśełožył do nugorskeje sardišćiny profesor Bobore Ruju (italski Salvatore Ruju, pisane teke Salvatore Ruiu), pśedsłowo k jogo pśełožkoju jo profesor Massimo Pittau napisał. Nejwuznamnjejša sardiniska spisowaśelka 20. lětstotka, Grazia Deledda (1871-1936, Nobelowe myto 1926), jo pisała italski. \n\nW Italskej sardišćina dłujko njejo była pśipóznata ako wósebna rěc, až do źinsajšnego ju někotare narěc mjenjuju. Akle w lěśe 1997 sardiniska kazń cysło 26 definěrujo sardišćinu ako samostatnu rěc, w lěśe 2006 su zachopili amty na Sardiniskej tak pomjenjonu Limba sarda comuna („powšyknu sardišćinu“) ako amtsku rěc nałožowaś. Sardiski móžo 80% wobydlarjow kupy; nejwěcej wobgrozona jo campidanska narěc, logudorsku a nogursku narěcy (wěcej konserwatiwnej) powěda teke młoźina.\n\nPśeglěd sardiskeje gramatiki \nNa slědujucych linkach pódajomy krotki, wjelgin jadnory pśeglěd gramatiki nacasneje sardišćiny na zakłaźe nugorskeje narěcy.\n\nSubstantiw (wěcownik) \nSardiski wěcownik ma dwa roda (maskulinum a femininum) a dwě cysle (singular a plural). \n\nPśed substantiwom zwětšego stoj artikel, pak definitny, pak indefinitny. Na rozdźěl k wšym pódzajtšnoromaniskim a pódwjacornoromaniskim rěcam (z wuwześim někotarych pódzajtšnych katalańskich narěcow na Balearach a pó źělach na Costa Brava, tak pomjenjonego català salat) sardiski definitny artikel su, sa njejo se wuwił z łatyńskego ille, ale z ipse.\n\nDefinitny artikel ma toś te formy: \n maskulinum\n singular: su, na pś. su pane (serbski „klěb“)\n plural: sos, na pś. sos panes\n femininum\n singular: sa, na pś. sa rosa (roža)\n plural: sas, na pś. sas rosas\n\nIndefinitny artikel ma slědujuce formy:\n maskulinum\n singular: unu, na pś. unu pane \n femininum\n singular: una, na pś. una rosa\n\nW singularje pśed wokalami artikel se eliděrujo: s’amicu („pśijaśel“), s’amica („pśijaśelka“), un’amicu, un’amica.\n\nDefinitny artikel góźi se wugranjaś a pisaś gromaźe z prepozicijami a (do, k), kin (z, t.gr. „z kim“, „z cym“), de (z, wót) a in (w):\n\nassu, assa, assos, assas; kissu, kissa, kissos, kissas; dessu, dessa, dessos, dessas; issu, issa, issos, issas.\n\nArtikel a prepoziciju móžomy wugranjaś teke kaž dwě słowje, na pśikład: kin su, de su, in su.\n\nIndefinitny artikel góźi se wugranjaś a pisaś gromaźe z prepozicijoma kin a in: kindunu, kinduna, indunu, induna.\n\nSardiske substantiwy źěle se do styrjoch klasow. Kaž w pódwjacornoromaniskich rěcach teke w sardišćinje twóri se plural substantiwow a adjektiwow na zakłaźe łatyńskego akuzatiwa plurala, na pś. pane („klěb“) - panes („klěby“), rosa („roža“) - rosas („rože“).\n\nAdjektiw (kakostnik) \nma teke wósebne formy za maskulinum\/femininum a za singular\/plural: \n\n maskulinum\n singular: bónu (serbski „dobry“)\n plural: bònos\n femininum\n singular: bòna\n plural: bònas\n\nStopnjowanje adjektiwow:\n\n Pozitiw:\tcaru (serbski „drogi“)\n Komparatiw:\tprus caru\n Superlatiw:\tsu prus caru abo meda caru („wjelgin drogi“)\n\n(Feminimum: cara, prus cara, sa prus cara\/meda cara; plural: maskulinum: caros, prus caros, sos prus caros\/meda caros, femininum: caras, prus caras, sas prus caras\/meda caras.)\n\nPronomen (naměstnik) \n Personalne pronomeny (wósobowe naměstniki)\n\ndego, deo\t(ja)\n\nteu\t(ty)\n\nissu, issa\t(wón, wóna)\n\nnóis (my)\n\nbóis (wy)\n\nissos, issas (wóni)\n\n Posesiwne pronomeny (pśiswójujuce naměstniki)\n\n Singular\n\nméu, mèa (mój, mója)\n\ntuo, tua (twój, twója)\n\nsuo, sua (jogo, jeje)\n\nnóstru, nòstra (naš, naša)\n\nbróstu, bròsta (waš, waša)\n\nissòro (jich)\n\n Plural\nmèos, mèas (móje)\n\ntuos, tuas (twóje)\n\nsuos, suas (jogo, jeje)\n\nnòstros, nòstras (naše)\n\nbróstos, bròstas (waše)\n\nissòro (jich)\n\n Demonstratiwne pronomeny (pokazujuce naměstniki)\n\n wěc abo wósoba bliska rěcnikoju\n maskulinum\n singular: custu\n plural: custos\n\n femininum\n singular: custa\n plural: custas\n\n wěc abo wósoba bliska pśisłucharjeju\n maskulinum\n singular: cussu\n plural: cussos\n\n femininum\n singular: cussa\n plural: cussas\n\n daloka wěc abo wósoba\n maskulinum\n singular: cuddu\n plural: cuddos\n\n femininum\n singular: cudda\n plural: cuddas\n\nNumeral (licbnik) \n\n Ordinalne numerale (rědowe licbniki)\n\nmaju w sardišćinje perifrastisku formu: su ’e unu (prědny), sa ’e una (prědna), su ’e duos (drugi), sa ’e duas (druga), a pod.\n\nWerb (słowjeso) \n\nSardiske werby źěle se do tśoch konjugacijow, werby 1. konjugacije maju w infinitiwje kóńcowku –are, werby 2. konjugacije kóńcowku –ere a werby 3. konjugacije kóńcowku –ire. Sardiski werb ma styri modusy (indikatiw, imperatiw, kondicional a konjunktiw) a šesć tempusow (prezens, zestajony preteritum, imperfekt, pluskwamperfekt, futur a zachadny futur – futuro anteriore).\n\nNegacija twóri se z pomocu non: Non faeddo su sardu. (Njepowědam sardiski.)\n\nPOMOCNE WERBY\n ÁERE (měś)\n infinitiw\n prezens: áere\n preteritum: áer áppiu\n\n particip: áppiu, áppia\n\n gerundium\n prezens: aènde\n preteritum: aènde áppiu\n\n indikatiw\n prezens: appo, as, at, amus, azes, an\n imperfekt: aío\/aía, aías, aíat, abamus\/ayabamus, abazes\/ayabazes, aían\n zestajony preteritum: app’ áppiu, as áppiu, at áppiu, amus áppiu, azes áppiu, an áppiu\n pluskwamperfekt: aí(o) áppiu, aías áppiu, aíat áppiu, abamus áppiu, abazes áppiu, aían áppiu\n futur: app’ áere, as áere, at áere, amus áere, azes áere, an áere (2. forma: –, des áere, det áere, demus áere, dezes áere, den áere)\n zachadny futur: app’ áer áppiu, as áer áppiu, at áer áppiu, amus áer áppiu, azes áer áppiu, an áer áppiu (2. forma: –, des áer áppiu, det áer áppiu, demus áer áppiu, dezes áer áppiu, den áer áppiu)\n\n konjunktiw\n prezens: appa, appas, appat, appamus, appazes, áppan\n imperfekt: aère\/aèrepo, aères, aèret, aerémus, aerèzes\/aerézis, aèren\n perfekt: app’ áppiu, appas áppiu, appat áppiu, appamus áppiu, appazes áppiu, áppan áppiu\n pluskwamperfekt: aèr(ep)’ áppiu, aères áppiu, aèret áppiu, aerémus áppiu, aerèzes áppiu, aèren áppiu\n\n kondicional\n prezens: dío áere, días áere, díat áere, diámus áere, diázes áere, dían áere\n preteritum: dío áer áppiu, días áer áppiu, díat áer áppiu, diámus áer áppiu, diázes áer áppiu, dían áer áppiu\n\n ESSERE (byś)\n infinitiw\n prezens: èssere\n preteritum: èsser istáu\n\n particip: istáu, istada\n\n gerundium\n prezens: essènde\n preteritum: essènd’ istáu\n\n indikatiw\n prezens: sòe, ses, est, semus, sezis, sun\n imperfekt: fippo, fis, fit, fimus, fizis, fin\n zestajony preteritum: so(e) istáu\/istada, ses istáu\/istada, est istáu\/istada, semus istáos\/istadas, sezis istáos\/istadas, sun istáos\/istadas\n pluskwamperfekt: fipp(o) istáu\/istada, fis istáu\/istada, fit istáu\/istada, fimus istáos\/istadas, fizis istáos\/istadas, fin istáos\/istadas\n futur: app’ a èssere, as a èssere, at a èssere, amus a èssere, azes a èssere, an a èssere (2. forma: –, des èssere, det èssere, demus èssere, dezes èssere, den èssere)\n zachadny futur: app’ a èsser istáu... (2. forma: –, des èsser istáu...)\n\n konjunktiw\n prezens: sía, sías, síat, siámus, siázes, sían\n imperfekt: essère\/essèrepo, essères, essèret, esserémus, esserèzes, -is, essèren\n perfekt: sía istáu...\n pluskwamperfekt: essère(po) istáu...\n\n kondicional\n prezens: día\/dío èssere, días èssere...\n preteritum: día èsser istáu, días èsser istáu...\n\nI. konjugacija\n infinitiw\n prezens: cantare\n preteritum: áer cantáu\n\n particip: cantáu, cantada\n\n gerundium\n prezens: cantande\n preteritum: aènde cantáu\n\nFutur: app’ a cantare\n\nZachadny futur: app’ áer cantáu (2. forma: des áer cantáu)\n \nImperatiw: canta, cantáe\n\nPerfekt: appa cantáu...\n\nPluskwamperfekt: aère(po) cantáu...\n\nKondicional\n prezens: día (dío) cantare\n preteritum: dío áer cantáu\n\nII. konjugacija\n infinitiw \n prezens: fákere (cyniś)\n preteritum: áer fattu\n\n particip: fattu, fatta\n\n gerundium\n prezens: fakende\n preteritum: aènde fattu\n\n indikatiw\n prezens: faco, fakes, faket, fakímus, fakíes, fáken\n imperfekt: fakío\/fakía, fakías, fakíat, fakiabamus, fakiabazes\/fakiabades, fakían\n zestajony perfekt: appo fattu...\n pluskwamperfekt: aío fattu...\n futur: app’ a ffakkere...\n zachadny futur: app’ áer fattu... (2. forma: –, des áer fattu...)\n\n konjunktiw\n prezens: faca, facas, facat, facamus\/fakemus, facades, fácan\n imperfekt: fakère(po), fakères, fakèret, fakerémus, fakerèzes, -is, fakèren\n perfekt: appa fattu...\n pluskwamperfekt: aère(po) fattu...\n\n kondicional\n prezens: día\/dío fákere...\n preteritum: dío áer fattu...\n\n imperatiw: fake, fakíe\n\nIII. konjugacija\n infinitiw \n prezens: finire (kóńcyś)\n preteritum: áer finíu\n\n particip: finíu, finía\n\n gerundium\n prezens: fininde\n preteritum: aènde finíu\n\n indikatiw\n prezens: fino, finis, finit, finímus, finíes, fínin\n imperfekt: finío\/finía, finías, finíat, finiabamus, finiabazes\/fakiabades, finían\n zestajony perfekt: appo finíu...\n pluskwamperfekt: aío finíu...\n futur: app’ a ffiníre...\n zachadny futur: app’ áer finíu... (2. forma: –, des áer finíu...)\n\n konjunktiw\n prezens: fina, finas, finat, finamus\/finemus, finazes, fínan\n imperfekt: finíre(po), finires, finiret, finiremus, finirezes, -is, finíren\n perfekt: appa finíu...\n pluskwamperfekt: aère(po) finíu...\n\n kondicional\n prezens: día\/dío finire...\n preteritum: dío áer finíu...\n\n imperatiw: fini, finíe\n\nPśirownanje sardiskego, łatyńskego a italskego teksta \n\nJona 1,4-9\n\n Sardiski (nugorska narěc, pśełožk njerespektěrujo pšawopis LSC). (Toś ten pśełožk njerespektěrujo pšawopis LSC.)\n\n4 Ma su Sennore at iscadenau in mare unu bette bentu e est supria una burrasca gai chi su nabiu si fit irfassande. 5 Sos marineris timende an imbocau cadaunu su deu suo e an ghettau a mare su chi tenian pro lu facher prus lepiu. Intantu Giona, falau a su locu prus cubau de su nabiu, si fit corcau e dormiat a sorrocru. 6 Si l'est accurziau su cumandante de sos marineris e l'at nau: - Itte tenes gai dormiu? Pesa, imboca su Deus tuo! Forzis Deus s'at a piccare pessamentu de nois e no amus a morrere. 7. Tando s'ana nau tra issos: Benie, tiramus a sorte a ischire pro gurpa de chie nos est capitada custa dirgrassia. An tirau a sorte e sa sorte l'est toccada a Giona. 8 L'an dimandau: - Edducas, irbeleganos pro more 'e chie amus custa dirgrassia. Itte faches de travallu? Dae ube ses benende? Cal'est sa bidda tua? A cale populu appartenes? 9 Issu at rispostu: Soe Ebreu e istimo su Sennore Deus de su chelu, chi at fattu su mare e-i sa terra.\n\n Sardiski (logudorska narěc)\n\n4 Su Segnore però mandesit unu grande bentu in su mare: et facta est una tempestade manna in mare, et sa nae perigulaiat de si fracassare.\n5 Et timesint sos marineris, et clamesint sos homines ad su Deus ipsoro: et bettesint sas mercanzias, qui fint in sa nae, in mare, ad tales qui si allezerigheret da ipsas: et Jonas si que fit faladu ad s' internu de sa nae, et dormiat a somnu grae.\n6 Et s' accostesit ad ipsu su patronu, et li nesit: Et proite tue ti laxas opprimere dai su somnu ? pesa, et invoca su Deus tou, si pro sorte si ammentet Deus de nois, et non morzamus.\n7 Et nesit s' unu ad s' ateru cumpagnu: Benide, et tiremus a sorte, et iscamus, proite custa istroscia siat ad nois. Et tiresint a sorte: et ruesit sa sorte subra Jonas.\n8 Et nesint ad ipsu: Inzitanos, pro quale motivu siat ruta ad nois custa istroscia: qual' est s' arte tua ? de quale populu ses tue ?\n9 Et nesit ad ipsos: Eo so Hebreu, et eo timo su Segnore Deus de su chelu, qui factesit su mare, et i sa terra.\n\n Łatyński\n\n4 Dominus autem misit ventum magnum in mare, et facta est tempestas magna in mari, et navis periclitabatur conteri. 5 Et timuerunt nautae et clamaverunt unusquisque ad deum suum et miserunt vasa, quae erant in navi, in mare, ut alleviaretur ab eis. Ionas autem descenderat ad interiora navis et, cum recubuisset, dormiebat sopore gravi. 6 Et accessit ad eum gubernator et dixit ei: \" Quid? Tu sopore deprimeris? Surge, invoca Deum tuum, si forte recogitet Deus de nobis, et non pereamus \". 7 Et dixit unusquisque ad collegam suum: \" Venite, et mittamus sortes, ut sciamus quare hoc malum sit nobis \". Et miserunt sortes, et cecidit sors super Ionam. 8 Et dixerunt ad eum: \" Indica nobis cuius causa malum istud sit nobis. Quod est opus tuum, et unde venis? Quae terra tua, et ex quo populo es tu? \". 9 Et dixit ad eos: \" Hebraeus ego sum et Dominum, Deum caeli, ego timeo, qui fecit mare et aridam \".\n\n Italski\n\n4 Ma il Signore mandò sul mare un forte vento che scatenò una grande tempesta. Tutti pensarono che la nave stesse per sfasciarsi. 5 I marinai ebbero paura e ciascuno chiese aiuto al suo dio. Per non affondare gettarono in mare il carico della nave. Giona, invece, era sceso nella stiva e dormiva profondamente. 6 Il capitano gli si avvicinò e gli disse: “Come? Tu dormi? Alzati! Prega il tuo Dio! Forse avrà pietà di noi e non moriremo.” 7 I marinai si dissero l’un l’altro: “Tiriamo a sorte per sapere chi di noi è la causa di questa disgrazia.” La sorte indicò Giona. 8 Allora gli chiesero: – Dunque sei tu la causa di questa disgrazia? Che cosa fai qui? Da dove vieni? Qual è il tuo paese? Qual è il tuo popolo? 9 – Io sono Ebreo, – rispose Giona, – e credo nel Signore, Dio del cielo, che ha fatto la terra e il mare.\n\nŽrědła\n\nWótkaze \n\n Sas normas de sa LSC, Normy Limba Sarda Comuna (italski)\n Sas normas de sa LSC, Normy Limba Sarda Comuna (sardiski, wěcej wobšyrne, ale bźez morfologije werbow)\n Słownik Limba Sarda Comuna (italsko-sardiski)\n Deliberatzione n. 16\/14 de su 18.04.2006 \"Limba Sarda Comuna: Adotzione de sas normas de referèntzia de caràtere isperimentale pro sa limba sarda iscrita in essida de s'Amministratzione regionale\"\n Sardegna DigitalLibrary TESTI knihownja sardiskich tekstow\n Sardegna DigitalLibrary AUDIO audijowa knigłownja sardiskich tekstow\n\nPódpołdnjoworomaniske rěcy","num_words":4629,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.016,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.848,"perplexity_score":5601.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/C%C3%A9line%20Dion","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Céline Dion [selin djɔ̃] (Céline Marie Claudette Dion, * 30. měrca 1968, Montreal) jo kanadiska spiwaŕka.\n\nDiskografija \n 1981 La voix du bon Dieu\n 1981 Céline Dion chante Noël\n 1982 Tellement j'ai d'amour\n 1983 Les chemins de ma maison\n 1983 Chants et contes de Noël\n 1984 Mélanie\n 1985 C'est pour toi\n 1987 Incognito\n 1990 Unison\n 1991 Dion chante Plamondon\n 1992 Céline Dion\n 1993 The Colour of My Love\n 1995 D'eux\n 1996 Falling Into You\n 1997 Let's Talk About Love\n 1998 S'il suffisait d'aimer\n 1998 These Are Special Times\n 2002 A New Day Has Come\n 2003 One Heart\n 2003 1 fille & 4 types\n 2004 Miracle\n 2007 D'elles\n 2007 Taking Chances\n 2010 Sans attendre\n 2013 Loved Me Back To Life\n\nEksterne wótkaze \n celinedion.com\n celinedion.us\n\nRoź. 1968\nKanadijaŕ\nŽona\nSpiwaŕ","num_words":201,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.377,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.137,"perplexity_score":46607.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Suwa%C5%82ki","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Suwałki jo město w Pólskej, w podleskem wójewódstwje. W 2013, jo how bydliło 69 337 luźi.\n\nMěsćańske źěle \n Centrum\n Czarnoziem\n Dubowo I\n Hańcza\n Klasztorna\n Krzywólka\n Szwajcaria\n Osiedle I\n Osiedle II\n Osiedle Daszyńskiego\n Osiedle Kamena\n Osiedle Kolejowe\n Osiedle Ogrodowe\n Osiedle Piastowskie\n Osiedle Polna\n Osiedle Powstańców Wielkopolskich\n Osiedle Staszica\n Papiernia\n Północ I\n Północ II\n Sianożęć\n Sobolewo\n Śródmieście\n Zahańcze\n Zielona Górka\n\nGalerija \n\nSedlišćo w Pólskej","num_words":118,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.025,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.536,"perplexity_score":78746.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Szentendre","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Szentendre jo město w Hungorskej.\n\nGalerija\n\nWótkaze\n\n https:\/\/szentendre.hu\/ (Hu)\n https:\/\/www.budapest.com\/hungary\/cities\/szentendre.en.html (En)\n\nSedlišćo w Hungorskej","num_words":35,"character_repetition_ratio":0.112,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.029,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.465,"perplexity_score":770.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Zag%C3%B3rz","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Zagórz jo město w Pólskej, w pokarpatskem wójwodstwje, we wokrejsu Sanok, w gmejnje Zagórz. W lěśe 2014 jo how bydliło 5 087 luźi.\n\nMěsćańske źěle \nDolina\nLeska Góra\nNowy Zagórz\nODJ (Osiedle domków jednorodzinnych)\nPod Klasztorem\nSkowronówka\nStary Zagórz\nWielopole\nZasław Bloki\nZasław za Torami\nŻabnik\n\nGalerija \n\nSedlišćo w Pólskej","num_words":81,"character_repetition_ratio":0.012,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.208,"stopwords_ratio":0.074,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":24844.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jonava","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jonava (pól. Janów) jo město w Litawskej.\n\nStawizny \n1740-1795 - Republika Dweju Narodowu (Pólska-Litawska)\n1795-1915 - Rusojske Mócnarstwo\n1915-1918 - Nimski Rajch\n1918-1940 - Republika Litawska\n1940-1990 - Sowjetski zwězk\nwót 1990 - Republika Litawska\n\nGalerija \n\nSedlišćo w Litawskej","num_words":48,"character_repetition_ratio":0.131,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.38,"stopwords_ratio":0.042,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":38527.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/John%20Lithgow","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jonathan Arthur \"John\" Lithgow (19. oktobra 1945 w Rochester, New York) jo US-amerikański grajaŕ.\n\nGrajaŕ\nUS-Amerikanaŕ\nRoź. 1945\nMuž","num_words":32,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.293,"stopwords_ratio":0.062,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":10356.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/R%C3%AEbni%C8%9Ba","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Rîbnița ( Рыбница, Rybnica, rum. Rîbnița) jo město w Moldawskej, w Pódnjesterskej.\n\nStawizny \n1628-1672 - Kralojstwo Pólske\n1672-1699 - Osmanske mócnaŕstwo\n1699-1793 - Kralojstwo Pólske\n1793-1917 - Rusojske mócnaŕstwo\n1917 - Rusojska Republika\n1920-1922 - Sowjetska Ukraina\n1922-1991 - Sowjetski zwězk\nwót 1991 - Moldawska republika\/ Pódnjesterska\n\nWobydlaŕstwo \nUkrainarje - 46,41%\nRusy - 21,88%\nMoldawijarje - 20,94%\nPólaki – 0,93%\nBěłoruse – 0,61%\nBulgarje – 0,41%\n\nGalerija\n\nWótkaz \n\nSedlišćo w Moldawskej","num_words":99,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.394,"stopwords_ratio":0.04,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.982,"perplexity_score":26987.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Pomorska","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Pomorska ( Pomorze; Pommern; Pòmòrskô) jo historiska krajina w pódpołnocnej Pólskej, pódpołnocnej Nimskej a Rusojskej (w kaliningradskim wobcerku). Nejwětše město jo Gdańsk. Stare města Toruń a Stralsund su na lisćinje UNESCO.\n\nPomorska granicujo z Mecklenburgskeju, Lubušskeju, Wjelikopólskeju, Kujawskeju, Dobrzyńskeju, Mazowskeju, Mazurskeju a Pšuskeju.\n\nStawizny \n1653-1701 - Kralojstwo Pólske, Marka Bramborska, Kralojstwo Šwedska\n1701-1772 - Kralojstwo Pólske, Kralojstwo Pšuska, Kralojstwo Šwedska\n1772-1793 - Kralojstwo Pšuska, Kralojstwo Šwedska, Kralojstwo Pólske\n1793-1807 - Kralojstwo Pšuska, Kralojstwo Šwedska\n1807-1814 - Kralojstwo Pšuska, Kralojstwo Šwedska, Waršawske Wjerchojstwo, Wólne Město Gdańsk\n1814-1815 - Kralojstwo Pšuska, Kralojstwo Šwedska, Waršawske Wjerchojstwo\n1815-1871 - Kralojstwo Pšuska\n1871-1919 - Nimski Rajch\n1919-1920 - Nimska, Pólska\n1920-1933 - Nimska, Pólska, Wólne Město Gdańsk\n1933-1939 - Nimski Rajch, Pólska, Wólne Město Gdańsk\n1939-1945 - Nimski Rajch\n1945-1990 - Pólska, Nimska demokratiska republika, Sowjetski zwězk\n1990-1991 - Pólska, Nimska, Sowjetski zwězk\nwót 1991 - Pólska, Nimska, Rusojska\n\nMěsta\n\nKupy\n\nGalerija\n\nWósobiny \nDonald Tusk – pólski politikaŕ\nJózef Wybicki – pólski politikaŕ‎ a spisowaśel\nLeonard Zagórski – pólski spisowaśel\nHistoriske krajiny Pólskeje\nNimska\nRusojska","num_words":218,"character_repetition_ratio":0.164,"word_repetition_ratio":0.038,"special_characters_ratio":0.294,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":36105.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/S%C5%82obodska%20Ukraina","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Słobodska Ukraina ( Слобідська Україна; Слободская Украина) jo historiska krajina na Ukrainje a w Rusojskej. Nejwětše město a stolica jo Charkiw.\n\nStawizny \n1399-1441 - Złota Orda, Wjelikie Wjerchojstwo Litawske (Unija pólsko-litawska)\n1441-1503 - Chanat Krymski, Wjelikie Wjerchojstwo Litawske (Unija pólsko-litawska)\n1503-1547 - Wjelikie Wjerchojstwo Moskewske, Chanat Krymski\n1547-1600 - Rusojske Carojstwo, Chanat Krymski\n1600-1721 - Rusojske Carojstwo\n1721-1917 - Rusojske mócnaŕstwo\n1917 - Republika Rusojska\n1917-1918 - Sowjetska Rusojska\n1918 - Ukrainski Stat, Sowjetska Rusojska\n1918-1919 - Sowjetska Rusojska\n1919-1922 - Sowjetska Ukraina, Sowjetska Rusojska\n1922-1991 - Sowjetski zwězk\nwót 1991 - Ukraina, Rusojska\n\nMěsta\n\nGalerija \n\nHistoriske krajiny w Europje\nRusojska\nUkraina","num_words":136,"character_repetition_ratio":0.127,"word_repetition_ratio":0.031,"special_characters_ratio":0.322,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.978,"perplexity_score":47292.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Lubu%C5%A1ska","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Lubušska (pól. ziemia lubuska, nim. Land Lebus, łat. terra Lubus) - historiska krajina w pódwjacornej Pólskej a pódzajtšnej Nimskej. Granicujo z Łužycu a Šlazyńskeju na pódpołdnju, Wjelikopólskeju na pódzajtšu a Pomorskeju na pódpołnocy. Stolica jo Lubuš.\n\nStawizny \n\n960-1025 - Wjerchojstwo Pólske\n1025-1138 - Kralojstwo Pólske\n1138-1173 - Šlazyńske Wjerchojstwo (Pólska)\n1173-1177 - Wrocławske Wjerchojstwo (Pólska)\n1177-1181 - Głogówske Wjerchojstwo (Pólska)\n1181-1248 - Wrocławske Wjerchojstwo (Pólska)\n1248-1249 - Legnicke Wjerchojstwo (Pólska)\n1249-1373 - Marka Bramborska\n1373-1415 - Kralojstwo Českeje\n1415-1701 - Marka Bramborska\n1701-1871 - Kralojstwo Pšuskeje\n1871-1919 - Nimski Rajch\n1919-1933 - Nimski Rajch\n1933-1945 - Nimski Rajch\n1945-1989 - Pólska Ludowa Republika, Nimska demokratiska republika\n1989-1990 - Pólska, Nimska demokratiska republika\nwót 1990 - Pólska, Nimska\n\nGalerija \n\nHistoriske krajiny Pólskeje\nNimska","num_words":137,"character_repetition_ratio":0.129,"word_repetition_ratio":0.031,"special_characters_ratio":0.348,"stopwords_ratio":0.007,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":45279.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Ma%C5%82a%20Litawska","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Mała Litawska ( Mała Litwa, Litwa Mniejsza; Mažoji Lietuva; Малая Литва) - krajina w Rusojskej (w kaliningradskem wobcerku), Litawskej a Pólskej. Nejwětše město jo Kłajpeda.\n\nStawizny \n\n1657-1701 - Pšuske Wjerchojstwo\n1701-1871 - Kralojstwo Pšuskeje\n1871-1919 - Nimski Rajch\n1919-1920 - Nimski Rajch\n1920-1923 - Nimski Rajch, Kłajpedski Kraj\n1923-1933 - Nimski Rajch, Litawska Republika\n1933-1939 - Nimski Rajch, Litawska Republika\n1939-1945 - Nimski Rajch\n1945-1990 - Sowjetski zwězk, Pólska\n1990-1991 - Sowjetski zwězk, Litawska, Pólska\nwót 1991 - Rusojska, Litawska, Pólska\n\nMěsta\n\nGalerija \n\nHistoriske krajiny Pólskeje\nLitawska\nRusojska","num_words":117,"character_repetition_ratio":0.132,"word_repetition_ratio":0.037,"special_characters_ratio":0.361,"stopwords_ratio":0.017,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":34509.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Podolske%20w%C3%B3jwodstwo","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Podolske wójwodstwo (pol. województwo podolskie) - dawne wójwodstwo w Pólskej w Podolskej w lětach 1434-1793.\n\nDawne wójwodstwa w Pólskej","num_words":27,"character_repetition_ratio":0.141,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.764,"perplexity_score":33361.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Parnawske%20w%C3%B3jwodstwo","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Parnawske wójwodstwo (pol. województwo parnawskie) - dawne wójwodstwo w Pólskej w lětach 1598-1620.\nDawne wójwodstwa w Pólskej","num_words":22,"character_repetition_ratio":0.154,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.809,"perplexity_score":33491.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Rawske%20w%C3%B3jwodstwo","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Rawske wójwodstwo (pol. województwo rawskie) - dawne wójwodstwo w Pólskej w Mazowskej w lětach 1462–1793.\n\nDawne wójwodstwa w Pólskej","num_words":24,"character_repetition_ratio":0.145,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.248,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.549,"perplexity_score":44001.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Inowroc%C5%82awske%20w%C3%B3jwodstwo","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Inowrocławske wójwodstwo (pol. województwo inowrocławskie) - dawne wójwodstwo w Pólskej.\n\nDawne wójwodstwa w Pólskej","num_words":18,"character_repetition_ratio":0.187,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.164,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.869,"perplexity_score":26787.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Stanis%C5%82aw%20Ko%C5%9Bcielecki","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Stanisław Kościelecki (* 1460, † 27. decembra 1534) jo był wójwoda inowrocławski w lětach 1511-1520, wójwoda brzeskokujawski w lětach 1520-1522, wójwoda sieradzski w lětach 1522-1523, wójwoda poznański w lětach 1525-1534, syn Jana Kościeleckego.\n\nMuž\nPólak\nRoź. 1460\nWum. 1534","num_words":46,"character_repetition_ratio":0.142,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.384,"stopwords_ratio":0.022,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.934,"perplexity_score":67327.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Kralojstwo%20Dyfed","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Kralojstwo Dyfed (wal. Teyrnas Dyfed) - historiski stat w Europje w lětach 410-920.\nHistoriski stat w Europje\nWales","num_words":25,"character_repetition_ratio":0.17,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.252,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.887,"perplexity_score":55930.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Gregor%20Gysi","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Gregor Florian Gysi (* 16. januara 1948 w Barlinju) jo nimski pšawiznik a politikaŕ Lěwice. Wón jo wót lěta 2005 pśedsedaŕ lěwicarskeje frakcije w zwězkowem sejmje.\n\nLiteratura \n Handbuch für Rechtsanwälte. o. O., 1990.\n Gysi, Thomas Falkner a Werner Hübner: Sturm aufs große Haus. Der Untergang der SED. Berlin 1990, ISBN 3910164072.\n Einspruch! Aufsätze, Reden, Briefe, Gespräche. Berlin 1992.\n Gysi, Uwe-Jens Heuer a Michael Schumann: Zwei geteilt. Über den Umgang mit der SED-Vergangenheit. Hamburg 1992, ISBN 3879756090.\n Das war's. Noch lange nicht! Autobiographische Notizen. Düsseldorf 1995, ISBN 3548750621.\n Freche Sprüche. Berlin 1995.\n Ingolstädter Manifest. Wir – mitten in Europa. Plädoyer für einen neuen Gesellschaftsvertrag. Berlin 1995.\n Nicht nur freche Sprüche. Berlin 1998, ISBN 3896023861.\n Über Gott und die Welt. Berlin 1999, ISBN 3896023152.\n Neue Gespräche über Gott und die Welt. Berlin 2000, ISBN 3896023519.\n Neueste Gespräche über Gott und die Welt. Berlin 2001, ISBN 3896023667.\n Ein Blick zurück, ein Schritt nach vorn. Hamburg 2001, ISBN 3455093388.\n Was nun? Über Deutschlands Zustand und meinen eigenen. Hamburg 2003, ISBN 3455093698.\n\nEksterne wótkaze \n\n Gysi-biografija\n\nMuž\nCłonk Lěwicy\nNimski politikaŕ\nRoź. 1948\nCłonk SED\nWótpósłańc zwězkowego sejma","num_words":300,"character_repetition_ratio":0.088,"word_repetition_ratio":0.076,"special_characters_ratio":0.328,"stopwords_ratio":0.003,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.644,"perplexity_score":25256.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Dorpatske%20w%C3%B3jwodstwo","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Dorpatske wójwodstwo (pol. województwo dorpackie) - dawne wójwodstwo w Pólskej w lětach 1598-1620.\nDawne wójwodstwa w Pólskej","num_words":23,"character_repetition_ratio":0.155,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.813,"perplexity_score":28956.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/10.%20nowembra","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"10. nowembra jo 314. źeń gregorjaniskeje pratyje (315. w pśestupnych lětach), toś do kóńca lěta wóstawa hyšći 51 dnjow.\n\nTšojenja\n\nNarodniny \n 1932: Alfons Hrjehor – serbski dirigent a spěchowaŕ serbskeje muziki († 1990)\n 1968: Marek Benda – česki politikaŕ\n\nWumrěśe \n 1673: Michał Korybut Wiśniowiecki – pólski kral (* 1640)\n 1982: Leonid Brešnjew – sowjetski politikaŕ a šef komunistiskeje strony (* 1907)\n 2006: Jack Palance - westernowy grajaŕ ze Zjadnośonych statow Ameriki (* 1919)\n 2008: Miriam Makeba - pódpołdnjoafrikańska spiwarka (* 1932)\n 2015: Helmut Schmidt - nimski socialdemokratiski politikaŕ (* 1918)\n 2019: Hync Roj - serbski komponist a wucabnik (* 1927)\n\nWótkaz \n\n1110\n10","num_words":134,"character_repetition_ratio":0.02,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.345,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.981,"perplexity_score":115269.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Nina%20Badri%C4%87","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Nina Badrić (roź. 4. julija 1972) jo chorwatska spiwaŕka. \n\nChorwat\nRoź. 1972\nSpiwaŕ\nŽona","num_words":19,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.337,"stopwords_ratio":0.053,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":32067.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Ming%C9%99%C3%A7evir%20Stat%20Uniwersita","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Mingəçevir Stat Uniwersita (azerska Mingəçevir Dövlət Universiteti - MDU) jo uniwersita w Mingəçevir w Azerbajdžanje. Uniwersita bu załožona 2015.\n\nPśispomnjeśa\n\nUniwersita w Azerbajdžanje","num_words":44,"character_repetition_ratio":0.162,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.176,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.881,"perplexity_score":47066.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/L%C9%99nk%C9%99ran%20Stat%20Uniwersita","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Lənkəran Stat Uniwersita (azerska Lənkəran Dövlət Universiteti - LDU) jo uniwersita w Lənkəran w Azerbajdžanje. Uniwersita bu załožona 1991.\n\nPśispomnjeśa\n\nWótkaze\nOficialna strona (azerska)\n\nUniwersita w Azerbajdžanje","num_words":51,"character_repetition_ratio":0.139,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.183,"stopwords_ratio":0.039,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.915,"perplexity_score":33865.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Tavo%20Burat","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Tavo Burat (* 22. maja 1932 w Stezzanoje; † 8. decembra 2009 rowno tam, jo pseudonym Gustavo Buratti Zanchi) jo był italski žurnalist a politikaŕ.\n\nZ lěta 1964 Burat jo był sekretaŕ mjazynarodnego zjadnośeństwa, kótarež su rěcy a kultury zdźaržaś kśěło, kótarež su wót wumrěśa wobgrozone. Wón wósebnje se procował wó wuchowanje Piedmontšćiny a Franko-Provencalšćiny.\n\nBibliografija\n\nItalski \n 1957: Diritto pubblico nel Cantone dei Grigioni\n 1974: La situazione giuridica delle minoranze linguistiche in Italia, dins I diritti delle minoranze etnico-linguistiche\n 1976: In difesa degli altri, dins U. Bernardi, Le mille culture, Comunità locali e partecipazione politica\n 1981: Decolonizzare le Alpi, dins Prospettive dell'arco alpino\n 1989: Carlo Antonio Gastaldi. Un operaio biellese brigante dei Borboni\n 1997: Federalismo e autonomie. Comunità e bioregioni\n 2000: Fra Dolcino e gli Apostolici tra eresia, rivolta e roghi\n 2002: L'anarchia cristiana di Fra Dolcino e Margherita (Ed. Leone & Griffa)\n 2004: Eretici dimenticati. Dal Medioevo alla modernità (Ed. DeriveApprodi)\n 2006: Banditi e ribelli dimenticati. Storie di irriducibili al futuro che viene (Ed. Lampi di Stampa)\n\nPiedmontski \n 1979: Finagi (Ca dë studi piemontèis)\n 2005: Lassomse nen tajé la lenga, (ALP) \n 2008: Poesìe, (Ca dë studi piemontèis)\n\nNožki\n\nWótkaz \n\nItalianaŕ\nRoź. 1932\nWum. 2009\nŽurnalist","num_words":313,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.259,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.397,"perplexity_score":31661.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Hugo%20Gunckel%20L%C3%BCer","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Hugo Gunckel Lüer (* 23. awgusta 1901 we Valdivia, Chilska; † 10. julija 1997 w Santiago de Chile) jo był chilski botanikaŕ a aptejkaŕ, kótaryž stwóri zakłady za modernu botanisku taksonomiju.\n\nWózjawjenja\n\nKnižne \n Helechos de Chile Monografías Anexos de los Anales de la Universidad de Chile, 245 pp. \n Bibliografía Moliniana Fondo Andrés Bello, 166 pp.\n\nRozpšawy \n (1948) \"La floración de la quila y el coligüe en la Araucanía.\" Ciencia e Investigación 4: 91-95. \n (1953) \"Plantas chilenas estudiadas por Linneo.\" Revista Universitaria (Chile) 38: 67-76 \n (1959) \"Nombres indígenas relacionados con la flora chilena.\" Facultad de Química y Farmacia, Universidad de Chile, Santiago de Chile, \n (1967) \"Fitonimia atacameña, especialmente cunza.\" Anales de la Academia Chilena de Ciencias Naturales 52: 1 – 81 \n (1972) \"Plantas chilenas descritas como nuevos por Juan Ignacio Molina y sus concordancias con la nomenclatura botánica actual.\" Noticiario Mensual del Museo Nacional de Historia Natural, Año 17 (N° 197):3-11. \n (1979) \"Vocablos populares técnicos relacionados con la industria del alerce\" Noticiario Mensual del Museo Nacional de Historia Natural 274-275 \n (1980) \"Plantas magicas mapuche.\" Terra Ameriga 41:73-75. \n z C. Munizaga, 1958) \"Notas etnobotánicas del pueblo atacameño de Socaire, o etnobotánica de Socaire.\" Publicaciones del Centro de Estudios Antropológicos 5: 9-40. \n (1982). Significado de nombres genéricos de algunas plantas de la flora chilena. Academia N° 4. Academia Superior de Ciencias Pedagógicas. 157-180 Chloris chilensis vol. 9., Nº2) \n\nBotanikaŕ\nChilenaŕ\nMuž\nRoź. 1901\nWum. 1997","num_words":385,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.027,"special_characters_ratio":0.288,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.811,"perplexity_score":38240.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Mainz","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Mainz (nimski Mainz) jo město w Nimskej a stolica Rheinland-Pfalcojskeje. Lažy pśi pódwjacornej kšomje zwězkowego kraja na lěwem brjoze Ryna, znapśeśiw wulewje Mohana do Ryna. Na pšawem brjoze Ryna spózy zlewa Mohana a Ryna lažy Wiesbaden, głowne město zwězkowego kraja Hesseńska.\n\nMainz ma pśisamem dwěsćě tysac wobydlarjow.\n\nWótkaz \n\nNimska krajna stolica\nSedlišćo pśi Rynje\nSedlišćo w Rheinland-Pfalcojskej","num_words":89,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.171,"stopwords_ratio":0.067,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":44388.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Fryco%20Latk","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Fryco Latk, nim. Fritz Lattke (* 7. februara 1895 w Gatojcach, † 9. nowembra 1980 we Weimarje) jo był serbski mólaŕ a \tgrafikaŕ.\n\nLiteratura \n\n Dora und Heinrich Liersch: Fritz Lattke – ein Maler der Spreewaldlandschaft, [w:] Cottbuser Heimatkalender, 1993.\n Alfred Krautz, Benno Pötschke: Wendische Bilderwelten. Der Kunst von Heide und Spreewald auf der Spur, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn 1999, ISBN 3-7420-1765-9.\n Hans Vollmer a.dr.: Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler, Bd. 3. E.A. Seemann Verlag, Lipsk 1999, ISBN 3-363-00730-2 (Nachdr. d. Ausg. Leipzig 1956).\n Alfred Krautz, Maria Mirtschin a.dr.: Fritz Lattke – Maler und Illustrator. 2. wud. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn 2005, ISBN 3-7420-1636-9.\n\nEksterne wótkaze \n Da ist was geschehen. Kinderbuch von Joachim Rohde mit Bildern von Fritz Lattke\n\nGrafikaŕ\nMólaŕ\nMuž‎\nSerb\nRoź. 1895\nWum. 1980","num_words":216,"character_repetition_ratio":0.075,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.311,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.752,"perplexity_score":28379.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/John%20Travolta","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"John Travolta (pópšawem Jonathan Joseph Travolta; 18. februara 1954 w Englewood, New Jersey) jo US-amerikański komikaŕ a grajaŕ.\n\nWótkaz\n\nKomikaŕ\nGrajaŕ\nUS-Amerikanaŕ\nRoź. 1954\nMuž","num_words":41,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.25,"stopwords_ratio":0.073,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":13460.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Herbert%20Cerna","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Herbert Cerna, teke: Herbert Cernja, nim. Herbert Zerna (* 9. septembra 1905 w Górach, † 24. oktobra 1955 w Popojcach) jo był dolnoserbski faraŕ, teolog a spisowaśel, domowniski slěźaŕ, prědny serbski filmaŕ\n\nHerbert Cerna jo se naroźił ako syn ceptarja, Mjertyna Cerny. Wón jo był wuknik w Chóśebuskem gymnaziumje a potom jo studěrował ewangelsku teologiju na uniwersiśe w Jenje, Tübingenje a Halle. Wót lěta 1937 až do 1945 Cerna jo był z fararjom w Janšojcach. Po wójnje wót lěta 1949 jo wón fararił w Popojcach. \n\nCerna jo pisał pśinoski do Chóśebuskich casnikow a teke jo fotografěrował ludowe nałogi. Wokoło lěta 1930 wón jo zachopił filmy wjerśiś. W zymje 1930-1931 Cerna jo spisał graśe Moja domownja, kotarež jo było pśedstajone prědny raz w Janšojcach w 1931.\n\nTwórby \n Dolnoserbska drastwa, 1929\/30, 3 minuty, režija gromaźe z Vladimírom Zmeškalom\n Dolna Łužyca, 1929\/30, 6 minutow, režija gromaźe z Vladimírom Zmeškalom\n Serbski swěźen we Wětošowje, 1930, 10 minutow, režija gromaźe z Vladimírom Zmeškalom\n Kulowska gmejna, 1930\/31, 8 minutow\n Moja domownja. Źewjeś wobrazow ze serbskego žywjenja, źiwadłowe graśe\n\nPublikacije w knigłach \n2008 - Źo jo mój dom, [w:] Ze žywjenja na lanźe: pratyjarje wulicuju, Budyšyn.\n\nNožki\n\nLiteratura \n Gerat Hančka: Cerna, Herbert, [w:] Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, Budyšyn 1984, b. 85-86.\n Pawoł Nowotny, Dolnoserbske pismojstwo 1918-1945, Budyšyn 1983, b. 75-76.\n\nDomownjowědnik\nFaraŕ\nSerb\nRoź. 1905\nWum. 1955\nMuž","num_words":308,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.03,"special_characters_ratio":0.279,"stopwords_ratio":0.029,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":50475.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/%C5%A0iprage","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Šiprage jo město Bosniskeje a Hercegowiny. Ma wokoło 788 wobydlarjow (2013).\n\nClimat\n\nPopulacja\n\nGaleria\n\nZarodk\n\nInternet\n\n \nhttp:\/\/www.maplandia.com\/bosnia-and-herzegovina\/republika-srpska\/siprage\/ Maplandia\nhttp:\/\/www.satellitecitymaps.com\/europe-map\/bosnia-and-herzegovina-map\/federation-of-bosnia-and-herzegovina-map\/%C5%A1iprage-map\/\nhttp:\/\/www.distancesfrom.com\/distance-from-Siprage-to-Banja-Luka-Bosna-i-Hercegovina\/DistanceHistory\/5243320.aspx\nhttp:\/\/www.maplandia.com\/bosnia-and-herzegovina\/republika-srpska\/siprage\/ Maplandia\nhttp:\/\/www.satellitecitymaps.com\/europe-map\/bosnia-and-herzegovina-map\/federation-of-bosnia-and-herzegovina-map\/%C5%A1iprage-map\/\nhttp:\/\/www.distancesfrom.com\/distance-from-Siprage-to-Banja-Luka-Bosna-i-Hercegovina\/DistanceHistory\/5243320.aspx\nhttp:\/\/www.udaljenosti.com\/bosna\/- Distances in B&H\n\nSedlišćo w Bosniskej a Hercegowinje","num_words":155,"character_repetition_ratio":0.143,"word_repetition_ratio":0.63,"special_characters_ratio":0.208,"stopwords_ratio":0.032,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.524,"perplexity_score":35.8,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jill-Francis%20Ketlicojc","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jill-Francis Ketlicojc, nim. Jill-Francis Käthlitz, pseudonym Źilka, (roź. 1991) jo dolnoserbska spisowaśelka, basnikaŕka a redaktorka Nowego Casnika.\n\nWóna jo studěrowała pśirownujucu literaturu a interdisciplinarne pólske studija na uniwersiśe Mjertyna Luthera w Halle-Wittenberg.\n\nJill-Francis Ketlicojc pišo basni a wulicowańka, kótarež su wózjawjane w Rozhlaźe, Nowem Casniku, Serbskej šuli, Płomjenju a Pratyji.\n\nPublikacije\n2015 - Kak jo kobołk swóju smjerźinu dostał (wulicowańko za źiśi), [w:] Pratyja za 2015, b. 124-127.\n2016 - Plandrak, Plańtśak a Pumpak (wulicowańko za źiśi), [w:] Pratyja za 2016, b. 127-129.\n2017 – basni, [w:] Basnikarska kjarmuša. Lyrika pó dolnoserbsku, wudawaŕ a zestajaŕ: Bernd Pittkunings\n2017 - Barwy krokusow (wulicowańko za źiśi), [w:] Pratyja za 2017, b. 118-121.\n2020 - Wuchack głupack a druge tšojeńka, knigły za źiśi, Budyšyn\n2021 - Basnjeca banjawa, knigły za źiśi, ilustracije Martina Burghart-Vollhardt, Budyšyn\n2022 - Zaječk hłupačk a druhe powědki, pśestajił do górnoserbšćiny Jan Měškank, Budyšyn\n2023 - Pyšpot procha ∙ In Sand und Wolken geschrieben, ilustrěrowała Isa Bryccyna, Budyšyn\n\nTeksty w Rozhlaźe\n Jill-Francis Ketlicojc, dowiźenje (baseń), Rozhlad 07\/2019\n\nNožki\n\nWótkaze \n Gregor Wieczorek, Ma spódobanje na 'śmojtej romantice', Nowy Casnik, 11.10.2017\n Jill-Francis Ketlicojc cyta z knigłow Wuchack głupack a druge tšojeńka\n Jill-Francis Ketlicojc cyta baseń Nocna wutšoba\n Jill-Francis Ketlicojc cyta baseń Wjacorne spomnjeśe\n\nSerb\nRoź. 1991\nSpisowaśel\nŽona","num_words":319,"character_repetition_ratio":0.104,"word_repetition_ratio":0.029,"special_characters_ratio":0.26,"stopwords_ratio":0.022,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":31343.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Erika%20Janowa","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Erika Janowa, teke: Erika Jahnowa, nim. Erika Jahn (roź. 3. julija 1932, wum. 12. awgusta 2022) jo serbska ceptaŕka, pśełožowaŕka, wudawaŕka a zestajaŕka głownje źiśecych knigłow. \n\nWóna jo se naroźiła do Rozmejoc familije w Rownem. W lěśe 1949\/50 jo studěrowała na Serbskem ceptaŕskem wustawje w Radworju. Pón jo absolwěrowała studij na Pedagogiskej wusokej šuli w Podstupimje[https:\/\/www.setev.de\/setdatei\/ArchivPB\/PB2012%2007.pdf Christiana Piniekowa, \"Pśecej som źěłała za to serbske“. W Dešnje wóswěśijo Erika Jahnowa swój 80. narodny źeń, Pómhaj Boh, 08\/2012, b. 4-5]<\/ref>. Jo źěłała ako wucabnica w Brjazynje na zakładnej šuli a w Dešnje. \n\nWóna jo Domowniski muzeum w Dešnje w 1983 załožyła. W lěśe 1997 jo wóna myto Domowiny dostała. \n\n Publikacije \n1988: Pojź sobu do Serbow. Dolnoserbske źěśece gronka a basni, Budyšyn (tam wokoło 28 gronkow, m.dr: Naga žaba rjaga, Naše grajki, Moja bombawa, Moluj sobu!, Moj plon, Mydłowe puchorki, Na źeń źěśi, Halo, Danka!, a t.d.)\n1989: Dwe lěśe w Depsku [w:] Ako smy chopili ceptariś. Dopomnjeńki wucabnikow prědnych lět, wud. Christa Brandtowa, Budyšyn \n1996: Świce ptaški – šwicym ja (gronka a graśa za źiśi), Budyšyn \n2000: Wjacornjejše stawanje. Dolnoserbske basni slědnych 50 lět, wudała Erika Jahnowa, Budyšyn \n2008: Ja, Kowaloc Hanka; Ta luba serbska rěc, [w:] Ze žywjenja na lanźe: pratyjarje wulicuju, Budyšyn.\n2017: Narjony Fryco; Změna abo Monolog pśed medalju, [w:] Basnikarska kjarmuša. Lyrika pó dolnoserbsku, wudawaŕ a zestajaŕ: Bernd Pittkunings\n\n Pśełožki do dolnoserbšćiny \n1956: Maśizna za nałožowanje serbskeje rěcy w serbskich źěśownjach B (z górnoserbšćiny), Barliń\n1957: Naša serbšćina. Wucbnica za 5. lětnik (z górnoserbšćiny), Barliń\n1958: Naša serbšćina. Wucbnica za 6. lětnik (z górnoserbšćiny), Barliń\n1988: Jan Radyserb-Wjela Z nalěśim, pšełožyła Erika Janowa \n1989: Marja Krawcec, Marhata Cyžec Kněz Mroz a kněni Zyma, pšebasniła a pšełožyła Erika Janowa\n1989: Kito Lorenc, Po jsy ženjo job job job, pšełožyła Erika Janowa \n1991: Michał Nawka, Liška pśěga styri koze1992: Michał Nawka, Škobrjonkowe tyrlili (zestajił Pětr Donat, pśestajiła Erika Janowa)\n1995: Eugen Spálený, Lýdia Zubajová Měto, Ajta a Dadko na prozninach (wobrazowe knigły za źiśi, ze słowakskeje rěcy pśestajiła Erika Janowa)\n1998: Zdeněk Miler, Josef Brukner Kšetka źeń, pśebasniła Erika Janowa\n2001: Madlena Nasticcyna, Chto tam łazy, ganja, lěta'' pšełožyła Erika Janowa\n\nNóžki\n\nWótkaze \n Erika Janowa, Starosći wó serbsku rěc, 10 lět modelowy projekt Witaj, b. 33\n Marion Hirche, Die Silberhochzeit der sorbischen Tradition, Lausitzer Rundschau, 11.10.2008\n Informacija na boce domowina-verlag.de\n\nCasnikaŕ\nNosaŕ Myta Domowiny\nPśełožowaŕ\nSerb\nWucabnik\nRoź. 1932\nWum. 2022\nŽona","num_words":584,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.031,"special_characters_ratio":0.267,"stopwords_ratio":0.017,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":32081.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Monika%20S%C5%82okowa","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Monika Słokowa, nim. Monika Sloka (roź. Bukec, pózdźej Pawlowa a Słokowa, 28. januara 1936 w górnoserbskich Pěskecach) jo serbska awtorka, pśełožowaŕka a zestajaŕka knigłow. Wóna jo źěłała ako redaktorka Nowego Casnika a Pratyje. W 1965 jo dostała cesne znamuško Domowiny.\n\nPublikacije \n1973: Surowa štrofa. Humor Dolnych Serbow, zestajałej Wylem Bjero a Monika Pawlowa (=Słokowa), Budyšyn\n1976: Spokojom, wulicowańko, w: Griby pytaś. Antologija dolnoserbskeje literatury, zest. Ingrid Naglowa a Fryco Libo, Budyšyn\n1980: Marija-Magdalena, wulicowańko, w: Lubosć pytaś. Antologija dolnoserbskeje literatury, zest. Ingrid Naglowa, 117 b.\n1984: Surowa štrofa. Humor Dolnych Serbow, zestajałej Wylem Bjero a Monika Pawlowa (=Słokowa), Budyšyn (druge wudaśe)\n1985: Rože za starku, [w:] Dejm hyšći bomki sajźaś. Antologija dolnoserbskeje literatury, Budyšyn\n1989: Mariny prědny dowol, [w:] Na mjazy. Antologija dolnoserbskeje literatury, Budyšyn\n1999: Kumpanki kulowaty narodny źeń, wulicowańko, w: Źiw se njewospjetujo. Antologija dolnoserbskeje proze, wudała Ingrid Hustetowa, Budyšyn\n2008: Tśi lustne spomnjeńki na ceptarja Riza, Jadno wócko buźo glědaś a to druge spaś, Žeńska na wuběgach [w:] Ze žywjenja na lanźe: pratyjarje wulicuju, Budyšyn.\n\nPśełožki do dolnoserbšćiny \n1981: Handrij Zejler, Kuntworki graju: basni a spěwy za źěśi, pśełožyła z górnoserbšćiny m. dr. Monika Słokowa\n\nNóžki\n\nLiteratura\n Awtorki a awtory, [w:] Źiw se njewospjetujo. Antologija dolnoserbskeje prozy, wudała Ingrid Hustetowa, Budyšyn, b. 152.\n\nSpisowaśel\nPśełožowaŕ\nCasnikaŕ\nSerb\nRoź. 1936\nŽona","num_words":303,"character_repetition_ratio":0.112,"word_repetition_ratio":0.122,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.023,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":34453.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Gerat%20Nagora","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Gerat Nagora, nim. Gerhard Nagora (roź. 27. decembra 1936 w Mósće, wum. 4. maja 2010 w Chóśebuzu) – jo był dolnoserbski wucabnik, awtor a pśełožowaŕ knigłow za źiśi, redaktor Pratyje 1993-2004. Wón jo był cłonk Dolnoserbskeje rěcneje komisije.\n\nGerat Nagora jo źěłał ako wucabnik serbšćiny a kreslenja w Serbskej rozšyrjonej wušej šuli (SRWŠ) w Chóśebuzu. Spisowaśelka Mirelle Nagora jo jogo źowka.\n\nW lěśe 1982 jo Gerat Nagora dostał cesne znamuško Domowiny, a w 1991 - myto Domowiny.\n\nPublikacije\n2002: Wumějom dwě recy. Nimsko-dolnoserbska pśirucka za kubłarki we WITAJ-źiśownjach, Budyšyn\n2004: Anka, Jonas a 7 bajankow\n2004: Terminologija za computer, internet, e-mail a handy. Wopytowański material, Chóśebuz, red. Christiana Piniekowa \n2009: Terminologija za pśedmjata kreslenje a wuměłstwowe kubłanje. Wopytowański material, red. Ch. Piniekowa, M. Hašcyna, S. Joppekowa, E. Filipowa, Chóśebuz, 160 b. \n2020: Wumějom dwě recy. Nimsko-dolnoserbska pśirucka za kubłarki we WITAJ-źiśownjach, Budyšyn (nowe wudaśe)\n\nPśełožki do dolnoserbšćiny \n1999: Mirelle Nagora, Im Tal der roten Kleeblüten \/ W dole cerwjenych kwiśinkow, pśestajił Gerat Nagora\n2005: Nataša Tanská, Puf a Muf (pśestajił Gerat Nagora)\n2006: Jurij Brězan, Kak jo elefant do gribow šeł (z górnoserbšćiny pśestajił Gerat Nagora)\n2007: Jěwa-Marja Čornakec, Kak Kak jo myška Pip-pip plěwaś nawuknuła (z górnoserbšćiny pśestajił Gerat Nagora)\n2009: Jěwa-Marja Čornakec, Kak jo ježyk Štapak skóńcnje spaś nawuknuł (z górnoserbšćiny pśestajił Gerat Nagora)\n2008: Słowka ako jaskolicka; Dopomnjenki starego cłowjeka na Mata Kosyka, [w:] Ze žywjenja na lanźe: pratyjarje wulicuju, Budyšyn.\n2010: Thomas Binder, Leoni a Leo, pśestajił Gerat Nagora\n2010: Jěwa-Marja Čornakec, Wroblik Frido a jogo pśijaśele, (słuchoknigły; z górnoserbšćiny pśestajił Gerat Nagora)\n\nNóžki\n\nWótkaze \n Informacija na boce domowina-verlag.de\n\nCłonk Dolnoserbskeje rěcneje komisije\nNosaŕ Myta Domowiny\nPśełožowaŕ\nSerb\nSpisowaśel\nWucabnik\nRoź. 1936\nWum. 2010\nMuž","num_words":402,"character_repetition_ratio":0.107,"word_repetition_ratio":0.071,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.02,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":30008.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Fryco","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Fryco jo dolnoserbske muskece pśedmě, zeserbšćona forma nimskej pśedmjeni Fritz a Friedrich.\n\nNosarje mjenja \n Fryco Bojt (1826-1892) - dolnoserbski wucabnik a publicist\n Fryco Fobo (1895-1975) - dolnoserbski faraŕ a basnikaŕ \n Fryco Grešeńc (1891-1965) - dolnoserbski wucabnik\n Fryco Kitlaŕ (1891-1981) - dolnoserbski wucabnik a ludowy wuměłc\n Fryco Krygaŕ (1929–2017) – dolnoserbski bur a wulicowaŕ \n Fryco Kšamaŕ (roź. 1940) - serbski towarišnostny a kulturny procowaŕ\n Fryco Latk (1895-1990) - serbski mólaŕ a grafikaŕ \n Fryco Morling (1894-1974) - serbski kulturny procowaŕ \n Fryco Nakońc (1920-1967) - domowinski procowaŕ\n Fryco Rocha (1863-1942) - dolnoserbski wucabnik, klasikaŕ dolnoserbskeje literatury\n Fryco Wojto (roź. 1940) - dolnoserbski kulturny procowaŕ, šołta w Hochozy\n\n Pawoł Fryco Broniš (1830–1898) – delnjoserbski faraŕ\n Kito Fryco Stempel (1787-1867) - dolnoserbski faraŕ a pśełožowaŕ‎\n Jan Karlo Fryco Swora (1818-1884) - dolnoserbski faraŕ \n\nFryco jo teke serbske swójźbne mě:\n\n Jan Albert Nathanael Fryco (1772-1803) – delnjoserbski faraŕ a kulturny procowaŕ \n Jan Bjedrich Fryco (1747-1819) - dolnoserbski faraŕ a pśełožowaŕ‎\n Pomgajbog Kristalub Fryco (1744-1815) – delnjoserbski faraŕ \n\nSerbske mě","num_words":216,"character_repetition_ratio":0.158,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.32,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":111739.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Lota%C5%95%20Balko","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Lotaŕ Balko, nim. Lothar Balke (roź. 1. apryla 1928 we Wikach, wum. 2. oktobra 2008) jo był serbski ludowědnik, etnograf, specialist za serbsku drastwu a awtor młogich wědomnostnych studijow.\n\nTkajarska śpa w Drjowku, kótaruž wón jo załožył, jo něnto pomjenjona k jogo cesći \"Dom dr. Lotara Balka\".\n\nPublikacije\n1976 - Die Tracht der Sorben um Lübbenau = Drastwa Serbow wokoło Lubnjowa, Budyšyn (zwězk 5.2. w rěźe Serbske narodne drasty)\n1976 - Sorbische Stickereien, Budyšyn, 68 b. \n1977 - Die Tracht der Sorben um Senftenberg und Spremberg = Drastwa Serbow wokoło Złego Komorowa a Grodka, Budyšyn (zwězk 5.3. w rěźe Serbske narodne drasty)\n1980 - 700 Jahre Drebkau: 1280-1980, Drjowk, 31 b.\n1980 - Jatšowne jaja, wulicowańko, w: Lubosć pytaś. Antologija dolnoserbskeje literatury, zest. Ingrid Naglowa.\n1985 - Sorbisches Trachtenbuch, Budyšyn (gromaźe z Albrechtom Langom), 170 b.\n1985 - Kniha serbskich drastow, Budyšyn (gromaźe z Albrechtom Langom, zeserbšćił Sigmund Musiat), 170 b.\n1994 - Bauen und Wohnen in Heide und Spreewald. Vom Wandel Lausitzer Volksarchitektur im 20. Jahrhundert, Budyšyn (Spisy Serbskego instituta, zwězk 6)\n2002 - Sorbisches Trachtenbuch, Budyšyn (gromaźe z Albrechtom Langom, druge wudaśe), 191 b.\n2008 - Togo kónja znajom, Spiwanje na śichem pětku 1944 w Prjawozu, [w:] Ze žywjenja na lanźe: pratyjarje wulicuju, Budyšyn.\n2011 - Sorbische Ostereier. Jutrowne jejka. Jatšowne jaja, Budyšyn, 63 b.\n\nNóžki\n\nŽrědła \n Helmut Kaltšmit, Leksikon awtorow serbskich knihow 1945-1978, Budyšyn 1979, b. 9-10.\n\nWótkaze\n Heidi Dieh, Zerbrechliches aus 32 Ländern, neues-deutschland.de, 10.04.1993\n Aufgenommen und ausgestellt von Lothar Balke, Lausitzer Rundschau, 24.02.2004\n Dr. Lotar Balko, Serbske Nowiny03. apryla 2018\n\nLudowědnik\nSerb\nRoź. 1928\nWum. 2008\nMuž","num_words":395,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.075,"special_characters_ratio":0.295,"stopwords_ratio":0.005,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":29967.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Ingrid%20Naglowa","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Ingrid Naglowa, teke: Ingrida Nagelowa, nim. Ingrid Nagel (roź. Wěrik 26. januara 1939) jo dolnoserbska spiwaŕka, ceptaŕka, rozgłosowa redaktorka a spisowaśelka, awtorka wulicowańkow a zestajaŕka antologijow dolnoserbskeje literatury. Wóna jo była cłonk serbskeje kupki Judahej. \n\nIngrid Nagelowa jo źowka serbskego ludowego wuměłca, Wylema Wěrika. Druga źowka Wylema Wěrika a sotša Ingrid Nageloweje jo Roža Šenkarjowa.\n\nPublikacije \n1970 - Pišomy serbski (druge wudaśa: 1974, 1977, 1988)\n1974 - Źo jo Milenka?, Budyšyn, 44 b., il. Eberhard Binder\n1974 - Hdźe je Milenka?, Budyšyn, 44 b., il. Eberhard Binder (w górnoserbšćinje)\n1975 - Wo ist Milenka?, Budyšyn, 44 b., il. Eberhard Binder (w nimšćinje; druge wudaśa: 1976, 1978, 1982, 1986)\n1976 - Griby pytaś. Antologija dolnoserbskeje literatury, zest. Ingrid Naglowa a Fryco Libo, Budyšyn\n1978 - Hdźe je Milenka?, Budyšyn, 44 b., il. Eberhard Binder (w pólšćinje)\n1978 - Jajko Njok, Budyšyn, 10 b., il. Peter Israel\n1978 - Ničodak, Ingrid Naglowa, Gerat Libš a Peter Israel, Budyšyn, 10 b.\n1980 - Lubosć pytaś. Antologija dolnoserbskeje literatury, zest. Ingrid Naglowa, 117 b.\n1980 - Pśedsłowo, Na kuligu, wulicowańko, w: Lubosć pytaś. Antologija dolnoserbskeje literatury, Budyšyn\n1985 - Dejm hyšći bomki sajźaś. Antologija dolnoserbskeje literatury, zest. Ingrid Naglowa, Budyšyn\n\nNožki\n\nWótkaze \n Wylem Wěrik, Serbske Nowiny, 31.01.2018\n\nSpisowaśel\nŽurnalist\nWucabnik\nSerb\nRoź. 1939\nŽona","num_words":303,"character_repetition_ratio":0.113,"word_repetition_ratio":0.122,"special_characters_ratio":0.294,"stopwords_ratio":0.013,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":33885.5,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Gregor%20Kliem","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Gregor Kliem jo serbski muzikaŕ, ethnomuzikolog, sobuźěłaśer a muzikowy redaktor Bramborskego serbskego radija, iniciator a cłonk kupki Serbska reja. Dopisowaŕ Rozhlada.\n\nWón jo absolwent Dolnoserbskego gymnaziuma. Pón jo muzikowědomnosć a ethnomuzikologiju studěrował. W lětach 2009-2010 jo był sobuźěłaśer w FSJ Kultur (Chóśebuz). Wón jo był cłonk kupki Die Folksamen, źož jo na akordeonje grał a cłonk kupki The Jazzhamsters, źož jo na bass gitarje grał. Wót 2013 jo aktiwny ako lichy awtor za Bramborske serbske radijo rbb. Wót 1. oktobra 2018 źěła ako lichy sobuźěłaśeŕ w muzikowem wótźělenju pśi Serbskem rozgłosu rbb w Chóśebuzu.\n\nPublikacije\n2014 - Serbska kultura? Serbska rěc? To njamóžo wěc wšykno byś!, Rozhlad 3\/2014\n2015 – Reflexionen zu einer gesellschaftwirksamen hybridologischen Perspektive, [w:] Das Reine und das Vermischte – 15 Jahre danach, Ines Keller, Fabian Jacobs (Hsg.), Münster-New York, b. 165-176.\n2016 – Žywu serbsku reju na źinsajšnu wašnju slědk na rejowanišćo pśinjasć. Projekt Serbska reja, Rozhlad 05\/2016\n2017 – Šesć komponistow, styri instrumenty a kralojska disciplina, Rozhlad 2\/2017\n2017 – Keltiske slědy w Šotiskej, Rozhlad 7-8\/2017\n2018 – Jano špica lodoweje góry, Rozhlad 3\/2018\n2020 - Dolna Łužyca spiwa, rozšyrił a znowego zestajił Gregor Kliem.\n\nNóžki\n\nWótkaze\n Gregor Wieczorek, Mój syn wótrosćo dwójorěcnje: Gregor Kliem, Nowy Casnik, 01.02.2017 (rozgrono z Gregorom Kliemom)\n Gregor Kliem, Žywu serbsku reju na źinsajšnu wašnju slědk na rejowanišćo pśinjasć. Projekt Serbska reja, Rozhlad 5\/2016\n Gregor Kliem, Serbska kultura? Serbska rěc? To njamóžo wěc wšykno byś!, Rozhlad 3\/2014\n Serbska reja\n\nSerb\nMuzikaŕ\nRoź. 1990\nMuž","num_words":315,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.072,"special_characters_ratio":0.257,"stopwords_ratio":0.019,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":45127.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Hartmut%20Leipner","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Hartmut S. Leipner (roź. 6. oktobra 1958) jo serbski wědomnostnik, fyzikaŕ, wjednik interdisciplinarnego centruma materialowych slěźenjow uniwersity w Halle. Wón jo pśedsedaŕ Spěchowańskego towaristwa za serbsku rěc w cerkwi a cłonk wósadneje rady Nimskeje cerkwje. Bydli w Žylowku. Dopisowaŕ Rozhlada, Nowego Casnika a awtor Nabóžnego wusćełanja w Bramborskem serbskem radiju. Hartmut Leipner jo cłonk pśedsedaŕstwa dolnoserbskego wótźelenja Maśice Serbskeje. \n\nW měrcu 2018 jo Hartmut S. Leipner był ako powědaŕ Rady starostow z Dolneje Łužyce wuzwólony.\n\nPublikacije\n2020: Angela Stachowa, Slědne dny Strowja (pśełožk z górnoserbšćiny) \n2021: Bóže słowo na kuždy źeń 2021 (gronka ochranojskeje bratšojskeje wósady), zestajił Hartmut S. Leipner\n2022: Bóže słowo na kuždy źeń 2022 (gronka ochranojskeje bratšojskeje wósady), zestajił Hartmut S. Leipner\n\nNóžki\n\nWótkaze\n Informacije na boce cmat.uni-halle.de\n Hartmut Leipner, Wenden = Sorben, Rozhlad 2\/2016\n Hartmut Leipner, ...ako raj?, Rozhlad 7-8\/2015\n Hartmut Leipner, Zachad 2170, Rozhlad 3\/2016\n\nSerb\nFyzikaŕ\nRoź. 1958\nPśełožowaŕ\nMuž","num_words":220,"character_repetition_ratio":0.09,"word_repetition_ratio":0.114,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.005,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":42828.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jan%20Rak","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jan Rak, łat. Johannes Aesticampianus, nim. Johannes Rack a Hans Rack (roź. 1457 w Žemrju, wum. 31. maja 1520) – jo był humanistiski wucony serbskego póchada, teolog, basnikaŕ a spisowaśel, załožaŕ Chóśebuskeje łatyńskeje šule (gymnaziuma). Wón jo był poeta laureatus.\n\nWón jo se w Žemrju (Sommerfeld) naroźił ako syn Mata Raka. Pón jo studěrował w Krakowje, źož jo teke w lětach 1491-1498 źěłał ako wucabnik retoriki. 1498-1502 jo drogował a źěłał we wšakich uniwersitach (Wien, Bologna, Rom, Straßburg, Basel).\n\nPublikacije\n\n1499 - Petri Heliae grammatica c. comment Joh. Sommerfelt Argent\n1502 - Carmina Aesticampiani mit dem Versiculi Theodorici Gresmundi, Straßburg\n1507 - Epigrammata Johannis Aesticampiani mit Carmen Huttens, Lipsk \n1507 - Grammatica Martiani foelicis Capelle, Frankobrod nad Odru\n1507 - Tabula Cebetis Philosophi Socratici, cum Jo. Aesticampiani Epistola, Impr., Frankobrod nad Odru\n1508 - Septem divi Hieronymi epistolae… cum Johanni Aesticampiani carmine, Lipsk\n1508 - C. Plinii Secundi Veronensis ad Titum Vespasianum in Libros naturalis historiae Epistola cum praefatione J. A. Rhetoris et poetae Laureati, Lipsk\n1509 - Germania des Tacitus, Lipsk\n1509 - Marciani Capellae Rhetorica, cum Jo. Rhagii verbosa praefatione, Lipsk\n1515 - M. Tullii Ciceronis de Oratrore libri III. Etc. Praefatus est Jo. Rhagius Aesticampianus Theologus, ad Vitum Werlerum Sulzfeldensem, editorem, Lipsk\n1515 - Modus epistolandi Magistri Johannis Aesticampiani, Wien\n1518 - Aurelii Augustini libellus de Vita christiana, Lipsk\n1518 - Augustini libellus de vita Christiana, Lipsk\nbźez datuma a města wudaśa:\n Carmen de Lusatia, quod Melanchthon Basileam, ut excuderetur, miserat, nescio quo fato periit, et nondum repertum est\n Hymnus in laudem Barbarae\n Commentarius in Grammaticam Marciani Capellae, et Donati figuras\n Libanii graeci declamatoris disertismi, beati Johannis Chrysostomi praeceptoris, Epistolae, cum adjectis Johannis Summerfelt argumentis et emendatione et castigatione clarissimis\n\nNóžki\n\nLiteratura\n\nWótkaze\n Aesticampianus, Johannes Rhagius. Informacije na boce deutsche-biographie.de\n\nSerb\nFilolog\nRoź. 1457\nWum. 1520\nMuž","num_words":511,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.004,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.467,"perplexity_score":30819.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/1951","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Tšojenja\n\nW Serbach\n\nHynźi\n\nNarodniny \n\n 9. januara: Heinz Lehmann – sakski politikaŕ (CDU) a wótpósłańc w krajnym sejmje\n 12. januara: Heiderose Gläß – sakska politikaŕka (Lěwica) a wótpósłańcka w krajnym sejmje\n 30. januara: Phil Collins – britiski bubnowaŕ a spiwaŕ, producent a awtor\n 18. apryla: Naďa Konvalinková – česka źiwadłownica\n 24. apryla: Enda Kenny – irski politikaŕ, premier\n 1. maja: Hans-Jürgen Schuster – sakski politikaŕ (FDP) a wótpósłańc w krajnym sejmje\n 4. maja: Bjarnat Cyž – serbski politikaŕ, pśedsedaŕ a dłujkolětny jadnaŕ Domowiny\n 12. maja: Marja Elikowska-Winklerowa – serbsko-pólska wucabnica, kulturna procowaŕka\n 28. maja: Velimir Ilić – serbiski politikaŕ\n 19. junija: Ayman al-Zawahiri – egyptojski terorist (wum. 2014)\n 21. julija: Robin Williams – amerikański grajaŕ (wum. 2014)\n 23. julija: Edie McClurg – amerikańska grajaŕka\n 6. awgusta: Volker Bandmann – sakski politikaŕ (CDU) a wótpósłańc w krajnym sejmje\n 11. awgusta: Róža Domašcyna – serbska basnikara, pśełožowaŕka a wudawaśelka\n 29. septembra: Hanelora Handrekojc – serbska žurnalistka, reportaŕka\n 7. oktobra: Karl-Heinz Gerstenberg – sakski politikaŕ (Zwězk 90\/Zeleni) a wótpósłańc w krajnym sejmje\n 14. oktobra: David Shulist – politikaŕ kašubskeje mjeńšiny w Kanaźe\n 19. oktobra: Karl-Friedrich Zais – sakski politikaŕ Lěwicy a wótpósłańc w krajnym sejmje\n 31. oktobra: Tomáš Najbrt – česki komponist a muzikaŕ\n 18. nowembra: Justin Raimondo – amerikański politikaŕ\n\nWumrěśe \n 18. januara: Hana Rězakec – serbska kontoristka w redakciji Katolskego Posoła (* 1872)\n 16. měrca: Janusz Jędrzejewicz – pólski politikaŕ (* 1885)\n 8. apryla: Jan Arnošt Frajšlag – serbski wucabnik, komponist a chórowy dirigent (* 1869)\n 30. julija: Jan Wjela – serbski wikowański pomogaŕ, wótpósłańc strony SPD w Sakskem krajnym sejmje (* 1880)\n 3. septembra: Jakub Wjacsławk – serbski slawist, wědomnostny bibliotekar a załožaŕ Serbskeje bibliografije (* 1885)\n 20. oktobra: Jurij Mencl – serbski casnikaŕ, ludowy gerc a slěźaŕ ludowych muzikaliskich instrumentow (* 1903)\n\nNobelowe myta\n\nWótkaz \n\n \nLěto (20. lětstotk)","num_words":420,"character_repetition_ratio":0.122,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.262,"stopwords_ratio":0.014,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.975,"perplexity_score":48735.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Siegfried%20Malk","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Siegfried Malk (roź. 1954) jo serbski kulturny procowaŕ a fotograf, cłonk kupki Serbska namša a Spěchowańskego towaristwa za serbsku rěc w cerkwi, sobuzałožaŕ a cłonk towaristwa Pónaschemu, cłonk Spěchowańskego towaristwa „Stog“. Awtor dopisow wózjawjanych w Nowym Casniku. Publicěrujo teke artikle w lětopisu Stog \/ Der Schober. Das Heimatjahrbuch aus dem Spreewald (w nimskej rěcy).\n\nPublikacije\n2008 – Elektrikarje ducy we serbskich jsach, Pólaśa w Błotach, Wo starych »złotych« casach w Bórkowach, [w:] Ze žywjenja na lanźe: pratyjarje wulicuju, Budyšyn.\n2009 – Heuschober-Geschichten, [w:] Stog \/ Der Schober.\n2010 – Das „Serske blido“, ein wendischer Kaffeeklatsch, [w:] Stog \/ Der Schober.\n2011 – Erntefest am Schmogrower Bahnhof, [w:] Stog \/ Der Schober.\n2016 – Einsegnung in wendischer Kirchgangstracht, [w:] Stog \/ Der Schober.\n2017 – „Das ist das letzte Mal“, [w:] Stog \/ Der Schober.\n\nNóžki\n\nWótkaze\n\"Zele\" - Unkraut oder Heilmittel?, informacija na boce diewenden.de\n\nSerb\nRoź. 1954\nMuž","num_words":226,"character_repetition_ratio":0.133,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.26,"stopwords_ratio":0.04,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":27552.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Augusto%20Pinochet","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Augusto José Ramón Pinochet Ugarte [] (* 25. nowember 1915 we Valparaíso; † 10. december 2006 w Santiago de Chile) jo był chilski gójc a politikaŕ a wót lěta 1973 do lěta 1990 prezident Chilskeje.\n\nLiteratura \n John R Bawden: The Pinochet Generation: The Chilean Military in the Twentieth Century. University of Alabama 2016, ISBN 978-0-8173-1928-1\n Pamela Constable: A Nation of Enemies: Chile Under Pinochet. W. W. Norton & Company 1993, ISBN 0393309851\n Marc Cooper: Pinochet and Me. Verso 2002, ISBN 1-85984-360-3\n John Dinges: The Condor Years: How Pinochet And His Allies Brought Terrorism To Three Continents. The New Press 2005, ISBN 1565849779\n\nChilski politikaŕ\nMuž\nRoź. 1915\nWum. 2006","num_words":174,"character_repetition_ratio":0.009,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.344,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.338,"perplexity_score":46191.6,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Doris%20Teichmanowa","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Doris Teichmanowa, teke: Doris Teichmannowa, nim. Doris Teichmann (roź. 29. julija 1933 w Grodku) jo dolnoserbska slawistka a historikaŕka, awtorka m��ogich publikacijow pósćonych stawiznam Serbow w Dolnej Łužycy. \n\nW Barlinju na Humboldtowej uniwersiśe wóna jo slawistiku (rusistiku a polonistiku) studěrowała.\n\nPublikacije\nMonografije\n1998 - Studien zur Geschichte und Kultur der Niederlausitz im 16. und 17. Jahrhundert. Quellengeschichtliche Untersuchungen, Spise Serbskego Instituta 16, LND Domowina, Budyšyn. \n2006 - Die Werbener Handschriften. Ein Beitrag zur Kultur- und Sprachgeschichte des Niedersorbischen im 17. und 18. Jahrhundert, Spise Serbskego Instituta 41, LND Domowina, Budyšyn.\n2009 - Wendische Kirchengeschichte und Kirchenliteratur: in der Niederlausitz seit der Reformation bis 1800, Verlag technosatz.\n\nNastawki\n1997 - Eine tschechisch-deutsche Rezepthandschrift vom Beginn des 17. Jahrhunderts, [w:] Würzburger medizinhistorische Mitteilungen z. 16, b. 233–260.\n1999 - Wendenpolitik im 17. Jahrhundert am Beispiel von Friedersdorf, [w:] Lětopis, zwězk 46, zešywk 1, LND Domowina, Budyšyn, b. 16–33. \n2000 - Quellenkundliche Erkenntnisse zu Andreas Tharaeus, [w:] Lětopis, zwězk 47, zešywk 2, LND Domowina, Budyšyn, b. 3–41.\n2005 - Johannes Bock-Bocatius (1569–1621) – Sorabus Lusatus, [w:] Lětopis, zwězk 52, zešywk 1, LND Domowina, Budyšyn, b. 48–73\n2013 - Albinus Mollerus Straupicensis, [w:] Rozhlad, zešywk 1, LND Domowina, Budyšyn.\n2013 - Neue Erkenntnisse über Andreas Tharaeus Muscoviensis, [w:] Lětopis, zwězk 60, zešywk 1, LND Domowina, Budyšyn, 74–105.\n2015 - Die Jakubica-Handschrift von 1548, [w:] Lětopis, zwězk 62, zešywk 1, LND Domowina, Budyšyn.\n2016 - Andreas Tharaeus als Pfarrer in Friedersdorf, [w:] Lětopis, zwězk 63, zešywk 2, Domowina, Budyšyn, b. 72–8.\n\nNóžki\n\nWótkaze\nMaria Elikowska-Winklerowa, Wóna źěła dalej k lěpšemu našeje rěcy a serbstwa, Nowy Casnik, 05.09.2018\n Torsten Richter, Als Oberpfarrer Liebusch auf wendisch predigte, Lausitzer Rundschau 8.05.2010\n\nHistorikaŕ\nSerb\nSlawist\nRoź. 1933\nŽona","num_words":459,"character_repetition_ratio":0.131,"word_repetition_ratio":0.102,"special_characters_ratio":0.283,"stopwords_ratio":0.024,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.877,"perplexity_score":26443.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Basshunter","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Basshunter, Jonas Erik Altberg (* 22. december 1984, Halmstad) jo šwedski spiwaŕ, producent a DJ.\n\nDiskografija\n\nAlbumy \n The Bassmachine (2004)\n LOL <(^^,)> (2006)\n Now You're Gone – The Album (2008)\n Bass Generation (2009)\n Calling Time (2013)\n\nKompilacije \n The Old Shit (2006)\n The Early Bedroom Sessions (2012)\n\nEksterne wótkaze \n\n Oficielna strona\n\nRoź. 1984\nMuž\nSpiwaŕ\nŠwed","num_words":86,"character_repetition_ratio":0.0,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.371,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.519,"perplexity_score":46717.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Fabian%20Kaulf%C3%BCrst","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Fabian Kaulfürst (roź. 1978) jo serbski wědomnostnik, filolog, rěcywědnik, pśełožowaŕ, awtor linguistiskich publikacijow na pólu sorabistiki a slawistiki a cłonk Dolnoserbskeje rěcneje komisije, źož źěła ako powědaŕ. \n\nFabian Kaulfürst pochada z Budyšyna a bydli w Kukowje (Górna Łužyca). Wón jo slawistiku, politologiju a nabóžninstwo na uniwersiśe w Lipsku studěrował. Wót 2008 jo wón był wědomnostny sobuźěłaśeŕ Serbskego instituta we wótźělenju za dolnoserbske slěźenja. W 2010 jo wón zašćitował disertacije Studije k rěči Michała Frencla na uniwersiśe w Lipsku.\n\nPublikacije\n2005 - Studije k rěcy Kita Fryca Stempla, wud. w rěźe Mały rěd Serbskego Instituta, c. 7, Budyšyn. \n2012 - Studije k rěči Michała Frencla, wud. w rěźe Spisy Serbskego instituta c. 55, Budyšyn.\n\nPśełožki \n2006 - Hanzo Njepila, Šycko som how napisał \/ Im Kämmerlein hab ich geschrieben, pśigót. Fabian Kaulfürst, do nimšćiny pśełožył Fabian Kaulfürst, ilustrowała Maja Nagel.\n2008 - Friedrich Fischer, Wolfgang Gies, Monika Oesterwind a Peter Ueter, Ja tu sym 2. Wucbnica za katolsku nabožninu w 2. lětniku, zeserbšćił Fabian Kaulfürst; ilustrował Christian Schütte.\n2009 - Friedrich Fischer, Wolfgang Gies, Monika Oesterwind a Peter Ueter, Ja tu sym 3. Wucbnica za katolsku nabožninu w 3. lětniku, zeserbšćił Fabian Kaulfürst; ilustrował Christian Schütte.\n2010 - Friedrich Fischer, Wolfgang Gies, Monika Oesterwind a Peter Ueter, Ja tu sym 4. Wucbnica za katolsku nabožninu w 4. lětniku, zeserbšćił Fabian Kaulfürst; ilustrował Christian Schütte.\n2013 - Miloš Kratochvíl, Šwintuchaj, do serbšćiny pśełožyłoj Jadwiga Kaulfürstowa a Fabian Kaulfürst, ilustrował Milan Stary.\n2019 - Bratša Grimm, Cerwjenawka a druge bajki, do dolnoserbšćiny pśełožył Fabian Kaulfürst, ilustrěrowała Gudrun Lenz.\n\nLiteratura\nNaše awtorki a awtory, [w:] Serbska Pratyja 2017, b. 159.\n\nNóžki\n\nWótkaze\n Informacije na boce Serbskego instituta, tam teke lisćina publikacijow dr. Fabiana Kaulfürsta\n\nCłonk Dolnoserbskeje rěcneje komisije\nSerb\nSlawist\nPśełožowaŕ\nRěcywědnik\nRoź. 1978\nMuž","num_words":415,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.291,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":49784.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Christiana%20Piniekowa","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Christiana Piniekowa, nim. Christiane Piniek (roź. Malinkec, 5 januara 1958 w Budyšynje) jo serbska wudawaŕka, wucabnica a publicistka. Wjednica Źěłanišća za serbske kubłańske wuwijanje Chóśebuz (ABC), cłonk Dolnoserbskeje rěcneje komisije. Wóna jo teke spisowaśelka, kótaraž pišo w dolnoserbskej, górnoserbskej a nimskej rěcach. Pód pseudonymom \"Lenka\" wóna jo wudała dwa zwězka poezijow: mysli słowa zalětuju (2004) a wokognuśa nimjernosći • wokomiki wěčnosće • augenblicke der ewigkeit (2010).\n\nWóna jo se naroźiła w Budyšynje ako stwórte góle wót wósymich. Jeje maśerna rěc jo górnoserbšćina. Wóna jo ceptaŕstwo za serbšćinu a rušćinu na Uniwersiśe w Lipsku studěrowała.\n\nPublikacije\n1997 - Literarna čitanka 2. Wučbnica za 11.\/12. (w górnoserbšćinje), Budyšyn\n2004 - mysli słowa zalětuju \n2005 - Dolnoserbska literarna cytanka. 1. źěl, za sekundarny schójźeńk (zběrka tekstow), Chóśebuz\n2007 - Dolnoserbska literarna cytanka. 2. źěl, za sekundarny schójźeńk (zběrka tekstow), Chóśebuz\n2010 - wokognuśa nimjernosći • wokomiki wěčnosće • augenblicke der ewigkeit (tśirěcna basniska zběrka) \n2018 - Pó serbsku! Gramatiske zwucowanja, Budyšyn, gromaźe z Jurom Šrejdarjom.\n\nNóžki\n\nWótkaze\n Informacije na boce Ludowego nakładnistwa Domowina\n Lenka cyta z knigłow wokognuśa nimjernosći • wokomiki wěčnosće\n Lenka cyta z knigłow mysli słowa zalětuju 1\n Lenka cyta z knigłow mysli słowa zalětuju 2\n\nCłonk Dolnoserbskeje rěcneje komisije\nSerb\nSlawist\nSpisowaśel\nRoź. 1958\nŽona","num_words":257,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.056,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.031,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":57590.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Fryco%20Libo","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Fryco Libo, nim. Friedrich Liebo (roź. 3. decembra 1947 w Mósće) jo serbski literarny wědomnostnik, wucabnik, didaktikaŕ a basnikaŕ. W lětach 1999-2013 wón jo był wjednik Źěłanišća za serbske kubłańske wuwijanje Chóśebuz (ABC), źož jo teke wjele wucbnych a didaktiskich materialijow napisał a zestajił. 2000-2002 Fryco Libo jo był ze županom župy Dolna Łužyca. Cłonk Serbskego sejma.\n\nPublikacije\n\nDidaktiske materialije\n2001 - Sprachunterricht und Sprachenlernen von Regional-und Minderheitensprachen in Europa. Dokumentation \/ Wucenje a wuknjenje regionalnych a mjeńšynowych rěcow w Europje. Dokumentacija, wud. ABC, red. Fryco Libo, Chóśebuz 2001, 72 b.\n2002 - Bilingualer Unterricht. Unterrichtssprache Sorbisch \/ Wendisch. Lern- und Arbeitstechniken im bilingualen Sachfachunterricht. Dokumentation 2\/ Bilingualnawucba. Wuwucowańska rěc Serbšćina. Wuknjeńske a źěłowe techniki w bilingualnej wěcnej pśedmjatowej wucbje. Dokumentacija 2, wud. ABC, red. Fryco Libo, Chóśebuz 2002, 116 b.\n2003 - Witaj-Unterricht–Bilingualer Unterricht. Dokumentation 3 \/ Witaj-wucba– Bilingualnawucba.Dokumentacija 3; wud. ABC, red. Fryco Libo, Antje Kellowa, Chóśebuz 2003, 32 b.\n2004 - Moderner Fremdsprachenunterricht Sorbisch (Wendisch) in der Primarstufe und in der Sekundarstufe I\/II. Dokumentation 4\/ Moderna cuzorěcna wucba serbšćina w primarnem schojźeńku a w sekundarnem schojźeńku I\/II. Dokumentacija 4; wud. ABC, red. Fryco Libo, Antje Kellowa, Chóśebuz 2004, 115b.\n2005 - Einführung in den bilingualen Unterricht Sorbisch (Wendisch) \/ Zawjeźenje do bilingualeneje wucby serbšćina, wud. ABC, Chóśebuz 2005, 38 b.\n2006 - Sorbisch (Wendisch) lehren und lernen–Prozesse der Sprachaneignung aus moderner Sicht. Dokumentation 5 \/ Serbšćinu wucyś a wuknuś–procese pśiswójenja rěcy zmodernego glědanja.Dokumentacija 5; wud. ABC, red. Fryco Libo, Chóśebuz 2006, 94 b.\n2007 - Natürlicher Spracherwerb und Sprachenlernen. Der Beitrag des Sorbisch-(Wendisch-)Unterrichts zum Kompetenzerwerb. Dokumentation 6 \/ Pśirodne pśiswójenje anawuknjenje rěcow. Pśinosk serbšćiny k pśiswójenju kompetencow. Dokumentacija 6; wud. ABC, red. Fryco Libo, Chóśebuz 2007, 96 b.\nFryco Libo, Pśirucka serbšćina ako druga rěc \/ Handreichung Sorbisch (Wendisch) als Zweitsprache (SaZ). Allgemeine didaktische Grundlegung des Witaj-Bildungsprogramms für alle Schulstufen unter besonderer Berücksichtigung der Primarstufe; wud. ABC, red. Margot Hašcyna, R. Beck, Chóśebuz 2010, 74 .b\n2010 - Dietlind Lüdke, Fryco Libo, Implementationsbrief zum Rahmenlehrplan Sekundarstufe I Moderne Fremdsprachen in den Jahrgangsstufen 1–10.\/Sorbisch (Wendisch) als Zweitsprache (SaZ) für Schülerinnen und Schüler der Primarstufe und der SekundarstufeI des Witaj-Bildungsprogramms; wud. ABC, LISUM, b. m. 2010\n\nLiteratura\n1978 - Spreewald. Błota, foty Gerald Große, tekst. Fryco Libo, wud. Ludnowe Nakładnistwo Domowina, Budyšyn\n2003 - Heinersbrück-Most wie es war, Móst\n2003 - Dolnoserbska romantika, zestajał Fryco Libo, rěd Serbska poezija\n2016 - Bóśon z Mósta. Pěsnje a wjerše, ilustrěrowała Marion Kwicojc, wud. Ludowe Nakładnistwo Domowina, Budyšyn\n\nNóžki\n\nWótkaze \n Gregor Wieczorek, Z basnikarskeju dušu zwězany ze swójim Móstom, Nowy Casnik, 11.10.2017\n Fryco Libo, (w:) Stadtwiki Dresden\n\nSpisowaśel\nSerb\nSorabist\nGermanist\nRoź. 1947\nWucabnik\nŽupa Dolna Łužyca\nMuž","num_words":697,"character_repetition_ratio":0.1,"word_repetition_ratio":0.076,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.02,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":25414.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jan%20Arno%C5%A1t%20Smoler","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jan Arnošt Smoler ( Johann Ernst Schmaler; roź. 3. měrca 1816 we Łuću; wum. 13. junija 1884 w Budyšynje) jo był serbski filolog, etnolog, slawist, spisowaśel, wucabnik a nakładnik. Wón jo był jaden z nejwuznamnjejšych wjednikow serbskego narodnego wózroźenja w 19. stolěśu. Wót 15. lěta swójogo žywjenja jo wón w cełej Łužycy zběrał ludowe spiwy, powěsće, tšojenja, bajki a pśisłowa, górnoserbske a dolnoserbske. Jo pisał w górnoserbšćinje a nimšćinje, ale jo wudał teke dolnoserbske materialije w knigłach Pjesnički hornych a deĺnych Łužiskich Serbow.\n\nPublikacije\n\nAko spisowaśel \n Mały Serb aby Serske a Njemske Rosmłowenja. Budyšyn 1841 (digital)\n Pjesnički hornych a deĺnych Łužiskich Serbow. 2, Grimma 1841 a 1843 (z Leopoldom Hauptom) (digital)\n Njemsko-Serski Słownik – Z wułoženjom powšitkomneho Serskeho prawjepisanja. Budyšyn 1843 (digitalizat)\n Wothłós pěsni ruskich. Praga 1846 (z Janom Awgustom Warkom)\n Powostanki ze starodawneho nabóžnistwa w serbskich Łužicach. Budyšyn 1848\n Sorbisch-wendische Sprachlehre – Mała Serbska rěčnica. Budyšyn 1850 \n Kleine Grammatik der serbisch-wendischen Sprache in der Oberlausitz – Mała serbska ryčnica. Budyšyn 1852 (digital)\n Wo słowjanskich městnych mjenach w Hornjej Łužicy a jich wuznamje. Budyšyn 1867 (digital)\n\nAko redaktor a nakładnik \n Jahrbücher für slavische Literatur, Kunst und Wissenschaft a Slavische Rundschau, Slavische Bibliographie\n Zeitschrift für slavische Literatur, Kunst und Wissenschaft a Slavische Bibliographie, Slavische Novitäten\n Slavisches Centralblatt\n Centralblatt für slavische Literatur und Bibliographie\n Tydźenska Nowina a Serbske Nowiny\n Stadło\n Łužičan\n Lipa Serbska\n Łužica (casopis)\n\nWótkaze \n\n \nDom Zejlerja a Smolerja we Łazu\nArtikel Jan Arnošt Smoler (1816 – 1884) w pólskem casopisu \"Lud\" 1984 z. 68, b. 335-344 ()\n\nSerb\nSpisowaśel\nRěcywědnik\nLiteratura\nRoź. 1816\nWum. 1884\nMuž","num_words":389,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.026,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.952,"perplexity_score":40935.2,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Marja%20M%C5%82ynkowa","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Marja Młynkowa, roź. mě Brězanec (roź. 1. februara 1934 w Tomisławje, Pólska; wum. 27. februara 1971 w Budyšynje) - jo była górnoserbska lektorka, spisowaśelka a literarna kritikaŕka. W lětach 1955 do 1960 Marja jo była prědna redaktorka w nakładnistwoma \"Volk und Wissen\" a \"Nowa doba\", a pón lektorka w Ludowem nakładnistwje Domowina.\n\nMarja Młynkowa jo dostała Literarne myto Domowiny w lěse 1968, a pó smjerśi teke w 1971.\n\nTwórby \n Starosće w dźewjatce. Budyšyn: LND, 1964\n Kostrjanc a čerwjeny mak. Powědančka. Budyšyn: LND, 1965\n Dny w dalinje. Budyšyn: LND, 1967\n Z wótrym wóčkom. Wuběrk literarno-kritiskich dźěłow. Budyšyn: LND, 1973\n Dundak Matej, a druhe powědančka za dźěći. Budyšyn: LND, 1975\n Za płotom. Krótko-powědančka. Budyšyn: LND, 1977\n Zhromadźene spisy. Zwjazk 1. Powědančka a drobna proza. Budyšyn: LND, 1994\n Zhromadźene spisy. Zwjazk 2. Dny w dalinje. Budyšyn: LND, 1994\n\nWótkaze \n \n\nSpisowaśel\nŽona\nSerb\nRoź. 1934\nWum. 1971","num_words":207,"character_repetition_ratio":0.121,"word_repetition_ratio":0.03,"special_characters_ratio":0.299,"stopwords_ratio":0.01,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.899,"perplexity_score":25920.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Demokratiska%20Republika%20Azerbajd%C5%BEan","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Demokratiska Republika Azerbajdžan (azerbajdžanski Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti) jo był historiski stat w Aziji w lětach 1918-1920, kótaryž jo był na městnu źělow źinsajšnych statow Azerbajdžan, Georgiska, Rusojska, Turkojska a Armeńska.\n\nGranice:\nna pódpołnocy: Sowjetska Rusojska, Demokratiska Republika Georgiskeje\nna pódpołdnju: Iran\nna pódwjacorje: Turkojska, Armeńska\n\nMěsta - galerija\n\nWótkaz \n\nAzerbajdžan\nHistoriski stat w Aziji","num_words":80,"character_repetition_ratio":0.096,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.185,"stopwords_ratio":0.062,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":26066.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Frido%20M%C4%9Bt%C5%A1k","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Frido Mětšk (roź. 4. oktobra 1916 w Annabergu ako Alfred Mietzschke, wum. 9. julija 1990 w Budyšynje) jo był serbski spisowaśel, historikaŕ, pśełožowaŕ a wudawaŕ.\n\nŽiwjenje \nWón jo se naroźił w měsće Annaberg w Rudnych górach. W lěśe 1936 jo Frido Mětšk absolwěrował gymnazjum w Drježdźanach. Wót 1937 do 1940 jo studěrował klasisku filologiju, historiju a slawistiku w Halle a Jenje. Jo napisał disertaciju pod titulom Heinrich Milde (1676–1739), ein Beitrag zur Geschichte der slawistischen Studien in Halle. Krótki cas jo źěłał ako wucabnikojski referendar a wót 1941 až do 1945 wón jo był wójak w Drugej swětowej wójnje. Gaž jo se wrósił ze sowjetskeje wójnskeje popajźi w Karelskej, jo pśewzeł 1949 direktorstwo Serbskeje wušeje šule w Budyšynje. Za serbsku wucbu jo wón spisał material wo serbskiej historiji.\n\nWót lěta 1955 jo Mětšk źěłał ako wědomnostny sobuźěłaśeŕ Instituta za serbski ludospyt, a wót lěta 1959 jo był wjednik Serbskego kulturnego archiwa. W lěśe 1960 Frido Mětšk jo dostał Myto Ćišinskego. W 1964 jo habilitěrował na Humboldtowej uniwersiśe w Barlinju\n\nGromaźe z žeńskej Ludmilu – źowku Arnošta Holana a sotšu Lubiny Holanec – jo wón měł dwě góleśi, Wandu a Jura.\n\nŹěła\n\nBeletristika \n1939: Mojim Serbam (zběrka basnjow)\n1944: Ze žywjenja. (zběrka basnjow)\n1957: Do cuzeje zemje (reportaža)\n1967: Bjerduški. Wubrana lyrika a proza, Budyšyn 1967 \n2009: wuběrk basnjow, Serbska poezija cysło 21, Budyšyn\n\nWubrane wědomnostne źěła \n1957: Chrestomatija dolnoserbskego pismowstwa, Barliń \n1962: Die brandenburgisch-preussische Sorbenpolitik im Kreise Cottbus vom 16. Jahrhundert bis zum Posener Frieden. (=Veröffentlichungen des Instituts für Slawistik, zwězk 25), Barliń\n1965: Der kurmärkisch-wendische Distrikt. Ein Beitrag zur Geschichte der Territorien Bärwalde, Beeskow, Storkow, Teupitz und Zossen mit besonderer Berücksichtigung des 16. bis 18. Jahrhunderts (=Schriftenreihe des Instituts für Sorbische Volksforschung in Bautzen, zwězk 24). Budyšyn.\n1968: Die Stellung der Sorben in der territorialen Verwaltungsgliederung des deutschen Feudalismus (=Schriftenreihe des Instituts für sorbische Volksforschung in Bautzen, zwězk 43), Budyšyn.\n1973: Ideologen der antisorbischen Sprachpolitik während der Periode des Übergangs vom Feudalismus zum Kapitalismus. Eine Quellensammlung, Budyšyn.\n1977: Stawizny Serbow, zwězk I: Wot spočatkow hač do lěta 1789, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn (z Janom Brankačkom).\n1980: Studien zur Geschichte sorbisch-deutscher Kulturbeziehungen (=Schriftenreihe des Instituts für Sorbische Volksforschung in Bautzen, zwjazk 55). LND, Bautzen\n1985: Mato Kosyk, LND, Budyšyn 1985 (biografija)\n\nŽrědła \n Helmut Kaltšmit, Leksikon awtorow serbskich knihow 1945-1978, Budyšyn 1979, b. 79-81.\n Hubert Žur, Komuž muza pjero wodźi, LND, Budyšyn 1977, b. 196-203.\n\nSerb\nHistorikaŕ\nSlawist\nWudawaŕ\nPśełožowaŕ\nRoź. 1916\nWum. 1990\nNosaŕ Myta Ćišinskego\nMaśicaŕ\nMuž","num_words":611,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.042,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.011,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.992,"perplexity_score":46269.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jurij%20Kraw%C5%BEa","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jurij Krawža (roź. 1. měrca 1934 w Žuricach, wokrejs Kamjeńc, wum. 1995) jo był serbski spisowaśel, pśestajaŕ a wucabnik.\n\nWón jo se naroźił w Žuricach ako syn rolnikarja. W lětach 1940-1946 jo chójźił do ludoweje šule w Porchowje, pón na wušu šulu w Biskopicach. Potom jo wuknuł na serbskim gymnaziumje w Českej Lipje a Varnsdorfje. W 1952 jo absolwěrował serbsku wušu šulu w Budyšynje. W lětach 1952-1966 jo źěłał ako wucabnik na serbskej wušej šuli w Budyšynje a Małym Wjelkowje. Wót 1976 jo był pśedsedar Koła serbskich spisowaśelow. \n\nW 1983 Jurij Krawža jo dostał Literarne myto Domowiny. \n\nDłujke lěta jo Jurij Krawža źěłał ako inoficielny sobuźěłaśeŕ STASI (IM Günter).\n\nPublikacije\n\nProza \n1962: Módre listy (roman)\n1975: Bajka so kónči (roman)\n1982: Ikarus pod módrym njebjom (wulicowańka)\n1984: Pětr z łučlaneho hrodu\n1991: Wałporny woheń (roman)\n1993: Čertowa kowarnja (roman)\n1996: Fijałkojty čas. Antologija serbskeje prozy (sobuawtor)\n\nLyrika \n1959: Młode žně (sobuawtor)\n1972: Přejemy zbožo (sobuawtor)\n\nDramatika \n1978: Wunamakarjo\n\nPśełožki do górnoserbšćiny\n1957: Wučbnica chemije za 10 lětnik (z nimšćiny)\n1958: Wučbnica chemije za 11 lětnik (z nimšćiny)\n1958: Wučbnica chemije za 12 lětnik (z nimšćiny)\n1960: Biologija a ratarstwo. Wučbnica biologije (z nimšćiny) \n1969: Marie Majerová, Holcy kowane ze slěbra (z češćiny)\n\nW pśełožku do dolnoserbšćiny\n1963: Modre listy, z górnoserbšćiny pśestajił Wylem Bjero\n1978: Hany Mudrineje hotel (wulicowańko), w: Mrokawa běłych pjerkow. Zběrka wulicowańkow, z górnoserbšćiny pśestajił Wylem Bjero\n\nNóžki\n\nŽrědła \n Hubert Žur, Komuž muza pjero wodźi, LND, Budyšyn 1977, b. 114-123.\n Helmut Kaltšmit, Leksikon awtorow serbskich knihow 1945-1978, Budyšyn 1979, b. 61-61.\n Literatury zachodniosłowiańskie czasów przełomu 1890-1990. t. 1: Literatura łużycka i słowacka, Katowice 1994, b. 57-58 ().\n\nWótkaze \n Jurij Krawža\n\nSerb\nRoź. 1934\nWum. 1995\nPśełožowaŕ\nSpisowaśel\nWucabnik\nNosaŕ Myta Domowiny\nMuž","num_words":388,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.047,"special_characters_ratio":0.293,"stopwords_ratio":0.028,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":46008.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Hync%20Rychta%C5%95","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Hync Rychtaŕ, nim. Heinz Richter (roź. 1951 w Slěpem) jo serbski rěcywědnik, spisowaśel a pśełožowaŕ. Wón jo był wědomnostny sobuźěłaśeŕ Instituta za sorabistiku.\n\nPublikacije \n1980 - Ako som se prědny a jadnučki raz ako Němc wuznał, [w:] Lubosć pytaś. Antologija dolnoserbskeje literatury, zest. Ingrid Naglowa, Budyšyn, b. 79-82 \n1985 - Nekrolog za pśijaśela, [w:] Dejm hyšći bomki sajźaś. Antologija dolnoserbskeje literatury, zest. Ingrid Naglowa, Budyšyn, b. 12-23 \n1985 - Hync Rychtaŕ, Manfred Starosta, Iris Brankačkowa, Naš dom - hostliwe blido. Originalne recepty ze serbskeje burskeje kuchnje, Budyšyn\n1987 - Kito Fryco Stempel: wuběrk basnjow, zestajał Hync Rychtaŕ, w rěźe Serbska poezija cysło 23, Budyšyn\n1989 - Njedokońcona bajka, [w:] Na mjazy. Antologija dolnoserbskeje literatury, zest. Ingrid Hustetowa, Budyšyn, b. 82-85.\n1995 - Slěpjańska cytanka (zest. a wud. Hync Rychtaŕ), Budyšyn\n1999 - Naša maćeršćina 11\/12 (Hync Rychtaŕ a druge awtory)\n2019 - Hync Rychtaŕ, Juliana Kaulfürstowa, Dytaŕ Redo Něnter comy Boga chwalić. Slěpjańske spiwarske knigły\n\nNóžki\n\nWótkaze\n Hync Rychtaŕ na Literarnym konopeju\n\nMuž\nRoź. 1951\nSerb\nPśełožowaŕ\nSpisowaśel\nSorabist","num_words":244,"character_repetition_ratio":0.094,"word_repetition_ratio":0.068,"special_characters_ratio":0.26,"stopwords_ratio":0.02,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":34315.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Rada%20za%20nastupnos%C4%87i%20Serbow","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Rada za nastupnosći Serbow, teke: Serbska Rada, nim. Rat für Angelegenheiten der Sorben\/Wenden (RASW), jo kupka, kótaraž źěła pśi parlamenśe kraja Bramborska. Jeje nadawk jo póraźowanje krajnego sejma, spěchowanje a skšuśenje serbskeje identity na wšyknych pólach serbskego žywjenja w Bramborskej. \n\nDnja 7. julija 1994 jo bramborski parlament wobzamknuł Kazń k rědowanju pšawow Serbow w kraju Bramborska (nim. Gesetz über die Ausgestaltung der Rechte der Sorben\/Wenden im Land Brandenburg). Wóna zarucyjo mj. dr., až Serby maju pšawo, swóju etnisku, kulturnu a rěcnu identitu lichotnje zwuraznjaś, zachowaś a dalej wuwijaś. Rada za nastupnosći Serbow wobstoj z pěśoch cłonkow, kótarež se wuzwóliju za jadnu legislaturnu periodu krajnego sejma. \n\n15. decembra 1994 parlament kraja Bramborska jo wubrał prědnych cłonkow Rady, to su byli Harald Kóńcak, Juro Hanška, Marja Elikowska-Winklerowa, Juro Frano a Bjarnat Rjentš.\n\nCłonki Rady za nastupnosći Serbow\nW prědnej legislaturnej perioźe (1994-1999): Harald Kóńcak (pśedsedaŕ), Juro Hanška, Marja Elikowska-Winklerowa, Juro Frano a Bjarnat Rjentš.\nW drugej legislaturnej perioźe (1999-2004): Harald Kóńcak (pśedsedaŕ), Marja Elikowska-Winklerowa, Juro Hanška, Fred Kaiser a Fryco Wojto.\nW tśeśej legislaturnej perioźe (2004-2009): Harald Kóńcak (pśedsedaŕ), Marja Elikowska-Winklerowa, Juro Hanška, Madlena Norbergowa a Fryco Wojto.\nW stwórtej legislaturnej perioźe (2009-2015): Harald Kóńcak (pśedsedaŕ), Torsten Mak, Helmut Matik, Měto Nowak, Angela Šurmanowa.\nW pětej legislaturnej perioźe (2015-2019): Torsten Mak (pśedsedaŕ), Marcus Końcaŕ, Uta Henšelowa, Wylem Janhoefer, Angela Šurmanowa.\nW šestej legislaturnej perioźe (2019-2024): Kathrin Šwjelina (pśedsedaŕka), Uta Henšelowa, Dieter Freihoff, Wylem Janhoefer, Delia Münchowa.\n\nLiteratura\nHarald Kóńcak, 26 lět jo Serbska rada w Bramborskem parlamenśe, Nowy Casnik, 17.12.2020\nLisćina cłonkow Rady w lětach 1994-2019, b. 10-11 (pdf)\n\nNožki \n\nSerbstwo","num_words":405,"character_repetition_ratio":0.107,"word_repetition_ratio":0.141,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.027,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":35907.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Azery","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Azery (aze. Azərbaycanlılar) su turkojski lud, kótaryž jo pśedewšym w Azerbajdžanje žywy.\n\nWóni su pśewažnje muslimanje.\n\nAzerbajdžan\nEtnologija","num_words":31,"character_repetition_ratio":0.03,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.181,"stopwords_ratio":0.065,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":10630.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/1974","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Tšojenja\n\nW Serbach\n\nHynźi \n 16. maja: Nimski zwězkowy sejm jo Helmuta Schmidta wuzwolił (SPD) za nowego zwězkowego kanclarja.\n 9. awgusta: Prezident Zjadnośonych statow Richard Nixon jo wótstupił w ramiku Watergateoweje afery.\n\nNarodniny \n źeń njeznaty: Anja Kochojc – serbska moderatorka a reportaŕka\n 4. januara: Danilo Hondo – nimski kolasowaŕ\n 10. januara: Sabrina Setlur – nimska rapperka\n 22. januara: Joseph Muscat – maltaski politikaŕ, premier\n 27. januara: Ole Einar Bjørndalen – norwegski biatlet, olympiski dobyśaŕ \n 27. januara: Falk Neubert – nimski politikaŕ Lěwicy, cłonk sakskego sejma\n 7. februara: Dirk Panter – nimski politikaŕ (SPD), cłonk sakskego sejma\n 13. februara: Robbie Williams – britiski spiwaŕ a muzikaŕ\n 15. februara: Alexander Wurz – awstriski wuběźowaŕ formule 1\n 22. februara: James Blunt – britiski popowy spiwaŕ\n 26. februara: Martin Dulig – nimski politikaŕ (SPD), cłonk sakskego sejma\n 5. měrca: Eva Mendes – US-ameriska filmowa grajaŕka\n 5. měrca: Barbara Schöneberger – nimska moderatorka a spiwaŕka\n 20. měrca: Andrzej Pilipiuk – pólski spisowaśel\n 5. apryla: Sabine Friedel – nimska politikaŕka (SPD), cłonka sakskeko sejma\n 6. apryla: Christian Hartmann – nimski politikaŕ (CDU), cłonk sakskego sejma\n 16. apryla: Thees Uhlmann – nimski muzikaŕ a awtor\n 17. apryla: Victoria Beckham – britiska popowa spiwaŕka\n 29. apryla: Anggun – indoneska popowa spiwaŕka\n 23. maja: Manuela Schwesig – nimska politikaŕka (SPD), zwězkowa ministaŕka\n 1. junija: Alanis Morissette – kanadiska spiwaŕka a muzikaŕka\n 6. junija: Dunya Hayali – nimska žurnalistka a moderatorka\n 27. junija: Dendemann – nimski rapper\n 30. junija: Juli Zeh – nimska spisowaśelka a juristka\n 6. julija: Zé Roberto – nimsko-brazilski kopaŕ\n 13. julija: Jarno Trulli – italski wuběźowaŕ formule 1\n 22. julija: Franka Potente – nimska filmowa grajaŕka\n 28. julija: Aleksis Tsipras – grichiski politikaŕ, ministaŕski prezident\n 26. septembra: Jan Hippold – nimski politikaŕ (CDU), cłonk sakskego sejma\n 28. oktobra: Joaquín Phoenix – US-amerikański filmowy grajaŕ\n 2. nowembra: Nelly – US-amerikański rapper\n 9. nowembra: Sven Hannawald – nimski sněgakowy skokaŕ \n 11. nowembra: Leonardo DiCaprio – US-amerikański filmowy grajaŕ a producent\n 20. nowembra: Daniela Anschütz – nimska spěšnošuflitowaŕka\n 20. nowembra: Kurt Krömer – nimski kabaretist a komikaŕ\n\nWumrěśe \n\n 22. januara: Jurij Wićaz – serbski žurnalist a pśestajaŕ (* 1899)\n 31. januara: Samuel Goldwyn – US-amerikański filmowy producent (* 1882)\n 2. apryla: Georges Pompidou – francojski politikaŕ a prezident (* 1911)\n 24. apryla: Franz Jonas – awstriski politikaŕ a zwězkowy prezident (* 1899)\n 24. maja: Duke Ellington – US-amerikański jazzowy komponist, pianist a bandleader (* 1899)\n 16. junija: Hańža Rječcyna – serbska źiśownica, Domowinska procowaŕka a ludowa zastupjaŕka (* 1912)\n 18. junija: Georgi Konstantinowič Žukow – sowjetski general (* 1896)\n 27. junija: Fryco Morling – dolnoserbski kulturny procowaŕ (* 1894)\n 1. julija: Juan Perón – argentinski wojak, politikaŕ a prezident (* 1895)\n 5. julija: Georges Pompidou – francojski politikaŕ a prezident (* 1911)\n 29. julija: Erich Kästner – nimski spisowaśel, awtor scenariskich knigłow a kabaretist (* 1899)\n 8. awgusta: Baldur von Schirach – nimski nacionalsocialistiski politikaŕ a wójnski złosnik (* 1907)\n 26. awgusta: Charles Lindbergh – US-amerikańskiski lětaŕ (* 1902)\n 10. septembra: Melchior Wańkowicz – pólski spisowaśel (* 1892)\n 9. oktobra: Oskar Schindler – sudetskonimski industrialnik a wumóžaŕ 1.200 Židow pśed smjerśu (* 1908)\n 14. nowembra: Jan Lajnert – serbski basnikaŕ a wucabnik (* 1892)\n 25. nowembra: Sithu U Thant – burmaski politikaŕ a generalny sekretaŕ Zjadnośonych narodow (* 1909)\n 3. decembra: Wylem Šybaŕ – dolnoserbski mólaŕ a wuměłc (* 1887)\n 18. decembra: Arnošt Simon – serbski knigływězaŕ, ludowy spisowaśel a narodny procowaŕ (* 1905)\n\nNobelowe myta \n za fyziku: Martin Ryle a Antony Hewish\n za chemiju: Paul Flory\n za medicinu: Albert Claude, Christian de Duve a George Emil Palade\n za literaturu: Eyvind Johnson a Harry Martinson\n měrowe Nobelowe myto: Seán MacBride a Eisaku Sato\n\nDruge\n Literarne myto Domowiny: \nI. rěda: Jurij Koch (* 1936)\nII. rěda: Měrćin Benada; Jan Kósk; kulturny ansambl SPWŠ „Hermann Matern“; redakciski kolektiw Nowego Casnika (Wylem Bjero, Monika Pawlowa, Horst Adam, Pawoł Šenkar)\n\nWótkaz \n\n \nLěto (20. lětstotk)","num_words":934,"character_repetition_ratio":0.084,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.27,"stopwords_ratio":0.009,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.984,"perplexity_score":41677.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Ernst%20Eichler","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Ernst Eichler (roź. 15. maja 1930 w Mimonju, Čechosłowakska, wum. 29. junija 2012 w Lipsku) jo był nimski rěcywědnik, mjenjowědnik, wósebnje zasłužony na pólu mjenjowědy w Nimskej.\n\nPó abiturje, kótaruž jo w gymnaziumje w Delišu złožył, jo Ernst Eichler studěrował w lětach 1950-1955 slawistiku i germanistiku na Lipšćańskej uniwersiśe, mjazy drugim pla Reinharda Olescha. Promowěrował jo w lěśe 1955 na temu wo městnych a rěcnych mjenjach Deličskego a Jiłowskiego wokrejsa (Die Orts- und Flußnamen der Kreise Delitzsch und Eilenburg). Z wuslědkami swójich slěźenjow wó stawiznach słowjańskich narěcow mjazy Solawu a Nysu (pod mjenim Studien zur Frühgeschichte slawischer Mundarten zwischen Saale und Neiße) jo wón w 1961 habilitěrował. W 1975 jo wón był za profesora za češćinu pówołany a jo źełał na uniwersiśe až jo se 1995 sednuł na wuměńk.\n\nErnst Eichler jo awtor młogich knigow, nastawkow a drugich wědomnostnych tekstow, słowjańskej mjenowěźe w Nimskej póśconych. Wósebnje wažne mjazy nimi jo źěło wó słowjańskich městnych mjenjach mjazy Solawu a Nysu, wudane w 4 zwězkach w lětach 1985-2009.\n\nPublikacije (wuběrk)\n\n1955: Die Orts- und Flußnamen des Kreises Delitzsch. Eine namenkundliche Studie im Gebiet zwischen Saale und Mulde Dissertation.\n1965: Studien zur Frühgeschichte slawischer Mundarten zwischen Saale und Neiße (= Deutsch-slawische Forschungen zur Namenkunde und Siedlungsgeschichte c. 19), Akademie-Verlag, Berlin 1965 (habilitacija).\n1965: Etymologisches Wörterbuch der slawischen Elemente im Ostmitteldeutschen (= Schriften des Instituts für sorbische Volksforschung z. 29), Budyšyn.\n1975: Die Ortsnamen der Niederlausitz, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn.\n1975-1978: Ortsnamenbuch der Oberlausitz. Studien zur Toponymie der Kreise Bautzen, Bischofswerda, Görlitz, Hoyerswerda, Kamenz, Löbau, Niesky, Senftenberg, Weißwasser und Zittau, z. 1: Namenbuch. (= Deutsch-slawische Forschungen zur Namenkunde und Siedlungsgeschichte, c. 28), Barliń; z. 2: Namen- und Siedlungskunde (= Deutsch-slawische Forschungen zur Namenkunde und Siedlungsgeschichte, z. 29), Barliń (gromaźe z Hansom Waltherom).\n1985-2009: Slawische Ortsnamen zwischen Saale und Neiße. Ein Kompendium, 4 zwězki, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn.\n z. 1: A–J, 1985 (2. wudaśe, 1987; 3. wudaśe, 1994.\n z. 2: K–M, 1987 (2. wudaśe, 2010)\n z. 3: N–S, 1993.\n z. 4: T–Z, 2009.\n1993: Slawistik in Deutschland. Von den Anfängen bis 1945. Ein biographisches Lexikon, LND, Budyšyn.\n2001: Historisches Ortsnamenbuch von Sachsen (= Quellen und Forschungen zur sächsischen Geschichte, z. 21). 3 zwězki, Barliń (gromaźe z Hansom Waltherom, ako wudawaŕ).\n2011: Die Ortsnamen der Niederlausitz östlich der Neiße (= Abhandlungen der Sächsischen Akademie der Wissenschaften zu Leipzig, Philologisch-Historische Klasse, z. 81, zešywk 6), Stuttgart \/ Lipsk.\n\nRěcywědnik]\nNimc\nSlawist\nRoź. 1930\nWum. 2012","num_words":612,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.066,"special_characters_ratio":0.253,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.98,"perplexity_score":33594.9,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Tom%20Hanks","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Tom Hanks (9. julija 1956 w Concord, Kaliforniska) jo amerikański grajaŕ, šyroko pśipóznaty ako jaden z nejwuznamnjejšych grajarjow źinsajšnego casa. Jo sebje dobył cesć i pśipoznaśe a teke młoge filmowe myta. Mjazy nimi jo teke myto Oscar (w 1994 - za film Philadelphia, w 1995 - za film Forrest Gump) a Złoty globus (w 1989 - za film Big, w 1994 - za film Philadelphia, w 1995 - za film Forrest Gump, w 2001 - za film Cast Away). Wón jo grał we wěcej ako 90 filmach\n\nFilmy (wuběrk) \n 1988 - Big\n 1993 - Philadelphia\n 1994 - Forrest Gump\n 1995 - Apollo 13\n 1999 - The Green Mile\n 2000 - Cast Away\n 2002 - Catch Me If You Can\n 2004 - The Terminal\n 2006 - The Da Vinci Code\n 2009 - Angels & Demons\n\nWótkaze \n Tom Hanks w encyklopediji Britannica\n Filmografija Toma Hanksa\n\nWótkaz \n\nGrajaŕ\nRoź. 1956\nUS-Amerikanaŕ","num_words":194,"character_repetition_ratio":0.087,"word_repetition_ratio":0.076,"special_characters_ratio":0.345,"stopwords_ratio":0.021,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":74018.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Jack%20Nicholson","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Jack Nicholson (22. apryla 1937 w Neptune City, New Jersey) jo amerikański grajaŕ, šyroko pśipóznaty ako jaden z nejwuznamnjejšych grajarjow źinsajšnego casa. Jo sebje dobył cesć i pśipoznaśe a teke młoge filmowe myta. Mjazy nimi jo teke myto Oscar (w 1976 - za film One Flew over the Cuckoo's Nest, w 1984 - za film Terms of Endearment, w 1998 - za film As Good as It Gets) a Złoty globus (w 1975 - za film Chinatown, w 1976 - za film One Flew Over The Cuckoo's Nest, w 1984 - za film Terms of Endearment, w 1986 - za film Prizzi's Honor, w 1998 - za film As Good as It Gets, w 2003 - za film About Schmidt). Wón jo grał we wěcej ako 78 filmach\n\nFilmy (wuběrk) \n 1969 - Easy Rider\n 1970 - Five Easy Pieces\n 1974 - Chinatown\n 1975 - One Flew Over the Cuckoo's Nest\n 1980 - The Shining\n 1989 - Batman\n 1997 - As Good as It Gets\n 2002 - About Schmidt\n 2006 - The Departed\n 2007 - The Bucket List\n\nWótkaze \n Jack Nicholson w enciklopediji Brytannica\n Filmografija Jacka Nicholsona\n\nWótkaz \n\nGrajaŕ\nRoź. 1937\nUS-Amerikanaŕ","num_words":268,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.212,"special_characters_ratio":0.338,"stopwords_ratio":0.015,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":65426.0,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Joseph","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Joseph Biden - amerikański demokratiski politikaŕ a amtěrujucy, 46. prezident Zjadnośonych statow Ameriki\n Patrick Joseph Buchanan - amerikański politikaŕ, publicist a spisowaśel","num_words":31,"character_repetition_ratio":0.13,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.163,"stopwords_ratio":0.065,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":86311.4,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Stanis%C5%82aw","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Stanisław Fabijański - pólski mólaŕ\n Stanisław Kościelecki - wójwoda inowrocławski w lětach 1511-1520\n Stanisław Leszczyński - kral Pólskeje w lětach 1704–1709 a w 1733-1736\n Stanisław Moniuszko - pólski komponist, dirigent a organist\n Stanisław Awgust Poniatowski - kral Pólskeje w lětach 1764-1795\n Stanisław Kostka Potocki - pólski politikaŕ‎, general, literaturny kritikaŕ, basnikaŕ a publicist\n Stanisław Słoński - pólski slawist‎ a pśijaśel Serbow\n Stanisław Tilich - politikaŕ strony CDU\n Stanisław Trembecki - pólski basnikaŕ, spisowaśel a stawiznaŕ","num_words":104,"character_repetition_ratio":0.128,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":135339.7,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Helmut","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Helmut Faska - serbski slawist (sorabist)\n Helmut Hupac - dolnoserbski faraŕ, něnt na wuměńku\n Helmut Kohl - nimski kśesćijańskodemokratiski politikaŕ\n Helmut Kurjo - serbski ludowy wuměłc\n Helmut Schmidt - nimski socialdemokratiski politikaŕ","num_words":45,"character_repetition_ratio":0.12,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.178,"stopwords_ratio":0.022,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.966,"perplexity_score":133852.1,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Horst","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Horst Adam - serbski žurnalist, spisowaśel a publicist\n Horst Köhler - prezident Zwězkoweje Republiki Nimska\n Horst Šlosar - serbski mólaŕ a grafikaŕ","num_words":28,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.181,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.853,"perplexity_score":149889.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Christopher","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Christopher Ashton Kutcher - amerikański grajaŕ a showowy moderator\n Christopher Lee - britiski grajaŕ a spiwaŕ\n Christopher Plummer - kanadiski grajaŕ, nosaŕ","num_words":35,"character_repetition_ratio":0.174,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.171,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":149889.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/David%20Woodard","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"David James Woodard (; * 6. apryla 1964 w Santa Barbara, Kaliforniska) jo US-amerikański dirigent, komponist a spisowaśel.\n\nŽrědła \n Kracht, C., & Woodard, Five Years (Hannover: Wehrhahn Verlag, 2011)\n Tenaglia, F., Momus—A Walking Interview (Milano: Noch Publishing, 2015)\n Allen, B., Pelican (London: Reaktion Books, 2019)\n Horzon, R., The White Book (Berlin: Suhrkamp, 2021)\n\nNožki\n\nGalerija\n\nWótkaze \n\n David Woodard (en)\n Oficielna webstrona\n Library of Congress\n\nKomponist\nMuzikaŕ\nMuž\nRoź. 1964\nUS-Amerikanaŕ","num_words":123,"character_repetition_ratio":0.004,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.3,"stopwords_ratio":0.008,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.714,"perplexity_score":22063.3,"cluster_detection":-1} +{"url":"https:\/\/dsb.wikipedia.org\/wiki\/Christian","collection":"wikipedia","source":"wikipedia","original_code":"dsb","text":"Christian Felber - awstriski uniwersitowy lektor\n Christian Wulff - nimski jurist a politikaŕ strony CDU","num_words":22,"character_repetition_ratio":0.021,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.163,"stopwords_ratio":0.0,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.764,"perplexity_score":183724.0,"cluster_detection":-1}